Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2020 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział I Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Kuryłas

Protokolant: sekretarz sądowy Agata Rosa

po rozpoznaniu w dniu 13 października 2020 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko: J. K.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego J. K. na rzecz powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 10.213,81 zł ( dziesięciu tysięcy dwustu trzynastu złotych osiemdziesięciu jeden groszy ) wraz :

- z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP w stosunku rocznym , ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie , liczonymi od kwoty 9.904,58 zł ( dziewięciu tysięcy dziewięciuset czterech złotych pięćdziesięciu ośmiu groszy ) – od dnia 18 października 2018 r do dnia zapłaty ,

-z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 96,04 zł

( dziewięćdziesięciu sześciu złotych czterech groszy ) – od dnia 23 października 2018 r do dnia zapłaty ,

-z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 209,65 zł

( dwustu dziewięciu złotych sześćdziesięciu pięciu groszy ) – od dnia 23 października 2018 r do dnia zapłaty ,

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 145 zł ( stu czterdziestu pięciu złotych ) tytułem zwrotu kosztów procesu ,

3.  przyznaje ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie radcy prawnemu B. P. kwotę 2.952 zł ( dwóch tysięcy dziewięciuset pięćdziesięciu dwóch złotych ) wraz z podatkiem VAT – tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonego pozwanemu z urzędu .

Sędzia Agnieszka Kuryłas

Sygn. akt I C 567/19

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w postępowaniu elektronicznym z dnia 23 października 2018 roku powódka (...) Bank S.A. w W. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego J. K. kwoty 10 213,81 zł wraz z odsetkami i kosztami postępowania. W uzasadnieniu swojego pozwu wskazała, iż strony zawarły umowę kredytu nr (...) z dnia 28 kwietnia 2014 roku. Zdaniem strony powodowej pozwany nie wywiązał się z obowiązku spłaty, a nieuiszczona należność stała się wymagalna z dniem 23 marca 2018 roku. Zgodnie z twierdzeniami powódki na dochodzoną kwotę składają się: należność główna w wysokości 9 904,58 zł, odsetki umowne za okres korzystania z kapitału w wysokości 10 % od dnia 23.03.2018 r do 07.08.2018 r w wysokości 96,04 zł, odsetki za opóźnienie w wysokości 10 % od dnia 23.03.2018 r do dnia 17.10.2018 r w wysokości 209,65 zł oraz kwota 3,54 zł tytułem opłat i prowizji.

Nakazem zapłaty z dnia 22.11.2018 roku wydanym w postępowaniu elektronicznym Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym (...) w L.zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę dochodzoną pozwem oraz koszty postępowania.

Pozwany skutecznie zaskarżył nakaz zapłaty wnosząc w zakreślonym terminie sprzeciw, wobec czego nakaz zapłaty utracił moc.

Postanowieniem wydanym w dniu 28.01.2019r w elektronicznym postępowaniu upominawczym przez Referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym (...) w L.przekazano sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi Rejonowemu.

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2019 roku tut. Sąd zwolnił pozwanego – na jego wniosek- w całości od kosztów sądowych i ustanowił dla niego pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego.

W piśmie procesowym z dnia 16.04.2020 r., będącym odpowiedzią na pozew, pełnomocnik z urzędu pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pełnomocnik pozwanego wskazał, że J. K. od wielu lat jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, jest niezdolny do pracy, korzysta stale z pomocy osób trzecich, ma znacznie ograniczoną możliwość poruszania się, porusza się z trudem o kuli, ma ograniczoną możliwość mówienia i pisania, korzysta z pomocy opiekunki w zakresie samodzielnej egzystencji. Dlatego też, w jego ocenie , umowa kredytu z dnia 28 kwietnia 2014 roku jest nieważna, ponieważ stan zdrowia pozwanego wyłącza w sposób całkowity świadome podjęcie decyzji przez pozwanego w tym zakresie, jak również wskazuje na brak jakichkolwiek norm etycznych przez udzielającego kredytu pozwanemu.

Wskazał, że pozwany nie tylko nie jest w stanie aktualnie spłacać kredytu, lecz nie był w stanie tego czynić w chwili zaciągnięcia zobowiązania, o czym świadczy okoliczność że nie spłacił żadnej raty kredytu. W jego ocenie zawarcie umowy kredytowej przez pozwanego jest dotknięte wadą nieważności z powodu zaciągnięcia zobowiązania niemożliwego do spełnienia już w chwili jego zaciągnięcia. Tym samym w ocenie strony pozwanej roszczenie dochodzone pozwem jest bezzasadne.

Na rozprawie w dniu 4 czerwca 2020 roku pełnomocnik z urzędu pozwanego dodatkowo podniósł zarzut przedawnienia dochodzonego pozwem roszczenia w całości.

W replice do powyższego strona powodowa odnosząc się do zarzutów pozwanego wskazała, że żaden z przedłożonych przez pozwanego dokumentów nie potwierdza jakoby pozwany w dacie zawierania umowy kredytu miał być w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dalej wskazała, że zdolność kredytowa pozwanego była zweryfikowana, dlatego kwota udzielonego kredytu była stosunkowo niska oraz rozłożona w spłacie aż na osiem lat (96 miesięcy), Wreszcie wskazała, że wbrew twierdzeniom pełnomocnika pozwanego J. K. przystąpił do spłaty zadłużenia wynikającego z kredytu i dokonywał regularnych wpłat do połowy 2018 roku.

Na rozprawie w dniu 13 października 2020 roku pełnomocnik z urzędu pozwanego podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie, w tym zarzut przedawnienia roszczenia, jednocześnie podnosząc, że roszczenie powódki jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego wobec faktu, że pozwany jest w trudnej sytuacji finansowej oraz zdrowotnej.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 kwietnia 2014 roku powódka (...) Bank S.A. w W. zawarła z J. K. zamieszkałym w S. przy ul. (...). (...) w S. , na jego wniosek , umowę konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) na kwotę 1. 144,69 zł na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych kredytobiorcy oraz na kwotę 11. 344,90 zł na spłatę wcześniej zaciągniętych kredytów. Spłata kredytu miała nastąpić w 96 ratach miesięcznych. Pozwany zobowiązał się nadto do uiszczenia prowizji bankowej w kwocie 950,12 zł , składki ubezpieczeniowej z tytułu umowy grupowego ubezpieczenia na wypadek zgonu , całkowitej niezdolności do pracy albo hospitalizacji w wyniku NW w kwocie 2. 422,10 zł, odsetek od kapitału kredytu w kwocie 9 787,54 zł.

Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która w dniu podpisania umowy wynosiła 16 % w stosunku rocznym. Całkowita kwota kredytu wyniosła 12. 489,59 zł. Całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę wynosiła 25. 649,35 zł.

Raty kredytu miały być równe i płatne w okresach miesięcznych do 9 dnia każdego miesiąca począwszy od dnia 9 czerwca 2014 roku i wynosiły po 231,42 zł każda.

Przy zawarciu umowy pozwany wyraził zgodę na objęcie umowy umową ubezpieczenia na wypadek zgonu , całkowitej niezdolności do pracy albo hospitalizacji w wyniku NW i finansowaniu składki w wysokości 2. 422,10 zł .

Zgodnie z treścią umowy bank miał prawo wypowiedzenia umowy kredytowej z zachowaniem jedno miesięcznego okresu wypowiedzenia m.in. w przypadku zwłoki klienta z zapłatą pełnych rat, wynikających z harmonogramu spłat, za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim, pisemnym wezwaniu kredytobiorcy do spłaty wymagalnych należności w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania.

Dowód :

- umowa konsolidacyjnego kredytu gotówkowego z dnia 28 kwietnia 2014 roku – k. 50 – 33;

-wniosek o udzielenie kredytu konsumenckiego z dnia 28 kwietnia 2014 roku – k. 123 – 124v.

J. K. dokonywał regularnych wpłat na poczet kredytu do lipca 2018 roku, po czym zaprzestał spłacania kredytu.

Dowód :

-szczegółowe rozliczenie kredytu k. 118 – 122.

Pismem z dnia 7.05.2018r. (...) Bank S.A. poinformował J. K. o powstałej zaległości w spłacie kredytu w wysokości 629,95 zł i wezwał pozwanego do jej uregulowania pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Wobec nieuregulowania powstałego zadłużenia , pismem z dnia 7.06.2018 r powodowy bank wypowiedział pozwanemu umowę kredytu nr (...) z zachowaniem okresu wypowiedzenia i informacją o postawieniu całości środków kredytowych wraz z odsetkami i kosztami w stan natychmiastowej wykonalności po jego upływie . Oświadczenie banku o wypowiedzeniu umowy zostało doręczone pozwanemu na adres wskazany w umowie kredytowej tj. S., Al. (...) i pozwany odebrał je osobiście w dniu 25.06.2018 r , co potwierdził własnoręcznym podpisem na zwrotnym poświadczeniu odbioru .

Dowód :

-wezwanie do zapłaty z dnia 7.05.2018 r k. 58-59 v.

- wypowiedzenie umowy z dnia 7 czerwca 2018 r wraz z potwierdzeniem odbioru k 56 – 57v.

W dniu 07.08.2018 r powodowy bank ostatecznie wezwał pozwanego do zapłaty całości należności z umowy kredytu nr (...), na którą składały się : kapitał w kwocie 9 904,58 zł, odsetki umowne w wysokości 96,04 zł , odsetki podwyższone za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej w wysokości 17,06 zł oraz kwotę 3,54 zł tytułem opłat windykacyjnych.

Dowód :

-ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 07.08.2018 r k. 58 – 59 v.

(...) Bank S.A. w W. w dniu 17.10.2018 r sporządził wyciąg z ksiąg bankowych stwierdzający, że w księdze bankowej ujawniona jest wierzytelność powodowego banku w wysokości 10 213,81 zł przysługująca od pozwanego J. K., na którą to kwotę składały się: należność główna w wysokości 9 904,58 zł, odsetki umowne za okres korzystania z kapitału w wysokości 10 % od dnia 23.03.2018 r do dnia 07.08.2018r w wysokości 96,04 zł , odsetki za opóźnienie naliczone od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 10 % od dnia 23.03.2018 r do 17.10.2018 r w kwocie 209,65 zł oraz opłaty i prowizje w kwocie 3,54 zł.

Dowód :

- wyciąg z ksiąg (...) Banku S.A. z dnia 17 października 018 roku – k. 49.

W dniu 20 lipca 2011 roku (...) ds. orzekania o niepełnosprawności w S. wydał orzeczenie o stopniu niepełnosprawności , w którym stwierdził, że J. K. ma naruszoną sprawność organizmu, która powoduje niezdolność do podjęcia pracy i wymaga udzielenia w celu pełnienia ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku , płci, czynników społecznych i kulturowych, długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. W orzeczeniu stwierdzono, że J. K. ma znaczny stopień niepełnosprawności.

Z tytułu stwierdzonej niepełnosprawności pozwany ma przyznaną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od dnia 22 listopada 2011 roku (na stałe) rentę inwalidzką, która w dacie zawarcia umowy kredytu wynosiła 821,01 zł netto, i która jest cyklicznie waloryzowana.

Decyzją z dnia 21 listopada 2018 roku Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w S. przyznał pozwanemu pomoc w formie usług opiekuńczych na okres od dnia 1 października 2018 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku.

Dowód:

- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 20 lipca 2011 roku – k. 9 – 9 v. oraz k. 91 – 92;

- decyzja z dnia 21 listopada 2018 roku – k. 93 – 94;

- indywidualna karta usług w zakresie świadczenia sług opiekuńczych z dnia 23 października 2018 roku – k. 95 – 97;

- decyzja ZUS o waloryzacji renty – k. 98;

- wniosek o przyznanie kredytu – k. 123 – 124 v.

Sąd zważył, co następuje.

W ocenie Sądu Rejonowego wywiedzione powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości .

Strona powodowa wywodziła swoje żądanie z umowy konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 28.04.2014 r zawartej między pozwanym J. K. a powodowym Bankiem.

Zgodnie z art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W ocenie Sądu, w okolicznościach niniejszej sprawy i uwzględnieniu twierdzeń pozwanego powódka dostatecznie sprostała obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. w zakresie wykazania istnienia i wysokości dochodzonego żądania przedstawiając w tym zakresie dowody z dokumentów. Również Sąd nie powziął wątpliwości co ich rzetelności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Twierdzenia powódki, w tym w zakresie istnienia i wysokości przedmiotowego zobowiązania pozwanego znajdowały oparcie w dowodach z dokumentów złożonych przez stronę powodową. Były to dokumenty o charakterze prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c.

Dokument prywatny stanowi pełnoprawny środek dowodowy, który sąd orzekający może uznać za podstawę swoich ustaleń faktycznych, a następnie wyrokowania, aczkolwiek moc dowodowa dokumentu prywatnego jest jednak słabsza aniżeli moc dowodowa dokumentu urzędowego, ponieważ dokumenty prywatne nie korzystają z podstawowego w tym zakresie domniemania, iż ich treść jest zgodna ze stanem rzeczywistym (domniemania zgodności z prawdą). Nie przeszkadza to jednak w tym, aby sąd orzekający w ramach swobodnej oceny dowodów (art. 233) uznał treść dokumentu prywatnego za zgodną z rzeczywistym stanem rzeczy. Dokumenty prywatne, podobnie jak i dokumenty urzędowe korzystają z domniemania autentyczności (inaczej - prawdziwości), tj. domniemania, że dokument pochodzi od jego wystawcy, a zatem jest autentyczny. Nie jest on więc podrobiony ani przerobiony. Domniemanie to można obalić przeciwdowodem na podstawie art. 253 k.p.c. Dokumenty prywatne korzystają z drugiego jeszcze domniemania prawnego, tj. domniemania, że oświadczenie zawarte w dokumencie pochodzi od osoby, która dokument ten podpisała. Ustawodawca wymienia odrębnie to domniemanie i to w dwóch przepisach - art. 245 i 253. Domniemanie to oczywiście nie obejmuje konkluzji, iż samo oświadczenie zawarte w dokumencie prywatnym jest zgodne z prawdą.

Strona pozwana w żadnym zakresie nie kwestionowała prawdziwości dokumentów złożonych przez powódkę na dowód istnienia i wysokości zobowiązania pozwanego wobec powódki. Równocześnie analiza treści tych dokumentów w pełni potwierdzała stanowisko powódki co do istnienia i wysokości objętego żądaniem pozwu roszczenia . Dokumenty te stanowiły podstawę ustalenia stanu faktycznego w sprawie .

Na wstępie rozważań prawnych Sąd orzekający wskazuje, że rozważaniami prawnymi zostały objęte tylko zarzuty pozwanego, a wyartykułowane szczegółowo w piśmie procesowym z dnia 16 kwietnia 2020 r będącym odpowiedzią na pozew , jak również oświadczenie złożone na rozprawie w dniu 4 czerwca 2020 roku oraz w dniu 13 października 2020 roku. Powyższe zarzuty dotyczyły przede wszystkim stwierdzenia, że umowa kredytu z dnia 28 kwietnia 2014 roku jest nieważna, ponieważ stan zdrowia pozwanego wyłącza w sposób całkowity świadome podjęcie decyzji przez pozwanego w tym zakresie . Jednocześnie odnosiły się do stwierdzenia sprzeczności żądania pozwu z zasadami współżycia społecznego, z uwagi na trudną sytuację finansową oraz zdrowotną pozwanego. Strona pozwana podniosła nadto zarzut przedawnienia dochodzonego pozwem roszczenia w całości.

W pierwszej kolejności Sąd odniósł się do podniesionego przez pełnomocnika pozwanego zarzutu nieważności umowy kredytowej , uznając go za bezzasadny.

Zgodnie z treścią art. 82 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.

Przyjmowane jest w orzecznictwie, że stan wyłączający świadomość, to brak rozeznania, niemożność rozumienia zachowań własnych i zachowań innych osób, niezdawanie sobie sprawy ze znaczenia i skutków własnego postępowania. Musi on wynikać z przyczyny wewnętrznej, a zatem z położenia, w jakim znajduje się osoba składająca oświadczenie woli, a nie z okoliczności zewnętrznych, w jakich się znalazła. Uregulowana w tym przepisie wada oświadczenia woli obejmuje dwa różne stany, które mogą występować samodzielnie, ale granica pomiędzy stanem wyłączającym świadome powzięcie decyzji a stanem wyłączającym swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli jest trudna do wyznaczenia. Powzięcie decyzji i wyrażenie woli jest swobodne, gdy zarówno proces decyzyjny, jak i wyrażenie woli osoby składającej je, nie zostały zakłócone przez przyczyny wewnętrzne, opisane w zdaniu drugim art. 82 k.c. Najczęściej ten brak występować będzie wraz z pewnym ograniczeniem świadomości, nie musi oznaczać całkowitego zniesienia świadomości. Istnienie takiego stanu, który łączy się z brakiem rozeznania, niemożnością rozumienia czynności własnych i innych osób oraz niezdawanie sobie sprawy ze znaczenia i skutków własnego postępowania ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2006 r., IV CSK 7/05, niepubl.).

Kwestia związana z ustaleniem, że oświadczenie woli było wadliwe w rozumieniu art. 82 k.c., jest o tyle ważna, gdyż pociąga za sobą nie tylko nieważność samego oświadczenia woli, ale jednocześnie wywołuje dalsze skutki w postaci zniweczenia powstałego stosunku prawnego. Wobec tego miarodajnych i mających istotne znaczenie dla oceny wytoczonego powództwa ustaleń w sprawie, można dokonać jedynie przy wykorzystaniu dowodu z opinii biegłych dysponującymi wiadomości specjalnych. Problematyka procesu motywacyjnego, poza sytuacjami najprostszymi, gdy wystarczy doświadczenie życiowe każdego dorosłego człowieka, wiąże się bowiem z posiadaniem wiadomości specjalnych z zakresu psychiatrii. Trzeba przy tym podkreślić, że dowód z opinii biegłych sądowych jest dowodem szczególnego rodzaju, który nie może być zastąpiony innymi dowodami, w tym zeznaniami świadków, którzy nie dysponując specjalistyczną wiedzą, polegają tylko na swoich spostrzeżeniach. Nie da się też dokonać rzetelnej oceny stanu zdrowia strony polegając tylko na dokumentacji medycznej, gdyż do jej zrozumienia i wyciągnięcia z niej należytych wniosków niezbędna jest specjalistyczna wiedza medyczna. ( vide: Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 10 października 2019 roku wydany w sprawie I ACa 314/19)

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że żaden z zaoferowanych przez stronę pozwaną dowodów z dokumentów nie potwierdza, że J. K. w chwili zawierania umowy kredytowej z dnia 28 kwietnia 2014 roku był w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli o zaciągnięciu kredytu.

Wręcz przeciwnie, jak wynika z akt sprawy to pozwany złożył wniosek o udzieleniu mu kredytu konsolidacyjnego , co potwierdził własnoręcznym podpisem. Do wniosku załączył informację o uzyskiwanych dochodach z tytułu otrzymywanej renty inwalidzkiej.

Dopiero w oparciu o złożony wniosek Bank skonfigurował ofertę kredytową uwzględniającą możliwości dochodowe pozwanego i ostatecznie udzielił mu kredytu w łącznej kwocie 12. 489,59 zł, na okres aż 96 miesięcy, tj. na osiem lat, wyliczając ratę stałą kredytu na bardzo niskim poziomie w wysokości po 231,42 zł miesięcznie.

Wskazać również należy, że o świadomości pozwanego o zaciągniętym zobowiązaniu, jego wysokości, jak również skutkami podpisanej umowy , w szczególności obowiązku spłaty zadłużenia w kwotach i okresach wskazanych w umowie, świadczy fakt, że pozwany po zawarciu umowy przystąpił do spłaty zadłużenia i dokonywał spłat kredytu przez okres od zawarcia umowy do lipca 2018 roku włącznie.

Jak wynika z raportu wpłat pozwanego z tytułu kredytu numer (...) pozwany dokonywał w miarę regularnych wpłat, często w terminie oraz w wysokości zbliżonej do raty kredytu wskazanej w umowie.

Z powyższego wysnuć należy jednoznaczny wniosek, że pozwany po zawarciu umowy kredytu podejmował świadome decyzje z nim związane, w tym w szczególności podejmował starania mające na celu spłatę zadłużenia.

Powyższe zatem przeczy twierdzeniom, że w momencie zawarcia umowy , czy też już w trakcie jej wykonywania, pozwany był w stanie ograniczającym świadome i swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Strona pozwana celem wykazania tej okoliczności , ewentualnie faktu, że pozwany kwietniu 2014 roku doświadczał objawów choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych, nadesłała do Sądu bardzo ograniczony w swej treści materiał dowodowy, który nadto nie dotyczył okresu choćby zbliżonego do daty zawarcia umowy kredytowej przez pozwanego.

Z nadesłanej przez stronę pozwaną dokumentacji wynika wyłącznie, że w dniu 20 lipca 2011 roku właściwy organ wydał orzeczenie o stopniu niepełnosprawności , w którym stwierdził, że J. K. jest niezdolny do pracy oraz że ma naruszoną sprawność organizmu. Z tego też tytułu Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał pozwanemu rentę inwalidzką.

Dodatkowo jak wynika z informacji wskazanej w Indywidualnej Karcie Usług w zakresie świadczenia usług opiekuńczych z dnia 23 października 2018 roku , pozwany w dacie sporządzenia tegoż oświadczenia miał trudności z mową, pisaniem i zapamiętywaniem.

Z powyższych dokumentów nie sposób zatem wyinterpretować, czy pozwany w dacie zawierania umowy kredytowej miał zachowaną pełną świadomość, czy też znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Ciężar dowodu w tej kwestii spoczywa natomiast na tym, kto kwestionuje daną umowę, a więc w tym przypadku na stronie pozwanej.

Strona pozwana nie podołała jednak ciężarowi dowodowemu i nie wykazała, że J. K. w dacie zawierania umowy kredytowej znajdował się w stanie ograniczającym świadome i swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Dla dokonania co do tego ustaleń niezbędna jest wiedza specjalistyczna.

Sąd nie dysponuje takową wiedzą, wobec czego dla dokonania ustaleń w tym zakresie konieczne było przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu psychiatrii.

Pełnomocnik z urzędu pozwanego nie zawnioskował jednak o przeprowadzenie takiego dowodu , wnosząc jedynie o przeprowadzenie dowodów z dokumentów załączonych do odpowiedzi na pozew.

Podkreślić ponownie należy, że zgodnie z podstawową w procesie cywilnym zasadą kontradyktoryjności, stosownie do treści art. 3 k.p.c. i art. 232 k.p.c., to strony są zobowiązane do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, stając się dysponentem postępowania dowodowego, zaś Sąd jest zwolniony od odpowiedzialności za jego wynik, albowiem Sąd nie ma obowiązku działać w tym zakresie z urzędu, (zob.m.in. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1997 r., II CKN 70/96, OSNC 1997, Nr 8, poz. 113, z dnia 16 grudnia 1997 r., II UKN 406/97, OSNAPUS 1998, Nr 21, poz. 6 oraz z dnia 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPUS 1999, Nr 20, poz. 662). Strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków nieudowodnienia słuszności dochodzonych roszczeń lub podnoszonych zarzutów, co wpływa na określony wynik postępowania.

Wobec powyższego strona pozwana nie podniosła skutecznego zarzutu, jakoby pozwany w chwili zawierania umowy kredytu znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, a tym samym nie wykazała przesłanek do unieważnienia umowy kredytowej z dnia 28 kwietnia 2014 roku.

W ocenie Sądu na uwzględnienie nie zasługiwał ponadto zgłoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia dochodzonego pozwem roszczenia.

W kontekście powyższego należy jedynie wskazać, że roszczenia banku wynikające z umowy kredytu odnawialnego, mają charakter roszczeń majątkowych, związane są z prowadzeniem (przez bank) działalności gospodarczej, a tym samym przedawniają się w terminie trzech lat (art. 118 k.c.). Wedle art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Podkreślić należy, iż zgodnie z treścią umowy kredytu konsolidacyjnego nr (...) bank miał prawo wypowiedzenia umowy kredytowej z zachowaniem jedno miesięcznego okresu wypowiedzenia m.in. w przypadku zwłoki klienta z zapłatą pełnych rat, wynikających z harmonogramu spłat, za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim, pisemnym wezwaniu kredytobiorcy do spłaty wymagalnych należności w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania.

W niniejszej sprawie oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu zostało skutecznie doręczone pozwanemu w dniu 25 czerwca 2018 roku. Tym samym uznać należało, że roszczenie powoda stało się wymagalne w całości z upływem jedno miesięcznego terminu wypowiedzenia, którego bieg rozpoczął się z dniem 25 czerwca 2018 r. Natomiast pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 2 października 2018 r., a więc niewątpliwie przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia.

Za chybiony uznać należało również zgłoszony przez pozwanego zarzut sprzeczności dochodzonego roszczenia z zasadami współżycia społecznego - art. 5 k.c. Strona pozwana nie wskazała, jaką konkretnie zasadę współżycia społecznego naruszyć miał powodowy Bank. Wskazać należy, że oddalenie powództwa z powołaniem się na wspomniany art. 5 k.c. nastąpić może jedynie w absolutnie wyjątkowych przypadkach. Okoliczności niniejszej sprawy w żadnej mierze nie uzasadniają tezy, że dochodzenie niniejszego roszczenia przez powoda stanowi nadużycie prawa podmiotowego. Dochodząc zapłaty należności po wypowiedzeniu umowy kredytowej, bank nie nadużywa swego prawa podmiotowego i oceny tej nie może zmienić fakt, że pozwany znajduje się w trudnej sytuacji finansowej jak i zdrowotnej. Przyjęcie tak daleko idącej ochrony oznaczałoby nieuzasadnione przerzucenie ryzyka związanego z utratą zdolności spłaty kredytu przez pozwanego na bank.

W konsekwencji uznać należało, że pozwany J. K. nie wywiązał się z ciążącego na nim zobowiązania, wynikającego z zawartej umowy kredytu numer (...) z dnia 28 kwietnia 2014 roku.

Strona pozwana zresztą nie kwestionowała przedstawionej przez powoda kwoty wymagalnego zadłużenia.

Na okoliczność wysokości zadłużenia powód przedstawił wyciąg z ksiąg banku z dnia 17 października 2018 roku, wspomnianą już umowę kredytową z dnia 28 kwietnia 2014 roku, wezwanie do zapłaty z dnia 7 maja 2018 roku, wypowiedzenie umowy kredytu z dnia 7 czerwca 2018 roku, lecz również raport wpłat pozwanego obrazujący historię spłaty kredytu przy uwzględnieniu wpłat dokonywanych przez pozwanego od daty zawarcia umowy kredytu do dnia jej rozwiązania.

Wspomniany już wyciąg z ksiąg rachunkowych banku sporządzony został w rozumieniu art. 95 ustawy z z 1997 r. Prawo bankowe. Dokument ten obrazuje stan zadłużenia na określony w nim dzień. Wyciąg ten ze swojej istoty ma charakter deklaratywny. Jako taki (sporządzany ex post) nie może z przyczyn oczywistych stanowić bezpośredniego dowodu treści umowy. Jakkolwiek nie można a priori wykluczyć na podstawie wyciągu z ksiąg banku formułowania domniemań co do poprawności ustalenia salda, to dowód taki oceniać jednak należy zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. przy uwzględnieniu całokształtu materiału procesowego poddanego pod osąd (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dn. 24 maja 2016 r., I ACa 1182/15).

Przedłożony w niniejszym postępowaniu przedłożony przez powoda wyciąg z ksiąg rachunkowych banku miał moc dokumentu prywatnego (art. 245 k.p.c.). Oznacza to, iż dokument ten stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

W toku postępowania pozwany nie kwestionował wartości dowodowej załączonego do pozwu wyciągu. Ponadto nie zaprzeczył prawdziwości owego dokumentu prywatnego (art. 253 k.p.c.). Biorąc pod uwagę treść umowy, wezwań do zapłaty, dokumentu wypowiedzenia umowy, a zwłaszcza historię rachunku bankowego służącego do obsługi kredytu Sąd doszedł do przekonania, iż w świetle całokształtu materiału dowodowego zaoferowanego przez stronę powodową stan zadłużenia pozwanego, dochodzony przez powoda w ramach niniejszego postępowania, nie budzi żadnych wątpliwości, zwłaszcza, że pozwany nie przedstawił żadnego twierdzenia, ani dowodu na odparcie tezy, że posiadał zadłużenie w kwocie innej aniżeli dochodzonej pozwem.

Pozwany J. K. nie wywiązywał się z zawartej umowy kredytowej , na poczet zobowiązania dokonał wprawdzie wpłat do lipca 2018 roku, jednak po tej dacie zaprzestał uiszczania rat kredytu , co w konsekwencji doprowadziło do wypowiedzenia umowy . Zastrzeżone w umowie odsetki nie przekraczały granic maksymalnych , bowiem maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może przekraczać dwukrotności odsetek maksymalnych za opóźnienie .

Przedmiotowa umowa nie zawierała również niedozwolonych postanowień umownych. Przepis art. 36a ustawy z dnia 12.05.2011 r o kredycie konsumenckim zawiera wzór na wyliczenie maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu. Maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru: MPKK<(K razy 25% ) + ( K+n:R razy 30% ) ,

w którym poszczególne symbole oznaczają:

MPKK - maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K - całkowitą kwotę kredytu,

n - okres spłaty wyrażony w dniach,

R - liczbę dni w roku.

Ustęp 2 cytowanego przepisu stanowi , że pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu . Kwota udzielonego kapitału kredytu to 12. 489,59 zł . Tym samym , wysokość składki ubezpieczeniowej 2. 422,10 zł oraz prowizji banku 950,12 zł kwoty kapitału nie przekraczają .

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd doszedł do przekonania , że żądanie zasądzenia od pozwanego J. K. kwoty 10. 213,81 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 9.904,58 zł oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 96,04 zł i 209,65 zł jest uzasadnione w całości, a zarzuty podniesione przez pozwanego w treści sprzeciwu od nakazu zapłaty i piśmie procesowym z dnia 16.04.2020 r oraz na rozprawach w dniach 4 czerwca 2020 roku i 13 października 2020 roku były chybione i stanowiły tylko przejaw linii obrony strony pozwanej w niniejszym postępowaniu.

Z tych przyczyn Sąd , uznając powództwo za wykazane i uzasadnione, tak co do zasady, jak i wysokości orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. Stąd orzeczenie zawarte w punkcie 1. sentencji wyroku z dnia 27.10.2020 r .

Wyliczenie odsetek od zobowiązania pozwanego nie budziło wątpliwości Sądu i zostało dokonane prawidłowo oraz zgodnie z postanowieniami zawartej przez strony umowy i treścią przepisu art. 481 kc.

Rozstrzygnięcie o kosztach oparto na przepisie art. 98 § 1 k.p.c. Na koszty procesu, które pozwany powinien zwrócić powodowi składają się uiszczona opłata od pozwu 128 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, łącznie kwota 145 zł , którą zasądzono na rzecz powoda w punkcie 2. sentencji wyroku . Przypomnieć należy , iż zgodnie z treścią art. 108 ustawy z dnia 28.07.2005 r o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi .

Pozwany J. K. był reprezentowany w niniejszej sprawie przez pełnomocnika z urzędu w osobie r.pr. B. P. . Stąd też w punkcie 3 wyroku Sąd przyznał od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Szczecin–Centrum w Szczecinie na rzecz tejże radcy prawnego kwotę 2 . 952 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu. Wynagrodzenie w kwocie 2 952 zł zostało ustalone w oparciu o § 8 pkt. 5 w zw. z §4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ( Dz.U.2019.68 t.j. z dnia 2019.01.14) w wysokości stawki minimalnej 2 400 zł, powiększonej o podatek od towarów i usług – 552 zł.

Sędzia Agnieszka Kuryłas