Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 9 lipca 2018 r.

Sąd Rejonowy w Bytowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2018 r. na rozprawie

sprawy z wniosku (...) spółki z o. o. Spółki komandytowej z siedzibą w B.

z udziałem Skarbu Państwa-Starosty (...), (...) Państwowych S.A. w W., (...) S.A. w W., L. J. (1), T. M. (1)

o zasiedzenie

postanawia:

1.  oddalić wniosek,

2.  ustalić, iż wnioskodawca i uczestnicy postępowania – każdy we własnym zakresie ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Sygn. akt INs 109/17

UZASADNIENIE

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w B. (zwany dalej wnioskodawcą) wystąpił z wnioskiem, że spółka jawna pod firmą Zakład Handlu (...), T. M. (1) z siedzibą w B., którego wnioskodawca jest następcą prawnym, nabyła poprzez zasiedzenie z dniem 1 października 2005 r. prawo własności nieruchomości, objętej działką ewidencyjną nr (...) w S., o powierzchni 0,0264 ha, w granicach (...)-5180- (...)-B-A- (...) (ID działki ewidencyjnej: (...)_2. (...).1), stanowiącej część nieruchomości dla której Sąd Rejonowy w Bytowie Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) .

W uzasadnieniu wnioskodawca podniósł, że zgodnie z treścią księgi wieczystej nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Bytowie Wydział IV Ksiąg Wieczystych, nieruchomość objęta wnioskiem, tj. część nieruchomości położonej w S. (ID działki ewidencyjnej: (...)_2. (...).1), Gmina B., w (...) stanowiła własność Skarbu Państwa. W latach 60-tych ubiegłego wieku, na jednej z pobliskich działek tj. działce nr (...) ich ówczesny właściciel – Gminna Spółdzielnia (...) w B., wybudował halę murowaną z przeznaczeniem na magazyn nawozów sztucznych oraz murowany kompleks garaży. Prawdopodobnie również wówczas ten właściciel ogrodził >woje działki jak i część działki należącej do Skarbu Państwa – tej, która objęta jest przedmiotowym wnioskiem o zasiedzenie. W ten sposób GS grodził teren swojego całego, dużego przedsiębiorstwa Gminnej Spółdzielni, którego podział na mniejsze części miał nastąpić dopiero kilkadziesiąt lat później. Na decyzję właściciela o lokalizacji magazynu oraz kompleksu garaży w tym właśnie miejscu wpłynęła prawdopodobnie bliska odległość od bocznicy kolejowej. W bocznicy dokonywano rozładunku i załadunku wagonów ze sztucznym nawozem, a następnie towar mógł być składowany w magazynie Gminnej Spółdzielni. Wedle wnioskodawcy zbyt mała odległość pomiędzy halą a skrajem działki w znacznej mierze utrudniały prawidłowe z niej korzystanie. Utrudniony mógłby być np. dojazd ciężkich pojazdów z dwiema przyczepami do magazynu i prawdopodobnie z tego względu GS (...) w B. stawiając płot, zajęła część innej działki – właśnie tą objętą wnioskiem. Tak wybudowane w latach 60-tych ogrodzenie stała w tym samym miejscu po dzień dzisiejszy. Ponadto ta część działki odgrodzonej lotem, była wykorzystywana przez GS jako miejsce składowania maszyn, parking, a nawet jako miejsce tymczasowego składowania śmieci. Druciany płot z metalowymi słupkami odgradzający pierwotnie teren przedsiębiorstwa (...), mimo złego (w niektórych miejscach) stanu technicznego stoi do dziś i nadal stanowi widoczną granicę działek. W roku 1996, GS (...) B., sprzedała swą nieruchomość na której wcześniej postawiona została hala magazynowa, tj. działkę (...). Nabywcą byli wspólnicy spółki cywilnej Zakład Handlu (...) z siedzibą w B. tj. L. J. (1), T. M. (1) i D. M.. W roku 2001 wspólnicy przekształcili ww. ;półkę cywilną w spółkę jawną pod firmą Zakład Handlu (...), T. M. (1) z siedzibą w B. (nr KRS (...)), która w roku 2008 zmieniła swą nazwę na (...) L. (...). Obecnie następcą (...) spółki jawnej (...), jest wnioskodawca.

W doktrynie przyjmuje się bowiem, że może dojść do zasiedzenia nie tylko całej nieruchomości, lecz również jej części. Taka sytuacja miała miejsce w tej sprawie, gdzie przedmiotem zasiedzenia była ogrodzona część nieruchomości. W latach 60-ych XX wieku. Gminna Spółdzielnia (...) w B. odgradzając a tym samym zajmując część nieruchomości należącej do Uczestnika, zamanifestowała na zewnątrz swe samoistne posiadanie i od tamtej pory korzystała z odgrodzonej części nieruchomości jak właściciel. Potwierdzeniem tego stanowiska jest postanowienie Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 1972 r. (sygn. akt II CR 534/71), z treści którego wynika m.in., że: „ stwierdzić zasiedzenie można także tylko odnośnie części nieruchomości”. Nabywając w roku 1996 od Gminnej Spółdzielni nieruchomość, wspólnicy spółki cywilnej (...) a następnie ich następcy, kontynuowali samoistne posiadanie i dowolnie korzystali z odgrodzonej płotem części nieruchomości Skarbu Państwa albowiem wspólnicy spółki cywilnej Zakład Handlu (...) z siedzibą w B. tj. L. J. (1), T. M. (1) i D. M. jako następcy prawni przedającego, uzyskali samoistne posiadanie zajętej – odgrodzonej części nieruchomości. Ten stan kontynuowany był również po przekształceniu się spółki cywilnej w spółkę jawną pod firmą Zakład Handlu (...), T. M. (1). Każdorazowi właściciele działki nr (...) korzystali z zajętej odgrodzonej) części nieruchomości, jakby to była po prostu część ich nieruchomości. Korzystali z niej jak właściciele i wykorzystywali ją zamiennie jako parking, miejsce składowania maszyn, narzędzi lub innych materiałów itp. Również teraz, wnioskodawca jako następca prawny Zakładu Handlu (...), (...) spółka jawna korzystała z zajętej części działki. Wnioskodawcy należało zaliczyć jako następcy prawnemu okres samoistnego posiadania jego poprzedników, w tym zbywcy. Dlatego zdaniem wnioskodawcy do zasiedzenia nieruchomości doszło w dniu 1 października 2005 r. idy posiadaczem samoistnym wskazanej części nieruchomości była już spółka Zakład Handlu (...) z siedzibą w B..

W piśmie procesowym z dnia 03. 10. 2017 r. [k – 164 i nast.] wnioskodawca zmodyfikował żądanie wniosku – replikując na odpowiedź na wniosek (...) S.A. – wnosząc o stwierdzenie, że spółka jawna pod firmą Zakład Handlu (...), T. M. (1) z siedzibą w B., którego wnioskodawca jest następcą prawnym, nabyła poprzez zasiedzenie z dniem 01 października 2005 r. prawo własności części nieruchomości, oznaczonej jako działka o numerze (...) w S., o powierzchni 0, 0264 ha, dla której Sąd Rejonowy w Bytowie Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze k.w. nr (...) , określając wartość przedmiotu sporu na kwotę 4. 624, 30 zł. Podkreślił, iż część nieruchomości w stosunku do której upłynął okres niezbędny do zasiedzenia prawa własności najpóźniej w dniu 1 października 2005 roku stanowi część nieruchomości znaczonej jako działka nr (...). W celu wyjaśnienia technicznego, odnośnie przedmiotowej części ruchomości należy wskazać, iż podana we wniosku o zasiedzenie prawa własności działka nr (...) o powierzchni 264 m2 została wytyczona tylko teoretycznie (hipotetycznie) na potrzeby niniejszego postępowania i nie jest ona jeszcze na chwilę obecną wytyczona geodezyjnie. Niemniej po stwierdzeniu zasiedzenia przez Sąd prawa własności przedmiotowej części nieruchomości, właśnie opisana działka (...) będzie mogła zostać wytyczona w celu uporządkowania stanu prawnego działki pod kątem techniczno-prawnym. Działka wskazana we wniosku odpowiada stanowi faktycznemu obecnie ogrodzonej (wyodrębnionej) części działki z działki nr (...) uczestnika ad. 1. Powołał się przy tym wnioskodawca na pogląd prawny, wyrażony przez SN w uchwale (7) sędziów z dnia 09. 12. 2016 r., III CZP 57/16, gdzie stwierdzono, że „ samoistny posiadacz nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste może nabyć jej własność przez zasiedzenie”. Dodał, że z uzasadnienia tej uchwały wynika także ugruntowane stanowisko judykatury mówiące, iż „ Zasiedzenie własności gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste powoduje zatem nie tylko utratę jego własności przez Sl(arb Państwa albo jednostkę samorządu terytorialnego, lecz także wygaśnięcie ustanowionego na nim użytkowania wieczystego, zgodnie bowiem z art. 232 k.c. użytkowanie wieczyste nie może obciążać gruntów prywatnych (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2011 r., III CZP 90/10, oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 1968 r., III CRN 139/68, OSNCP 1969, nr 5, poz. 9 i z dnia 14 maja 1986 r., II CR 28/86, OSNCP 1987, nr 8, poz. 122). Oba te prawa wygasają w tym samym czasie .”

Uczestnik ad. 2) (...) S.A. w W. sprzedał wnioskodawcy prawo użytkowania wieczystego działki (...) o powierzchni 0,1301 ha, która znajduje się niedaleko nieruchomości, której ogrodzona część stanowi przedmiot zasiedzenia w tej sprawie 2017 r. [por. też pismo z dnia 30. 10. 2017 r. o kolejnej sprzedaży k – 221 i nast.]. Ponadto wynika z załączonego do aktu notarialnego z dnia 22 września 2016 r. Protokołu zdawczo-odbiorczego nieruchomości sporządzonego dnia 22 września 2016 r.: „ Nieruchomość położona jest na obrzeżach miejscowości B. przy ul. (...), w sąsiedztwie linii k olejowej nr 212 B. – K. oraz zabudowy usługowo-produkcyjnej.” Charakterystyka przekazanej nieruchomości oraz części działki objętej niniejszym postępowaniem była –ocenie wnioskodawcy - niemal identyczna. Podkreślił, Iż nieruchomość 536/1 znajduje się znacznie bliżej torów kolejowych, aniżeli odległość torów od działki o numerze (...) położona N S. a tym bardziej od hipotetycznie wyznaczonej działki nr (...). Dlatego też, wywodzony przez uczestnika ad. 2 w zakresie zakazu obrotu gruntów położonych w obrębie torowiska nie zasługują na uwzględnienie.

Wnioskodawca nadmienił, że - zarówno w przypadku przyjęcia dobrej, czy złej wiary - doszło do zasiedzenia najpóźniej z dniem 01. 10. 2005 r., tj. po upływie 15 lat od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej k.c. Podniósł, że kwestie dobrej czy złej wiary ustala się na moment wejścia w posiadanie, a wtedy też posiadacze traktowali przedmiotową cześć nieruchomości jako swoją własność więc w grę wchodzi nawet dobra wiara.

Stan torowiska był katastrofalny, Został utrwalony we IX 2017 r. przez wnioskodawcę załączony do pisma procesowego z dnia 03. 10. 2017 r. w postaci dokumentacji fotograficznej [ k – 164-198]. W tej sytuacji – według wnioskodawcy – należało uznać, iż biorąc pod uwagę stan torowiska oraz fakt, że linia kolejowa nie przebiegała przez sporną część działki, podniesiony przez (...) S.A. argument o państwowym znaczeniu linii kolejowej, czy utrzymywaniu infrastruktury – budowli, jaką jest linia kolejowa w sprawności, a tym samym wykonywaniu przez uczestników nieprzerwanego władztwa, był również bezzasadny.

Pełnomocnik wnioskodawcy podkreślił brak spełniania przeznaczenia przez spornej części nieruchomości do zapewnienia bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego oraz brak jej funkcjonalnego polaczenia z linią kolejową L. – K..

Odgrodzony teren mimo sklasyfikowania jako teren kolejowy, bezsprzecznie nie jest przeznaczony do zapewnienia bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego i nie spełniał swojej założonej funkcji, gdyż od kilku dziesięcioleci teren ten pełnił np. funkcję magazynowe na otwartym powietrzu. Parkowano tam pojazdy, stawiano gotowe maszyny, składowano materiały budowlane i opał. Zatem zdaniem Wnioskodawcy zasiedzenie było możliwe. Biorąc więc pod uwagę zebrany w przedmiotowej sprawie materiał dowodowy m.in. na okoliczność momentu odgrodzenia części dziatki nr 1 obręb S. oraz uregulowania art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny wnioskodawca podkreślił, że jego zdaniem należało przyjąć, ze termin zasiedzenia prawa własności części przedmiotowej nieruchomości upłynął

⚫

najwcześniej dnia 1 października 2000 r. przy założeniu dobrej wiary posiadacza samoistnego, a

⚫

najpóźniej dnia 1 października 2005 r. przy założeniu złej wiary posiadacza samoistnego.

W związku z tym, że do zasiedzenia mogło dojść już w roku 2000 na rzecz poprzednika prawnego wnioskodawcy tj. wspólników prowadzących Zakład Handlu (...) s.c. z siedzibą w B., wniósł o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania L. J. (1) oraz T. M. (1) .

Uczestnik postępowania ad. 1) Skarb Państwa – Starosta (...) wniósł o oddalenie wniosku [ k - 158 i nast.]. Zauważył, iż W niniejszej sprawie nie mogło dojść do zasiedzenia przedmiotowej nieruchomości, albowiem nie zostały spełnione przesłanki wskazane w art. 172 § 1 k.c. Zauważył, iż posiadanie jest stanem faktycznym składającym się z dwóch aspektów władztwa nad rzeczą ( corpus possesionis) oraz woli władania rzeczą dla siebie ( animus rem sibi habendi). Podkreślił, że wnioskodawca nie wykazał, za wyjątkiem zdjęć obrazujących w nieznanej dacie okoliczność ogrodzenia działki gruntu, iż jego posiadanie, a tym bardziej posiadanie jego poprzedników prawnych, nosiło znamiona posiadania samoistnego prowadzącego do zasiedzenia prawa własności. W jego ocenie przesłanka upływu czasu także nie została w niniejszej sprawie spełniona. Wnioskodawca nie tylko nie wskazał, od jakiej daty liczy okres posiadania, nie określił, czy uzyskanie posiadania nastąpiło w dobrej czy w złej wierze, ale i nie zaoferował żadnych dowodów, które potwierdziłyby okoliczności przytoczone w uzasadnieniu wniosku, ograniczając się do gołosłownego określenia, że w latach 60-tych XX w. wieku Gminna Spółdzielnia (...) w B. ogrodziła część nieruchomości i od tamtej pory korzystała z tejże ogrodzonej części jak właściciel.

Uczestnik postępowania ad. 2 (...) Państwowe S.A. w W. wniósł o oddalenie wniosku oraz o wezwanie w charakterze uczestnika zarządcę infrastruktury kolejowej (...) Państwowe S.A. (...) S.A. w W. Zakład (...) w S. [k - 92 i nast.]. W uzasadnieniu uczestnik zauważył, iż wnioskodawca zmierzał do nabycia „ własności” działki pomimo, iż jak sam słusznie zauważył załączając do wniosku wydruk z k.w. nr (...) nieruchomość oznaczona jako działka nr (...) znajdowała się od dnia 5 grudnia 1990 r. w użytkowaniu wieczystym uczestnika (...) Państwowe S.A. w W. na podstawie decyzji Wojewody (...). Uczestnik zauważył, iż okoliczności leżące u podstawy twierdzeń wnioskodawcy sprowadzają się w dużej mierze do przypuszczeń dotyczących tego, kto i kiedy ogrodził nieruchomość będącą w użytkowaniu wieczystym (...) S.A i okoliczności z tym związanych, skoro sam wnioskodawca wielokrotnie posługuje się „ prawdopodobnie”. Wnioskodawca nie wykazał, na czym miałoby polegać samoistne posiadanie poprzednika w osobie Spółdzielni (...) i w jaki sposób ten podmiot, a następnie po nabyciu nieruchomości przez spółkę cywilną, a potem jawną (...) następowało wykorzystywanie działki przez te podmioty.

Uczestnik zauważył iż przedmiotowy grunt stanowi linię kolejową, co wynikało z wniosku Dyrekcji Okręgu Infrastruktury Kolejowej w S. z dnia 4 lutego 1999 r., skierowanego do Wojewody (...) oraz decyzji tegoż organu 22 lutego 1999 r., stwierdzającego nabycie przez przedsiębiorstwo państwowe (...) z dniem 5 grudnia 1990 r. prawa użytkowania wieczystego działek nr (...) obręb S.. ^ wypisu i mapy z rejestru gruntów wynika natomiast, iż działka nr (...) stanowi użytek oznaczony jako „ koleje”. Nieruchomość, której zasiedzenia domaga się wnioskodawca, wchodzi w skład linii kolejowej nr 212 L. – K. i leży w kilometrze 32,160 – 33,730. Linia kolejowa przebiegająca przez nieruchomość - stanowiącą działkę nr (...) - składa się z dwóch odcinków L. – B. oraz B. – K.. Linia kolejowa nr 212 nigdy nie została objęta decyzją o likwidacji, o czym świadczy fakt, iż zgodnie z decyzją nr (...) Ministra Infrastruktury i (...) z dnia 24 marca 2014 r.

w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie jako tereny zamknięte, działka nr (...) stanowi teren zamknięty. Działka na całej powierzchni jest objęta umową (...), zawartą pomiędzy (...) S.A. i (...) S.A co jednoznacznie potwierdzało, iż w znaczeniu prawnym w dalszym ciągu stanowiła część linii kolejowej w zarządzie (...) S.A. Zakład (...) w S.. Fakt zawieszenia na tej linii w pierwszej połowie lat 90-ych przewozów pasażerskich, a następnie w 2002 roku przewozów towarowych, był jednoznaczny z wykonywaniem nieprzerwanego władztwa nad całą nieruchomością przez uczestnika ad. 2 lub jego poprzednika prawnego nie tylko do tego czasu, ale i obecne skoro zarządca infrastruktury utrzymuję budowlę jaką jest linia kolejowa w sprawności.

Zgodnie z ustawą z dnia 28 marca 2003 r. w obowiązującym obecnie brzmieniu przez linię kolejową należy rozumieć wyznaczoną przez zarządcę infrastruktury drogę kolejową przystosowaną do prowadzenia ruchu pociągów (art. 4 pkt.2). Drogą kolejową są tor albo tory kolejowe wraz z elementami wymienionymi w pkt. 22 załącznika do ustawy, o ile są z nimi funkcjonalnie połączone, niezależnie od tego czy zarządza nimi ten sam podmiot.

Uczestnik dodał, że z kolei zgodnie z ustawą o transporcie kolejowym w brzmieniu obowiązującym na dzień 1. 10. 2005 r. przez linię kolejową należy rozumieć tory kolejowe oraz inne budowle, budynki i urządzenia wraz z zajętymi pod nie gruntami oraz przyległy pas gruntu, a także budynki, budowle i urządzenia przeznaczone do prowadzenia ruchu kolejowego wraz z zajętymi pod nie gruntami.

Konkludując w ocenie uczestnika ad.2 (...) S. A. w W. linie kolejowe podobnie jak drogi publiczne (art. 2 ustawy o drogach publicznych) zostały wyłączone z obrotu i nie mogą podlegać zasiedzeniu w sytuacji, gdy grunt stanowiący część działki nr (...) chodzi w skład linii kolejowej. Stosownie bowiem do przepisu art. 18 ust. 3 ustawy z dnia 8 września 2000 r. komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...), która weszła w życie w dniu 27 października 2000 r. „ nie podlega sprzedaży mienie wchodzące w skład linii kolejowej o państwowym znaczeniu, będącej własnością (...) S.A., (...) S.A. lub Skarbu Państwa”. (...) S A. wymaga kwestia, czy omawiana linia kolejowa nr 212 L. – K. w dacie ewentualnego upływu okresu zasiedzenia miała status linii kolejowej o znaczeniu państwowym. Uczestnik ad. 2 zwraca jednocześnie uwagę, iż także z innych przepisów powyższej ustawy, a w szczególności art. 18 ust. 1 można wywieść względny zakaz zbywania lub obciążania nieruchomości stanowiącej linie kolejową bez zgody (...) S.A.

Uczestnik postępowania ad. 2 zauważył replikując na argumentację wnioskodawcy, iż nieprawdą było jakoby wywodził li tylko wyłączenie z obrotu nieruchomości wskazanych w opinii prawnej, na podstawie art. 18 ust.3 ustawy (...) skoro bezsporne między stronami jest, iż linia kolejowa nr 212 w skład, której wchodzi sporna działka nie jest i nie była linią o państwowym znaczeniu. Nigdy również (...) S.A. nie podnosił, iż do res extra comercium należą nieruchomości stanowiące tereny zamknięte, a wyłącznie, iż wyłączeniu takiemu – zgodnie z treścią przedłożonej opinii prawnej i poglądami doktryny- podlegają grunt stanowiące Unię kolejową położoną na terenach zamkniętych. Działka nr (...), której to zasiedzenia części domaga się wnioskodawca, jest jak wykazano integralną częścią H. kolejowej nr 212 w znaczeniu prawny zarządzaną na podstawie umowy D 50 przez (...) S.A. jako narodowego zarządcę infrastruktur kolejowej. W tym znaczeniu rozważania wnioskodawcy – niebędącego ekspertem w tej dziedzinie- odnośnie tego czy sporna działka jest funkcjonalnie połączona z torami kolejowymi albo torami kolejowymi wraz z elementami infrastruktury kolejowej wymienionymi w pkt. 2-12 załącznika nr 1 do i; ustawy, są jedynie dywagacjami wnioskodawcy, obliczonymi na określony skutek procesowy. Ustanowienie na tym obszarze terenu zamkniętego z uwagi na bezpieczeństwo i obronność państwa z uwagi na istnienie linii kolejowej ma decydujące znaczenie, gdyż rozstrzygające jest przeznaczenie nieruchomości na ten cel bez konieczności podejmowania przez uczestnika – (...) S.A. lub zarządcę (...) S.A. jakiejkolwiek aktywności na tym terenie [k - 388].

Dodał, że z załączonego do odpowiedzi uczestnika (...) S.A. na wniosek dokumentu urzędowego w postaci decyzji Naczelnika Gminy B. z dnia 30 grudnia 1988 r. w wie ustalenia opłat za zarząd m.in. działką nr (...) wynika, iż to poprzednik prawny uczestnika (...) .A. jako posiadający prawo zarządu działką nr (...), ponosił opłaty na rzecz Gminy B. z tego tytułu. Podobnie zresztą sam proces zmierzający do uwłaszczenia nieruchomości stanowiących część nii kolejowej nr 212 zainicjowany wnioskiem przedsiębiorstwa państwowego (...) państwowe Dyrekcja Okręgu Infrastruktury Kolejowej w S. skierowany do (...) Urzędu Wojewódzkiego w G. skutkującym wydaniem decyzji z dnia 22 lutego 1999 r. ( załączonej do odpowiedzi na wniosek) czy wykonywanie przewozów kolejowych świadczy o tym, iż poprzednik prawny (...) S.A. zarządzał linią kolejową nr 212 w skład której wchodzi m.in. działka nr (...) i ) zarówno w znaczeniu prawnym jaki i faktycznym. Podkreślić w tym miejscu należy, iż operowanie przez Wnioskodawcę zwrotem „ działka” i odnoszenie wykonywania zarządu odnośnie tego małego fragmentu, a nie do całej nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) obręb S. o powierzchni 2 ,43 ha jest mylące i jest z pewnością celowym zabiegiem procesowym. W ramach władztwa właścicielskiego zawarł w 2001 r. z (...) S.A. umowę oddania do odpłatnego korzystania sejmującą w szczególności działkę nr (...) w całości, bez konsultowania tej sprawy z domniemanym posiadaczem samoistnym lub innymi osobami, a kwestia ogrodzenia mająca na zewnątrz manifestować samoistny charakter posiadania niewielkim fragmentem nieruchomości nie została do tej pory w żaden sposób wykazana szczególnie w zakresie tego, kto i w jakich okolicznościach i na jakiej podstawie prawnej ogrodził sporny teren [ k 267 i nast. w tym umowa z dnia 27. 09. 2001 r. między (...) S.A. a (...) S.A. o przekazaniu LINII do odpłatnego korzystania ].

Uczestnik postępowania ad. 2) (...) S.A. w W. przedstawił opinię prawną [ k - 357-360], w której zawarł wywód skonkludowany tym, iż analogicznie – jak w przypadku dróg publicznych – nie jest możliwe zasiedzenie terenów linii kolejowej albowiem w obu przypadkach są wyłączone z obrotu. Dodał także, iż linia kolejowa – obejmująca działkę nr (...) – powstała już w XIX wieku [ k – 499 i nast. pismo procesowe z dnia 13. 02. 2018 r.]

Swoje stanowisko ten uczestnik podtrzymał w piśmie procesowym z dnia 13. 02. 2018 r. z datą wpływu 18. 06. 2018 r. [ k – 511 i nast.]. Zwrócił m. in. uwagę na to, iż wnioskodawca i jego poprzednicy prawni poczuwali się do bycia posiadaczem nieruchomości (...) w złej wierze, zważywszy, iż nieruchomość obejmująca działkę nr (...) Stanowiła „ od zawsze” część składową linii kolejowej m 212 L. – K., po której poruszały się pociągi, drezyny wraz z pracownikami (...), a która już według stanu na dzień 5 grudnia 1990 r. stała się z mocy prawa przedmiotem użytkowania wieczystego przez przedsiębiorstwo państwowe (...) na mocy decyzji Wojewody (...) z dnia 22 lutego 1999 r. Dodał, że linia kolejowa budowana była na przełomie XIX i XX wieku, gdyż fragment linii kolejowej K. – B. oddany został do użytku w 1883 r., a odcinek B. – B. w 1884 r. Nie sposób zatem będąc rdzennym mieszkańcem tych okolic nie wiedzieć, że cały ten teren był integralnie związany z koleją, a z kolejami polskimi począwszy od 1926 r. kiedy utworzono przedsiębiorstwo (...). Zwrócił uwagę, że znamienna była zmiana postawy wnioskodawcy. W piśmie z dnia 16 maja 2018 r. wywodzić zaczął nagłą zmianę posiadania w złej wierze - ewidentnie wskazanej we wniosku - na dobrą wiarę tegoż posiadacza, co skutkowało założeniem, iż do zasiedzenia mogło hipotetycznie dojść już 1 października 2000 r. (...) SA. nadmienił, iż z dostępnych i znajdujących się w aktach sprawy dokumentów, chociażby w postaci wypisu z ewidencji gruntów z 22 sierpnia 1998 r. sporządzonego dla działek nr (...), wynikało, iż stanowiły one użytek „ koleje”. Niemożność zaś zasiedzenia uczestnik – (...) S.A. wywodził zaś gównie z faktu, iż działka nr (...) w całym okresie po II wojnie światowej, a więc zarówno na dzień 01. 10. 2005 r., jak i obecnie stanowiła część integralną linii kolejowej - w znaczeniu zarówno faktycznym jak i prawnym. W tym kontekście ujęcie przedmiotowej działki w wykazie stanowiącym załącznik do decyzji z dnia 2S grudnia 2000 r. Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie kolejowe, jako terenów zamkniętych (Dz.U. (...) Nr 7 poz.49) miało istotne, jednak nie decydujące znaczenie. Zgodnie z pismem uczestnika postępowania Starosty (...), działka sąsiednia 536/1 przestała stanowić teren zamknięty na podstawie decyzji nr (...) Ministra Infrastruktury i (...) z dnia 24 marca 2014 r., który to organ na wniosek (...) S.A. w uzgodnieniu z wszystkimi spółkami z grupy, wyłączył przedmiotową działkę z terenów zamkniętych z uwagi na jej planowaną sprzedaż. Odnośnie spornej działki nr (...) według stanu prawnego na dzień 1 października 2005 r. stanowiła ona teren zamknięty jako część linii kolejowej i była także objęta umową D 50 pomiędzy (...) SA. a (...) S.A., znajdującą się w aktach sprawy.

Uczestnik postępowania ad. 3 (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie wniosku [ k- 399]. W uzasadnieniu nadmienił, że działka , której to zasiedzenia części domaga się wnioskodawca, jak wynika z wypisu i mapy rejestru gruntów stanowi użytek oznaczony jako „ koleje”. Nieruchomość, której zasiedzenia domaga się Wnioskodawca wchodzi w skład linii kolejowej nr 212 L. — K. i leży w kilometrze 32,160 — 33,730. Unia kolejowa przebiegająca przez nieruchomość stanowiącą działkę nr (...) składa się z dwóch odcinków L. – B. oraz B. – K.. Linia kolejowa nr 212 nigdy nie została objęta decyzją o likwidacji, o czym świadczy fakt, iż zgodnie z decyzją nr (...) Ministra Infrastruktury i (...) z dnia 24 marca 2014 r. w sprawie ustalenia terenów przez które przebiegają linie kolejowe, jako terenów zamkniętych, działka nr (...) stanowi teren zamknięty, jest częścią linii kolejowej nr 212 w zarządzaną na podstawie umowy D 50 przez (...) S.A. jako narodowego zarządcę infrastruktury kolejowej. Teren linii kolejowej jest terenem zamkniętym ustanawianym z uwagi na bezpieczeństwo ruchu kolejowego. Działka ta została oddana w użytkowanie przez (...) S.A. tą umową na rzecz (...) S.A. w roku 2001, fakt zawarcia takiej umowy stoi w sprzeczności z samoistnością posiadania przez wnioskodawcę, skoro dyspozycje właścicielskie wobec tej nieruchomości były podejmowane przez inne podmioty w czasie, gdy rzekomo biegł termin zasiedzenia. Wnioskodawca w ocenie uczestnika (...) S.A. nie wykazał wymaganego okresu posiadania, gdyż twierdzenia, iż ogrodzenie działki sąsiedniej nastąpiło w latach 60 tych jest gołosłowne i mało precyzyjne. Wskazane na fotografiach ogrodzenie mogło być równie dobrze wykonane w latach 90-ych XX w.

L. J. (1) jako uczestnik postępowania oświadczył, iż popiera stanowisko wnioskodawcy. Podniósł, że w jego ocenie doszło do nabycia prawa własności w dobrej wierze przez zasiedzenie już 01. 10. 2000 r. [ k – 507 - 508].

Sąd ustalił i zważył, co następuje.

Starosta (...) zaświadczył, że działka nr (...) o powierzchni 2.43 ha i działka nr (...) o powierzchni 2.65 ha - położone w obrębie ewidencyjnym S. gmina B. - według operatu ewidencji gruntów i budynków nie miał urządzonej księgi wieczystej. Działka stała się własnością Skarbu Państwa na podstawie art. 2 ust. 1 dekretu z dnia 08. 03. 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich [Dz.U. z 1946 r. Nr 13 poz. 87).

[dowód: k – 29 akt księgi wieczystej k.w. nr (...) ].

Sąd Rejonowy w Bytowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych założył w dniu 11. 08. 2016 r. prowadził do dnia zamknięcia rozprawy księgę wieczystą k.w. nr (...) , która objęła 2 działki ewidencyjne o numerach (...). Z działu II tej księgi wieczystej wynikało, że:

⚫

prawo własność należy do Skarbu Państwa – Starosty (...),

⚫

prawo użytkowania wieczystego przynależy do uczestnika ad. 2) (...) S.A. w W. i nabyte zostało ex lege z dniem 05. 12 1990 r., co zostało stwierdzone decyzją administracyjną Wojewody (...) z dnia 22. 02. 1999 r. jako dotyczące gruntu stanowiącego linię kolejową, położonego w obrębie S.. Gmina B., oznaczonego w ewidencji gruntów jako działka nr (...), o powierzchni 5, 08 ha ². ^.

[dowód: k – 2 – 35 dokumenty w tym ostateczna decyzja administracyjna Wojewody (...) z dnia 22. 02. 1999 r. w aktach księgi wieczystej k.w. nr (...), k – 132-133, k – 206 – 207, k – 316-317 odpisy księgi wieczystej k.w. nr (...), k – 95 decyzja administracyjna Wojewody (...) z dnia 22. 02. 1999 r. ].

Decyzja Wojewody z dnia 22. 02. 1999 r. – stała się ostateczna od dnia 11. 03. 1999 r. - ustaliła stan prawny i przeznaczenie nieruchomości wyżej opisanej, a objętej księgą wieczystą k.w. nr (...). Została wydana w oparciu o wniosek i załączone do niego dokumenty w tym decyzję administracyjną z dnia 30. 12. 1988 r. [ k – 92 – 101 pismo procesowe (...) S.A. w W. z dnia 03. 07. 2017 r.].

Cecha ostateczności decyzji Wojewody (...) z dnia 22. 02. 1999 r. oznaczała, iż stanowić musiała ona w całości element stanu faktycznego, który ustalany był w tej sprawie. Cecha ostateczności administracyjnej wiązała bowiem każdy sąd cywilny, który nie posiadał uprawnień kasacyjnych wobec decyzji administracyjnych należących do odrębnej gałęzi prawa. Nawet w przypadku ustalenia zaistnienia okoliczności z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. – tj. gdy decyzja ostateczna została wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa – sąd cywilny nie może uchylić takiej decyzji administracyjnej, lecz zobowiązany jest wtedy odmówić jej skuteczności organicznej jednak tylko do cywilnej gałęzi prawa. Taka sytuacja w tej sprawie nie zachodziła. Wnioskodawca nawet nie sformułował żadnych zarzutów pod adresem tej decyzji administracyjnej. Ponadto zważyć należało, iż decyzja ta stała się częścią orzeczenia sądowego, tj. elementem koniecznym wpisu do księgi wieczystej. Przepisy bowiem § 10 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 września 2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów (Dz.U.2001.102.1122 ze zm. ) przewidywały:

§ 10. 1. Wpis powinien zawierać następujące elementy:

⚫

numer i datę wniosku oraz godzinę i minutę jego wpływu,

⚫

treść,

⚫

dane o podstawie wpisu - rodzaj, data i numer lub sygnatura dokumentu, przedmiot sprawy oraz nazwa i siedziba organu, który wydał ten dokument, lub imię (imiona) i nazwisko notariusza oraz siedziba kancelarii notarialnej; jeżeli podstawą wpisu jest przepis prawa - rodzaj i tytuł aktu prawnego, wskazanie miejsca ogłoszenia, numer jednostki redakcyjnej tego aktu, wskazanie daty jego uchwalenia lub wydania oraz w przypadku, gdy akt prawny nie jest ustawą, wskazanie organu, który ten akt wydał,

⚫

numer karty akt, pod którym został w aktach umieszczony dokument, a w wypadku gdy dokument znajduje się w aktach innej księgi wieczystej - numer tej księgi i kartę akt,

⚫

datę dokonania wpisu,

⚫

imię i nazwisko oraz stanowisko służbowe sędziego lub referendarza sądowego oraz jego czytelny podpis.

3. W celu bliższego określenia treści prawa lub roszczenia mogą być powołane we wpisie tego prawa lub roszczenia dokładnie oznaczone części dokumentów będące podstawą wpisu; powołane części dokumentów uważa się za objęte treścią wpisu.

Rozporządzenie to zastąpiło wcześniejsze rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 marca 1992 r. w sprawie wykonania przepisów ustawy o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U.1992.29.128 ze zm.), które nie przewidywało regulacji ustalającej konieczne elementy wpisu do księgi wieczystej. Nie mniej jednak te elementy były ustalone przez doktrynę prawa jako wynikające z natury postępowania wieczystoksięgowego w tym ograniczonej kognicji sądu wieczystoksięgowego. Dlatego też sam fakt zastąpienia rozporządzenia z dnia 18. 03. 1992 r. przez rozporządzenie z dnia 17. 09. 2001 r. nie zmienił – bo nie mógł z istoty rzeczy – charakterystyki wpisu do księgi wieczystej ani tego, iż dokument stanowiący podstawę do wpisu stanowi jego część składową – arg. z art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. czy z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 06. 07. 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece w brzmieniu obowiązującym do dnia 22. 09. 2001 r.

Zauważyć przy tym należało, że skoro wpis do księgi wieczystej jest orzeczeniem, a decyzja Wojewody (...) z dnia 22. 02. 1999 r. stała się częścią tego wpisu do księgi wieczystej, to tym samym uzyskała dodatkowy przymiot jako część prawomocnego wpisu do księgi wieczystej – art. 13 § 2 k.p.c. w zw. z art. 365 § 1 k.p.c. Z takim – zwłaszcza prawomocnym - wpisem wiąże się domniemanie z art. 3 ust. 1 u.k.w.h. – mówiące, że

⚫

Art. 3. 1. Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.

Domniemanie to nie zostało obalone, a decyzja Wojewody stała się podstawą wpisu do księgi wieczystej m. in. prawa użytkowania wieczystego (nie może istnieć wewnętrzna sprzeczność wpisów między działami tej samej księgi wieczystej). Proponowany we wniosku przedmiot zasiedzenia stał się przedmiotem użytkowania wieczystego (...) S.A. w W..

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należało, iż ww. decyzja Wojewody (...) z dnia 22. 02. 1999 r. – zarówno z punktu widzenia procedury administracyjnej jak i procedury cywilnej przesądziła (vide! k – 98 - 101 decyzja administracyjna z dnia 30. 12. 1988 r.), że działka ewidencyjna nr (...), objęta wnioskiem – co najmniej od dnia uwłaszczenia 05. 12. 1990 r., a nawet co najmniej od 30. 12. 1988 r.– była częścią linii kolejowej w znaczeniu prawnym (decyzja Wojewody (...) miała charakter deklaratoryjny, a nabycie prawa użytkowania wieczystego przez (...) S.A. w W. nastąpiło ex lege ) i bez znaczenia dla tego stanu prawnego i dookreślonego prawnie przeznaczenia było to, czy ktoś część jej wcześniej odgrodził i wykorzystywał w inny sposób, czy też nie. Czynności bowiem osób fizycznych, prawnych, instytucji, czy podmiotów gospodarczych bez względu na formę organizacyjną nie mogą bowiem niweczyć skutków prawnych wynikających z przepisów prawa rzeczowego, które charakteryzuje to, iż dominują w nim normy ściśle, bezwzględnie obowiązujące, wykluczające swobodę kontraktową stron, a tym bardziej metodę faktów dokonanych i to bez względu, czy ktoś działał w dobrej czy w złej wierze. One wyznaczają także – jako zasada – sposób interpretowania przepisów prawnych, przy czym dominującą jest językowa dyrektywa wykładni prawa jako podstawowa w demokratycznym państwie prawa – art. 2, 7, art. 21 ust. 1 i 2 oraz art. 64 ust. 1 – 3 przy zastosowaniu art. 8 ust. 1 i 2 Konstytucji.

Z nieco innej strony uczestnik (...) S.A. w W. wypowiedział się co do związania sądu cywilnego decyzją administracyjną wskazując na podział decyzji na konstytutywne i deklaratoryjne przytaczając bogate wypowiedzi orzecznictwa i doktryny. [ k – 499 i nast. pismo procesowe z dnia 13. 02. 2018 r.]. Sąd Rejonowy – nie przecząc tym poglądom prawnym - w tym miejscu chciałby zwrócić jedynie uwagę, iż decyzja Wojewody (...) z dnia 22. 02. 1999 r. miała charakter deklaratoryjny oraz nie dotyczyła materialnego prawa administracyjnego, lecz cywilnego (prawo rzeczowe, uwłaszczenie ex lege).

Decyzja Ministra Infrastruktury i (...) z dnia 24. 03. 2014 r. w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie kolejowe [ k – 473 – 481] potwierdziła, że działka ewidencyjna nr (...), położona w obrębie ewidencyjnym S. to linia kolejowa obok działki ewidencyjne nr (...) – dla obu prowadzona jest ta sama księgą wieczysta k.w. nr (...) [k - 478].

Przez obszar - wskazany we wniosku o zasiedzenie - nie przebiegały ani tory, ani inna infrastruktura kolejowa

[bezsporne].

W ramach minionej perspektywy unijnej (na lata 2007-2013) ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego ( (...)) na zlecenie Gminy B. opracowane zostały Studium (...) oraz dokumentacja projektowa dla przedsięwzięcia inwestycyjnego p.n. „Rewitalizacja linii kolejowej nr 212 na odcinku od stacji kolejowej L. do stacji B.” (przedmiotowy odcinek linii (poza stacją L.) nie znajduje się w zarządzie (...) S.A., który na podstawie umowy z 2007 r. jest w dzierżawie Gminy B..) Projekt „Rewitalizacja linii kolejowych nr 211 odcinek L. – K. i nr 212 odcinek L. – B.”, na wniosek Urzędu Marszałkowskiego, wpisany został na listę rezerwową aktualizowanego Uchwałą nr 144/2016 Rady Ministrów z dnia 23 listopada 2016 r. Krajowego Programu (...) na poz. 76 (3.077) – (...) o szacowanej wartości równej 205. 500 mln zł [ k - 280].

Wszelkiego rodzaju projekty dotyczące budowy, rozbudowy, modernizacji czy rewitalizacji infrastruktury kolejowej jak również zakup lub modernizacja taboru kolejowego na potrzeby obsługi zmodyfikowanych linii kolejowych odbywają się V trybie pozakonkursowym (Działanie 9.2. (...) infrastruktura kolejowa, Poddziałanie 9.2.2. (...) infrastruktura kolejowa, w ramach O? 9 Mobilność, typ projektu pkt 1-3). Wykaz projektów zidentyfikowanych przez Instytucję Zarządzającą Regionalnym Programem Operacyjnym dla Województwa (...) (dalej (...)) w ^ramach trybu pozakonkursowego znajduje się w dokumencie stanowiącym integralną część Szczegółowego Opisu O. Priorytetowych (...) 2014-2020 (dalej SzOOP), jako załącznik nr 2c do uchwały Zarządu Województwa (...) przyjmującej niniejszy SzOOP. Z powyższego wykazu jednoznacznie wynika, iż nie został umieszczony w nim projekt rewitalizacji i modernizacji linii kolejowej nr 212 na odcinku B. –K. (pkt a).

Udzielane jest również dofinansowanie w trybie konkursowym projektom wpisującym się w cele szczegółowe Działania 9.2. (...) infrastruktura kolejowa, Poddziałania 9.2.2. (...) infrastruktura kolejowa, typ projekty pkt 4 tj. opracowanie dokumentacji projektowej, niezbędnej do realizacji inwestycji kolejowej, W tym m.in.: studium korytarzowego, studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowego, raportu GOŚ, programu funkcjonalno-użytkowego, dokumentacji technicznej, analizy finansowo-ekonomicznej, studium wykonalności. W zakończonym w dniu 15 maja 2018 r. naborze wniosków dla powyższego konkursu nie złożono stosownego projektu modernizacji wskazanej linii 212 na odcinku B. – K. (pkt a)

[dowód: k – 456 pismo z dnia 25. 08. 2018 r. Urzędu marszałkowskiego Województwa (...)].

W wyniku ustaleń Zarządu tej Spółki z Zarządem Województwa (...) w listopadzie 2017 r. planowane było przyjęcie przez Zarząd Województwa „ Harmonogramu naboru wniosków o dofinansowanie projektów w trybie konkursowym w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2014-2020 na rok 2018”. (...) Urząd Marszałkowski identyfikował celowość przygotowania się do kolejnych projektów rewitalizacji i modernizacji m.in. na ciągu komunikacyjnym B. – L. K.. Z dostępnych w Biurze (...) S.A. planów Zarządu Województwa odnośnie tego odcinka, wynikało, że do czasu przesunięcia projektu „Rewitalizacja linii kolejowych nr 211 odcinek L. – K. i nr 212 odcinek L. – B.” z listy rezerwowej na listę podstawową nie jest planowana rewitalizacja linii 212 na odcinku B. – K..

[dowód: k – 280-281 pismo z dnia 17. 11. 2017 r. (...) S.A. w W., gdy nie było uczestnikiem postępowania].

Reasumując przedmiotem więc wniosku o zasiedzenie był więc obszar części linii kolejowej i to bez względu, czy i kto, a także kiedy odgrodził go od reszty terenu linii kolejowej i jak długo trwał ten stan rzeczy. To ustalenie niejako z góry stawiało pod znakiem zapytania tezę wnioskodawcy o możliwości posiadania takiego terenu o charakterze samoistnym zważywszy nie tylko na stanowiska uczestników postępowania, lecz przede wszystkim na to, czy z uwagi na to ustalenie cecha samoistności posiadania w rozumieniu art. 172 i nast. k.c. była z góry wykluczona z uwagi na konstrukcję prawną przedmiotu możliwego zasiedzenia (naturę) i ograniczeń prawa własności – art. 140 k.c. oraz 64 ust. 1 i 2 Konstytucji).

Nie mniej jednak z uwagi na wagę rozstrzyganych problemów prawnych oraz być może – jak na to wskazał pełnomocnik procesowy uczestnika postępowania (...) S.A. w W. – charakteru precedensowego w skali kraju Sąd Rejonowy nie ograniczył swych ustaleń i wywodów prawnych do powyżej przedstawionych.

W dniu 28. 12. 2000 r. wydana została przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej decyzja nr (...) w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie kolejowe, jako terenów zamkniętych (Dz. U. (...) Nr 7, poz. 49). Odcinek gruntu - działka nr (...) – jako element linii kolejowej relacji B.-K. - ujęty został w załączniku tej decyzji jako teren zamknięty. W oparciu o te zarządzenie (...) S.A. w W. wystąpiło do Starosty (...) o aktualizację Ewidencji Gruntów i Budynków, co zostało wykonane.

Działka ewidencyjna o numerze (...) figurowała w Ewidencji Gruntów i Budynków - prowadzonej przez Starostę (...) - jako obszar nieruchomości o powierzchni 2, 43 ha i w całości oznaczona została jako (...). Tak też została ujawniona w dziale I-O księgi wieczystej k.w. nr (...): (...), (...)

[dowód: k – 44 - 45 zarządzenie, wniosek, (...) S.A. w W., k – 132-133, k – 206-207, k – 316-317 odpisy księgi wieczystej k.w. nr (...),, k – 171 uproszczony wypis z rejestru gruntów i budynków, k – 197 - 198, k – 215 szkice przedmiotu proponowanego zasiedzenia, k – 101 i 101a mapy ewidencyjne].

Sąd Rejonowy w związku z pismem procesowym z dnia 15. 11. 2017 r. pełnomocnika uczestnika postępowania ad. 2) (...) S.A. [ k - 267 i nast.] i załącznikiem w postaci umowy D 50 z (...) S.A. w W. oraz przepisem art. 17 z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...), na którym oparto załączoną umowę z dnia 27. 09. 2001 r., zwrócił uwagę, iż:

⚫

art. 17. 1. (...) SA wniesie do spółek, o których mowa w art. 14 i art. 15, określone uchwałą Walnego Zgromadzenia (...) SA wkłady niepieniężne w postaci zespołu składników materialnych i niematerialnych wyodrębnionych z jej przedsiębiorstwa, niezbędnych do prowadzenia działalności w zakresie określonym w art. 14 ust. 1 i art. 15 ust. 1, oraz wkłady pieniężne.

2. Wkłady niepieniężne, o których mowa w ust. 1, zostaną wniesione według wartości skorygowanej aktywów netto.

3. Do utworzenia spółek, o których mowa w art. 14 i art. 15, nie stosuje się przepisów art. 311, 312, 314 i art. 336 Kodeksu spółek handlowych.

4. Czynności związane z wnoszeniem wkładów do spółki określonej w art. 15 zwalnia się od podatku od czynności cywilnoprawnych.

5. (...) SA wniesie w formie wkładu niepieniężnego do (...) SA linie kolejowe, w rozumieniu przepisów o transporcie kolejowym, obejmujące wszelkie nakłady, z wyłączeniem gruntów wchodzących w skład linii kolejowych niemających uregulowanego stanu prawnego oraz środków trwałych w budowie.

6. Grunty wchodzące w skład linii kolejowych, które nie mogą być wniesione w formie wkładu niepieniężnego z uwagi na nieuregulowany stan prawny, zostaną oddane (...) SA przez (...) SA do nieodpłatnego korzystania na podstawie umowy.

7. (...) SA jest obowiązana do wnoszenia do (...) SA w formie wkładów niepieniężnych gruntów będących przedmiotem umowy, o której mowa w ust. 6, niezwłocznie po uregulowaniu stanu prawnego poszczególnych nieruchomości, z zastrzeżeniem ust. 7a.

Nadto Sąd Rejonowy dodał iż, stan prawny proponowanego przedmiotu zasiedzenia został uregulowany poprzez założenie i prowadzenie dla niego księgi wieczystej (w załączeniu kserokopia pisma Starostwa z dnia 07/06/2017 roku k - 39). Jednocześnie Sąd zobowiązał uczestnika postępowania ad. 2) do wyjaśnienia - w związku z uprzednim wnioskiem o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania (...) S.A. w W. - dlaczego jako użytkownik wieczysty nie została wpisana inna spółka - (...) S.A. w W. do księgi wieczystej (...) , skoro z ustawy taka powinność wydawała się wynikać w wypadku uregulowania prawa do gruntu [ k - 334].

Uczestnik postępowania ad. 2) (...) S.A. przyznał fakt w piśmie procesowym z dnia 13. 02. 2018 r. [k – 355-356], że działka nr (...) obręb S. - jako związana z linią kolejową nr 212 - znajduje się w odpłatnym korzystaniu przez (...) S.A. jako nieruchomość niezbędna do zarządzania linią kolejową i podtrzymał wniosek o wezwanie (...) S.A. do udziału w niniejszej sprawie. (...) S.A. w tym miejscu zauważył, iż nie negował - z uwagi na uregulowany stan prawny przedmiotowej nieruchomości – że sporna działka powinna zostać zgodnie z przywołanym przez Sąd art. 17 ustawy (...) wniesiona aportem do (...) S.A., co nie nastąpiło jeszcze prawdopodobnie z przyczyn techniczno – organizacyjnych, a nie prawnych związanych z bardzo dążą ilością nieruchomości przekazywanych aportem do (...) S.A. i związanych z tym kosztami podatku VAT, a tym samym nie zmieniało to faktu, iż (...) S.A. przysługiwało roszczenie o przeniesienie aportu, co uzasadniało istnienie interesu prawnego tego podmiotu do przystąpienia do sprawy.

Z powyższych względów Sąd Rejonowy na zas. art. 510 § 1 i 2 k.p.c. wezwał (...) S.A. w W. do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postepowania albowiem interes prawny udziału w sprawie tej osoby prawnej został wykazany w sposób niewątpliwie dostateczny.

Działka ewidencyjna nr (...), nabyta przez wnioskodawcę – jako odrębny przedmiot obrotu – przestała być terenem zamkniętym na podstawie decyzji nr (...) Ministra Infrastruktury i (...) z dnia 24. 03. 2014 r. w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie kolejowe. Nabycie tej działki przez wnioskodawcę nastąpiło dwuetapowo:

⚫

na podstawie umowy warunkowej sprzedaży z dnia 06. 09. 2016 r. oraz

⚫

umowy przeniesienia prawa użytkowania wieczystego z dnia 22. 09. 2016 r.

W chwili dokonywania transakcji ta nieruchomość nie miała więc statusu (...), (...) i tym samym mogła już podlegać obrotowi prawno-gospodarczemu mimo, że po założeniu nowej księgi wieczystej k.w. nr (...) dla tej nieruchomości w dziale I-O wpisano nieaktualny opis (...), (...)

[dowody: k – 258-262 oraz k – 313-317 odpisy księgo wieczystej k.w. nr (...), k – 2 – 8, k – 10, k – 17 – 19v, k – 25 – 44, k – 49 – 50, k – 64- 65 akt k.w. nr (...), k – 435 pismo procesowe Starosty (...) z dnia 09. 05. 2018 r., k – 511 i nast. pismo (...) S.A. w W. ].

W związku z powyższym ustaleniem upadł argument wnioskodawcy, że przedmiotem obrotu w przypadku nabycia przez wnioskodawcę od uczestnika postępowania (...) S.A. w W. był (...), (...), gdyż tak określona została w ewidencji gruntów działka ewidencyjna nr (...). Mimo braku uaktualnienia ewidencji gruntów działka ta de facto i de iure utraciła dotychczasowy charakter, a następnie stała się przedmiotem obrotu prawno-gospodarczego. Natomiast w przypadku działki ewidencyjnej nr (...) – której dotyczy wniosek o zasiedzenie – tego typu sytuacja nie zachodziła albowiem ona nadal zachowała status dotychczasowy (...), (...) - nawet do chwili zamknięcia rozprawy.

Równolegle wnioskodawca (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w B. wystąpił z wnioskiem - po modyfikacji [k – 94 – 98 akt I Ns 108/17] - o stwierdzenie, że spółka jawna pod firmą Zakład Handlu (...), T. M. (1) z siedzibą w B. , którego wnioskodawca jest następcą prawnym, nabyła poprzez zasiedzenie z dniem 1 października 2005 r. prawo własności części nieruchomości, oznaczonej jako działka nr (...), położonej w S. o powierzchni 0, 0456 ha [k - 127], dla której Sąd Rejonowy w Bytowie Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...)

[fakt znany Sądowi Rejonowemu z urzędu, Sąd Rejonowy zwrócił na ten fakt uwagę stron k – 483 – 483v].

Baza Gminnej Spółdzielni ogrodzona została co najmniej w 1964 r. płotem, który biegł od drogi powiatowej relacji B. – T. w górę wzdłuż linii lasu aż do nasypu kolejowego, gdzie skręcał przed torami w prawo i biegł wzdłuż toru w kierunku aż do dworca PKP oddzielając część – w tym po modernizacji ogrodzenia (vide! protokół oględzin w sprawie I Ns 109/17) – od reszty linii kolejowej, wchodząc w skład w pełni ogrodzonej i dozorowanej bazy Gminnej Spółdzielni (...) w B., a taki stan rzeczy istniał się bez przerw od co najmniej 1964 r. do dnia oględzin w sprawie I Ns 108/17 i I Ns 109/17

[bezsporne: por. dokumenty procesowe w aktach sprawy I Ns 108/17 oraz I Ns 109/17, np. k – 522 – 523v zeznania uczestnika T. M. (1) ].

W dniu 25. 02. 1999 r. wpłynął do Sądu Rejonowego w Bytowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych wniosek obecnego uczestnika Skarbu Państwa – Państwowego Gospodarstwa Leśnego „Lasy Państwowe” Nadleśnictwo B. o założenie księgi wieczystej dla obszaru 378, 74 ha w tym m. in. dla działki ewidencyjnej (...) z wpisem prawa własności na rzecz obecnego uczestnika postępowania. Postawę żądanego wpisu wskazano w zaświadczeniu z dnia 24. 03. 1999 r. w postaci przepisów prawa (nabycie ex lege):

⚫

art. 2 i 3 dekretu PKWN z dnia 12.12.1944r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa (Dz.U. R.P. nr 15 z 27.12.1944 ) w tabeli oznaczono 1)

⚫

art. 2 dekretu z dnia 8.03.1946r. o majtkach opuszczonych i poniemieckich (Dz.U. nr 13 poz.87 z 1946r.) w tabeli oznaczono „2”.

Sąd wieczystoksięgowy uwzględnił wniosek i założył księgę wieczystą k.w. nr (...) w tym m. in. dla obszaru objętego działka ewidencyjną nr (...) z wpisem prawa własności na rzecz obecnego uczestnika postępowania z mocą wsteczną liczoną od daty wpływu wniosku do Sądu – art. 29 ustawy z dnia 06. 07. 1981 r. o księgach wieczystych i hipotece (zwana dalej u.k.w.h.) – tj. od dnia 25. 02. 1999 r. Następnie zmieniono oznaczenie ewidencyjne działki ewidencyjnej nr (...) na 272/1. Wszystkie te wpisy stały się prawomocne

[dowody: k – 99 wypis z rejestru gruntów, k – 14 – 22, k – 62 – 67, - 112 - 122 odpisy księgi wieczystej k.w. nr (...), k – 138 akt I Ns 108/17 mapa z ewidencji gruntów wraz ze szkicami prezentującymi przedmiot proponowanego zasiedzenia, k – 26 oraz k – 98 akt I Ns 108/17 szkice przedmiotu proponowanego zasiedzenia, k – 149 – 154 oraz 156 – 159 akt I Ns 108/17 protokół oględzin nieruchomości, k – 204 akt I Ns 108/17 szkic dawnej bazy Gminnej Spółdzielni (...) w B., k – 2- 91 akt k.w. nr (...) ].

Z powyższego ustalenia wynika, że przed dniem 25. 02. 1999 r. także Skarb Państwa był właścicielem obszaru obecnie ujmowanego jak działka ewidencyjna nr (...) w tym także terenu wskazanego we wniosku o zasiedzenie, skoro nabycie tego prawa własności nastąpiło z mocy prawa w czasie oraz zaraz po II wojnie światowej. Założenie księgi wieczystej i wpis prawa własności na rzecz obecnego uczestnika postępowania miał w tej sytuacji jedynie charakter deklaratoryjny i polegał na zrealizowaniu ustawowego celu, o którym mowa w art. 1 § 1 u.k.w.h.

Z regulacji z art. 13 § 2 k.p.c. w zw. z art. 365 § 1 k.p.c. wynikała norma procesowa mówiące, że:

⚫

§ 1 orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

W rezultacie powyższe czynności w tym wieczystoksięgowe przesądziły o prawie własności Skarbu Państwa – Państwowego Gospodarstwa Leśnego „Lasy Państwowe” Nadleśnictwo B. odnośnie obszaru objętego także działką ewidencyjną nr (...), a tym samym o legitymacji procesowej uczestnika postępowania Skarbu Państwa – Państwowego Gospodarstwa Leśnego „Lasy Państwowe” Nadleśnictwo B. w sprawie I Ns 108/17.

Aktem notarialnym z dnia 05. 08. 1996 r. Gminna Spółdzielnie (...) w B. z tymczasową siedzibą w T. sprzedała L. i U. małżonkom (...), T. i A. małżonkom M. oraz Z. i D. małżonkom (...) spółka cywilna z siedzibą w B. prawo użytkowania wieczystego dziatki gruntu numer 544/18 o powierzchni 0,3068 ha oraz prawa własności znajdujących się na działce budynków, położonych w B., objętych księgą wieczystą k.w. numer (...), opisanych bliżej w § 1 tego aktu, a L. i U. małżonkowie (...), T. i A. małżonkowie M. oraz Z. i D. małżonkowie M. nieruchomości te kupili oraz nabycia tego dokonali do majątku Zakładu Handlu (...) spółka cywilna z siedzibą w B., za środki tego Przedsiębiorstw – na prawach współwłasności łącznej.

Sąd Rejonowy w Bytowie IV Wydział Ksiąg wieczystych założył dla nabywanego obszaru odrębną księgę wieczystą (działka (...)) k.w. nr (...) i dokonał w niej wpisów:

⚫

na rzecz Gminy B. – prawa własności nieruchomości,

⚫

na rzecz nabywców L. i U. małżonkowie (...), T. i A. małżonkowie M. oraz Z. i D. małżonkowie (...) spółka cywilna z siedzibą w B. – prawa użytkowanie wieczystego nieruchomości

Małżonkowie M. w związku z wypowiedzeniem udziałów w spółce cywilnej (...) wykonali skutecznie aktem notarialnym z dnia 07. 04. 1997 r. przeniesienia prawa użytkowania wieczystego działki (...) na rzecz pozostałych wspólników: L. i U. małżonków (...) oraz T. i A. małżonków M. – wspólników Zakładu Handlu (...) spółka cywilna z siedziba w B. [por. k - 22 akt k.w. SL1B/00022983/7].

U. J., A. M., L. J. (1) i T. M. (1) oświadczyli w akcie notarialnym z dnia 06. 06. 2003 r. , że byli wspólnikami spółki cywilnej działającej pod nazwą Zakład Handlu (...) spółka cywilna z siedzibą w B., zawartej umową z dnia 20. 12. 1991 roku, zmienioną:

⚫

aneksem z dnia 23 marca 1997 roku – dotyczącym zmiany §1, §3, §4, §5, §6, §7 i §8 umowy spółki;

⚫

aneksem z dnia 3 marca 1997 roku dotyczącym wstąpienia do spółki (...);

⚫

aneksem z dnia 20 sierpnia 1998 roku – dotyczącym wystąpienia ze spółki (...) z dniem 20 listopada 1998 roku oraz

⚫

aneksem z dnia 1 września 998 roku – dotyczącym zmiany §8 umowy spółki, oraz że

w powyższej spółce wszyscy wspólnicy mieli równe udziały [ por. k- 60 akt k.w. SL1B/00019103/1].

Tym samym wspólnikami ww. spółki cywilnej zostali L. J. (1) i T. M. (1) od dnia 20. 11. 1998 r.

W efekcie w miejsce pierwotnych nabywców został wpisany nowy, przekształcony podmiot (spółkę opuścili małżonkowie M. oraz małżonki pozostałych wspólników), jako użytkownik wieczysty na podstawie umowy notarialnej z dnia 07. 04. 1997 r., a następnie wpisano w dniu 09. 06. 2003 r. jako użytkownika wieczystego – Zakład Handlu (...) J. J., T. (...) spółka jawna z siedzibą w B. na podstawie umowy przeniesienia prawa użytkowania wieczystego i własności. Na podstawie bowiem uchwały wspólników z dnia 27. 09. 2001 r. spółka cywilna została przekształcona w spółkę jawną o nazwie:

⚫

Zakład Handlu (...) L. J., T. (...) spółka jawna z siedzibą w B. [por. k – 53-57 odpis KRS z rejestru przedsiębiorców w aktach k.w. nr (...)]

W dniu 01. 09. 2009 r. w miejsce dotychczasowego użytkownika wieczystego dokonano wpisu (...) L. J. (1), i (...) spółka jawna z siedziba w B. na podstawie odpisu aktualnego z Rejestru Przedsiębiorców numer KRS (...) wydanego w dniu 25 lutego 2009 roku przez Oddział Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego w S. oraz postanowienia Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 18 listopada 2008 roku sygnatura sprawy: GD.VIII NS-REJ. (...). Następnie w dniu 28. 11. 2016 r. dokonano wpisu do księgi wieczystej k.w. nr (...) jako nowego wieczystego użytkownika (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w B.

W okresie od dnia od dnia 20. 11. 1998 r. do dnia 27. 09. 2001 r. poprzednik prawny wnioskodawcy funkcjonował pod nazwą L. J. i T. (...) spółka cywilna z siedzibą w B.

[dowody: k – 27-28v akt I Ns 108/17 ksero wypisu aktu notarialnego z dnia 05. 08. 1996 r., k – 2 – 4v 108/17 wypis aktu notarialnego z dnia 05. 08. 1996 r., k – 5-9 wypis zmian gruntowych, 3 x opisy i mapy, k – 12-17 zawiadomienie z dnia 03. 04. 1997 r. o założeniu nowej księgi wieczystej wpisie do niej prawa użytkowania wieczystego nabywców wraz dowodami doręczeń, k – 114 dawna, papierowa księga wieczysta, k – 22-23, k – 127-129v oraz k – 143-144 akt k.w. nr (...), k – 59-62 akt k.w. nr (...) , k – 79 – 87 akt k.w. nr (...) , k – 6-13 oraz k - 74 - 82 akt I Ns 108/13 odpisy KRS dotyczące wnioskodawcy i jego poprzedników prawnych jako przedsiębiorców, k – 135 – 137 akt I Ns 108/13 odpis pełny KRS Zakładu Handlu (...)’ L. J., T. M. sp.j., z którego wynika następstwo prawne co do spółki cywilnej - Zakład Handlu (...)” – L. J. (1), T. M. (1), a następnie ww. spółki jawnej].

Zeznając w charakterze strony w sprawie I Ns 109/17 T. M. (1) wskazał, że jako wspólnicy nabyli od Gminnej Spółdzielni (...) w B. nabyli nieruchomość, która wynikała z ewidencji gruntów. Teren ten był ogrodzony, przy czym płot biegł od strony drogi powiatowej do toru kolejowego, a następnie wzdłuż toru do dworca PKP, od strony dworca była brama wjazdowa na ten teren i od strony drogi powiatowej była druga brama. Podkreślił, że nabyli od GS-u:

⚫

halę magazynową, w której znajdował się magazyn pasz, nawozów,

⚫

obok hali znajdowały się box-y na węgiel, które tez nabyli

⚫

przy tej hali było małe pomieszczenie gospodarcze w budynku, który nie przylegał do hali oraz

⚫

zbiornik ppoż.

Między bramami znajdowała się droga wewnętrzna bazy GS utwardzona kostkami betonowymi w kształcie ośmiokątów. Znajdowała się wewnątrz terenu ogrodzonego. Droga ta była ogólnie dostępna także po nabyciu przez nich - wspólników części bazy GS. Droga między bramami biegła między terenem, który nabyli i który opisał, a torem kolejowym i płotem. Znajdowała się wewnątrz terenu ogrodzonego. Wskazał, że pamiętał czasy GS-u i była to ich droga wewnętrzna, którą każdy mógł dojechać do tej bazy robiąc zakupy. Po zakupie przez nich - wspólników części bazy GS ta droga również była powszechnie dostępna. Wspólnicy jako nabywcy części bazy nie czynili żadnych przeszkód osobom trzecim, które poruszały się po tej drodze.

T. M. zauważył, iż szlak drogowy był wytyczony kostką brukową, między dwoma bramami.

Między tym szlakiem drogowym, a płotem biegnącym wzdłuż toru kolejowego znajdowały się boksy na węgiel, które były wysokie około 1,5 metra, zbudowane z betonu, wyglądało to jak dwa puste baseny z betonu, jeden przeznaczony na węgiel a drugi albo na miał albo na koks. Między tym szlakiem drogowym, a płotem biegnącym wzdłuż toru kolejowego znajdowały się boksy na węgiel, które były wysokie około 1,5 metra, zbudowane z betonu, wyglądało to jak dwa puste baseny z betonu, jeden przeznaczony na węgiel, a drugi albo na miał albo na koks.

Tym zeznaniom T. M. należało dać wiarę albowiem - w ocenie Sądu Rejonowego – były zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzony w sprawie.

Można było zauważyć niekonsekwencje w zeznaniach T. M. i co do nich należało z tego powodu podejść z dosyć dużą dozą ostrożności.

1.  Z jednej strony T. M. wskazał, że ich akt notarialny (umowa nabycia) obejmował boksy na opał, teren wewnątrz ww. ogrodzenia, a z drugiej po okazaniu mu tej umowy [k – 2-4v akt k.w. SL1B/00022983/7] stwierdził, że tą umową nabyli oni jako wspólnicy obszar objęty działką ewidencyjną (...) o powierzchni 0, 3068 ha, której granice oznaczono na żółto na mapie ewidencyjnej [k – 7 akt k.w. SL1B/00022983/7]. Mimo, że płot nie biegł po granicach tej działki ewidencyjnej, to T. M. uważał, iż czuli się nabywcami - właścicielami całego ogrodzonego terenu i od strony lasu, i od strony toru kolejowego (obszaru wewnątrz ogrodzenia) , a więc obszaru większego aniżeli wynikał z ww. umowy notarialnej, bo tak wskazał im przedstawiciel GS i nikt nie sprzeciwiał się temu w tym (...) czy Lasy Państwowe tj.:

⚫

objętego wnioskiem o zasiedzenie w sprawie I Ns 109/17 (tzw. teren kolejowy) oraz

⚫

objętego wnioskiem o zasiedzenie w sprawie I Ns 108/17 (tzw. teren leśny)

(sprzeczność).

Wcześniej jednak zeznał, że nikt nie wskazywał im granic nabywanego terenu, a kupowali to, co wynikało z ewidencji gruntów (sprzeczność).

2.  Najpierw jednak T, M. zeznał, że za ww. boksami opałowymi 2-3 metry biegł tor kolejowy, że nigdy tam nie chodził. Wskazał, że nic nie wiedział, aby cokolwiek tam jeszcze znajdowało się między szlakiem drogowym a płotem biegnącym wzdłuż torów kolejowych. Podkreślił, iż korzystali jedynie z tych boksów. Natomiast nie korzystali z obszaru, jaki znajdował się między drogą biegnącą od jednej bramy do drugiej, a płotem biegnącym wzdłuż linii kolejowej. Następnie dodał, iż czasami zdarzało się im trzymać tam pojemniki z półfabrykatami - 2-3 razy w tygodniu na długości około 40 m od tych boksów, że składali tam pojemniki z półfabrykatami. Stwierdził, iż można było więc określić, że ten obszar był przez nich stale wykorzystywany w ich działalności gospodarczej tak długo, jak długo on prowadził tam działalność gospodarczą, tj. do listopada 2008 roku (sprzeczność).

[dowód: k – 522- 523v w aktach sprawy I Ns 109/17 zeznania uczestnika postępowania T. M. (1)].

Bez względu na to, czy cały teren wewnątrz ogrodzenia od strony lasu i od strony toru kolejowego był wykorzystywany fizycznie czy też nie przez Gminną Spółdzielnię i jej następców prawnych aż do wnioskodawcy włącznie, to uznać należało, że:

⚫

po pierwsze – jak ustalono w sprawie I Ns 108/17 cała baza została ogrodzona i ogrodzenie to istniało co najmniej od 1964 r. [ por. też k - 522 akt I Ns 109/17],

⚫

po drugie – nikt od co najmniej 1964 r. nie zgłaszał roszczeń do ternu wewnątrz ogrodzenia aż do czasu:

a)  w przypadku ternu leśnego – badań (...) przez geodetę leśnego kilka lat temu,

b)  w przypadku terenu kolejowego – wniesienia do Sady Rejonowego w Bytowie sprawy I Ns 109/17,

⚫

po trzecie - Państwowe (Skarb Państwa) jako i (...) S.A. (poprzednio także Skarb Państwa przez 05. 12. 1990 r.) nie władały terenami odpowiednio leśnym i kolejowym,

⚫

po czwarte – wyłącznie władali tymi obszarami Gminna Spółdzielnia (...) w B. i jej następcy prawni aż do wnioskodawcy włącznie,

⚫

po piąte – w przypadku obszaru leśnego było to posiadanie samoistne wobec spełnienia wszelkich cech na to wskazujących,

⚫

po szóste – w przypadku obszaru linii kolejowej posiadaniu – władaniu nie można było przypisać cechy samoistności z uwagi na to, iż była to droga publiczna przeznaczona do ruchu pociągów po torach od co najmniej 1962 r. (data założenia ewidencji gruntów na tym obszarze; powszechnie wiadomo, że ten szlak kolejowy utworzony został jeszcze w XIX wieku, na co zwrócił uwagę pełnomocnik (...) S.A. ).

Do dnia 31. 12. 1965 r. włącznie, a więc i w 1964 r. i wcześniej obowiązywał dekret Prawo rzeczowe, które w art. 50 regulowało kwestie nabycia prawa własności przez zasiedzenie:

Art. 50. § 1. Kto posiada nieruchomość przez lat dwadzieścia, nabywa jej własność, chyba że w chwili objęcia nieruchomości w posiadanie był w złej wierze (zasiedzenie).

⚫

§ 2. Temu, kto posiada nieruchomość przez lat trzydzieści, nie można zarzucać złej wiary.

Ponadto Prawo rzeczowe przewidywało:

⚫

Art. 298. Domniemywa się, że osoba, która rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem.

⚫

Art. 299. § 1. Domniemywa się ciągłość posiadania.

⚫

Art. 300. § 1. Domniemywa się, że posiadaczowi służy posiadane przezeń prawo. Dotyczy to również poprzedniego posiadacza.

⚫

Art. 301. Domniemywa się dobrą wiarę posiadacza.

Przepis art. 172 k.c. – obowiązujący od 01. 01. 1965 r. - wymienia jako przesłanki zasiedzenia posiadanie i upływ czasu. Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi być samoistne (art. 336) i nieprzerwane. Na korzyść posiadacza przemawia (k.c. wszedł w życie od 01. 01. 1965 r.):

⚫

domniemanie ciągłości (art. 340, 345),

⚫

domniemanie, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym (art. 339),

⚫

domniemanie istnienia dobrej wiary (art. 7)

[J. G. (red.), J. R., G. R., S. R.: Komentarz do art.172 Kodeksu cywilnego, LEX 2016, t. 17; zob. też komentarz do art. 336, 339, 340 i 345].

W okresie od początku lat 60-tych XX wieku do dnia 30. 09. 1990 r. obowiązywał bezwzględny zakaz nabywania prawa własności nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa. Trafnie zwrócił uwagę pełnomocnik wnioskodawców na dokonana zmianę ustawową. Wiązała się ona z przebudową i tworzeniem nowego ustroju prawno-gospodarczego. Dokonano nowelizacji k.c. Z przepisu art. 10 ustawy z dnia 28 lipca’1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny ( Dz.U.1990.55.321) wynikało, że jeżeli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie; jednakże-termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę.

Z tej regulacji wynikało, iż zasiedzenia dotychczasowej nieruchomości Skarbu Państwa by mogło nastąpić w złej wierze przy założeniu spełnienia możliwie największego odliczenia 15 lat wedle schematu:

⚫

01. 10. 1990 r. + 30 lat = 01.10. 2020 r. – 15 lat = 01. 10. 2005 r.

Aby móc odliczyć maksymalny okres posiadania samoistnego to musiało ono trwać przed 01. 10. 1990 r. 15 lat lub więcej.

W przypadku poprzedników wnioskodawców rozpoczęło się posiadanie co najmniej od 1964 r. albowiem od co najmniej od tamtej pory GS posiadał ogrodzoną w całości i objętą dyżurami bazę, w skład której wchodził teren objęty wnioskiem o zasiedzenie, a uczestnik postępowania tym terenem w ogóle nie interesował się, a ponadto uzyskał o tym wiedzę dopiero niedawno na skutek ww. prac geodezyjnych, a więc wiele lat po terminie możliwego zasiedzenia w złej wierze

W ocenie Sądu Rejonowego co najmniej od 1964 r. w posiadaniu samoistnym GS znajdował się – jako element bazy i nikt nie miał co do tego wątpliwości – obszar opisany we wniosku o zasiedzenie. To posiadanie samoistne trwało przez cały czas posiadania bazy przez GS i które to posiadanie nabyła w dniu z dnia 05. 08. 1996 r. spółka cywilna (...) małżonkowie (...), T. i A. małżonkowie M. oraz Z. i D. małżonkowie M. – wspólnicy Zakładu Handlu (...) spółka cywilna z siedzibą w B., a następnie jej następcy prawni do wnioskodawcy włącznie.

Początek posiadania samoistnego nieruchomości zawsze decydował o tym, czy odbywało się ono w kolejnych okresach w dobrej, czy w złej wierze. Była to kwestia powszechnie ustalona w orzecznictwie sądowym i doktrynie prawa. W tym konkretnym wypadku z uwagi na duży upływ czasu nie udało się ustalić, kiedy, kto i na jakich warunkach zdecydował się postawić przedmiotowy płot biegnący od drogi relacji B. - T. do nasypu kolejowego. Wiadomo na pewno, iż ten płot już stał w tym samym miejscu co obecnie w 1964 r., gdy świadek C. S. podejmował prace w bazie GS na tamtym terenie. Skoro Skarb Państwa nie miał świadomości przez kilkadziesiąt lat, że jego teren znalazł się w posiadaniu samoistnym najpierw GS, a potem jego następców prawnych licząc aż do samego wnioskodawcy i nie podnosił żadnych roszczeń terytorialnych, to tym samym nie sposób przypisać GS, aby stawiając płot przed 1964 r. działała w złej wierze i zważeniu temu nie sprzeciwia się to, że nie udało się w ramach tego postępowania ustalić dokładnej daty postawienia tego płotu, który od co najmniej 1964 r. stał w tym samym miejscu do dnia oględzin przeprowadzonych w tej sprawie. Za tym stanowiskiem przemawiało przede wszystkim domniemanie dobrej wiary z ww. art. 301 Prawa rzeczowego, które w toku tego postępowania nie zostało obalone. Nawet nie podejmowano próby jego obalenia.

W uzasadnieniu uchwały z dnia 25 października 1996 r. Sąd Najwyższy uznał, że z punktu widzenia posiadania jako przesłanki zasiedzenia obojętne jest, w jaki sposób doszło do objęcia rzeczy w samoistne posiadanie. Świadomość bezprawności działania po stronie posiadacza albo podważenie tytułu jego posiadania ma znaczenie tylko dla kwalifikacji posiadania w dobrej lub złej wierze [ III CZP 83/96, OSNC 1997, nr 5, poz. 47].

W przypadku zeznań L. J. (1) (por. nadal sprawę I Ns 108/17) – złożonych w charakterze świadka - nie miało znaczenia dla tej sprawy to, że pytał się Wójta Gminy B. o zgodę na wykorzystanie tereny wzdłuż płotu graniczącego z lasem aż po nasyp kolejowy włącznie po zakupie prawa użytkowania wieczystego od GS albowiem nie ta chwila była miarodajna dla ustalenia posiadania w dobrej lub złej wierze, przy czym zgoda Wójta nie miała żadnego znaczenia prawnego dla procesu nabywania prawa własności nieruchomości przez zasiedzenie albowiem Gmina B. nie posiadała nigdy żadnego prawa ani do nieruchomości leśnej, ani do nieruchomości kolejowej – i to ani rzeczowego, ani obligacyjnego, a więc jej ewentualna zgoda nie mogła wywrzeć żadnego skutku w sferze prawnej co do dawnego teren GS (bazy). Podobnie rzecz się przedstawia z zeznaniami L. J. (1) złożone w charakterze świadka, z których wynikało, że pierwotni wspólnicy spółki cywilnej nie mogli kupić tego terenu wzdłuż płotu biegnącego wzdłuż lasu z powodu braku zgody zarządu GS (sprawa I Ns 108/17). Zbywca GS posiadał jedynie to prawo użytkowania wieczystego, które przeniósł na pierwotnych wspólników spółki cywilnej (...) w B. i dlatego - zgodnie z łacińską paremią, będąca logiczną dyrektywą interpretacyjną n emo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet, tj. nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw, aniżeli sam posiada - nie był uprawniony do przeniesienia jakiegokolwiek zbywalnego prawa do gruntu objętego wnioskiem o zasiedzenie w sprawie I Ns 109/17 jak i I Ns 108/17.

W obecnej sprawie I Ns 109/17 - grunt objęty wnioskiem - był przedmiotem prawa własności Skarbu Państwa oraz ww. prawa użytkowanie wieczystego. Bezspornym było to, że po zbyciu części bazy na rzecz (...) w dniu 05. 08. 1996 r. GS w ogóle przestał interesować się tym terenem, a teren ten stał się wewnętrzną częścią ogrodzonego obszaru zarządzanego przez spółkę cywilną (...) tak od strony lasu jak i od strony linii kolejowej. Było to bowiem jedno ogrodzenie tego samego obszaru.

Terenem - objętym wnioskiem o zasiedzenie w sprawie I Ns 108/17 (leśnym), położonym wewnątrz ogrodzonej bazy GS - tym w dniu nabywania aktem notarialnym, jak ustalono tej sprawie I Ns 108/17 oraz I Ns 109/17, a także nadal przez kolejne lata - nie interesował się właściciel Skarb Państwa aż do prac geodezyjnych, o których zeznawali świadkowie w sprawie I Ns 108/17 i m. in. była o tym także mowa w czasie oględzin w sprawie I Ns 108/17 (sprawa leśna), a w obecnej sprawie I Ns 109/17 (sprawa kolejowa) Skarb Państwa oraz wieczysty użytkownik zainteresowali się dopiero z chwilą wszczęcia tego obecnego postępowania nieprocesowego o zasiedzenie. W ten sposób wspólnicy – L. i U. małżonkowie (...), T. i A. małżonkowie M. oraz Z. i D. małżonkowie M. – Zakład Handlu (...) spółka cywilna z siedzibą w B. nabyli posiadanie faktyczne obszaru objętego wnioskiem w sprawie I Ns 109/17 bezpośrednio po GS, a kontynuowali to posiadanie ich następcy prawni aż do zamknięcia rozprawy w tej sprawie.

Ocena prawna tego posiadania, tj. czy było to posiadanie samoistnie prowadzące do zasiedzenia czy też nie, zostanie dokonana w dalszej części uzasadnienia.

W tej sytuacji prawnej należało przyjąć – skoro nikt nie obalił domniemania dobrej wiary Gminnej Spółdzielni z chwili postawienia płotu wokół całej nieruchomości ( bazy ) w toku tego postępowania – istnienie dobrej wiary posiadacza w chwili stawiania tego płotu siatkowego wokół całej nieruchomości (w tym ogrodzenie wzdłuż toru kolejowego na działce nr (...) było tylko częścią ogrodzenia całej bazy, a grodzenie tylko z jednej strony by nie miało sensu wobec zatrudniania stróżów), to tym samym wchodzić w rachubę mogło tylko i wyłącznie posiadanie w dobrej wierze.

Gdyby nie obowiązywał zakaz zasiadywanie nieruchomości Skarbu Państwa i gdyby było to posiadanie samoistne, to - teoretycznie zakładając na potrzeby tego wywodu - do zasiedzenia w dobrej wierze by doszło przed 01. 10. 1990 r.

⚫

wedle Prawa rzeczowego po 20 latach, np. najpóźniej w 1984 r. albo

⚫

wedle k.c. po 10 latach licząc od 01. 01. 1965 r. (wejścia w życie k.c.), tj. od 02. 01. 1975 r.

Z mocy art. XLI ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Przepisów wprowadzających kodeks cywilny ustawodawca przewidział, że

⚫

Art. XLI. § 1. Do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego, stosuje się od tej chwili przepisy tego kodeksu; dotyczy to w szczególności możności nabycia prawa przez zasiedzenie.

⚫

§ 2. Jeżeli termin zasiedzenia według kodeksu cywilnego jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg zasiedzenia rozpoczyna się z dniem wejścia kodeksu w życie; jeżeli jednak zasiedzenie rozpoczęte przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego nastąpiłoby przy uwzględnieniu terminu określonego w przepisach dotychczasowych wcześniej, zasiedzenie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Tym samym uznać by należało, iż by doszło do zasiedzenia w dobrej wierze na podstawie ww. art. 50 § 1 Prawa rzeczowego.

Nie mniej jednak wobec istniejącego wówczas zakazu zasiadywania nieruchomości Skarbu Państwa można było mówić o zasiadywaniu nieruchomości Skarbu Państwa dopiero od 01. 10. 1990 r. w zw. z cytowanym wyżej przepisem art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny ( Dz.U.1990.55.321). Oznaczałoby to – przechodząc do stanu faktycznego tej sprawy - że posiadanie samoistne by można było liczyć tylko od dnia 01. 10. 1990 r. i w dobrej wierze trwać musiało 20 lat, tj.:

⚫

01. 10. 1990 r. + 20 = 01. 10. 2010 r. – 10 lat (ww. art. 10 ) = 01. 10. 2000 r.

Jak wyżej to ustalono w okresie od dnia od dnia 20. 11. 1998 r. do dnia 27. 09. 2001 r. poprzednik prawny wnioskodawcy funkcjonował pod nazwą L. J. i T. (...) spółka cywilna z siedzibą w B. i władał obszarem objętym wnioskiem.

W uchwale składu 7 sędziów SN z dnia 11 czerwca 2015 r., III CZP 112/14, OSNC 2015, nr 11, poz. 127, rozstrzygnięty został zadawniony spór dotyczący tego, czy dopuszczalne jest stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez osobę, która o to nie wnosiła ani tego nie żądała. Sąd Najwyższy dokonał oceny związków między art. 610 § 1 i art. 677 § 1 k.p.c. Relacja między tymi przepisami budziła poważne wątpliwości, owocujące rozbieżnościami w judykaturze. Sąd Najwyższy po analizie wszystkich - normatywnych, systemowych i funkcjonalnych - aspektów tego problemu oraz przypomniawszy, że postępowanie w sprawach o stwierdzenie zasiedzenia służy przede wszystkim realizacji indywidualnych interesów osób fizycznych i prawnych, uznał, iż w sprawach o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie nie ma podstaw do przełamywania zakazu orzekania bez wniosku zainteresowanego lub ponad zgłoszone żądanie (art. 321 k.p.c.). Oznacza to, że stwierdzenie zasiedzenia może nastąpić tylko:

⚫

na rzecz osoby, która o to wnosi, albo

⚫

wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika postępowania.

Jednocześnie Sąd Najwyższy wskazał na wywiedziony z art. 2 i 45 ust. 1 Konstytucji RP obowiązek informacyjny sądu, który nakazuje - jeżeli uzasadniają to okoliczności faktyczne sprawy - zwrócenie uwagi uczestników na ewentualną potrzebę modyfikacji rozpoznawanego wniosku [J. G. (red.), J. R., G. R., S. R.: Komentarz do art.172 Kodeksu cywilnego, LEX 2016, t. 24].

Uzupełnić powyższe należało tym, że w postępowaniu o zasiedzenie nieruchomości Sąd nie był związany wskazaną w żądaniu datą proponowanego zasiedzenia, a ten pogląd prawny był ugruntowany tak w orzecznictwie jak i doktrynie prawa.

Stosunek prawny spółki jawnej i spółki cywilnej tworzą współwłasność łączną (przymusową) między wspólnikami i to wspólnicy w ramach tego rodzaju współwłasności stają się współwłaścicielami łącznymi majątku i spółki jawnej i spółki cywilnej. Oznacza to, iż podmiotami, którym przysługuje prawo własności, są w takich przypadkach (obu) osoby fizyczne – wspólnicy, a nie spółka cywilna czy jawna jako takie – por. przepisy art. 860 i nast. k.c. oraz art. 22 k.s.h. Spółki te są bowiem spółkami osobowymi.

We wniosku wskazani zostali jako beneficjenci tego zasiedzenia L. J. (1), T. M. (1) na prawach współwłasności łącznej – por. np. pismo pełnomocnika wnioskodawcy z dnia 16. 05. 2018 r. [k – 447-449]. To tym samym bez znaczenia z punktu widzenia normy procesowej, wynikającej z art. 13 § 2 k.p.c. w zw. z art. 321 k.p.c. przy uwzględnieniu interpretacji wskazanej w ww. uchwale (7) SN z dnia z dnia 11 czerwca 2015 r., III CZP 112/14, było to, czy ci byli wspólnicy powiązani stosunkiem spółki cywilnej czy spółki jawnej. Z powyższych ustaleń wynikało, że gdy doszło do nabycia prawa własności nieruchomości w dobrej wierze, to wspólnicy ci występowali w obrocie prawno-gospodarczym L. J. i T. (...) spółka cywilna z siedzibą w B..

Trafnie powołał się pełnomocnik na stanowisko zawarte w orzecznictwie co do możliwości nabycia przez zasiedzenie prawa własności nawet wówczas, gdy nieruchomość była oddana w użytkowanie wieczyste. SN stwierdził, że samoistny posiadacz nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste może nabyć jej własność przez zasiedzenie [uchwała (7) sędziów SN z dnia z dnia 9 grudnia 2016 r., III CZP 57/16, OSNC 2017/5/51, LEX nr 2162855, (...) Prok.i Pr.-wkł. (...), Monitor Prawniczy 2017/1/3, Biuletyn SN 2016/12/12, (...) ].

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jednolity Dz.U.2017.2101 ze zm.) przewiduje instytucję terenu zamkniętego, odnosząc się w szeregu regulacjach w tym [por. k – 171 wypis z rejestru gruntów, k – 215 mapa i szkice, k – 258 – 262 – odpis księgi wieczyste k.w. nr (...)]:

⚫

Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

9) terenach zamkniętych - rozumie się przez to tereny o charakterze zastrzeżonym ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa, określone przez właściwych ministrów i kierowników urzędów centralnych;

⚫

Art. 4

2. Dla terenów zamkniętych, zamiast mapy zasadniczej, sporządza się odrębne mapy zawierające w swojej treści również sieć podziemnego uzbrojenia terenu. Sporządzanie i aktualizowanie tych map oraz ustalanie granic terenów zamkniętych należy do właściwych ministrów i kierowników urzędów centralnych.

2a. Tereny zamknięte są ustalane przez właściwych ministrów i kierowników urzędów centralnych w drodze decyzji. W decyzji tej określane są również granice terenu zamkniętego. Dokumentacja geodezyjna określająca przebieg granic i powierzchnię terenu zamkniętego przekazywana jest przez organy wydające decyzje o zamknięciu terenu właściwym terytorialnie starostom w trybie art. 22.

2b. Właściwi ministrowie i kierownicy urzędów centralnych zawiadamiają Głównego Geodetę Kraju o ustaleniu terenu zamkniętego oraz podają klauzulę tajności informacji dotyczących obiektów znajdujących się na tym terenie.

2c. Jeżeli teren utracił charakter terenu zamkniętego, zarządzający nim obowiązany jest przekazać właściwemu staroście dokumentację geodezyjną i kartograficzną oraz sporządzone mapy w celu włączenia ich do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

2d. Nadzór nad pracami geodezyjnymi i kartograficznymi na terenach zamkniętych sprawuje właściwy minister lub kierownik urzędu centralnego.

⚫

Art. 10. 1. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami i kierownikami urzędów centralnych określi, w drodze rozporządzenia, tereny zamknięte niezbędne dla obronności państwa, na których nadzoruje prace geodezyjne i kartograficzne.

1a. Minister Obrony Narodowej, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, określi, w drodze rozporządzenia, zakres i tryb sprawowania nadzoru nad pracami geodezyjnymi i kartograficznymi na terenach zamkniętych, a w szczególności określi rodzaje prac, nad którymi sprawowany jest nadzór, uwzględniając potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa oraz ochrony informacji niejawnych.

3. Na wniosek podmiotu, który planuje wykonywać dla określonego obszaru zobrazowania lotnicze, Główny Geodeta Kraju w terminie 7 dni roboczych od dnia otrzymania wniosku udziela informacji, czy w granicach tego obszaru znajdują się tereny zamknięte, zawierające obiekty, o których informacje objęte są klauzulą tajności.

⚫

Art. 12c. 1. Obowiązek zgłoszenia prac geodezyjnych lub prac kartograficznych oraz przekazania wyników tych prac do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego nie obejmuje prac geodezyjnych oraz prac kartograficznych dotyczących:

1) terenów zamkniętych, jeżeli przedmiotem tych prac nie są obiekty objęte ewidencją gruntów i budynków.

⚫

Art. 13. 3. Na terenach zamkniętych prace geodezyjne mogą być wykonywane tylko przez wykonawców działających na zlecenie organów, które wydały decyzję o zamknięciu terenu, lub za ich zgodą.

⚫

Art. 26. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:

3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób wykazywania w ewidencji gruntów i budynków danych odnoszących się do gruntów, budynków i lokali, znajdujących się na terenach zamkniętych, a w szczególności wskaże dane przekazywane do ewidencji gruntów i budynków, tryb przekazywania zmian oraz sposób postępowania z dokumentacją geodezyjną i kartograficzną w przypadku ustalenia terenu zamkniętego lub utraty przez teren charakteru zamkniętego, uwzględniając potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa lub potrzeby administracji publicznej.

Nie ulega – zdaniem Sądu Rejonowego - wątpliwości, iż określenie teren zamknięty nie jest przypadkowe, ma charakter wręcz wybitnie szczególny, a dookreśla te cechy i cele ustanowienia sama ustawa Prawo geodezyjne, wskazując ich nadzwyczajny charakter o znaczeniu ogólnopaństwowym. W efekcie w drodze interpretacji niedopuszczalne by było – a tego domagał się wnioskodawca - aby w demokratycznym państwie prawa stawiać interes prywatny ponad publiczny, wbrew ustawie. Dodać należało, że art. 140 k.c. kodeks cywilny i Konstytucja (wcześniej ww. przepisy) przewidują, iż prawo własności nie jest prawem absolutnym i podlega ograniczeniom, które zazwyczaj są przynależne do administracyjnej gałęzi prawa. Tak też stało się z terenami zamkniętymi.

Sąd Najwyższy wypowiedział się o relacji kolejowego terenu zamkniętego do rozporządzenia nieruchomością, polegającego na ustanowieniu służebności drogi koniecznej na tym terenie odnosząc się do:

⚫

rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie określenia rodzajów nieruchomości uznanych za niezbędne na cele obronności i bezpieczeństwa państwa (Dz.U. Nr 207, poz. 2017 ze zm.) oraz

⚫

decyzji nr (...) Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 26 listopada 2013 r., zmieniająca decyzję w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie kolejowe, jako terenów zamkniętych (Dz.Urz. MTBiGM z 2013 r., poz. 73).

Wskazał, że – odnosząc się do zarzutu skargi o wyłączeniu terenu skarżącego uczestnika jako zamkniętego z możliwości ustanowienia na nim służebności gruntowej – iż w tej kwestii nie jest trafne zarzucenie naruszenia przepisów ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (jedn. tekst Dz.U. z 2010 r., nr 193, poz. 1287) albowiem z art. 2 pkt 9 tej ustawy wynika, że teren zamknięty oznacza teren o charakterze zastrzeżonym ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa , określony przez właściwego ministra i kierownika urzędu centralnego. Według art. 4 ust. 2a ustawy następuje to w drodze decyzji, określającej granice terenu zamkniętego. W niniejszej sprawie wydana została kolejna decyzja Ministra Infrastruktury nr 25 z dnia 12 sierpnia 2011 r. Z podstawy prawnej, powołanej w tej decyzji nie wynika , aby można podzielić stanowisko skarżącego o całkowitym wyłączeniu terenów zamkniętych z obrotu ( res extra commercium ), tłumacząc to tym, że uznanie za teren zamknięty, zastrzeżony ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa wyłącza możliwość zasiedzenia, co wraz z innymi przytoczonymi argumentami oznacza także niemożliwość ustanowienia służebności drogą sądową. SN wywiódł, że:

1.  ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego, jakim jest służebność gruntowa drogi koniecznej, nie prowadzi do przewłaszczenia ani po stronie wnioskodawcy - posiadacza służebności, ani po stronie uczestnika - właściciela nieruchomości,

2.  służebność drogi koniecznej polega na tym, że na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej ustanawia się, jak wynika z wielowiekowej tradycji wielu systemów prawnych - prawo przechodu, przejazdu lub przegonu bydła przez nieruchomość służebną, niezależnie od tego, czyją staje się własnością; jest to rzeczowe obciążenie jednej nieruchomości na rzecz drugiej, co jest formą rozporządzenia prawem własności, ale nie prowadzącym do obrotu prawnego którejś z tych nieruchomości,

3.  ustanowienie służebności drogi koniecznej daje prawo do korzystania z drogi w celu posiadania dostępu do drogi publicznej z tej nieruchomości, która z różnych przyczyn została tego dostępu pozbawiona, a rozsądnie rozumując taki dostęp mieć musi.

[postanowienie SN z dnia 17. 09. 2018 r., sygn. akt II CSK 624/14, LEX nr 1844079, niepublikowane].

Orzeczenie to zostało oparte na instytucji prawnej ograniczonego prawa rzeczowego, które:

⚫

po pierwsze – ze swej natury nie polegało na nabyciu jakiejkolwiek nieruchomości - czy to prawa własności czy użytkowania wieczystego przez inny podmiot niż (...),

⚫

po drugie – uznanie nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie nie prowadziło do wprowadzenia do obrotu jakiejkolwiek części obciążonej nieruchomości albowiem było i jest to prawnie wykluczone.

Kontynuując wywód w ocenie Sądu Rejonowego - choć SN nie do końca skonkludował to w uzasadnieniu postanowienia – wynikało, iż brak prawnej możliwości obrotu nieruchomością uzasadniał możliwość nabycia służebności drogi koniecznej przez zasiedzenie albowiem nic nie zagrażało celowi, dla jakiego nadano temu terenowi charakter zamknięty.

W przypadku sprawy obecnej, gdzie wnioskodawca domagał się stwierdzenia, że nabył przez zasiedzenie prawo własności części działki ewidencyjnej nr (...), która w całości stała się terenem zamkniętym jako część linii kolejowej, powyższy pogląd prawny SN nie mógł znaleźć zastosowania albowiem podobieństwo stanów faktycznych było tylko pozorne, gdyż – gdyby zaakceptować wprost ten wywód prawny, to wnioskodawca - gdyby stał się właścicielem przez zasiedzenie - by mógł następnie swobodnie kształtować dalszy byt prawny nabytego w ten sposób terenu (przez zasiedzenie), np. poprzez umowy sprzedaży, darowizny, zamiany itp. W ten sposób na skutek ewentualnego zasiedzenia przedmiotowy obszar zamknięty by stał się elementem, podlegającym zwykłemu obrotowi prawno-gospodarczemu, co - jak się wydaje – by było sprzeczne z celem ustanowienia terenu zamkniętego. SN w cytowanej wypowiedzi pokusił się o sformułowanie definicji tereny zamkniętego, które warto tutaj przytoczyć ponownie, a mianowicie „ teren zamknięty oznacza teren o charakterze zastrzeżonym ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa , określony przez właściwego ministra i kierownika urzędu centralnego” . Sam fakt charakteru zastrzeżonego dla takiego obszaru – w ocenie Sądu Rejonowego - wyklucza całkowicie z obrotu prawno-gospodarczego teren zamknięty, tj. przejście prawa własności czy użytkowania wieczystego na inną osobę. Ta eliminacja to istota zastrzeżenia. Inaczej by było one zbędne.

Przypomnieć by należało, że wydana została w dniu 28. 12. 2000 r. przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej decyzja nr (...) w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie kolejowe, jako terenów zamkniętych (Dz. U. (...) Nr 7, poz. 49). Odcinek gruntu - działka nr (...) – jako element linii kolejowej relacji B.-K. - ujęty został w załączniku tej decyzji jako teren zamknięty.

Jak ustalono wyżej teoretycznie do zasiedzenia by ewentualnie mogło dojść – abstrahując od określenia użytków przedmiotowego obszaru oraz określenie obszaru zamkniętego - objętego wnioskiem:

⚫

02. 10. 2000 r. – w dobrej wierze,

⚫

01. 10. 2005 r. – w złej wierze.

W tej sytuacji by przyjąć należało, iż ww. decyzja administracyjna została wydana – założenie hipotetyczne:

⚫

po ewentualnym zasiedzeniu w dobrej wierze,

⚫

przed ewentualnym zasiedzeniem w złej wierze, tj. w toku biegu posiadania samoistnego.

Tylko więc w tym ostatnim wypadku by mogło dojść do ewentualnej kolizji między kodeksową instytucją zasiedzenia a ukształtowaniem administracyjno-prawnym przedmiotu, objętego wnioskiem o zasiedzenie, jako użytku - (...), (...). Tylko w tym wypadku rozwiązanie takiej kolizji by musiało zmierzać do ustalenia normy prawnej kolizyjnej, która by wykluczała zaistnienie posiadania samoistnego z tego powodu albo by potwierdzała możliwość jego zaistnienia. Na uwadze jednak należało mieć to, iż teren ten był linią kolejową od dziesiątków lat licząc wstecz a nawet być może od XIX wieku, że wydana została ww. decyzja Wojewody (...) z dnia 22. 02. 1999 r. w oparciu o wcześniejszą nawet decyzję z dnia 30. 12. 1988 r. [ k - 98-101].

Natomiast w drugim przypadku zasiadywania w dobrej wierze zaistniałaby teoretyczna kolizja innego typu. Otóż w tej hipotetycznej sytuacji by doszło do wydania decyzji administracyjnej po teoretycznej utracie prawa własności nieruchomości przez Skarb Państwa na rzecz poprzednika wnioskodawcy. W tej sytuacji powstałby problem prawny, czy obszar, stanowiący przedmiot własności osób fizycznych by wykluczałby możliwość wydania takiej decyzji administracyjnej w stosunku do niej, czy decyzja administracyjna Ministra – powołująca do życia teren zamknięty - by była dotknięta wadą nieważności w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Także w tym wypadku na uwadze mieć należało to, iż teren ten był linią kolejową od dziesiątków lat licząc wstecz a nawet być może od XIX wieku, że wydana został ww. decyzja Wojewody (...) z dnia 22. 02. 1999 r. w oparciu o wcześniejszą nawet decyzję z dnia 30. 12. 1988 r. [ k - 98-101].

Rozważania powyższe – dotyczące posiadania samoistnego, dobrej lub złej wiary - miały charakter teoretyczny w tym sensie, iż najpierw w sprawie należało ocenić i przesądzić, czy w ogóle zaistniało posiadanie samoistne terenu kolejowego, czy było ono możliwe przed wydaniem ww. decyzji przez Ministra o terenie zamkniętym. Taki zarzut podniósł uczestnik ad. 2) (...) S.A. w W. przedkładając własną opinię w tej kwestii i podtrzymując to stanowisko przez cały okres postępowania w I instancji w tej sprawie.

Gdyby zostało zaakceptowane stanowisko (...) S.A. w W. - zmierzające do zaproponowania wykluczenia w ogóle zastosowania konstrukcji prawnej posiadania samoistnego w wypadku zastosowania analogicznego podejścia jak w przypadku dróg publicznych - to tym samym instytucja zasiedzenia nieruchomości nie dotyczyłaby linii kolejowych i to bez względu na to, czy określone by były jako tereny zamknięte.

Zadaniem Sądu Rejonowego w tej sprawie – i to zasadniczym – było więc rozstrzygnięcie problemu prawnego, czy sam charakter – linia kolejowa jako rodzaj drogi publicznej – miałby przesądzać o wykluczeniu instytucji prawnej zasiedzenia, co w konsekwencji by doprowadziło do wniosku, że także w przypadku obszaru linii kolejowej nie jest możliwe zaistnienie posiadania jej obszaru w sposób samoistny, a więc i wniosek o jej zasiedzenie w całości czy części by był zupełnie bezprzedmiotowy jako sprzeczny z naturą posiadania samoistnego - art. 172 i nast. k.c.

Sąd Rejonowy w Bytowie uznał wywody prawne uczestnika (...) S.A. w W. - zawarte w jego odpowiedzi na wniosek, a zwłaszcza w opinii prawnej załączonej do akt jako załącznik pisma procesowego z dnia 13. 02. 2018 [ k - 355- 360] jako prawidłowe, trafne i podzielił je w całej rozciągłości. Nie zachodziła więc tutaj potrzeba ich powtarzania. Linia kolejowa to bowiem droga publiczna przeznaczona do poruszania się, ale po torach pojazdami specjalnie do tego poznaczonymi (pociągi osobowe, towarowe, drezyny itp.). Cel publiczny – użytkowania takich szlaków przemieszczania się – jest więcej niż oczywisty. Można nawet – zdaniem Sądu Rejonowego - stwierdzić, iż cel ten jest identyczny jak w przypadku dróg publicznych - por. por. ustawę z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jednolity Dz.U.2017.2222). Uzasadnia to w pełni wnioskowanie z podobieństwa.

Dlatego stosowanie analogii do dróg publicznych, gdzie w orzecznictwie sądowym w tym Sądu Rejonowego w Bytowie w obecnym składzie oraz SN wykluczono możliwość posiadania samoistnego obszaru drogi publicznej, jest jak najbardziej trafnym zabiegiem interpretacyjnym w przypadku linii kolejowych, co jak wynika z ww. ustaleń i zważeń musi odnosić się m. in. z mocy ww. decyzji Wojewody (...) – do przedmiotu objętego wnioskiem o zasiedzenie w tej sprawie.

Tak więc – w ocenie Sądu Rejonowego – wniosek o zasiedzenie był bezzasadny z dwóch powodów polegających na tym, że teren objęty wnioskiem okazał się:

⚫

terenem kolejowym, a później

⚫

terenem zamkniętym.

Każda z tych cech – niezależnie jedna od drugiej – eliminowała zaistnienie posiadania samoistnego tego obszaru. W tej konkretnej sprawie znaczenie miała tylko ta pierwsza cecha albowiem status terenu zamkniętego nadano działce ewidencyjnej nr (...) po upływie terminów zasiedzenia w dobrej i w złej wierze []. Ta cecha użytku jako linia kolejowa wykluczył posiadanie samoistne Gminnej Spółdzielnie (...) w B., a tym samym także jej następców prawych.

W sprawie I Ns 108/17 również badano kwestię posiadania samoistnego przyległego terenu wzdłuż lasu celem ustalenia czy było to posiadanie samoistne w dobrej wierze Gminnej Spółdzielni (...) w B.. P osiadanie tej Spółdzielni (oraz jej następców prawnych) w obecnej sprawie I Ns 109/18 należało ocenić (te same ogrodzenie, stawiane w tym samym celu, w tym samym czasie, o tej samej funkcji), ale należało je zakwalifikować wyłącznie jako posiadanie inne niż samoistne. W. to więc zasiedzenie. Wniosek okazał się więc całkowicie bezzasadny.

W wypadku, gdyby Sąd Rejonowy doszedł do przekonania o zasadności wniosku o zasiedzenie, to musiałby dopuścić dowód z opinii biegłego geodety na okoliczność zaprojektowania geodezyjnego (wyodrębnienia), który by musiał następnie dokonać zgłoszenia prac do Starosty (...) jako organu prowadzącego ewidencję gruntów i otrzymać materiały (dane) konieczne do wykonania opinii. Następnie by musiał przeprowadzić prace terenowe i sporządzić opinię. Z cytowanych wyżej przepisów Prawa geodezyjnego wynikało, że:

⚫

Art. 12c. 1. Obowiązek zgłoszenia prac geodezyjnych lub prac kartograficznych oraz przekazania wyników tych prac do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego nie obejmuje prac geodezyjnych oraz prac kartograficznych dotyczących:

1) terenów zamkniętych, jeżeli przedmiotem tych prac nie są obiekty objęte ewidencją gruntów i budynków (w tym wypadku działka nr (...) jest objęta ewidencją – przyp. Sądu Rejonowego),

⚫

Art. 13. 3. Na terenach zamkniętych prace geodezyjne mogą być wykonywane tylko przez wykonawców działających



na zlecenie organów, które wydały decyzję o zamknięciu terenu, lub



za ich zgodą .

W tej sytuacji, jaką ustalono w sprawie – linia kolejowa, lista rezerwowa - tylko brak środków uniemożliwiał jej uruchomienie, skłonność do uruchomienia w razie pozyskania środków, a także stanowiska procesowe obu kolejowych uczestników postępowania – w ocenie Sądu Rejonowego wykluczały uzyskanie zgody Ministra (organu administracyjnego) na przeprowadzenie tego typu prac geodezyjnych, które by miały prowadzić do potencjalnego uszczuplenia terenu zamkniętego, będącego jednocześnie terenem kolejowym. W ten sposób by zablokowano wydanie opinii i w konsekwencji wydanie postanowienia, które by miało uwzględniać wniosek. Za tym wnioskiem przemawia także to, iż przecież taką procedurę zbycia innego, pobliskiego terenu na rzecz wnioskodawcy – jak opisano to wyżej – uczestnik (...) S.A. przeprowadził wraz z uchyleniem cechy terenu zamkniętego jako warunku sine qua non tej transakcji.

Powyższe rozważania – jako ultima ratio - dodatkowo przemawiają za koncepcją traktowania linii kolejowych tak jak drogi publiczne, wykluczając możliwość wejścia przez inne osoby w posiadanie samoistne. Inne posiadanie nie prowadzi do zasiedzenia, a to oznacza, że Skarb Państwa i użytkownik wieczysty nie mogły w żadnym wypadku - w sytuacji linii kolejowych, którym nadano status terenów zamkniętych bez względu na datę nadania takiego statusu - utracić swych praw do nieruchomości. W tym upatrywał Sąd Rejonowy konsekwencję zakwalifikowania danego obszaru jako ternu zamkniętego, na którą nawet rzutować musiało rozumienie tej nazwy w języku polskim powszechnie używanym.

Wezwano nowych uczestników postępowania L. J. (1) oraz T. M. (1) jedynie z ostrożności procesowej.

Uczestnicy postępowania ad. 1) oraz ad. 2) złożyli wnioski o zwrot kosztów postępowania nieprocesowego [ odpowiednio k – 158v oraz k – 92].

Uczestnik ad. 3) takiego wniosku nie złożył [por. k - 399 i nast. czy 406 i nast.].

Wnioskodawca określił wartość przedmiotu sporu na kwotę 4. 659, 60 zł [ k – 223].

Mając na uwadze powyższe ustalenia i zważenia orzeczono jak w postanowieniu:

⚫

w pkt. 1) – na zas. art. 172 i nast. k.w. w zw. z wyżej przytoczonymi regulacjami prawnymi,

⚫

w pkt. 2) – na zas. art. 520 § 1 k.p.c. albowiem strony w równym stopniu były zainteresowane ustaleniem stanu prawnego gruntu objętego wnioskiem o zasiedzenie zważywszy, iż stan faktyczny – niezmieniony – utrzymywał się od co najmniej 1964 r., że był niesporny, a dopiero wystąpienie w ostatnim czasie z wnioskiem o zasiedzenie spowodowało wątpliwości stron co do stanu prawnego ww. gruntu.

: