Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa U. K. i A. K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 19 października 2015 roku, sygn. akt I C 1263/13

1. z apelacji pozwanego zmienia zaskarżony wyrok w punktach :

a/ pierwszym i szóstym sentencji w ten sposób, że zasądzone od pozwanego na rzecz powodów kwoty po 30.000 złotych obniża do kwot po 7.000 ( siedem tysięcy) złotych,

b/ trzecim i ósmym sentencji w ten sposób, że nie obciąża powodów obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego,

c/ piątym i dziesiątym sentencji w ten sposób, że nie obciąża stron obowiązkiem uiszczenia brakujących kosztów sądowych;

2. oddala apelację i powództwo w pozostałej części;

3. oddala apelację powodów w całości;

4. nie obciąża powodów obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego za instancję odwoławczą.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSO Jarosław Gołębiowski SSR Bartłomiej Biegański

Sygn. akt II Ca 86/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 października 2015 roku Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim:

„1. zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki U. K. kwotę 30.000,00 wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 sierpnia 2013r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia;

2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3. zniósł wzajemnie koszty procesu;

4. odstąpił od obciążania powódki U. K. kosztami nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu i zwrotu wydatków na opinie biegłych od oddalonej części powództwa;

5. nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 146.00 tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu i zwrotu wydatków na opinie biegłych od uwzględnionej części powództwa;

6. zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda A. K. kwotę 30.000,00 wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 sierpnia 2013r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia;

7. oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

8. zniósł wzajemnie koszty procesu;

9. odstąpił od obciążania powoda A. K. kosztami nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu i zwrotu wydatków na opinie biegłych od oddalonej części powództwa;

10. nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 153.00 tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu i zwrotu wydatków na opinie biegłych od uwzględnionej części powództwa”.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego dotyczące wypadku komunikacyjnego z 17 marca 2012 roku i jego następstw, a także sytuacji rodzinnej powodów, ich relacji z tragicznie zmarłą synową, pomocy jaką niosła M. K. powodom oraz zaszłości jakie skutki wypadku spowodowały w życiu emocjonalnym powodów. Sąd w ustaleniach faktycznych odniósł się także do postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez pozwaną spółkę oraz ocenił dowody zebrane w sprawie jako wiarygodne.

Mając na względzie tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy uznał, iż powództwa zasługują na uwzględnienie, ale jedynie w części.

W rozważaniach sąd pierwszej instancji powołał się na przepisy stanowiące podstawę prawną zaskarżonego wyroku, na poglądy judykatury i orzecznictwa w zakresie będącym przedmiotem orzekania.

Apelację od powyżej wskazanego orzeczenia wniósł pełnomocnik powodów i zaskarżył go w zakresie 2, 3, 7 oraz 8 punktu i zarzucił mu:

1) obrazę prawa materialnego wyrażonego w treści art. 446 § 3 KC poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że u powodów nie doszło do znacznego pogorszenia ich sytuacji życiowej, mimo iż ze zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności z dowodów z przesłuchania świadków oraz stron, jednoznacznie wynika, że sytuacja materialna i osobista powodów przed i po śmierci synowej, M. K., uległa istotnemu pogorszeniu. Ponadto zmarła synowa powodów świadczyła na ich rzecz pomoc w określonym zakresie oraz pomagała im w prowadzeniu bieżących sprawa życia codziennego, co w konsekwencji jej śmierci, niepełnosprawności syna wiąże się obecnie z koniecznością korzystania przez powodów z odpłatnych usług osób trzecich, bowiem ich zaawansowany wiek oraz zły stan zdrowia nie pozwala im na samodzielne wykonywanie czynności, które na ich rzecz do dnia śmierci świadczyła zmarła synowa;

2) obrazę prawa procesowego wyrażonego w treści art. 233 § 1 KPC, mającego wpływ na treść rozstrzygnięcia, przez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów poprzez przekroczenie granicy wyznaczonej logiką i doświadczeniem życiowym oraz niedokonanie przez Sąd I instancji wszechstronnego rozważenia sprawy w zakresie:

a) zasądzenia na rzecz powodów jedynie kwot po 30 000 złotych (wraz z odsetkami ustawowymi) tytułem zadośćuczynienia za śmierć synowej M. K., mimo iż treść roszczenia powodów opiewała w tym przedmiocie na kwoty po 50 000 złotych (wraz z odsetkami ustawowymi). Sąd I instancji dopuścił się naruszenia ogólnych zasad ustalania wysokości zadośćuczynienia, ponieważ niewłaściwie ocenił całokształt - należycie ustalonych i istotnych okoliczności, wynikających z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, przede wszystkim w postaci wniosków wynikających z dwóch opinii biegłego z zakresu psychologii z dnia 21 oraz z dnia 23 marca 2015 roku oraz z treści zeznań wszystkich świadków oraz przesłuchania stron. Nadto Sąd I instancji nie uwzględnił, iż doznaną przez powodów krzywdę, w związku ze śmiercią synowej, oceniać należy w kontekście straty przez rodziców córki, a nie przez pryzmat relacji teściowie - synowa, co także znajduje potwierdzenie i uzasadnienie w całokształcie materiału dowodowego;

b) roszczeń powodów obejmujących żądanie zasądzenia na ich rzecz kwot po 20 000 złotych (wraz z odsetkami ustawowymi) tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej, w związku ze śmiercią synowej M. K. w sytuacji gdy materiał dowodowy oraz doświadczenie życiowe wskazuje, że z uwagi na podeszły wiek powodów, synowa świadczyła na ich rzecz odpowiednią pomoc oraz wykonywała inne czynności życia codziennego, a nadto, iż obecnie muszą korzystać odpłatnej pomocy osób trzecich i przeznaczają na ten cel około 500 złotych miesięcznie;

3) naruszenie przepisów procesowych – art. 328 § 2 K.p.c. przez sformułowanie wniosków stanowiących podstawę zaskarżonego orzeczenia jedynie w oparciu o część materiału dowodowego z pominięciem zeznań świadków w zakresie krzywdy wywołanej utratą M. K. jak i z zakresu pomocy oraz zmiany sytuacji majątkowej powodów, a w konsekwencji przyjęciem przez Sąd, że powodowie nie udowodnili znacznej zmiany w ich sytuacji majątkowej i rodzinnej oraz uznania, że kwota 50.000,00 złotych była wygórowana;

4) obrazę art. 322 K.p.c. mająca wpływ na treść rozstrzygnięcia przez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy Sąd uznał, iż na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego ścisłe udowodnienie wysokości żądania co do kwoty 20.000,00 złotych tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej jest niemożliwe lub nader utrudnione, w szczególności z uwagi na charakter tego odszkodowania przy jednoczesnym ustaleniu, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że poza sporem jest to, że powodowie ponieśli szkodę, a wątpliwości dotyczą jedynie sama wysokość odszkodowania

W świetle tak wywiedzionych zarzutów pełnomocnik powodów wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego orzeczenia:

a)  w punktach pierwszym i szóstym przez zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kwoty po 50.000,00 złotych;

b)  w punktach drugim oraz siódmym przez zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kwoty po 20.000,00 złotych;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Apelacja pełnomocnika pozwanej spółki dotyczyła punktów 1, 3, 5, 6, 8, 10 zaskarżonego orzeczenia. Temu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisu prawa materialnego – art. 466 § 4 K.c. - przez zasądzenie na rzecz powodów zadośćuczynienia, pomimo, że nie były one osobami najbliższymi dla zmarłej M. K. oraz przez błędną wykładnie zawartego w nim zwrotu „odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia” polegającą na uznaniu, że kwoty po 30.000,00 złotych na rzecz każdego z powodów są „odpowiednimi” sumami w rozumieniu tego przepisu, podczas gdy powodowie nie stali się osobami samotnymi w posiadają jeszcze liczną najbliższą rodzinę.

Pełnomocnik pozwanej wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego orzeczenia w punktach 1 oraz 6 i oddalenie powództw;

2.  zmianę rozstrzygnięcia o kosztach procesu zawartych w punktach 3, 5, 8 oraz 10 i orzeczenie o nich z uwzględnieniem wyniku postępowania odwoławczego;

3.  zasądzenie od każdego z powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu za instancję odwoławczą, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego okazała się skuteczna w takim stopniu, że powodowała zamianę zaskarżonego orzeczenia w zakresie i w sposób wskazany w sentencji uzasadnianego wyroku. Apelacja pełnomocnika powodów okazała się bezskuteczna i jako taka została oddalona w punkcie trzecim wyroku Sądu Okręgowego.

Nie jest skuteczna apelacja pozwanej spółki w zakresie zarzutu dotyczącego naruszenia art. 446 § 4 K.c. przez uznanie powodów jako osoby najbliższe dla M. K.. W tym zakresie jedynie należy skonstatować, iż art. 446 § 4 K.c. posługuje się zwrotem rodzina, a nie krewni. Taka argumentacja wzmocniona jest również treścią art. 61 ⁸ § 1 K.r.o. zgodnie z którym, z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Trwa ono mimo ustania małżeństwa (porównaj uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 26 lutego 2014 roku wydanego w sprawie I ACa 1610/13). W tym świetle uznać należy, iż omawiany zarzut nie jest zasadny.

Odmiennie natomiast ocenił Sad Okręgowy drugi zarzut sformułowany przez pełnomocnika pozwanego, który dotyczył naruszenia tego samego przepisu, ale w innym aspekcie, który dotyczył zwrotu „odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia” użytego w tej normie. Otóż w ocenie Sądu Okręgowego zarzut ten jest trafny o tyle, że skutkował zmianą zaskarżonego orzeczenia przez jego zmianę w zakresie punktów pierwszego i szóstego przez obniżenie zasądzonych od pozwanego na rzecz powodów kwot z 30.000,00 złotych do sum po 7.000,00 złotych.

Wynika to z poniżej przedstawionej argumentacji, która także pośrednio wskazuje na niezasadność zarzutów wywiedzionych przez pełnomocnika powodów, jakie dotyczyły – kolokwialnie ujmując – zbyt niskiej w jej ocenie kwot zasądzonych tytułem zadośćuczynień.

Zarówno w judykaturze jak i doktrynie są wskazane kryteria, które należy brać pod uwagę przy szacowaniu wartości zadośćuczynienia, o którym mowa w art. 446 § 4 K.c. Służyć ma ono kompensacie krzywd po stracie osoby najbliższej, czyli uszczerbku, który dotyka sfery człowieka charakteryzującej się subiektywizmem w ocenie doznań, bowiem jego osobowości. Dotyczy to w szczególności cierpienia, dyskomfortu psychicznego, osamotnienia, zburzenia dotychczasowego porządku życiowego i ewentualnych ograniczeń z czerpania przyjemności z życia. W zasadzie można posługiwać się przy tym kryteriami stosowanymi przy orzekaniu w sprawach, w których podstawą faktyczną jest naruszenie dóbr osobistych, a prawną art. 23 K.c. oraz 24 K.c. (porównaj uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 13 listopada 2013 roku wydanego w sprawie VI ACa 542/13, publikowany w Lex Omega nr 1.441.595). Celem zadośćuczynienia zasądzanego w trybie art. 446 § 4 K.c. jest skompensowanie krzywd poprzez łagodzenie cierpień psychicznych, a także pomoc w dostosowaniu się do nowej sytuacji wynikającej ze śmierci osoby najbliższej (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z 10 maja 2012 roku wydany w sprawie IV CSK 461/11). Ma to świadczenie zatem typowo kompensacyjny charakter. Nie może z jednej strony być zupełnie symboliczne, wobec czego musi stanowić jakąś odczuwalną wartość. Z drugiej strony nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy. Wynika z tego, że winna być utrzymana w rozsądnych granicach. Powinno nie przewyższać stopnia doznanej krzywdy, uwzględniać stopę życiową uprawnioną i odpowiadać aktualnym warunkom społeczno – ekonomicznym i przeciętnej stopie życiowej. Zdaniem Sądu Okręgowego kluczowe znaczenie w tym względzie ma rozmiar krzywdy, a nań składają się elementy dotyczące bliskości pokrewieństwa czy powinowactwa, stopień zażyłości i stosunków pomiędzy uprawnionymi o zmarłą. Są to czynniki obiektywne. Z drugiej strony należy wziąć pod uwagę czynniki subiektywne, a więc podmiotowe poczucie krzywdy, które leży już po stronie powodów.

Aby skutecznie formułować zarzut dotyczący wysokości zasądzonego zadośćuczynienia należy sprostać wykazaniu, że zasądzone świadczenie jest rażąco wygórowane, bądź rażąco zaniżone. W tym postepowaniu kierunki obydwu apelacji zmierzały w przeciwnych kierunkach, ale tylko autorowi apelacji pozwanej udało się wykazać, że jest ono rażąco za wysokie. Sąd odwoławczy jest uprawniony jedynie do zmiany zakwestionowanego orzeczenia w tym zakresie gdy po analizie wszystkich tych okoliczności, o których mowa była wyżej jest ono niewspółmiernie niewłaściwe (por. uzasadnienia wyroków Sądu Najwyższego z 9 lipca 1970 roku wydanego w sprawie III PRN 39/70, publikowane w OSNCP 1971/3/53, z 7 stycznia 2000 roku wydanego w sprawie II CKN 651/98, niepublikowane, z 18 listopada 2004 roku wydanego w sprawie I CK 219/04, niepublikowany oraz uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 24 czerwca 2014 roku wydanego w sprawie I ACa 269/14, publikowane w Lex Omega nr 1.489.078).

Uwzględniając powyższe rozważania na gruncie tej sprawy uznać należy, iż zasądzone przez Sąd Rejonowy zadośćuczynienie było wygórowane. Wynika to z faktu, że zmarła nie była krewną powodów, a należy mieć na uwadze to, iż należy różnicować zadośćuczynienie należne najbliższym krewnym, a zasądzane innym dalszym członkom rodziny. Trzeba przecież zauważyć to, że zupełnie inaczej rzutuje na ocenę przesłanek do zasądzenia zadośćuczynienia relacja najbliższych wstępnych czy zstępnych, którzy ze sobą zżyci są od urodzenia, wytworzyła się między nimi więź wynikająca z procesu wychowawczo – opiekuńczego, a w przedmiotowym przypadku powodowie nie mogą siłą rzeczy mieć tak silnych relacji wynikających z długiego okresu obcowania ze sobą. Kolejną rzeczą jest to, iż od nieszczęśliwego wypadku, od 2012 roku upłynęło już 4 lata, co siłą rzeczy rzutuje na stopniowe minimalizowanie negatywnych odczuć związanych z tragedią.

Nie można także nie brać pod rozwagę faktu, że powodowie mają jeszcze dwóch dorosłych synów, co wskazuje, że stopień osamotnienia związanego z utratą synowej nie powoduje zupełnej pustki i nie jest całkowity. Wreszcie także nie można zapominać, że powodowie są małżeństwem, z czego wynika, iż na co dzień także nie są samotni.

Ostatnim argumentem, który wskazuje ocenę zasądzonego zadośćuczynienia jako wygórowanego jest odległość w jakiej mieszkała M. K. od powodów. Jest to odległość około 50 kilometrów, co także wskazuje, że siłą rzeczy zażyłość nie mogła nosić znamion codzienności.

Naturalnie Sąd Okręgowy docenia całokształt przesłanek wskazujących na silny stres po śmierci synowej, pomoc, jaką niosła im w potrzebie oraz troskę, jaką M. K. otaczała powodów. Nie są to jednak wobec powyższego przesłanki przesądzające za uznaniem zadośćuczynienia za nie wygórowane w stopniu rażącym, a tym bardziej za ich oceną jako zaniżonego rażąco, do czego sprowadzała się apelacja pełnomocnik powodów.

Przechodząc do oceny pozostałych zarzutów sformułowanych w apelacji wniesionej na korzyść powodów należy uznać, że nie mogły one także wywrzeć skutku zamierzonego przez ich autorkę.

Zarzut dotyczący rzekomej obrazy art. 446 § 3 K.c. nie jest trafny. Przewidziane w tym przepisie odszkodowanie obejmuje te szkody spowodowane przez śmierć osoby najbliższej, które nie podlegają wyrównaniu na podstawie innych przepisów, a w szczególności na podstawie art. 446 § 1 i § 2 K.c. Odszkodowanie to ma umożliwić naprawienie szkód majątkowych, aczkolwiek niekiedy trudnych do uchwycenia i wymierzenia. Określając wysokość odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej w następstwie śmierci osoby bliskiej sąd jest obowiązany wziąć pod uwagę różnicę między stanem, w jakim znaleźli się członkowie rodziny zmarłego po jego śmierci, a przewidywanym stanem materialnym, gdyby zmarły żył. Pogorszenie sytuacji życiowej polega nie tylko na pogorszeniu obecnej sytuacji materialnej, ale także na utracie rzeczywistej możliwości uzyskania stabilnych warunków życiowych oraz ich realnego polepszenia. Istotne jest też pozbawienie możliwości korzystania przez najbliższych z faktycznego wsparcia zmarłego, w tym wykonywania przez niego różnego rodzaju świadczeń również niepieniężnych na rzecz rodziny. Świadczenia te, jakkolwiek trudno wyliczalne, mają niewątpliwie swój wymiar majątkowy, bowiem zwalniają uprawnionych z konieczności pokrywania ich kosztów. Chodzi tu np. o wykonywanie różnych prac, w tym fizycznych, na rzecz rodziny, opiekę, pomoc w nauce, w tym również czynności życia codziennego itp. (porównaj uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 9 września 2015 roku wydanego w sprawie I ACa 407/15, publikowane w Lex Omega nr 1.842.332). Kluczowe jednak dla oceny słuszności kwestionowanego wyroku w tej części jest określenie, czy pogorszenie stopy życiowej oszacowane na podstawie powyższych kryteriów spełnia wymóg „znaczności” określony w art. 446 § 3 K.c. Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej obejmuje niekorzystne zmiany bezpośrednio w sytuacji materialnej najbliższych członków rodziny zmarłego, jak też zmiany w sferze dóbr niematerialnych, które wpływają na ich sytuację materialną, nie obejmuje natomiast krzywd niemajątkowych, takich jak: ból po stracie osoby najbliższej, poczucie osamotnienia i krzywdy, zawiedzionych nadziei, jeżeli nie skutkują one zmianą sytuacji materialnej osób pokrzywdzonych (porównaj uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 24 lipca 2015 roku wydanego w sprawie V ACa 193/15, publikowane w Lex Omega nr 1.842.256). W tym zakresie sąd badający tę przesłankę powinien wziąć pod uwagę różnicę pomiędzy stanem, w jakim znaleźli się powodowie po jego M. K., a ich przewidywanym stanem materialnym, gdyby ta żyła. W tym zakresie mieć trzeba na względzie, że pozwani nie stracili w wyniku śmierci synowej żadnych środków utrzymania oraz to, iż powodowie mają jeszcze dwóch synów, którzy z przyczyn oczywistych są zobowiązani do niesienia im pomocy, a także do ich alimentowania, gdyby powodowie pozostali w niedostatku. Z tych przyczyn należy uznać, że nie można dojść do uprawnionego wniosku, że różnica wynikająca z porównania sytuacji życiowej powodów sprzed śmierci M. K., a jej hipotetycznego stanu, jaki może mieć miejsce po tym, czy nawet stanu mającego miejsce pomiędzy śmiercią synowej a wyrokowaniem nosi znamiona znaczności w rozumieniu art. 446 § 3 K.c. Nawet uznając wykazywane przez pełnomocnik powodów ich zwiększone wydatki po około 500 złotych miesięcznie na miesiąc, o których także pisała w apelacji, przy powyższej argumentacji nie można ich uznać w kategoriach znaczności i tym samym podzielić prawidłowe stanowisko Sądu Rejonowego w tym zakresie.

Nie jest trafny zarzut rzekomego naruszenia przepisu art. 233 § 1 K.p.c. W sumie ten zarzut, jak i dotyczący obrazy art. 328 § 2 K.p.c. sprowadza się do braku uznania roszczenia dotyczącego odszkodowania dochodzonego na podstawie art. 446 § 3 K.c. Poprzednia argumentacja dotycząca braku znamion znaczności comiesięcznego uszczerbku w kwocie 500 złotych po stronie powodów już pozwala te zarzuty uznać za niezasadne. Jednakże oceniając je w pozostałych kategoriach należy wskazać, że zgodnie z treścią tego przepisu, sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Aby skutecznie stawiać sądowi pierwszej instancji zarzut naruszenia tego przepisu należy wykazać, iż dokonana ocena sprzeczna jest z tymi zasadami. Innymi słowy należy wykazać naruszenie tych zasad. Jeżeli ocena dokonana przez sąd meriti jest zgodna z zasadami logiki, doświadczenia życiowego oraz uwzględnia całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie – jak to ma miejsce w niniejszej sprawie, to zarzut dotyczący naruszenia tego przepisu nie jest zasadny. Samo subiektywne przekonanie strony o błędnej ocenie dowodów dokonanej przez sąd pierwszej instancji i niezgodnej z oczekiwaniami skarżącej strony nie jest wystarczającym argumentem aby omawiany zarzut apelacyjny uznać za zasadny (porównaj uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998 roku wydanego w sprawie II CKN 4/98). Zdaniem Sądu Okręgowego ocena dowodów przeprowadzona przez Sąd Rejonowy mieści się w granicach wyznaczonych przez zasadę swobodnej oceny dowodów wprowadzoną w art. 233 K.p.c. Nie można natomiast uznać za wystarczające i skuteczne uzasadnienie tego zarzutu wskazanie przez autora apelacji własnej oceny dowodów, co za tym idzie oczekiwanych ustaleń faktycznych oraz ogólnej dezaprobaty oceny materiału dowodowego sądu meriti. Decydując się na wywiedzenie zarzutu naruszenia art. 233 K.p.c. skarżący powinien się liczyć z obowiązkiem wykazania naruszenia przez sąd dyrektyw dotyczących oceny dowodów wynikających z tego przepisu. Innymi słowy należy wykazać, że sąd pierwszej instancji z oceny materiału wywiódł wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego, bądź pominął w dokonanej ocenie istotne dla rozstrzygnięcia wnioski wynikające z konkretnych dowodów (porównaj uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24 stycznia 2013 roku wydanego w sprawie I ACa 1075/12, publikowany w Lex Omega nr 1.267.341). Tym wymogom skutecznego wywiedzenia zarzutu naruszenia art. 233 K.p.c. przez sąd pierwszej instancji autorka apelacji wniesionej na korzyść powodów nie sprostała. Z powyższego należy także wywieść wniosek o niezasadności zarzutu dotyczącego błędnych ustaleń faktycznych, które czyni się na podstawie uprzednio dokonanej oceny materiału dowodowego. Nie jest bowiem błędem sądu pierwszej instancji, zwłaszcza taki, który może mieć wpływ na treść wyroku, to, iż nie ujął w ustaleniach faktycznych okoliczności dotyczących pogorszenia się sytuacji życiowej, skoro nie ocenił tego pogorszenia w sposób kwalifikujący go do zasądzenia odszkodowania na podstawie art. 446 § 3 K.c., o czym mowa już była. Można jedynie to rozpatrywać w kategoriach ewentualnego naruszenia art. 328 § 2 K.p.c., ale uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia w pełni spełnia kryteria określone w art. 328 § 2 K.p.c. i jako takie poddaje się w zupełności kontroli instancyjnej, co wynika z powyższego, a to stanowi o bezzasadności tego zarzutu. Po resztą aby zarzut apelacyjny dotyczący naruszenia przepisów formalnych był skuteczny apelujący winien wykazać wpływ owego naruszenia na treść orzeczenia, a uzasadnienie ma charakter następczy w stosunku do wyrokowania i jedynie sprawozdawczy zatem siłą rzeczy ogólnie takiego wpływu mieć nie może, a dopiero jedynie zupełne braki uzasadnienia uniemożliwiające kontrolę instancyjną mogą być rozpatrywane w kategoriach skutecznego zarzutu apelacyjnego, co w tym procesie nie ma miejsca.

Ostatni zarzut pełnomocnik powodów dotyczący art. 322 K.p.c także jest chybiony. Przepis ten wskazuje, że jeżeli w sprawie o naprawienie szkody, o dochody, zwrot bezpodstawnego wzbogacenia lub o świadczenie z umowy o dożywocie sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy. W tym wypadku jeszcze raz należy przypomnieć, że Sąd Rejonowy zasadnie oddalił powództwo dotyczące odszkodowania dochodzonego w trybie art. 446 § 3 K.c. z uwagi na brak jednej z przesłanek określonych w tym przepisie, a nie z uwagi na niemożność precyzyjnego określenia wartości dochodzonego w ten sposób świadczenia, co już czyni ten zarzut niezasadnym, a wręcz bezprzedmiotowym. Nadto przewidziane w art. 446 § 3 K.c. odszkodowanie obejmuje natomiast szeroko pojęte szkody majątkowe, często nieuchwytne lub trudne do precyzyjnego wyliczenia, prowadzące do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej osoby najbliższej, co powoduje brak możliwości jego arytmetycznego wyliczenia (porównaj uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 20 sierpnia 2015 roku wydanego w sprawie II CSK 594/14, publikowane w 1.801.545), a to wskazuje, że nie można z przyczyn logicznych formułować zarzutu dotyczącego obrazy art. 322 K.p.c. przy dochodzeniu tak zredagowanego roszczenia. Oparcie bowiem orzeczenia o odszkodowaniu o treść art. 446 § 3 K.c. wyklucza bowiem w każdym wypadku konieczność sięgania po stosowanie art. 322 K.p.c.

Wobec oceny zarzutów sformułowanych w apelacji pełnomocnika pozwanej spółki zaskarżony wyrok w części wskazanej w sentencji na podstawie art. 386 § 1 K.p.c. należało zmienić, a apelację tego autora w pozostałej części oraz apelację pełnomocnika powodów w całości na podstawie art. 385 K.p.c. oddalić – z uwagi na bezzasadność tychże zarzutów.

O kosztach procesu między stronami za instancję odwoławczą orzeczono na zasadzie art. 100 K.p.c. w związku z art. 391 K.p.c.

Na oryginale właściwe podpisy

ZARZĄDZENIE

Odpis orzeczenia wraz z odpisem uzasadnienia proszę

doręczyć pełnomocnik powodów.