Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 sierpnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 lipca 2017 r. w Katowicach

sprawy z odwołania M. M. (M. M. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku

z dnia 22 grudnia 2016 r. sygn. akt IX U 993/16

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddala odwołanie.

/-/ SSA E.Kocurek-Grabowska /-/ SSA M.Pierzycka-Pająk /-/ SSO del. B.Torbus Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 577/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 kwietnia 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w R. na podstawie art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił ubezpieczonemu M. M. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, gdyż nie przedłożył on żadnych dodatkowych dokumentów mających wpływ na zmianę decyzji z dnia 15 czerwca 2015r.

Zdaniem organu rentowego ubezpieczony nadal nie spełnia warunków do przyznania mu wnioskowanego świadczenia, a w szczególności nie udokumentował na dzień 1 stycznia 1999r. wymaganych 15 lat pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy
w szczególnych warunkach.

Organ rentowy nie uwzględnił jako takiej pracy okresu zatrudnienia od 30 sierpnia 1978r. do 30 listopada 1991r. na stanowisku ślusarza, z uwagi na brak informacji na jakich wydziałach będących w ruchu odwołujący pracował przy bieżącej konserwacji urządzeń
oraz czy na tych wydziałach jako podstawowe były wykonywane prace w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany i przyznania prawa do dochodzonego świadczenia, podnosząc, że w spornym okresie świadczył pracę
jako ślusarz w Przedsiębiorstwie Budownictwa Mieszkaniowego PW (...), dokonując naprawy urządzeń, co zostało udokumentowane świadectwem pracy wydanym mu przez pracodawcę.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wnosił o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku wyrokiem z dnia 22 grudnia 2016r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od 25 maja 2015r.

Sąd I instancji na podstawie dokumentów z akt ZUS i zeznań ubezpieczonego ustalił, iż M. M. urodził się w dniu (...), nie przystąpił do OFE i 7 kwietnia 2016r. złożył wniosek o przyznanie uprawnień do emerytury z tytułu wykonywania pracy
w szczególnych warunkach. W rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

Podał Sąd, że Oddział ZUS uwzględnił ubezpieczonemu na dzień 1 stycznia 1999r. okres zatrudnienia w wymiarze 27 lat i 1 dnia okresów składkowych i nieskładkowych –
w tym 6 lat, 10 miesięcy i 15 dni okresów pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy nie uwzględnił jako okresu pracy
w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 30 sierpnia 1978r.
do dnia 30 listopada 1991r. na stanowisku ślusarza remontowego w Przedsiębiorstwie Budownictwa Mieszkaniowego PW (...) w Ż. z przyczyn opisanych na wstępie.

- okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury wieku niższym niż 65 lat,

- okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 wynoszący 25 lat

oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Zgodnie natomiast z art. 32 ust. 1 powołanej ustawy w związku z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik – mężczyzna, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione
w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury, jeżeli:

- ukończył wiek 60 lat,

- ma wymagany okres 25 lat zatrudnienia,

- udowodnił co najmniej 15-letni okres pracy wymienionej w wykazie A, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd nadmienił, że bezsporne jest między stronami, że ubezpieczony w dniu
8 maja 2016r. ukończył wiek 60 lat oraz, że na dzień 1 stycznia 1999r. udowodnił wymagany co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, a także nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Zdaniem Sądu przeprowadzone postępowanie dowodowe w sprawie pozwala jednoznacznie stwierdzić, iż ubezpieczony w spornym okresie zatrudnienia od 30 sierpnia 1978r. do 30 listopada 1991r. na stanowisku ślusarza remontowego w Przedsiębiorstwie Budownictwa Mieszkaniowego PW (...) w Ż. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w szczególnych warunkach, o której mowa w wykazie A dział XIV poz. 25 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Ustalając powyższe w zakresie wykonywanej przez ubezpieczonego w wymienionym okresie pracy, Sąd oparł się na danych wynikających ze zgromadzonej w sprawie dokumentacji, a w szczególności świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 29 listopada 1991r., a także na zeznaniach ubezpieczonego.

Z powyższych dowodów, według Sądu, jednoznacznie wynika, iż ubezpieczony
w okresie jw. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach dokonując bieżących napraw i konserwacji maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesie produkcyjnym na oddziałach, na których jako podstawowe są wykonywane prace w szczególnych warunkach wymienione w dziale V poz. 4 powołanego powyżej wykazu.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zdaniem Sądu, w pełni potwierdza zeznania ubezpieczonego w zakresie wymiaru i charakteru wykonywanej przez niego pracy.

Sąd stwierdził zatem, iż ubezpieczony spełnia wszystkie konieczne przesłanki
do nabycia prawa do emerytury, o których mowa w art. 184 powołanej ustawy, w tym udowodnił, przy uwzględnieniu okresu uznanego przez Sąd, okres pracy w szczególnych warunkach przekraczający 15 lat.

W konsekwencji takiego stanowiska Sąd Okręgowy z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. na podstawie powołanych przepisów orzekł jak w sentencji.

Apelację od przedstawionego wyroku złożył organ rentowy, zarzucając:

1)  naruszenie przepisów prawa procesowego:

- art. 224 § 1 k.p.c. poprzez zamknięcie rozprawy pomimo niewyjaśnienia istotnych
dla sprawy okoliczności, w szczególności rzeczywistego charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w spornym okresie zatrudnienia w (...) w Ż.,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego prowadzącą do przyjęcia, że ubezpieczony spełnił warunki do nabycia świadczenia emerytalnego,

2) naruszenie prawa materialnego:

- art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 2 i 4 rozporządzenia
Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że ubezpieczony legitymuje się wymaganym co najmniej 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych,

- art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury od 25 maja 2015r., w sytuacji gdy stosowny wniosek o emeryturę złożył 7 kwietnia 2016r.

Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu środka odwoławczego, skarżący w pierwszej kolejności wskazał, że poprzedzający wydanie zaskarżonej decyzji wniosek o emeryturę został złożony 7 kwietnia 2016r., zatem przyznanie emerytury ubezpieczonemu urodzonemu (...) od 25 maja 2015r. nie znajduje uzasadnienia normatywnego.

Organ rentowy podkreślił, że zaprezentowana przez Sąd I instancji ocena dowodów nie spełnia wymogów, określonych treścią art. 233 k.p.c. W tym zakresie odwołał się do orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego.

Apelujący nie kwestionując faktu dokonywania napraw urządzeń przez ubezpieczonego, zaznaczył, że z zebranego materiału, wbrew twierdzeniom Sądu I instancji nie wynika, by praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.
Nie ustalono, czy prace naprawczo-konserwacyjne wykonywane były na warsztacie, czy na hali produkcyjnej, wątpliwym jest aby urządzenia były w ruchu.

Organ rentowy zwrócił uwagę, że Sąd Okręgowy uznał za wyjaśnione istotne dla sprawy okoliczności, przy braku świadków (według ubezpieczonego osoby, które mogłyby zeznawać nie żyją).

Uznanie tych informacji ubezpieczonego za wystarczające, budzi zastrzeżenia wnoszącego apelację, w sytuacji gdy pracodawcą ubezpieczonego był w spornym okresie duży zakład produkcyjny, jeżeli więc świadczył on pracę na hali produkcyjnej to musiał mieć kontakt z pracownikami produkcji.

W tym stanie rzeczy, wedle skarżącego, uznanie przez Sąd I instancji sprawy za wyjaśnioną w sposób pozwalający na formułowanie stanowczych wniosków o wykonywaniu przez ubezpieczonego w spornym okresie faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach ocenić należy co najmniej jako przedwczesne.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego zasługuje na uwzględnienie, w stopniu wymagającym orzeczenia reformatoryjnego.

Spór w rozpatrywanym przypadku dotyczy uprawnień M. M. do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, wywodzonym z faktu pracy w szczególnych warunkach.

Spośród przewidzianych, prawidłowo powołanych przez Sąd I instancji jako podstawa rozstrzygnięcia, przepisami art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016r., poz. 887)
w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.), przesłanek wymaganych do nabycia przedmiotowego świadczenia, spornym pozostawało jedynie legitymowanie się przez ubezpieczonego wymaganym 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, przypadającym do dnia wejścia w życie powołanej ustawy, tj. do dnia 1 stycznia 1999r.

Przypomnieć należy, iż dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden
z rodzajów pracy wymienionych w wykazie, stanowiącym załącznik do wspomnianego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (por. wyroki Sądu Najwyższego:
z dnia 14 września 2007r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 19 września 2007r., III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z dnia 6 grudnia 2007r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75 i z dnia 24 marca 2009r., I PK 194/08, LEX nr 528152). Decydującą rolę w analizie charakteru
pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wspomnianego załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów. W świetle art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pracami w szczególnych warunkach nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w tymże rozporządzeniu, którego przepis § 1
ust. 1 stanowi zresztą, że akt ten ma zastosowanie do pracowników wykonujących prace
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4 - 15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do niego.

Stosownie do treści § 2 ust. 1 cytowanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na określonych w nim zasadach są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei, po myśli ust. 2 tego samego przepisu - okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Przenosząc powyższe rozważania ogólne na grunt kontrolowanej sprawy wskazać należy, wbrew twierdzeniom Sądu I instancji, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na przyznanie wnioskodawcy emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, albowiem nie wykazał on, że pracował w takich warunkach co najmniej przez 15 lat.

Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska Sądu Okręgowego w zakresie zaliczenia
do szczególnego stażu pracy okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie Budownictwa Mieszkaniowego PW (...) w Ż. w okresie od 30 sierpnia 1978r. do
30 listopada 1991r., w oparciu o dowody przeprowadzone przed tym Sądem.

Niewątpliwie za sporny okres zatrudnienia wnioskodawca przedstawił organowi rentowemu świadectwo pracy w warunkach szczególnych, z którego wynika, że w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace ślusarskie związane
z naprawą urządzeń, wymienione w wykazie A dział XIV poz. 25 pkt 1 „załącznika nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z 12 sierpnia 1983r. w sprawie ustalania
w resorcie górnictwa i energetyki stanowisk pracy w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, na których są wykonywane prace w warunkach szczególnych, uprawniających do wzrostu emerytury i niższego wieku emerytalnego”.

Godzi się zatem zauważyć, że świadectwo pracy, jak i świadectwo pracy w warunkach szczególnych, wystawione przez pracodawcę traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (por. wyrok Sądu Najwyższego
z 13 września 2011r., I UK 107/11, LEX nr 1084700). Jeżeli zachodzą wątpliwości co do stwierdzeń zawartych w świadectwie pracy, konieczne jest ich zweryfikowanie innymi dowodami, szczególnie dokumentami i dowodami osobowymi.

Sąd I instancji po przeprowadzeniu dowodu z przesłuchania ubezpieczonego
uznał, że w okresie objętym sporem, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace, o których mowa pod poz. 25 działu XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r., gdyż dokonywał bieżących napraw
i konserwacji maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesie produkcyjnym na
oddziałach, na których jako podstawowe wykonywane były prace w szczególnych warunkach wymienione w dziale V poz. 4 w/w załącznika, tj. prace zbrojarskie i betoniarskie.

Tymczasem z zeznań ubezpieczonego złożonych w toku postępowania pierwszoinstancyjnego (e-protokół k. 15 a.s. 00:04:18-00:25:30) wynika, że pracował on w warsztacie remontowym, w skład którego wchodziła przepompownia cementu i sprężarki. Wnioskodawca puszczał sprężarki i sprawdzał stan cementu w silosach, uzupełniając go na bieżąco. M. M. podawał, że obsługiwał gruszkę przepompowującą cement za pomocą przenośników ślimakowych. Wskazywał, że codziennie pracował przy usuwaniu awarii silosów
i przenośników, tj. oczyszczaniu, usuwaniu kamieni. Podnosił, że przenośniki znajdowały się nad halami produkcyjnymi.

Ubezpieczony twierdził jednocześnie, że obsługiwał 3 sprężarki, a awarie usuwali inni pracownicy.

Mając na uwadze zatem zarzuty apelacyjne, celem ustalenia charakteru pracy wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) Sąd odwoławczy w trybie art. 382 k.p.c. uzupełnił postępowanie dowodowe i dopuścił dowód z jego uzupełniającego przesłuchania.

Na tej podstawie (e-protokół k. 46 a.s. 00:07:18-00:39:59) Sąd Apelacyjny ustalił, że ubezpieczony w spornym okresie pracował w warsztacie mechanicznym na stanowisku ślusarza. Obsługiwał sprężarki i przepompownie cementu, przenośniki ślimakowe i silosy. Silosy znajdowały się na zewnątrz budynku. Cement był przepompowywany z silosów do gruszki, usytuowanej w przepompowni, a następnie za pomocą przenośników transportowany na halę, gdzie produkowano płyty betonowe. Tam pracowali zbrojarze, tynkarze, betoniarze.

Wnioskodawca podawał, że sprężarki i przepompownia znajdowały się na hali produkcyjnej.

Następnie twierdził, że przepompownia była w wydzielonym, zamkniętym pomieszczeniu. Wskazywał też, że pracował na hali produkcyjnej i na zewnątrz przy silosach, zrzucał worki, które łączyły silos ze ślimakiem, „opukiwał silosy” i czyścił przenośniki, gdy cement nie chciał ”iść”, a jak trzeba było to pracował w warsztacie.

W tym miejscu przypomnieć trzeba, że w przyjętym systemie apelacji celem postępowania apelacyjnego jest ponowne wszechstronne zbadanie sprawy pod względem faktycznym i prawnym. Sąd odwoławczy, będąc bowiem przede wszystkim instancją merytoryczną, orzeka na podstawie materiału dowodowego zebranego w postępowaniu
w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym (por. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 29 listopada 2002r., sygn. IV CKN 1574/00, LEX nr 78327).

Sąd II instancji, realizując powyższą dyrektywę, dokonał ponownej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a nadto uzupełniając go w postępowaniu apelacyjnym zmierzał do wyjaśnienia rozbieżności w zeznaniach ubezpieczonego,
w szczególności wyjaśnienia, czy rzeczywiście wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności remontowe, na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane były prace zbrojarskie i betoniarskie, bądź innego
rodzaju prace, które można byłoby zakwalifikować jako prace w warunkach szczególnych, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r., jednakże ubezpieczony uniemożliwił to, opuszczając bez zezwolenia Sądu, salę rozpraw.

Sąd Apelacyjny pouczał ubezpieczonego o możliwości wykazania charakteru jego zatrudnienia za pomocą dowodu z zeznań świadków. M. M. twierdził, że wszyscy jego współpracownicy, również ci, którzy pracowali na hali produkcyjnej zmarli.

W ocenie Sądu odwoławczego wydaje się to nieprawdopodobne, mimo, że od zakończenia jego pracy w (...) upłynęło ponad 26 lat, zważywszy, że jak twierdził ubezpieczony na hali pracowało ok. 200 osób.

Z zeznań ubezpieczonego nie wynika zaś, aby prace konserwacyjno-remontowe, na hali na której wykonywane były jako podstawowe prace zbrojarskie i betoniarskie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu, czego wymaga § 2 ust. 1 rozporządzenia z 7 lutego 1983r. Podobnie rzecz się ma z obsługą sprężarek, które to urządzenia, jak wynika z zeznań ubezpieczonego, tylko włączał.

Brak natomiast podstaw do zaliczenia do szczególnego stażu pracy, pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w przepompowni cementu i przy silosach na zewnątrz hali produkcyjnej. Tego rodzaju czynności nie zostały bowiem wymienione w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r.

Nie jest zaś dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika. Niewątpliwie od tej reguły istnieją odstępstwa, na które wskazuje orzecznictwo. Pierwsze z nich dotyczy sytuacji, kiedy
inne prace stanowią integralną część (immanentną cechę) większej całości dającej się zakwalifikować pod pozycję załącznika do w/w rozporządzenia. Drugie odstępstwo dotyczy przypadków, kiedy czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny. Taki pogląd, zaaprobowany w niniejszej sprawie, wyraził również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 kwietnia 2012r., II UK 233/11 (LEX nr 1216852).

Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku, stale, tj. ciągle, wykonuje pracę w szczególnych warunkach i nie wykonuje
w tym czasie żadnych innych czynności niezwiązanych z zajmowanym stanowiskiem
(w niniejszej sprawie prac przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz prac budowlano-montażowych i budowlano-remontowych na oddziałach będących w ruchu,
w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, bądź przy bezpośredniej obsłudze stacji sprężarek). A zatem, w przypadku jednoczesnego wykonywania prac wymienionych w rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
z niewymienionymi, nawet gdy stosunek tych prac jest nieproporcjonalnie wysoki na rzecz tych pierwszych, przekreśla to możliwość uznania za pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, jako że nie była wykonywana stale, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, a Sąd Apelacyjny podziela to stanowisko,
że z przywileju przejścia na emeryturę w niższym wieku emerytalnym, przysługującego pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą korzystać wyłącznie pracownicy, którzy byli rzeczywiście zatrudnieni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szkodliwych warunkach pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego
z dnia: 21 listopada 2001r., II UKN 598/00, OSNP 2003/17/419; 4 czerwca 2008r.,
II UK 306/07, LEX nr 494129; 11 października 2013r., III UK 141/12, LEX nr 1455743;
26 lipca 2016r., II UK 304/15).

Zwrócić równocześnie uwagę wypada, że przepisy prawa ubezpieczeń społecznych mają charakter norm bezwzględnie obowiązujących, co w konsekwencji oznacza, że określona we wspomnianej ustawie emerytalnej, instytucja emerytury w obniżonym
wieku emerytalnym musi podlegać ścisłej wykładni (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
6 marca 2007r., I UK 287/06, LEX nr 936837 i z dnia 12 lipca 2011r., II UK 42/11, M.P.Pr. 2011/12/663-664).

Samo subiektywne przekonanie ubezpieczonego, że jego praca z uwagi na uciążliwe warunki, w jakich była świadczona, może stanowić podstawę do przyznania mu uprawnień
do emerytury w niższym od powszechnego wieku, nie znajduje uzasadnienia faktycznego
i prawnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001r., II UKN 598/00, OSNP 2003/17/419).

Konkludując, Sąd Apelacyjny uznał, że wnioskodawca nie spełnił jednej
z niezbędnych przesłanek z art. 184 ust. 1 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej oraz § 2
i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., gdyż nie wykazał, aby - na
dzień 1 stycznia 1999r. - stale i w pełnym wymiarze, przez 15 lat, wykonywał prace
w szczególnych warunkach uprawniające do emerytury w niższym wieku emerytalnym. Udowodniony bowiem przez niego okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych, wynosi na dzień 1 stycznia 1999r., 7 lat i 15 dni (zatrudnienie od 18 grudnia 1991r. do
22 stycznia 1995r. w (...) S.A. KWK (...) w K. na stanowisku ślusarza remontowego – poz. 2 działu XIV wykazu A oraz od 23 stycznia 1995r. do 31 grudnia 1998r. w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o.
w G. na stanowisku montera kotłów i urządzeń pomocniczych – dział II wykazu A).

Z tych wszystkich względów podzielając zarzuty organu skarżącego, orzeczono jak
w sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

/-/ SSA E.Kocurek-Grabowska /-/ SSA M.Pierzycka-Pająk /-/ SSO del. B.Torbus Sędzia Przewodniczący Sędzia

MP