Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 grudnia 2019 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po ponownym rozpatrzeniu wniosku T. P. z dnia 6 listopada 2019 r. odmówił T. P. , ponownego ustalenia wysokości emerytury, z przyczyn podanych w uzasadnieniu. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że wnioskodawczyni musi przedłożyć dokumentację, potwierdzającą osiągane przez nią zarobki w (...) z okresu od 02.09.1968 r. do 01.09.1978 r. , albowiem Zakład nie może wystąpić o dokumenty pracownicze, do archiwum, w imieniu wnioskodawczyni.

/decyzja k. 128 akt ZUS/

W odwołaniu z dnia 20.12.209r. wnioskodawczyni zaskarżyła powyższą decyzję. Wnioskodawczyni, zaskarżonej decyzji zarzuciła, że organ rentowy nie uwzględnił okresu zatrudnienia w Zakładach (...) w A., w którym pracowałam w okresie od 1 września 1968 r. do 1 września 1978 r. oraz, że nie zwrócił się do Archiwum Dokumentacji Osobowej i Płacowej w M. o jej dokumentację pracowniczą.

/odwołanie k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego odwołanie. W uzasadnieniu wskazano, że sporny okres od 01.09.1968 r. do 01.09.1978 r. został zaliczony do stażu ubezpieczeniowego jako okres składkowy. Natomiast Zakład podniósł, że za w/w okres brak jest zarobków. Zgodnie z § 3 ust 1 rozporządzenia postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że przepisy ustawy przewidują wszczęcie tego postępowania z urzędu. W myśl § 10.1 zainteresowany zgłaszający wniosek o emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy powinien dołączyć do wniosku dokumenty stwierdzające między innymi:

- wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu i uposażenia, przyjmowanych do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń. Środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Środkiem dowodowym w postępowaniu przed organem rentowym mogą być również poświadczone za zgodność z oryginałem kopie dokumentów stwierdzających wysokość wynagrodzenia, przychodu, dochodu lub uposażenia – wydawane przez jednostki upoważnione do przechowywania dokumentacji zlikwidowanych lub przekształconych zakładów. W związku z powyższym, organ rentowy wskazał, że wnioskodawczyni została pouczona, iż należy przedłożyć dokumentację, potwierdzającą osiągane przez nią zarobki w (...) z okresu od 02.09.1968 r. do 01.09.1978 r.

/odwołanie k. 5/

Pismem z dn. 26.02.2019 r. organ rentowy poinformował, że nie może wydać ostatecznej decyzji w sprawie emerytury, z uwagi na prowadzone w dalszym ciągu postępowanie z instytucją kanadyjską.

/pismo organu rentowego k. 28/

Pismem z dnia 5 lutego 2020 r. T. P. poinformowała, że nie jest w stanie podać nazwisk świadków, którzy zaświadczyliby jej wysokość wynagrodzenia w Zakładach (...) w A., ponieważ wszyscy już nie żyją, a jedyna żyjącą osoba jest bardzo chora i niechodząca. W związku z tym, ubezpieczona złożyła wniosek do Sądu, by wystąpił o dokumentację pracowniczą z Zakładów (...) w A. za okres od 1 września 1968 r. do 1 września 1978 r., w której to dokumentacji, powinny być dokumenty, dotyczące wysokości wynagrodzenia.

/pismo wnioskodawczyni k.10/

W odpowiedzi na wniosek z dnia 30.01.2020 r. o udostępnienia akt osobowych wystawionych na nazwisko T. P., Archiwum Państwowe w W. Archiwum Dokumentacji Osobowej i Płacowej w M. poinformował, że posiada w swoim zasobie akta z zatrudnienia w/w firmie w latach 01.09.1968 r. – 01.09.1978 r.

/odpowiedź na wniosek k. 14/

Na rozprawie z dn. 29 czerwca 2020 r. pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/00:01:05 – 00:01:07 e- protokół rozprawy k. 36/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. P. (nazwisko rodowe – S.) urodziła się w dniu (...) Poprzednio używała nazwiska W..

/bezsporne/

W dniu 6 listopada 2019 r. wniósł o ponowne ustalenie kapitału początkowego oraz o ponowne przeliczenie świadczenia emerytalno-rentowego.

/wniosek k. 124 odwrót akt ZUS/

T. P. była zatrudniona w Z.P.P. S. od dnia 01.09.1968 r. do dnia 1.09.1978 r.

/bezsporne a nadto w świadectwie pracy k.1 w aktach osobowych w kopercie k. 15/

T. P. jako uczeń Szkoły Zasadniczej otrzymywała 320 zł ryczałtu.

/zaświadczenie o ryczałcie dla ucznia k.44 w aktach osobowych k. 15/

Od 6.07.1970 r. otrzymywała wynagrodzenie w stawce 8,00 zł na godzinę zaszeregowane do kat 5.

Od 14.12.1972 r. otrzymywała wynagrodzenie w stawce 6,70 zł na godzinę zaszeregowane do kat. 3a.

Od 8.04.1974 r. otrzymywała wynagrodzenie w stawce 11,50 zł na godzinę zaszeregowane do kat. 6.

Od 31.01.1978 r. otrzymywała wynagrodzenie w stawce 8,50 zł na godzinę zaszeregowane do kat. 3.

Od 01.05.1978 wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie w stawce 8,70 za godzinę zaszeregowane do kat. 3.

/zaświadczenie o zaszeregowaniu pracownika fizycznego k. 42, k. 35, k. 23, k.37, k.18, k.17, w kopercie k. 15, świadectwo pracy k.1 w aktach osobowych w kopercie k.15/

T. P. została zwolniona w dniu 1 września 1978 r. po 6 miesiącach choroby.

/karta obiegowa zmian z dnia 4 września 1978 r. k. 14 w aktach osobowych w kopercie k. 15/

Organ rentowy dokonał hipotetycznego wyliczenia wysoko ść emerytury na dzień 01.03.2019 r. przy przyjęciu wynagrodzenia z Z.P.P. S. w dwóch wariantach:

1.  jako uczeń (...) od września 1969 r. przy przyjęciu wynagrodzenia ryczałtowego 320 zł miesięcznie, oraz na podstawie angaży podanych przez Sąd wynosi od 1 marca 2019 r. – 1733, 96 zł, po waloryzacji od 1 marca 2020 r. – 1803,96 zł. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z 20 lat kalendarzowych na przestrzeni całego ubezpieczenia wynosi 53,07 (przyjęte lata 1970 – 1977, 1980 – 1988, 1992, 2010, 2014).

2.  jako uczeń (...) od września 1969 r. przy przyjęciu wynagrodzenia ryczałtowego 320 zł miesięcznie, oraz na podstawie angaży podanych przez Sąd – wynagrodzenia za XII/75 i VI – XII/ 76; I – VII oraz IX, XI – XII/77; 1-11/78 z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 4 września 1978 r. W pozostałych okresach na podstawie przekazanych angaży kwota emerytury wynosi 55,65 % (przyjęte lata 1970 – 1977; 1980 – 1988; 1992; 2010; 2014)

/ pismo procesowe organu rentowego k. 33 – 34/

W drugim wariancie kwota po waloryzacji od 1 marca 2019 r. – 1771,54 zł, po waloryzacji od 1 marca 2020 r. 1841,54 zł

/pismo organu rentowego k.35/

Drugi wariant jest korzystniejszy z uwagi na to, że ZUS zastosował do ustalenia (...) zaświadczenie RP 7 z 04.09.1978 r.

/wyjaśnienia pełnomocnika ZUS protokół z rozprawy z dnia 29 czerwca 2020 r. 00:01:13 – 00:02:33/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zawartej w aktach organu rentowego oraz dokumentacji osobowej wnioskodawcy odnoszącej się do spornych okresów.

Sąd przyjął, że wyliczenia dokonane przez ZUS w II wariancie powinny zostać uwzględnione Wnioskodawcy przy wyliczaniu wysokości emerytury. Bowiem zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, że:

1.  1) była uczniem (...) od września 1969 r. i otrzymywała wynagrodzenia ryczałtowe w wysokości 320 zł miesięcznie

2) oraz na podstawie angaży, wynagrodzenia za XII/75 i VI – XII/ 76; I – VII oraz IX, XI – XII/77; 1-11/78 z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 4 września 1978 r. W pozostałych okresach na podstawie przekazanych angaży kwota emerytury wynosi 55,65 % (przyjęte lata 1970 – 1977; 1980 – 1988; 1992; 2010; 2014)

W ocenie Sądu Okręgowego, wykazano wysokość wynagrodzenia wnioskodawczyni dowodami, zawartych w aktach osobowych, w postaci dokumentów takich jak zaświadczenia o wynagrodzeniu wnioskodawczyni, świadectwo pracy. Sąd Okręgowy uznał zgromadzone dokumenty za wystarczające do zmiany decyzji.

Sąd Okręgowy ocenił i zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 z późn. zm.), wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

2. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

3. Podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ww. ustawy, podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Zgodnie z treścią ust. 4, w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4) mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

Ust. 5 stanowi, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

Zgodnie z treścią ust. 6, na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

W myśl art. 110 ust. 1 ww. ustawy, wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Zgodnie z ust. 2, warunek posiadania wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru nie jest wymagany od emeryta lub rencisty, który od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie świadczenia, w myśl ust. 1, nie pobrał świadczenia wskutek zawieszenia prawa do emerytury lub renty lub okres wymagany do ustalenia podstawy przypada w całości po przyznaniu prawa do świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wynosi, co najmniej 130%.

W myśl ust. 3, okres ostatnich 20 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1, obejmuje okres przypadający bezpośrednio przed rokiem, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, z uwzględnieniem art. 176.

Należy wskazać, że ubezpieczona w niniejszym postępowaniu wniosła o ponowne ustalenie wysokości emerytury z uwzględnieniem za okres 1972 - 1982, za który nie zachowała się dokumentacja płacowa, uśrednionego wynagrodzenia wyliczonego na podstawie RP-7, za lata za które zachowała się dokumentacja płacowa z uwzględnieniem wierszówek.

Zgodnie z treścią § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja § 21 ust. 1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 r. § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m.in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 r. - III AUr 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III AUr 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych, może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, a nie, zaś, wynagrodzenie, ustalone na podstawie przypuszczeń czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 r. sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Wskazana tu regulacja wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak, aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak m. in. SN w wyroku z 25.07.1997r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324 a także SA w Warszawie wyrok z dnia 4.03.1997r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7 SA w Rzeszowie z dnia 27.06.1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy SA w Białymstoku III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Należy podkreślić, iż Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nie jest związany ograniczeniami dowodowymi, określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawie, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane i ich dopuszczenie za celowe.

Dlatego, w niniejszej sprawie, Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, obejmujące analizę dokumentacji, związanej z okresem pracy wnioskodawczyni, co pozwoliło w sposób wszechstronny przeanalizować zasadność jej żądania.

W rozpoznawanej sprawie ,wnioskodawczyni zażądała uwzględnienia , przy ustalaniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury, wynagrodzeń, obliczonych na podstawie zaświadczeń o wynagrodzeniu i zatrudnieniu z okresu zatrudnienia w Z.P.P. S., od dnia 01.09.1968 r. do dnia 1.09.1978 r.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, pozwolił na ustalenie wysokości niewątpliwie uzyskiwanego przez wnioskodawczynię wynagrodzenia w spornym okresie zatrudnienia w Z.P.P. S. przyjęciu okresów zatrudnieniem z wymienionym wynagrodzeniem za okresy XII 1975 r., 76 - I, II, VI – XII, 77 – I – VII, 77 – I – VIII, IX, XI- XII, 78 I – I – II. Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił w powyższych miesiącach zaświadczenie Rp-7 z dnia 4 września 1978 r.

Za, kwestionowany przez wnioskodawczynię, okres zatrudnienia od z okresu zatrudnienia w Z.P.P. S. od dnia 01.09.1968 r. do dnia 1.09.1978 r. Sąd uwzględnił wynagrodzenie w najkorzystniejszej wysokości. Z okresu tego zachowały się zaświadczenia o wynagrodzeniu, na podstawie których ustalono wysokość wynagrodzeń uznanych za niewątpliwie wypłacone wnioskodawczyni. Z zapisów zawartych w w/w dokumentach, wynika, że wynagrodzenie wnioskodawczyni składało się ze stawek, wymienionych w zaświadczeniach o wynagrodzeniu tj. Od 6.07.1970 r. otrzymywała wynagrodzenie w stawce 8,00 zł na godzinę zaszeregowane do kat 5. Od 14.12.1972 r. otrzymywała wynagrodzenie w stawce 6,70 zł na godzinę zaszeregowane do kat. 3a. Od 8.04.1974 r. otrzymywała wynagrodzenie w stawce 11,50 zł na godzinę zaszeregowane do kat. 6. Od 31.01.1978 r. otrzymywała wynagrodzenie w stawce 8,50 zł na godzinę zaszeregowane do kat. 3. Od 01.05.1978 wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie w stawce 8,70 za godzinę zaszeregowane do kat. 3.

W kontekście treści, wskazanych wyżej przepisów, i rozważań brak przesłanek prawnych do zaniechania przez organ rentowy obliczenia wskaźnika podstawy wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia wnioskodawcy, przy uwzględnieniu udowodnionych wynagrodzeń oraz wynagrodzeń ustalonych na podstawie angaży za okres zatrudnienia wnioskodawczyni w Z.P.P. S.. Niewątpliwie również przejęte do przy przyjęciu wynagrodzenia ryczałtowego 320 zł miesięcznie oraz na podstawie angaży podanych przez Sąd – wynagrodzenia za XII/75 i VI – XII/ 76; I – VII oraz IX, XI – XII/77; 1-11/78 z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 4 września 1978 r. W pozostałych okresach na podstawie przekazanych angaży kwota emerytury wynosi 55,65 % (przyjęte lata 1970 – 1977; 1980 – 1988; 1992; 2010; 2014). A zatem, przy przyjęciu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, wynoszącego 55,65 % świadczenie wnioskodawczyni będzie niewątpliwie wyższe.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję, orzekając, jak sentencji.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS, wyrażając zgodę na wypożyczenie akt ZUS