Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 15 października 2020 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:Sędzia Anna Kruk

Protokolant:sekretarz sądowy Oliwia Chrzanowska

po rozpoznaniu w dniu 5 października 2020 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa E. W.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w S.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w S. na rzecz powódki E. W.:

1)  kwotę 48.000,00 złotych (czterdzieści osiem tysięcy złotych 00/100) tytułem zadośćuczynienia, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 35.500,00 zł od dnia 4 marca 2014 roku do dnia zapłaty, oraz od kwoty 12.500,00 zł od dnia 3 kwietnia 2014 roku do dnia zapłaty,

2)  kwotę 425,00 złotych (czterysta dwadzieścia pięć złotych 00/100) tytułem odszkodowania, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 września 2014 roku do dnia zapłaty.

II.  Umarza postępowania odnośnie kwoty 10.708,11 zł.

III.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

IV.  Zasadza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3.608,50 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

V.  Nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Kaliszu kwotę 8.884,00 zł tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych.

VI.  Nie obciąża powódki kosztami sądowymi w zakresie oddalonej części powództwa.

Sędzia Anna Kruk

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym w dniu 13 lipca 2016 r. do Sądu Okręgowego w Poznaniu powódka E. W. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego (...) S.A. Oddział w P. kwoty 58.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za czas opóźnienia liczonymi od dnia 21 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdy wyrządzone wypadkiem drogowym w dniu 6 stycznia 2013 r., kwoty 20.818,35 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 21 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż w dniu 6 stycznia 2013 r. uczestniczyła w wypadku drogowym, w wyniku którego doznała m.in. stłuczenia grzbietu z kompresyjnym złamaniem kręgosłupa w odcinku lędźwiowym z przemieszczeniem dokanałowym odłamu. Powódka ze skutkami wypadku drogowego zmaga się do dnia dzisiejszego. Z uwagi na charakter uszkodzenia ciała nigdy nie będzie możliwe przywrócenia pełnej sprawności i zupełne wyzdrowienie powódki. ( k. 2-8 )

Postanowieniem z dnia 15 lipca 2016 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Kaliszu jako rzeczowo i miejscowo właściwemu. ( k. 104-105 )

Pismem z dnia 13 września 2016 r. powódka doprecyzowała stronę pozwaną i wskazała, iż pozwanym w niniejszej sprawie jest (...) S.A. z siedzibą w S.. ( k. 118-119 )

W odpowiedzi na pozew z dnia 21 marca 2017 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany wskazał, iż w trakcie postępowania likwidacyjnego wypłacił powódce kwotę 17.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 530,45 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu leków. Pozwany podniosł, iż dochodzone przez powódkę roszczenie w zakresie zadośćuczynienia jest bezzasadne, a dochodzona kwota jest wygórowana i nieznajdująca oparcia w okolicznościach niniejszej sprawy. Ponadto pozwany wskazał, iż powódka nie wykazała potrzeby opieki i pomocy w czynnościach życia codziennego. Pozwany zakwestionował także roszczenie powódki z tytułu zwrotu kosztów dojazdów, kosztów zakupu gorsetu, wizyt lekarskich, prywatnej rehabilitacji, specjalnej diety, zabiegu masażu oraz utraconego dochodu. ( k. 163-169 )

Pismem z dnia 17 stycznia 2019 r. pozwany poinformował o dokonaniu decyzją z dnia 21 kwietnia 2017 r. wypłaty na rzecz powódki w kwocie 10.708,11 zł tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich ( kwota 4.004,00 zł ), kosztów dojazdów przez powódkę do placówek medycznych ( kwota 2.120,00 zł ), kosztów leczenia ( kwota 365,74 zł ), kosztów zakupu gorsetu ortopedycznego ( kwota 150,00 zł ) oraz wyrównania utraconego dochodu oraz premii ( kwota 4.068,37 zł ). ( k. 300-302 )

Na rozprawie w dniu 6 lipca 2020 r. pełnomocnik powódki podtrzymał dotychczasowe stanowisko w zakresie zadośćuczynienia, w zakresie odszkodowania cofnął powództwo co do kwoty 10.708,11 zł z uwagi na wypłacenie powyższej kwoty przez pozwanego w toku procesu. (k. 482)

Sąd poczynił następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 6 stycznia 2013 r. na skrzyżowaniu drogi (...) J. -B. W.. z drogą W. – Ł. woj. (...), kierujący J. S. umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że jadąc drogą nie posiadającą pierwszeństwa przejazdu samochodem osobowym marki B. nr rej. (...) nie zatrzymał się i nie udzielił pierwszeństwa przejazdu jadącemu drogą z pierwszeństwem przejazdu pojazdowi osobowemu marki O. (...) o nr rej. (...) kierowanemu przez K. B., w wyniku czego doszło na tym skrzyżowaniu do zderzenia się obu pojazdów. W samochodzie marki O. (...), oprócz kierującego K. B., znajdowały się również H. B. oraz E. W.. Powódka w wyniku wypadku doznała m.in. stłuczenia grzbietu z kompresyjnym złamaniem kręgosłupa w odcinku lędźwiowym z przemieszczeniem dokanałowym odłamu. Natomiast druga pasażerka H. B. zmarła w szpitalu. W związku ze spowodowaniem przedmiotowego wypadku sformułowano przeciwko J. S. akt oskarżenia. Sąd Rejonowy w Jarocinie wyrokiem z dnia 17 października 2017 roku, w sprawie II K 242/15, częściowo zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 19 kwietnia 2018 roku, w sprawie III Ka 71/18, uznał J. S. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 177§ 1 k.k.

Dowód: akt oskarżenia k. 14-16, wyroki k. 490

W wyniku przedmiotowego wypadku drogowego powódka w dniu 6 stycznia 2013 r. trafiła do szpitala w J., gdzie przebywała do dnia 9 stycznia 2013r. U E. W. zdiagnozowano szereg obrażeń, a przede wszystkim stłuczenie grzbietu z kompresyjnym złamaniem kręgosłupa w odcinku lędźwiowym (kręgu lędźwiowego L1) z przemieszczeniem dokanałowym odłamu. Powódka została następnie skierowana do Oddziału (...) w K., gdzie przebywała od 9 stycznia 2013 r. do 17 stycznia 2013 r. W trakcie leczenia zdiagnozowano u powódki złamanie kompresyjne L1 z przemieszczeniem i przeprowadzono zabieg operacyjny. E. W. została wypisana do domu w stanie dobrym, z zaleceniami prowadzenia oszczędnego trybu życia, kontynuacji ćwiczeń, kontroli w Poradni (...).

Dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 20, historia choroby k. 21-33, historia choroby k. 135, 193, zeznania powódki od 00:01:30 do 00:47:00 nagrania k. 473

Powódka korzystała z zabiegów rehabilitacyjnych w Szpitalu (...) w J. w warunkach ambulatoryjnych i szpitalnych w okresach od 28 stycznia do 8 lutego 2013 r. , od 11 lutego do 22 lutego 2013 r., od 4 marca do 15 marca 2013 r., od 23 kwietnia 2013 r. do dnia 21 maja 2013 r., od 5 maja do 16 maja 2014 r., od 2 grudnia 2014 r. do 13 stycznia 2015 roku, od 1 grudnia 2015 r. do 5 stycznia 2016 r. od 7 marca do 18 marca 2016 r., od 7 sierpnia do 11 września 2018 r. Nadto, powódka w dniach 28 sierpnia 2013 r. do dnia 25 września 2013 roku była rehabilitowana w Szpitalu (...) w C. W styczniu 2020 roku otrzymała skierowanie na kolejną rehabilitację, której termin ustalono na kwiecień 2021 roku.

Dowód: zaświadczenia k. 39, karta informacyjna k. 41, 48, 50, 51, historia choroby k. 191, 193, 355-359, 363, 364-365, 366, skierowanie k. 352-353, 360, zeznania powódki od 00:01:30 do 00:47:00 nagrania k. 473

Poza tym powódka korzystała i korzysta z pomocy Poradni (...) oraz lekarza rodzinnego.

Dowód: historia choroby k. 34-36, 42-47, 52-60, historia choroby k. 137, 139, 368-381

W marcu i kwietniu 2014 roku powódka korzystała z prywatnych zabiegów masażu suchego kręgosłupa, których koszt wyniósł w marcu 2014 roku 250 zł za 10 zabiegów oraz w kwietniu 2014 roku 175 zł za 7 zabiegów.

Dowód: rachunki w aktach szkody k. 178

Powódka E. W. w następstwie zdarzenia z dnia 6 stycznia 2013 r. doznała złamania kompresyjnego kręgu L1 z dokanałową migracją odłamu. Konsekwencją tego złamania jest przewlekły zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowego z ograniczeniem ruchomości i gibkości. Wypadek samochodowy, w którym powódka doznała obrażeń cielesnych i w którym zginęła bliska jej osoba był źródłem silnego stresu, który spowodował pogorszenie stanu psychicznego - nasilenie objawów depresji oraz pojawienie się stanów lękowych związanych z wypadkiem.

Dowód: opinia sądowo – lekarska k. 252-267

Doznany uraz wymagał leczenia operacyjnego, przebieg pooperacyjny był niepowikłany. Po leczeniu operacyjnym wymagała kontroli specjalisty neurochirurga — aktualnie już takiego leczenia nie wymaga. W późniejszym okresie powódka wymagała stosowania zabiegów rehabilitacyjnych (zarówno w ramach Oddziału (...), jak i w ramach fizykoterapii ambulatoryjnej) oraz farmakoterapii — leków przeciwbólowych. Wraz z upływem czasu i stosowanej fizykoterapii dolegliwości zmniejszały się. Obecnie w zaostrzeniach dolegliwości bólowych celem ugruntowania osiągniętych efektów leczenia złamania kręgu L1 powódka wymaga leczenia zachowawczego: farmakologicznego i usprawniającego. Powódka nadal korzysta z zabiegów rehabilitacyjnych.

Dowód: opinia sądowo – lekarska k. 252-267

W następstwie przebytego złamania kompresyjnego kręgu L1 powódka doznała cierpień fizycznych, które trwają od dnia zdarzenia do dnia dzisiejszego i będą się utrzymywały w przyszłości. Dolegliwości bólowe związane z przedmiotowym wypadkiem początkowo przez ok. 12 tygodni miały znaczne natężenie. Potem, wraz z postępem gojenia i upływem czasu powoli się zmniejszały. Obecnie mają umiarkowane nasilenie i stanowią uciążliwość w życiu codziennym i zawodowym powódki. Skutkiem przebytego złamania kręgu L1 jest wielopłaszczyznowe ograniczenie ruchów kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego, które przekłada się na sprawność fizyczną powódki. Jest to zmiana trwała. Złamanie kręgu L1 wykluczyło powódkę z normalnego funkcjonowania w życiu codziennym i zawodowym na czas intensywnego leczenia, czyli przez pierwsze 6 miesięcy od wypadku, a potem stanowiło ograniczenie w wykonywaniu codziennych czynności, co trwa do dnia dzisiejszego, choć w mniejszym niż początkowo zakresie. Obecnie powódka wymaga ochrony od cięższej pracy fizycznej, dźwigania i noszenia cięższych przedmiotów, od pracy wymagającej gwałtownych ruchów i ruchów skrętnych, a także od prac jednostajnych w pozycjach wymuszonych.

Dowód: opinia sądowo – lekarska k. 252-267

Powódka leczyła się psychiatrycznie przed wypadkiem, początkowo z powodu zaburzeń adaptacyjnych, obecnie depresji. W wyniku wypadku doszło do pogorszenia jej stanu, wymagającego zastosowania zwolnienia lekarskiego, ale nie doszło do istotnej modyfikacji leczenia. Powódka ma utrzymane leki, które stosowała przed wypadkiem, leczenie jest prowadzone w ramach NFZ. Powódka nie korzystała z psychoterapii, jednak także w tym wypadku można korzystać z tej formy terapii w ramach NFZ.

Cierpienia psychiczne powódki najsilniejsze były w pierwszych miesiącach po wypadku. Było to związane z dolegliwościami bólowymi, niesprawnością fizyczną i związaną z tym zależnością od innych osób oraz stratą bliskiej osoby w wypadku. Największe nasilenie cierpień psychicznych obejmował okres do zakończenia zwolnienia lekarskiego.W późniejszym okresie dolegliwości psychiczne ulegały stopniowemu zmniejszaniu się. Nadal jednak sytuacje przypominające wypadek — rocznice wypadku czy niektóre święta wiążą się z odczuwaniem bólu psychicznego. Powódka odczuwa nadal lęki związane z poruszaniem się pojazdami po drogach publicznych, z tego powodu zrezygnowała z wyrobienia prawa jazdy.

Dowód: opinia sądowo – lekarska k. 252-267

Bezpośrednio po analizowanym zdarzeniu, po zastosowanym leczeniu operacyjnym — powódka wymagała pomocy osób trzecich przy wykonywaniu prac wymagających schylania się, podnoszenia, przenoszenia ciężarów, przy prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz do realizowania wizyt i zaleceń lekarskich przez okres ok. pół roku średnio w wymiarze godziny dziennie. Powódka była sprawna w spełnianiu podstawowych potrzeb życiowych. Po tym okresie powódka mogła wykonywać już większość czynności życia codziennego, jednakże nadal przy wykonywaniu cięższych prac w gospodarstwie domowym wymagających schylania się, podnoszenia, przenoszenia ciężarów wskazana jest pomoc osoby drugiej.

Dowód: opinia sądowo – lekarska k. 252-267

U powódki E. W. doszło do trwałego upośledzenia sprawności funkcjonalnej kręgosłupa, co powoduje trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 15% według punktu 90a – według tabeli uszczerbków na zdrowiu stanowiącej załącznik do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 234, poz. 1974). Z uwagi na utrzymujące się u powódki lęki typowe dla osób z przeżytym doświadczeniem sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia zasadne jest ustalenie 3% trwałego uszczerbku na zdrowiu zgodnie z pkt 10a powyższej tabeli uszczerbków na zdrowiu.

Dowód: opinia sądowo – lekarska k. 252-267

Sam udział powódki w zdarzeniu z dnia 6 stycznia 2013 r., w którym doznała złamania kompresyjnego kręgu L1 z dokanałową migracją odłamu mógł — niezależnie od istniejących przed analizowanym zdarzeniem samoistnych zaburzeń adaptacyjnych — spowodować wystąpienie zaburzeń depresyjnych i lękowych pourazowych. Powódka była już wcześniej objęta opieką psychiatryczną i miała ustalone leczenie farmakologiczne, jednakże fakt udziału w zdarzeniu komunikacyjnym mógł spowodować nasilenie odczuwanych dolegliwości, a tym samym przedłużyć konieczność leczenia farmakologicznego.

Dowód: opinia sądowo – lekarska k. 312-314

Powódka w następstwie odniesionych obrażeń w analizowanym zdarzeniu nie wymagała żadnego specjalistycznego żywienia.

Podejmowana przez powódkę rehabilitacja w ramach usług świadczonych przez NFZ była wystarczająca i przyniosła pożądany efekt terapeutyczny w postaci poprawy stanu zdrowia. Obecnie powódka nie wymaga intensyfikacji leczenia usprawniającego i w ocenie biegłych potrzebę rehabilitacji w pełni zaspokoją świadczenia oferowane przez NFZ. Powódka do kontunuowania stałego usprawniania może wykorzystać również przywileje płynące z posiadanego umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

Dowód: opinia sądowo – lekarska k. 312-314

Powódka w chwili wypadku miała 46 lat. Po półrocznym zwolnieniu lekarskim powróciła do pracy na wcześniej zajmowanym stanowisku. Obecnie jest zatrudniona w Szpitalu (...) w J. w dziale administracji, z wynagrodzeniem miesięcznym około 3.500 zł brutto. Powódka nadal odczuwa skutki przedmiotowego wypadku, nie może dłużej stać ani siedzieć, drętwieją jej nogi od kolan w dół i palce nóg, okresowo też kończyny górne, głównie prawa. Nadal uczęszcza na rehabilitację, leczy się psychiatrycznie z powodu depresji lękowej i zespołu stresu pourazowego. Wcześniej leczyła się psychiatrycznie z powodu stresu związanego ze śmiercią rodziców, kiedy nastąpiła stabilizacja doszło do przedmiotowego wypadku i powódka zmuszona jest kontynuować leczenie do tej pory. Przed wypadkiem powódka lubiła górskie wycieczki, zdobyła Rysy, często wyjeżdżała na zagraniczne wycieczki. Po wypadku nie jest w stanie poruszać się po wyższych partiach gór, musiała zrezygnować ze swojego hobby, jakim była praca na działce, nie może nosić butów na wysokich obcasach, klapek, pozostały jej blizny pooperacyjne, z powodu których krępuje się zakładać strój kąpielowy. Powódka mieszka sama, otrzymane w toku niniejszego procesu świadczenie zamierza przeznaczyć jako zabezpieczenie na przyszłość.

Dowód: zeznania powódki od 00:01:30 do 00:47:00 nagrania k. 473

U powódki stwierdzono umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 19

W momencie wypadku sprawca, tj. J. S. posiadał wykupione w pozwanym Towarzystwie ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, nr polisy (...).

Dowód: okoliczność niesporna

Powódka zgłosiła szkodę pozwanemu pismem z dnia 29 sierpnia 2013 r. Szkoda została zarejestrowana w dniu 23 października 2013 roku.

Pozwany uznał swoją odpowiedzialność i decyzją z dnia 21 listopada 2013 roku przyznał bezsporne zadośćuczynienie w kwocie 5.000 zł. Decyzją z dnia 17 lutego 2014 roku pozwany przyznał powódce dopłatę zadośćuczynienia w kwocie 12.000 zł.

W dniu 3 marca 2014 roku powódka złożyła odwołanie od powyższych decyzji i wniosła podwyższenie zadośćuczynienia do kwoty 52.500 zł.

Pismem z dnia 18 marca 2014 roku pozwany odmówił wypłaty dalszych świadczeń.

Pismem z dnia 31 marca 2014 roku (które wpłynęło do pozwanego 2 kwietnia 2014 r. ) powódka wniosła o podwyższenie świadczenia do kwoty 87.500 zł.

Pismem z dnia 22 kwietnia 2014 r. pozwany zaproponował ugodowe zakończenie sprawy poprzez dopłatę powódce kwoty 5.000 zł, jednocześnie odmawiając uwzględnienia dalszych roszczeń.

W dniu 23 maja 2014 roku powódka przesłała pozwanemu między innymi kserokopię faktury z dnia 12 marca 2014 roku na kwotę 250 zł za masaż kręgosłupa, w odpowiedzi na wezwanie o dołączenie oryginałów faktur w dniu 29 sierpnia 2014 roku przesłała powyższą fakturę oraz fakturę za masaż kręgosłupa z dnia 25 kwietnia 2014 roku na kwotę 175 zł.

Decyzją z dnia 9 września 2014 r. pozwany dokonał wypłaty na rzecz powódki kwoty 530,45 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu leków, odmówił wypłaty z tytułu dalszych kosztów leczenia.

Pismem z dnia 7 czerwca 2016 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 79.348,80 zł.

Dowód: pisma stron k. 61-75, dokumenty w aktach szkody k. 178

Lekarz orzecznik P. G. w toku postępowania likwidacyjnego ustalił wielkość uszczerbku na zdrowiu powódki na 25 %, po weryfikacji, lekarz P. B. stwierdził, że zasadny jest uszczerbek na zdrowiu powódki w wysokości 15 %.

Dowód: orzeczenie k . 161-162, orzeczenia w aktach szkody k. 178

Decyzją z dnia 21 kwietnia 2017 r. pozwany dokonał wypłaty na rzecz powódki kwoty 10.708,11 zł tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich ( kwota 4.004,00 zł ), kosztów dojazdów przez powódkę do placówek medycznych ( kwota 2.120,00 zł ), kosztów leczenia ( kwota 365,74 zł ), kosztów zakupu gorsetu ortopedycznego ( kwota 150,00 zł) oraz wyrównania utraconego dochodu oraz premii ( kwota 4.068,37 zł ).

Dowód: pismo k. 301-302

Powyższe ustalenia stanu faktycznego zostały poczynione w oparciu o zeznania powódki, przedłożoną dokumentację medyczną i akta szkodowe pozwanego, a także opinię (...) w P. , sporządzoną z udziałem biegłych z zakresu neurologii, ortopedy – traumatologa, psychiatry i specjalisty medycyny sądowej.

Opinię biegłych Sąd ocenił jako pełną, należycie umotywowaną, a przez to merytorycznie przydatną dla rozstrzygnięcia sprawy, biegli w sposób przekonywujący odpowiedzieli na zarzuty stron dotyczące treści wydanej opinii.

Mając na uwadze tak poczynione ustalenia Sąd zważył, co następuje:

Odpowiedzialność pozwanego (...) S.A. z siedzibą w S. wynika z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, zawartej przez wymienionego pozwanego ze sprawcą zdarzenia J. S. i co do zasady nie była kwestionowana. Pozwany przystąpił po zgłoszeniu szkody do jej likwidacji i wypłacił powódce ustalone przez siebie zadośćuczynienie oraz odszkodowanie z tytułu kosztów leczenia.

Zgodnie z przepisem art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (§ 4). Odpowiedzialność pozwanego (...) S.A. wynika również z art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm. ) i art. 36 cytowanej ustawy, który określa odpowiedzialność ubezpieczyciela w granicach odpowiedzialności posiadacza pojazdu mechanicznego.

Podstawą dochodzonego przez powódkę roszczenia o zadośćuczynienie jest przepis art. 445 par. 1 k.c. z którego wynika, iż w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości), jak i cierpienia psychiczne (ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniem fizycznym lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia).

Przyjmuje się, że kryteria istotne przy ustalaniu odpowiedniej sumy zadośćuczynienia to m. in. rodzaj naruszonego dobra, zakres i rodzaj rozstroju zdrowia, czas trwania cierpień, wiek pokrzywdzonego, intensywność ujemnych doznań fizycznych i psychicznych, rokowania na przyszłość, konsekwencje uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego w życiu osobistym i społecznym oraz stopień winy sprawcy (tak m. in. wyrok SN z dnia 9 listopada 2007 r., V CSK 245/07, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 13 września 2018 r. I ACa 248/18, Legalis). Określając kwotę należnego zadośćuczynienia pieniężnego, Sąd musi kierować się wskazanymi wyżej kryteriami, mając na uwadze całokształt okoliczności każdego rozpatrywanego przypadku, oraz uwzględniając okoliczność, że obejmuje ono wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości.

Zadośćuczynienie z art. 445 k.c. ma przede wszystkim charakter kompensacyjny, dlatego jego wysokość musi przedstawiać pewną ekonomicznie odczuwalną wartość. Wysokość ta nie może być jednak ani symboliczna, ani nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach (tak m. in. w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2018 r. V CSK 344/17, Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 lipca 2018 r., I ACa 287/17, Legalis).

Postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszej sprawie wykazało, że powódka w następstwie wypadku komunikacyjnego, który miał miejsce w dniu 6 stycznia 2013 r., doznała złamania kompresyjnego kręgu L1 z dokanałową migracją odłamu, czego konsekwencją jest przewlekły zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowego z ograniczeniem ruchomości i gibkości. Doznany uraz wymagał leczenia operacyjnego, a następnie stosowania zabiegów rehabilitacyjnych, z których powódka nadal korzysta. Przez 6 miesięcy powódka była wyłączona z normalnego funkcjonowania w życiu codziennym i zawodowym. Cierpienia fizyczne powódki będą się utrzymywały w przyszłości. Powódka nie może już chodzić po wysokich górach, uprawiać działki, co stanowiło jej hobby, wymaga ochrony od cięższej pracy fizycznej, dźwigania i noszenia cięższych przedmiotów, od pracy wymagającej gwałtownych ruchów i ruchów skrętnych, a także od prac jednostajnych w pozycjach wymuszonych.

Ponadto wypadek samochodowy, w którym powódka doznała obrażeń i w którym zginęła bliska jej osoba był źródłem silnego stresu, który spowodował pogorszenie stanu psychicznego - nasilenie objawów depresji oraz pojawienie się stanów lękowych związanych z wypadkiem. Cierpienia psychiczne powódki najsilniejsze były w pierwszych miesiącach po wypadku, jednak nadal sytuacje przypominające wypadek — rocznice wypadku czy niektóre święta wiążą się z odczuwaniem bólu psychicznego, powódka odczuwa nadal lęki związane z poruszaniem się pojazdami po drogach publicznych, z tego powodu zrezygnowała z wyrobienia prawa jazdy.

Przebyte urazy w wyniku zdarzenia z dnia 13 września 2005 r. spowodowały u powódki powstanie trwałego uszczerbku na zdrowiu w łącznej wysokości 18 % (w odniesieniu do wskaźników przewidzianych w Załączniku do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r., tj. Dz. U. 2013. poz. 954).

Pozwany, w toku postępowania likwidacyjnego, wypłacił powódce tytułem zadośćuczynienia kwotę 17.000 złotych. Kwota ta w ocenie Sądu jest zbyt niska i nieadekwatna do doznanej przez powódkę krzywdy.

Czasookres i natężenie cierpień fizycznych i psychicznych powódki uzasadniają przyjęcie, iż adekwatnym zadośćuczynieniem stanowiącym rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez powódkę będzie kwota 65 000 zł. Ponieważ pozwany wypłacił powódce w toku postępowania likwidacyjnego wzmiankowaną kwotę 17.000 złotych, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 48.000 złotych tytułem zadośćuczynienia (punkt I 1) wyroku).

W ocenie Sądu, roszczenie powódki o zadośćuczynienie w kwocie przekraczającej zasądzoną jest nieadekwatne do stopnia doznanej przez nią krzywdy, zważywszy na to, że powódka wróciła do pracy na poprzednio zajmowanym stanowisku i do aktywności życiowej, ze wskazanymi wyżej ograniczeniami.

Poza żądaniem zasądzenia na swoją rzecz zadośćuczynienia, powódka wystąpiła również z roszczeniem o odszkodowanie z tytułu poniesionych kosztów leczenia i opieki.

Roszczenie w przedmiocie żądania odszkodowania oparte zostało na przepisie art. 444 § 1 k.c., zgodnie z którymi w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Chodzi tu o kompensatę wyłącznie szkody majątkowej. Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki, bez względu na to, czy podjęte działania przyniosły poprawę zdrowia. W szczególności będą to koszty leczenia, a więc wydatki związane z postawieniem diagnozy, terapią i rehabilitacją poszkodowanego. Ich zakres nie może ograniczać się do wydatków kompensowanych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, lecz powinien obejmować koszty działań, podjętych z uzasadnionym – zważywszy na aktualny stan wiedzy medycznej - przekonaniem o spodziewanej poprawie stanu zdrowia poszkodowanego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 maja 2015 r. VI ACa 1301/14, Legalis).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 maja 2016 roku III CZP 63/15 (OSNC 2016 nr 11, poz. 125 ) przepis art. 444 § 1 k.c. nie przesądza, w jakim systemie organizacyjno- prawnym może dojść do poddania się poszkodowanego czynnościom leczniczym lub rehabilitacyjnym. W orzecznictwie Sądu Najwyższego i piśmiennictwie wskazuje się, że rygorystyczne preferowanie systemu ubezpieczeń społecznych, oferującego bezpłatne usługi medyczne, z wielu powodów jest trudne do zaakceptowania. Poszkodowany nie może być pozbawiony możliwości korzystania z leczenia lub rehabilitacji, które mogłyby doprowadzić do odpowiedniego efektu restytucyjnego w zakresie jego stanu zdrowia, nawet jeżeli realizowane świadczenia medyczne powodować mogą powstanie odpowiednich, zwiększonych kosztów

Powódka domagała się zasądzenia od pozwanego odszkodowania za szkody wyrządzone wypadkiem z dnia 6 stycznia 2013 roku w kwocie 21.348,80 zł, na którą złożyły się:

- 4.068,37 zł tytułem wyrównania obniżonych zarobków i premii za okres od stycznia 2013 r. do września 2013 r.,

- 150,00 zł koszt zakupu gorsetu,

- 1.156,43 zł koszt wizyt lekarskich,

- 5.000,00 zł koszt prywatnej rehabilitacji,

- 2.120,00 zł koszt dojazdu do szpitali i na rehabilitację,

-1.800,00 zł koszt zakupu witamin i odżywek,

- 2.700,00 zł koszt zwiększonych wydatków na zakup jedzenia,

- 4.004,00 zł wynagrodzenie za opiekę udzieloną powódce,

- 300,00 zł koszt zabiegów masażu.

W toku procesu, decyzją z dnia 21 kwietnia 2017 r., pozwany wypłacił powódce kwotę 10.708,11 zł tytułem:

- zwrotu kosztów opieki osób trzecich ( kwota 4.004,00 zł ),

- kosztów dojazdów przez powódkę do placówek medycznych ( kwota 2.120,00 zł ),

- zwrot kosztów leczenia ( kwota 365,74 zł ),

- zwrot kosztów zakupu gorsetu ortopedycznego ( kwota 150,00 zł)

- zwrot wyrównania utraconego dochodu oraz premii ( kwota 4.068,37 zł ).

W powyższym zakresie powódka ograniczyła żądanie, dlatego Sąd na podstawie art. 355 k.p.c. w odniesieniu do wskazanej kwoty umorzył postępowanie (punkt II wyroku).

Przy czym należy wskazać, że kwoty wypłacone przez pozwanego w pełni zaspokajają żądanie powódki we wskazanym zakresie. Zakres opieki osoby trzeciej według opinii biegłych nie przekracza wskazanego w pozwie, co do którego pozwany wypłacił należność, zapłacone kwoty tytułem kosztów dojazdów przez powódkę do placówek medycznych oraz wyrównania utraconego dochodu oraz premii również są zgodne z wyliczeniami powódki przedstawionymi w pozwie i z załączonymi do pozwu dokumentami. Co do kosztów zakupu leków i gorsetu ortopedycznego to należy wskazać, że pozwany decyzją z dnia 9 września 2014 r. dokonał wypłaty na rzecz powódki kwoty 530,45 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu leków, wskazując numery faktur, w tej kwocie mieścił się również zakup gorsetu ortopedycznego (faktura (...)). Na podstawie faktur objętych już decyzją z dnia 9 września 2014 r. pozwany ponownie przyznał powódce zwrot kosztów leczenia w kwocie 365, 74 zł oraz dodatkowo 150 zł za zakup gorsetu.

Wszystkie faktury za zakup leków, dołączone do pozwu (k. 49, 76-95) są objęte decyzją z dnia 9 września 2014 roku, należności z tego tytułu zostały powódce wypłacone przed złożeniem pozwu. Na rozprawie w dniu 11 września 2017 roku powódka dołączyła kolejne faktury (k. 203-247). Część z nich stanowi powtórzenie faktur załączonych do pozwu, z pozostałych, zgodnie z opinią biegłych, i to przyjmując koszty leczenia psychiatrycznego za zasadne w 100 %, wynika, że powódka poniosła koszty zakupu leków, związane z przedmiotowym zdarzeniem w kwocie 214,36 zł. Biorąc pod uwagę, że pozwany nadpłacił już powódce kwotę 365, 74 zł za zakup leków oraz 150 zł za zakup gorsetu dalsze roszczenia powódki z tytułu kosztów leczenia nie zasługują na uwzględnienie.

Na rozprawie w dniu 6 lipca 2020 roku pełnomocnik powódki złożył kolejne faktury, częściowo stanowiące powtórzenie faktur złożonych wcześniej (k. 382-469), które w większości nie były związane z przedmiotowym zdarzeniem, na co wskazała pozwana w piśmie procesowym z dnia 31 lipca 2020 roku. Pełnomocnik powódki na rozprawie w dniu 5 października 2020 r. oświadczył, że nie rozszerza powództwa w związku z powyższymi fakturami, dlatego Sąd je pominął w wyliczeniach.

Odnosząc się do żądania z tytułu kosztów prywatnych wizyt lekarskich i kosztów prywatnej rehabilitacji należy wskazać, że koszty te w żaden sposób nie zostały wykazane. Zarówno w załączeniu do pozwu, jak i w aktach szkody brak jest jakichkolwiek rachunków, dotyczących prywatnych wizyt lekarskich i prywatnej rehabilitacji. Natomiast z obszernej dokumentacji medycznej wynika, że powódka korzystała zarówno z porad lekarzy jak i rehabilitacji szpitalnej i ambulatoryjnej, w ramach NFZ. Z opinii biegłych wynika, że podejmowana przez powódkę rehabilitacja w ramach usług świadczonych przez NFZ była wystarczająca i przyniosła pożądany efekt terapeutyczny w postaci poprawy stanu zdrowia. Obecnie powódka nie wymaga intensyfikacji leczenia usprawniającego i w ocenie biegłych potrzebę rehabilitacji w pełni zaspokoją świadczenia oferowane przez NFZ. Powódka do kontunuowania stałego usprawniania może wykorzystać również przywileje płynące z posiadanego umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Zresztą powódka sama zeznała, że oprócz masaży nie korzystała z innych form prywatnej rehabilitacji. Nie są zasadne twierdzenia, że odległe terminy zabiegów zmuszają powódkę do korzystania z rehabilitacji prywatnej, gdyż stan powódki jest ustabilizowany i powódka może planować zabiegi z odpowiednim wyprzedzeniem. W roku 2018 powódka otrzymała skierowanie na zabiegi w dniu 25 kwietnia 2018 r., a rehabilitację odbywała od dnia 7 sierpnia 2018 roku, co nie jest terminem odległym (k. 360, 355).

Za nieuzasadnione Sąd uznał również koszty zakupu witamin i odżywek oraz zwiększonych wydatków na zakup jedzenia. Jak wskazali biegli, powódka w następstwie odniesionych obrażeń w analizowanym zdarzeniu nie wymagała żadnego specjalistycznego żywienia. Powódka nie wykazała, aby dokonywała zakupu witamin, bądź odżywek, które byłyby powiązane z przedmiotowym zdarzeniem, faktury dotyczące zakupu magnezu, leków uzupełniających niedobory żelaza, witaminy B i D biegli uznali za niezwiązane z przedmiotowym zdarzeniem. Tzw. dieta pudełkowa, którą powódka stosowała, związana była z nadwagą, która nie jest wynikiem przedmiotowego zdarzenia, gdyż powódka nie jest unieruchomiona, jak sama zeznała obecnie może chodzić po niższych partiach gór, tym bardziej może spacerować czy wykonywać ćwiczenia gimnastyczne.

Co do kosztów masaży powódka przedstawiła pozwanemu w toku postępowania likwidacyjnego dwie faktury: fakturę z dnia 12 marca 2014 roku na kwotę 250 zł (za 10 masaży po 25 zł ) oraz fakturę z dnia 25 kwietnia 2014 roku na kwotę 175 zł (za 7 masaży po 25 zł). Roszczenie powódki w tym zakresie Sąd uznał za uzasadnione . Wprawdzie biegli wskazali, że

w sytuacji powódki należy być bardzo ostrożnym w stosowaniu masażu z obawy o pogorszenie stanu klinicznego, jednakże analizując dokumentację medyczną nie można nie zauważyć, że jedną z form prowadzonej rehabilitacji powódki były masaże. Załączone faktury dotyczą marca i kwietnia 2014 r., a więc okresu około roku po wypadku, gdzie ostatnią rehabilitację powódka odbywała w (...) w dniach od 28 sierpnia do 25 września 2013 roku, przy czym w epikryzie wskazano, „46 letnia kobieta po złamaniu kręgu L1 i leczeniu operacyjnym, z bólami kręgosłupa I-s, drętwieniem stóp - bez istotnej poprawy sprawności ruchowej po zabiegach rehabilitacyjnych”. Kolejną rehabilitację powódka odbywała w maju 2014 roku, więc zrozumiałe jest skorzystanie z prywatnych masaży w okresie oczekiwania na rehabilitację w ramach NFZ. Dlatego roszczenie w tym zakresie Sąd uznał za uzasadnione i udowodnione. Wprawdzie powódka z tytułu masaży domagała się kwoty 300 zł, ale masaże to także forma prywatnej rehabilitacji, dlatego Sąd zasądził całą kwotę wynikającą z powyższych faktur (punkt I.2) wyroku)

W pozostałym zakresie powódka nie wykazała zasadności kosztów poniesionych w związku z leczeniem skutków wypadku z dnia 6 stycznia 2013 r., których zwrotu żądała od pozwanego w niniejszej sprawie.

O odsetkach od przyznanego zadośćuczynienia i odszkodowania Sąd orzekł zgodnie z art. 481 par. 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c w związku z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Powódka domagała się zasądzenia odsetek od dnia 21 grudnia 2013 roku, jednakże żądania tego nie można uznać za zasadne. Wprawdzie pozwany zarejestrował szkodę w dniu 23 października 2013 r., jednakże dopiero w piśmie, które wpłynęło do pozwanego w dniu 3 marca 2014 r. powódka sprecyzowała żądanie w zakresie kwoty, jakiej się domaga od pozwanego, tj. domagała się podwyższenia zadośćuczynienia do kwoty 52.500 zł, zaś w piśmie, które wpłynęło do pozwanego w dniu 2 kwietnia 2014 roku powódka wniosła o podwyższenie zadośćuczynienia do kwoty 87.500 zł. Dlatego w zakresie zadośćuczynienia Sąd zasądził odsetki od dnia następnego po wpłynięciu powyższych pism do pozwanego, w zakresie kwot objętych żądaniami zawartymi w tych pismach, pomniejszonymi o wypłacone powódce 17.000 zł, tj. co do kwoty 35.000 zł od dnia 4 marca 2014 roku, od kwoty 12.500 zł od dnia 3 kwietnia 2014 roku.

Co do odszkodowania w zakresie zapłaty za prywatne masaże za datę wymagalności roszczenia Sąd uznał 10 września 2014 r. , tj. dzień następny po dniu wydania przez pozwanego ostatecznej decyzji dotyczącej odmowy wypłaty odszkodowania z tego tytułu, bowiem faktury zostały przedstawione pozwanemu dopiero w dniu 29 sierpnia 2014 roku, pozwany w ustawowym terminie rozpoznał żądanie powódki w tym zakresie.

Z tych względów i na podstawie art. 444 § 1 k.c. i art. 445 par. 1 k.c. Sąd orzekł jak w pkt I i III sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł przy zastosowaniu zasady stosunkowego rozdzielnia kosztów wyrażonej w art. 100 zd. 1 k.p.c.

Powódka wygrała sprawę w 75 % odpowiednio przegrywając ją w 25 % (uwzględniając, że cofnięcie powództwa co do kwoty 10.708,11 zł nastąpiło na skutek zaspokojenia powódki po wszczęciu postępowania w sprawie).

Na koszty sądowe w tej sprawie złożyły się:

- opłata od pozwu – 3941 zł,

- koszty dokumentacji medycznej – 29,60 zł i 18 zł

- koszty opinii medycznej – 6.801,41 zł i 1.055,34 zł

Łącznie koszty procesu wyniosły 11.845,35 zł, z czego powódka winna ponieść 25% tj 2.961,35 zł, a pozwany 75 % tj. 8884,00 zł.

Wobec powyższego Sąd nakazał, na podstawie art. 113 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 755 ze zm. ), pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Kaliszu kwotę 8.884,00 zł tytułem nieuiszczonej części kosztów sądowych (punkt V wyroku).

Powódka była zwolniona od kosztów sądowych, jej sytuacja materialna nie uległa zmianie w stopniu uzasadniającym cofnięcie powyższego zwolnienia, wobec czego orzeczono jak w punkcie VI sentencji wyroku.

Ponadto każda ze stron poniosła koszty zastępstwa procesowego po 7.217 zł, łącznie 14.434 zł. Biorąc pod uwagę wynik sprawy pozwany winien zwrócić powódce z tego tytułu kwotę 3.608,50 zł (7217 - 14.434 ×25 % ), o czym orzeczono w punkcie IV wyroku.

Wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd ustalił w oparciu o § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. poz. 1800) oraz § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1804), w brzmieniu obowiązującym na dzień wszczęcia postepowania w niniejszej sprawie, zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. poz. 1668) oraz § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1667).

Sędzia Anna Kruk