Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2018r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Kruk

Protokolant: st. sekretarz sądowy Barbara Kaszyńska

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2018 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa K. P.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda K. P. kwotę 40.000 zł (czterdzieści tysięcy złotych 00/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia.

2.  Umarza postępowanie w części dotyczącej kwoty 65.000 zł.

3.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

4.  Nakazuje pobrać od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Kaliszu kwotę 2023,50 zł tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych.

5.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda K. P. kwotę 929,88 zł tytułem zwrotu części kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

6.  Przyznaje od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Kaliszu na rzecz adwokata W. K. prowadzącego Kancelarię Adwokacką w O. kwotę 3.498,12 zł tytułem pozostałej części kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

7.  Zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 4279,43 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

8.  Nie obciąża powoda nieuiszczoną częścią kosztów sądowych od oddalonej i umorzonej części powództwa.

SSO Anna Kruk

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 24 maja 2017 r. powód K. P. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) S. A. z siedzibą w W. na swoją rzecz kwoty 190.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 15 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazał, że w wypadku komunikacyjnym z dnia 28 września 2004 r. poniosła śmierć jego matka Z. P. (1), w związku z czym domaga się na podstawie art. 448 k.c., 23 k.c. i 24 k.c. zadośćuczynienia za krzywdę doznaną na skutek naruszenia jego dobra osobistego w postaci więzi rodzinnej z matką, oraz na podstawie art. 446 § 4 k.c. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał także na przepis art. 446 § 3 k.c. , nie precyzując jednakże jakiej kwoty domaga się z tego tytułu ( k. 2-5 ).

W odpowiedzi na pozew złożonej 21 czerwca 2017 r. ( k. 22 -24 ) pozwany (...) S. A. z siedzibą w W., nie kwestionując swej odpowiedzialności co do zasady, wniósł o oddalenie powództwa, podnosząc w uzasadnieniu, że z tytułu zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych wypłacił już powodowi kwotę 10.000 zł, uznając, że przyznana kwota jest kwotą odpowiednią, ponadto wypłacił powodowi kwotę 5.480,80 zł tytułem zwrotu kosztów pochówku. Niezależnie od powyższego, pozwany wskazał, ze wysokość zadośćuczynienia nie może być dowolna, a za taką należy uznać kwotę dochodzoną pozwem. Ponadto pozwany zakwestionował zasadność domagania się odsetek od dnia 15.04.2016 r., wskazując, że odsetki za opóźnienie winny być liczone od dnia orzekania. Na rozprawie w dniu 3 października 2017 r. pełnomocnik pozwanego oświadczył, iż pozwany skłonny by był dopłacić powodowi kwotę 35.000 zł, na co powód nie wyraził zgody ( k. 41 ).

Na rozprawie w dniu 7 grudnia 2018 r. powód ograniczył żądanie do kwoty 125.000 zł, przy czym oświadczył, że domaga się 100.000 zł zadośćuczynienia i 25.000 zł odszkodowania (k. 77).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 września 2004 r. w miejscowości P., doszło do wypadku komunikacyjnego. Uczestnikiem tego wypadku była matka powoda Z. P. (1) która była pasażerką samochodu osobowego marki F. (...) .

dowód: akt zgonu Z. P. (1) na karcie 347 akt szkody , akt urodzenia powoda na karcie 168v akt szkody , zeznania powoda 00:07:04 – 00:16:45 nagrania na płycie k. 42 w związku z zeznaniami powoda 00:06:26-00:32:40 nagrania k. 78

M. P., kierujący samochodem ciężarowym marki D. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że jadąc od strony O. w kierunku A., nienależycie obserwował przedpole jazdy i uderzył w tył stojącego na jezdni samochodu marki F. (...), sygnalizującego zamiar skrętu w lewo, przepchnął ten samochód na przeciwny pas ruchu, gdzie doszło do zderzenia z samochodem ciężarowym marki M., jadącym od strony A. w kierunku O. W następstwie przedmiotowego zdarzenia Z. P. (1) doznała licznych obrażeń ciała, które spowodowały jej śmierć.

Za spowodowanie powyższego zdarzenia M. P. został prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Ostrowie Wlkp. z dnia 18.02.2005 r., sygn. akt II K 356/04.

dowód: odpis wyroku Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim z dnia 18.02.2005 r., sygn. akt II K 356/04 k. 8v, zeznania powoda 00:07:04 – 00:16:45 nagrania na płycie k. 42 w związku z zeznaniami powoda 00:06:26-00:32:40 nagrania k. 78

Sprawca wypadku kierujący pojazdem marki D.posiadał w momencie zdarzenia ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdu w pozwanym Zakładzie (...)

dowód: potwierdzenie pokrycia ubezpieczeniowego na kartach 330-332v akt szkody.

Powód w piśmie z dnia 7 marca 2016 r., zgłosił do ubezpieczyciela roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w wysokości 200.000 zł.

W dniu 13 kwietnia 2016 r. pozwany (...) S.A., w ramach postępowania likwidacyjnego, przyznał powodowi zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych w związku ze śmiercią matki w kwocie 10.000 zł.

Powód pismem zatytułowanym „wezwanie do zawarcia ugody w sprawie zadośćuczynienia” odwołał się od tej decyzji pismem z dnia 2 grudnia 2016 r., domagając się wypłaty dalszego zadośćuczynienia w kwocie 190.000 zł, ponad przyznaną kwotę 10.000 zł.

W odpowiedzi pozwany odmówił przyznania dalszych roszczeń.

Na podstawie art. 446 § 1 k.c. przyznano powodowi kwotę 5.480,80 zł.

dowód: wezwanie do zapłaty z 7.03.2016 r. k. 9-10, decyzja z 13.04.2016 r. k. 11, wezwanie do zawarcia ugody w sprawie zadośćuczynienia z 2.12.2016 r. k. 12-13, decyzja z 19.01.2017 r. k. 14, zeznania powoda 00:07:04 – 00:16:45 nagrania na płycie k. 42 w związku z zeznaniami powoda 00:06:26-00:32:40 nagrania k. 78

W chwili śmierci Z. P. (1) miała 56 lat, była rozwiedziona, po przebytym leczeniu nowotworu piersi. Była osobą bezrobotną, utrzymywała się ze zbierania grzybów, od 6 miesięcy przed śmiercią otrzymywała rentę ok. 900 zł.

Powód miał dobre relacje z matką, był z nią związany emocjonalnie, szanował ją, był wręcz „maminsynkiem”. Matka była dla niego oparciem. Co weekend wraz żoną i synem ją odwiedzali, w sezonie grzybowym bywali u niej prawie codziennie i wspólnie zbierali grzyby, które następnie sprzedawali. Powód pomagał mamie w gospodarstwie, przy remontach, kupował jej węgiel i miał. W trakcie leczenia powód woził ją do szpitala, do lekarzy, robił zakupy, wykupywał recepty. Matka powoda pomagała w wychowaniu syna powoda, często się nim opiekowała.

dowód: zeznania świadka A. P. 00:07:42 – 00:29:36 nagrania na płycie k. 53, zeznania świadka K. K. 00:29:36 – 00:43:34 nagrania na płycie k. 53, zeznania świadka J. B. 00:43:34 – 01:04:19 nagrania na płycie k. 53, zeznania powoda 00:07:04 – 00:16:45 nagrania na płycie k. 42 w związku z zeznaniami powoda 00:06:26-00:32:40 nagrania k. 78

Powód K. P. w momencie śmierci Z. P. (1) miał 36 lat, pozostawał w związku małżeńskim z A. P., wraz z żoną zamieszkiwał ze swoim ojcem, z Z. P. (1) mieszkała jej córka z mężem. Powód miał jedno dziecko w wieku 9 lat. W 2009 r. został orzeczony rozwód powoda. Żona powoda wyprowadziła się do Anglii zostawiając małoletnie dziecko pod opieką powoda. Zarówno przed, jak i po śmierci matki powód pracował zawodowo w straży pożarnej, obecnie jest emerytem i pobiera z tego tytułu świadczenie w kwocie 4.500 zł netto miesięcznie.

dowód: zeznania świadka A. P. 00:07:42 – 00:29:36 nagrania na płycie k. 53, zeznania świadka K. K. 00:29:36 – 00:43:34 nagrania na płycie k. 53, zeznania świadka J. B. 00:43:34 – 01:04:19 nagrania na płycie k. 53, zeznania powoda 00:07:04 – 00:16:45 nagrania na płycie k. 42 w związku z zeznaniami powoda 00:06:26-00:32:40 nagrania k. 78 , oraz pozew k. 2-5, zeznania K. P. k. 25-26 oraz wyrok k. 27 akt I C 1269/09 Sądu Okręgowego w Kaliszu

Powód miał licencję pilota szybowcowego, otrzymał odznakę szybowcową z 3 diamentami, latanie było jego pasją. W 2005 roku przestał latać, w związku z czym jego licencja została zawieszona, odnowił ją 2 lata temu.

dowód: zeznania świadka J. B. 00:43:34 – 01:04:19 nagrania na płycie k. 53, zeznania powoda 00:06:26-00:32:40 nagrania na płycie k. 78 ,

Powód po śmierci matki nie korzystał z pomocy psychiatrycznej ani psychologicznej. Jest osobą uzależnioną od alkoholu, od 8 marca 2016 roku był pacjentem Poradni (...) w Przychodni (...) w O.., skąd został skierowany na leczenie stacjonarne do szpitala (...) W O., które odbywał od 13 maja 2016 r. do 24 czerwca 2016 r.

dowód: zeznania powoda 00:06:26-00:32:40 nagrania na płycie k. 78 , zaświadczenie k. 15, karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 16.

Ustalając powyższy stan faktyczny sprawy Sąd oparł się na dokumentach powołanych przez strony, których prawdziwość nie była kwestionowana oraz na zeznaniach świadków i zeznaniach powoda w zakresie, w jakim nie pozostawały w sprzeczności z poczynionymi ustaleniami.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda i świadków A. P., K. K., J. B., że przed śmiercią matki małżeństwo powoda było zgodne, śmierć matki doprowadziła do tego, że zaczął on nadużywać alkoholu, co w konsekwencji doprowadziło do rozpadu jego małżeństwa.

A. P. zeznała, że przed śmiercią Z. P. (1) byli z powodem dobrym małżeństwem, powód nie był osobą agresywną, dopiero po jej śmierci stał się osobą agresywną, co było związane z tym, że wraz z powodem pili alkohol, topili smutki w alkoholu.

Przeczy tym zeznaniom treść pozwu w sprawie o rozwód, w którym A. P. pisze, ze między nią a pozwanym K. P. stosunki układały się dobrze przez kilka lat po ślubie, potem zaczęło dochodzić do nieporozumień, ponieważ pozwany jej nie szanował, coraz częściej pił alkohol i na tym tle dochodziło do awantur, około 2003 roku w czasie wizyty u rodziny pozwanego pozwany upił się i ją dotkliwie pobił, kopał nogami po całym ciele, powodując różnego rodzaju obrażenia , wobec czego zmuszona była zrobić obdukcję. Zarzuciła także mężowi zdradę.

Na rozprawie w dniu 9 listopada 2009 roku powód zeznał, że przyczyną rozpadu jego małżeństwa było to, że jego żona związała się z innym mężczyzną i to był powód jej odejścia, żona była od dłuższego czasu znudzona ich małżeństwem, wcześniej ich stosunki układały się prawie dobrze. Przyznał, że miała miejsce awantura, o której pisała powódka.

Na rozprawie w dniu 7 grudnia 2018 r. powód zeznał, że zeznania, które wtedy składał były zgodne z prawdą.

Zeznania wymienionych osób zawierają także sprzeczności, np. A. P. zeznała, że po śmierci Z. P. (1) pogorszyła się ich sytuacja i powód zmuszony był dorabiać, zaś świadek J. B. zeznał, że przed śmiercią mamy powód dorabiał sobie na budowie, w lesie, a po śmierci mamy przestał dodatkowo pracować, bo zaczął pić.

Powyższe wskazuje, że zeznania powoda i świadków w zakresie wskazanym wyżej nie są zgodne z prawdą i zostały złożone na użytek niniejszego postępowania.

Wskazać należy także na to, że podjęcie przez powoda terapii w Poradni (...)w Przychodni (...) w O. miało miejsce dopiero 12 lat po śmierci matki. Powód nie mógłby wykonywać przez tyle lat odpowiedzialnej pracy strażaka zawodowego, gdyby był nałogowym alkoholikiem. Powyższe wskazuje na sprzeczność wskazanych zeznań z zasadami doświadczenia życiowego.

Mając na uwadze tak poczynione ustalenia Sąd zważył, co następuje:

Odpowiedzialność pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. wynika z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, zawartej przez wymienionego pozwanego ze sprawcą zdarzenia M. P..

Zgodnie z przepisem art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (§ 4). Odpowiedzialność pozwanego (...) S.A. wynika, zatem zarówno wprost z cytowanego przepisu art. 822 § 4 k.c., jak również z art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm. ) i art. 36 cytowanej ustawy, który określa odpowiedzialność ubezpieczyciela w granicach odpowiedzialności posiadacza pojazdu mechanicznego.

Podstawę odpowiedzialności cywilnej pozwanego za skutki zdarzenia, które w postępowaniu karnym zostało zakwalifikowane jako przestępstwo, na skutek, którego matka powoda Z. P. (1)poniosła śmierć stanowią przepisy art. 436 k.c. w zw. z art. 435 k.c. Ustanawiają one odpowiedzialność posiadacza pojazdu mechanicznego wobec poszkodowanego ruchem tego pojazdu na zasadzie ryzyka przy uwzględnieniu przyczynowości, o której mowa, w art. 361 k.c.

Związek przyczynowy między zdarzeniem, w którym uczestniczyła Z. P. (1), a skutkiem w postaci jej śmierci jest oczywisty i wynika z ustaleń poczynionych w wyroku karnym. Skutkiem śmierci poszkodowanej była trauma K. P.– syna poszkodowanej wypadkiem. Między tymi zdarzeniami zachodzi adekwatny związek przyczynowy.

Powód K. P. swoje żądanie w opierał na treści art. 448 k.c. , 23 k.c. i 24 k.c. oraz art. 446 § 4 k.c.

Zgodnie z art. 448 k.c. sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. W myśl art. 24 § 1 k.c. w razie dokonanego naruszenia dobra osobistego można żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków oraz na zasadach przewidzianych w kodeksie można żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Aktualnie podstawą prawną dochodzenia zadośćuczynienia za krzywdę doznaną na skutek śmierci osoby najbliższej jest przepis art. 446 § 4 k.c., dodany ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw ( Dz.U. Nr 116, poz. 731). Przepis ten wszedł w życie w dniu 3 sierpnia 2008 r. i znajduje zastosowanie do stanów faktycznych zaistniałych po tej dacie. Zdarzenie, w wyniku, którego matka K. P. poniosła śmierć, miało miejsce w dniu 28 września 2004 r. tj. przed nowelizacją Kodeksu cywilnego i wprowadzeniem cytowanego przepisu, co nie wyklucza oparcia roszczenia powoda na przepisach dotychczasowych.

W aktualnym orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntował się pogląd, iż sąd może przyznać najbliższemu członkowi rodziny zmarłego zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c., także wtedy, gdy śmierć nastąpiła przed dniem 3 sierpnia 2008 r. wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (uchwała SN z 13 lipca 2010 r., III CZP 32/11, OSNC 2012/1/10, Biul. SN 2011/7/9, uchwała SN z dnia 27 października 2010 r., III CZP 76/10 (OSNC-ZD 2011, nr B, poz. 42, wyrok SN z dnia 10 listopada 2010 r., II CSK 248/10, OSNC-ZD 2011, nr B, poz. 44)

W uzasadnieniu wyroku z dnia 14 stycznia 2010 r., IV CSK 307/09 (OSNC-ZD 2010/3/91, OSP 2011/2/15) Sąd Najwyższy podkreślił, że rodzina jako związek najbliższych osób, które łączy szczególna więź wynikająca najczęściej z pokrewieństwa i zawarcia małżeństwa, podlega ochronie prawa. Dotyczy to odpowiednio ochrony prawa do życia rodzinnego obejmującego istnienie różnego rodzaju więzi rodzinnych. Więź rodzinna odgrywa doniosłą rolę, zapewniając członkom rodziny m.in. poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące sferę materialną i niematerialną oraz gwarantuje wzajemną pomoc w wychowaniu dzieci i zapewnieniu im możliwości kształcenia. Należy, zatem przyjąć, że prawo do życia rodzinnego i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 i 24 k.c.

W judykaturze ugruntował się też pogląd, że szczególna więź rodziców z dzieckiem, przysługująca zarówno dziecku, jak i rodzicom w prawidłowo funkcjonującej rodzinie, zasługuje na status dobra osobistego, podlegającego ochronie prawnej przewidzianej w art. 24 § 1 k.c. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 września 2005 r., I ACa 554/05, Palestra 2006/9-10/308, POSAG 2008/1/5-6).

Nie każdą więź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie i rodzi poczucie krzywdy. Osoba dochodząca roszczenia na podstawie art. 448 k.c. powinna zatem wykazać istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie.

Śmierć osoby najbliższej zawsze stanowi traumatyczne przeżycie oraz może być przyczyną większych bądź mniejszych komplikacji życiowych osoby dotkniętej tego rodzaju stratą. Doświadczenie życiowe wskazuje, że dzieje się tak szczególnie w sytuacji, gdy śmierć najbliższego ma charakter nagły i niespodziewany, kiedy to łącząca osoby więź zostaje przerwana przez nieprzewidziane, tragiczne wydarzenie, na które poszkodowany nie był w stanie się odpowiednio przygotować. Bez wątpienia do kategorii tego rodzaju sytuacji należy śmierć poniesiona w wyniku wypadku komunikacyjnego, który jest zdarzeniem nieoczekiwanym i nagłym.

Śmierć najbliższej osoby może wywołać głębokie dotkliwe przeżycia o charakterze niemajątkowym, które powinny być wynagradzane zadośćuczynieniem. Cechą charakterystyczną szkody niemajątkowej jest jej niewymierność, nie można dokładnie jej obliczyć, co wynika z istoty samej krzywdy. Ustalając rozmiar krzywdy i wysokość zadośćuczynienia należy kierować się przede wszystkim celowością świadczenia, które ma pomóc przezwyciężyć przykre doznania i udzielić pewnej satysfakcji moralnej. Wskazać należy, że wysokość zadośćuczynienia powinna odpowiadać wielkości krzywdy, ma mieć charakter kompensacyjny i stanowić odczuwalną dla uprawnionego wartość majątkową.

Skoro zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, to jego wysokość powinna przedstawiać odczuwalną ekonomicznie wartość i nie może stanowić zapłaty symbolicznej. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być „odpowiednia” w tym znaczeniu, że powinna być, przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego, utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 12 października 2017 r. V ACa 619/16, Legalis).

Sąd przy określaniu wysokości zadośćuczynienia ma obowiązek w każdym przypadku dokonywać oceny konkretnego stanu faktycznego i brać pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, stopień nasilenia cierpień psychicznych, ich długotrwałość, a także wiek poszkodowanego oraz rodzaj więzi, jaka łączyła daną osobę z osobą zmarłą (tak Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 29 marca 2012 r., I ACa 228/12, LEX nr 1171316 i z dnia 10 lutego 2012 r., I ACa 1380/11, LEX nr 117131 3).

Jak wykazało postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszej sprawie, powoda łączyła ze zmarłą matką głęboka więź emocjonalna, był on zżyty z matką, szanował ją. Często ją odwiedzał wraz z żoną i synem, matka pomagała w wychowywaniu syna, stanowiła dla niego oparcie. Tragiczna śmierć Z. P. (1) była dla powoda przeżyciem traumatycznym.

Ale zauważyć też należy, że powód w chwili śmierci matki nie zamieszkiwał wspólnie z nią, zawarł wcześniej związek małżeński i założył swoją rodzinę, miał dziecko.

Uwzględniając powyższe okoliczności, a także znaczny upływ czasu od dnia wystąpienia szkody, a jednocześnie dostrzegając krzywdę jakiej doznał powód, tracąc matkę, która w chwili swej śmierci miała zaledwie 56 lat, Sąd uznał, że właściwą kwotą zadośćuczynienia za przeżycia psychiczne powoda związane z przedwczesnym i niespodziewanym zerwaniem więzi rodzinnej powoda z matką jest kwota 50.000 zł. Uwzględniając zaś okoliczność, że na etapie przed procesowym pozwany wypłacił powodowi zadośćuczynienie w kwocie 10.000 zł, powództwo zostało uwzględnione do kwoty 40.000 zł, o czym orzeczono w punkcie 1 sentencji wyroku

Dalej idące żądanie Sąd oddalił jako bezpodstawne (punkt 3 wyroku).

Powód domagał się również zasądzenia odszkodowania, wskazując w pozwie jako podstawę swoich żądań art. 446 §3 k.c. Zgodnie z treścią tego przepisu Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

Odszkodowanie z art. 446 § 3 k.c. obejmuje szeroko rozumiane szkody majątkowe, często niewymierne, ale pozostające w związku ze znacznym pogorszeniem sytuacji życiowej. Rozumiane w ten sposób znaczące pogorszenie się sytuacji życiowej może być efektem nie tylko majątkowych, ale również niemajątkowych następstw utraty najbliższego członka rodziny przez osoby uprawnione, bowiem pogorszenie sytuacji życiowej to nie tylko uszczerbek w aktualnej sytuacji materialnej, lecz także w realnej możliwości polepszenia warunków życiowych w przyszłości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 12 października 2017 r. V ACa 619/16).

W ocenie Sądu , zgromadzone w niniejszej sprawie dowody nie wykazują, aby po stronie powoda nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej na skutek śmierci Z. P. (1).

Z. P. (1) była osobą bezrobotną, dopiero kilka miesięcy przed śmiercią otrzymała świadczenie rentowe, wcześniej chorowała na nowotwór piersi i w związku z tym to powód pomagał matce, woził ją do lekarzy, wykupował recepty, pomagał w gospodarstwie domowym. Powód zarówno przed śmiercią matki, jak i po jej śmierci pracował zawodowo w straży pożarnej, praca ta trwała aż do uzyskania przez powoda świadczenia emerytalnego, które w odniesieniu do średnich emerytur w Polsce jest stosunkowo wysokie.

Powód wskazywał na znaczne pogorszenie się jego sytuacji materialnej z uwagi na nadużywanie alkoholu, rozpad jego małżeństwa z tego powodu, pomijanie go przy nagrodach z uwagi na częste zwolnienia lekarskie, także na fakt, że na skutek rozwodu musiał się opiekować synem i nie mógł brać nadgodzin. Ponadto na skutek śmierci matki przestał osiągać dochód ze zbierania grzybów. Jak wskazano wyżej twierdzenia powoda i świadków co do przyczyn rozpadu małżeństwa powoda i jego problemu alkoholowego Sąd uznał za niewiarygodne. Powód leczenie podjął dopiero po 12 latach od śmierci matki, przez cały czas pracował zawodowo, przyczyny rozwodu nie były związane z jej śmiercią. Także ewentualne dochody z grzybów powód mógł osiągać, zbierając je sam lub z innymi osobami, z którymi wcześniej jeździł na grzyby, np. ze świadkiem J. B..

Powyższe okoliczności nie dają podstaw do uznania, że została spełniona wskazana w art. 446 § 3 k.c. przesłanka „znacznego” pogorszenia sytuacji życiowej powoda uzasadniająca kompensatę doznanej szkody pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym ze śmiercią Z. P. (1), wobec czego sąd orzekł jak w punkcie 3 wyroku.

Odsetki ustawowe za opóźnienie zasądzono na podstawie przepisów art. 455 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c. i w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Powód zgłosił pozwanemu roszczenie o zadośćuczynienie pismem z dnia 7 marca 2016 r. Pismem z dnia 13 kwietnia 2016 r. pozwany przyznał na rzecz powoda zadośćuczynienie w kwocie 10.000 zł, nie uznając dalszych roszczeń, wobec czego żądanie odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od dnia 15 kwietnia 2016 r. okazało się zasadne.

Z uwagi na ograniczenie żądania przez powoda Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w części dotyczącej kwoty 65.000 zł (punkt 2 wyroku).

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 100 k.p.c.

Koszty sądowe w niniejszej sprawie to: opłata sądowa od pozwu w kwocie 9.500 zł oraz koszty stawiennictwa świadków w kwocie 135,80 zł, łącznie 9.635,80 zł. ( art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 2 pkt 1 i art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 300 ze zm.)

Powód K. P. wygrał sprawę w 21 %,a pozwany w 79 % a zatem pozwany powinien uiścić koszty sądowe w kwocie 2.023,50 zł ( 9.635,80 x 21% = 2.023,50), wobec czego Sąd nakazał pobrać wskazaną kwotę od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa–Sądu Okręgowego. tytułem części kosztów sądowych - pkt 4 wyroku (art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

Powód był częściowo zwolniony od kosztów sądowych, a mianowicie ponad kwotę 2.500 zł (k. 7), a podstawy tego zwolnienia nie uległy zmianie w toku sprawy. Biorąc pod uwagę istotę i charakter roszczeń powoda poddanych rozstrzygnięciu, Sąd nie obciążył powoda nieuiszczoną częścią kosztów sądowych od oddalonej i umorzonej części powództwa ( pkt. 8 wyroku).

W zakresie rozliczenia kosztów zastępstwa procesowego, na podstawie § 2 pkt. 1, § 4 ust. 1 i 3, § 6 , § 8 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ( Dz.U. poz. 1714 ze zm.) Sąd ustalił wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu, reprezentującego powoda na kwotę 3.600 zł plus 828 zł tytułem podatku od towarów i usług, przy czym w zakresie, w jakim pozwany przegrał sprawę Sąd zasądził część tych kosztów od pozwanego na rzecz powoda, tj. kwotę 929,88 zł (4.428 x 21% ), a pozostałą część przyznał od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Kaliszu (punkt 5 i 6 wyroku).

Na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1804 ze zm.) Sąd ustalił wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego na kwotę 5.417 zł (łącznie z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł), wobec czego Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 4279,43 zł (5417 x 79% ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (punkt 7 wyroku).

SSO Anna Kruk