Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

A. S. (...) prowadzący warsztat blacharsko-lakierniczy wniósł pozew przeciwko (...) w T. o zasądzenie na rzecz powoda kwoty 2238,59 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lipca 2012 do dnia zapłaty. Wniósł również o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podniósł, że prowadzi działalność gospodarczą. W związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 30 maja 2012 roku M. R. (1) wynajął od powoda pojazd zastępczy O. (...) nr rej. (...). Powód wystawił M. R. (2) fakturę VAT nr (...) na kwotę 2238,60 zł obejmującą koszt wynajęcia samochodu zastępczego. W dniu 12 lipca 2010 roku powód zawarł z M. R. (1) umowę cesji wierzytelności. M. R. (1) przeniósł na A. S. prowadzącego działalność gospodarczą (...) wierzytelność przysługującą mu względem (...) w T.. Pismem z dnia 3 lipca 2012 roku pozwany poinformowała powoda, że nie uznaje kosztów wynajmu samochodu zastępczego z uwagi na brak wniosku na etapie zgłoszenia i likwidacji szkody, brak współpracy i udokumentowania konieczności najmu, obowiązek minimalizacji kosztów. Powód pismem z dnia 25 września 2012 roku wezwał pozwanego do dobrowolnego spełnienia świadczenia. Pozwany nie uregulował należności względem powoda.

W odpowiedzi na pozew (...) w T. wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Strona pozwana zakwestionowała zasadność roszczenia. Pozwany podał, że bezsporne jest to, że szkoda z dnia z dnia 30 maja 2012 roku została zgłoszona w dniu 30 maja 2012 roku. Zostało przeprowadzone postępowanie likwidacyjne w sprawie (...). Decyzjąz dnia 3 lipca 2012 roku pozwany wypłacił odszkodowanie za pojazd ustalone w systemie szkody całkowitej. Odmówił wypłaty odszkodowania za pojazd zastępczy. Powód nie wykazał celowości najmu pojazdu zastępczego w okresie, za który dochodzi odszkodowania. Stawki za najem pojazdu były zawyżone i zostały ustalone dopiero po zakończeniu najmu.

W kolejnym piśmie procesowym powód podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko.

Wyrokiem z dnia 16 maja 2013 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy: 1. oddalił powództwo,

2. zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 617,00 zł tytułem kosztów procesu.

Sąd Rejonowy rozstrzygnięcie swoje oparł na następujących rozważaniach:

M. R. (1) kierując pojazdem marki S. (...) o nr rej. (...) miał w dniu 30 maja 2012 roku kolizję drogową z innym pojazdem. Kolizja miała miejsce w B.. M. R. (1) był poszkodowanym. J. L., kierujący pojazdem marki F. (...), który był sprawcą kolizji, był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w (...) . W dniu 30 maja 2012 roku M. R. (1) wynajął od A. S., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...), pojazd zastępczy marki O. (...) o nr rej. (...). A. S. wystawił M. R. (2) fakturę VAT nr (...) na kwotę 2238,60 zł obejmującą koszt wynajęcia samochodu zastępczego.

W dniu 3 lipca 2012 roku (...) w T. wypłaciło A. S. kwotę 3444 zł w związku z zakończeniem postępowania likwidacyjnego. Koszty najmu pojazdu zastępczego z faktury VAT nr (...) nie zostały uznane. M. R. (1) zawarł z A. S. w dniu 12 lipca 2012 roku umowę cesji wierzytelności przysługującą M. R. (1) względem (...) w T.. W § 5 tej umowy strony ustaliły, że nabywca wierzytelności (A. S.) podejmie postępowanie sądowe celem odzyskania od ubezpieczyciela należnego odszkodowania. W przypadku zaspokojenia jego roszczeń opisanych powyżej nie będzie dochodził należności od zbywcy (M. R. (1)). M. R. (1) nie zapłacił A. S. za najem pojazdu zastępczego.

W dniu 25 września 2012 roku A. S. wezwał (...) w T. do zapłaty kwoty 2238.59 zł tytułem zweryfikowanej stawki dobowej za wynajęcie pojazdu zastępczego.

(...) w T. nie zapłaciła na rzecz A. S. kwoty 2238,59 zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody z dokumentów, które nie budziły wątpliwości co do swojej wiarygodności, a ponadto nie zostały zakwestionowane przez żadną ze stron. Dokonując oceny całości zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd kierował się regułami wynikającymi z normy art. 233 § 1 k.p.c, tj. własnym przekonaniem oraz nakazem wszechstronnego rozważenia całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, a ponadto zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd oparł się również na zeznaniach świadka M. R. (1) i dowodzie z przesłuchania powoda A. S.. Zeznania te były spójne i logiczne i Sąd dał im wiarę.

Sąd Rejonowy zważył, iż spór między stronami dotyczył zasadności odszkodowania za wynajem pojazdu zastępczego przez M. R. (1). Bezsporne było to, że M.

R. nie zapłacił A. S. za najem pojazdu zastępczego.

Przed rozważeniem istoty sprawy sąd wskazał, że zgodnie z art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Zgodnie natomiast z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych. Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli (Dz.U. Nr 124,poz. 1152) z ubezpieczenia OC przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Stosownie zaś do art. 36 ust. 1 tej ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej.

Odnosząc powyższe przepisy do ogólnych norm prawa cywilnego, zgodnie z treścią art. 363 § 1 k.c. Sąd Rejonowy wskazał, że naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże tylko w sytuacji gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Stosownie do cytowanego przepisu naprawienie szkody może polegać albo na restytucji naturalnej albo na zapłacie odszkodowania pieniężnego. Wyboru, o którym mowa w § 1 art. 363 k.c, dokonuje się przez złożenie stosownego oświadczenia drugiej stronie. Przywrócenie rzeczy uszkodzonej do stanu poprzedniego polega na doprowadzeniu jej do stanu używalności w takim zakresie, jaki istniał przed wyrządzeniem szkody. Jeżeli do osiągnięcia tego celu konieczne jest użycie nowych elementów, to poniesione na nie wydatki wchodzą w skład kosztów naprawienia szkody przez przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego. W konsekwencji powyższe wydatki obciążają osobę odpowiedzialną za szkodę. Powszechnie przyjmuje się, iż w polskim systemie prawnym obowiązuje zasada pełnego odszkodowania. Zakres obowiązku naprawienia szkody normuje zaś w podstawowy sposób art. 361 k.c. Nakłada on - co do zasady - na zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedzialność ograniczaną normalnymi następstwami działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła oraz stratami, które poszkodowany poniósł bądź (także) korzyściami, których w wyniku wyrządzenia szkody nie uzyskano. Sąd Rejonowy podkreślił, że w niniejszym stanie faktycznym mamy do czynienia z kolizją drogową i powstałą w ten sposób szkodą majątkową. Pojazd należący do powoda uległ uszkodzeniu - i co za tym idzie - naprawienie doznanego w ten sposób przez powoda uszczerbku wymaga zapłacenia określonej sumy pieniężnej. Zgodnie z poglądem wyrażonym w uchwale Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2003 roku ( III CZP 32/03; OSNC 2004/4/51), który Sąd

Rejonowy podzielił: „odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku'*. Jedynym ograniczeniem, jakie zostało przewidziane przez ustawodawcę wprowadza art. 824 ¹ § 1 k.c, który stanowi, że o ile nie umówiono się inaczej suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody.

Pozwana kwestionowała zasadność wynajmu auta zastępczego. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11) wyraził pogląd zgodnie, z którym, zwrotowi mogą podlegać tylko wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem.

Sąd pierwszej instancji stwierdził, że stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy dotyczące tego, że strata majątkowa powstaje dopiero z chwilą poniesienia kosztów najmu pojazdu zstępczego, będzie miało zastosowanie w przedmiotowej sprawie, bowiem M. R. (1) nie uiścił żadnej kwoty za najem auta zastępczego (k.60v-zeznania M. R. (1) ego). W § 5 umowy cesji wierzytelności strony ustaliły, że nabywca (A. S.) podejmie postępowanie sądowe celem odzyskania od ubezpieczyciela należnego odszkodowania. W przypadku zaspokojenia jego roszczeń opisanych powyżej nie będzie dochodził należności od zbywcy (M. R. (1)). Nie doszło zatem do zwolnienia z długu po stronie M. R. (1).

Skoro M. R. (1) nie uiścił żadnej kwoty za najem auta zastępczego, to nie poniósł on żadnej szkody w tym zakresie. W związku z tym, że nie było straty po stronie M. R. (1) cesja wierzytelności pomiędzy M. R. (1), a A. S. (k.12-13) nie może stanowić podstawy dochodzenia roszczenia przez powoda.

W związku z powyższym Sąd Rejonowy oddalił powództwo w całości.

Sąd oddalił wniosek dowodowy powoda zgłoszony w piśmie z dnia 14 maja 2103 roku(k.58-59). Powód wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny motoryzacji na okoliczność ceny rynkowej wynajmu pojazdu zastępczego zbliżonego do pojazdu poszkodowanego oraz ustalenia czasu technologicznej naprawy pojazdu poszkodowanego na okoliczność zasadności wynajmu pojazdu zastępczego oraz jego kosztów.

Nie zachodziła konieczność ustalania zasadności wynajmu pojazdu zastępczego oraz jego kosztów, gdyż po strome M. R. (1) nie zachodziła szkoda, a zatem nie było podstaw do dochodzenia roszczenia opisanego w pozwie. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny motoryzacji na okoliczność opisaną przez powoda skutkowałaby przedłużeniem postępowania (art. 217 § 3 kpc) i zbędnym generowaniem kosztów postępowania. W związku z tym Sąd Rejonowy na rozprawie (k.61) oddalił wniosek dowodowy powoda zgłoszony w piśmie z dnia 14 maja 2013 roku.

O kosztach procesu sąd I instancji orzekł mając na uwadze przepis art, 98 k.p.c, przewidujący zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwany wygrał sprawę w całości.

Koszty poniesione przez pozwanego wyniosły 617 zł i objęły wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 600 zł, tj. w wysokości obliczonej zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 oraz § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z wyboru i opłatę skarbową od pełnomocnictwa 17 zł.

Wyrok Sądu Rejonowego w całości zaskarżył powód zarzucając:

-naruszenie prawa materialnego - art. 361 § 1 i 2 kc poprzez jego błędną wykładnię
polegającą na przyjęciu, że koszt pojazdu zastępczego nie stanowi elementu szkody w sytuacji

gdy nie został on faktycznie zapłacony podczas, gdy prawidłowa wykładnia powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że elementem szkody w przypadku osób nie

prowadzących działalności gospodarczej jest koszt wynajmu pojazdu zastępczego także w sytuacji,

gdy po stronie poszkodowanego pozostaje zobowiązanie do zapłaty tych kosztów.

-naruszenie prawa procesowego - art. 233 § 1 poprzez przekroczenie granicy

swobodnej oceny dowodów poprzez przyjęcie, że M. R. (1) nie poniósł kosztów wynajmu samochodu zastępczego i wniosło:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wg norm przepisanych,

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego, tym kosztów zastępstwa adwokackiego wg norm przepisanych.

S ąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

W ocenie Sądu Odwoławczego apelacja nie zawierała żadnych argumentów, które mogłyby podważyć prawidłowe ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji. Ustalenia te Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za podstawę własnego rozstrzygnięcia.

Wbrew twierdzeniom skarżącego nie ma podstaw, by podzielić zarzut naruszenia art. 233 § 1 kpc, określającego zasadę oceny materiału dowodowego przez sąd. Zasada swobodnej oceny dowodów określona tym przepisem wyraża się w jej ocenie według własnego przekonania sądu, opartego na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego.

W niniejszej sprawie zasady z art. 233 § 1 kpc nie zostały naruszone, gdyż ocena zgromadzonego materiału dowodowego i poczynione na jej podstawie ustalenia faktyczne zostały

dokonane przez Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy i brak jest podstaw do podzielenia stanowiska apelującego co do ich nieprawidłowości. Sąd Rejonowy przeanalizował dowody i ocenił ich wiarygodność według własnego przekonania opartego o wszechstronną analizę zebranego materiału, zasady logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Wnioski wyprowadzone z analizy dowodów nie budzą zastrzeżeń. Sąd Rejonowy jasno i logicznie wyjaśnił, iż M. R. (1) nie uiścił żadnej kwoty za najem auta zastępczego i nie poniósł szkody w tym zakresie. W tym kontekście prawidłowo przyjął Sąd I instancji, że po stronie M. R. (1) nie było straty, a zatem cesja wierzytelności pomiędzy nim, a powodem nie może stanowić podstawy dochodzenia roszczenia przez powoda

Podkreślić należy, że zarzuty apelacyjne dotyczące zarówno naruszenia art. 233 § 1 kpc jak i art. 361 § 1 i § 2 kc opierają, się głównie na twierdzeniach, iż za szkodę uznać należy koszt wynajmu pojazdu zastępczego w sytuacji, gdy po stronie poszkodowanego pozostaje zobowiązanie do zapłaty tych kosztów. W istocie bowiem zdaniem apelującego obowiązek zapłaty należności za wynajem samochodu stanowi poniesienie kosztów, bowiem majątek poszkodowanego uległ umniejszeniu.

Podkreślić należy wyraźnie, iż w niniejszym postępowaniu powód opierał swe roszczenie w zakresie żądania zasądzenia odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego na podstawie zawartej umowy cesji wierzytelności z dnia 12 lipca 2012 r. (k.12) z M. R. (1).

Apelujący wywodził zasadność roszczeń o zwrot kosztów najmu samochodu zastępczego, zachodzącą już z momentem wykazania istnienia zobowiązania z tego tytułu, a tym samym braku konieczności faktycznej zapłaty przez najemcę. Takie stanowisko nie zasługuje jednak na aprobatę.

Sąd Rejonowy po dokonaniu ustaleń w oparciu o przeprowadzone dowody, w tym w oparciu o wyżej wskazane dokumenty doszedł do słusznego wniosku, iż wobec niewykazania rzeczywistego poniesienia kosztów najmu, powództwo podlegało oddaleniu. Powód nie wykazał bowiem, w niniejszej sprawie, iż M. R. (1) poniósł koszty z tego tytułu , a zatem cesja wierzytelności pomiędzy nim, a powodem nie może stanowić podstawy dochodzenia roszczenia przez powoda.

Wskazać należy, że Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu Najwyższego zawarty w uchwale z dnia 17 listopada 2011 r. (III CZP 5/11, Lex nr 1011468) przytoczonej również w uzasadnieniu Sądu Rejonowego, iż zwrotowi za najem samochodu zastępczego podlegać mogą tylko wydatki rzeczywiście poniesione z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Chodzi tu zatem o sytuację, w której doszło już do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego w okresie remontu uszkodzonego pojazdu albo przez okres niezbędny do nabycia

nowego pojazdu, co prowadzi do zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty (art. 361 § 2 kc).

Odwrotnie niż w przypadku naprawy samochodu, która nie jest warunkiem wypłaty odszkodowania (istotne znaczenie ma tu fakt powstania szkody), w sytuacji najmu pojazdu zastępczego, strata majątkowa jak wyżej wskazano powstaje dopiero z chwilą rzeczywiście poniesionych kosztów z tego tytułu.

Zarzut zatem apelującego, naruszenia przepisu art. 361 § 1 i § 2 kc, poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że koszt pojazdu zastępczego nie stanowi elementu szkody w sytuacji, gdy nie został on faktycznie zapłacony podczas, gdy prawidłowa wykładnia powyższego przepisu (zdaniem apelującego) prowadzi do wniosku, że elementem szkody w przypadku osób nie prowadzących działalności gospodarczej jest koszt wynajmu pojazdu zastępczego także w. sytuacji, gdy po stronie poszkodowanego pozostaje zobowiązanie do zapłaty tych kosztów jest bezzasadny.

Mając na uwadze wszystkie wskazane wyżej okoliczności, wyrok Sądu pierwszej instancji należało uznać za prawidłowy i apelacja jako bezzasadna - na mocy art. 385 k.p.c. -podlegała oddaleniu.

O kosztach procesu orzeczono w myśl art. 98 k.p.c, tj. na zasadzie odpowiedzialności za wynik spraw}', stosownie do stawek rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

7