Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Sąd Rejonowy w Łobzie, w I Wydziale Cywilnym w składzie:

Przewodnicząca: sędzia Magdalena Kwiatkowska

po rozpoznaniu 4 maja 2020 roku w Łobzie

na posiedzeniu niejawnym

po rozpoznaniu sprawy egzekucyjnej Km (...) z wniosku wierzyciela (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko dłużnikowi K. H.

na skutek:

skargi dłużnika z dnia 24 lipca 2019r. na czynność Zastępcy Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie Ł. T. G. z dnia 8 lipca 2019r. w postaci oszacowania wartości zajętej ruchomości

skargi dłużnika z dnia 4 listopada 2019r. na czynność Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie P. S. z dnia 22 października 2019r. w postaci ustalenia opłaty

postanawia:

1.  uwzględnić skargę dłużnika z dnia 24 lipca 2019r. i uchylić postanowienie Zastępcy Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie Ł. T. G. z dnia 8 lipca 2019r. w postaci oszacowania wartości zajętej ruchomości;

2.  w trybie art. 759 § 2 k.p.c. polecić Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie P. S. aby:

a.  załączył do akt sprawy oryginał opinii biegłego sądowego mgr inż. T. Z. z dnia 9 czerwca 2019r dotyczącej wyceny prasy do formowania bel prostopadłościennych marki (...) model B. P. (...) roku,

b.  wydał postanowienie w trybie art. 853 § 5 k.p.c. wraz z jego pisemnym uzasadnieniem uwzględniającym wymogi formalne jego sporządzenia przewidziane w art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. w zakresie oszacowania wartości prasy do formowania bel prostopadłościennych marki (...) model B. P. (...) roku,

c.  doręczył odpis postanowienia w zakresie oszacowania wartości prasy do formowania bel prostopadłościennych marki (...) model B. P. (...) roku stronom postępowania wraz z pouczeniem o skardze i odpisem opinii biegłego mgr inż. T. Z. z dnia 9 czerwca 2019r dotyczącej wyceny ww prasy;

3.  zasądzić od wierzyciela (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz dłużnika K. H. kwotę 130 (stu trzydziestu) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania skargowego wywołanego skargą dłużnika z dnia 24 lipca 2019r.;

4.  zmienić punkt 2 postanowienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie P. S. z dnia 22 października 2019r. w ten sposób, że w oparciu o art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych wysokość opłaty egzekucyjnej ustalić w wysokości 10% świadczenia pozostałego do wyegzekwowania, to jest na kwotę 26 014 (dwudziestu sześciu tysięcy czternastu) złotych 5 (pięciu) groszy i w całości obciążyć tą opłatą dłużnika K. H.;

5.  oddalić skargę dłużnika z 4 listopada 2019r. w pozostałej części;

6.  zasądzić od dłużnika K. H. na rzecz wierzyciela (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 80 (osiemdziesięciu) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania skargowego wywołanego skargą dłużnika z dnia 4 listopada 2019.

sędzia Magdalena Kwiatkowska

UZASADNIENIE

punktu 3, 4 i 5 postanowienia:

Zważywszy na brzmienie art. 766 [1] k.p.c. a contrario uzasadnieniu nie podlegają punkty 1. oraz 2. postanowienia, albowiem nie są one zaskarżalne. Wskutek rozpoznania ww punktami postanowienia materii objętej skargą dłużnika z 24 lipca 2019r. postępowanie egzekucyjne prowadzone w sprawie za sygn. akt Km (...) nie ulega zakończeniu ani też nie zmierza do jego zakończenia (vide art. 394 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.). Przepisy ustawy nie przewidują także szczególnej podstawy, w oparciu o którą strony mogłyby wywieść skutecznie zażalenie na punkt 1. bądź 2. ww postanowienia (vide nadal aktualne postanowienie z dnia 23 listopada 2015r. Sądu Okręgowego w Bydgoszczy II Wydziału Cywilnego – Odwoławczego, wydane w sprawie za sygn. akt II Cz 716 / 15, opublikowane na stronie (...) Z tego względu, kierując się brzmieniem art. 766 [1] k.p.c. Sąd rozpoznający skargę dłużnika z 24 lipca 2019r. poprzestał jedynie na sentencji rozstrzygnięcia.

Nadmienić jedynie należy, że art. 766 [1] k.p.c. został dodany ustawą o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw z dnia 4 lipca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469), która weszła w życie 7 listopada 2019r. i, na mocy art. 9 ust. 2 ww ustawy, znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie. Zasada kontynuacji przewidziana art. 9 ust 4 ww ustawy odnosi się tylko do środków odwoławczych, czyli wyłącznie dla apelacji i zażalenia. Reguła przewidziana w art. 9 ust. 4 ustawy nie znajduje natomiast zastosowania w odniesieniu do innych środków zaskarżenia wniesionych i nierozpoznanych przed wejściem w życie ustawy nowelizującej, w tym także skargi na czynności komornika (vide J. Gołaczyński, D. Szostek (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do ustawy z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Warszawa 2019).

Wobec uwzględnienia skargi rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 3 postanowienia oparte zostało na – wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. – zasadzie odpowiedzialności za wynik postępowania. Na koszty dłużnika składa się wynagrodzenie adwokata w wysokości 80 złotych (§ 8 pkt 8 rozporządzenia z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie; Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800 ze zm.) oraz opłata od skargi na czynności komornika w wysokości 50 złotych i takie też kwoty zasądzono w punkcie 3 sentencji postanowienia. Nie uwzględniono natomiast wniosku o zwrot opłaty skarbowej, albowiem ten wydatek powinien zostać rozliczony przy końcowym ustalaniu kosztów postępowania egzekucyjnego.

Skarga dłużnika z 4 listopada 2019r. okazała się uzasadniona, o tyle tylko, że doprowadziła do niewielkiej korekty wysokości opłaty. Dłużnik zaskarżył punkt 2) postanowienia z dnia 22 października 2019r. Wspomnianym orzeczeniem organ egzekucyjny umorzył częściowo postępowanie egzekucyjne w zakresie kwot 121 770 złotych oraz 138 375 złotych (punkt 1) oraz obciążył dłużnika opłatą w wysokości 10% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania, to jest kwotą 28 187,33 złotych (punkt 2)). W uzasadnieniu Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie P. S. wskazał, że częściowe umorzenie postępowania nastąpiło wskutek wniosku wierzyciela, który przedłożył faktury dokumentujące sprzedaż, a kwoty uzyskane ze sprzedaży zostały zaliczone na poczet należności głównej.

W skardze na punkt 2) postanowienia z dnia 22 października 2019r. dłużnika zarzucił organowi egzekucyjnemu naruszenie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2018r. o kosztach komorniczych (Dz. U. 2018.770) poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż wierzyciel wykazał spełnienie świadczenia przez dłużnika, co finalnie skutkowało obciążeniem K. H. opłatą w kwocie 28 187,33 złotych. W oparciu o przedstawiony zarzut dłużnik domagał się uchylenia punktu 2) zaskarżonego postanowienia, podjęcia czynności nadzorczych w trybie art. 759 § 2 k.p.c. oraz zasądzenia na swoją rzecz od wierzyciela (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kosztów postępowania skargowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

…co do przepisów intertemporalnych…

Rozpoznanie podniesionego przez dłużnika zarzutu należy rozpocząć od wskazania, że orzekając o kosztach postępowania egzekucyjnego po dniu 1 stycznia 2019 roku, zarówno komornik jak i sąd zobligowany jest do stosowania nowych rozwiązań wprowadzonych ustawą o kosztach komorniczych, albowiem poprzednia ustawa regulująca tę problematykę (ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji) została przez ustawodawcę wyeliminowana z dniem 1 stycznia 2019 roku z porządku prawnego i nie może stanowić podstawy prawnej żadnych orzeczeń wydanych po tym dniu, w tym także w toku postępowań zainicjowanych wniesieniem środków zaskarżenia. Zgodnie z art. 305 ustawy o komornikach sądowych z dnia 22 marca 2018 roku, traci moc ustawa o komornikach sądowych i egzekucji z dnia 29 sierpnia 1997 roku. Jednocześnie z treści przepisu art. 306 ustawy o komornikach sądowych z dnia 22 marca 2018 roku wynika, że ustawa ta wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2019 roku. Ustawa nie zawiera regulacji pozwalających na ustalenie, że przepisy ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z dnia 29 sierpnia 1997 roku nadal obowiązują w jakimkolwiek zakresie. Oceny tej nie zmienia treść przepisu art. 52 ustawy o kosztach komorniczych, uchwalonej w dniu 28 lutego 2018 roku, w którym ustawodawca jeszcze odwoływał się do przepisów ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z dnia 29 sierpnia 1997 roku, utrzymując jej obowiązywanie w porządku prawnym. Jak wskazano wyżej, w późniejszej ustawie o komornikach sądowych, uchwalonej w dniu 22 marca 2018 roku ustawodawca uchylił jednak w całości jej obowiązywanie z dniem 1 stycznia 2019 roku, nie przewidując w tym zakresie żadnych ograniczeń w postaci przepisów intertemporalnych. Wobec treści przepisu art. 305 ustawy o komornikach sądowych, nie jest możliwe zastosowanie rozwiązań przyjętych w art. 52 wcześniejszej ustawy o kosztach komorniczych. Normy prawne, do których odwołuje się przepis art. 52 ustawy o kosztach komorniczych nie obowiązują już w porządku prawnym, przepis ten w rezultacie ma charakter normy pustej.

Wskazać należy, iż wyeliminowanie przez ustawodawcę rozwiązania przyjętego w przepisie art. 52 ustawy o kosztach komorniczych jest racjonalne i konsekwentne z punktu widzenia przyjętej przez niego w późniejszej ustawie o komornikach sądowych zasadniczej zmianie odnośnie zasady wynagradzania komorników sądowych, ukształtowanej jako wynagrodzenie prowizyjne proporcjonalne do wysokości uzyskanych opłat egzekucyjnych, stanowiących należność budżetową o charakterze publicznoprawnym i przyjętej w tym zakresie regule intertemporalnej ( art. 283 ust. 1 w zw. z art. 143 ust. 3 ustawy o Kontroli Skarbowej). Zgodnie z rozumowaniem a contrario, na mocy art. 283 ust. 1 ustawy o Kontroli Skarbowej - do opłat egzekucyjnych, które nie zostały prawomocnie ustalone przed dniem wejścia w życie ustawy (niezależnie od daty wszczęcia postępowania egzekucyjnego), stosuje się przepisy art. 149-151 ustawy o Kontroli Skarbowej, zatem także przepis art. 143 ust. 3 Kontroli Skarbowej, który stanowi, iż przez uzyskane opłaty egzekucyjne rozumie się opłaty faktycznie pobrane lub ściągnięte na podstawie przepisów ustawy z dnia 28.02.2018 r. o kosztach komorniczych. Ustawodawca konsekwentnie nie przewiduje zatem możliwości, aby w sprawach, w których przed dniem wejścia w życie ustawy opłaty egzekucyjne nie zostały prawomocnie ustalone, możliwe było orzekanie o tych opłatach na podstawie przepisów innej ustawy niż ustawa z dnia 28 lutego 2018 roku o kosztach komorniczych, tj. wyeliminowanej z porządku prawnego ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z dnia 29 sierpnia 1997 roku (vide postanowienie Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku - XII Wydział Cywilny z dnia 3 października 2019 r., sygn. akt XII 1Co 950/19; postanowienie Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku - XII Wydział Cywilny z dnia 13 stycznia 2020 r., sygn. akt XII 1Co 1315/19, postanowienie Sądu Rejonowego w Tczewie - I Wydział Cywilny z dnia 1 kwietnia 2019 r., sygn. akt I Co 307/19, a także zastrzeżenia do art. 52 ustawy o kosztach komorniczych w I. Kunicki, Ustawa o kosztach komorniczych. Komentarz, Warszawa 2018)

Natomiast, nawet gdyby przyjąć, że art. 52 ustawy o kosztach komorniczych ma zastosowanie w sprawie i możliwe jest stosowanie poprzednio obowiązującej ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (choć Sąd rejonowy poglądu tego nie podziela) to wówczas zaznaczyć należy, że na mocy ust. 2 art. 52 przepis 29 ustawy o kosztach komorniczych ma zastosowanie także do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy o kosztach komorniczych, to jest do postępowań niezakończonych przed 1 stycznia 2019r.

…co do zastosowania w sprawie art. 29 ustawy o kosztach komorniczych…

Przechodząc do rozważań dotyczących zasadności wniesionej skargi, wskazać należy, że art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych z dnia 28 lutego 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 770 z późń. zm) został wprowadzony przez ustawodawcę jako przepis przeciwdziałający niecelowym egzekucjom. Uzasadnienie projektu ustawy o kosztach komorniczych w odniesieniu do tego przepisu wskazuje, że wprowadzono nowe rozwiązanie dotyczące opłaty pobieranej w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela lub z powodu jego bezczynności. W takich przypadkach to wierzyciel będzie zobowiązany do uiszczenia opłaty w wysokości 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania. Propozycja ta – jak wskazuje ustawodawca, zmienia dotychczasową regułę, według której w takich przypadkach opłata egzekucyjna obciąża dłużnika. Aktualnie obowiązujące rozwiązanie (to jest przed wejściem w życie nowelizacji) rodzi bowiem konsekwencje trudne do zaakceptowania, gdyż dłużnik, który ma wolę zaspokojenia wierzyciela i środki pozwalające na prowadzenie egzekucji, nie ma wpływu na działania wierzyciela. To wierzyciel podejmuje bowiem decyzję o złożeniu wniosku o wszczęcie egzekucji oraz wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Opisany mechanizm w wielu sytuacjach służył szykanowaniu dłużników i generowaniu dodatkowych kosztów. W konsekwencji dochodziło do niekontrolowanego rozrostu rynku obrotu wierzytelnościami. Obciążanie dłużnika opłatą egzekucyjną w razie umorzenia postępowania z woli wierzyciela (na skutek jego wniosku albo bezczynności) nie znajduje też uzasadnienia systemowego. Z przepisu art. 203 § 3 k.p.c. wynika (jak powołuje się ustawodawca), że w razie cofnięcia pozwu pozwany może złożyć wniosek o przyznanie mu kosztów, co oznacza, że w takim przypadku powód jest traktowany jako strona przegrywająca proces. W judykaturze przyjmuje się, że reguła ta nie znajduje zastosowania wówczas, gdy przyczyną cofnięcia pozwu jest spełnienie świadczenia przez pozwanego albo zawarcie porozumienia między stronami co do terminu lub sposobu spełnienia świadczenia. Identyczne ratio legis zachodzi w omawianych sytuacjach związanych z postępowaniem egzekucyjnym i proponowana zmiana odpowiada temu samemu założeniu. Zmiana ta – jak wywodził ustawodawca, powinna wyeliminować powyższe nieprawidłowości. Jeżeli umorzenie postępowania na wniosek wierzyciela albo z uwagi na jego bezczynność jest spowodowane spełnieniem świadczenia bezpośrednio do rąk wierzyciela, do uiszczenia opłaty będzie zobowiązany dłużnik. Ustawodawca zaproponował jednak, aby ciężar wykazania tej okoliczności spoczywał na wierzycielu, jako bezpośrednio zainteresowanym. Projektowana regulacja będzie – jak wskazywano w projekcie ustawy, neutralna z punktu widzenia wierzycieli rzeczywiście zainteresowanych odzyskaniem swoich należności i podejmujących w tym kierunku wszelkie celowe działania w toku postępowania egzekucyjnego. Utrzymano zarazem dotychczasowe rozwiązanie, według którego w razie spełnienia przez dłużnika świadczenia jeszcze przed doręczeniem mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji należna opłata egzekucyjna będzie równa opłacie minimalnej. Obciążenie opłatą wierzyciela nie będzie wchodziło w rachubę wtedy, gdy wierzycielem jest jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 43 ust. 2).

Już treść przytoczonego uzasadnienia projektu ustawy (uwzględniwszy, że część przepisów projektowanej ustawy w toku legislacji zmieniła swą numerację i opisy poszczególnych artykułów w uzasadnieniu projektu nie odpowiadają przepisom ustawy w ostatecznym jej brzmieniu) wskazuje na dwie zasadnicze kwestie, które mają znaczenie dla rozpoznania złożonej w niniejszej sprawie skargi. Pierwszorzędnie, ratio legis art. 29 ustawy o kosztach komorniczych koncentruje się na uchybieniach wierzyciela, które są sankcjonowane opłatą egzekucyjną, którą co do zasady ponosi dłużnik, ale z uwagi na wadliwie wszczęte albo prowadzone postępowanie egzekucyjne uiszcza je wierzyciel. Rację zatem, w ocenie Sądu Rejonowego, ma Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie P. S., wskazując, że rzeczony art. nie ma zastosowania w stosunku do wierzyciela K. H., a zatem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.. Sankcjonujący w istocie charakter normy przewidzianej w art. 29 ustawy o kosztach komorniczych niejako piętnuje niewłaściwe postępowanie wierzyciela, który angażuje organy władzy publicznej, mimo tego, że świadczenie może wyegzekwować w inny sposób. O takiej zaś sytuacji nie można mówić w niniejszej sprawie.

Przede wszystkim rozważania prawne należy uzupełnić tymże ustaleniem, że częściowe umorzenie egzekucji wynika ze sprzedaży opryskiwacza H. A. oraz ciągnika rolniczego J. D. (...) bezpośrednio przez wierzyciela, który uzyskał do nich prawo własności od dłużnika w drodze ustanowionego na tych ruchomościach zastawu rejestrowego (opryskiwacz) i przewłaszczenia na zabezpieczenie (ciągnik rolniczy) jako zabezpieczeń spłaty umowy pożyczki nr (...). Faktura VAT nr (...) dotyczyła sprzedaży opryskiwacza A. R. za kwotę 138 375 złotych, a faktura VAT nr (...) sprzedaży ciągnika (...) spółce z ograniczona odpowiedzialnością za kwotę 121 770 złotych.

Przechodząc do oceny zachowania wierzyciela i analizy jego postępowania z punktu widzenia wykładni art. 29 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych należałoby rozważyć czy aby wniosek o wszczęcie egzekucji nie został złożony nazbyt pośpieszenie, albowiem niewielki nakład czynności windykacyjnych ze strony wierzyciela zapewniłby mu zaspokojenie wierzytelności bez pomocy publicznoprawnej. Jak przyjmuje się w doktrynie (patrz Reiwer (red.), Ustawa o komornikach sądowych. Ustawa o kosztach komorniczych. Komentarz, Warszawa 2019) w konsekwencji stwierdzonych przez ustawodawcę nieprawidłowości doszło do zmiany aksjologii w zakresie ustalania opłat egzekucyjnych. Egzekucja zachowała swój pierwotny charakter jako forma udzielenia wierzycielowi publicznoprawnego wsparcia przy dochodzeniu należnych mu świadczeń cywilnoprawnych i utrzymano zasadę, że wszczęcie egzekucji nie wiąże się – co do zasady – z żadnymi opłatami. Położono jednocześnie nacisk na to, że wierzyciel powinien z przyznanych mu dobrodziejstw korzystać w sposób odpowiedzialny (civiliter utendum). Analizując zatem czynności wierzyciela z punktu widzenia potrzeby zaangażowania podmiotów publicznoprawnych do zaspokojenia swojej wierzytelności na drodze przymusowej egzekucji stwierdzić należy, że wniosek o wszczęcie egzekucji stanowił konsekwencję postawy dłużnika, który utrzymywał, że przedmioty objęte zastawem (opryskiwacz) i przejęte na własność w celu zabezpieczenia (ciągnik) stanowią składnik jego majątku, niezbędnego do prowadzenia działalności rolnej.

Próba odzyskania przez wierzyciela przedmiotu zastawu przed wszczęciem egzekucji okazała się nieskuteczna, albowiem jak wynika z zeznań dłużnika zawartych w aktach sprawy I Co (...), (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ubiegała się o wydanie jej opryskiwacza H. A., ale do wydania ruchomości nie doszło (vide k. 460 akt I Co (...)). Co więcej, w aktach sprawy I Co (...) znajduje się – korespondujące z przywołanymi wyżej zeznaniami dłużnika, pismo - informacja o windykacji z dnia 18 lipca 2013r., w którym to piśmie wierzyciel wskazuje, że 31 lipca 2013r. nastąpi demontaż i windykacja przedmiotu zastawu rejestrowego i prosi o udostępnienie tego przedmiotu wraz z dokumentacją oraz osprzętem upoważnionym przedstawicielom (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (vide k. 382 akt I Co (...)). O braku woli dłużnika wydania ruchomości stanowiącej przedmiot zastawu (opryskiwacz) i przewłaszczonej na własności wierzyciela w drodze zabezpieczenia (ciągnik) świadczy także jego zachowanie podczas czynności windykacyjnych prowadzonych przez komornika sądowego, co koresponduje i wpisuje się w brak skuteczności działań windykacyjnych podjętych przed wszczęciem egzekucji przez samego wierzyciela. Przede wszystkim wskazać należy, że egzekucja została wszczęta 11 maja 2015r. (vide k. 1 akt egzekucyjnych Km (...)) w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla zaopatrzony w dniu 29 kwietnia 2015r. w klauzulę wykonalności jako prawomocny (vide k. 2 akt egzekucyjnych KM (...)). Jak wynika z protokołu przybycia komornika do miejsca zamieszkania dłużnika jego matka G. H. wskazywała, że opryskiwacz H. A. jest własnością K. H., a prawo własności do ciągnika rolniczego J. D. (...) przysługuje jej córce – A. H.. Należy podkreślić, że rok później, podczas przesłuchania w dniu 25 sierpnia 2016r. w sprawie I Co (...), dłużnik rościł sobie pretensje do zajętych ruchomości wskazując, że zarówno ciągnik jak i opryskiwacz stanowią jego własność (vide k. 460 akt I Co (...)). Co więcej, czynność zajęcia obu ruchomości (tak opryskiwacza jak i ciągnika) spotkała się z fizycznym oporem w dokonaniu zajęcia komorniczego stawianym zarówno przez dłużnika i jego najbliższą rodzinę (vide protokół przybycia komornika do miejsca zamieszkania dłużnika z dnia 7 lipca 2015r. k. 44-45v akt egzekucyjnych KM (...)). Nie uszło również uwadze, że dłużnik podczas postępowania skargowego w sprawie I Co (...) konsekwentnie twierdził, że te przedmioty są jemu niezbędne do prowadzenia gospodarstwa rolnego, a ich utrata (również poprzez przejęcie przez wierzyciela) skutkowałaby uniemożliwieniem wykonywania działalności rolniczej). Co więcej, skargę w sprawie I Co (...) podtrzymał aż do dnia jej prawomocnego zakończenia, a zatem do dnia 4 października 2018r., co pozwala przyjąć, że jego wola ponownego wejścia w posiadanie zajętych ruchomości została podtrzymana.

Wobec jednoznacznego i stanowczego stanowiska dłużnika, wierzyciel nie miał, w ocenie sądu pierwszej instancji, możliwości zaspokojenia swojej wierzytelności z ruchomości, co do których rościł sobie prawo własności tak w chwili złożenia wniosku egzekucyjnego, jak też w październiku 2018r., kiedy uprawomocniła się skarga egzekucyjna na dokonane zajęcie w sprawie I Co (...)Co więcej, nie można też tracić na uwadze, że od 7 lipca 2015r., kiedy dokonano zajęcia ruchomości w trybie egzekucji sądowej wierzyciel nie mógłby ich przejąć od organu egzekucyjnego, wskazując siebie jako ich właściciela. Konieczne byłoby wówczas powództwo o zwolnienie zajętych rzeczy spod egzekucji w trybie art. 841 k.p.c.

Oczywiście, dyskusyjna pozostaje polemika z rodzajem i sekwencją środków ochrony prawnej, które w niniejszej sprawie obrał wierzyciel, a zatem początkowe wystąpienie z wnioskiem o wszczęcie egzekucji sądowej co do całego majątku dłużnika, a dopiero – po złożonej przez dłużnika skardze egzekucyjnej na dokonane zajęcie, wytoczenie powództwa o wydanie rzeczy (vide k. 367-368 akt I Co (...)), ale w ocenie Sądu Rejonowego tego rodzaju polemika w kontekście rozłożenia kosztów postępowania egzekucyjnego na strony w trybie art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych, jest zbyt dalece idąca. Posiłkując się przywołaną przez ustawodawcę w uzasadnieniu projektowanej ustawy instytucją cofnięcia pozwu, wskazać należy, że przy ocenie która strona powinna ponieść koszty postępowania sąd nie bada jakie środki ochrony mógł podjąć powód, ale skupia się na ustaleniu czy żądał on zaspokojenia roszczenia i czy dłużnik sprzeciwił się temu żądaniu.

Co więcej, nawet gdyby przyjąć pogląd przeciwny (do czego w ocenie Sądu pierwszej instancji brak podstaw) i wykazywać, że wierzyciel przed wszczęciem egzekucji powinien wystąpić z powództwem o wydanie rzeczy to zaznaczyć należy, że wysokość zadłużenia dłużnika była bardzo wysoka, a stan ruchomości objętych zastawem rejestrowym i przewłaszczeniem na zabezpieczenie nieznany, z uwagi na fakt, że ww przedmioty niezmiennie pozostawały we władaniu dłużnika. Ocena czy ruchomości objęte zabezpieczeniem wystarczają na pokrycie wierzytelności w całości była zatem dla wierzyciela niezmiernie utrudniona, o ile nie niemożliwa. Z kolei wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi, jako skierowane do całego jego majątku, dawało w większym stopniu szanse na zaspokojenie wierzytelności aniżeli same przedmioty zabezpieczenia. Tym bardziej, że o ile wierzyciel nie skorzystałby z przysługujących jemu praw do zabezpieczonych ruchomości mogłyby one zostać sprzedane w trybie licytacji komorniczej (vide art. 805 [1] § 4 k.p.c., art. 825 pkt 4) k.p.c., 879 k.p.c.). W tym więc zakresie wierzyciel, wszczynając postępowanie egzekucyjne, nie dochował niestaranności, która uzasadniałaby obciążenie go opłatą w trybie art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych.

Nie uszło również uwadze Sądu Rejonowego, że zgodnie z art. 825 pkt 4 k.p.c. organ egzekucyjny umorzy postępowanie w całości lub części na wniosek jeżeli wierzyciel jest w posiadaniu zastawu zabezpieczającego pełne zaspokojenie egzekwowanego roszczenia, chyba że egzekucja skierowana jest do przedmiotu zastawu. Gdyby przepis ten znalazł zastosowanie w niniejszym postępowaniu mógłby rzutować na ocenę postępowania wierzyciela z punktu widzenia normy przewidzianej w art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych. Brzmienie tego przepisu jasno jednak przesądza, że nie ma on zastosowania do rozpoznawanej sprawy, albowiem wierzyciel w chwili wszczęcia postępowania egzekucyjnego nie był w posiadaniu zastawu zabezpieczającego. Co więcej, usiłował wejść w jego posiadanie, ale jak to już wyżej wskazano dłużnik sprzeciwił się tej czynności.

W konsekwencji, w ocenie Sądu pierwszej instancji, wierzyciel nie powinien być obciążany opłatą egzekucyjną w związku z wnioskiem o częściowe umorzenie postępowania egzekucyjnego, albowiem podjął starania o zaspokojenie wierzytelności bez udziału podmiotu publicznoprawnego przed złożeniem wniosku egzekucyjnego, a z perspektywy czasu, można stwierdzić, że pomoc państwa w wyegzekwowaniu świadczenia dłużnika okazała się niezbędna, gdyż dłużnik konsekwentnie odmawiał wydania ruchomości. Podkreślenia wymaga, że w złożonej skardze sam dłużnik nie twierdzi, że to wierzyciel powinien być obciążony opłatą egzekucyjną co do zasady (niezależnie od podniesionego zarzutu braku wyliczenia opłaty co do wysokości), co pozwala przyjąć, że faktu tego nie kwestionuje.

Nadto, w ocenie Sądu pierwszej instancji obciążeniu wierzyciela opłatą egzekucyjną przewidzianą w art. 25 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych sprzeciwia się wykładnia celowościowa. Jeśli bowiem, wierzyciel byłby zobligowany ponosić koszty egzekucyjne w sytuacji gdy skorzysta z innych niż egzekucja sądowa środków zaspokojenia wierzytelności to może zaniechać takich działań w obawie o koszty jakie będzie musiał ponieść w sytuacji umorzenia postępowania egzekucyjnego. Byłoby to znaczne ograniczenie takich sposobów windykacji jak hipoteka, zastaw rejestrowy czy też przewłaszczenie na zabezpieczenie, kiedy to wierzyciel ma możliwość zaspokojenia się z danego składnika majątkowego przed innymi wierzycielami, niezależnie od toczących się przeciwko dłużnikowi postępowań egzekucyjnych, w tym także takiego, które zainicjował wierzyciel zabezpieczający swoje wierzytelności. Nie do zaakceptowania jest sytuacja, w której wierzyciel hipoteczny po uzyskaniu zaspokojenia wierzytelności przez komornika właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości zostanie obciążony opłatą egzekucyjną w oparciu o art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez komornika właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika z uwagi na wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego do wysokości wierzytelności hipotecznej.

Pomocniczo należy także wskazać, że aktualny stan prawny, obowiązujący od 1 stycznia 2019r. jest podstawą do oceny postępowania wierzyciela sprzed 5 lat. Wówczas to dłużnik ponosił koszty postępowania egzekucyjnego, niezależnie od przyczyn, z jakich doszło do umorzenia egzekucji. Usprawiedliwiony brak wiedzy wierzyciela co do przyszłych zamierzeń ustawodawcy nie uchyla wprawdzie jego odpowiedzialności w oparciu o art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych, ale powinien stanowić asumpt do wnikliwych analiz zachowania wierzyciela i dłużnika, a obciążenie wierzyciela kosztami postępowania egzekucyjnego powinno nastąpić w jaskrawych przejawach niewłaściwej postawy podmiotu inicjującego postępowanie egzekucyjne, sankcjonowanych normą z art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych. Skoro bowiem art. 29 ww ustawy ma charakter (jak to już wcześniej zaznaczono przywołując uzasadnienie projektu ustawy) sankcjonujący to jego zastosowanie w sytuacji gdy umorzenie postępowania nie wynika z zaniedbań wierzyciela, a przeciwnie wierzyciel niewątpliwie potrzebuje pomocy publicznoprawnej w wyegzekwowaniu świadczenia, to zastosowanie normy z art. 29 ustawy o kosztach komorniczych musi budzić i budzi wątpliwości. Co więcej, pod względem skutków zaniechanie złożenia wniosku o umorzenie egzekucji jest diametralnie inne aniżeli nie złożenie dyspozycji cofnięcia pozwu. Jeśli powód nie cofnie pozwu sąd oddali powództwo w części co do której spełnienie świadczenia nastąpiło, ale o kosztach postępowania rozstrzygnie w oparciu o art. 98 k.p.c., badając czy poniesione przez wierzyciela koszty były celowe z puntu widzenia dochodzenia praw. Nadto, sąd może kierować się zasadami słuszności i zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów, a nawet nie obciążać w ogóle kosztami (vide art. 102 k.p.c.). W postępowaniu sądowym, w kontekście kosztów postępowania, istotną rolę przypisuje się postępowaniu dłużnika i jego stanowisku wobec zgłaszanego roszczenia. Cofnięcie pozwu w sytuacji, w której pozwany zaprzeczył zasadności powództwa, składając sprzeciw od nakazu zapłaty, skutkuje obowiązkiem zwrotu kosztów procesu pozwanemu także wtedy, gdy dochodzone w pozwie świadczenie zostało wyegzekwowane (patrz uchwała Sądu Najwyższego z 9 czerwca 2017 r., sygn. akt III CZP 118/16, OSNC 2018, Nr 2, poz. 19). Sytuacja wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym jest inna. Wierzyciel w sytuacji spełnienia świadczenia przez dłużnika do jego rąk po wszczęciu egzekucji nie ma innego wyboru, niż cofnąć wniosek egzekucyjny. W przeciwnym razie naraża się na ryzyko wytoczenia przez dłużnika powództwa opozycyjnego, co może wiązać się z dodatkowymi, nierzadko znacznymi, kosztami (Reiwer (red.), Ustawa o komornikach sądowych. Ustawa o kosztach komorniczych. Komentarz, Warszawa 2019). Racjonalność ustawodawstwa (w tym przypadku wykładni art. 29 ustawy o kosztach komorniczych) nie może zakładać sankcjonowania wierzyciela, który słusznie poszukuje pomocy publicznoprawnej, w sytuacji gdy jest on zobligowany do cofnięcia wniosku egzekucyjnego pod rygorem narażenia się na koszty postępowania przeciwegzekucyjnego. Innymi słowy, chcąc uniknąć ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z wyegzekwowaniem świadczenia wierzyciel jest zmuszony cofnąć wniosek egzekucyjny jeśli uzyska jakiekolwiek świadczenie spełnione w jakikolwiek sposób, które podlega zaliczeniu na poczet zadłużenia egzekwowanego przez komornika sądowego. Nieracjonalnym wówczas byłoby obciążenie go opłatą egzekucyjną w oparciu o art. 29 ustawy o kosztach egzekucyjnych, w sytuacji gdy uzyskane świadczenie nie stanowi wpłaty od dłużnika, który unika płatności i nie godzi się na znoszenie egzekucji.

Obciążenie w takiej sytuacji wierzyciela opłatą egzekucyjną na mocy art. 29 ustawy o kosztach komorniczych stałoby również w sprzeczności – na co trafnie zwrócił uwagę komornik sądowy P. S., w sprzeczności z art. 770 § 1 k.p.c., zgodnie z którym to dłużnik zwraca wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Koszty te ściąga się wraz z egzekwowanym świadczeniem. Wprawdzie przepis ten dotyczy zwrotu przez dłużnika wierzycielowi zaliczek uiszczanych przez wierzyciela w toku postępowania egzekucyjnego, a zatem nie dotyczy ustalenia strony, która ma obowiązek uiścić opłatę egzekucyjną jako należność publicznoprawną w razie umorzenia postępowania, ale przepis ten wskazuje na zasadę celowości kosztów postępowania, a pośrednio także celowości wszczęcia postępowania egzekucyjnego i poszukiwania ochrony publicznoprawnej, co koresponduje z celowościową wykładnią art. 29 ustawy o kosztach komorniczych. Przepisy te uzupełniają się, albowiem jeden z nich wskazuje, że koszty postępowania egzekucyjnego powinny zostać rozdzielone z punktu widzenia celowości prowadzenia egzekucji sądowej, a drugi wskazuje jakie sankcje zostaną nałożone na wierzyciela, jeśli zainicjuje postępowanie egzekucyjne mimo braku potrzeby lub możliwości prowadzenia takiego postępowania. Zatem art. 707 k.p.c. wskazuje, że przeprowadzenie egzekucji jest celowe, jeżeli bez jej przeprowadzenia wierzyciel nie uzyskałby należnego świadczenia. W szczególności zaś przeprowadzenie egzekucji jest celowe, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem wymagalnego świadczenia określonego w tytule wykonawczym. W takiej sytuacji, w ocenie Sądu Rejonowego, wierzyciel nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji postępowania dłużnika, a zatem nie powinien zostać obciążany opłatą egzekucyjną w sytuacji złożenia wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego, o ile dojdzie do spłaty roszczenia w jakikolwiek sposób. Doktryna wskazuje, że przeprowadzenie egzekucji jest niecelowe, jeżeli wierzyciel uzyskał już świadczenie określone w tytule wykonawczym, np. w wyniku dobrowolnego spełnienia przez dłużnika albo wyegzekwowania w innym postępowaniu przed wszczęciem egzekucji. Niecelowa jest także egzekucja wszczęta dla ściągnięcia świadczenia niewymagalnego. Niecelowe przeprowadzenie egzekucji zachodzi także w wielu wypadkach, w których postępowanie egzekucyjne podlega umorzeniu z przyczyn leżących po stronie wierzyciela (por. np. art. 824 § 1 pkt 1, 2, 4 i 6 oraz art. 825 pkt 4 k.p.c.). W wypadkach zaś określonych w art. 824 § 1 pkt 3 i 5 oraz art. 825 pkt 1 k.p.c. niecelowość egzekucji zachodzi, jeżeli wierzyciel wiedział o przesłankach umorzenia postępowania egzekucyjnego w momencie jego wszczęcia. Na przykład:

1) na podstawie wyników poprzedniego postępowania egzekucyjnego albo z innych źródeł wierzyciel wiedział, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów (art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c.);

2) wiedział, że zachodzą przesłanki pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności albo że tytuł ten został już pozbawiony wykonalności (art. 824 § 1 pkt 5 k.p.c.). Postępowanie podziałowe będzie niecelowe w wypadku naruszenia art. 1023 § 2 k.p.c., a zatem gdy w podziale sumy uzyskanej z egzekucji uczestniczy tylko jeden wierzyciel albo uczestniczy wprawdzie kilku wierzycieli, ale dzielona suma wystarcza na zaspokojenie wszystkich należności. Postępowanie, o którym mowa, jest jednak wszczynane przez komornika z urzędu (vide A. Marciniak (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom IV. Komentarz. Art. 730–10951, Warszawa 2020). Żadna z opisanych sytuacji nie ma zastosowania w niniejszej sprawie.

Co więcej, w kontekście celowej egzekucji nie uszło uwadze Sądu Rejonowego, że do chwili obecnej od dłużnika nie udało się wyegzekwować żadnych kwot (poza sprzedażą przez wierzyciela zabezpieczonych ruchomości) na zaspokojenie wierzytelności (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, choć postępowanie to trwa już 5 lat (wszczęte w maju 2015r.), a sama tylko kwota należności głównej wynosi 388 637,19 złotych (przed zaliczeniem kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez wierzyciela). Przez ten czas trwania postępowania koszty jego prowadzenia w formie zaliczek pokrywa wierzyciel, które na chwilę obecną stanowią kwotę 121 147,38 złotych. Mając na uwadze taką sytuację, w ocenie Sądu Rejonowego, nie ma wątpliwości, że wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec dłużnika przez wierzyciela było celowe i niezbędne do wyegzekwowania wierzytelności (posiłkując się również argumentacją przywołaną na wstępie niniejszych rozważań).

Reasumując, Sąd Rejonowy z przywołanych wyżej względów nie dopatrzył się w postępowaniu wierzyciela podstaw do obciążenia go opłatą egzekucyjną w oparciu o art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych, w pełni podzielając stanowisko przedstawione w tym względzie przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie P. S..

Kontynuując rozważania, sąd pierwszej instancji doszedł do wniosku, że twierdzenia przedstawione przez dłużnika w skardze na czynności komornika, z których to twierdzeń wynika, że brak jest podstaw do obciążenia jego opłatą z art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych nie zasługują na aprobatę.

Artykuł 29 ustawy o kosztach komorniczych literalnie wskazuje między innymi, że dłużnik ponosi opłatę egzekucyjną jeżeli wierzyciel wykaże, że przyczyna umorzenia postępowania egzekucyjnego wiąże się ze spełnieniem świadczenia przez dłużnika. Tego rodzaju zwrot na gruncie postępowania egzekucyjnego powinien być ujmowany, w ocenie Sądu pierwszej instancji, w znaczeniu rzeczowym, a nie czynnościowym. Innymi słowy analizując czy doszło do spełnienia świadczenia przez dłużnika istotne znaczenie, z punktu widzenia normy art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych, będzie miało nie tyle to kto dokonuje spłaty, ale z czyjego majątku spłata ta jest dokonywana. Jeśli zatem organ egzekucyjny ustali, że spłata na rzecz wierzyciela pochodziła z majątku dłużnika, czyniąc tym samym uszczuplenie jego składników majątkowych, to taką wpłatę należy, w ocenie Sądu Rejonowego, potraktować jako spełnienie świadczenia przez dłużnika. Podkreślić należy, że istotą egzekucji jest skierowanie działań publicznoprawnych do rzeczy i praw. Sposoby egzekucji zostały wyodrębnione w oparciu o przedmiot zajęcia komorniczego, a zatem składnik majątku stanowiący własność dłużnika. Czymże zatem jak nie osiągnięciem celu egzekucji jest pozbawienie dłużnika prawa własności do rzeczy lub prawa celem zaspokojenia wierzytelności podmiotu, który zainicjował postępowanie egzekucyjne. Z tego punktu widzenia nie ma znaczenia kto świadczy, ale z czyjego majątku to świadczenie jest czynione. Taki zatem sposób rozumienia pojęcia spełnienia świadczenia przez dłużnika z art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych odpowiada celom postawionym egzekucji i w sposób aksjologicznie akceptowalny, w duchu uzasadnienia projektu ustawy, pozwala rozdzielić te stany faktyczne, w których w razie umorzenia egzekucji opłatę powinien ponieść wierzyciel od tych kiedy opłata taka powinna obciążać dłużnika. W tym znaczeniu, odnosząc się do rozważań Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie P. S., wpłata dokonana przez osoby dłużnikowi najbliższe jak najbardziej może być spełnieniem świadczenia przez dłużnika w rozumieniu art. 29 ustawy o kosztach komorniczych.

Odnosząc poczynione rozważania prawne do stanu niniejszej sprawy, Sąd Rejonowy, doszedł do przekonania, że opłata egzekucyjna z art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych, powinna zostać uiszczona przez dłużnika. Nie ulega wątpliwości, w kontekście wyżej przedstawionej argumentacji, że dłużnik rościł sobie pretensje do ruchomości sprzedanych przez wierzyciela. Poza sporem jest także i to, że dłużnik był ich właścicielem, a przejęcie nastąpiło na rzecz wierzyciela (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z powodu braku spłaty wierzytelności egzekwowanej przez organ komorniczy w analizowanej sprawie - Km (...). Okoliczność, że zaspokojenie nastąpiło wskutek pozaegzekucyjnych środków, a zatem w drodze pozwu o wydanie rzeczy oraz zabezpieczenia tego roszczenia, nie zmienia faktu, że ruchomości wchodziły w skład majątku dłużnika i zostały przez niego utracone ze względu na konieczność spłaty wierzytelności wobec (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Co więcej, brak dobrowolnej spłaty niespornej wierzytelności, stwierdzonej prawomocnym tytułem wykonawczym, jest dla dłużnika okolicznością zdecydowanie bardziej obciążającą aniżeli dobrowolna spłata do rąk wierzyciela po wszczęciu postępowania egzekucyjnego. Stąd też, kierując się regułą a minore ad maius, jeżeli dłużnik ponosi sankcję w postaci opłaty egzekucyjnej z art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych, za dobrowolną spłatę swojego zadłużenia bezpośrednio do rąk wierzyciela po wszczęciu postępowania egzekucyjnego przeciwko niemu, to tym bardziej powinien ponieść tę konsekwencję jeżeli bezpośrednio do rąk wierzyciela dokonywana jest spłata poza wolą, a nawet wobec sprzeciwu, dłużnika.

Jednocześnie, Sąd pierwszej instancji uznał, że wierzyciel załączonymi do akt sprawy egzekucyjnej fakturami wykazał, że doszło do spełnienia świadczenia przez dłużnika, w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych. Dokumenty te nie pozostawiają wątpliwości, w połączeniu z samym wnioskiem o ograniczenie egzekucji, jakie ruchomości, za jaką kwotę i na rzecz kogo zostały sprzedane.

W związku z powyższym, mając na uwadze przedstawioną powyżej wykładnię art. 29 ustawy o kosztach komorniczych, opłatą egzekucyjną w wysokości 10% świadczenia pozostałego do wyegzekwowania obciążył dłużnika. Podstawę wyliczeń stanowiło ustalenie, że wskutek sprzedaży ruchomości objętych zabezpieczeniem wierzyciel uzyskał kwotę 138 375 złotych za opryskiwacz H. A. oraz kwotę 121 770 złotych za ciągnik rolniczy J. D. (...). Sumarycznie daje to wartość 260 145 złotych, z której 10% stanowi opłata egzekucyjna jaką powinien uiścić dłużnika. Do zapłaty przez niego pozostaje zatem kwota 26 014,5 złotych.

W tym miejscu należy podnieść, że przez "świadczenie pozostałe do wyegzekwowania" należy rozumieć tę część dochodzonego świadczenia, która objęta jest wnioskiem o umorzenie postępowania. Jak wskazuje się w doktrynie, nie chodzi tu bowiem o całość świadczenia objętego wnioskiem egzekucyjnym w danym momencie, lecz o świadczenie, którego egzekucja na skutek złożenia wniosku o umorzenie postępowania nie będzie już w danym postępowaniu możliwa. Przyjęcie wykładni odmiennej prowadziłoby do niemożliwej do zaakceptowania sytuacji, w której wierzyciel byłby zobowiązany ponieść opłatę od kwot, których nadal dochodzi, w toku zaś dalszej skutecznej egzekucji komornik miałby możliwość ściągnięcia opłaty według wyższej, bo 10% stawki. W konsekwencji takiej wadliwej wykładni doszłoby do sytuacji, w której co do tej samej kwoty doszłoby do dwukrotnego pobrania opłaty egzekucyjnej (raz 5% od wierzyciela, a potem 10% od dłużnika; patrz Reiwer (red.), Ustawa o komornikach sądowych. Ustawa o kosztach komorniczych. Komentarz, Warszawa 2019).

…co do ewentualnego zastosowania art. 27 ustawy o kosztach komorniczych…

W sytuacji gdyby przyjąć, że art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie, albowiem ani wierzyciel ani też dłużnik nie spełniają materialnoprawnych przesłanek do obciążenia któregokolwiek z nich opłatą egzekucyjną z tego przepisu zaznaczyć należy, że ww przepis stanowi wyjątek od ogólnej reguły przewidzianej w art. 27 ustawy o kosztach komorniczych. Wyjątki – jako takie, powinny podlegać wykładni ścisłej, a wszelkie stany prawne do których norma przewidująca wyjątek nie ma zastosowania powinny podlegać materialnoprawnej ocenie w punktu widzenia przepisu ustanawiającego regułę rozdziału kosztów postępowania egzekucyjnego, w tym przypadku art. 27 ustawy o kosztach komorniczych. Zaznaczyć jednak należy, że odwołanie się do brzmienia ogólnej reguły wymaga ustalenia, że żaden przepis szczególny nie ma zastosowania w analizowanym stanie faktycznym. I taka też sytuacja – gdyby przyjąć wykluczenie art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych, ma miejsce w analizowanym stanie. Sąd Rejonowy podkreśla jednak, że poniżej zawarte rozważania są czynione jedynie na wypadek uznania, że w niniejszej sprawie art. 29 zastosowany być nie może, choć, zdaniem Sądu Rejonowego, nie ma do tego podstaw.

Kontynuując rozważania, zaznaczyć należy, że zgodnie z art. 27 ustawy o kosztach komorniczych w sprawie o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik ściąga od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 10% wartości wyegzekwowanego świadczenia. Jeżeli dłużnik, w terminie miesiąca od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, wpłaci do rąk komornika lub na jego rachunek bankowy całość lub część egzekwowanego świadczenia, komornik ściąga od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 3% wartości wyegzekwowanego w ten sposób świadczenia. Kwota wpłacona wierzycielowi przez dłużnika nie stanowi wyegzekwowanego świadczenia. Przywołany przepis ustanawia ogólne reguły dotyczące ustalania należnych opłat egzekucyjnych z tytułu egzekucji świadczeń pieniężnych. Od zasady tej ustawa przewiduje szereg wyjątków […] (Reiwer (red.), Ustawa o komornikach sądowych. Ustawa o kosztach komorniczych. Komentarz, Warszawa 2019).

Mając na uwadze, że art. 29 ustawy o kosztach komorniczych mógłby nie mieć zastosowania w niniejszej sprawie, Sąd Rejonowy nie dopatrzył się także przeszkód, które sprzeciwiałyby się naliczeniu opłaty w oparciu o art. 27 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych. Tym bardziej, że art. 27 ust. 3 ustawy o kosztach komorniczych wyraźnie wskazuje, że jedynie kwota wpłacona wierzycielowi przez dłużnika nie stanowi wyegzekwowanego świadczenia. Dokonując wykładni a contrario przywołanego przepisu należy stwierdzić, że nic nie stoi na przeszkodzie aby przyjąć, że wyegzekwowane świadczenie w rozumieniu art. 27 ust. 3 ustawy o kosztach komorniczych stanowi kwota uzyskana przez wierzyciela wskutek sprzedaży zabezpieczonych ruchomości. Tym bardziej, że skarżący w treści skargi, w sposób jasny wskazał, że […] w realiach niniejszej sprawy trudno mówić aby K. H. dokonał jakiejkolwiek czynności poza egzekucyjnej, która doprowadziłaby do zaspokojenia wierzyciela […] i aby dłużnik spełnił świadczenie do rąk wierzyciela (vide odpowiednio karta 2 ostatni akapit skargi oraz karta 3 pierwszy akapit skargi in fine), a zatem aby sekwencja zdarzeń, które doprowadziły do częściowej spłaty zadłużenia mogłaby być przypisywana działaniu dłużnika.

…co do kosztów postępowania zabezpieczającego…

Na potrzeby analizowanej skargi zaznaczyć także należy, że nie uszło uwadze Sądu Rejonowego, że zgodnie z art. 32 ustawy o kosztach komorniczych jeżeli przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego w sprawie o świadczenie pieniężne komornik wykonał zabezpieczenie roszczenia pieniężnego, na poczet opłaty stosunkowej, o której mowa w art. 27 lub art. 29 ustawy o kosztach komorniczych, zalicza się pobraną przez komornika od wierzyciela opłatę stosunkową od wniosku o zabezpieczenie. Jeżeli opłata pobrana za wykonanie zabezpieczenia roszczenia jest wyższa niż opłata egzekucyjna, różnica nie podlega zwrotowi. Przepis ten jednak nie może mieć zastosowania w niniejszym postępowaniu, albowiem postępowanie zabezpieczające zostało wszczęte po wszczęciu postępowania egzekucyjnego. Sprawa komornicza KM (...) została wszczęta w maju 2015r., a tytuł zabezpieczający został wydany dopiero 7 sierpnia 2018r. (vide k. 214 akt KM (...)). Ponadto, ewentualne postępowanie egzekucyjne zainicjowane w następstwie udzielonego zabezpieczenia byłoby prowadzone na podstawie innego tytułu wykonawczego aniżeli tytuł wykonawczy stanowiący podstawę egzekucji w sprawie Km (...), albowiem byłby to wyrok wydany w sprawie I C 735/16, prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Szczecinie. Brak zatem podstaw do zaliczania na poczet opłaty stosunkowej opłaty stosunkowej od wniosku o zabezpieczenie, niezależnie od tego, że postępowanie zabezpieczające prowadził Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Wołominie A. K., a zatem inny komornik aniżeli prowadzący analizowaną sprawę egzekucyjną KM (...).

… co do zasadności naliczenia opłaty w postępowaniu egzekucyjnym…

Podkreślić także należy, że w ocenie Sądu nie ma podstaw do tego aby odstąpić od naliczania opłaty egzekucyjnej, jak sugerował w odpowiedzi na skargę organ egzekucyjny. W niniejszej sprawie komornik przedsięwziął szereg czynności zmierzających pierwotnie do zajęcia ruchomości, które ostatecznie sprzedał wierzyciel, a następnie do ich ubezpieczenia i przechowania przez okres rozpoznania skargi na czynności komornika zarejestrowanej przed Sądem Rejonowym w Łobzie za sygn. akt I Co (...). Niezależnie od tego należy podkreślić, że opłata egzekucyjna nie stanowi wynagrodzenia komornika, lecz jest niepodatkową należnością budżetu państwa (vide art. 149 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych z dnia 22 marca 2018r. (Dz. U. 2018, poz. 771). Wynagrodzeniem komornika jest jedynie stosowny odsetek pobranych opłat egzekucyjnych, z których komornik może się bezpośrednio zaspokoić, co w powiązaniu z art. 150 ww powołanej ustawy, oznacza, że wynagrodzenie uzyskiwane przez komornika nie pozostaje w bezpośrednim związku z wykonywanymi czynnościami, albowiem ma ono charakter degresywny. Skoro zaś opłata egzekucyjna nie stanowi swoistego wynagrodzenia za przedsięwzięte (bądź nie) przez organ egzekucyjny czynności nie ma przeszkód aby pobrać opłatę od wyegzekwowanego świadczenia w rozumieniu art. 29 (a alternatywnie 27) ustawy o kosztach komorniczych nawet wówczas gdy jego egzekucja pozostawała poza zakresem działania komornika (analogiczna sytuacja ma miejsce wówczas gdy wierzyciel cofa wniosek egzekucyjny zanim komornik podejmie czynności zmierzające do wyegzekwowania roszczenia).

Reasumując, w wyniku analizy przedmiotowej sprawy, sąd zmienił punkt drugi postanowienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie P. S., w ten sposób, że ustaloną w punkcie drugim opłatę egzekucyjną wymierzył w oparciu o art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych, korygując jedynie jej wysokość do wartości ustalonej zgodnie z wykładnią tego przepisu, a zatem 10% wartości o którą ograniczono postępowanie egzekucyjne.

Odnosząc się do zarzutu przedstawienia niepodpisanego wydruku stanu sprawy, wskazać należy, że zgodnie z art. 160 ustawy o komornikach sądowych pochodzący od komornika dokument uzyskany z systemu teleinformatycznego, ma moc dokumentu wydanego przez komornika, o ile ma cechy umożliwiające jego weryfikację w tym systemie. Dłużnik nie twierdził w swej skardze aby załączony do zaskarżonego postanowienia dokument takich cech nie posiadał.

Kończąc wywody, należy również zaznaczyć, że po sprawdzeniu daty nadania przesyłki zawierającej skargę dłużnika na punkt 2) postanowienia z dnia 22 października 2019r. okazało się, że datownik umieszczony na kopercie wskazuje nieprawidłowy miesiąc nadania skargi, to jest październik. Po zweryfikowaniu przesyłki na stronie https://emonitoring.poczta-polska.pl/?numer(...) okazało się, że została ona nadana 4 listopada 2019r., a zatem w terminie otwartym do złożenia skargi na czynności komornika (1 listopad 2019r. przypadający w piątek był dniem ustawowo wolnym od pracy).

Jednocześnie Sąd badając sprawę nie znalazł podstaw do wydania komornikowi zarządzeń w trybie art. 759 § 2 k.p.c., który stanowi, iż Sąd wydaje z urzędu komornikowi zarządzenia zmierzające do zapewnienia należytego wykonania egzekucji oraz usuwa spostrzeżone uchybienia.

… co do kosztów postępowania skargowego…

Wobec jedynie częściowego uwzględnienia skargi, rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów oparte zostało na – wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. – zasadzie odpowiedzialności za wynik postępowania. W wyniku rozpoznania skargi dłużnik został obciążony opłatą egzekucyjną, której wysokość nieznacznie, bo o 2 172,83 złotych, jest niższa od opłaty ustalonej przez organ egzekucyjny zaskarżoną czynnością. Różnica ta stanowi niecałe 8% wartości opłaty egzekucyjnej zaskarżonej przez dłużnika, stąd też, w ocenie Sądu pierwszej instancji, nie było podstaw do stosunkowego rozdzielenia kosztów postępowania, którymi na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c., powinien być obciążony w całości dłużnik. Na koszty wierzyciela składa się wyłącznie wynagrodzenie adwokata w wysokości 80 złotych (§ 8 pkt 8 rozporządzenia z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie; Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800 ze zm.) i taką też kwotę zasądzono w punkcie 5 sentencji postanowienia.

sędzia Magdalena Kwiatkowska

Z A R Z Ą D Z E N I A :

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

a.  (...)

b.  (...)

c.  (...)

5.  (...)

6.  (...)

7.  (...).

(...)

(...)