Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2019 roku, wydanym w sprawie z wniosku (...) przy udziale J. B., M. R., H. Y. (1), Skarbu Państwa Prezydent Miasta Ł.
o zasiedzenie nieruchomości położonej przy ul. (...), sygn. akt III Ns 3/18, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi oddalił przedmiotowy wniosek i ustalił, że każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Powyższe rozstrzygniecie zapadło w oparciu o poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne, z których wynika, że:

Nieruchomość położona w Ł. przy ul. (...) opisana była pierwotnie w dawnej księdze wieczystej Rep. hip. (...). Stanowiła place oznaczone numerami (...), (...) i (...)
o powierzchni 30a00,85m2. W kwietniu 1947 roku C. S. i H. G. (1) przeprowadzili regulację spadku po zmarłej we wrześniu 1942 roku żonie C. S. a matce H. M. Ł. S.. Właścicielami nieruchomości byli więc C. S. i H. G. (1). Ciąg dalszy dawnej księgi wieczystej Rep. hip. (...) stanowiła księga wieczysta KW (...), która została założona w dniu 8 kwietnia 1947 roku. Pierwszy wpis w dziale II księgi wieczystej KW (...) obejmował więc: C. – I. S. jako współwłaściciela do połowy i H. F. (1)
z S. G. jako współwłaścicielkę do połowy.

C. S. zmarł w dniu 27 grudnia 1947 roku. Spadek po nim na podstawie ustawy nabyli: córka H. G. (1) i wnuk J. B., po 1/2 części spadku każde z nich.

Po dniu 19 stycznia 1945 roku nieruchomość została zajęta przez Armię Czerwoną, a następnie przekazana 39 Warsztatom Samochodowym Wojska Polskiego. W tym czasie właściciele nieruchomości mieszkali w Ł. przy ul. (...). Właściciele pismem z dnia 4 stycznia 1947 roku wnieśli
o zwrot nieruchomości, wskazując że są one niezbędne dla uruchomienia prowadzonego na nich przed 1939 rokiem przedsiębiorstwa - placów składowych. W odpowiedzi na powyższy wniosek Szef (...) Zarządu (...) w Ł. zwrócił się pismem z dnia 1 lutego 1947 roku, adresowanym do męża H. A. (M.) G. o przybycie w celu zawarcia umowy dotyczącej przedmiotowej nieruchomości. Do 1950 roku właściciele prowadzili z jednostkami organizacyjnymi Wojska Polskiego oraz z urzędami korespondencję w sprawie przedmiotowej nieruchomości, negocjując jej sprzedaż bądź wydzierżawienie. Zawarta została umowa dzierżawy, a (...) Zakłady (...) płaciły czynsz dzierżawny, w tym za okres do 31 grudnia 1947 roku łącznie zapłaciły 469.012 ówczesnych złotych.

H. G. (1) (wraz z mężem M. G.) oraz J. B. do 1950 roku mieszkali w Ł.. W 1950 roku wyjechali
z Polski do Izraela.

Pismem z dnia 17 grudnia 1958 roku H. G. (1) wystąpiła z T.-A. do (...) Zakładów (...) w Ł. z wnioskiem
o zapłatę czynszu za okres od dnia 1 stycznia 1948 roku do dnia 31 grudnia 1958 roku.

Teren między ulicami (...) był wykorzystywany na potrzeby wojska – znajdowały się tam (...) Zakłady (...) w Ł.. Pozostawał w zarządzie i użytkowaniu Ministerstwa Obrony Narodowej – Wojskowego (...) Zarządu (...) w Ł.. Pismem z dnia 26 marca 1974 roku Rektor UŁ zwrócił się do Ministerstwa Obrony Narodowej i do Ministerstwa Gospodarki Terenowej
i Ochrony (...) o wydanie decyzji wygaśnięcia prawa użytkowania przez wojsko części nieruchomości przy ul. (...), którą (...) zamierza przejąć pod budowę pawilonów z przeznaczeniem na cele naukowo-dydaktyczne. Protokołem z dnia 13 lipca 1974 roku część przedmiotowego terenu, od ulicy (...), określona na szkicu stanowiącym załącznik do w/w protokołu jako plac oznaczony literami (...) o powierzchni circa 3000m2 została przekazana Uniwersytetowi (...). W protokole wskazano, że nieruchomość ta zostaje nieodpłatnie przekazywana w zarząd i użytkowanie dla (...).

Decyzją Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia
8 sierpnia 1974 roku, znak: MG-4/813/13/74 orzeczono o wygaśnięciu prawa użytkowania przez (...) Zakłady (...) w Ł. odnośnie terenu o powierzchni 3.016m2, oznaczonego na mapie geodezyjnej z dnia
6 stycznia 1976 roku, numer ewidencyjny (...), jako działki: a) nr 308/1
o powierzchni 2.825m2 i b) nr 255/1 o powierzchni 191m2.

Na działce nr (...) o powierzchni 2.825m2 zgodnie z decyzją (...) – Wydziału Gospodarki Komunalnej
i Przestrzennej z dnia 5 kwietnia 1975 roku, Nr 601/32/75, znak: IV. (...)5/809/61/75 oraz pozwolenia na budowę z dnia 20 kwietnia 1976 roku, nr 18/76, (...) zrealizował budowę pawilonu dydaktycznego dla Wydziału Prawa UŁ.

6 stycznia 1976 roku za numerem 143 wpisany został do składnicy geodezyjnej prowadzonej przez Miejskie Przedsiębiorstwo (...), wyrys z mapy ewidencji gruntów. Rozliczał on między innymi nieruchomości opisane w księgach wieczystych KW (...) i KW (...). Nieruchomość uregulowana
w księdze wieczystej KW (...) została opisana jako działka nr (...) w obrębie S-6 o powierzchni 2.825m2, położona w Ł. przy ul. (...), teren zabudowany i działka nr (...) w obrębie S-6 o powierzchni 191m2, położona w Ł. stanowiąca część ulicy (...). Z kolei nieruchomość uregulowana w księdze wieczystej KW (...) została opisana jako działka nr (...) w obrębie S-6 o powierzchni 502m2, położona w Ł. przy ul. (...), teren zabudowany i działka nr (...) w obrębie S-6
o powierzchni 46m2, położona w Ł. stanowiąca część ulicy (...).

Decyzją z dnia 27 marca 1976 roku, Nr 49/76 (...) Zarząd (...) w Ł. orzekł przekazać Uniwersytetowi (...)
w nieodpłatne użytkowanie na czas nieokreślony nieruchomość zabudowaną, stanowiącą własność Skarbu Państwa, położoną w Ł. przy ul. (...) /II front, ul. (...)/, o powierzchni 3.016m2, uregulowaną
w księdze wieczystej KW (...), oznaczoną na mapie geodezyjnej z dnia
6 stycznia 1976 roku, numer ewidencyjny (...), jako działki: a) nr 308/1
o powierzchni 2.825m2 i b) nr 255/1 o powierzchni 191m2, z zastrzeżeniem użytkowania jej w sposób zgodny z przeznaczeniem w planie zagospodarowania przestrzennego.

7 maja 1977 roku Wydział Finansowy Urzędu Miasta Ł. działając na podstawie Uchwały nr 233 Rady Ministrów z dnia 17 marca 1951 roku (M.P. nr A-28, poz. 358) wystąpił do Sądu Rejonowego w Łodzi o wydanie postanowienia stwierdzającego, że nieruchomość położona w Ł. przy ul. (...) uregulowana w księdze wieczystej KW (...), stanowiącej ciąg dalszy rep. hip. Nr (...), składająca się z placów oznaczonych na planie nr (...), (...) i (...), a według wyrysu z mapy ewidencji gruntów, zapisanej w składnicy geodezyjnej w dniu 6 stycznia 1973 roku za numerem 143 – jako działki nr (...) o powierzchni 2.825m2 i działki nr (...)
o powierzchni 191m2, których ogólna powierzchnia wynosi 3.026m2 – należąca do C. S. i H. G. (2) przeszła na własność Skarbu Państwa z dniem 1 stycznia 1956 roku, na podstawie przepisu art. 34 dekretu z dnia 8 marca 1946 roku o majątkach opuszczonych
i poniemieckich /Dz. U. nr 13, poz. 87/. Postępowanie prowadzone było pod sygnaturą VII Ns I 1207/77. Postanowieniem z dnia 21 czerwca 1977 roku Sąd stwierdził nabycie przez Skarb Państwa własności przedmiotowej nieruchomości przez przemilczenie zgodnie z wnioskiem, uznając że spełnione zostały przesłanki nabycia wynikające z dekretu z dnia 8 marca 1946 roku o majątkach opuszczonych i poniemieckich, z tym że jako datę nabycia własności wskazał 31 grudnia 1955 roku. Orzeczenie to nie było skarżone i stało się prawomocne.

Skarb Państwa został ujawniony w dziale II księgi wieczystej KW (...) jako właściciel opisanej w niej nieruchomości, oznaczonej wówczas w dziale
I tejże księgi wieczystej jako place (...) i (...) o powierzchni 3.000,85m2, na podstawie wniosku z dnia 8 października 1977 roku
i Postanowienia Sądu Rejonowego w Łodzi Wydziału VII Cywilnego z dnia 21 czerwca 1977 roku, sygn. akt VII-Ns.I- (...), wpisano dnia 18 października 1977 roku.

Decyzją z dnia 19 grudnia 1988 roku, Nr 462/23/88, znak: IV. (...)-/23/88 Urząd (...) w sprawie ustalenia nowych opłat za zarząd orzekł: I. ustalić cenę państwowego gruntu oddawanego w zarząd, położonego w Ł. przy ul. (...), składającego się z działek oznaczonych nr. 308/1 i 255/1 o powierzchni 3.016m2 w wysokości 1.477,840 złotych i II. ustalić dla (...) w miejsce dotychczasowych opłat, opłatę roczną za zarząd,
w wysokości 22.155 złotych.

Dla nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) założona zastała księga wieczysta KW (...). Księgę tę założono w dniu 27 lipca 1950 roku. Nieruchomość w niej opisana stanowiła własność C. W. vel W., S. G., Majty G., M. W., M. vel M. W. i S. W.. Nie byli oni ujawnieni w dziale II księgi wieczystej KW (...). W dziale
I nieruchomość była opisana jako plac miejski, o powierzchni 999m2. W dziale II przedmiotowej księgi wieczystej nie było ujawnionych żadnych wpisów.

9 lipca 1993 roku (...) złożył w ówczesnym XX Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Łodzi wniosek o odłączenie z księgi wieczystej KW (...) działek oznaczonych zgodnie z mapą nr (...) jako działki (...) i z księgi wieczystej KW (...) działki nr (...) i założenie dla nich nowej księgi wieczystej oraz wpisanie w dziale II (...) jako użytkownika wieczystego gruntu i właściciela budynku odnośnie działek (...) na podstawie Decyzji Urzędu Rejonowego
z dnia 13 kwietnia 1993 roku i odnośnie działki nr (...) na podstawie art. 182 ustawy o szkolnictwie wyższym. Do wniosku zostały załączone:

- mapa do celów prawnych nr (...) z dnia 31 marca 1993 roku,

- dwie decyzje o zarządzie: nr 462/23/88 z dnia 19 grudnia 1992 roku oraz z tej samej daty nr 462/24/88, ta ostatnia dotycząca ustalenia ceny państwowego gruntu oddawanego w zarząd, położonego w Ł. przy ul. (...), składającego się z działek oznaczonych nr (...)
o powierzchni 1.744m2 i ustalenia dla (...) w miejsce dotychczasowych opłat nowej opłaty rocznej za zarząd,

- postanowienie Sądu Rejonowego w Łodzi z dnia 29 maja 1993 roku, sygn. akt IV Ns I 164/92 i postanowienia z dnia 16 września 1992 roku,
w sprawie o tej samej sygnaturze akt,

- decyzję Kierownika Urzędu Rejonowego w Ł. z dnia 13 kwietnia 1993 roku, nr (...) o nieodpłatnym przekazaniu
w użytkowanie wieczyste na okres 96 lat Uniwersytetowi (...) nieruchomość zabudowaną o powierzchni 502m2, położoną w Ł. przy ul. (...), stanowiącą własność Skarbu Państwa, posiadającą urządzoną księgę wieczystą KW (...), oznaczoną na mapie do celów prawnych, zaewidencjonowaną w dniu 6 stycznia 1976 roku jako działka nr (...) w obrębie S-2, na którym to gruncie znajduje się część wybudowanego przez (...) pawilonu Wydziału Prawa.

W oparciu o powyższy wniosek, któremu ówczesny XX Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Łodzi nadał nr dz.kw (...), w dniu 15 lutego 1995 roku dokonano następujących czynności:

- z księgi wieczystej KW (...) odłączono bez dokonywania w niej wpisów całą opisaną niej nieruchomość i przeniesiono do księgi wieczystej KW (...), po czym zakreślono znajdujące się w jej działach I. i II. dotychczasowe wpisy
i księgę wieczystą KW (...) zamknięto,

- w dziale I Sp księgi wieczystej KW (...):

a) ujawniono aktualne oznaczenie dotychczas uregulowanej w niej nieruchomości, jako działki nr (...) o powierzchni 1005m2 (pod numerem bieżącym 1.)

b) pod numerem bieżącym 2 wpisano działkę nr (...) o powierzchni 3.016m2, po odłączeniu jej z księgi wieczystej KW (...),

c) połączono nr 1. z numerem. 2 i pod bieżącym numerem 3. wpisano, jako działki nr (...) o powierzchni 4.021m2,

d) wpisano pod bieżącym nr 3 W. powyżej opisaną nieruchomość jako działki gruntu w użytkowaniu wieczystym do dnia 27 września 2086 roku.

- w dziale II księgi wieczystej KW (...):

a) wpisano Skarb Państwa jako właściciela nieruchomości opisanej pod numerem 1 w dziale I. Sp, na podstawie postanowienia z dnia 29 maja 1992 roku, sygn. akt IV Ns I 164/92 i postanowienia z dnia 16 września 1992 roku,

b) uczyniono z urzędu wzmiankę, odnośnie nieruchomości opisanej pod numerem 2 w dziale I. Sp „Prawo własności wpisane w dziale II księgi wieczystej (...) po odłączeniu z tej księgi tu przepisano”.

c) odnośnie nieruchomości opisanej pod numerem 3 w dziale I. Sp dokonano wpisów dotyczących prawa użytkowania wieczystego – (...) w Ł. jako użytkownik wieczysty, na podstawie decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w Ł. z dnia 13 kwietnia 1993 roku, nr (...).- (...).

16 września 1999 roku H. G. (1) i J. B. wystąpili z wnioskiem o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Łodzi w sprawie o sygn. akt VII Ns 1207/77, uchylenie postanowienia w sprawie VII Ns I 1207/77
i oddalenie wniosku Urzędu Miasta Ł. Wydziału Finansowego
w przedmiocie zasiedzenia nieruchomości opuszczonej opisanej w KW (...). Postanowieniem z dnia 23 listopada 2000 roku, w sprawie o sygn. akt
I C 1030/99 Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi wznowił postępowanie w sprawie VII Ns I 1207/77. Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2001 roku Sąd Okręgowy w Łodzi, w sprawie II C 17/01 oddalił powództwo uznając, że nieruchomość położona w Ł. przy ul. (...), uregulowana w KW (...), nie jest nieruchomością opuszczoną w rozumieniu art. 1 dekretu
z dnia 8 marca 1946 roku o majątkach opuszczonych i poniemieckich, gdyż jej właściciele po zakończeniu wojny podjęli działania zmierzające do zwrotu nieruchomości, zajętej przez wojsko, prowadzili negocjacje z MON-em zmierzające do sprzedaży nieruchomości, a w końcu zawarli umowę dzierżawy. Skoro wykonywali czynności związane ze swoim prawem, nie sposób uznać, że nieruchomość została przez jej właścicieli opuszczona. Apelacja od powyższego wyroku, wniesiona przez Gminę Ł. i (...), została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22 październik 2002 roku, sygn. akt I ACa 240/02, który w całości podzielił pogląd Sądu i Instancji. Sąd II instancji podkreślił, że wbrew twierdzeniom apelujących, jedynym skutecznym prawnie działaniem zmierzającym do przerwania biegu przemilczenia nie było złożenie wniosku do Sądu lub organu likwidacyjnego o wprowadzenie w posiadanie, czego właściciele istotnie nie uczynili, ale nie musieli tego robić, gdyż posiadania nieruchomości nie utracili.

W związku rozstrzygnięciem zapadłym w sprawie o sygn. I C 17/01, skutkującym, że nieruchomość przy ul. (...) jest własnością H. G. (1) i J. B., właściciele pismem z dnia 11 grudnia 2001 roku wezwali (...), jako użytkownika, do wydania nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) w terminie do dnia 20 stycznia 2003 roku z zagrożeniem wystąpienia o wydanie nieruchomości na drogę sądową, a nadto o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Odpis pisma został przesłany do wiadomości Urzędu Miasta Ł. i wpłynął do (...) w dniu 17 grudnia 2012 roku.

31 marca 2003 roku zaewidencjonowana została za numerem (...), mapa sytuacyjna dla celów prawnych, sporządzona przez geodetę uprawnionego mgra inż. H. F. (2), na której:

- nieruchomość opisaną w KW (...) wykazano jako działki (...)
o powierzchni 959m2 położoną przy ul. (...) o powierzchni 46m2 stanowiącą część ulicy (...). W uwagach wskazano, że działka nr (...) o powierzchni 959m2 odpowiada łącznie działkom (...) zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Łodzi z dnia 29 maja 1992 roku, w sprawie Ns I 164/92;

- nieruchomość opisaną w KW (...) wykazano jako działkę nr (...)
o powierzchni 3.016m2 położoną przy ul. (...). W uwagach wskazano, że działka ta odpowiada łącznie działkom nr (...) zgodnie z decyzją nr (...) z dnia 19 grudnia 1992 roku (...).

6 maja 2003 roku w Urzędzie Miasta Ł. odbyło się spotkanie pełnomocnika właścicieli z Dyrektorem Wydziału Geodezji, Katastru
i Inwentaryzacji (...) w sprawie uregulowania kwestii nieruchomości przy ul. (...). Podczas tego spotkania przedstawiciele (...) zadeklarowali, że Gmina Ł. nabędzie przedmiotową nieruchomość
w drodze umowy kupna, w związku z powyższym zarówno Gmina Ł. jak
i (...) podjęły kroki w celu zapewnienia środków niezbędnych na ten cel. Wyrażono nadzieję, że wskazany termin około jednego roku jest terminem realistycznym.

Pismem z dnia 17 kwietnia 2003 roku Dyrektor Administracyjny (...) poinformował pełnomocnika wnioskodawców, że nie widzi możliwości wydania działek o łącznej powierzchni 3.026m2, gdyż posadowione są na nich budynki Wydziału Prawa i Administracji UŁ. Jednocześnie poinformowano pełnomocnika właścicieli, że UŁ 16 kwietnia 2003 roku zwrócił się do Wojewody (...) z prośbą o zabezpieczenie środków na wykup w/w działek, które to rozwiązanie uważa za jedynie rozsądne.

Pismem z dnia 8 maja 2003 roku pełnomocnik właścicieli nieruchomości zwrócił się do Dyrektora Administracyjnego (...)
i przedstawił ich oczekiwania. Zaproponowali oni stawkę czynszu w wysokości 4,80 zł za metr kwadratowy gruntu, czyli łącznie 14.524,80 złotych miesięcznie, oczekując że za taką stawkę będą mogli zawrzeć umowę dzierżawy. Równocześnie pełnomocnik właścicieli podniósł, że należność powyższa powinna być uregulowana od dni 14 września 1999 roku, tj. od dnia złożenia wniosku o wznowienie postępowania w sprawie VII Ns I 1207/77, gdyż od tej daty (...) zajmuje nieruchomość bez tytułu prawnego, i od tego dnia do dnia podpisania umowy należy się właścicielom odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

(...) zajął ostateczne stanowisko w piśmie z dnia 20 listopada 2013 roku, wskazując, że uczelnia ta nie może wydać przedmiotowej nieruchomości, ani podjąć negocjacji w sprawie ustalenia czynszu za jej użytkowanie, ponieważ Skarb Państwa wnioskiem z dnia 23 października 2003 roku zwrócił się do Sądu o zasiedzenie nieruchomości.

21 maja 2003 roku H. G. (1) i J. B. wystąpili
z wnioskiem o wpisanie w dziale II księgi wieczystej KW (...) w miejsce dotychczasowego właściciela Skarbu Państwa i wieczystego użytkownika (...) wpisu prawa współwłasności nieruchomości na rzecz H. G. (1) w 3/4 częściach i J. B. w 1/4 części. Postanowieniem z dnia 14 listopada 2003 roku referendarz sądowy oddalił wniosek. Skargę na powyższe orzeczenie złożyli wnioskodawcy. Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2015 roku, w sprawie o sygn. Nr dz. Kw 11121/03, Sąd oddalił wniosek. Wniesiona przez wnioskodawców apelacja od powyższego orzeczenia została oddalona przez Sąd Okręgowy w Łodzi postanowieniem z 21 kwietnia 2005 roku, w sprawie o sygn. akt III Ca 350/05.

27 października 2003 roku Skarb Państwa – Prezydent Miasta Ł. wystąpił z wnioskiem o zasiedzenie na rzecz Skarbu Państwa z dniem 22 czerwca 1987 roku nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) o łącznej powierzchni 3016m2, oznaczonej jako działka nr (...). Uzasadniając żądanie wnioskodawca podniósł, że chociaż postanowienie
z dnia 21 czerwca 1977 roku wydane w sprawie VII Ns I 1207/77 zostało uchylone, to jednak fakt jego wydania i długotrwałej prawomocności wpłynął w istotny sposób na sytuację Skarbu Państwa – posiadał on nieruchomość samoistnie w dobrej wierze przez okres 10 lat od dnia 21 czerwca 1977 roku. Postanowieniem z dnia 11 maja 2006 roku, w sprawie o sygn. akt I Ns 308/04, Sąd wniosek o zasiedzenie oddalił. Uzasadniając podjętą decyzję Sąd uznał, że co najmniej od momentu wystąpienia z wnioskiem w postępowaniu
w sprawie VII Ns I 1207/77 (czyli od dnia 7 maja 1977 roku) po stronie Skarbu Państwa zaistniało posiadanie samoistne. Sąd nie podzielił jednak twierdzeń wnioskodawcy, że można było przyjąć istnienie dobrej wiary. W konsekwencji Sąd nie uznał, aby do zasiedzenia mogło dojść w krótszym z przewidzianych przez ustawodawcę terminie. Ostatecznie Sąd doszedł do przekonania, że do chwili orzekania termin zasiedzenia nie upłynął, a tym samym nie zostały spełnione wszystkie przesłanki zasiedzenia wskazane w przepisie art.172 k.c. Apelacja wnioskodawcy została oddalona postanowieniem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 17 listopada 2006 roku, w sprawie o sygn. akt III Ca 1148/06. Sąd Okręgowy w całości podzielił stanowisko Sądu I instancji.

Pozwem z dnia 16 marca 2007 roku J. B. wniósł o nakazanie pozwanym Uniwersytetowi (...) i Skarbowi Państwa – Prezydentowi Miasta Ł. wydania nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), stanowiącej działkę gruntu nr (...) o powierzchni 3.016m2. Wyrokiem z dnia 28 listopada 2008 roku, w sprawie I C 319/07 tutejszy Sąd oddalił powództwo. Wyrokiem z dnia 7 września 2009 roku Sąd Okręgowy w Łodzi,
w sprawie o sygn. akt III Ca 244/09, oddalił apelację powoda.

H. (H.) G. zmarła w R. (Izrael) w dniu 27 lipca 2006 roku, w wieku 90 lat. Pozostawiła dwoje dzieci: syna H. Y. (1) i córkę M. R..

Spadek po F. H. G., z domu S., zmarłej w dniu 27 lipca 2006 roku w miejscowości R. w Izraelu, ostatnio stale zamieszkałej w R. w Izraelu, nabyli na podstawie ustawy syn H. Y. (1) i córka M. R. po 1/2 części każde z nich.

Decyzją z dnia 6 marca 2008 roku Wojewoda (...) odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego z dnia 13 kwietnia 1993 roku, w sprawie (...). (...).

Księga wieczysta KW (...) została zmigrowana w dniu 23 kwietnia 2008 roku. Nadano jej numer (...). Od 1995 roku nie było w niej dokonanych żadnych nowych wpisów.

W dniu 30 sierpnia 2010 roku J. B. wystąpił z powództwem przeciwko Uniwersytetowi (...) w Ł. i Skarbowi Państwa – Prezydentowi Miasta Ł. o ustalenie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Wniósł o 1/ wydzielenie z księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) opisanej
w księdze wieczystej KW (...) działki nr (...) o powierzchni 3.016m2
i założenie dla niej nowej księgi wieczystej, 2/ wpisanie w dziale II tej księgi wieczystej M. R., c. A. i F. do 3/8 części, H. Y. (2) syna A. i F. do 3/8 i J. B. syna A. i M. do 2/8 części. Wyrokiem z dnia 6 czerwca 2011 roku, w sprawie o sygn. I C 849/10 Sąd oddalił powództwo. Wniesiona przez powoda skarga kasacyjna, rozpoznawana przez Sąd Najwyższy pod sygnaturą II CSK 451/12, doprowadziła do uchylenia wyroku i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego (wyrok SN z dnia 25 lipca 2013 roku). Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 5 grudnia 2013 roku, w sprawie o sygn. akt III Ca 1303/13 uchylił zaskarżony wyrok i prze-kazał sprawę Sądowi Rejonowemu dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego. Zażalenie na powyższy wyrok SO do Sądu Najwyższego złożył (...). W wyniku rozpoznania zażalenia Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 4 września 2014 roku, w sprawie o sygn. akt II CZ 34/13 uchylił zaskarżony wyrok i pozostawił rozstrzygnięcie o kosztach sądowi, który wyda orzeczenie kończące postępowanie w sprawie. Ostatecznie Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 17 grudnia 2014 roku,
w sprawie o sygn. akt III Ca 1605/14 oddalił apelację.

Nastąpiła zmiana w ewidencji gruntów i budynków odnośnie oznaczenia nieruchomości opisanej w księdze wieczystej (...). Pismem
z dnia 9 lipca 2013 roku (...) Ośrodek Geodezji zawiadomił Sąd Wieczystoksięgowy, iż nieruchomość opisana w przedmiotowej księdze wieczystej została oznaczona w operacie ewidencji gruntów i budynków
w obrębie ewidencyjnym S-2 jako działki ewidencyjne:

- 308/29 o powierzchni 0,3886ha (w miejsce dotychczasowych działek (...) i części 308/3) położoną w Ł. przy ul. (...), pozostająca w wieczystym użytkowaniu (...) w Ł. oraz

- 308/30 o powierzchni 0,0109ha (w miejsce dotychczasowych działek (...) i części 308/3) położoną w Ł. pod ulicą (...), pozostająca w wieczystym użytkowaniu (...) w Ł. oraz we władaniu Zarządu Dróg i (...),
o powierzchni łącznej 0,3995ha.

W oparciu o powyższe zawiadomienie i dołączony wyrys z operatu ewidencji gruntów i budynków nr (...) z dnia 8 lipca 2013 roku dokonano aktualizacji wpisów w dziale I. księgi wieczystej.

Mapą sytuacyjną d/c prawnych z dnia 6 listopada 2012 roku, zaewidencjonowaną pod numerem (...) dokonano podziału części nieruchomości opisanej w księdze wieczystej (...), tj. działki nr (...) o powierzchni 0,3886ha na działki nr (...) o powierzchni 0,2274ha
i 308/34 o powierzchni 0,1612ha, a następnie działkę nr (...) o powierzchni 0,2274ha odłączono z tej księgi wieczystej i założono dla niej księgę wieczystą (...). Wpisów tych dokonano w dniu 10 marca 2014 roku.
W księdze wieczystej (...) pozostały działki nr (...)
o powierzchni 0,0109ha i 308/34 o powierzchni 0,1612ha, o łącznej powierzchni 0,1721ha.

19 sierpnia 2013 roku Prezydent Miasta Ł. wydał Decyzję Nr DAR-UA-V.-8-2013 o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pod nazwą budowa projektowanej ul. (...) na odcinku od ulicy (...) do ul. (...) oraz rozbudowa skrzyżowania ul. (...) z ul. (...). Zakresem powyższej inwestycji została objęta, między innymi, działka nr (...) o powierzchni 0,0109ha oraz działka nr (...)
o powierzchni 0,2274ha, która zgodnie z treścią decyzji - stanie się drogą publiczną będącą własnością Gminy Ł.. Decyzja ta stała się ostateczna
z dniem 1 października 2013 roku.

W 2014 roku nieruchomość opisaną w księdze wieczystej (...) została zaewidencjonowana jako działki oznaczone numerami (...) w obrębie S-2, o powierzchni łącznej 0,1721ha, przy czym działki (...) odpowiadają łącznie dotychczasowej działce nr (...) - części pod ulicą (...), zaś działka nr (...) stanowi (łącznie z działką nr (...)) dawną działkę nr (...) według mapy nr (...).

17 lipca 2015 roku J. B., M. R. i H. Y. (1) wystąpili przeciwko Uniwersytetowi (...) w Ł. i Skarbowi Państwa - Prezydentowi Miasta Ł. z powództwem o ustalenie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Wnieśli o wydzielenie z księgi wieczystej (...) działki gruntu nr (...) o powierzchni 1.612m2 i nakazanie założenia dla tej działki nowej księgi wieczystej i wpisanie w dziale II księgi wieczystej jako właścicieli M. R., c. A. i F. w 3/8, H. Y. (2) s. A. i F. w 3/8 i J. B. s. A. i M. w 2/8 części. W uzasadnieniu powództwa powodowie w pełni powtórzyli argumenty wcześniej powołane w pozwie inicjującym postępowanie w sprawie o sygn. akt I C 849/10 i odwołując się do rozstrzygnięcia zapadłego w tamtej sprawie, wskazali, że obecnie nie zachodzą braki we współuczestnictwie koniecznym po stronie powodowej. Wyrokiem z dnia 5 października 2016 roku, w sprawie o sygn. I C 616/15 powództwo zostało uwzględnione, gdyż Skarb Państwa nie ma tytułu prawnego do nieruchomości. Obalenie tytułu prawnego Skarbu Państwa oznaczało też, że (...) nie mógł nabyć użytkowania wieczystego tej nieruchomości, która stanowiła własność osób fizycznych. Apelacja wniesiona przez pozwany (...) została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 10 lipca 2017 roku, w sprawie o sygn. akt III 1933/16.

Aktualnie w księdze wieczystej (...) pozostaje jedynie nieruchomość oznaczona jako działka nr (...) w obrębie S-2 o powierzchni 0,0109ha, stanowiąca drogę – część ulicy (...). Jako właściciel nieruchomości ujawniony jest Skarb Państwa, nieruchomość pozostaje w użytkowaniu wieczystym (...) do dnia 27 września 2086 roku.

Dla działki nr (...) w obrębie S-2 o powierzchni 0,1612ha, położonej w Ł. przy ul. (...) prowadzona jest obecnie księga wieczysta (...). Została ona założona po odłączeniu nieruchomości z księgi wieczystej (...) w dniu 13 grudnia 2017 roku na skutek wniosku z dnia 19 września 2017 roku. Jako właściciele są wpisani M. R., c. A. i F. w 3/8, H. Y. (2) s. A.
i F. w 3/8 i J. B. s. A. i M. w 2/8 części.

Działka nr (...) w obrębie S-2 o powierzchni 0,1612ha, położona
w Ł. przy ul. (...) pozostaje w posiadaniu (...). Aktualnie zlokalizowany jest na niej parking. Wcześniej na działce znajdował się parterowy budynek (tzw. „łącznik”, prowadzący wzdłuż ulicy (...) od budynków dawnej siedziby Rektoratu UŁ przy ul. (...) do budynku Wydziału Prawa przy ulicy (...)) wykorzystywany na potrzeby dydaktyczne Wydziału Prawa UŁ.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd Rejonowy wskazał, że stan faktyczny w niniejszej sprawie był niesporny między stronami, co wprost wskazał zawodowy pełnomocnik procesowy uczestników J. B., M. R. i H. Y. (1), zarówno w odpowiedzi na wniosek, jak i powtarzając powyższe oświadczenie na terminie rozprawy. Także uczestnik Skarb Państwa w swojej odpowiedzi na wniosek zawarł oświadczenie, że „nie wnosi zastrzeżeń do wniosku”, co w świetle całokształtu postawy procesowej i zajętego stanowiska Sąd Rejonowy uznał za równoważne z uznaniem przez tego uczestnika zakreślonego przez wnioskodawcę stanu faktycznego za bezsporny.

Sąd Rejonowy miał na względzie, że na terminie rozprawy pełnomocnik uczestników złożył oświadczenie, że nie kwestionuje faktu posiadania spornej nieruchomości przez (...). W tym kontekście przypomniał, że właściciele nieruchomości właśnie z tego tytułu domagają się w innym postępowaniu od (...) odszkodowania za bezumowne korzystanie. Podkreślił, że sam fakt posiadania nieruchomości przez wnioskodawcę nie jest sporny, istotę sporu stanowi charakter tego posiadania.

W świetle tego, Sąd Rejonowy uznał, że nie zachodziła potrzeba przeprowadzania postępowania dowodowego. Podkreślił, że strony nie wnioskowały o przeprowadzanie dowodów z zeznań świadków, koncentrując się na ocenie dowodów z dokumentów. Zasadniczą część ustaleń faktycznych, jako podstawy sporu prawnego odnośnie do zasadności zgłoszonego żądania, stanowiły w niniejszej sprawie dokumenty z akt innych spraw sądowych dotyczących nieruchomości objętej sporem oraz wynikające z nich ustalenia i wnioski.

Wnioskodawca ani uczestnicy nie załączali żadnych kopii czy odpisów dokumentów, wskazując że wszystkie one znajdują się w aktach powołanych spraw. Powoływali się na nie i zgodnie również wnosili o ich ujawnienie oraz wzięcie pod uwagę, jako elementów materiału procesowego sprawy niniejszej. W tej sytuacji Sąd oparł się o dokumenty z innych spraw, co jednak z uwagi na wyraźne wnioski stron nie stanowiło jego zdaniem odstępstwa od wyrażonej
w przepisie art. 235 § 1 k.p.c. zasady bezpośredniości. Odwołanie się do akt innych spraw było w ocenie Sądu I instancji także dodatkowo uzasadnione względami ekonomiki procesowej oraz oszczędności kosztów; wobec bezspornego charakteru stanu faktycznego, skonstruowanego w oparciu
o dowody z dokumentów znajdujących się w aktach innych spraw sądowych, zbędne byłoby kserowanie znacznej ilości dokumentów tylko po to by można je było w kopiach załączyć od akt niniejszej sprawy.

Sąd Rejonowy podkreślił, że poza sporem pozostawały także kwestie związane z geodezyjnym oznaczeniem nieruchomości, której dotyczy żądanie. Obecnie jest to działka nr (...) w obrębie S-2 o powierzchni 0,1612ha, stanowiąca część dawnej działki nr (...) w obrębie S-2 o powierzchni 3.016m2, której z kolei odpowiadają place oznaczone numerami (...), (...) i (...), będące przedmiotem postępowania w sprawie o sygn. akt VII II Ns I 1207/77. Także poza sporem były wszelkie kwestie związane
z przejściem działki objętej sporem w opisanie w różnych kolejnych księgach wieczystych. Zmiany te i przejścia zostały wykazane w oparciu o ujawnione opracowania geodezyjne oraz bezpośrednią analizę ksiąg wieczystych. Na marginesie wskazał, że sporna działka w chwili wystąpienia z wnioskiem nie była już uregulowana w księdze wieczystej (...), jak to wskazał wnioskodawca, lecz została dla niej założona nowa księga wieczysta (...), w której uczestnicy ujawnili swoje prawa jako właściciele nieruchomości na podstawie wyroku z dnia 5 października 2016 roku,
w sprawie o sygn. I C 616/15.

Sąd Rejonowy uznał roszczenie wnioskodawcy za niezasadne, wskazując, że stosownie do treści art. 172 k.c. (w obecnym jego brzmieniu, obowiązującym od dnia 1 października 1990 roku) do nabycia prawa własności nieruchomości w drodze zasiedzenia muszą być łącznie spełnione dwie przesłanki, a mianowicie posiadanie nieruchomości w sposób nieprzerwany jako posiadacz samoistny oraz wykazanie odpowiednio długiego, określonego ustawowo okresu (terminu) posiadania samoistnego.
W ocenie Sądu Rejonowego wnioskodawca nie spełnił żadnej
z przedmiotowych przesłanek, wymaganych do uznania jego wniosku za uzasadniony.

Apelację od powyższego postanowienia złożył wnioskodawca, zaskarżając je w zakresie oddalającym wniosek. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie:

1.  art. 233 k.p.c., przez dokonanie ustaleń faktycznych sprzecznych
z treścią zebranego w sprawie materiału procesowego i przyjęcie, że:

a)  zebrany w sprawie materiał nie dowodzi istnienia przesłanek pozwalających na stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie przez wnioskodawcę jako samoistnego posiadacza nieruchomości w złej wierze, podczas, gdy
z dowodów zebranych w sprawie wynika, że wnioskodawca władał nieruchomością samodzielnie;

b)  zebrany w sprawie materiał nie dowodzi istnienia przesłanek pozwalających na stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie przez wnioskodawcę jako samoistnego posiadacza nieruchomości w złej wierze, podczas gdy wnioskodawca wykazał, że przez cały okres władania nieruchomością jako właściciel, ponosił z tego tytułu ciężary publicznoprawne oraz korzystał z rzeczonej nieruchomości jak właściciel.

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest art. 172 k.c. w zw. z art. 336 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że posiadanie nieruchomości przez wnioskodawcę nie nosiło cechy samoistności i w konsekwencji nie doprowadziło do nabycia przez wnioskodawcę własności nieruchomości poprzez zasiedzenie.

W świetle tak postawionych zarzutów wnioskodawca wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia Sądu I Instancji i stwierdzenie, że wnioskodawca nabył przez zasiedzenie własność nieruchomości objętej rzeczonym wnioskiem, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji. Wniósł też o zasądzenie od uczestników postępowania kosztów postępowania apelacyjnego, w tym koszt zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pismem z dnia 26 września 2019 roku uczestnik postępowania M. R. wniósł w oparciu o art. 381 k.p.c. o dopuszczenie dowodu
z korespondencji prowadzonej między stronami postepowania po wydaniu zaskarżonego orzeczenia na okoliczność charakteru posiadania spornej nieruchomości.

Pismem z dnia 28 października 2019 roku uczestnik postępowania M. R. wniósł w oparciu o art. 381 k.p.c. o dopuszczenie dowodu
z dwóch decyzji Prezydenta Miasta Ł., wydanych po rozstrzygnięciu niniejszej sprawy przez Sad I instancji, na okoliczność charakteru posiadania spornej nieruchomości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i jako taka podlega oddaleniu.

W odniesieniu do dowodów zgłoszonych przez uczestnika postępowania M. R. w oparciu o art. 381 k.p.c. powiedzieć należy, że w świetle zarzutów podniesionych przez wnioskodawcę w apelacji, nie było potrzeby ich przeprowadzania, w konsekwencji czego przedmiotowe wnioski dowodowe zostały pominięte przez Sąd Okręgowy.

Kolejno podkreślić należy, że art. 378 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. nakłada na sąd odwoławczy obowiązek ponownego rozpoznania sprawy
w granicach apelacji, co oznacza nakaz wzięcia pod uwagę wszystkich podniesionych w apelacji zarzutów i wniosków. Granice apelacji wyznaczają ramy, w których sąd odwoławczy powinien rozpoznać sprawę na skutek jej wniesienia, określają je sformułowane w apelacji zarzuty i wnioski, które implikują zakres zaskarżenia, a w konsekwencji kognicję sądu apelacyjnego (np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 2015 r., V CSK 677/14, nie publik.). Jednocześnie w świetle uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r. sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego, w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania (III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55).

Najpierw zatem należy rozpoznać zarzuty naruszenia prawa procesowego, gdyż jedynie w przypadku uznania, że postępowanie dowodowe nie było dotknięte wadami, można przyjąć, że prawidłowo został ustalony stan faktyczny w sprawie. Ponieważ zaś prawna kwalifikacja stanu faktycznego jest pochodną ustaleń, o prawidłowym zastosowaniu bądź niezastosowaniu prawa materialnego można mówić dopiero wówczas, gdy ustalenia stanowiące podstawę wydania zaskarżonego wyroku pozwalają na ocenę tej kwestii (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2002 r. IV CKN 1532/00. Lex nr 78323). Prawidłowe zastosowanie prawa materialnego może mieć z kolei miejsce jedynie do niewadliwie poczynionych ustaleń faktycznych.

Przechodząc do oceny zarzutów stawianych w apelacji, na wstępie wskazać należy, że Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego, znajdujących pełne oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, ocenionym bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów wyznaczonej dyspozycją art. 233 k.p.c.. Ocenę tę Sąd Okręgowy w pełni aprobuje, zaś ustalenia stanu faktycznego poczynione przez Sąd I instancji przyjmuje za własne.

Idąc dalej, odnosząc się do dwóch zarzutów, podniesionych
w kontekście naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., do których trzeba odnieść się
w pierwszej kolejności, wskazać należy, że w doktrynie i judykaturze panuje zgoda co do tego, iż z uwagi na przyznaną sądowi swobodę w ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie wtedy, gdy podstawą rozstrzygnięcia uczyniono rozumowanie sprzeczne z zasadami logiki bądź wskazaniami doświadczenia życiowego. Dlatego w sytuacji, gdy na podstawie zgromadzonych dowodów możliwe jest wyprowadzenie konkurencyjnych wniosków co do przebiegu badanych zdarzeń, dla podważenia stanowiska sądu orzekającego nie wystarcza twierdzenie skarżącego o wadliwości poczynionych ustaleń odwołujące się do stanu faktycznego, który
w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości, ale trzeba podważyć prawidłowość dokonanej przez sąd oceny wskazując, że jest ona wadliwa
w rozumieniu wyżej przytoczonym. W przeciwnym razie analizowany zarzut sprowadza się do polemiki ze stanowiskiem wyrażonym przez sąd, co jednak nie jest wystarczające do wzruszenia kwestionowanego rozstrzygnięcia (por. T. E. w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, pod red.
T. E., wyd. V, (...) Lex, tak też Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku
z dnia 4 sierpnia 2016r., I ACa 162/16; por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2000r., V CKN 17/00; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie
z dnia 25 stycznia 2018r., III AUa 367/17; wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 stycznia 2018r., III AUa 518/17).

Całkowicie chybione są podnoszone przez apelującego zarzuty
w zakresie oceny materiału dowodowego. Sąd I instancji dokonał oceny materiału dowodowego w sposób prawidłowy i zgodny z zasadami logicznego rozumowania. Zarzuty podnoszone przez skarżącego w tym zakresie stanowią jedynie nieuprawnioną polemiką z prawidłowymi ustaleniami poczynionymi przez Sąd I instancji, które de facto, jak słusznie zauważono w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, nie były sporne pomiędzy uczestnikami. Nadto należy zauważyć, że sposób sformułowania przez skarżącego zarzutów odnoszących się do oceny dowodów przesądza o ich niezasadności. Kwestia oceny charakteru posiadania spornej nieruchomości przez wnioskodawcę nie należy bowiem w ogóle do sfery ustaleń faktycznych a tym samym nie mogą służyć do wykazania naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Jest tak dlatego, że ocena powyższej przesłanki stanowi proces subsumpcji, czyli zastosowania prawa materialnego do ustalonych w sprawie okoliczności faktycznych, nie stanowi zaś elementu ustaleń faktycznych i związanych z tymi ustaleniami domniemań bądź oceny mocy i wiarygodności dowodów. W związku z tym kwestia ta mogła być co najwyżej podnoszona w zarzutach naruszenia prawa materialnego, co też znalazło odzwierciedlenie w treści wniesionej przez skarżącego apelacji. Tym samym zasadnym jest odniesienie się do zarzutów podniesionych przez skarżącego w ramach naruszenia art. art. 233 § 1 k.p.c., przy rozważaniu zasadności zarzutu naruszenia prawa materialnego.

W realiach przedmiotowej sprawy Sąd I instancji nie naruszył przepisów art. 172 k.c. w zw. z art. 336 k.c., zasadnie uznając, iż wnioskodawca nie władał sporną nieruchomością jako posiadacz samoistny.

U podstaw przedmiotowego zarzutu apelacji legło przekonanie, iż skoro Skarb Państwa nie był właścicielem spornej nieruchomości, którą od 27 marca 1976 r. władał (...), co skutkowało brakiem możliwości powstania prawa użytkowania wieczystego, to posiadanie skarżącego było w istocie posiadaniem samoistnym.. Z takim zapatrywaniem nie sposób jednak się zgodzić.

W pierwszej kolejności powiedzieć należy, że nie jest spornym fakt objęcia rzeczonej nieruchomości przez (...) na podstawie Decyzji (...) Zarządu (...) z dnia 27 marca 1976 roku, Nr 49/76 w nieodpłatne użytkowanie na czas nieokreślony. Z tym dniem istotnie mogło więc nastąpić faktyczne wydanie działek objętych przywołaną decyzją Uniwersytetowi (...). Wiązało się to bowiem z rozpoczęciem po 1976 roku budowy pawilonu z przeznaczeniem na cele dydaktyczne. Niewątpliwie prawo użytkowania w rozumieniu ustawy z dnia 14 lipca 1961 roku o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (tj. Dz. U. z 1969 roku, nr 22, poz. 159 ze zm.) polegało na przekazywaniu gruntów wskazanym jednostkom celem umożliwienia wykonywania przypisanych im zadań
w ramach gospodarki planowej. Nie ma wątpliwości, że władztwo apelującego wykonywane w tym trybie nie miało charakteru samoistnego. Było ono tylko emanacją władztwa Skarbu Państwa. Nie ma przy tym znaczenia okoliczność, że Skarb Państwa nie był właścicielem nieruchomości, ale władał nią jak właściciel.

Następnie, posiadanie przedmiotowej nieruchomości przyjęło, w myśl przepisów ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 roku o gospodarce gruntami
i wywłaszczaniu nieruchomości (zgodnie z jej brzmieniem pierwotnym: Dz. U. z 1985 roku, nr 22, poz. 99 ze zm.), formę zarządu i opierało się o decyzję (...) z dnia 19 grudnia 1988 roku
w sprawie ustalenia nowych opłat za zarząd, Nr 462/23/88, znak: IV. (...), która dotyczyła przede wszystkim określenia nowych stawek za zarząd. Zarząd – jak słusznie zauważył Sad Rejonowy - był prawną formą władania nieruchomością przez określone jednostki organizacyjne, najczęściej państwowe lub „uspołecznione”. Zarząd nie był prawem rzeczowym, ani też prawem obligacyjnym, jednakże z oddaniem nieruchomości w zarząd wiązało się określone władztwo nad nieruchomością. Miało ono charakter posiadania zależnego w rozumieniu przepisu art. 336 k.c.

Kolejno, na mocy ustawy z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym (Dz. U. nr 65, poz. 385, ze zm.) posiadanie przez wnioskodawcę spornej nieruchomości przyjęło formę użytkowania wieczystego.

Samoistne posiadanie tej nieruchomości należało więc w pewnych okresach do Skarbu Państwa, zaś posiadanie zależne do uczelni, początkowo w zakresie prawa nieodpłatnego użytkowania, a od 1993 roku w zakresie prawa użytkowania wieczystego, o czym będzie mowa w dalszych rozważaniach. Takie wyszczególnienie praw przysługujących skarżącemu do gruntu, począwszy od 27 marca 1976 roku, nie pozwala na przyjęcie, iż istotnie tego dnia (...) w Ł. objął w posiadane samoistne nieruchomość, której część obecnie stanowi przedmiot żądania. Skarżącemu przysługiwało kolejno – prawo użytkowania, zarząd i użytkowanie wieczyste. Są to władztwa nad rzeczą cudzą, wypełniające pojęcia „posiadania zależnego”, nie zaś posiadania samoistnego.

Wbrew zapatrywaniom skarżącego nie sposób uznać w świetle okoliczności niniejszej sprawy, żeby wnioskodawca od chwili wpisu go do księgi wieczystej spornej nieruchomości nr (...), tj. od dnia 15 lutego 1995 roku, jako użytkownika wieczystego, a idąc dalej nawet od momentu złożenia wniosku o przedmiotowy wpis (od dnia 9 lipca 1993 roku), władał nieruchomością stanowiącą przedmiot wniosku o zasiedzenie jak posiadacz samoistny. Mimo, iż skarżący posiadał sporną nieruchomość od 1976 roku, w tym w okresie 15 lutego 1995 roku do dnia 19 września 2017 był on ujawniony w księdze wieczystej (...) jako użytkownik wieczysty opisanych w niej działek gruntu, w tym działki nr (...), do dnia 27 września 2086 roku, nie można podzielić stanowiska, iż posiadanie to, wskutek odpadnięcia podstawy tytułu własności Skarbu Państwa rzeczonego gruntu, miało charakter samoistny, a więc prowadzący do zasiedzenia.

Istotnie, wobec wyeliminowania z obrotu prawnego podstawy prawa własności Skarbu Państwa w odniesieniu do spornej nieruchomości, w postaci postanowienia Sądu Rejonowego w Łodzi z dnia 21 czerwca 1977 roku (sygn. akt VII Ns I 1207/77), brak było podstawy prawnej ustanowienia, a następnie wpisania w księdze wieczystej prawa użytkowania wieczystego na rzecz (...) odnośnie działki nr (...) w obrębie S-2 o powierzchni 0,3016ha. Jednakże, jak słusznie zauważył Sad I instancji, podstawa prawna powstania i wpisania tego prawa istniała zarówno w dacie wejścia w życie ustawy z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym (tj. w dniu 27 września 1990 roku), jak i w dniu złożenia wniosku o wpis użytkowania wieczystego w księdze wieczystej (tj. w dniu 9 lipca 1993 roku) oraz w dniu dokonania wpisu (czyli dnia 15 lutego 1995 roku). Przez cały czas od dnia wystąpienia z wnioskiem o wpis prawa użytkowania wieczystego do momentu jego wykreślenia w księdze wieczystej, skarżący wykonywał swoje władztwo
w stosunku do nieruchomości objętej żądaniem wyłącznie jako użytkownik wieczysty, a więc jako posiadacz zależny.

W tym miejscu należy przypomnieć, że posiadanie jest stanem faktycznym, a nie prawem. W przypadku zasiedzenia stan faktyczny władztwa nad rzeczą nie ma odpowiedniej podstawy prawnej. Właśnie dlatego istnieje instytucja zasiedzenia, która w związku z długotrwałym utrzymywaniem się stanu posiadania prowadzi do nabycia prawa rzeczowego. Prawo własności
w drodze zasiedzenia nabyć może wyłącznie posiadacz samoistny. Przy czym samoistnym posiadaczem nieruchomości jest ten, kto nią włada jak właściciel (art. 336 k.c.), a więc korzysta z niej z wyłączeniem innych osób, pobiera pożytki i dochody oraz uważa się za uprawnionego do rozporządzania nią (art. 140 k.c.). W świetle art. 336 k.c. cech tych nie ma władztwo nad nieruchomością wykonywane w zakresie treści innego prawa niż prawo własności, chociażby było wykonywane przez posiadacza z zamiarem władania prawem dla siebie. Posiadacz zależny włada rzeczą w zakresie takiego innego prawa niż własność, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą. Posiadaczem zależnym jest zatem ten, kto rzeczą faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą. To z kolei prowadzi do oczywistego wniosku, że wieczysty użytkownik odnośnie gruntu oddanego mu w użytkowanie wieczyste włada rzeczą w zakresie innego prawa niż własność.

Posiadanie w odniesieniu do prawa użytkowania wieczystego nieruchomości jest bliskie posiadaniu właścicielskiemu, ale różni się od niego zasadniczo w tych aspektach, które są konsekwencją powstawania
i wykonywania tego prawa na rzeczy cudzej. Z tym wiąże się konieczność świadczenia opłat rocznych na rzecz właściciela oraz korzystania z gruntu
w sposób określony w umowie z nim, co tez znajduje odzwierciedlenie
w rozpatrywanej sprawie. Podejmowanie przez korzystającego
z nieruchomości w stosunku do jej właściciela i osób trzecich działań
w zakresie władania nią, które są charakterystyczne dla uprawnień
i obowiązków użytkownika wieczystego świadczy o wykonywaniu przez tę osobę posiadania właśnie w odniesieniu do treści prawa użytkowania wieczystego, a nie prawa własności. Dokonywanie opłat publicznoprawnych, na które de facto powołuje się skarżący, w tym opłat za zarząd, kolejno za użytkowanie wieczyste, nadto korzystanie z nieruchomości przez cały okres faktycznego władztwa nad nią w sposób zgodny z celem ustanowienia tego prawa, zrealizowanie zadań wyznaczonych skarżącemu ustawowo, przy jednoczesnej kontroli ze strony Skarbu Państwa dowodzi wykonywania przez skarżącego działań w zakresie posiadania zależnego a nie samoistnego.

W związku z tym, że podstawa tytułu własności Skarbu Państwa
w odniesieniu do spornego gruntu odpadła dopiero w 2017 roku, skarżący
w całym okresie, w którym był wpisany w księdze wieczystej rzeczonej nieruchomości jako użytkownik wieczysty działał zgodnie z ówczesną wiedzą, świadomością i stanem prawnym, a wiec wyłącznie w granicach przysługującego mu prawa użytkowania wieczystego. Mając to na uwadze, wyprowadzenie przeciwstawnego wniosku nie byłoby uzasadnione. Wnioskodawca, mając świadomość istnienia prawa własności Skarbu Państwa w odniesieniu do spornej nieruchomości, aż do chwili wydania orzeczenia, będącego podstawą do wykreślenia skarżącego jako użytkownika wieczystego, nie mógł realizować zakresu posiadania właścicielskiego. Jak słusznie wskazał Sąd I instancji dla istnienia samoistnego posiadania konieczne jest faktyczne władanie rzeczą, czyli dostrzegalny fakt wykonywania fizycznego władztwa (corpus), oraz czynnik psychiczny w postaci zamiaru władania rzeczą dla siebie. Posiadacz zależny natomiast włada rzeczą
w zakresie innego prawa niż własność. Czynnik woli (animus) pozwala odróżnić posiadanie samoistne od posiadania zależnego, ale rzeczywistą wolę posiadacza, która decyduje o charakterze samego posiadania ustala się na podstawie zamanifestowanych na zewnątrz przejawów władania rzeczą. Ówczesny stan wiedzy i świadomości skarżącego oraz istniejący wówczas stan prawny nie mogły dawać przekonania skarżącemu, że przysługuje mu inne prawo do władania rzeczą, aniżeli to które faktycznie wykonywał, czyli prawo użytkowania wieczystego gruntu. W okolicznościach niniejszej sprawy nie zostało też wykazane, ażeby skarżący w okresie posiadania spornej nieruchomości, aż do momentu wystąpienia z wnioskiem w niniejszej sprawie uzewnętrznił w jakikolwiek sposób swoją wolę właścicielskiego władania ta nieruchomością. Nie może być zatem mowy o samodzielnej zmianie charakteru jej posiadania.

Nawet gdyby przyjąć tok rozumowania skarżącego za uzasadniony
w kontekście rozpatrywanej sprawy, a zatem to, że w związku z pozbawieniem Skarbu Państwa przymiotu właściciela spornej nieruchomości nie było podstaw do uznania, iż skarżący był uprawniony do działania jako jej użytkownik wieczysty, powiedzieć należy - czysto hipotetycznie - że kwestię zasiedzenia można by rozpatrywać wyłącznie w odniesieniu do Skarbu Państwa. Tylko temu podmiotowi można bowiem przypisać samoistny charakter posiadania spornego gruntu w określonych okresach. Jednakowoż ta okoliczność została już prawomocnie rozstrzygnięta. Apelujący nie może powoływać się na przeniesienie na niego posiadania właścicielskiego przez Skarb Państwa. Władztwo realizowane przez skarżącego w ramach stanu faktycznego użytkowania wieczystego, oznacza że uprawnienia właścicielskie nadal faktycznie wykonywane były przez Skarb Państwa.

Mając na względzie wszystkie powyższe argumenty, Sąd Okręgowy oddalił apelację wnioskodawcy, jako bezzasadną w oparciu o przepis art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 §1 k.p.c., orzekając o kosztach postępowania apelacyjnego w oparciu o art. 520 § 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 3) oraz § 10 ust. 1 pkt 1 oraz w zw. z § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. 2015 r. poz. 1800 ze zm.) zasądzając od skarżącego na rzecz uczestników postepowania kwoty po 225 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.