Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2021 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Dorota Krawczyk

Protokolant: Elżbieta Kubala-Lewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 kwietnia 2021 roku

sprawy

z powództwa N. K.

przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Okręgowemu w Łodzi zastępowanemu przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda N. K. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa Prokuratorii Generalną Rzeczypospolitej Polskiej 10.800,00zł (dziesięć tysięcy osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

     Sędzia SO Dorota Krawczyk     

Sygn. akt I C 760/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 marca 2020 r. skierowanym do Sądu Okręgowego w Łodzi powód N. K. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego Skarbu Państwa kwoty 150.000 zł tytułem utraty dochodów, kwoty 100.000 zł tytułem „pogrążenia procesu resocjalizacji" oraz kwoty 100.000 zł tytułem doznanej traumy związanej z powrotem do Zakładu Karnego. Powód podał adres pobytu – Zakład Karny w L. (pozew k.4, koperta k. 5)

Postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2020 roku Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił, że właściwy do reprezentowania pozwanego Skarbu Państwa – w miejsce Prokuratorii Generalnej RP jest Sąd Okręgowy w Łodzi i przedstawił akta Sądowi Apelacyjnemu w Łodzi celem przekazania sprawy innemu Sądowi (k. 15)

Postanowieniem z dnia 20 maja 2020 roku Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny na podstawie art. 44 ² pkt 1 k.p.c. przekazał przedmiotową sprawę Sądowi Okręgowemu w Piotrkowie Tryb. do rozpoznania ( k. 15).

W dniu 23 czerwca 2020 roku akta spawy wpłynęły do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim (k. 18).

Rozpoznano wniosek powoda o zwolnienie od kosztów sądowych i zarządzono doręczenie odpisu pozwu pozwanemu zakreślając 14 dni na złożenie odpowiedzi na pozew.

W dnu 7 października 2020 roku korespondencja skierowana przez Sąd w niniejszej sprawie do powoda na wskazany w pozwie adres (Areszt Śledczy L.) wróciła z adnotacją „powód przebywa w Zakładzie Karnym w S.”. W związku z czym zarządzono doręczenie korespondencji ponownie na adres Zakładu Karnego w S. (k. 25).

W odpowiedzi na pozew z dnia 27 października 2020 roku pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Prezesa Sądu Okręgowego w Łodzi, zastępowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na rzecz Skarbu Państwa kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej wedle norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że po pierwsze z treści pozwu nie sposób wywieść informacji, w jakich ewentualnych zdarzeniach, czynnościach bądź zaniechaniach Sądu Okręgowego w Łodzi powód upatruje źródła roszczeń odszkodowawczych i jedynie domyślać się można, że podstawa faktyczna pozwu dotyczyć musi kwestii odbywania kary pozbawienia wolności, przy czym podkreślił, że rolą pozwanego nie jest odgadywanie intencji powoda. To na powodzie ciąży obowiązek doprecyzowania żądania oraz faktów, z jakimi konkretnie powód wiąże swoje roszczenia. Mając na uwadze powyższą okoliczność oczywistym wydaje się zatem fakt, iż przedmiotowe roszczenia strony powodowej uznać należy za całkowicie bezzasadne. Konkludując Skarb Państwa zaprzeczył, aby w wyniku jego działań wyrządzono powodowi jakąkolwiek szkodę majątkową lub niemajątkową i tylko z ostrożności procesowej podniósł, iż działaniu Skarbu Państwa nie można przypisać cechy bezprawności (k. 26-29).

Postanowieniem z dnia 12 listopada 2020 roku Sąd dopuścił dowód z przesłuchania powoda, którego przeprowadzenie zlecił w drodze pomocy sądowej Sądowi Rejonowemu w Sieradzu (wg. miejsca pobytu powoda w Zakładzie Karnym) na okoliczność zdarzeń, czynności bądź zaniechań Sądu Okręgowego w Łodzi , w których powód upatruje źródła roszczeń odszkodowawczych. Powód został ponownie pouczony o obowiązku informowania Sądu o każdorazowej zmianie miejsca pobytu pod rygorem uznania korespondencji dla powoda za doręczoną ( postanowienie i zarządzenie k. 32).

Pismem zatytułowanym ”W odpowiedzi na postanowienie z dnia 12 XI 20” z datą 01.12.2020, które wpłynęło do Sądu dnia 8 grudnia 2020 roku przebywający w zakładzie Karnym w S. powód wskazał, że podczas odbywania kary w S. został okaleczony, pobity, poddawany torturom i ciągłej presji. Powód dalej podał, ze upatruje źródła roszczeń odszkodowawczych w tym, że prowadzi firmę w zakresie sprzedaży a przebywa w Zakładzie Karnym, że z tytułu nie prowadzenia działalności przez 11 miesięcy poniósł szkodę, że córka A. musiała zrezygnować ze studiów z uwagi na brak płynności finansowej, w strachu przed utratą życia, „że administracja się może przyczynić do mojego unicestwienia”, „zdrowie psychiczne i stan depresji „(pismo k. 36).

W piśmie tym w ostatnim akapicie przed podpisem jest zapis: „załącznik podanie o przyznanie adwokata”, ale taki załącznik z wnioskiem o przyznanie adwokata nie został załączony do pisma i nie został taki wniosek złożony do akt sprawy.

W dniu 05.02.2021 roku wpłynął do Sądu zwrot odezwy bez wykonania, z uwagi na to, że powód nie przebywał w ZK w S. (został zwolniony) (k.44).

Skierowana do powoda na adres Areszt Śledczy w S. korespondencja i nakaz doprowadzenia powoda na rozprawę w Sądzie Rejonowym w Sieradzu na dzień 24.02.2021 roku celem przesłuchania w charakterze strony została w dniu 1 lutego 2021 roku zwrócona z informacją Zakładu Karnego w S., że powód nie figuruje w ewidencji ZK w S. (k. 58)

Na korespondencji adresowanej do powoda i zwróconej do SR w Sieradzu jest adnotacja„ został zwolniony 18 stycznia 2021 roku” ( 61)

Zarządzeniem z dnia 30.04.2021 roku został wyznaczony termin rozprawy na który powód został wezwany do osobistego obowiązkowego stawiennictwa celem przesłuchania w charakterze strony pod rygorem pominięcia dokonania czynności – na dwa adresy: adres wskazany przez powoda w pozwie i adres ZK w S., na który powód odebrał korespondencję k. 35 (zarządzenie k. 62).

Powód na rozprawę w dniu 30.04.2021 roku nie stawił się: wezwania dla powoda na rozprawę wróciły z adnotacją” Nie przebywa ZK S.” k. 66, „Nie przebywa w AŚ L. k. 67”.

Wezwanie wysłane dla powoda na adres AŚ L. zostało uznane za doręczone z dniem 23.04.2021 roku, bowiem powód nie wskazał innego niż w pozwie aktualnego adresu zamieszkania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód N. K. przebywał w Areszcie Śledczym w L., a następnie w Zakładzie Karnym w S., skąd został zwolniony w dniu 18 stycznia 2021 roku. Korespondencja skierowana do powoda na adres ZK w S. wróciła z adnotacją ZK „adresat nie przebywa- zwolniony”.

(dowód: nakaz wydania k. 59, zwrot korespondencji z adnotacją Zakładu Karnego w S. k. 61)

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny materiału dowodowego:

Sąd pominął dowód z przesłuchania powoda z uwagi na nieusprawiedliwione niestawiennictwo powoda wezwanego do osobistego obowiązkowego stawiennictwa celem przesłuchania w charakterze strony pod rygorem pominięcia.

Powód nie stawił się na rozprawie w dniu 30 kwietnia 2021 roku na wezwanie Sądu do osobistego obowiązkowego stawiennictwa doręczone na adres wskazany przez powoda w pozwie, powód nie wskazał aktualnego adresu zamieszkania, celem przesłuchania w charakterze strony pod rygorem pominięcia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie z powodu jego nieudowodnienia.

Pozwem z dnia 19 marca 2020 r. „przeciwko administracji Sądowej reprezentowanej przez prokuratorię generalną w W-wie” skierowanym do Sądu Okręgowego w Łodzi powód N. K. wniósł o zasądzenie na jego rzecz kwoty 150.000 zł tytułem utraty dochodów, kwoty 100.000 zł tytułem „pogrążenia procesu resocjalizacji" oraz kwoty 100.000 zł tytułem doznanej traumy związanej z powrotem do Zakładu Karnego.

Postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2020 roku Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił, że właściwy do reprezentowania pozwanego Skarbu Państwa – w miejsce Prokuratorii Generalnej RP jest Sąd Okręgowy w Łodzi i przedstawił akta Sądowi Apelacyjnemu w Łodzi celem przekazania sprawy innemu Sądowi (k. 15).

Pismem zatytułowanym ”W odpowiedzi na postanowienie z dnia 12 XI 20” z datą 01.12.2020, które wpłynęło do Sądu dnia 8 grudnia 2020 roku przebywający w zakładzie Karnym w S. powód wskazał, że podczas odbywania kary w S. został okaleczony, pobity, poddawany torturom i ciągłej presji. Powód dalej podał, ze upatruje źródła roszczeń odszkodowawczych w tym, że prowadzi firmę w zakresie sprzedaży a przebywa w Zakładzie Karnym, że z powodu nie prowadzenia działalności przez 11 miesięcy poniósł szkodę, że córka A. musiała zrezygnować ze studiów z uwagi na brak płynności finansowej, w strachu przed utratą życia, „że administracja się może przyczynić do mojego unicestwienia”, „zdrowie psychiczne i stan depresji „(pismo k. 36).

Podstawą prawną tak skonkretyzowanego roszczenia jest art. 417, jak i art. 417 ¹ KC.

Zgodnie z art. 417 § 1 KC za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Przesłankami odpowiedzialności deliktowej Skarbu Państwa, przewidzianej tak w art. 417, jak i art. 417 ¹ KC są: bezprawność działania lub zaniechania sprawcy, szkoda oraz normalny związek przyczynowy między bezprawnym zachowaniem sprawcy a szkodą.

Pojęcie szkody powinno być tu rozumiane w sposób ogólnie przyjęty na gruncie prawa cywilnego. Chodzi tu o uszczerbek o charakterze zarówno majątkowym, jak i niemajątkowym. Zakres kompensacji, a zwłaszcza elementy szkody podlegające wynagrodzeniu powinny być ustalone na podstawie odpowiednich regulacji KC, w szczególności art. 361 § 2 KC.

Pojęcie związku przyczynowego oceniane jest na zasadach ogólnych wynikających z art. 361 § 1 KC, tak więc Skarb Państwa i inne wymienione w komentowanym przepisie osoby prawne ponoszą odpowiedzialność za normalne następstwa niezgodnego z prawem działania lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej. Nie każde naruszenie prawa będzie stanowiło podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej, ale jedynie takie, które jest warunkiem koniecznym powstania szkody, będącej jego normalnym następstwem (por. wyr. SN z 7.5.2010 r., III CSK 243/09, L.; wyr. SA w Poznaniu z 30.12.2010 r., I ACa 925/10, L.; wyr. SN z 19.4.2012 r., IV CSK 406/11, OSNC-ZD 2012, Nr C, poz. 68).

Sąd rozpoznający sprawę podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z 19.4.2012 r. (IV CSK 406/11, L.), gdzie SN stwierdził, że o obowiązkach organów wykonujących władzę publiczną, a tym samym o niezgodności z prawem ich działań i zaniechań, rozstrzygają też szeroko rozumiane normy postępowania (także o charakterze deontologicznym), które składają się na ogólnie pojęty porządek prawny. W uzasadnieniu powyższego wyroku wskazano, że przesłanka niezgodności z prawem musi być rozumiana w sposób właściwy dla prawa cywilnego, tj. jako sprzeczność działania lub zaniechania z porządkiem prawnym sensu largo. Podobny pogląd wyraził SN w wyr. z 17.2.2011 r. (IV CSK 290/10, L.), w którym podkreślił, że nieprawidłowość w działaniu władzy publicznej może przybrać postać zarówno naruszeń konstytucyjnych praw i wolności, konstytucyjnych zasad funkcjonowania władzy publicznej, uchybień wymaganiom określonym w ustawach zwykłych, aktach wykonawczych, jak i uchybień normom pozaprawnym, w różny sposób powiązanym z normami prawnymi.

Przesłanką odpowiedzialności z art. 417 KC nie jest natomiast wina żadnego podmiotu.

Dla uzasadnienia odpowiedzialności odszkodowawczej regulowanej w art. 417 i następnych KC wystarczające jest więc wykazanie przez poszkodowanego, że doznana przezeń szkoda wynikła z wykonywania funkcji władczych oraz oznaczenie podmiotu, który tę funkcję władczą wykonywał z mocy prawa (art. 417 § 1) lub na podstawie porozumienia (art. 417 § 2). Wśród osób ponoszących odpowiedzialność przepis wyróżnia Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego oraz inne osoby prawne.

Zachowanie się „Skarbu Państwa" zawsze bowiem jest zachowaniem się określonej jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa nieposiadającej osobowości prawnej (statio fisci), do której zakresu kompetencji wykonywanie określonych zadań zaliczone zostało przepisami kompetencyjnymi.

Zgodnie z ogólnymi zasadami rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 KC), przyznanie odszkodowania zależne jest od wykazania przez poszkodowanego wszystkich przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej (R. Szczepaniak, w: Gutowski, Komentarz, t. I, s. 1601, Nb 11).

W uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 r. (sygn. akt III CZP 25/11, OSNC 2012/2/15) podniesiono, że wynikający z art. 77 ust. 1 Konstytucji RP i z art. 417 k.c. obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie władzy publicznej obejmuje także szkodę niemajątkową (krzywdę) w ujęciu art. 448 k.c.

Zgodnie z przepisem art. 24 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

W świetle natomiast art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę pieniężną za doznaną krzywdę.

Według powyższych przepisów ochrona dóbr osobistych uzależniona jest od spełnienia dwóch przesłanek: zagrożenia lub naruszeni a dóbr osobistych oraz bezprawnego charakteru działania wywołującego wskazany wyżej skutek, przy żądaniu zadośćuczynienia za doznaną wskutek naruszenia dóbr osobistych krzywdę, koniecznym jest przy tym wykazanie winy naruszającego.

Kwestia zagrożenia bądź naruszenia dóbr osobistych powinna być ujmowana na płaszczyźnie faktycznej i prowadzić do ustalenia, czy dane zachowanie, biorąc pod uwagę przeciętne reakcje ludzkie, mogły obiektywnie stać się podstawą do negatywnych odczuć po stronie pokrzywdzonego.

Przy ocenie, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, decydujące znaczenie ma nie subiektywne odczucie osoby, jej indywidualne wartości uczuć i stanu psychicznego, ale to, jaką reakcję wywołuje naruszenie w społeczeństwie. Należy więc przyjmować koncepcję obiektywną naruszenia dobra osobistego w kontekście całokształtu okoliczności sprawy (por. wyr. SN z 26.10.2001 r., V CKN 195/01, L.).

Ustawodawca uzależnia udzielenie ochrony dobrom osobistym na podstawie przepisu art. 24 § 1 KC od uznania, że zachowanie prowadzące do zagrożenia (lub naruszenia) dóbr osobistych nosi znamiona bezprawności. Powszechnie przyjmuje się, że bezprawność powinna być traktowana w kategoriach obiektywnej (przedmiotowej) kwalifikacji czynu z punktu widzenia jego zgodności z ustawą i zasadami współżycia społecznego. Działaniem bezprawnym jest działanie sprzeczne z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego, a bezprawność wyłącza działanie mające oparcie w przepisach prawa, zgodne z zasadami współżycia społecznego, działanie za zgodą pokrzywdzonego oraz w wykonywaniu prawa podmiotowego (por. wyr. SN z 4.6.2003 r., I CKN 480/01, L.).

Art. 24 k.c. wprowadza co prawda domniemanie bezprawności działania naruszyciela dóbr osobistych, jednak konieczność obalenia przez pozwanego, wskazanego domniemania jest uwarunkowana uprzednim wykazaniem przez żądającego ochrony, że w ogóle doszło do

naruszenia jego dóbr osobistych. Innymi słowy, rozkład ciężaru dowodu w sprawach o naruszenie dóbr osobistych wymaga uprzedniego wykazania przez żądającego ochrony prawnej, że do ich pogwałcenia w następstwie działań pozwanego doszło, a dopiero w dalszej kolejności na stronie pozwanej spoczywa obowiązek wykazania, iż to zachowanie nie było bezprawne. Zgodnie, bowiem przyjętym orzecznictwem to na powodzie ciąży obowiązek udowodnienia, że konkretne, opisane dobra osobiste zostały w ogóle naruszone lub zagrożone, że to naruszenie jest wynikiem działań pozwanego, a także wykazanie, że wnioskowany sposób ochrony jest adekwatny i właściwy do zastosowania w realiach stanu faktycznego (por. wyrok SN z 17.06.2004 r., sygn. akt V CKN 609/03). P. majątkowej dóbr osobistych zgodnie z art 24 § 1 in fine k c, w zw. z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia okoliczności faktycznych, z których wywodzone jest roszczenie spoczywa na stronie powodowej. Jeśli więc powód wywodzi z określonych twierdzeń skutki prawne, to jest on zobowiązany je udowodnić. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie, spoczywa na stronie procesu, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2000 r. sygn. akt III CZP 4/00, OSNC 2000/11/195, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2010 r. sygn. akt I BU 8/10, Lex nr 785642).

Zgodnie z art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zatem z procesowego punktu widzenia ciężar dowodu spoczywa na powodzie. Stosownie do art. 227 kpc przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

Podstawową funkcją reguły ciężaru udowodnienia z art. 6 KC jest umożliwienie sądowi merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy w sytuacji, gdy nie udało się ustalić leżących u podstaw sporu faktów. W każdym bowiem wypadku spełnienia przesłanek procesowych sąd obowiązany jest wydać merytoryczne rozstrzygnięcie, niezależnie od tego, czy postępowanie dowodowe przyniosło konkretny efekt. Przepis nakazuje rozstrzygnąć sprawę na niekorzyść osoby opierającej swoje powództwo lub obronę na twierdzeniu o istnieniu jakiegoś faktu prawnego, jeżeli fakt ten nie został udowodniony.

Podkreślić należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony (ani materialnoprawnym, ani procesowym), a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym. Nie istnieje zatem żadna możliwość egzekwowania od strony aktywności w sferze dowodowej. Sąd nie może nakazać stronie czy zobowiązać ją do przeprowadzenia dowodu. Tylko od woli strony zależy, jakie dowody Sąd będzie prowadził. Przeciwko stronie natomiast – jak wynika z art. 6 k.c. - skierują się ujemne następstwa jej pasywnej postawy. Fakty nieudowodnione zostaną pominięte i nie wywołają skutków prawnych z nimi związanych, co ostatecznie może oznaczać przegranie procesu, co miało miejsce w niniejszej sprawie.

Twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy nie zostało w żaden sposób przez powoda udowodnione, zatem o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy zdecydował rozkład ciężaru dowodu.

Powód nie udowodnił żadnych faktów z których wywodził skutki prawne poprzestając na gołosłownych twierdzeniach zawartych w piśmie z dnia 08.12.2020 roku.

Powód nie wskazuje dlaczego żąda określonych kwot i z jakich konkretnych faktów umiejscowionych w czasie te żądania wywodzi.

Nie wskazuje jakich konkretnych zaniedbań czy działań bezprawnych dopuścił się Sąd Okręgowy w Łodzi, które miałyby adekwatny związek przyczynowy ze szkodą majątkową lub niemajątkową powoda.

Fakt, że powód odbywał karę pozbawienia wolności i w tym czasie nie prowadził działalności gospodarczej nie oznacza, że działanie pozwanego jest bezprawne. Jeśli chodzi o wysokość szkody majątkowej powstałej na skutek braku dochodów z działalności gospodarczej w czasie pobytu w ZK to też nie została w żaden sposób wysokość szkody udowodniona.

Mając na uwadze powyższe, nie sposób postawić pozwanej jednostce zarzutu bezprawnego działania.

Należy podkreślić, iż powód w żadnym zakresie nie wykazał w toku niniejszego postępowania szkody niemajątkowej jakiej miał doznać. Domniemanie obejmuje bezprawność działania funkcjonariuszy, a istnienie szkody niemajątkowej - krzywdy i związek przyczynowy pomiędzy szkodą a bezprawnym działaniem funkcjonariuszy na obowiązek udowodnić powód.

Powód wskazuje, że na skutek odbywania kary pozbawienia wolności doznał szkody w postaci „zdrowia psychicznego i stan depresji pourazowej, trauma”, że został pobity.

W myśl art. 417 ¹ § 2 KC jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

Zgodnie z treścią art. 424 ^1b KPC w wypadku prawomocnych orzeczeń, od których skarga nie przysługuje, odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem można domagać się bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi, chyba że strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych.

Niezgodność z prawem, która stanowi podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa musi mieć elementarny i oczywisty charakter. Tylko tak negatywnie kwalifikowane orzeczenia mogą stanowić podstawę roszczeń odszkodowawczych. Przemawia za tym wykładnia celowościowa, funkcjonalna i systemowa reguł odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wydaniem orzeczenia niezgodnego z prawem, mających materialną podstawę w treści art. 417 ¹ § 2 KC (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - I Wydział Cywilny z dnia 11 maja 2017 r., I ACa 895/16.).

Niezgodność orzeczenia z prawem w rozumieniu art. 417 ¹ § 2 KC ma charakter kwalifikowany, elementarny, oczywisty. Chodzi więc o orzeczenie niewątpliwie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi różnej wykładni przepisami prawa, z ogólnie przyjętymi standardami rozstrzygnięć, albo wydane w wyniku szczególnie rażąco błędnej wykładni lub niewłaściwego niezastosowania prawa, które jest oczywiste i nie wymaga głębszej analizy prawnej (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - VI Wydział Cywilny z dnia 12 stycznia 2017 r., VI ACa 1631/15).

W analizowanej sprawie, powód nie wskazuje konkretnego orzeczenia Sądu, które miałoby być niezgodne z prawem.

Mając powyższe ustalenia i rozważania na uwadze Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 98 KPC, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, powód przegrał w całości proces dlatego też został obciążony kosztami procesu na rzecz pozwanego.

Zgodzić się należy z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 26 listopada 2003 roku (I PK 585/02, nie publ.), że prawo do sądu nie oznacza przyzwolenia na konstruowanie wszelkich możliwych roszczeń i woluntarystyczne określanie ich wysokości, gdyż strona winna mieć świadomość tak formułowanych roszczeń, także w zakresie kosztów postępowania.

Wytaczając powództwo strona musi liczyć się z koniecznością poniesienia pewnych kosztów postępowania, w szczególności w przypadku negatywnego rozstrzygnięcia. Bez znaczenia pozostaje tutaj intencja powodów oraz przekonanie o zasadności wszczęcia powództwa. Okoliczności te nie mogą być także traktowane jako szczególne okoliczności przemawiające za odstępstwem od ogólnej zasady odpowiedzialności za wynik sporu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 KPC w związku z art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1265) w zw. z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 z póź. zm.).

Sędzia SO Dorota Krawczyk

Z/ odpis uzasadnienia z wyrokiem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego.