Sygn. akt IV P 168/13
Dnia 18 marca 2014 roku
Sąd Rejonowy - Sąd Pracy w Ząbkowicach Śląskich IV Wydział Pracy
w składzie:
Przewodniczący: SSR Tomasz Fudali
Ławnicy: Ewa Kasprzyk, Zygmunt Aibin
Protokolant: Bernadetta Mączka
po rozpoznaniu w dniu 05 marca 2014 roku w Z.
na rozprawie
sprawy z powództwa: D. W.
przeciwko: Ośrodkowi Pomocy (...) w Z.
o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego
I. oddala powództwo;
II. zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 1.800 (słownie: jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.
sygn. akt IV P 168/13
Powódka D. W. wniosła o zasądzenie od strony pozwanej Ośrodka Pomocy (...) w Z. na swoją rzecz kwoty 30.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty.
Ponadto powódka domagała się zasądzenia od pozwanego pracodawcy na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.
Uzasadniając tak zgłoszone żądania powódka wskazała, iż jest zatrudniona przez pozwanego od dnia 01 września 1983 r. na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, przy czym do dnia 30 kwietnia 2011 r. wykonywała obowiązki pracownicze na stanowisku specjalisty pracy socjalnej.
Kolejno powódka podkreśliła, iż w czasie zatrudnienia u strony pozwanej systematycznie podnosiła swoje kwalifikacje zawodowe poprzez ukończenie Policealnej Szkoły (...) Służb (...), Wyższej Szkoły (...) w Ł. oraz wielu specjalistycznych szkoleń.
Powódka podniosła następnie, że do miesiąca kwietnia 2011 r. współpraca pomiędzy stronami układała się bardzo dobrze, zaś strona pozwana była zadowolona z pracy powódki i nigdy nie zgłaszała do niej żadnych zastrzeżeń.
Dodatkowo powódka stwierdziła, iż była radną Rady Miejskiej w Z. przez dwie kadencje do 2009 roku i po upływie kadencji nie uczestniczyła już w wyborach.
W ocenie powódki sytuacja uległa radykalnej zmianie w momencie skazania powódki przez Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich na karę grzywny i doręczenia informacji o wyroku skazującym pozwanemu.
I tak powódka wskazała, iż w dniu 14 kwietnia 2011 r. pozwany pracodawca poinformował powódkę, że w związku z otrzymaną informacją o wyroku karnym jaki zapadł wobec powódki obejmuje ją ,, większym nadzorem i częstszą kontrolą” oraz mają na względzie art. 52 § 2 Kodeksu pracy w ciągu miesiąca otrzyma decyzję , co do dalszego zatrudnienia u strony pozwanej.
Powódka wyjaśniła również, iż z uwagi na powyższy wyrok skazujący otrzymała od pozwanego propozycję zmiany dotychczasowych warunków jej zatrudnienia , a ponadto pozwany pracodawca zapewnił ją, że przedmiotowa zmiana warunków pracy i płacy powódki będzie miała charakter krótkotrwały, tj. będzie obowiązywała strony przez 3 miesiące.
W tej sytuacji , jak dalej podniosła powódka, będąc jednocześnie w szoku, po wydanym wyroku w sprawie karnej, powódka zgodziła się na zasadzie porozumienia stron na zamianę jej stanowiska pracy i pobieranego wynagrodzenia.
Z uwagi na powyższe powódka od dnia 01 maja 2011 r. rozpoczęła pracę na nowym stanowisku pracy – pomocy biurowej i zdaniem powódki od tego momentu do chwili obecnej pozwany podejmuje wobec powódki działania wyczerpujące normę prawną zawartą w art. 94 3 § 2 Kodeksu pracy, tj. polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu pracownika (w tym przypadku braku pracy dla powódki), wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej i mające na celu poniżenie, ośmieszenie pracownika , izolowanie go i w konsekwencji doprowadzenie powódki do złożenia wniosku o rozwiązanie umowy o pracę.
W szczególności powódka podkreśliła , iż po przyjściu do pracy w dniu 04 maja 2011r. mimo nowego zakresu czynności nic nie robiła, bo nie było dla niej pracy, nie miała swojego miejsca pracy – biurka i siedziała tam gdzie akurat było wolne stanowisko pracy, zaś w związku z nowym zakresem czynności nie wolno jej było obsługiwać podopiecznych , z którymi dotychczas współpracowała i musiała im tłumaczyć, że inni pracownicy załatwią ich problemy.
Kolejno powódka stwierdziła, że po upływie około miesiąca rozchorowała się i przebywała na zwolnieniu lekarskim, a następnie w sanatorium do miesiąca listopada 2011 r.
Powódka zwróciła również uwagę, iż pozwany ośrodek posiada sekretariat, gdzie są zatrudnione dwie osoby, a do wykonania prac objętych zakresem czynności powódki przyjęto dodatkowo dwie pracownice.
Uzasadniając swoje stanowisko w niniejszej sprawie powódka wskazała następnie, że po powrocie do pracy w grudniu 2011 r. jej praca polegała głównie na roznoszeniu poczty i żadnych innych czynności powódka nie wykonywała, mimo że była gotowa do świadczenia pracy i prosiła się koleżanek o pracę.
Od miesiąca stycznia 2012 r. , jak dalej wyjaśniła powódka, pracownica strony pozwanej E. D. przebywała na długotrwałym zwolnieniu lekarskim i wówczas powódka , po uzgodnieniu tego z pracownicą U. G., siedziała razem z nią w pokoju, jednak nadal, jak określiła to powódka, nic nie robiła i taka sytuacja trwała do miesiąca kwietnia 2013 r., zaś wszelkie podejmowane przez powódkę próby rozwiązania tego problemu, wykorzystania jej wysokich kwalifikacji zawodowych, nie spotkały się ze zrozumieniem pozwanego pracodawcy.
Powódka zaakcentowała również, iż Kierownik pozwanego zakładu pracy – I. L. oświadczyła powódce, że na okres 5 lat jest wykreślona z pełnienia swojej funkcji.
W ocenie powódki takie zachowanie pozwanego pracodawcy było przyczyną ogromnego stresu jaki przeżyła powódka, a ponadto stanowiło naruszenie obowiązku wynikającego z art. 94 pkt 2 Kodeksu pracy, tj. racjonalnego organizowania pracy.
Przedstawiając okoliczności faktyczne, które legły u podstaw zgłoszonego żądania powódka wskazała dodatkowo, że od miesiąca lipca 2012 r. korzysta z pomocy psychiatrycznej w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej (...) S.C. w Z., gdzie stwierdzono u powódki depresję , w związku z czym powódka musiała podjąć stosowne leczenie i skorzystać ze specjalistycznej pomocy.
W dalszej części uzasadnienia pozwu powódka podniosła, iż dyskomfort psychiczny i jej złe samopoczucie narastały aż do przesilenia , które miało miejsce w dniu 12 kwietnia 2013 r. , kiedy doszło do awantury wywołanej przez Kierownika (...) I. L., która miała w obecności innych pracowników pretensje do powódki o to, że klienci pozwanej placówki pomocy społecznej mówią o powódce (...).
Zdarzenie to, jak następnie wywiodła powódka, spowodowało kolejny rozstrój zdrowia powódki , czego efektem były dalsze zwolnienia lekarskie.
Powódka podkreśliła także, iż w związku z podjęciem studiów ( w wieku 44 lat i płatnych) podpisała ze stroną pozwaną umowę, która gwarantowała powódce płatny urlop szkoleniowy i z takiego urlopu powódka skorzystała tylko raz w 2009 r. , kiedy była jeszcze radną, później spotykała się tylko z odmową udzielenia urlopu za rok 2010 i 2011.
Podsumowując powódka stwierdziła, że stan faktyczny w przedmiotowej sprawie jednoznacznie wskazuje, iż powódka padła ofiarą mobbingu ze strony zwierzchnika albowiem z nieuzasadnionych z punktu widzenia pracodawcy przyczyn rozpoczęto w stosunku do niej swego rodzaju kampanię mającą na celu poniżenie jej i umniejszenie jej własnej oceny jako pracownika Ośrodka Pomocy (...) w Z. ( po 30 latach pracy w tym zawodzie).
Zdaniem powódki zachowania powyższe mają miejsce od dwóch lat i z biegiem czasu nasilają się.
Powódka stoi zatem w niniejszej sprawie na stanowisku, iż ciągły brak pracy, stałego miejsca pracy – biurka, uwagi co do nazywania powódki przez klientów ,,kierowniczką”, nie udzielenie powódce urlopu szkoleniowego za rok 2010 i 2011 są przejawem nękania , poniżania i zmierzają do tego, aby w konsekwencji powódka zrezygnowała ze swojej pracy.
Powódka uważa ponadto, iż stały brak pracy dla powódki z tego wąskiego zakresu czynności , nieuzasadnione ataki słowne kierowane wobec jej osoby stały się przyczyną jej ciągłych stresów, a w rezultacie wywołały rozstrój zdrowia w postaci depresji.
W tym kontekście powódka wyjaśniła, że dochodzi kwoty 30 tysięcy złotych uznając, iż jest to kwota adekwatna do doznanej przez nią krzywdy, a jednocześnie uwzględnia ona jej sytuację majątkową oraz sytuację finansową strony pozwanej.
Kwota ta , jak kolejno podniosła powódka, odzwierciedla doznane przez nią cierpienia psychiczne oraz fizyczne, a jednocześnie przyczyni się do ich złagodzenia.
Powódka w szczególności podkreśliła, iż wskutek zachowań jej przełożonej ( poprzez naruszenie art. 11 1 k.p., art. 15 k.p., art. 94 pkt 2 i 4 k.p.) obniżone zostało jej poczucie własnej wartości , a powrót do równowagi psychicznej wymaga czasu i intensywnej terapii medycznej.
W świetle powyższego powódka stwierdziła, iż w przedmiotowej sprawie zostały spełnione przesłanki określone w art. 94 3 § 3 k.p., a tym samym wniesiony przez nią pozew jest uzasadniony.
Strona pozwana Ośrodek Pomocy (...) w Z. wniosła o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego pracodawcy kosztów procesu , w tym kosztów zastępstwa prawnego zgodnie z obowiązującymi normami.
W pierwszej kolejności strona pozwana stwierdziła, iż bezspornym w niniejszej sprawie jest, że powódka jest zatrudniona u pozwanego od dnia 01 września 1983 r. na podstawie zawartej umowy o pracę, przy czym do dnia 30 kwietnia 2011 r. powódka była zatrudniona na stanowisku - pracownik socjalny, a następnie począwszy od dnia 01 maja 2011 r. na mocy zawartego porozumienia stron z dnia 29 kwietnia 2011 r. na stanowisku – pomoc biurowa.
Bezspornym jest również , jak dalej podniosła strona pozwana, iż wyrokiem Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich w sprawie o sygn. akt II K 841/10, który uprawomocnił się w dniu 08 marca 2011 r. , powódka została skazana za czyny z art. 270 § 1 k.k., tj. przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego , które mogą być popełnione tylko umyślnie w zamiarze bezpośrednim.
Pozwany pracodawca wskazał następnie, że w związku z zaistniałą sytuacją Kierownik (...) w Z. po konsultacji z powódką oraz po uprzednim uzyskaniu opinii radcy prawnego, wspólnie podjęły decyzję o zmianie umowy o pracę zawartej z powódką na warunkach określonych w porozumieniu z dnia 29 kwietnia 2011 r. , którego konsekwencją było sporządzenie i wdrożenie aneksu do umowy o pracę zawartej z powódką , również datowanego na dzień 29 kwietnia 2011 r.
Kolejno pozwany zarzucił, iż nie polegają na prawdzie twierdzenia powódki, jakoby Kierownik I. L. w rozmowie z powódką dotyczącej zmiany warunków pracy i płacy, miała powoływać się na ,, naciski” ze strony osób trzecich, a nadto aby twierdziła, że zmiana będzie ,, krótkotrwałym rozwiązaniem na trzy miesiące”.
Strona pozwana podkreśliła dodatkowo, iż niezależnie od informacji jaka wpłynęła z Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich odnośnie prawomocnego skazania powódki, w związku z pełnioną przez powódkę funkcją radnej Rady Miejskiej Z., sprawa była bardzo głośno i szeroko komentowana publicznie, również wśród klientów i pracowników pozwanego.
W związku z powyższym, po zawarciu z powódką porozumienia zmieniającego warunki pracy i płacy, Kierownik (...) I. L. w siedzibie pozwanego zorganizowała spotkanie z pracownikami, podczas którego poinformowała wszystkich pracowników, iż powódka będzie pracowała na stanowisku pracownik biurowy i można jej zlecać wszelkie prace biurowe, w tym w szczególności sporządzanie projektów pism , a ponadto na spotkaniu tym Kierownik (...) dodatkowo poinformowała pracowników, że nie dopuszcza żadnego komentarza w miejscu pracy na temat zaistniałej sytuacji dotyczącej powódki.
Pozwany pracodawca wyjaśnił również, iż od dnia 01 maja 2011 r. powódka rozpoczęła pracę na nowym stanowisku i wbrew nieprawdziwym twierdzeniom powódki, zostało jej wyznaczone miejsce pracy, zlecano jej szereg zadań, z którymi jednak, nawet mimo ich nieskomplikowanego charakteru, powódka nie zawsze radziła sobie bez zarzutu.
Strona pozwana zwróciła uwagę, iż powódka począwszy od dnia 01 maja 2011 r. upatruje działań mobbingowych wobec jej osoby w następujących zachowaniach pracodawcy:
- nie zlecaniu powódce do wykonania żadnych czynności , tj. jak to określa powódka w pozwie: ,, nic nie robi”;
- nie wyznaczeniu powódce miejsca pracy;
- zwróceniu powódce uwagi, aby w rozmowach z klientami nie posługiwała się określeniem ,, kierownik”;
- nie udzieleniu powódce urlopu szkoleniowego za 2010 i 2011 rok.
Odnosząc się do poszczególnych zarzutów powódki pozwany pracodawca podniósł, iż w spornym okresie powódka sporządziła nie mniej niż 217 szt. projektów pism do różnego rodzaju instytucji współpracujących z pozwanym oraz innych, które zaopatrzyła w asygnatę ,, Sporządził D.W.”.
Nadto przez pewien okres powódka współpracowała przy realizacji zadań z zakresu funduszu alimentacyjnego , w szczególności kompletując dokumentację, sporządzając projekty pism do dłużników alimentacyjnych.
Powódka, jak dalej wskazał pozwany, niestarannie wykonywała przydzielone jej obowiązki , albowiem w sposób nieprawidłowy przyporządkowywała poświadczenia odbioru pisma do konkretnego dokumentu, jak również w sposób ironiczny komentowała powierzone jej do wykonania zadanie , twierdząc, iż ,, z jej wykształceniem musi wpinać zwrotki”, zaś na uwagę zwróconą jej przez pracownicę Z. O. odnośnie nieprawidłowego reagowania wezwań do zapłaty dla dłużników alimentacyjnych ( zamieszczanie błędnych danych dzieci), powódka zareagowała bardzo wybuchowo i poczuła się bardzo urażona.
W świetle powyższego strona pozwana zaakcentowała, iż inni pracownicy zmuszeni byli wykonywać jeszcze raz pracę, zadania powódki.
Dodatkowo pozwany stwierdził, iż poza redagowaniem pism, powódka wykonywała również szereg czynności związanych z różnego rodzaju inicjatywami pozwanego.
I tak podczas realizacji projektu skierowanego do osób bezrobotnych, w ramach programu aktywizacji społeczno – zawodowej, zadaniem powódki było kontrolowanie uczestnictwa skierowanych osób, sporządzanie list obecności i ich weryfikacja, monitorowanie projektu ze strony (...).
Przedmiotowy projekt był realizowany na przełomie jesień/zima 2012 r.
W grudniu 2012 r. powódka przygotowywała natomiast listę dzieci, które powinny otrzymać paczkę świąteczną i koordynowała wykonanie tegoż zadania.
Powódka była również osobą wyznaczoną z ramienia (...) do współpracy z (...) Centrum (...) w Z., gdzie kontaktowała się z pracownikiem P. M. i czynności te powódka wykonywała w okresie miesięcy marzec – kwiecień 2013 r.
Niezależnie od powyższego strona pozwana podkreśliła, że powódka wielokrotnie też doręczała różnego rodzaju korespondencję do instytucji na terenie miasta Z., co znalazło odzwierciedlenie w ,, Ewidencji wyjść w godzinach służbowych” funkcjonującej w pozwanym zakładzie pracy, jak również powódka wielokrotnie w nagłych sytuacjach wraz z innymi pracownikami interweniowała w terenie.
W tym miejscu pozwany wyjaśnił także, iż wymienione wyżej czynności, które wykonywała powódka, to jedynie te które strona pozwana mogła precyzyjnie wskazać, albowiem szereg innych drobnych spraw było załatwianych na bieżąco i nie sposób ich enumeratywnie wymienić.
Za istotne w niniejszej sprawie pozwany uznał również, że w okresie spornym powódka przez długi okres czasu nie była obecna w pracy z różnych przyczyn, w tym z powodu korzystania z urlopu wypoczynkowego lub choroby i nie mogła wykonywać żadnych czynności , a nadto poddaje to pod wątpliwość ocenę powódki o rzekomym stosowaniu wobec niej mobbingu.
Zdaniem pozwanego pracodawcy , nieprawdziwy i wysoce krzywdzący wobec pozostałych pracowników pozwanego jest zarzut powódki, iż powódka nie miała ,,swojego miejsca pracy”.
W tym aspekcie sprawy pozwany podniósł, że od początku Kierownik (...) wskazała powódce biurko, które stanowiło jej stanowisko pracy, jednakże nie każde biurko w siedzibie pozwanego wyposażone jest w komputer i w razie konieczności skorzystania z tego urządzenia, koniecznym jest przemieszczenie się do innego biurka, co również musiała czynić powódka.
Dodatkowo strona pozwana stwierdziła, iż (...) w Z. od lat boryka się z problemami lokalowymi, co nie czyni komfortowymi warunków pracy wszystkich pracowników, zaś Kierownik pozwanego zakładu pracy od dłuższego czasu czyni starania zmierzające do pozyskania nowego lokalu dla potrzeb (...).
W ocenie strony pozwanej powódka mija się także z prawdą twierdząc, że do wykonania prac objętych zakresem czynności powódki przyjęto dwie nowe pracownice, jak również chybiony jest zarzut powódki, jakoby Kierownik pozwanego (...) kiedykolwiek odmówiła powódce udzielenia urlopu szkoleniowego, czy też wypoczynkowego, albowiem każde podanie złożone przez powódkę w tym zakresie, zostało rozpatrzone pozytywnie.
Kolejno pozwany podkreślił, że nie polega również na prawdzie jakoby Kierownik (...) miała ,, urządzić” powódce awanturę w dniu 12 kwietnia 2013 r.
Pozwany pracodawca wyjaśnił bowiem, iż do Kierownik (...) dochodziły głosy, że powódka mianuje się (...) i z tych też względów Kierownik (...) zwróciła uwagę powódce, aby nie wprowadzała w błąd klientów i nie używała tego rodzaju określeń.
Ponadto strona pozwana wskazała, iż trwający przez długi czas proces karny przeciwko powódce, niemożność kontynuowania pracy w samorządzie gminnym, sygnały o toczących się innych postępowaniach karnych z udziałem powódki, musiały w sposób negatywny wpłynąć na jej psychikę i stan zdrowia.
W kontekście powyższego pozwany zarzucił, iż nie tylko nie miały miejsca żadne zachowania wypełniające legalną definicję mobbingu, ale nadto, iż ewentualny rozstrój zdrowia powódki z całą pewnością nie pozostaje w związku z sytuacją w pracy, ale innymi czynnikami, do których powódka doprowadziła poprzez podjęte działania niezgodne z prawem, które wykluczyły jej osobę jako wiarygodną dla opinii publicznej, a tym samym zniweczyły jej wysokie aspiracje.
Z tych też względów pozwany pracodawca stoi w niniejszej sprawie na stanowisku, że powództwo jest bezzasadne i jako takie podlega oddaleniu w całości.
Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny:
Powódka D. W. jest zatrudniona przez stronę pozwaną Ośrodek Pomocy (...) w Z. począwszy od dnia 01 września 1983 roku na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, przy czym do dnia 30 kwietnia 2011 r. powódka wykonywała powierzone jej obowiązki pracownicze na stanowisku specjalisty pracy socjalnej w pełnym wymiarze czasu pracy.
Powódka w czasie zatrudnienia u strony pozwanej w sposób sumienny i z dużym zaangażowaniem realizowała powierzone jej jak wyżej zadania pracownicze, a także systematycznie podnosiła swoje kwalifikacje zawodowe.
Powódka posiada dwie specjalizacje, tj. w zakresie pracy socjalnej i organizacji pomocy społecznej.
W dniu 03 grudnia 2008 r. pomiędzy stronami została zawarta umowa dotycząca podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez powódkę.
Zgodnie z warunkami tej umowy pozwany pracodawca zobowiązał się m. in. do udzielania powódce świadczenia w formie płatnego urlopu szkoleniowego w czasie odbywania nauki w wymiarze 28 dni roboczych w każdym roku nauki , przeznaczonego na udział w obowiązkowych zajęciach oraz przygotowanie się do egzaminów.
dowód: przesłuchanie stron k. 623 odwr. – 626 odwr. i k. 639 – 643 odwr., umowa zawarta pomiędzy stronami w dniu 03 grudnia 2008 r. dot. podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez powódkę k. 13 – 15, zaświadczenie wydane przez stronę pozwaną z dnia 24 czerwca 2010 r. k. – 12, akta osobowe powódki.
Wyrokiem Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich z dnia 23 grudnia 2010 r. , sygn. akt II K 841/10, powódka została uznana za winną popełnienia zarzucanych jej czynów stanowiących występki z art. 270 § 1 k.k. i za to sąd wymierzył jej łączną karę grzywny w wymiarze 60 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 zł.
Wyrok ten uprawomocnił się dnia 08 marca 2011 r.
Pismem z dnia 28 marca 2011 r., które wpłynęło do siedziby pozwanego zakładu pracy w dniu 01 kwietnia 2011 r., Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich zawiadomił pozwanego pracodawcę o powyższym skazaniu powódki.
dowód: prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich z dnia 23 grudnia 2010 r., sygn. akt II K 841/10 – akta sprawy karnej o sygn. II K 841/10 karta 79 i 79 odwr., akta osobowe powódki – zawiadomienie z dnia 28 marca 2011 r. o prawomocnym orzeczeniu sądu.
Pismem z dnia 14 kwietnia 2011 r. pozwany poinformował powódkę, że w związku z uzyskaną informacją o prawomocnym skazaniu powódki za popełnione czyny z art. 70 § 1 k.k. obejmuje powódkę ,, większym nadzorem i częstszą kontrolą”, a także, iż ,,zgodnie z art. 52 § 2 k.p., w ciągu miesiąca od dnia powiadomienia, o którym mowa powyżej, powódka otrzyma decyzję co do dalszego zatrudnienia w Ośrodku Pomocy (...) w Z.”.
dowód: przesłuchanie stron k. 623 odwr. – 626 odwr. i k. 639 – 643 odwr., pismo strony pozwanej z dnia 14 kwietnia 2011 r. k. – 16.
Po otrzymaniu sądowego zawiadomienia o prawomocnym skazaniu powódki, Kierownik (...) w Z. rozważała możliwość rozwiązania z powódką umowy o pracę w trybie natychmiastowym, jednakże ostatecznie , po uzyskaniu opinii prawnej z dnia 26 kwietnia 2011 r., zaproponowała powódce zawarcie porozumienia zmieniającego dotychczasowe warunki pracy powódki począwszy od dnia 01 maja 2011 r. w części dotyczącej zajmowanego stanowiska pracy i uzyskiwanego wynagrodzenia.
Opinię prawną odnośnie swojej sytuacji w miejscu pracy po zapadłym wyroku skazującym uzyskała również powódka w dniu 29 kwietnia 2011 r.
Na zawarcie zaproponowanego jak wyżej porozumienia zmieniającego powódka wyraziła zgodę w dniu 29 kwietnia 2011 r. i skutkiem tego począwszy od dnia 01 maja 2011 r. powódka została zatrudniona w pozwanej placówce opieki społecznej na stanowisku pomocy biurowej w pełnym wymiarze czasu pracy , z odpowiednio zmniejszonym wynagrodzeniem za pracę.
Zgodnie z pisemnym zakresem obowiązków z dnia 29 kwietnia 2011 r. do zadań powódki na w/w stanowisku pracy należało:
- kierowanie interesantów do właściwych stanowisk pracy,
- pomoc przy obsłudze sekretariatu,
- przyjmowanie i selekcja oraz wysyłka korespondencji,
- prowadzenie rejestru korespondencji przychodzącej oraz wychodzącej,
- redagowanie pism i ich przepisywanie na potrzeby Kierownika Ośrodka,
- zanoszenie przygotowanej korespondencji do Urzędu Miejskiego i innych instytucji,
- łączenie rozmów telefonicznych, odbieranie i nadawanie pism za pomocą telefaksu,
- pomaganie w organizacji spotkań, narad i uroczystości,
- wykonywanie innych poleceń służbowych wydanych przez Kierownika Ośrodka.
dowód: przesłuchanie reprezentanta strony pozwanej Kierownika Ośrodka Pomocy (...) w Z. I. L. k. 639 – 643 odwr., opinia prawna z dnia 26 kwietnia 2011 r. k. 45 – 46, opinia prawna z dnia 29 kwietnia 2011 r. k. 514 – 516, akta osobowe powódki – porozumienie stron zmieniające warunki umowy o pracę zawarte w dniu 29 kwietnia 2011 r., aneks do umowy o pracę z dnia 29 kwietnia 2011 r., zakres obowiązków i zadań powódki na stanowisku pomocy biurowej z dnia 29 kwietnia 2011 r.
Bezpośrednio po zawarciu powyższego porozumienia Kierownik pozwanego (...) I. L. zorganizowała spotkanie z pracownikami pozwanej placówki, podczas którego poinformowała obecnych pracowników, że powódka będzie pracowała począwszy od dnia 01 maja 2011 r. na stanowisku pracownika biurowego i aby pracownicy korzystali z pomocy powódki w miejscu pracy, a zwłaszcza zlecali powódce wszelkie prace biurowe, w tym w szczególności sporządzanie projektów pism.
Kierownik (...) apelowała również do pracowników o wsparcie, pomoc dla powódki w miejscu pracy, tak aby ,,czuła się potrzebna” i prosiła o ,, niekomentowanie zaistniałej sytuacji dotyczącej powódki”.
dowód: zeznania świadków K. D. k. 527 – 528 odwr., U. G. k. 530 – 531, Z. O. k. 531 – 532, przesłuchanie reprezentanta strony pozwanej Kierownika Ośrodka Pomocy (...) w Z. I. L. k. 639 – 643 odwr., częściowo zeznania świadków K. W. k. 525 odwr. – 527, A. D. (1) 528 odwr. – 529 odwr.
Powódka będąc zatrudniona od dnia 01 maja 2011 r. na stanowisku pracownika biurowego wykonywała na rzecz strony pozwanej czynności pracownicze polegające przede wszystkim na:
- udzielaniu pomocy w prowadzeniu, obsłudze sekretariatu pozwanego zakładu pracy,
- sporządzaniu różnego rodzaju pism skierowanych zwłaszcza do instytucji współpracujących z pozwanym, w tym na zlecenie Kierownika (...) i pracowników socjalnych strony pozwanej,
- ewidencjonowaniu, rejestrowaniu pism, korespondencji,
- adresowaniu, przygotowywaniu poczty, korespondencji do wysyłki,
- doręczaniu różnego rodzaju korespondencji do instytucji na terenie miasta Z., kupowaniu druków w firmie (...), odbieraniu rachunków w aptekach,
- dostarczaniu do pozwanej placówki, na prośbę głównej księgowej strony pozwanej, z Banku Spółdzielczego w Z. wyciągów bankowych.
Ponadto powódka również z własnej inicjatywy pomagała innym pracownikom strony pozwanej , w tym zwłaszcza poprzez przygotowywanie projektów określonych pism.
dowód: zeznania świadków M. B. k. 524 odwr. – 525 odwr., K. W. k. 525 odwr. – 527, K. D. k. 527 – 528 odwr., A. D. (1) k. 528 odwr. – 529 odwr., U. G. k. 530 – 531, Z. O. k. 531 – 532, A. J. (1) k. 554 odwr. – 555 odwr., K. B. k. 573 – 574, A. J. (2) k. 574 – 574 odwr., G. D. k. 620 odwr. – 621 odwr., przesłuchanie stron k. 623 odwr. – 626 odwr. i k. 639 – 643 odwr., 217 sztuk, egzemplarzy pism sporządzonych przez powódkę po dniu 01 maja 2011 r. zaopatrzonych w asygnatę powódki k. 61 – 277, ewidencja wyjść w godzinach służbowych k. 299 – 424 odwr.
Po dniu 01 maja 2011 r., przez krótki, kilkudniowy okres czasu, powódka współpracowała przy realizacji zadań z zakresu funduszu alimentacyjnego, w szczególności do jej obowiązków należało kompletowanie dokumentacji i sporządzanie projektów pism, wezwań do dłużników alimentacyjnych.
Powódka wykonując powyższe czynności popełniała błędy polegające na tym, że redagując wezwania do zapłaty dla dłużników alimentacyjnych , posługując się wzorem, zmieniała jedynie dane dłużnika, pozostawiając nieprawidłowe dane dzieci.
W związku z powyższym inni pracownicy strony pozwanej zmuszeni byli ponownie wykonywać w/w prace powódki.
Na zwróconą powódce uwagę odnośnie stwierdzonych jak wyżej nieprawidłowości, powódka zareagowała w sposób bardzo nerwowy, emocjonalny.
dowód: zeznania świadka Z. O. k. 531 – 532, przesłuchanie reprezentanta strony pozwanej Kierownika Ośrodka Pomocy (...) w Z. I. L. k. 639 – 643 odwr.
Ponadto powódka wykonywała również inne, dodatkowe czynności związane z różnego rodzaju inicjatywami pozwanego pracodawcy.
I tak podczas realizacji projektu skierowanego do osób bezrobotnych, w ramach programu aktywizacji społeczno – zawodowej, zadaniem powódki było kontrolowanie uczestnictwa skierowanych osób, sporządzanie list obecności i ich weryfikacja, monitorowanie, koordynowanie projektu ze strony pozwanego (...).
Projekt ten był realizowany w okresie miesięcy listopad i grudzień 2012 r.
Za pracę wykonywaną przy realizacji tego projektu w warunkach godzin nadliczbowych ( tj. w soboty) powódka , po uzgodnieniu tego z Kierownikiem pozwanego (...) w Z., otrzymywała odpowiednio czas wolny od pracy.
dowód: przesłuchanie reprezentanta strony pozwanej Kierownika Ośrodka Pomocy (...) w Z. I. L. k. 639 – 643 odwr., dokumentacja strony pozwanej dotycząca w/w projektu k. 278 – 287.
W miesiącu grudniu 2012 r. powódka przygotowała listę dzieci, które powinny otrzymać paczkę świąteczną.
dowód: przesłuchanie reprezentanta strony pozwanej Kierownika Ośrodka Pomocy (...) w Z. I. L. k. 639 – 643 odwr., lista dzieci na paczki świąteczne k. 288 – 291.
Powódka była również osobą wyznaczoną przez Kierownika (...) w Z. do współpracy z (...) Centrum (...) w Z., gdzie kontaktowała się z pracownikiem – doradcą zawodowym P. M..
Czynności te, zmierzające do wsparcia doradztwem zawodowym osób bezrobotnych korzystających z pomocy tut. (...) w celu ułatwienia im wejścia na rynek pracy, powódka wykonywała w okresie miesięcy marzec i kwiecień 2013 r.
dowód: zeznania świadka P. M. k. 571 odwr. – 572, przesłuchanie reprezentanta strony pozwanej Kierownika Ośrodka Pomocy (...) w Z. I. L. k. 639 – 643 odwr., dokumentacja strony pozwanej dotycząca współpracy z (...) Centrum (...) w Z. k. 292 – 298.
Kierownik strony pozwanej I. L. wytypowała powódkę na przedstawiciela pozwanego (...) w Z. podczas kiermaszu wielkanocnego.
dowód: zeznania świadka Z. O. k. 531 – 532.
Powódka uczestniczyła także, w nagłych sytuacjach, w interwencjach przeprowadzanych przez pozwanego w terenie.
I tak powódka brała udział, po godzinach pracy, w interwencji w dniu 18 stycznia 2013r., kiedy to doszło przy ulicy (...) w Z. do pożaru w piwnicy budynku mieszkalnego.
Powódka kontaktowała się wówczas telefonicznie z Kierownikiem (...) I. L., która upoważniła ją do zbadania , rozeznania zaistniałej sytuacji i podjęcia niezbędnych działań w celu udzielenia pomocy osobom poszkodowanym.
Czynnościami na miejscu tegoż zdarzenia zajmował się również R. K. zatrudniony w Urzędzie Miejskim w Z. jako inspektor ds. zarządzania kryzysowego.
W dniu 23 stycznia 2013 r. powódka wraz z pracownikiem socjalnym strony pozwanej U. G. interweniowały natomiast na ul. (...) w Z., gdzie mężczyzna, który miał zostać przewieziony do szpitala został zamknięty przez córkę w mieszkaniu i nie mógł wyjść.
dowód: zeznania świadka R. K. k. 572 – 573, przesłuchanie stron k. 623 odwr. – 626 odwr. i k. 639 – 643 odwr., notatka służbowa z dnia 23 stycznia 2013 r. k. – 425, pismo Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Z. z dnia 28 stycznia 2013 r. k. – 426.
Powódka po dniu 1 maja 2011 r. zajmowała dotychczasowe, swoje stałe miejsce pracy, tj. w pokoju nr (...), gdzie wraz z nią pracowały również 4 inne pracownice, zatrudnione w pozwanym zakładzie pracy na stanowisku pracowników socjalnych.
Tam też powódka miała swoje biurko.
Nie każde jednak biurko w siedzibie pozwanego wyposażone jest w komputer i w razie konieczności skorzystania z tego urządzenia, koniecznym jest przemieszczenie się do innego biurka, co również musiała czynić powódka.
Począwszy od miesiąca października 2012 r., powódka przez okres 4 miesięcy, podczas długotrwałej absencji chorobowej pracownika E. D., zajmowała jej miejsce pracy i pracowała w pomieszczeniu wspólnie z pracownikiem strony pozwanej – U. G..
Pomimo tego, iż powódka nie uzgadniała tego z Kierownikiem (...) w Z., I. L. zaakceptowała ten stan rzeczy.
dowód: zeznania świadków M. B. k. 524 odwr. – 525 odwr., K. W. k. 525 odwr. – 527, K. D. k. 527 – 528 odwr., A. D. (1) k. 528 odwr. – 529 odwr., U. G. k. 530 – 531, Z. O. k. 531 – 532, K. B. k. 573 – 574, A. J. (2) k. 574 – 574 odwr., G. D. k. 620 odwr. – 621 odwr., przesłuchanie stron k. 623 odwr. – 626 odwr. i k. 639 – 643 odwr.
U pozwanego pracodawcy jako referent ds. administracyjno – biurowych jest zatrudniona do prowadzenia sekretariatu jedna pracownica, tj. K. B., która dodatkowo wykonuje zadania z zakresu rozliczania godzin zrealizowanych przez (...) usług opiekuńczych.
W pomieszczeniu sekretariatu swoje obowiązki pracownicze wykonuje również pracownica strony pozwanej A. J. (2), która zajmuje stanowisko referenta ds. świadczeń rodzinnych.
Z powodu trudnych warunków lokalowych, nie ma innego pomieszczenia w siedzibie pozwanego (...), z którego mogłaby korzystać A. J. (2) zajmująca samodzielne stanowisko pracownicze.
W pomieszczeniu sekretariatu, nie ma także możliwości wyznaczenia miejsca pracy dla powódki z uwagi na ciasnotę tegoż pomieszczenia.
dowód: zeznania świadków K. B. k. 573 – 574, A. J. (2) k. 574 – 574 odwr., G. D. k. 620 odwr. – 621 odwr., przesłuchanie reprezentanta strony pozwanej Kierownika Ośrodka Pomocy (...) w Z. I. L. k. 639 – 643 odwr., zakres obowiązków i zadań pracownika K. B. k. – 460, zakres obowiązków i zadań pracownika A. J. (2) k. – 461.
Strona pozwana od lat boryka się z problemami, trudnościami lokalowymi , zaś Kierownik I. L. od dłuższego czasu stara się o pozyskanie nowego lokalu dla potrzeb pozwanego (...) w Z..
dowód: zeznania świadków K. D. k. 527 – 528 odwr., K. B. k. 573 – 574, A. J. (2) k. 574 – 574 odwr., G. D. k. 620 odwr. – 621 odwr., przesłuchanie reprezentanta strony pozwanej Kierownika Ośrodka Pomocy (...) w Z. I. L. k. 639 – 643 odwr., uchwała Nr XLII/8/2013 Rady Miejskiej Z. z dnia 28 lutego 2013 r. w sprawie wprowadzenia zmian w budżecie miasta i gminy na 2013 r. k. 448 – 449.
Wszystkie podania ( wnioski) pisemne jakie składała powódka w zakresie udzielenia jej urlopu wypoczynkowego, jak również urlopu szkoleniowego za lata 2009, 2010 i 2011, były przez Kierownika (...) w Z. – I. L. zatwierdzane pozytywnie, a co za tym idzie stosowne urlopy były powódce, zgodnie z jej pisemnymi wnioskami, udzielane.
dowód: zeznania świadka G. D. k. 620 odwr. – 621 odwr. , przesłuchanie reprezentanta strony pozwanej Kierownika Ośrodka Pomocy (...) w Z. I. L. k. 639 – 643 odwr., wnioski – podania urlopowe powódki k. 464 – 472.
Powódka, podobnie jak pozostali pracownicy pozwanego ośrodka pomocy społecznej, otrzymywała po dniu 01 maja 2011 r. dodatkowe świadczenia w postaci premii.
Pozwany pracodawca nigdy nie pomijał powódki podejmując decyzje o przyznaniu powyższych świadczeń pracowniczych, zaś przedmiotowe premie powódka otrzymywała zawsze w maksymalnej wysokości.
dowód: zeznania świadka G. D. k. 620 odwr. – 621 odwr.
W pozwanym zakładzie pracy zdarzały się takie sytuacje, że klienci strony pozwanej ,, załatwiając swoje sprawy” w (...) w Z. używali wobec powódki określenia (...).
W dniu 12 kwietnia 2013 r. Kierownik (...) I. L. zwróciła powódce , w obecności innych pracowników, uwagę, aby powódka nie wprowadzała w błąd klientów, petentów i nie używała tego rodzaju określenia.
Powyższa rozmowa miała stosunkowo spokojny charakter i nie była ,, awanturą, kłótnią ”.
O przebiegu tego zdarzenia w miejscu pracy, powódka poinformowała Burmistrza Z. M. O..
dowód: zeznania świadków M. B. k. 524 odwr. – 525 odwr., K. W. k. 525 odwr. – 527, K. D. k. 527 – 528 odwr., A. D. (1) k. 528 odwr. – 529 odwr., Z. O. k. 531 – 532, M. O. k. 553 – 554, A. D. (2) k. 554 – 554 odwr., G. D. k. 620 odwr. – 621 odwr., przesłuchanie reprezentanta strony pozwanej Kierownika Ośrodka Pomocy (...) w Z. I. L. k. 639 – 643 odwr., notatka służbowa sporządzona w dniu 12 kwietnia 2013 r. k. – 551, częściowo przesłuchanie powódki D. W. k. 623 odwr. – 626 odwr.
Pismem z dnia 11 stycznia 2012 r. powódka zwróciła się do Burmistrza Z. z prośbą o ,, pomoc w jej sprawie”.
W piśmie tym powódka zarzuciła przede wszystkim, iż została ,, zdegradowana” przez pozwanego pracodawcę i nie może wykonywać obowiązków pracowniczych związanych z bezpośrednią obsługą petentów, tj. na warunkach sprzed dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia zmieniającego dotychczasowe warunki pracy i płacy powódki.
W odpowiedzi na powyższe pismo powódki, Burmistrz Z. pismem z dnia 07 marca 2012 r. poinformował powódkę, że ,, po analizie całości sprawy związanej z zatrudnieniem powódki w Ośrodku Pomocy (...) w Z. oraz po uzyskaniu stosownych wyjaśnień od bezpośredniego przełożonego powódki w przedmiocie powziętych rozstrzygnięć i wyroku Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich, podjęcie decyzji o przeniesieniu powódki na inne stanowisko mieściło się w kompetencji Kierownika Ośrodka Pomocy (...) w Z., zaś do rozstrzygnięcia ewentualnych roszczeń powódki w stosunku do pracodawcy, wynikających ze stosunku pracy, władny jest Sąd Pracy w Ząbkowicach Śląskich”.
dowód: pismo powódki z dnia 11 stycznia 2012 r. k. 20 – 21, pismo Burmistrza Z. z dnia 07 marca 2012 r. k. – 22.
Powódka w okresie od dnia 01 maja 2011 r. do dnia 20 maja 2013 r. ( data złożenia pozwu w niniejszej sprawie) korzystała ze zwolnień lekarskich w następujących terminach:
- od 01.06.2011 r. do 30.06.2011 r.,
- od 01.08.2011 r. do 26.09.2011 r.,
- od 04.11.2011 r. do 30.11.2011 r.,
- od 12.07.2012 r. do 05.11.2012 r.,
- od 28.01.2013 r. do 04.02.2013 r.,
- od 05.03.2013 r. do 08.03. 2013 r.,
- od 22.04.2013 r. do 20.05.2013 r. i dalej.
dowód: zaświadczenia lekarskie dot. powódki k. 427 – 432 i k. 437 – 445, zestawienie nieobecności w pracy powódki z dnia 27 maja 2013 r. k. 446 – 447.
Kierownik pozwanego zakładu pracy – I. L. zawsze odnosiła się do powódki w sposób kulturalny, taktowny i nigdy nie szykanowała, nie dyskryminowała oraz nie nękała powódki, jak również nie ośmieszała ( poniżała) powódki oraz nie uwłaczała jej godności osobistej.
Kierownik pozwanego (...) nie wypowiadała się także w sposób negatywny, pejoratywny o umiejętnościach i kwalifikacjach zawodowych powódki, jak również traktowała powódkę na takich samych zasadach jak pozostałych pracowników pozwanego.
dowód: zeznania świadków M. B. k. 524 odwr. – 525 odwr., K. W. k. 525 odwr. – 527, K. D. k. 527 – 528 odwr., A. D. (1) k. 528 odwr. – 529 odwr., U. G. k. 530 – 531, Z. O. k. 531 – 532, A. J. (1) k. 554 odwr. – 555 odwr., E. S. k. 555 odwr. – 556, K. B. k. 573 – 574, A. J. (2) k. 574 – 574 odwr., G. D. k. 620 odwr. – 621 odwr., A. W. k. 621 odwr. – 622 odwr., przesłuchanie reprezentanta strony pozwanej Kierownika Ośrodka Pomocy (...) w Z. I. L. k. 639 – 643 odwr., częściowo przesłuchanie powódki D. W. k. 623 odwr. – 626 odwr.
U powódki w miesiącu lipcu 2012 r. zdiagnozowano rozstrój zdrowia w postaci epizodu depresyjnego.
W związku z powyższym powódka pozostaje pod specjalistyczną opieką medyczną (lekarską).
dowód: zeznania świadka D. P. k. 570 – 571, przesłuchanie powódki D. W. k. 623 odwr. – 626 odwr., zaświadczenie lekarskie dot. powódki z dnia 29 kwietnia 2013 r. k. – 27, dokumentacja medyczna dot. powódki k. – 485 ( biała koperta).
W okresie absencji chorobowych pracowników strony pozwanej i dużego obciążenia pracą, pracownicy pozwanego zwracali się do Kierownika I. L. o przywrócenie powódki do pracy na poprzednio zajmowane stanowisko, tj. specjalisty pracy socjalnej, na co jednak Kierownik (...) w Z. nie wyraziła zgody.
dowód: zeznania świadków K. D. k. 527 – 528 odwr., A. D. (1) k. 528 odwr. – 529 odwr., U. G. k. 530 – 531, przesłuchanie reprezentanta strony pozwanej Kierownika Ośrodka Pomocy (...) w Z. I. L. k. 639 – 643 odwr.
Sąd zważył:
Powództwo , w ocenie sądu pracy, jest bezzasadne i jako takie podlegało oddaleniu.
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż żądanie powódki dotyczące zasądzenia od pozwanego pracodawcy na jej rzecz zadośćuczynienia pieniężnego w kwocie 30.000,00 złotych z tytułu doznanego rozstroju zdrowia spowodowanego działaniami mobbingowymi pracodawcy prowadzonymi wobec powódki począwszy od dnia 01 maja 2011 r. oparte jest na przepisie art. 94 3 § 3 k.p.
Zgodnie z powołanym jak wyżej przepisem pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Definicję legalną zjawiska mobbingu zawiera natomiast regulacja normatywna art. 94 3 § 2 k.p., który to przepis stanowi, iż mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
Zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego ustawowe przesłanki mobbingu muszą być spełnione łącznie, a także – według ogólnych reguł dowodowych ( art. 6 k.c.) – winny być wykazane przez pracownika, który z tego faktu wywodzi skutki prawne.
Na pracowniku też spoczywa ciężar udowodnienia, że wynikiem nękania ( mobbingu) był rozstrój zdrowia.
Choć nawet jednorazowe naganne zachowanie w stosunku do pracownika może wywołać u niego złe samopoczucie, to jednak o skutkach w postaci długotrwałego wpływu na psychikę może być mowa dopiero przy zwielokrotnieniu tych działań.
Działanie mobbingowe muszą być przy tym na tyle intensywne i naganne, że przyczynią się do powstania u pracownika bardzo silnego odczucia zastraszenia i beznadziejności sytuacji.
Ocena, czy nastąpiło nękanie i zastraszanie pracownika oraz czy działania te miały na celu i mogły lub doprowadziły do zaniżonej oceny jego przydatności zawodowej, do jego poniżenia, ośmieszenia, izolacji bądź wyeliminowania z zespołu współpracowników, musi opierać się na obiektywnych kryteriach.
Badanie i ocena subiektywnych odczuć osoby, która uważa, że znęca się nad nią jej przełożony, nie może stanowić podstawy do ustalenia odpowiedzialności za mobbing.
Ponadto pojęcie mobbingu nie obejmuje zachowań pracodawcy dozwolonych prawem.
W konsekwencji pracodawca ma prawo korzystać z uprawnień, jakie wynikają z umownego podporządkowania, w szczególności z prawa stosowania kontroli i nadzoru nad wykonywaniem pracy przez pracowników.
Pracodawca w zakresie swoich dyrektywnych uprawnień powinien jednak powstrzymać się od zachowań, które mogą naruszać godność pracowniczą ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 października 2007 r. , II PK 31/07, LEX nr 328055, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2012 r., II PK 303/11, LEX nr 1214581, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07 maja 2009 r., III PK 2/09, M.P.Pr. 2009/8/394, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2008 r., II PK 88/08, OSNP 2010/9-10/114, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 grudnia 2006 r., II PK 112/06, OSNP 2008/1-2/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 05 lipca 2013 r., III APa10/13, LEX nr 1353665, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 04 lipca 2013 r., III APa 12/13, LEX nr 1369288, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 stycznia 2013 r., III APa 29/12, LEX nr 1282545).
Transponując powyższe poglądy prawne na grunt rozpatrywanej sprawy, sąd pierwszej instancji doszedł do przekonania, iż w realiach niniejszej sprawy nie można zasadnie przyjąć, iż wobec powódki pozwany dopuszczał się działań, zachowań o charakterze mobbingowym, przewidzianych w przywołanej regulacji art. 94 3 § 2 k.p.
Jak słusznie zauważył pozwany pracodawca, powódka w toku niniejszego postępowania wywiodła, iż działania mobbingowe strona pozwana, a ściślej bezpośredni przełożony powódki – Kierownik Ośrodka Pomocy (...) w Z. I. L. , podejmowała w stosunku do powódki począwszy od dnia 01 maja 2011 r. i sprowadzały się one przede wszystkim do:
- nie zlecania powódce do wykonania żadnych czynności pracowniczych i brakiem pracy dla powódki,
- nie wyznaczenia powódce stałego miejsca pracy;
- zwrócenia powódce uwagi, aby w rozmowach z klientami nie posługiwała się określeniem (...)- incydentalna sytuacja z tym związana w miejscu pracy w dniu 12 kwietnia 2013 r.,
- nie udzielenia powódce urlopu szkoleniowego za 2010 i 2011 rok,
- bezprawnej zmiany dotychczasowych warunków pracy i płacy powódki począwszy właśnie od dnia 01 maja 2011 r.
Odnosząc się do poszczególnych zarzutów powódki w pierwszej kolejności należy stwierdzić, iż zmiana dotychczasowych warunków pracy i płacy powódki odbyła się w drodze zgodnego porozumienia stron zawartego w dniu 29 kwietnia 2011 r. i była skutkiem sytuacji spowodowanej tylko i wyłącznie z winy powódki, tj. skazania jej prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich z dnia 23 grudnia 2010 r., sygn. akt II K 841/10, za występki z art. 270 § 1 k.k., o treści którego to orzeczenia pozwany pracodawca został poinformowany pismem sądowym z dnia 28 marca 2011 r.
W tym aspekcie sprawy sąd pracy podziela także stanowisko strony pozwanej, iż przedłożona przez powódkę opinia prawna z dnia 29 kwietnia 2011 r. , sporządzona na zlecenie powódki, dowodzi w sposób jednoznaczny, że powódka zawierając powyższe porozumienie nie była w żaden sposób zastraszana, ale zorientowana i świadoma sytuacji prawnej w jakiej się znalazła po prawomocnym wyroku skazującym jaki zapadł wobec jej osoby, a w konsekwencji w pełni świadomie podjęła decyzję o wyrażeniu zgody na zaakceptowanie warunków zawartych w porozumieniu stron z dnia 29 kwietnia 2011 r., a dotyczących zmiany stanowiska pracy powódki.
Podkreślenia wymaga dodatkowo, iż powódka nie uchyliła się w sposób prawnie skuteczny od złożonego przez nią oświadczenia woli w zakresie zawartego w dniu 29 kwietnia 2011 r. porozumienia zmieniającego warunki łączącej strony umowy o pracę.
Ponadto wskazać należy, iż w zasadzie żaden z przesłuchanych w sprawie licznych świadków, a w szczególności pracowników strony pozwanej, nie potwierdził relacji powódki, aby przedmiotowa zmiana warunków pracy i płacy powódki dokonana porozumieniem z dnia 29 kwietnia 2011 r. miała mieć charakter krótkotrwały i dotyczyć tylko okresu 3 miesięcy.
Twierdzenia powódki w tym zakresie, którym jednoznacznie zaprzeczyła strona pozwana, są gołosłowne, nie potwierdzone żadnym dowodem zgromadzonym w sprawie i z tych też względów sąd uznał je za pozbawione wiarygodności oraz mocy dowodowej.
Jako logiczna i racjonalna jawi się także argumentacja strony pozwanej, iż gdyby wolą stron było uregulowanie nowej sytuacji pracowniczej powódki w sposób przejściowy, krótkotrwały, to z całą pewnością odpowiedni zapis znalazłby się w treści porozumienia zmieniającego warunki pracy powódki, zawartego w dniu 29 kwietnia 2011 r.
W ocenie sądu pracy, pozwany pracodawca w ramach swoich dyrektywnych uprawnień wynikających z natury stosunku pracy i umownego podporządkowania pracownika w procesie pracy, miał pełne prawo do zmiany dotychczasowych warunków pracy powódki w kontekście zapadłego wobec powódki wyroku skazującego, w tym odsunięcia powódki od bezpośredniej obsługi, pracy z klientami pozwanej placówki pomocy społecznej, jak również poinformowania powódki o zwiększonym w związku z tym wobec niej nadzorze, łącznie z rozważeniem rozwiązania łączącego strony stosunku pracy w trybie natychmiastowym ( vide pismo strony pozwanej z dnia 14 kwietnia 2011 r. – karta 16 akt sprawy).
Pozwany wobec treści wydanego w stosunku do powódki skazującego wyroku karnego, nie mógł pozostać obojętny i miał pełne prawo zareagować na ten niewłaściwy, nieprawidłowy stan rzeczy.
W tym miejscu wskazać bowiem należy, iż zgodnie z art. 123 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ( jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r. , poz. 182 ze zm.) prawa i obowiązki pracowników zatrudnionych w samorządowych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej regulują przepisy o pracownikach samorządowych.
Stosownie natomiast do unormowań art. 24 ust. 2 pkt 1 i 6 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych ( Dz.U. z 2008 r. Nr 223, poz. 1458 ze zm.) do obowiązków pracowników samorządowych należy w szczególności m.in. przestrzeganie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i innych przepisów prawa oraz zachowanie się z godnością w miejscu pracy i poza nim.
W świetle powyższego uzasadniona jest zatem konstatacja, że powódka dopuszczając się popełnienia zarzucanych jej czynów karalnych , co znalazło swój wyraz w prawomocnym, sądowym wyroku skazującym, naruszyła jako pracownik socjalny samorządowej jednostki organizacyjnej pomocy społecznej w sposób ciężki wyżej wskazane podstawowe obowiązki pracownicze, tj. dotyczące przestrzegania przepisów prawa, obowiązującego porządku prawnego oraz zachowania się z godnością poza miejscem pracy.
Z tych też względów nie można skutecznie przyjąć, iż reakcja pozwanego pracodawcy na ten stan rzeczy była bezprawna i nieuzasadniona.
Dodatkowo należy szczególnie wyraźnie zaakcentować, iż powódka w toku niniejszego postępowania sądowego nie wykazała, zdaniem sądu meriti, aby działania podjęte przez pozwanego zmierzały do osiągnięcia celów i skutków, o jakich mowa w powołanym art. 94 3 § 2 k.p.
Tymczasem jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 05 października 2007 r., II PK 31/07, OSNP 2008/21-22/312, w postępowaniu dotyczącym stosowania przez pracodawcę mobbingu oraz przyznania świadczeń z tego tytułu nie jest wystarczające stwierdzenie bezprawności działań podjętych wobec pracownika, lecz konieczne jest wykazanie celu tych działań i ich skutków.
Celem podjętych przez stronę pozwaną działań wobec powódki ( niezależnie od tego, iż nie były one bezprawne), polegających w głównej mierze na zmianie w drodze porozumienia stron dotychczasowych warunków zatrudnienia powódki i powierzeniu jej nowych obowiązków pracowniczych począwszy od dnia 01 maja 2011 r., było bowiem odsunięcie powódki od bezpośredniej pracy z klientami strony pozwanej, wobec prawomocnego skazania powódki za popełnione przestępstwa, nie zaś osiągnięcie celu czy skutku przewidzianego w art. 94 3 § 2 k.p.
Ustosunkowując się do kolejnych zarzutów mobbingowych powódki podnieść należy, iż jak wynika ze spójnych i zgodnych zeznań przesłuchanych w sprawie świadków – pracowników strony pozwanej, tj. M. B., K. W., K. D., A. D. (1), U. G., Z. O., K. B., A. J. (2) i G. D. oraz reprezentanta strony pozwanej I. L., powódka po dniu 01 maja 2011 r. miała wyznaczone swoje stałe, dotychczasowe, niezmienione miejsce pracy ( w pokoju nr (...) wraz z innymi pracownikami), gdzie miała stworzoną możliwość korzystania z komputera.
Ponadto jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń Kierownik pozwanego (...) w Z. I. L. zaakceptowała sytuację, kiedy to powódka z własnej inicjatywy zmieniła swoje stałe miejsce pracy na czas długotrwałej absencji chorobowej pracownicy strony pozwanej – E. D..
Nie budzi także wątpliwości, iż sytuacja lokalowa pozwanego jest trudna wobec panującej ciasnoty użytkowanych pomieszczeń, czego wyrazem jest również podejmowanie starań przez Kierownika I. L. o pozyskanie nowej siedziby dla potrzeb strony pozwanej.
Z kolei z zeznań świadka – pracownika strony pozwanej G. D. oraz z przesłuchania reprezentanta pozwanego I. L. wynika, iż wszystkie podania ( wnioski) pisemne jakie składała powódka w zakresie udzielenia jej urlopu wypoczynkowego, jak również urlopu szkoleniowego za lata 2009, 2010 i 2011, były przez Kierownika (...) w Z. – I. L. zatwierdzane pozytywnie, a co za tym idzie stosowne urlopy były powódce, zgodnie z jej pisemnymi wnioskami, udzielane.
Na powyższe wskazuje również przedłożona przez stronę pozwaną dokumentacja urlopowa dot. powódki ( tj. pisemne wnioski o udzielenie urlopów składane przez powódkę z pozytywną akceptacją jej bezpośredniego przełożonego – Kierownika (...)).
Godzi się także zauważyć, iż powódka formułując zarzuty w tej kwestii, tj. dotyczące nie udzielania jej urlopów szkoleniowych, popada w sprzeczność, gdyż zarzuty te odnoszą się do lat 2010 i 2011, tymczasem działań mobbingowych wobec jej osoby ze strony pracodawcy upatruje dopiero począwszy od maja 2011 r.
W oparciu o zeznania świadków w osobach M. B., K. W., K. D., A. D. (1), U. G., Z. O., A. J. (1), K. B., A. J. (2), G. D., P. M., R. K., jak również na podstawie przeprowadzonych dowodów z przesłuchania stron oraz z dokumentów w postaci w szczególności akt osobowych powódki, 217 egzemplarzy pism sporządzonych przez powódkę, ewidencji wyjść w godzinach służbowych, dokumentacji dot. realizacji projektu skierowanego do osób bezrobotnych, listy dzieci na paczki świąteczne, dokumentacji dot. współpracy z (...) Centrum (...) w Z., notatki służbowej z dnia 23 stycznia 2013 r., sąd ustalił, że pozwany pracodawca określił na piśmie zakres obowiązków powódki na stanowisku pomocy biurowej i począwszy od dnia 01 maja 2011 r. powódka wykonywała, realizowała szereg różnego rodzaju zadań pracowniczych.
I tak od dnia 01 maja 2011 r. powódka wykonywała czynności pracownicze polegające przede wszystkim na:
- udzielaniu pomocy w prowadzeniu, obsłudze sekretariatu pozwanego zakładu pracy,
- sporządzaniu różnego rodzaju pism skierowanych zwłaszcza do instytucji współpracujących z pozwanym, w tym na zlecenie Kierownika (...) i pracowników socjalnych strony pozwanej,
- ewidencjonowaniu, rejestrowaniu pism, korespondencji,
- adresowaniu, przygotowywaniu poczty, korespondencji do wysyłki,
- doręczaniu różnego rodzaju korespondencji do instytucji na terenie miasta Z., kupowaniu druków w firmie (...), odbieraniu rachunków w aptekach,
- dostarczaniu do pozwanej placówki, na prośbę głównej księgowej strony pozwanej, z Banku Spółdzielczego w Z. wyciągów bankowych.
Ponadto powódka również z własnej inicjatywy pomagała innym pracownikom strony pozwanej , w tym zwłaszcza poprzez przygotowywanie projektów określonych pism.
Dodatkowo powódka na polecenie Kierownika pozwanego zakładu pracy współpracowała przy realizacji zadań z zakresu funduszu alimentacyjnego, w szczególności do jej obowiązków należało kompletowanie dokumentacji i sporządzanie projektów pism, wezwań do dłużników alimentacyjnych, jednakże przy wykonywaniu tych czynności powódka popełniała błędy.
Z kolei podczas realizacji projektu skierowanego do osób bezrobotnych, w ramach programu aktywizacji społeczno – zawodowej, zadaniem powódki było kontrolowanie uczestnictwa skierowanych osób, sporządzanie list obecności i ich weryfikacja, monitorowanie, koordynowanie projektu ze strony pozwanego (...).
Czynności przy realizacji powyższego projektu powódka wykonywała nawet w ponadnormatywnym czasie pracy, tj. w warunkach godzin nadliczbowych, co było jej rekompensowane przez pozwanego pracodawcę udzielanym odpowiednio czasem wolnym od pracy.
W miesiącu grudniu 2012 r. powódka przygotowała natomiast listę dzieci, które powinny otrzymać paczki świąteczne, a także była osobą wyznaczoną przez Kierownika (...) do współpracy z (...) Centrum (...) w Z., gdzie współuczestniczyła w realizacji zadań zmierzających do wsparcia doradztwem zawodowym osób bezrobotnych korzystających z pomocy (...) w Z..
Powódka, na polecenie, za akceptacją swojej bezpośredniej przełożonej, uczestniczyła także, w nagłych sytuacjach, w interwencjach przeprowadzanych przez pozwanego w terenie, jak również została wytypowana na przedstawiciela, reprezentanta pozwanego (...) w Z. podczas kiermaszu wielkanocnego.
Niezależnie od powyższego sąd pracy podziela stanowisko, argumentację strony pozwanej, że wymienione wyżej czynności wykonywane przez powódkę, to jedynie te które pozwany mógł precyzyjnie wskazać, albowiem szereg innych drobnych spraw było załatwianych na bieżąco i nie sposób ich enumeratywnie wymienić.
W świetle poczynionych jak wyżej ustaleń stwierdzić należy, iż pozwany pracodawca poza podstawowym zakresem obowiązków powódki, zlecał jej również do wykonania dodatkowe, różnorodne zadania o stosunkowo istotnym i ważnym charakterze.
Nie bez znaczenia jest także okoliczność, iż Kierownik pozwanego zakładu pracy zwracała się również do pozostałych pracowników socjalnych, aby zlecali powódce wykonywanie dodatkowych zadań, w tym zwłaszcza przygotowywanie różnego rodzaju pism skierowanych do instytucji współpracujących z pozwanym.
Nie podlega także kwestii, iż prawidłowe organizowane procesu pracy jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy ( art. 94 pkt 2 k.p.).
Jednakże jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 grudnia 2012 r., I PK 147/12, LEX nr 1308039, nie jest rolą pracownika decydowanie o prawidłowości struktury organizacyjnej pracodawcy i właściwej obsadzie stanowisk.
Z pewnością nie sposób z treści stosunku pracy wywieść dla pracownika uprawnienia do kontestowania takiego stanu rzeczy, szczególnie prawa odmowy wykonywania poleceń.
Niezależnie bowiem od wadliwości lub prawidłowości obsady pracodawca musi funkcjonować i w przyjętych ramach organizacyjnych powierzać pracownikom pracę do wykonania.
Nawet jeśli w realiach badanej sprawy już czysto teoretycznie przyjąć, iż powierzone powódce obowiązki na stanowisku pracownika pomocy biurowej nie wypełniały jej podstawowego, normatywnego czasu pracy , to i tak powódka nie wykazała, aby takie działanie pracodawcy zmierzało do osiągnięcia celów, skutków o jakich mowa w art. 94 3 § 2 k.p.
Bezpośrednią i jedyną przyczyną zamiany stanowiska pracy powódki i dotychczasowego zakresu obowiązków było bowiem, jak podniesiono już wyżej, skazanie powódki prawomocnym orzeczeniem sądowym oraz implikowana , spowodowana tym racjonalna, uzasadniona decyzja pracodawcy o odsunięciu powódki od bezpośredniej pracy z klientami pozwanej placówki, chociażby do momentu zatarcia skazania.
Tak motywowane działanie pozwanego pracodawcy nie może być, zdaniem sądu pierwszej instancji, kwalifikowane jako szykana, nękanie, poniżenie, zastraszenie czy też dyskryminacja pracownika.
Jeśli chodzi natomiast o incydent w miejscu pracy, który zaistniał w dniu 12 kwietnia 2013 r., to jeśli nawet przyjąć, że zwrócenie powódce uwagi przez Kierownika (...) w Z., aby powódka w relacjach z klientami nie określała się jako (...) było w istocie bezpodstawne, to i tak była to jedynie sytuacja incydentalna, odosobniona, którą, w ocenie sądu, należy raczej rozpatrywać w kategoriach nieporozumienia, nie zaś świadomej szykany wobec powódki.
Ponadto jak wynika z zeznań bezpośrednich świadków tego zdarzenia, a to M. B., K. W., K. D., A. D. (1) i Z. O., powyższy incydent miał stosunkowo spokojny charakter, przebieg i nie był ,, awanturą” , jak relacjonowała to powódka, zaś nie budzi wątpliwości, że powódka na przedmiotowe zdarzenie zareagowała bardzo emocjonalnie, na co wskazują chociażby zeznania świadków M. O. i A. D. (2) oraz treść notatki służbowej sporządzonej w dniu 12 kwietnia 2013 r. ( karta 551 akt sprawy).
Za brakiem podstaw do przyjęcia, aby wobec powódki począwszy od dnia 01 maja 2011 r. były podejmowane działania o charakterze moobingowym przemawia chociażby okoliczność zorganizowana przez Kierownika (...) I. L. , bezpośrednio po podpisaniu porozumienia zmieniającego treść stosunku pracy powódki, spotkania z pracownikami strony pozwanej, na którym Kierownik m. in. apelowała do pracowników o zlecanie powódce dodatkowych prac, a także o wsparcie, udzielenie powódce pomocy w miejscu pracy, tak aby czuła się potrzeba i prosiła jednocześnie o ,, niekomentowanie zaistniałej sytuacji dotyczącej powódki ’’.
Powyższe okoliczności potwierdzili w szczególności w swoich zeznaniach, oprócz Kierownika pozwanego (...) I. L., także pracownicy strony pozwanej – świadkowie K. D., U. G. i Z. O., a częściowo także świadkowie K. W. i A. D. (1).
Zwrócić należy również uwagę, że jak zeznał świadek G. D. ( główna księgowa strony pozwanej), powódka w okresie spornym nigdy nie była pomijana przy przyznawaniu premii i świadczenia te otrzymywała zawsze w maksymalnej wysokości.
Istotne jest także w rozpatrywanej sprawie, iż w szczególności świadkowie – pracownicy strony pozwanej - M. B., K. W., K. D., A. D. (1), U. G. , Z. O. , K. B., A. J. (2) i G. D. konsekwentnie i spójnie zeznali, że Kierownik pozwanego zakładu pracy – I. L. zawsze odnosiła się do powódki w sposób kulturalny, taktowny i nigdy nie szykanowała, nie dyskryminowała oraz nie nękała powódki, jak również nie ośmieszała ( poniżała) powódki oraz nie uwłaczała jej godności osobistej.
Ponadto powołani jak wyżej świadkowie relacjonowali, iż Kierownik pozwanego (...) nie wypowiadała się także w sposób negatywny, pejoratywny o umiejętnościach i kwalifikacjach zawodowych powódki, jak również traktowała powódkę na takich samych zasadach jak pozostałych pracowników pozwanego.
W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy, wobec takich zachowań Kierownika pozwanego (...) wobec powódki, nie sposób zatem zasadnie przyjąć, iż powódka od dnia 01 maja 2011 r. była poddawana w miejscu pracy w sposób uporczywy i długotrwały działaniom noszącym cech mobbingu, w rozumieniu zacytowanego na wstępie niniejszych rozważań przepisu art. 94 3 § 2 k.p.
Podkreślenia wymaga także, iż z przedłożonego przez stronę pozwaną zestawienia nieobecności w pracy powódki wynika, że powódka w okresie od dnia 01 maja 2011r. z różnych usprawiedliwionych przyczyn , w tym także ze względu na chorobę, była długotrwale nieobecna w pracy, co dodatkowo poddaje pod wątpliwość tezę powódki o stosowaniu wobec niej mobbingu.
Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy, w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c., sąd uznał za wiarygodne, miarodajne i obdarzone istotną mocą dowodową przede wszystkim zeznania przesłuchanych w sprawie świadków – pracowników strony pozwanej, a to M. B., K. W., K. D., A. D. (1), U. G., Z. O., K. B., A. J. (2) i G. D..
W ocenie sądu zeznania wyżej powołanych świadków posiadają szczególny, istotny walor dowodowy albowiem wskazani świadkowie jako pracownicy pozwanego zakładu pracy, wspólnie wykonujący z powódką obowiązki pracownicze, niewątpliwie posiadają wiedzę co do atmosfery, zachowań pracodawcy i relacji panujących w miejscu pracy , zwłaszcza na linii powódka a jej bezpośrednia przełożona, która wedle powódki stosowała wobec niej praktyki mobbingowe.
Zaakcentować należy dodatkowo, iż zeznania powyższych świadków w pełni korespondują z twierdzeniami strony pozwanej, jak również z załączoną przez pozwanego do akt sprawy obszerną dokumentacją, a w konsekwencji tak przedstawiony materiał dowodowy tworzy, zdaniem sądu, spójną, logiczną i miarodajną sekwencję zdarzeń.
Sąd odmówił natomiast pełnej mocy dowodowej pozostałym przeprowadzonym w sprawie dowodom, wskazującym na podejmowanie wobec powódki działań mobbingowych oraz nieprawidłowe relacje w miejscu pracy, w tym w szczególności w postaci zeznań świadków A. J. (1), E. S. , A. W. oraz przesłuchania samej powódki D. W., albowiem pozostają one w oczywistej sprzeczności z przywołanymi powyżej osobowymi i rzeczowymi źródłami dowodowymi.
Ponadto w/w świadkowie wiedzę o sytuacji w miejscu pracy powódki czerpali w zasadzie tylko z relacji powódki, jak również z powódką łączą ich bliskie relacje odpowiednio koleżeńskie, przyjacielskie i rodzinne, co dodatkowo pozbawia dowody te pełnego obiektywizmu i przymiotu wiarygodności.
Reasumując, mając na względzie powyższe, sąd pracy doszedł do przekonania, iż roszczenie powódki oparte na przepisie art. 94 3 § 3 k.p. jest bezzasadne, co w konsekwencji skutkowało oddaleniem powództwa w całości.
Skoro sąd meriti nie dopatrzył się w zachowaniach pozwanego pracodawcy stosowania wobec powódki działań o charakterze mobbingowym, to zbędnym stało się przeprowadzanie dowodu wnioskowanego przez powódkę, a dotyczącego dopuszczenia dowodu z opinii biegłego lekarza sądowego z zakresu psychiatrii na okoliczność stanu zdrowia powódki i wpływu wykonywanej pracy na jej stan zdrowia.
W wyroku z dnia 20 października 2006 r., III APa 39/06, LEX nr 310425, Sąd Apelacyjny w Katowicach stwierdził, iż skoro brak jest podstaw do uznania, że pracownik był obiektem zachowań o charakterze mobbingowym ze strony pracodawcy to słuszne jest oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego lekarza dla ustalenia, czy istnieje związek przyczynowy między stanem zdrowia pracownika a sugerowanym przez niego negatywnym zachowaniem pracodawcy.
Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje swoją podstawę prawną w przepisach art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c., przy czym wysokość wynagrodzenia pełnomocnika strony pozwanej sąd określił na podstawie przepisów § 12 ust. 1 pkt 2 w związku z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (jednolity tekst Dz.U. z 2013 r., poz. 461).
Biorąc zatem pod rozwagę powyższe, sąd orzekł jak w sentencji wyroku.