Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2018 r. w Gliwicach

sprawy D. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy

na skutek odwołania D. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 30 października 2010r. nr (...), (...)

z dnia 30 października 2010r. nr (...), (...)

1.  zmienia częściowo zaskarżone decyzje i stwierdza, że odwołująca D. K. nie ma obowiązku uiszczenia składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne
i Fundusz Pracy za okres od 1 stycznia 1999r. do 31 marca 2000r.;

2.  umarza postępowanie w pozostałej części;

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz odwołującej kwotę 3600zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Mariola Szmajduch

Sygn. akt VIII U 93/11

UZASADNIENIE

Decyzją z 30 października 2008r. nr DS./ (...), (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z., powołując się na art. 83 ust. 1 i art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ustalił dla płatnika składek D. K. wysokość zaległych składek:

-

na ubezpieczenia społeczne za okres od stycznia 1999r. do września 2008r.
w kwocie 51.813,97 zł;

-

na ubezpieczenie zdrowotne za okres od stycznia 1999r. do września 2008r.
w kwocie 15.466,10 zł;

Natomiast kolejną decyzją z tej samej daty nr DS./ (...), (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z., powołując się na art. 46 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 53, ust. 1 i 2, w zw. z art. 56, ust. 1 i 2 ustawy z 14 grudnia 1994r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz art. 104, ust. 1 i 2 art. 107, ust. 1 i 2 ustawy z 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ustalił dla płatnika składek D. K. wysokość zaległych składek:

-

na Fundusz Pracy za okres od stycznia 1999r. do września 2008r. w łącznej kwocie 3.802,39 zł.

W uzasadnieniach decyzji organ rentowy wskazał, że D. K. jako płatnik składek była zobowiązana do opłacania comiesięcznych składek na poszczególne ubezpieczenia oraz, że od składek nieuiszczonych w terminie naliczane są odsetki za zwłokę.

W odwołaniach od powyższych decyzji D. K. wniosła o ich zmianę oraz o zwolnienie jej z obowiązku zapłaty należności określonych w obu zaskarżonych decyzjach ZUS. W uzasadnieniu podała, że w okresie od 1 kwietnia 2000r. nie prowadziła już faktycznie działalności gospodarczej, wskutek jej zawieszenia. Nadto podniosła zarzut przedawnienia płatności składek. Nadto wniosła o zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie, podtrzymując swe dotychczasowe stanowisko. ZUS wskazał, że odwołująca dokonała zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, w oparciu o wpis do ewidencji takiej działalności nr III/152/96. Nadto organ rentowy podkreślił, że odwołująca nie przedstawiła dokumentów rozliczeniowych, ani też wyrejestrowujących powyższą działalność gospodarczą. W związku z tym oraz uwzględniając informację Naczelnika I Urzędu Skarbowego w G., iż odwołująca złożyła zeznania roczne za lata 1999 i 2000, ZUS uznał, że osiągała ona przychody z tytułu tej działalności i tym samym winna z tego tytułu opłacić należne składki na ubezpieczenia społeczne oraz Fundusz Pracy.

Rozpoznając odwołania od powyższych decyzji Sąd Okręgowy w Gliwicach wyrokiem z 15 grudnia 2010r. w sprawie VIII U 1117/09, w punkcie pierwszym zmienił częściowo decyzję z 30 października 2008r. nr DS./ (...), (...) w ten sposób, że stwierdził, iż odwołująca D. K. nie podlegała obowiązkowi ubezpieczeń społecznych: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej za okres od miesiąca kwietnia 2000r. do dnia 30 września 2008r. Natomiast w punkcie drugim na podstawie art. 218 k.p.c. Sąd zarządził oddzielną rozprawę w przedmiocie obowiązku podlegania przez odwołującą ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej za okres od 1 stycznia 1999r. do 30 września 2008r. oraz w przedmiocie wysokości składek na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne oraz na Fundusz Pracy za okres od 1 stycznia 1999r. do 30 września 2008r.

Apelacja organu rentowego od powyższego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (...) z 16 grudnia 2011r. w sprawie III AUa. W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny podkreślił, że Sąd I instancji rozpoznając odwołanie od decyzji ZUS ustalającej składki na ubezpieczenia społeczne za sporny okres, był uprawniony do badania przesłanek wymierzenia składek na te ubezpieczenia, a w szczególności podstawowej przesłanki do zapłaty składek jaką stanowi podleganie obowiązkowi ubezpieczeń społecznych, bowiem w sytuacji wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nie zachodzi potrzeba wydania decyzji o objęciu ubezpieczeniem społecznym. W takim wypadku decyzja ustalająca wysokość zaległych składek za dany okres, niejako zawiera w sobie również decyzję określającą za ten okres obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Rozpoznając odwołania od zaskarżonych decyzji w pozostałym zakresie, Sąd ustalił:

Ubezpieczona D. K. od stycznia 1999r. prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą.

Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej odwołująca jako płatnik składek była zobowiązana opłacać składki na ubezpieczenia społeczne zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Przedmiotem działalności odwołującej było świadczenie usług transportowych samochodem ciężarowym samowyładowczym. Posiadała ona w tym czasie jeden taki samochód marki J.. Fizycznie kierowcą tego samochodu był mąż odwołującej. Działalność ta została z dniem 31 marca 2000r. zawieszona przez odwołującą, co było związane z ciężką chorobą matki odwołującej i związaną z tym koniecznością zapewnienie jej stałej opieki. Dodatkowo wpływ na tę okoliczność miał stan zdrowia męża odwołującej, który doznał wylewu krwi do mózgu i nie był już w stanie prowadzić samochodu, którym odwołująca realizowała przedmiot swojej działalności. Od kwietnia 2000r. do końca spornego okresu, ubezpieczona nie prowadziła już żadnej działalności gospodarczej, bowiem niedługo po zachorowaniu przez męża samochód ciężarowy sprzedała. Utrzymywała się w tym czasie z renty męża.

W dniu 30 października 2008r. ZUS wydał obie zaskarżone decyzje ustalając dla ubezpieczonej D. K. wysokość zaległych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy w kwotach i za okresy wskazane w tych decyzjach.

Po wydaniu wyroku w sprawie (...) Sąd rozpoznając w niniejszej sprawie odwołania od zaskarżonych decyzji, w zakresie podlegania ubezpieczeniom zdrowotnym i wymiaru zaległych składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne
i Fundusz Pracy, postanowieniem z 23 marca 2011r. zawiesił postępowanie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania administracyjnego przed Dyrektorem (...) Wojewódzkiego Oddziału (...) o ustalenie obowiązku podlegania przez D. K. ubezpieczeniu zdrowotnemu za okres od 1 stycznia 1999r. do 30 września 2008r.

Decyzją z 6 grudnia 2012r. Dyrektor (...) Wojewódzkiego Oddziału (...) w K. stwierdził, że D. K. z tytułu działalności pozarolniczej zarejestrowanej pod nr III/152/96, podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego w okresie od 1 stycznia 1999r. do 31 marca 2000r. i równocześnie nie podlega obowiązkowi tego ubezpieczenia w okresie od 1 kwietnia 2000r. do 7 czerwca 2009r. Od decyzji tej ubezpieczona wniosła odwołanie. Rozpoznając to odwołanie Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia, decyzją z 10 kwietnia 2013r., utrzymał w mocy decyzję Dyrektora (...) NFZ. Również i decyzja Prezesa NFZ została zaskarżona przez odwołującą. W związku z powyższym, wyrokiem z 20 stycznia 2014r. w sprawie (...) SA/Wa (...) Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. uchylił zaskarżoną decyzję Prezesa NFZ i poprzedzającą ją decyzję Dyrektora (...) NFZ z 6 grudnia 2012r. Następnie Dyrektor (...) Wojewódzkiego Oddziału (...) w K. decyzją z 29 grudnia 2014r. stwierdził, że D. K. z tytułu działalności pozarolniczej zarejestrowanej pod nr III/152/96, podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego w okresie od 1 stycznia 1999r. do 31 marca 2000r. i równocześnie nie podlega temu obowiązkowi w okresie od 1 kwietnia 2000r. do 7 czerwca 2009r. Z kolei na skutek odwołania D. K. od tej decyzji Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia, decyzją z 5 stycznia 2018r., utrzymał w mocy decyzję Dyrektora (...) NFZ. Decyzja ta, wobec jej niezaskarżenia stała się prawomocna.

W związku z powyższym, postanowieniem z 8 lutego 2018r. Sąd z urzędu podjął zawieszone postępowanie w niniejszej sprawie.

Niezależnie od powyższego Sąd ustalił, iż organ rentowy decyzją z 29 maja 2014r. nr (...) zmienił zaskarżoną decyzję nr (...) i ustalił, że składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe, z tytułu prowadzonej przez D. K. działalności gospodarczej za okres od 1 kwietnia 2000r. do 30 września 2008r. wynoszą 0 zł. Kolejną decyzją z tego samego dnia nr (...) organ rentowy zmienił zaskarżoną decyzję nr (...) i ustalił, że składki na Fundusz Pracy z tytułu prowadzonej przez D. K. działalności gospodarczej za okres od 1 kwietnia 2000r. do 30 września 2008r. wynoszą 0 zł. Następnie decyzją z 1 lutego 2018r. zmienił zaskarżoną decyzję nr (...)/ i ustalił, że składki na ubezpieczenie zdrowotne, z tytułu prowadzonej przez D. K. działalności gospodarczej za okres od 1 kwietnia 2000r. do 30 września 2008r. wynoszą 0 zł.

Nadto w pismach z 31 lipca 2014r. i z 26 lutego 2018r. organ rentowy informował, że składki za okres od 1 stycznia 1999r. do 31 marca 2000r. uległy przedawnieniu.

Powyższe okoliczności Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego oraz akt sprawy VIII U 1117/09, w szczególności złożonych w tej sprawie zeznań świadka R. K. i J. K. oraz wyjaśnień odwołującej, jak również decyzji Dyrektora (...) Wojewódzkiego Oddziału (...) w K. z 29 grudnia 2014r. (k.153-159) i Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z 5 stycznia 2018r. (k.203-207).

Zebrane dowody Sąd uznał za wystarczające i mogące być podstawą ustaleń faktycznych oraz rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania ubezpieczonej D. K. zasługuje na uwzględnienie.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, regulują przepisy ustawy
z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2017r., poz. 1778 ze zm.), zwanej ustawą systemową. Zgodnie z art. 1 ustawy ubezpieczenia społeczne obejmują ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenia rentowe i ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt. 5 i art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt. 4 ustawy osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Obowiązek ubezpieczenia powstaje od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązek zgłoszenia osoby prowadzącej działalność gospodarczą spoczywa na tej osobie (ust.3).

Natomiast po myśli art. 17 w związku z art. 46 ustawy, płatnik składek obowiązany jest według zasad wynikających z przepisów niniejszej ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Rozliczenie składek oraz wypłaconych przez płatnika w tym samym miesiącu świadczeń następuje w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.

Po myśli art. 47 ustawy płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 8 omawianej ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Natomiast zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą wynika z art. 66 ust 1 pkt 1 lit.c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.). Zgodnie z art. 81 ust 2 podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Z kolei na podstawie art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2008r. nr 69, poz. 415 ze zm.), osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą jest zobowiązana do opłacania obowiązkowych składek na Fundusz Pracy ustalonych od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Sąd podkreśla, iż z cytowanych wyżej przepisów wynika, że to na ubezpieczonej prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą jako na płatniku składek ciążył obowiązek dokonania w swoim imieniu zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Nadto ciążył na niej obowiązek składania na bieżąco deklaracji rozliczeniowych, korekty ewentualnych nieprawidłowości oraz opłacania należnych skałdek. W wypadku zaś niedopełnienia obowiązku opłacania składek w prawidłowej wysokości, ZUS miał prawo ustalić wymiar składek z urzędu, w tym ustalić wysokość składek zaległych. W myśl art. 83 ust 1 pkt 3 ustawy systemowej ZUS wydaje bowiem decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących m.in. przebiegu ubezpieczeń w tym również ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.

Bezsporne w niniejszej sprawie jest, że ubezpieczona zalegała z opłatą składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy w okresie objętym zaskarżonymi decyzjami, po ich zmianie decyzjami z 29 maja 2014r. i 1 lutego 2018r.

W przedmiotowej sprawie ostatecznie nie było kwestią sporną, że skarżąca do 30 marca 2000r. była płatnikiem składek. Równocześnie odwołująca nie kwestionowała samego obowiązku opłacania składek za okres przypadający przed tą datą, jak również wysokości składek ustalonych przez organ rentowy za ten okres. Niemniej jednak ubezpieczona zgłosiła zarzut przedawnienia.

Dokonując analizy niniejszej sprawy należy wskazać, że należności z tytułu nieopłaconych składek za okres wskazany ostatecznie w decyzjach zmieniających zaskarżone decyzje, uległy przedawnieniu.

Instytucja przedawnienia składek została uregulowana w treści art. 24 ust. 4 powołanej wyżej ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017r., poz. 1778, ze zm.).

Przepis art. 24 ust. 4 w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2002r. przewidywał 5 –letni termin przedawnienia składek.

Przepis art. 24 ust. 4 został znowelizowany z dniem 1 stycznia 2003r. ustawą z dnia 18 grudnia 2002r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 241, poz. 2074) i zgodnie z nowym brzmieniem – obowiązującym do 31 grudnia 2011r. – należności z tytułu składek ulegały przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-6.

Zaskarżone decyzje obejmują ostatecznie składki z okresu od stycznia 1999r. do marca 2000r. w tym: składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy, a zatem składki, których wymagalność powstała jeszcze w trakcie 5 – letniego okresu przedawnienia sprzed nowelizacji dokonanej z dniem 1 stycznia 2003r. Jednak nowelizacja art. 24 ust 4 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzona z dniem 1 stycznia 2003r. ustawą z 18 grudnia 2002r. nie zawierała żadnych przepisów przejściowych co do zakresu obowiązywania art. 24 ust 4 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych do należności składkowych powstałych przed nowelizacją tj. w okresie obowiązywania 5 – letniego terminu przedawnienia. Kwestia ta była przedmiotem analizy Sądu Najwyższego.

Analizując zakres obowiązywania znowelizowanego powyższą ustawą art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że przepis art. 24 ust. 4 w nowym brzmieniu ma zastosowanie do tych tylko należności z tytułu składek wymagalnych przed dniem jego wejścia w życie, które nie były przedawnione w dniu 1 stycznia 2003r., a zatem przed wejściem w życie znowelizowanych przepisów (vide wyrok Sądu Najwyższego z 12 listopada 2007r., I UK 147/07, LEX nr 359577). Zmiana ta nie ma zastosowania do należności, które przedawniły się przed tym dniem (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2005r., I UK 232/04, OSNP 2006/1-2/26). W wyroku z dnia 12 lipca 2007r. (I UK 37/07, OSNP 2008/17-18/266) Sąd Najwyższy wprost wskazał, że „dziesięcioletni termin przedawnienia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne wprowadzony od dnia 1 stycznia 2003r. odnosi się także do należności powstałych przed tym dniem i wówczas nieprzedawnionych”(vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2008r. II UZP 5/08, LEX nr 396253, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2008r., I UZP 4/08, LEX nr 396249, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2009r., II UK 205/08, LEX nr 736737, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2011r., II UK 313/10, OSNP 2012/9-10/126).

Nie ulega wątpliwości, że zaległości odwołującej powstałe przed dniem 1 stycznia 2003r. nie uległy przedawnieniu w dniu wejścia w życie nowelizacji, bowiem najstarsza zaległość składkowa dotyczy miesiąca stycznia 1999r. Zatem do składek ubezpieczonej znalazł zastosowanie 10 – letni termin przedawnienia.

Przepis art. 24 ust. 4 został ponownie znowelizowany z dniem 1 stycznia 2012r. ustawą z dnia 16 września 2011r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz.1378) i zgodnie z aktualnym brzmieniem tego przepisu, należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-6.

Wprowadzająca tę nowelizację ustawa z dnia 16 września 2011r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz.1378) zawiera przepisy przejściowe odnoszące się do składek nieprzedawnionych.

I tak zgodnie z art. 27 ust. 1 tej ustawy do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa w art. 41b ust. 1 ustawy wymienionej w art. 2 oraz w art. 24 ust. 4 ustawy wymienionej w art. 11 (tj. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012r.

Zgodnie jednak z ust. 2, jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy, że składki odwołującej D. K. z najstarszego objętego decyzją okresu dotyczą stycznia 1999r. i były wymagalne w lutym 1999r., zaś składki z okresu najpóźniejszego tj. z marca 2000r. były wymagalne w kwietniu 2000r. Zatem w przedmiotowej sprawie korzystniejszy 10 – letni termin przedawnienia upłynąłby odpowiednio w lutym 2009r. w stosunku do najstarszej zaległości i w kwietniu 2010r. w stosunku do zaległości z marca 2000r. – z zastrzeżeniem ust. 5-6.

Sąd zwraca również uwagę, że w niniejszej sprawie nie doszło do zawieszenie biegu terminu przedawnienia składek.

Zgodnie z art. 24 ust. 5b ustawy systemowej bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.

Z taką sytuacja nie mamy jednak do czynienia w niniejszej sprawie bowiem – jak wynika z akt organu rentowego – ZUS nie podejmował żadnych czynności zmierzających do wyegzekwowania należności z tytułu zaległości składkowych ubezpieczonej. Mianowicie ograniczył się wyłącznie do wydania zaskarżonych decyzji określających zaległości składkowe. Równocześnie nie prowadził egzekucji tych należności w żadnej formie, nie wystawiał nawet tytułów wykonawczych.

Ostatecznie organ rentowy w pismach z 31 lipca 2014r. i z 26 lutego 2018r. wprost przyznał, że składki za okres od 1 stycznia 1999r. do 31 marca 2000r. uległy przedawnieniu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, iż zaskarżone decyzje organu rentowego, w zakresie, w jakim określają dla odwołującej obowiązek uiszczania zaległych składek za okres od 1 stycznia 1999r. do 31 marca 2000r. nie są prawidłowe wobec przedawnienia tych należności. Przedawnienie składek, o którym jest mowa w art. 24 ust 4 omawianej ustawy, ma ten skutek, że z upływem okresu przedawnienia zobowiązanie składkowe wygasa. Wynika to jednoznacznie z wykładni językowej art. 59§ 1 pkt 9 Ordynacji podatkowej w związku z art.31 ustawy o s.u.s. (vide uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 14 lutego 2017r. II UK 708/15, LEX nr 2252205). W związku z tym Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., w punkcie pierwszym sentencji wyroku zmienił obie zaskarżone decyzje stwierdzając, że D. K. nie ma obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy za powyższy okres.

Sąd miał również na uwadze, że w toku procesu organ rentowy wydał nowe decyzje. Mianowicie decyzjami z 29 maja 2014r. ZUS zmienił zaskarżone decyzje
nr DS./ (...), (...) i nr DS./ (...), (...) ustalił, że składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz na Fundusz Pracy z tytułu prowadzonej przez D. K. działalności gospodarczej za okres od 1 kwietnia 2000r. do 30 września 2008r. wynoszą 0 zł. Następnie decyzją z 1 lutego 2018r. organ rentowy zmienił zaskarżoną decyzję nr DS./ (...), (...) i ustalił, że składki na ubezpieczenie zdrowotne, z tytułu prowadzonej przez D. K. działalności gospodarczej za okres od 1 kwietnia 2000r. do 30 września 2008r. wynoszą 0 zł.

Stosownie do treści art. 477 ¹³ k.p.c., zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części.

Z kolei zgodnie z art. 355 § 1 k.p.c. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

W związku z powyższym, na mocy wyżej powołanych przepisów, orzeczono jak w punkcie drugim sentencji.

O kosztach orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. w związku z § 6 pkt 6 i § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013r. poz. 461 ze zm.) w punkcie trzecim orzeczenia. W szczególności Sąd nie podzielił stanowiska organu rentowego, prezentowanego w piśmie procesowym z 11 kwietnia 2018r., z którego wynika, że przedmiot sporu ostatecznie stanowi łączna kwota należnych składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne, za okres od stycznia 1999r. do marca 2000r. w wysokości 5.822,33 zł. Należy bowiem mieć na uwadze, że za okres ten, ZUS w zaskarżonych decyzjach określił również wysokość należnych składek na Fundusz Pracy w kwocie 342,59 zł. Tym samym wartość przedmiotu sporu za wskazany wyżej okres winna wynosić 6.164,92 zł. Równocześnie nie można pominąć i tego, że początkowo organ rentowy, w zaskarżonych decyzjach określał zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne oraz na Fundusz Pracy, również za okres od 1 kwietnia 2000r. do 30 września 2008r. Wysokość tych składek na ubezpieczenia społeczne wynosiła 51.813 zł, na ubezpieczenie zdrowotne 15.466 zła zaś na Fundusz Pracy 3.902 zł, zatem łączna suma tych składek wynosiła 71.361 zł, natomiast za cały okres od 1 stycznia 1999r. do 30 września 2008r. wynosiła nieco ponad 77,5 tysiąca złotych. W ocenie Sądu przedmiot sporu w niniejszej sprawie stanowiła łączna początkowa kwota wszystkich składek określonych obiema zaskarżonymi decyzjami. Z kolei ostateczne ustalenie tej kwoty na poziomie nieco ponad 6 tysięcy złotych nastąpiło w toku procesu, na skutek działań podejmowanych przez pełnomocnika odwołującej, które doprowadziły do wydania wyroku z 15 grudnia 2010r. w sprawie (...)i następnie kolejnych decyzji, w których organ rentowy dopiero w oparciu o rozstrzygnięcie zawarte w tym wyroku, w toku obecnego procesu, wydał decyzje, które częściowo uwzględniły roszczenia odwołującej.

(-) SSO Mariola Szmajduch