Sygn. akt II K 5/19
Dnia: 10 lipca 2019 roku
Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu, w II Wydziale Karnym w składzie:
Przewodniczący: Sędzia Robert Pelewicz
Protokolant: st. sekr. sąd. Marta Czachurska
w obecności prokuratora Lidii Szałdy z Prokuratury Rejonowej w Mielcu
po rozpoznaniu w dniach 18 kwietnia 2019 roku i 10 lipca 2019 roku
sprawy o wydanie wyroku łącznego wobec:
P. P. syna W. i U. zd. M., ur. l7 września 1993 r. w M.
skazanego prawomocnymi wyrokami:
I.
wyrokiem Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia 20.05.2015 r., w sprawie
II K 184/15:
1. za przestępstwo z art. 12 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk popełnione w dniu 27.12.2014 r. – na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych po 20 zł każda stawka dzienna;
2. za przestępstwo z art. 244 kk popełnione w dniu 27.12.2014 r. – na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;
3.
w następstwie połączenia kar wymienionych w punktach 1 i 2 – na karę łączną
1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres próby w wymiarze 3 lat, która to kara została następnie zarządzona do wykonania postanowieniem Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia17.09.2018 r., w sprawie II Ko 1163/18;
I. wyrokiem Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu z dnia 21.02.2018 r., w sprawie II K 51/17:
1. za przestępstwo z art. 12 kk w zw. z art. 59 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. 2017, nr 783 ze zm.) popełnione w okresie od bliżej nieustalonego dnia marca 2015 r., do bliżej nieustalonego dnia listopada 2015 r., – na karę 3 lat pozbawienia wolności ;
2. za przestępstwo z art. 12 kk w zw. z art. 59 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. 2017, nr 783 ze zm.) w zw. z art. 11 § 2 kk popełnione w okresie od bliżej nieustalonego dnia czerwca 2016 r., do bliżej nieustalonego dnia sierpnia 2016 r., – na karę 3 lat pozbawienia wolności ;
3. w następstwie połączenia kar wymienionych w punktach 1 i 2 – na karę łączną
4 lat pozbawienia wolności
.
***************************************
I. na mocy art. 85 § 1 i 2 kk, art. 86 § 1 kk, art. 85a kk w zw. z art.19 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, łączy wobec skazanego P. P. kary łączne pozbawienia wolności wymierzone skazanemu w sprawie II K 51/17 Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu i w sprawie II K 184/15 Sądu Rejonowego w Mielcu – i jako nową karę łączną wymierza skazanemu karę 5 (pięć) lat pozbawienia wolności;
II. na mocy art. 576 § 1 kpk stwierdza, że podlegające połączeniu wyroki w sprawach II K 51/17 Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu i II K 184/15 Sądu Rejonowego w Mielcu, w zakresie nie objętym wyrokiem łącznym podlegają odrębnemu wykonaniu;
III. zwalnia skazanego P. P. od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie o wydanie wyroku łącznego, a wydatkami w tym zakresie obciąża Skarb Państwa.
Sygn. akt II K 5/19
wyroku łącznego z dnia 10 lipca 2019 r.
Dyrektor Zakładu Karnego w R. zwrócił się do Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu (argumentum z art. 118 § 3 kpk) o rozważenie możliwości wydania wyroku łącznego wobec skazanego P. P., któremu wprowadzono do wykonania kary orzeczone wyrokami:
I. Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu z dnia 21.02.2018 r., w sprawie II K 51/17 (początek kary: 02.02.2019. – koniec kary: 01.02.2023);
II. Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia 20.05.2015 r., w sprawie II K 184/15 (początek kary: 01.02.2023. – koniec kary: 28.09.2024).
Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego na rozprawie Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu - w kontekście treści art. 572 kpk w zw. z art. 85 § 1 i 2 kk – ustalił, że P. P. (syn W. i U. z domu M., urodzony (...) (...) w M.) skazany został prawomocnymi wyrokami:
I. Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia 20.05.2015 r., w sprawie II K 184/15:
1. za przestępstwo z art. 12 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk popełnione w dniu 27.12.2014 r. – na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych po 20 zł każda stawka dzienna;
2. za przestępstwo z art. 244 kk popełnione w dniu 27.12.2014 r. – na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;
3. w następstwie połączenia kar wymienionych w punktach 1 i 2 – na karę łączną
1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres próby w wymiarze 3 lat,;
4. następnie kara łączna 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności została zarządzona do wykonania prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia17.09.2018 r., w sprawie II Ko 1163/18;
II. Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu z dnia 21.02.2018 r., w sprawie II K 51/17:
1. za przestępstwo z art. 12 kk w zw. z art. 59 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. 2017, nr 783 ze zm.), popełnione w okresie od bliżej nieustalonego dnia marca 2015 r., do bliżej nieustalonego dnia listopada 2015 r. – na karę 3 lat pozbawienia wolności;
2. za przestępstwo z art. 12 kk w zw. z art. 59 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. 2017, nr 783 ze zm.) w zw. z art. 11 § 2 kk popełnione w okresie od bliżej nieustalonego dnia czerwca 2016 r., do bliżej nieustalonego dnia sierpnia 2016 r. – na karę 3 lat pozbawienia wolności;
3. w następstwie połączenia kar wymienionych w punktach 1 i 2 – na karę łączną
4 lat pozbawienia wolności.
dowody:
informacja ZK w R. (k. 3),
akta sprawy II K 51/17 Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu,
akt sprawy II K 1032/11 Sądu Rejonowego w Mielcu,
akta sprawy II AKo 4/19 Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie,
informacja KRK (k. 16-16v),
wyjaśnienia skazanego W. P. (k. 41),
opinie ZK w R. wraz z informacją o wykonanych karach (k. k.13-14 i 35-35v).
Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu stwierdził, co następuje:
Na wstępie należy zaznaczyć, że w świetle bogatego orzecznictwa Sądu Najwyższego, w sprawie o wyrok łączny, sąd ma obowiązek zbadać pod kątem warunków do orzeczenia kary łącznej, nie tylko prawomocne wyroki wskazane we zawiadomieniu Dyrektora Zakładu Karnego w R., ale wszelkie wyroki wydane wobec skazanego, albowiem sprawa w tym przedmiocie może toczyć się również z urzędu. Gdy sąd ustali, że zachodzą warunki do połączenia kar wymierzonych różnymi wyrokami, zobowiązany jest orzec karę łączną niezależnie od granic wniosku (zob. np. postanowienie SN z 10.06.2009 r., II KK 15/09, LEX 519675). W powyższym kontekście sytuacja procesowa skazanego W. P., wynikająca z analiza treści informacji Krajowego Rejestru Karnego (k. 16-16v) oraz opinii Dyrektora Zakładu Karnego w R. wraz z informacją o wykonanych karach (k. k.13-14 i 35-35v), nie pozostawia wątpliwości, że warunki do połączenia kar wymierzonych różnymi wyrokami zostały spełnione w sprawie II K 184/15 - Sądu Rejonowego w Mielcu i w sprawie II K 51/17 - Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu.
Natomiast analiza akt spraw II K 184/15 - Sądu Rejonowego w Mielcu i II K 51/17 - Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu oraz przepisów intertemporalnych ujętych w art. 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 396 – dalej ustawa nowelizująca), pozwoliła uznać, że zachodzą warunki do wydania wyroku łącznego określone w przepisach art. 85 § 1 i 2 kk i art. 86 § 1 i 4 kk w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2015 r., a zatem w oparciu o przepisy obowiązujące w okresie po wejściu w życie ustawy nowelizującej kodeks karny. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy nowelizującej, przepisów rozdziału IX ustawy, o której mowa w art. 1 (tj. kodeksu karnego), w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą, nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, chyba, że zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej. W przypadku W. P., wszystkie wyroki oceniane pod kątem możliwości wydania wyroku łącznego uprawomocniły się po 01.07.2015 r., a więc po dniu wejścia w życie cytowanej ustawy (por. wyrok SN z 14.06.2018., III KK 254/18, Legalis 1793905). Oznacza to, że w jego przypadku mają zastosowania przepisy ustawy w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą i stosuje się przepisy rozdziału IX kodeksu karnego w brzmieniu obowiązującym po zmianie przepisów, a więc w brzmieniu od 1 lipca 2015 r.
Mając dodatkowo na względzie w sytuacji procesowej skazanego W. P., że został on skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia 20.05.2015 r., w sprawie II K 184/15, za przestępstwa popełnione w dniu 27.12.2014 r., zaś wyrokiem Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu z dnia 21.02.2018 r., w sprawie II K 51/17, za przestępstwa popełnione w okresie od bliżej nieustalonego dnia marca 2015 r., do bliżej nieustalonego dnia listopada 2015 r. oraz w okresie od bliżej nieustalonego dnia czerwca 2016 r., do bliżej nieustalonego dnia sierpnia 2016 r., to wymaga zasygnalizowania, iż w sytuacji, gdy podlegają łączeniu kary prawomocnie orzeczone po 1 lipca 2015 r. za czyny popełnione przed tą datą, nie jest wyłączone stosowanie ogólnej reguły z art. 4 § 1 kk. W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest już pogląd, że zasada sformułowana w art. 19 ust. 1 ustawy nowelizującej wyłącza stosowanie art. 4 § 1 kk tylko wówczas, gdy wszystkie kary objęte postępowaniem o wydanie wyroku łącznego zostały prawomocnie orzeczone do dnia 30 czerwca 2015 r., w sytuacji natomiast, gdy co najmniej jeden wyrok uprawomocnił się po dniu 30 czerwca 2015 r. - przepis art. 4 §1 kk będzie miał zastosowanie (zob. wyrok SN z 15.03.2018., IV KK 137/18, Legalis 1781992). Jeżeli zatem przestępstwa, za które skazano wyrokami stanowiącymi przedmiot orzekania sądu pierwszej instancji, zostały popełnione przed dniem 1 lipca 2015 r., to nie ma żadnych przeszkód, aby przy wydaniu wyroku łącznego kierować się zasadą określoną w art. 4 § 1 kk. Przepis art. 19 ust. 1 ustawy nowelizującej ogranicza bowiem jedynie zakres stosowania ustawy nowej – a więc tego, co zgodnie z art. 4 § 1 kk powinno być regułą – wyłączając definitywnie spod jej działania tylko te sytuacje, w których podstawą orzekania kary łącznej byłyby wyłącznie kary prawomocnie orzeczone przed dniem 1 lipca 2015 r. Nawet więc w sytuacji, gdy łączeniu podlegają wyłącznie kary prawomocnie orzeczone po wejściu w życie ustawy nowelizującej za czyny popełnione przed wejściem w życie tej ustawy, art. 19 ust. 1 tejże ustawy nie wyłącza stosowania art. 4 § 1 kk. Oczywiste jest zatem, że reguła z art. 4 § 1 kk nie miałaby zastosowania, gdyby w dacie popełnienia czynów obowiązywała ta sama ustawa co w dacie wydania wyroku łącznego, jak i pomiędzy tymi datami (zob. wyrok SA w Białymstoku z 15.11.2018., II AKa 158/18, Legalis 1883149).
W świetle powyższych rozważań i ustaleń faktycznych w sytuacji procesowej skazanego W. P. należało jednak stwierdzić, że brak jest podstaw do stosowania art. 4 § 1 kk i zastosować przepisy regulujące zasady orzekania kary łącznej obowiązujące od 1 lipca 2015 r., a nie te obowiązujące w dacie popełnienia przez W. P. czynów zabronionych objętych prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia 20.05.2015 r., w sprawie II K 184/15 - popełnionych w dniu 27.12.2014 r. - a więc do dnia 30 czerwca 2015 r., albowiem przepisy te nie były względniejsze dla skazanego – nie stwarzają bowiem możliwości osądu korzystniejszego dla interesów skazanego W. P., skutkujących tym samym przyjęciem w niej surowych reguł odpowiedzialności lub zastosowaniem mniej dotkliwych sankcji.
Mając na względzie treść art. 85 § 3 kk, który stanowi, że jeżeli po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary lub kary łącznej sprawca popełnił przestępstwo, za które orzeczono karę tego samego rodzaju lub inną podlegającą łączeniu, orzeczona kara nie podlega łączeniu z karą odbywaną w czasie popełnienia czynu, to zgodnie z wyżej wskazanymi zasadami i judykatami Sądu Najwyższego, obowiązkiem Sądu Okręgowego było połączenie w wyroku łącznym kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec skazanego W. P. w sprawach: II K 184/15 - Sądu Rejonowego w Mielcu za przestępstwa popełnione w dniu 27.12.2014 r.; II K 51/17 - Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu za przestępstwa popełnione w okresie od bliżej nieustalonego dnia marca 2015 r., do bliżej nieustalonego dnia listopada 2015 r. oraz w okresie od bliżej nieustalonego dnia czerwca 2016 r., do bliżej nieustalonego dnia sierpnia 2016 r. Wobec bowiem zarządzenia dopiero w dniu 17.09.2018 r. (prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w Mielcu, w sprawie II Ko 1163/18) do wykonania kary łącznej 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia 20.05.2015 r., w sprawie II K 184/15, w realiach sprawy nie występuje negatywna przesłanka do orzeczenia wobec skazanego W. P. kary łącznej, w rozumieniu art. 85 § 3 kk (por. uzasadnienie uchwały SN z 25.01.2018., I KZP 11/17, Legalis 1712211).
Tak więc podstawową kwestią jaką trzeba rozstrzygnąć przy wymiarze kary łącznej wobec skazanego W. P. jest ustalenie zasady, według której kara ta ma być orzeczona. Zwłaszcza w kontekście treści art. 85a kk, który wskazuje, iż aktualne pozostają także szczególne dyrektywy wymiaru kary łącznej, nakazujące uwzględnianie związku przedmiotowo-podmiotowego pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono kary podlegające łączeniu, natomiast stosowanie zasady pełnej absorpcji lub pełnej kumulacji wskazane jest tylko w wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych istnieniem takiego ścisłego związku lub jego zupełnym brakiem. Sąd orzekający karę łączną jest zatem uprawniony do ukształtowania kary łącznej od najwyższej z wymierzonych kar jednostkowych za dane czyny do ich sumy, bacząc by nie przekraczała maksymalnych wymiarów określonych dla poszczególnych rodzajów kar. O wyborze między zasadą absorbcji, kumulacji i asperacji decyduje to, czy istnieje w ogóle związek podmiotowy lub przedmiotowy między czynami, a jeżeli tak, to czy jest on ścisły, czy dość odległy. Jak wiadomo, orzekając karę łączną sąd bierze pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a wymiar kary łącznej uzależniony jest od związku przedmiotowego i podmiotowego zbiegających się przestępstw, związku czasowego między nimi oraz okoliczności, które zaistniały po wydaniu łączonych wyroków (zob. wyrok SA w Gdańsku z 14.03.2018., II AKa 44/18, Legalis 1775532).
Sąd ma przede wszystkim obowiązek tak ukształtować wymiar kary łącznej, by przy uwzględnieniu zachowania skazanego i prognozy społeczno – kryminologicznej co do jego osoby, orzeczona kara łączna spełniła swe cele. Bliski związek przedmiotowo – podmiotowy łączący poszczególne czyny, jak i niewielkie odstępy czasu, w jakich zostały one popełnione, stanowią jedynie dla sądu wskazówkę, iż przy wyrokowaniu należy skłaniać się ku zasadzie absorpcji. Trzeba jednak pamiętać, że ujęta w art. 85a kk ogólno-prewencyjna dyrektywa wymiaru kary łącznej, określona jako potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, nie dotyczy w głównej mierze osób pozbawionych wolności – tak jak w sytuacji skazanego W. P.. Wobec osadzonych stosowane jest bowiem co do zasady oddziaływanie o charakterze penitencjarnym celem wdrożenia ich do przestrzegania porządku prawnego. Względy ogólno-prewencyjne odnoszące się do ogółu społeczeństwa przemawiają jednakże bez wątpienia przeciwko nadmiernej, nieuzasadnionej łagodności wymiaru kary łącznej, co może wywoływać niepożądane wrażenie większej „opłacalności” popełniania wielu przestępstw, aniżeli przestępstwa pojedynczego (zob. wyrok SA w Katowicach 14.12.2017, II AKa 502/17, Legalis 1772309).
Warto mieć także na uwadze, że stosowanie zasady absorpcji ma charakter wyjątkowy i jest możliwe jedynie przy zachowaniu określonych warunków. Decydujące znaczenie przy wymiarze kary łącznej ma wzgląd na prewencyjne oddziaływanie kary, w znaczeniu prewencji indywidualnej i ogólnej (M. Szewczyk, Kara łączna w polskim prawie karnym, Kraków 1981, s. 78). Popełnienie wielu przestępstw jest bardzo istotnym czynnikiem prognostycznym przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od wynikającej z dyrektywy absorpcji (orzekania kary łącznej w wysokości kary najsurowszej orzeczonej za zbiegające się przestępstwa). Kara łączna jest bowiem swego rodzaju podsumowaniem działalności przestępczej sprawcy w okresie objętym skazaniami. Ma za zadanie likwidować swoistą konkurencję kar w postępowaniu wykonawczym, wynikłą z kilkakrotnych skazań. Nie jest to więc sposób na premię dla sprawcy większej ilości przestępstw. Wymierzając karę łączną, sąd ma stosować przede wszystkim dyrektywy karania, a zwłaszcza słuszności i celowości, a nie premiowania sprawcy. Popełnienie zatem przez sprawcę więcej jak jednego przestępstwa, powinno raczej dyskwalifikować zasadność stosowania zasady absorpcji kar niż za nią przemawiać. Wymiar kary łącznej w oparciu o absorpcję może mieć więc miejsce tylko w tych przypadkach, w których granica pomiędzy realnym, a pomijalnym zbiegiem przestępstw nie jest zarysowana zbyt wyraźnie, gdy z dwóch pozostających w zbiegu przestępstw jedno dominuje w ocenie całości zdarzenia (M. Szewczyk (w:) K. Buchała, Z. Ćwiąkalski, M. Szewczyk, A. Zoll, Kodeks karny. Komentarz. Część ogólna, Warszawa 1994, s. 398). Kryteria decydujące o wyborze metody nakazują badanie związku pomiędzy pozostającymi w zbiegu realnym przestępstwami. Związek ten określają przesłanki: przedmiotowe, podmiotowe i czasowe. Im są one bliższe, tym bardziej przemawiają za zastosowaniem zasady absorpcji, tj. gdy związek czasowo-przestrzenny między nimi jest ścisły. Inaczej rzecz ujmując jedynie bliski związek podmiotowy i przedmiotowy pomiędzy zbiegającymi się czynami może uzasadniać, przy zachowaniu pozostałych warunków, przyjęcie zasady absorpcji (zob. wyrok SA w Warszawie 29.05.2017., II AKa 97/17, Legalis 1657704). Ogólnie rzecz biorąc, zasada absorpcji, przy wymierzaniu kary łącznej, może być zastosowana, gdy spełnione są kumulatywnie dwa warunki: pomiędzy poszczególnymi przestępstwami zachodzi bliski związek przedmiotowy i podmiotowy oraz zachodzi przesłanka prognostyczna pozwalająca na stwierdzenie, że kara łączna w wysokości najwyższej z wymierzonych kar jednostkowych jest wystarczającą oceną zachowania się sprawcy. Z reguły bowiem, popełnienie dwóch lub więcej przestępstw jest czynnikiem prognostycznym przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od wynikającej z dyrektywy absorpcji (Komentarz do art. 86 kodeksu karnego, [w:] A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, Dom Wydawniczy ABC, 2005, wyd. II).
Przenosząc przedstawione rozważania na grunt badanej sprawy, w przypadku kar łączonych wobec skazanego W. P., zauważyć należy, że pomiędzy przestępstwami popełnionymi przez skazanego w sprawach II K 184/15 - Sądu Rejonowego w Mielcu i II K 51/17 - Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu, nie występuje bliski związek przedmiotowy, godzą one bowiem w różnego rodzaju dobra prawne. W sprawie II K 51/17 - Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu są to występki z ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. 2017, nr 783 ze zm.), popełnione z tych samych motywów. Natomiast w sprawie II K 184/15 - Sądu Rejonowego w Mielcu, są to występki przeciwko wiarygodności dokumentów (fałsz materialny) i przeciwko mieniu (oszustwo) zakwalifikowane z z art. 12 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk oraz przeciwko wymiarowi sprawiedliwości (naruszenie zakazu sądowego w związku z uprzednią karalnością w sprawie Sądu Rejonowego w Mielcu II K 230/14 i orzeczeniem zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres jednego roku) zakwalifikowany z art. 244 kk. Pomiędzy popełnieniem przestępstw, za które orzeczono karę wyrokiem Sądu Rejonowego w Mielcu z dnia 20.05.2015 r., w sprawie II K 184/15 (przestępstwa popełnione w dniu 27.12.2014 r.) i wyrokiem Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu z dnia 21.02.2018 r., w sprawie II K 51/17 (przestępstwa popełnione w okresie od bliżej nieustalonego dnia marca 2015 r., do bliżej nieustalonego dnia listopada 2015 r. oraz w okresie od bliżej nieustalonego dnia czerwca 2016 r., do bliżej nieustalonego dnia sierpnia 2016 r.), istnieje kilkumiesięczny odstęp czasu.
Przeciwko zbliżaniu się do pełnej absorpcji przy wymiarze kary łącznej wobec skazanego W. P. przemawiał nie tylko brak bliskiego związku przedmiotowego pomiędzy popełnionymi przez niego w obu sprawach przestępstwami, ale także względy indywidualno-prewencyjne. W okolicznościach niniejszej sprawy, skazany W. P., który pomimo świadomości prowadzenia postępowania karnego w sprawie II K 184/15 - Sądu Rejonowego w Mielcu i wydania wyroku z dnia 20.05.2015 r., w tymże właśnie okresie popełnił kolejne przestępstwa - w okresie od bliżej nieustalonego dnia marca 2015 r., do bliżej nieustalonego dnia listopada 2015 r. oraz w okresie od bliżej nieustalonego dnia czerwca 2016 r., do bliżej nieustalonego dnia sierpnia 2016 r. Skazany W. P. nie może więc liczyć na minimalny wymiar kary łącznej lub przewagę zasady absorpcji kar, albowiem musi ponieść realną karę za ponownie popełnione (mimo dania mu szansy i kredytu zaufania) przestępstwa. Stanowisko przeciwne całkowicie zniekształcałoby koncepcję zasady pochłaniania i wykluczałoby właściwe oddziaływanie w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Popełnienie bowiem kolejnych przestępstw z ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. 2017, nr 783 ze zm.), wskazuje na to, że W. P. kroczy drogą przestępstw i nie wyciąga wniosków z poprzednich skazań. Należy przy tym pamiętać, że celem kary łącznej nie jest premiowanie sprawcy wielokrotnie łamiącego porządek prawny lecz zapewnienie racjonalnego stosowania kar i środków karnych przez likwidację w postępowaniu wykonawczym ich swoistej, wynikającej z kilkakrotnych skazań, konkurencji. Wręcz przeciwnie, popełnienie więcej niż jednego przestępstwa jest okolicznością, przemawiającą za odstępstwem od zasady pełnej absorpcji, gdyż jest istotnym czynnikiem prognostycznym, przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od wynikającej z dyrektywy absorpcji. Wskazuje bowiem na daleko posunięty stopień demoralizacji skazanego, dla którego wejście w konflikt z prawem nie miało jednorazowego, przypadkowego charakteru, a było sposobem na życie (por. wyrok SA w Białymstoku z 17.01.2017., II AKa 196/16, Legalis 1564503).
Analiza okoliczności, które zaistniały już po wydaniu objętych łączeniem wyroków, w tym również zachowanie się skazanego w zakładzie karnym, jak też w środowisku, w którym znalazł się po prawomocnym skazaniu poszczególnymi wyrokami - ma istotne znaczenie przy wymiarze kary łącznej. W odniesieniu do W. P. okoliczności te nie przemawiają zdecydowanie na jego korzyść z perspektywy ukształtowania wymiaru kary łącznej. Skazany od 6 lutego 2019 r. przebywa w zakładzie karnym, i choć jego zachowanie w warunkach izolacji jest oceniane jako stabilne i regulaminowe, to prognoza penitencjarna jest umiarkowanie pozytywna. Trzykrotnie był nagradzany, ale jeden raz wymagał sporządzenia wniosku o wymierzenie kary dyscyplinarnej. Skazany stosuje się do przepisów regulaminu i porządku wewnętrznego. Do przełożonych odnosi się regulaminowo i taktownie zachowuje odpowiedni dystans. W gronie współosadzonych funkcjonuje właściwie. Nie odnotowano zachowań agresywnych, nie zachodziła też potrzeba stosowania względem niego środków przymusu bezpośredniego. Nie deklaruje przynależności do podkultury przestępczej, stanowczo odcina się od tego zjawiska. Jednakże rzadko zgłasza się na rozmowy do wychowawców, jedynie w ważnych sprawach osobistych, a karę pozbawienia wolności odbywa w systemie zwykłym i mimo motywowania w chwili obecnej nie jest zainteresowany zmianą na system programowanego oddziaływania. Pomimo motywowania W. P. w celu ukończenia programu resocjalizacyjnego, uczestniczył jedynie w programie skierowanym do osób, które na wolności miały problem z piciem alkoholu ryzykownym lub szkodliwym. Co bardzo istotne w realiach rozpoznawanej sprawy, w związku z treścią art. 85a kk, skazany jest bezkrytyczny do popełnionych przestępstw i zaprzecza ich popełnieniu, twierdząc, że przebywał wówczas poza granicami kraju.
Tak więc na podstawie analizy całokształtu powyższych okoliczności i biorąc pod uwagę wskazania dotyczące dyrektyw wymiaru kary łącznej, wynikające z treści art. 85a kk, należało uznać, że brak jest podstaw do premiowania skazanego W. P. karą łączną wymierzoną na zasadzie absorpcji. Dlatego przy ustalaniu wymiaru kary łącznej orzeczonej w punkcie I wyroku łącznego zastosowana została zasada asperacji, mając na uwadze okoliczności zaistniałe po wydaniu poszczególnych orzeczeń, za które wymierzono łączone kary oraz przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, jakie kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego W. P.. W rezultacie należało orzec wobec skazanego karę łączną pozbawienia wolności w wymiarze 5 lat (pkt I wyroku). Decydujące znaczenie dla określenia kary łącznej miało zachowanie skazanego po wydaniu poszczególnych orzeczeń, jak też proces resocjalizacji skazanego w warunkach izolacji, co powinno mieć wpływ na urealnienie wymiaru kary i pełniejsze wypełnienie funkcji wychowawczej zapobiegawczej wobec skazanego. Przesłanka prognostyczna nie pozwala bowiem na stwierdzenie, że kara łączna w wysokości najwyższej z wymierzonych kar będzie wystarczająca. Sam fakt poprawnego funkcjonowania w warunkach izolacji nie stanowi automatycznie podstawy do nagradzania go wydaniem wyroku łącznego przy zastosowaniu zasady absorpcji – szczególnie, przy założeniu, iż wszystkie przestępstwa cechuje wysoki stopień szkodliwości społecznej. Ponadto, zachowanie skazanego, który, mimo swego młodego wieku, od kilkunastu lat popełnia przestępstwa, można uznać za stałe i systematyczne kroczenie drogą przestępstwa. Nie można także zapominać, że bezproblemowe funkcjonowanie w warunkach więziennych powinno być normą i wcale nie skutkuje koniecznością znacznego obniżenia kary łącznej (por. wyrok SA w Białymstoku z 25.01.2018., II AKa 215/17, Legalis 1743532).
Podkreślić należy, że kolejne przestępstwa skazany popełnił w okresie prowadzenia postępowania karnego i następnie danej mu szansy na resocjalizację w warunkach wolnościowych, tj. w okresie zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Nie tylko nie wykorzystał danej mu szansy, ale okazało się, że nietrafne były pozytywne prognozy kryminologiczne dotyczące skazanego. Ponadto, po zarządzeniu wykonania kary orzeczonej w sprawie II K 184/15 - Sądu Rejonowego w Mielcu, nie przystąpił dobrowolnie do jej wykonania, lecz ukrywał się uniemożliwiając wykonanie orzeczonych kar. W życiu skazanego w warunkach zakładu karnego nie zaszły takie zmiany, które uzasadniałyby stwierdzenie, że proces resocjalizacyjny przebiega prawidłowo. Pomimo upływu czasu nie wyciągał wniosków z konsekwencji swojego postępowania, co oznacza, że zastosowanie zasady pełnej absorbcji prowadziłoby do nieuzasadnionego premiowania sprawcy, który popełnił wiele różnych przestępstw (por. wyrok SA w Białymstoku z 25.01.2018., II AKa 215/17, Legalis 1743532).
Biorąc pod uwagę wszelkie wyżej omówione okoliczności, wymierzenie kary łącznej w oparciu o zasadę absorpcji byłoby niczym nie uzasadnioną nagrodą dla skazanego i tylko taki wymiar kary łącznej pozbawienia wolności, orzeczonej w niniejszym wyroku, będzie wystarczający dla resocjalizacji skazanego W. P. i pozwoli na efektywną realizację celów kary w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Orzeczenie kary łagodniejszej byłoby bezwzględnie nie do pogodzenia z ideą zasad wymiaru kary oraz samą techniką jej stosowania, jak i prawidłową realizacją celów kary, i to ze względu na zachowanie skazanego przed osadzeniem, jak również po osadzeniu. Z kolei orzeczenie kary surowszej, zbliżonej do zasady kumulacji, pozbawiałoby skazanego nadziei na szybsze opuszczenie zakładu karnego, a tym samym wzmogłoby w nim poczucie nieopłacalności zmiany swojego postępowania i dążenia do osiągania pozytywnych celów, co w ostateczności czyniłoby jego resocjalizację bezskuteczną.
Wykonaniu podlega kara łączna orzeczona wyrokiem łącznym. Stanowi ona jednolitą całość. Kary orzeczone wyrokami podlegającymi połączeniu, w zakresie, w jakim nastąpiło połączenie, zachowują swój byt prawny (czyli pozostają w obrocie prawnym, co wynika z art. 575 § 2 kpk), ale nie podlegają wykonaniu (zob. Z. Krauze, Warunkowe zawieszenie, s. 1309-1310; Stefański, Zabłocki, KPK. Komentarz, t. III, 2004, s. 846). W tym natomiast zakresie, w którym nie uległy połączeniu, są wykonywane. Innymi słowy, z chwilą uprawomocnienia się wyroku łącznego wyroki podlegające połączeniu nie ulegają wykonaniu w zakresie objętym wyrokiem łącznym, a contrario ulegają wykonaniu w zakresie wyrokiem łącznym nie objętym (zob. wyrok SN z 31.10.2008., II KK 113/08, KZS 2009/3/15). Powyższe przesłanki implikowały rozstrzygnięcie z punkt II wyroku łącznego.
Zwolnienie skazanego w całości od zapłaty kosztów sądowych, orzeczone zostało na podstawie art. 624 § 1 kpk. Za przyjętym rozstrzygnięciem przemawia trudna sytuacja materialna i osobista skazanego, tj. fakt, że przebywając w zakładzie karnym nie wykonuje odpłatnej pracy i mając do odbycia karę pozbawienia wolności, nie ma środków, które mógłby przeznaczyć na pokrycie kosztów sądowych. Dlatego też w pkt III wyroku łącznego,Sąd zwolnił go w całości z obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych i obciążył Skarb Państwa wydatkami wyłożonymi w sprawie o wydanie wyroku łącznego.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu orzekł jak na wstępie.