Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2013 r. w Poznaniu

sprawy z odwołania K. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. W..

o składki

na skutek apelacji odwołującego K. M.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu

z dnia 1 lutego 2012 r. sygn. akt VII U 486/11

u c h y l a zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu – Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu w instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 lutego 2010r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. W.. określił wobec K. M. wysokość należności z tytułu składek na:

- ubezpieczenie społeczne za okres maj 2001r., wrzesień 2002r., maj 2003r. październik –listopad 2003r., marzec 2005r., marzec 2006r., sierpień 2006r., listopad 2006r. grudzień 2007r., listopad 2009r. w kwocie: należność główna 8.960,13zł, odsetki na dzień 25 lutego 2010r. plus następne do dnia zapłaty w kwocie 10.406zł;

- ubezpieczenie zdrowotne za okres sierpień-wrzesień 2000r., listopad 2000r., styczeń 2001r., maj 2001r., wrzesień 2001r., wrzesień 2002r., styczeń 2005r, marzec 2005r., sierpień-październik 2005r., luty 2006r., kwiecień-maj 2006r.,grudzień 2006r., czerwiec-lipiec 2007r., w kwocie należność główna 2.313zł, odsetki na dzień 25 lutego 2010r. plus następne do dnia zapłaty w kwocie 2.576zł;

- Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres lipiec-grudzień 2006r, luty-sierpień 2007r. w kwocie należność główna 2.448,24zł plus odsetki na dzień 25 lutego 2010r. plus następne do dnia zapłaty 953zł.

W przepisanym trybie i terminie K. M. wniósł odwołanie od powyższej decyzji.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy-Sąd Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem z dnia 1 lutego 2012r. oddalił odwołanie.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał na następujące ustalenia i rozważania:

Odwołujący prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą Firma (...): Zakład Produkcyjny. Przedmiotem działalności firmy jest produkcja bombek choinkowych.

Decyzją z dnia 21 września 2005r. ZUS odmówił K. M. wydania zaświadczenia o niezaleganiu z tytułu składek na FUS, FZ, FP i FGŚP.

Wyrokiem z dnia 17 kwietnia 2008r. w sprawie VII U1832/07 Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił odwołanie od tej decyzji. Wyrok jest prawomocny.

Decyzją z dnia 22 czerwca 2006r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. W.. określił wysokość należności K. M. z tytułu składek na:

- ubezpieczenie społeczne za okres styczeń-marzec 2000r, maj 2000r., lipiec-sierpień 2000r., marzec 2001r., sierpień-wrzesień 2001r., kwiecień 2002r. na kwotę 14.506,40zł plus ustawowe odsetki w wysokości 17.126zł,

- Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres marzec 2000r., maj 2000r., lipiec-sierpień 2000r., maj 2001r., maj 2002r., styczeń 2004r., w wysokości 133,78 zł plus ustawowe odsetki w wysokości 168zł.

Wyrokiem z dnia 17 marca 2008r. Sąd Okręgowy w Poznaniu zmienił zaskarżoną decyzję i uznał, że odwołujący nie ma obowiązku uiszczenia składek na ubezpieczenie społeczne za okres styczeń-marzec 2000r., maj 2000r., lipiec-sierpień 2000r., marzec 2001r., oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres marzec 2000r., maj 2000r., lipiec-sierpień 2000r., maj 2001r., w pozostałym zakresie oddalił odwołanie.

Wyrokiem z dnia 28 października 2008r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w sprawie AUa 432/08 uchylił zaskarżony wyrok w punkcie 1 i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania.

Decyzją z dnia 25 lutego 2010r. (znak (...)) Zakład (...) Oddział w O. zmienił w części wobec K. M. decyzję z dnia 22 czerwca 2006r. (znak (...)) określając wysokość należności na ubezpieczenie społeczne w zamian za okres styczeń-marzec 2000r., maj 2000r. lipiec-sierpień 2000r., marzec 2001r., sierpień-wrzesień 2001r., i kwiecień 2002r., na okres maj 2000r., sierpień 2000r., sierpień 2001r., kwiecień 2002r., zmienił należność główną z kwoty 14.506,40zł na kwotę 437,53zł, zmienił odsetki z dnia 22 czerwca 2006r. w kwocie 17.126zł na dzień 25 lutego 2009r. na kwotę 665zł plus następne do dnia zapłaty.

Wyrokiem z dnia 20 czerwca 2011r. w sprawie VII U 1662/08 Sąd Okręgowy umorzył postępowanie w zakresie składek na ubezpieczenie społeczne za okres styczeń-marzec 2000r., lipiec 2000r. i marzec 2001r., albowiem postępowanie w tym zakresie stało się bezprzedmiotowe, oddalił odwołanie w pozostałym zakresie, zasądził od pozwanego organu rentowego jako strony przegrywającej sprawę na rzecz odwołującego kwotę 4.200zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przed sądem I instancji i w postępowaniu apelacyjnym. Wyrok jest prawomocny.

W ocenie Sądu odwołujący nie opłacił składek na ubezpieczenie społeczne za okres : maj 2001r., wrzesień 2002r., maj 2003r., październik –listopad 2003r., marzec 2005r., marzec 2006r., sierpień 2006r., listopad 2006r., grudzień 2007r., listopad 2009r.; ubezpieczenie zdrowotne za okres sierpień-wrzesień 2000r., listopad 2000r., styczeń 2001r., maj 2001r., wrzesień 2001r., wrzesień 2002r., styczeń 2005r., marzec 2005r., sierpień-październik 2005r., luty 2006r., kwiecień-maj 2006r., grudzień 2006r., czerwiec –lipiec 2007r ., Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres lipiec- grudzień 2006r., luty- sierpień 2007r.

Sąd uznał, że wbrew twierdzeniom odwołującego na koncie K. M., na dzień 25 lutego 2010r. istniała zaległość z tytułu nieopłaconych składek.

W ocenie Sądu pozwany przekonywująco wyjaśnił, że wpłata dokonana przez odwołującego w dniu 18 czerwca 2001r. w wysokości 10.763,38 zł określona jako 06/2001r. została rozliczona na FUS za 06/2001r., natomiast wpłata w kwocie 1.216,04 zł określona jako 06/2001r., została rozliczona na FUZ za 06/2010r.. Ponadto z rozliczeń ZUS wynika, że na koncie odwołującego brak jest ewidencjonowanych wpłat określonych jako 09/2002r. Wpłaty na FUS w kwocie 4.048,64zł oraz na FUZ w kwocie 832,72zł określone są jako sierpień 2002r. i zostały rozliczone (brak dyspozycji płatnika o korektę) na: ubezpieczenie społeczne za maj 2000r. w kwocie: należność główna 2.202,04zł i odsetki 1.846,60zł; na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 831,72zł pokryła 08/2002 w kwocie należność główna 52,98zł; 05/2000 w kwocie należność główna 373,11zł plus odsetki 312,90zł;07/2000 w kwocie należność główna 52,53zlplus odsetki 40,20zł.

Tym samym, zdaniem Sądu, rację ma ZUS, iż na koncie K. M. –pomimo decyzji z dnia 26 lutego 2009r. o nadpłacie- istnieje, po kolejnym rozliczeniu konta, niedopłata z tytułu składek wymienionych w zaskarżonej decyzji.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie i orzekł jak w sentencji.

Apelację od wyroku złożył pełnomocnik odwołującego zarzucając wyrokowi:

1)  naruszenie norm prawa materialnego poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, a w szczególności:

a)  §6 ust. 1 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998r. (Dz.U. 1998, Nr 165 poz.1197 ze zm.) w sprawach szczególnych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczeń składek, wypłaconych zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego, zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych oraz kolejności zaliczania wpłat składek na poszczególne fundusze poprzez uznanie, iż zaliczanie przez organ rentowy dokonywanych przez płatnika składek wpłat z błędnie wskazanymi dyspozycjami zaksięgowania stanowi przypadek opisany w §6 pkt 3 tegoż rozporządzenia, co wiązać miałoby się z możliwością zaksięgowania dokonanych wpłat na poczet zobowiązań o najwcześniejszym terminie wymagalności;

b)  art.83a ustawy z dnia 13 października 1998r. (Dz.U. 2009, Nr 205, poz.1585ze zm.) o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez wydawanie decyzji w niniejszej sprawie z naruszeniem norm Kodeksu postępowania administracyjnego, w szczególności art.10 gwarantującego stronie prawo czynnego udziału w każdym stadium postępowania a przede wydaniem decyzji wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań;

2)  naruszenie norm prawa formalnego, a w szczególności:

a)  art.233§1 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. poprzez wybiórcze skorzystanie przez Sąd z treści i wniosków płynących z opinii biegłej sadowej M. W. z dnia 22 listopada 2010r. i przyjęcie, iż w dniu wydania decyzji przez ZUS odwołujący posiadał zaległości w regulowaniu składek za miesiące wymienione w decyzji;

b)  art.233§1 k.p.c. w zw. z art.244§1 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie przez Sąd I instancji treści pisma ZUS Oddział w O. z dnia 2 stycznia 2007r., gdzie wskazano sposób rozliczenia przez organ rentowy wpłaty kwoty 55.986,54zł z dnia 27.06.2001r. na poczet należności składkowych za marzec i maj 2001r. co miało istotne znaczenie dla niniejszej sprawy,

c)  art.328§2 k.p.c. poprzez niewskazanie przyczyn, dla których Sąd odmówił wiarygodności i mocy dowodowej dowodom przedstawionym przez apelującego , w szczególności:

- deklaracji ZUS DRA 05/2001i kserokopii dowodu zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne za maj 2001r.

- deklaracji ZUS DRA 09/2002 i kserokopii dowodu zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne za wrzesień 2002r.,

- tytułów wykonawczych oznaczonych symbolami (...), (...) oraz (...),

-zaświadczeniu o zapłacie należności składkowej egzekwowanej w drodze postępowania egzekucyjnego w administracji z dnia 20 września 2001r. (2 szt.)

Apelujący wniósł o:

I)  zmianę zaskarżonego wyroku w całości i ustalenie, iż apelujący nie posiada zaległości wobec organu rentowego w zakresie określonym decyzją będącą podstawą niniejszego postępowania;

II)  zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w przedmiotowej sprawie od organu rentowego na rzecz skarżącego wg norm przepisanych;

ewentualnie;

III) uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Należy podzielić zastrzeżenia apelującego co do uzasadnienia wyroku Sądu I instancji, który naruszył treść art. 328§2 k.p.c. nie wyjaśniając, na jakiej podstawie uznał zaskarżoną decyzję za trafną.

Uzasadnienie wyroku pełni ważną rolę procesową. Umożliwia stronie zrozumienie motywów, jakimi kierował się Sąd wydając wyrok, ale również umożliwia sprawowanie nadzoru judykacyjnego przez sąd wyższej instancji, a wyjątkowo, w razie wątpliwości, służy do ustalenia granic powagi rzeczy osądzonej. Artykuł 328 § 2 wskazuje obligatoryjną treść uzasadnienia.

Sąd musi tak wytłumaczyć motywy rozstrzygnięcia, by w wyższej instancji mogła zostać oceniona jego prawidłowość. Braki w uzasadnieniu uniemożliwiające odczytanie motywów rozstrzygnięcia są wystarczającym powodem uchylenia werdyktu i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia (por. orzeczenie SN z dnia 26 lipca 2007 r., V CSK 115/07,

Przede wszystkim Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że zaskarżona decyzja określa wysokość należności z tytułu składek na:

- ubezpieczenie społeczne za okres maj 2001r., wrzesień 2002r., maj 2003r. październik –listopad 2003r., marzec 2005r., marzec 2006r., sierpień 2006r., listopad 2006r. grudzień 2007r., listopad 2009r. w kwocie: należność główna 8.960,13zł, odsetki na dzień 25 lutego 2010r. plus następne do dnia zapłaty w kwocie 10.406zł;

- ubezpieczenie zdrowotne za okres sierpień-wrzesień 2000r., listopad 2000r., styczeń 2001r., maj 2001r., wrzesień 2001r., wrzesień 2002r., styczeń 2005r, marzec 2005r., sierpień-październik 2005r., luty 2006r., kwiecień-maj 2006r., grudzień 2006r., czerwiec-lipiec 2007r., w kwocie należność główna 2.313zł, odsetki na dzień 25 lutego 2010r. plus następne do dnia zapłaty w kwocie 2.576zł;

- Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres lipiec-grudzień 2006r, luty-sierpień 2007r. w kwocie należność główna 2.448,24zł plus odsetki na dzień 25 lutego 2010r. plus następne do dnia zapłaty 953zł.

Tymczasem Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku powołał się na stanowisko pozwanego organu rentowego odnośnie rozliczeń za czerwiec 2001r. oraz sierpień 2002r. nie wyjaśniając na podstawie jakich dowodów uznał, że odwołujący zalega z uiszczeniem składek na pozostałe okresy wskazanie w zaskarżonej decyzji.

Co więcej, w ocenie Sądu Apelującego, dowód z opinii biegłej M. W., na którą powołuje się Sąd orzekający, nie może mieć decydującego znaczenia w rozpoznawanej sprawie, skoro opinia biegłej opracowana w sprawie VII U. 1662/08 dotyczyła decyzji z dnia 22 czerwca 2006r. obejmującej składki na ubezpieczenie społeczne do kwietnia 2002r., a na FP i GŚP do stycznia 2004r.

Nadto należy podkreślić, że Sąd I instancji nie dokonał żadnej analizy słuszności dokonanych rozliczeń przez organ rentowy, jak i nie odniósł się do twierdzeń odwołującego.

Brak wyjaśnienia przez Sąd I instancji, w oparciu o jakie dowody uznał zaskarżoną decyzję za wydaną prawidłowo, w sytuacji, gdy w okresie od czerwca 2006r. wydano kilka różnych decyzji zawierających ustalenie zaległości składkowej Firmy (...), w tym decyzję z dnia 26 lutego 2009r. o nadpłacie, musi skutkować uznaniem, że w niniejszej sprawie nie została rozpoznana istota sporu. Tym samym zachodzi konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji będzie zobowiązany w sposób precyzyjny ustalić zarzuty odwołującego odnośnie zaskarżonej decyzji, a następnie wyjaśnić, jakie okoliczności zadecydowały o wydaniu zaskarżonej decyzji, która obejmuje inne okresy niż wskazane w decyzji z tej samej daty tj. z dnia 25 lutego 2010r.(znak (...)), będącej przedmiotem rozpoznania w sprawie VII U. 1662/08.

Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że także apelujący powołuje się jedynie na wpłaty za maj 2001 oraz wrzesień 2002 nie wyjaśniając czy jednocześnie potwierdza możliwość powstania niedopłat w pozostałych okresach z powodu błędnie obliczonej składki.

W tym miejscu należy podkreślić, że rozliczenie zawarte w tabeli nr 2 (k.143 i dalsze akt) opracowanej przez organ rentowy zawiera wykaz zarówno niedopłat jak i nadpłat składek

Z uwagi na fakt, że decyzja dotyczy rozliczeń składkowych na przestrzeni lat 2001-2007, Sąd winien rozważyć, czy nie zachodzi konieczność powołania biegłego w zakresie rachunkowości, celem wyjaśnienia prawidłowości rozliczenia konta odwołującego, po uprzednim ustaleniu okoliczności faktycznych sporu, a w szczególności czy jakiekolwiek wpłaty uiszczone przez odwołującego nie zostały ujęte w rozliczeniu.

W przypadku powstania zaległości składkowych spowodowanych wadliwym wypełnieniem deklaracji rozliczeniowych bądź wpłatą niewłaściwej kwoty, a w konsekwencji rozliczeniem konta w oparciu o rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczenia składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U, nr 78 poz.465 -§11-§16) należy precyzyjnie wskazać na sposób rozliczenia konta, aby była możliwa ocena prawidłowości dokonanych rozliczeń.

Tym samym Sąd I instancji będzie mógł odnieść się do zarzutów odwołującego, w którego ocenie konto skarżącego rozliczono błędnie i na datę zaskarżonej decyzji nie zawiera zaległości.

W tym miejscu Sąd Apelacyjny zwraca jednak uwagę, że zgodnie z treścią art.46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. (Dz. U. z 2009r. nr 205 poz. 1585) to płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Zatem to płatnik składek jest zobowiązany wykazać, czy wywiązał się z ciążących na nim zobowiązań oraz wskazać dowody na potwierdzenie swoich twierdzeń.

Wyczerpujące wyjaśnienie sposobu rozliczenia konta odwołującego, po uwzględnieniu dowodów wskazanych przez płatnika składek, umożliwi Sądowi ustalenie, czy zaskarżona decyzja została wydana prawidłowo, przy uwzględnieniu obowiązujących w tym zakresie regulacji prawnych.

Wskazując na powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386§4 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

/SSA Marta Sawińska/ /SSA Iwona Niewiadowska-Patzer/ /del.SSO Wiesława Stachowiak/