Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 października 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że J. M. od 1 marca 2019 r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym : emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek Biuro (...) sp. z o.o. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał ,że J. M. została zatrudniona od 1 marca 2019 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pracownika administracyjno - biurowego z miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 2 250,00 zł , od dnia 31 maja 2019 r. stała się niezdolna do pracy z powodu choroby. W ocenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w przedmiotowej sprawie świadczenie pracy w ramach umowy o pracę nie miało miejsca , a zgodnym zamiarem i wolą stron zawartej umowy było jedynie nadanie jej nazwy ,, umowa o pracę". Sporządzone zaś dokumenty związane ze stosunkiem pracy miały tę formę uzasadniać. W ocenie organu rentowego , J. M. nie wykonywała pracy w firmie płatnika , a została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako pracownik jedynie w celu uzyskania prawa do wypłaty świadczenia w postaci zasiłku chorobowego , co oznacza ,że umowa o pracę zawarta między J. M. , a płatnikiem składek , jako zawarta dla pozoru , jest nieważna i tym samym J. M. z tytułu zawartej umowy o pracę nie podlega ubezpieczeniom społecznym od 1 marca 2019 r.

/decyzja k.86 - 89 akt ZUS/

W odwołaniu od ww. decyzji J. M. wniosła o jej zmianę poprzez stwierdzenie ,że J. M. jako pracownik Biura (...) sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu , rentowemu , chorobowemu i wypadkowemu. W treści odwołania wskazano ,że wbrew twierdzeniom ZUS J. M. faktycznie wykonywała powierzone jej obowiązki pracownicze , a nadto że w firmie płatnika została zatrudniona za pośrednictwem Urzędu Pracy. Do wykonywanych przez J. M. prac należało m.in.: przyjmowanie dokumentów , przygotowywanie rachunków , czy też tworzenie i wypełnianie dokumentów do urzędów. W ocenie skarżącej ww. okoliczności świadczą ,że umowa o pracę nie została zawarta dla pozoru.

/odwołanie k.3 - 3 odwrót , odwołanie k.3 - 4 akt o sygn. VIII U 4867/19

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k. 5 - 6 odwrót , odpowiedź na odwołanie k. 3 - 4 akt o sygn. VIII U 4867/19/

Na rozprawie w dniu 20.10.2020 r pełnomocnik ubezpieczonej wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

/ e – prot. z dnia 20.10.20 00:17:31/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni J. M. legitymuje się wyższym wykształceniem licencjackim w dziedzinie pedagogiki.

/okoliczności bezsporne/

Płatnik składek Biuro (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się przede wszystkim świadczeniem usług księgowych. Wspólnikami spółki są J. P. oraz B. W. posiadające po 50 udziałów i będące jednocześnie członkami zarządu spółki. Spółka została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym dniu 29 stycznia 2018 r. W chwili zatrudniania wnioskodawczyni , płatnik posiadał około 10 - 15 stałych klientów.

/wyciąg z KRS k. 3 - 4 akt ZUS , zeznania: B. W. min.00:56:11 - 00:57:30 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:16:52 - 00:27:29 rozprawy z dnia 27 sierpnia 2020 r. , płyta CD k.145 , min.00:16:13 - 00:17:27 rozprawy z dnia 13 października 2020 r. , płyta CD k.230 , J. P. min.00:56:11 - 00:57:30 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:27:29 - 00:50:54 rozprawy z dnia 27 sierpnia 2020 r. , płyta CD k.145

W styczniu 2019 r. J. M. była osobą bezrobotną i poszukiwała pracy. Wspólniczki spółki podjęły decyzję o zatrudnieniu wnioskodawczyni i w tym celu wystąpiły o stosowne dofinansowanie do Urzędu Pracy w Ł..

/ zeznania J. M. min.00:15:24 - 00:16:13 rozprawy z dnia 13 października 2020 r. , płyta CD k.230 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:03:38 - 00:16:52 rozprawy z dnia 27 sierpnia 2020 r. , płyta CD k.145 , dokumentacja k.184 - 282 , zeznania: B. W. min.00:56:11 - 00:57:30 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:16:52 - 00:27:29 rozprawy z dnia 27 sierpnia 2020 r. , płyta CD k.145 , min.00:16:13 - 00:17:27 rozprawy z dnia 13 października 2020 r. , płyta CD k.230 , J. P. min.00:56:11 - 00:57:30 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:27:29 - 00:50:54 rozprawy z dnia 27 sierpnia 2020 r. , płyta CD k.145/

W dniu 26 lutego 2019 r. pomiędzy Urzędem Pracy w Ł. reprezentowanym przez p.o. dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Ł. K. B. , a Biurem (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. reprezentowaną przez członków zarządu J. P. oraz B. W. została zawarta umowa o zorganizowanie prac interwencyjnych na stanowisku pracownika administracyjno - biurowego na okres od dnia 1 marca 2019 r. do 31 sierpnia 2019 r. Z treści zawartej umowy wynika m.in. , że Urząd Pracy zobowiązuje się do refundacji we wskazanym okresie części kosztów poniesionych na wynagrodzenia , nagrody za zatrudnionego w ramach prac interwencyjnych bezrobotnego , a płatnik zobowiązuje się do utrzymania w zatrudnieniu skierowanego bezrobotnego przez okres objęty refundacją wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne oraz przez okres 3 miesięcy po zakończeniu tej refundacji.

/umowa k.263 - 265/

W dniu 28 lutego 2019 r. J. M. odbyła badanie lekarskie , które nie wykazało przeciwwskazań do wykonywania przez nią pracy na stanowisku pracownika administracyjno - biurowego.

/zaświadczenie lekarskie k.11 akt ZUS/

W dniu 1 marca 2019 r. pomiędzy Biurem (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. , a J. M. zawarto umowę o pracę na czas określony od dnia 1 marca 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. Zgodnie z zawartą umową , J. M. powierzono obowiązki pracownicze pracownika administracyjno - biurowego w pełnym wymiarze czasu pracy i miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 2 250,00 zł.

/umowa o pracę k.12 akt ZUS/

W dniu 1 marca 2019 r. J. M. odbyła szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

/karta szkolenia BHP k.10 akt ZUS/

Zgodnie z otrzymanym zakresem obowiązków do powierzonych wnioskodawczyni zadań pracowniczych należało m.in.: prowadzenie sekretariatu biura , reprezentowanie firmy i kontakt z klientami ,wsparcie przełożonego poprzez tworzenie i wypełnianie dokumentów do urzędów, prowadzenie kadr klientów - akt osobowych oraz obsługa programu (...) , czy też pozostałe zadania związane z prowadzeniem biura.

/zakres obowiązków pracownika k.9 - 9 odwrót akt ZUS/

Wykonywane przez wnioskodawczynię obowiązki pracownicze sprowadzały się do prowadzenia biura ,osobistego i telefonicznego kontaktu z klientami , w tym wysyłania maili , przyjmowania i tworzenia dokumentów ,wysyłania korespondencji czy też przygotowywania umów dla nowych klientów. Wnioskodawczyni pozostawała pod stałym nadzorem B. W. , która każdego dnia wydawała w stosunku do jej osoby stosowne dyspozycje i wskazówki , a następnie rozliczała ją z wykonanych zadań. Wnioskodawczyni dysponowała własnym komputerem. Powierzone obowiązki wykonywała w godzinach od 8 do 16. J. M. podpisywała listy obecności w pracy. Płatnik wypłacał wnioskodawczyni wynagrodzenie.

/ zeznania J. M. min.00:15:24 - 00:16:13 rozprawy z dnia 13 października 2020 r. , płyta CD k.230 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:03:38 - 00:16:52 rozprawy z dnia 27 sierpnia 2020 r. , płyta CD k.145 , dokumentacja k.184 - 282 , zeznania: B. W. min.00:56:11 - 00:57:30 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:16:52 - 00:27:29 rozprawy z dnia 27 sierpnia 2020 r. , płyta CD k.145 , min.00:16:13 - 00:17:27 rozprawy z dnia 13 października 2020 r. , płyta CD k.230 , J. P. min.00:56:11 - 00:57:30 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:27:29 - 00:50:54 rozprawy z dnia 27 sierpnia 2020 r. , płyta CD k.145 ,zeznania świadków: P. W. min.00:03:30 - 00:08:11 , D. W. min.00:08:41 - 00:15:24 rozprawy z dnia 13 października 2020 r. , płyta CD k.290 , ewidencja czasu pracy k.55 - 57 akt ZUS , listy płac k.48 – 54, protokoły, wiadomości e – mail, przelewy – k.34-72, ewidencja czasu pracy – k. 76 -78, korespondencja – k. 292 /

W dniu 25.03.2019 r u wnioskodawczyni stwierdzono 5 tydzień ciąży. W dniu 6. 04.2019 r odnotowano pracę zawodową – na razie nie wymaga (...).

/dok. (...). – k. 105,106/

Wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy od dnia 31 maja 2019 r z powodu dolegliwości w związku z ciążą. Płatnik nie zatrudnił pracownika w miejsce nieobecnej wnioskodawczyni.

/okoliczności bezsporne/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy, oraz w oparciu o zeznania wnioskodawczyni , B. W. , J. P. oraz świadków.

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdził, że J. M. podjęła i faktycznie wykonywała pracę w Biurze (...) sp. z o.o. Zeznający w sprawie wykazali się zgodną i spójną wiedzą co do tego, na czym polegało wykonywanie przez ubezpieczoną obowiązków pracowniczych na powierzonym jej stanowisku.

Organ rentowy nie zgłosił wniosków dowodowych mających na celu wykazanie okoliczności przeciwnych.

S ąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art.6 ust.1 punkt 1, art.8 ust.1 i art.11 ust.1 i art.12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2020 roku, poz.53) pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity Dz. U z 2019 r., poz. 1040 ), przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste (nie może on wyręczyć się w pracy inną osobą) i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Dla stwierdzenia cechy stosunku pracy z reguły wskazuje się na takie elementy jak: określony czas pracy i określone miejsce wykonywania czynności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca czasu i sposobu wykonywania pracy, obowiązek wykonywania poleceń przełożonych.

Stosownie zaś do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. Nr 60 poz. 636 z późn. zm.), pracownikom, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Natomiast zgodnie z treścią art. 4 w ust 1 i 2 ustawy zasiłkowej, ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest faktycznie realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika faktycznie świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W niniejszej sprawie płatnik składek Biuro (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. i ubezpieczona zawarli w dniu 1 marca 2019 r. umowę o pracę, która stanowiła stosowną podstawę do zastosowania ww. regulacji i przyjęcia, iż uzyskała ona prawo do świadczeń określonych w ustawie zasiłkowej. Jednakże ważność tej umowy została przez organ rentowy niesłusznie zakwestionowana. Niewątpliwie bowiem umowa o pracę z dnia 1 marca 2019 r. nie została zawarta dla pozoru, jest ważna i nie ma do niej zastosowania przepis art. 83 k.c. oraz nie jest ona także sprzeczna z zasadami współżycia społecznego oraz nie zmierza do obejścia prawa w świetle art. 58 k.c.

W myśl art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.§ 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Po pierwsze podkreślić należy, iż zawarcie przedmiotowej umowy o pracę nie miało na celu obejścia przepisów ustawy, gdyż osiągnięcie wskazanych przez organ rentowy celów jest zgodne z ustawą. Nawiązanie stosunku pracy powoduje konsekwencje prawne nie tylko w sferze prawa pracy, ale i w innych dziedzinach prawa. Jednym z takich skutków jest prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek ziszczenia się określonych w ustawie warunków. Skutek ten po ich spełnieniu powstaje z mocy prawa. Nie można zatem wiązać zawarcia umowy o pracę, choćby zmierzała wyłącznie do uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych, z zamiarem obejścia prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; zdanie odrębne do wyroku Sądu Najwyższego z 14 lipca 2005 r. II UK 278/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 116). Cel w postaci objęcia ubezpieczeniem społecznym i uzyskania z niego świadczeń nie jest bowiem sprzeczny z ustawą ani nie zmierza do jej obejścia, a przeciwnie - co zostało już wcześniej powiedziane - jest konsekwencją uzyskania statusu pracownika.

Zgodnie z treścią art. 83 kc w związku z art. 300 kp nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc strony niejako udawałyby, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, na co Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, iż nie skutkuje w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego tylko taka umowa o pracę, która nie wiąże się z faktycznym wykonywaniem tej umowy, a zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tytułu ubezpieczenia w postaci zatrudnienia. Chodzi tu zatem o "fikcyjne" zawarcie umowy, gdzie następuje zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego jako pracownika osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła (wyrok Sądu Najwyższego z 16 marca 1999 r. II UKN 512/98, opubl: OSNAPiUS rok 2000, Nr. 9, poz. 36; wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2001 r. II UKN 244/00, opubl: OSNAPiUS rok 2002, Nr. 20, poz. 496; wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996 r. II UKN 32/96, opubl: OSNAPiUS rok 1997, Nr. 15, poz. 275; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005 r. II UK 141/04, opubl: OSNAPiUS rok 2005, Nr. 15, poz. 235, str. 712).

W świetle poczynionych w rozpoznawanej sprawie ustaleń faktycznych nie można mówić o pozorności oświadczeń woli w zawarciu umowy o pracę. Postępowanie dowodowe wykazało bowiem, iż ubezpieczona pracę podjęła i ją faktycznie świadczyła od dnia 1 marca 2019 r. , a pracodawca – świadczenie to przyjmował, płacąc umówione wynagrodzenie. (por. wyrok SN z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 - 16/251 oraz wyrok SN z dnia 25 stycznia 2005 roku, II UK 141/04, OSNP 2005/15/235)

Trudno uznać, że dążenie do uzyskania przez zawarcie umowy o pracę ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym może być zakwalifikowane jako zmierzające do dokonania czynności sprzecznej z prawem albo mającej na celu obejście prawa. Przeciwnie, jest to zachowanie rozsądne i uzasadnione zarówno z osobistego, jak i społecznego punktu widzenia.

W ocenie Sądu z zebranego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, iż umowa o pracę zawarta przez ubezpieczoną i płatnika była realizowana. Wskazać należy, że powierzone J. M. obowiązki m.in. takie jak kontakt z klientami , wysyłanie maili, przyjmowanie i tworzenie dokumentów nie są pracami , które mogłyby przekraczać umiejętności osoby legitymującej się wyższym wykształceniem , a co istotne , wnioskodawczyni pozostawała pod stałym nadzorem , co do prawidłowości wykonywania zadań. Nie może również dziwić ,że wnioskodawczyni jako osoba bezrobotna poszukiwała zatrudnienia , a płatnik chcąc ograniczyć koszty zatrudnienia pracownika szukał form wsparcia z Urzędu Pracy. Fakt zaś zatrudnienia wnioskodawczyni poprzez Urząd Pracy wręcz potwierdza rzeczywistą wolę stron ,co do faktycznego zawarcia umowy o pracę z dnia 1 marca 2019 r. Trudno bowiem założyć , że jeżeli rzeczywistą wolą stron spornej umowy miało być jej fikcyjne zawarcie , to angażowałyby one w ten proces Urząd Pracy , tym bardziej ,że zawarta przez płatnika umowa z Urzędem Pracy nakładała na niego pewne obowiązki , jak choćby konieczność zatrudnienia pracownika po zakończeniu refundacji kosztów z Urzędu Pracy. Nadto brak dowodu, by ubezpieczona wiedziała o ciąży w momencie zatrudnienia.

W przedmiotowej sprawie ponad wszelką wątpliwość ustalono, że J. M. spornym okresie od dnia 1 marca 2019 r. posiadała status pracownika, bowiem faktycznie wykonywała ona osobiście pracę określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, pod którego kierownictwem pozostawała i którego polecenia służbowe wykonywała, który tą świadczoną przez nią pracę przyjmował. Z zebranego materiału dowodowego wynika, że ubezpieczona faktycznie podjęła zatrudnienie w firmie płatnika od dnia od 1 marca 2019 r. zgodnie z treścią zawartej umowy o pracę. J. M. pracowała po 8 godzin dziennie (40 godzin tygodniowo) od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00 – 16.00. Podpisywała ona także listy obecności i była rozliczana z czasu pracy. Do dnia niezdolności do pracy spowodowanej chorobą w okresie ciąży, tj. do 30 maja 2019 r. ubezpieczona codzienne faktycznie wykonywała swoją pracę i otrzymała za nią wynagrodzenie.

W tym stanie rzeczy należało przyjąć, że J. M. rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz płatnika Biura (...) sp. z o.o. w ramach umowy o pracę z dnia 1 marca 2019 r. Powyższe w ocenie Sądu jest jak najbardziej wiarygodne i zostało w toku postępowania udowodnione.W tej sytuacji zdaniem Sądu nie można podzielić stanowiska reprezentowanego przez organ rentowy, że ubezpieczona podjęła zatrudnienie jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Mając na względzie wszystkie wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ze zn. 14 § 2 kpc, zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku uznając odwołanie wnioskodawczyni za zasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz J. M. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił zgodnie z § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800).