Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

w zakresie pkt. 1 sentencji wyroku

Decyzją z dnia 27 listopada 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku A. K. z dnia 17 listopada 2020 roku odmówił mu prawa do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że po przeliczeniu podstawy wymiaru świadczenia z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 96,60% i jest niższy od poprzedniego wyliczonego z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. 65,79%. Wskaźnik podstawy wymiaru z 10 kolejnych lat kalendarzowych nie uległ zmianie, a tym samym nie ma podstaw do przeliczenia świadczenia. Jednocześnie organ rentowy wskazał, że nie można uwzględnić kart zarobkowych z Kopalni (...) przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia ponieważ nie są dokumentem dającym podstawę do przeliczenia świadczenia.

(decyzja – nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniósł A. K.. W uzasadnieniu skarżący podniósł, że nie zgadza się ze stanowiskiem ZUS ponieważ w jego ocenie przy ustalaniu podstawy wymiaru przysługującego mu świadczenia nie uwzględniono wpisu z legitymacji ubezpieczeniowej i kart zarobkowych dotyczących zatrudnienia w Kopalni (...) w okresie od dnia 19 sierpnia 1977 roku do dnia 5 października 1978 roku.

(odwołanie – k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazano, że do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia uwzględniono wynagrodzenie wynikające z legitymacji ubezpieczeniowej za okres zatrudnienia od dnia 1 stycznia 1978 roku do dnia 30 września 1978 roku w KWK (...) w kwocie 69.020 złotych. Za okres od dnia 1 października 1978 roku do dnia 5 października 1978 roku przyjęto minimalne wynagrodzenie w j.g.u.

Nie uwzględniono do ustalenia podstawy wymiaru wynagrodzeń z załączonych kart płacy, bowiem nie spełniają przesłanek określonych w przepisach § 21 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11.10.2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. 2011.237.1412.) stanowiących, że środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru jest zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

W razie przedłożenia zastępczej dokumentacji, innej niż zaświadczenie o zarobkach lub legitymacja ubezpieczeniowa, w podstawie wymiaru mogą być uwzględnione tylko takie składniki wynagrodzenia, określone w aktach osobowych, które przysługiwały bezwarunkowo w czasie trwania zatrudnienia, jako stałe składniki - określone kwotowo np: wynagrodzenie zasadnicze, stałe dodatki określone kwotowo... Inne składniki wynagrodzenia, takie jak: premie, nagrody czy dodatki mogą być uwzględnione tylko wówczas, jeżeli zachowana dokumentacja wskazuje na ich faktyczną wypłatę w określonej wysokości, od której została odprowadzona składka na ubezpieczenie społeczne.

Przedstawione wyżej zasady dowodzenia wysokości osiąganych zarobków, dla celów świadczeń emerytalno-rentowych wykluczają inne – niż, podane w nich, sposoby.

W szczególności, brak jest podstaw prawnych do ustalenia wynagrodzenia na zasadzie domniemania lub według innych, nie przewidzianych, powoływanymi wyżej przepisami, kryteriów.

Jednocześnie, organ rentowy wskazał, że skarżący urodził się w dniu (...) i nie podlegał ubezpieczeniom społecznym, po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego tj. po dniu 27 kwietnia 2013 roku.

(odpowiedź na odwołanie – k. 6-7)

Na rozprawie w dniu 17 maja 2021 roku wnioskodawca sprecyzował, aby do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia uwzględniono ,realnie uzyskiwane przez niego wynagrodzenie, w okresie zatrudnienia w Kopalni (...) od dnia 19 sierpnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku, na podstawie załączonych oryginalnych kart płacy.

(rozprawa z dnia 17 maja 2021 roku e-protokół (...):26:04 – 00:30:42 – płyta CD – k. 26)

Wykonując zobowiązanie sądu, Urząd Miasta Ł. w piśmie z dnia 18 czerwca 2021 roku wskazał, że Archiwum Zakładowe (...) nie jest przechowawcą dokumentacji osobowo-płacowej Kopalni (...). Jednocześnie wskazano, że brak jest wiedzy o tym kto jest przechowawcą dokumentacji w/w zakładu pracy.

(pismo – k. 38)

Wypełniając zobowiązanie sądu, wnioskodawca w dniu 18 sierpnia 2021 roku przedstawił dokumentację osobowo- płacową potwierdzającą jego zatrudnienie w Miejskiej (...) w Ł. w okresie od dnia 24 lipca 1976 roku do dnia 31 lipca 1977 roku.

(pismo – k. 46)

Na rozprawie w dniu 20 września 2021 roku wnioskodawca poparł odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 20 września 2021 roku e-protokół (...):01:00 – 00:04:51 – płyta CD – k. 60)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. urodził się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

Decyzją z dnia 11 lipca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał A. K. emeryturę od dnia 1 czerwca 2014 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto:

1.  przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1976 do 1999;

2.  wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosi 88,06%

Podstawa wymiaru została obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 88,06% przez kwotę bazową 3191,93 zł wynosi 2810,81 zł.

Wysokość emerytury została obliczona w następujący sposób:

24% (...),93 = 766,06 zł

(181 x 1,3%) / 12 x 2810,81 = 551,20 zł

(60 x 0,7 %) / 12 x 2810,81 = 98,38 zł

RAZEM = 1415,64 zł

(decyzja – k. 31-32 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 17 listopada 2020 roku wnioskodawca złożył do ZUS wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno – rentowego.

(wniosek – k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 27 listopada 2020 roku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

(decyzja – k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W okresie od dnia 19 sierpnia 1977 roku do dnia 5 października 1978 roku skarżący zatrudniony był w Kopalni (...).

(legitymacja ubezpieczeniowa w załączonych do sprawy aktach organu rentowego)

Z załączonych do sprawy kart płacy wynika, że wynagrodzenie wnioskodawcy w okresie jego zatrudnienia od dnia 19 sierpnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku w Kopalni (...) kształtowało się następująco:

1.  08/1977 r. – 1791 zł (zarobek brutto), 1623 zł (zarobek netto);

2.  09/1977 r. – 5308,20 zł (zarobek brutto), 4050,20 zł (zarobek netto);

3.  10/1977 r. – 6831,54 zł (zarobek brutto), 5551,54 zł (zarobek netto);

4.  11/1977 r. – 8355,87 zł (zarobek brutto), 7019,87 zł (zarobek netto);

5.  12/1977 r. – 6690,60 zł (zarobek brutto), 5321,60 zł (zarobek netto);

(karty płacy w kopercie – k. 5)

Z legitymacji ubezpieczeniowej skarżącego wynikało, że będąc zatrudnionym w w/w miejscu w okresie od dnia 1 stycznia 1978 roku do dnia 30 września 1978 roku jego wynagrodzenie za wskazany okres wynosiło 69.020 złotych brutto.

(legitymacja ubezpieczeniowa – k. 4)

A. K. zatrudniony był w Miejskiej (...) w Ł. w okresie od dnia 24 lipca 1976 roku do dnia 31 lipca 1977 roku na stanowisku wartownika za wynagrodzeniem (stawka płacy zasadniczej) 9 zł za 1 godz. plus premia regulaminowa średnia 10 % oraz ekwiwalent za umundurowanie.

(świadectwo pracy – k. 47-47 verte, umowy o pracę – k. 48-49 verte)

Z dniem 1 lipca 1977 roku zmianie uległo wynagrodzenie wnioskodawcy i wynosiło 10 zł na 1 godz.

(angaż – k. 50)

Wykonując zobowiązanie sądu organ rentowy w dniu 2 czerwca 2021 roku dokonał hipotetycznego przeliczenia podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy na podstawie kart płac z uwzględnieniem wynagrodzeń od dnia 19 sierpnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 97,92 %, obliczony z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych tj. 1977-1978, 1982-1999. Do przeliczenia podstawy wymiaru za okres od 1.01.1977 r. do 31.07.1977 r. przyjęto minimalne wynagrodzenie obowiązujące w j.g.u.

Wysokość świadczenia na dzień 1 czerwca 2021 roku wyniosłaby 2166,73 zł brutto.

(pismo- hipotetyczne wyliczenie ZUS wraz z wyliczeniem– k. 32-33)

Wykonując zobowiązanie sądu organ rentowy w dniu 10 września 2021 roku dokonał hipotetycznego wyliczenia podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy z uwzględnieniem angaży i umowy o pracę z Miejskiej (...) od 24.07.1976 r. do 31.07.1977 r. Wcześniejsze hipotetyczne wyliczenia na podstawie list płac za okres od 19.08.1977 r. do 31.12.1977 r. zostały uwzględnione.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 97,94% obliczony z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych tj. 1977-1978, 1982-1999.

Wysokość świadczenia na dzień 1 września 2021 roku wynosiłaby 2166,98 złotych brutto.

(pismo- hipotetyczne wyliczenie ZUS wraz z wyliczeniem– k. 55-56)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów, w postaci dokumentów, zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS.

Sąd oparł się w szczególności na załączonych do sprawy i zachowanych kartach płac wnioskodawcy dotyczących okresu jego zatrudnienia w Kopalni (...) od dnia 19 sierpnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku, legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy, a także w oparciu o zachowaną dokumentację skarżącego z okresu zatrudnienia w Miejskiej (...) w Ł. od dnia 24 lipca 1976 roku do dnia 31 lipca 1977 roku tj. świadectwo pracy, umowy o pracę, angaż.

Sąd przyjął, że wyliczenia dokonane przez ZUS w piśmie z dnia 10 września 2021 roku powinny zostać uwzględnione przy wyliczaniu emerytury A. K..

Warto zauważyć, że wnioskodawca nie kwestionował przyjętego, w tym wariancie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, obliczonego z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych tj. 1977-1978, 1982-1999, który wyniósł 97,94%. Wysokość emerytury na dzień 1 września 2021 roku wyniosła 2166,98 złotych brutto.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje w części na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art.114 ust.1 pkt. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2021.0.291 t.j.), w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli:
po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Możliwość wzruszenia decyzji rentowych polega przede wszystkim na niwelowaniu tzw. wad materialnoprawnych, czyli uchybień organu rentowego w zakresie rozstrzygania o faktach warunkujących nabycie prawa do emerytur i rent albo zaniedbań samych ubezpieczonych wywołanych nieporadnością w dokumentowaniu prawa do świadczeń lub niedostateczną znajomością warunków, od których spełnienia zależy przyznanie uprawnień ubezpieczeniowych.

Niezbędnym warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest powołanie nowych dowodów lub wskazanie okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji rentowej, które mogą mieć wpływ na istnienie tego prawa. Prawo do świadczenia należy ustalić ponownie (na wniosek zainteresowanego albo z urzędu), jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody albo ujawnione okoliczności wskazujące na błędność decyzji. Zwrot „nowy dowód” obejmuje zarówno przypadki ujawnienia dowodów istniejących przed wydaniem decyzji, jak i sytuacje zgłoszenia dowodów uzyskanych po wydaniu decyzji, pod warunkiem że wynikają z nich fakty powstałe przed tym momentem. Zwrot „ujawnione okoliczności” oznacza zarówno okoliczności faktyczne, jak i okoliczności sprawy, czyli nie tylko fakty, których ustalenie warunkuje wydanie decyzji, lecz także wszelkie zachowania uczestników postępowania w sprawie ustalania prawa. Należy więc przyjąć, że „ujawnione okoliczności” to określane w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie uprawnień ubezpieczeniowych oraz uchybienia normom prawa materialnego lub/i procesowego wpływające na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną ex lege sytuacją prawną zainteresowanego ( Jankowska Karina, Jędrasik-Jankowska Inetta, Komentarz do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, (w:) Prawo do emerytury. Komentarz do ustaw z orzecznictwem, komentarz do art.114).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 w/w ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176 podstawa wymiaru emerytury i renty w 1999 roku.

Powołany ust. 6 art. 15 w/w ustawy stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z ust. 4 i ust. 5 art. 15 ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4) mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19 wysokość kwoty bazowej.

Przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250 %.

Jak zaś stanowi ust. 2a art. 15 w/w ustawy, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy emerytalnej, wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15 podstawa wymiaru składek, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176 podstawa wymiaru emerytury i renty w 1999 roku,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Zgodnie z ust. 2 i ust. 3 powołanego przepisu wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia, a podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.

Z kolei w myśl przepisu art. 53 ust. 1 powyższej ustawy, emerytura wynosi:

1) 24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19 wysokość kwoty bazowej, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2) po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

- z uwzględnieniem art. 55.

Zgodnie z art. 55 powyższej ustawy, ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.

Jak stanowi art. 55a ust. 1 powyższej ustawy, przepis art. 55 stosuje się również do ubezpieczonego, który miał ustalone prawo do emerytury przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, o której mowa w art. 27.

Stosownie do art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W postępowaniu sądowym ubezpieczony może korzystać z wszelkich środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty, w szczególności z dowodów dokumentów oraz z przesłuchania świadków (zob. wyrok SN z 25.07.1997 r., II UKN 186/97, OSNP 11/1998, poz. 342).

Nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury, wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest obowiązkiem sądu zarządzenie dochodzeń, w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia, z urzędu, dowodów, zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów, mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996r. sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76). Podobnie, w wyroku z 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662, Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od 1 lipca 1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Wskazać należy, że zgodnie z § 21 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. z 2011 roku, nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku obowiązuje od 23 listopada 2011 roku i ma zastosowanie do wniosków w sprawach świadczeń złożonych od daty jego wejścia w życie. Zastąpiło ono Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 roku, nr 10, poz. 49, ze zm.), które dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określało w sposób podobny. I tak zgodnie z § 20 punkt 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników były zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków.

Osoba ubiegającą się o emeryturę lub rentę musi więc wykazać wysokość przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli była pracownikiem - wysokość wynagrodzenia.

Orzeczenia Sądu Najwyższego jakie zapadły jeszcze na gruncie cytowanego powyżej Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku są zgodne co do tego, że ograniczenie co do środków dowodowych wynikające z §20 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku obowiązujące w postępowaniu przed organem rentowym nie ma zastosowania w postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za celowe i pożądane. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazano, iż w postępowaniu sądowym nie obowiązuje ograniczenie co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty określanych w § 20 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku, II UKN 186/97, Lex nr 32696). W sprawach emerytalno – rentowych wyliczenie wysokości świadczenia może nastąpić jedynie na podstawie zarobków faktycznie otrzymanych i to tych, od których istniał obowiązek odprowadzania składki na ubezpieczenie społeczne, co wynika jednoznacznie z treści art.15 ww. Ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W postępowaniu cywilnym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawie o przeliczenie wysokości emerytury możliwe jest dopuszczenie i przeprowadzenie wszelkich dowodów, w tym także dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania samego ubezpieczonego lub innych pracowników. Nie jest jednak możliwe przeliczenie wysokości emerytury w oparciu o jakąś hipotetyczną uśrednioną wielkość wynagrodzenia uzyskiwanego przez ubezpieczonego, bowiem uśrednione obliczenie wysokości wynagrodzenia nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 roku, I UK 36/07, Lex nr 390123). Co za tym idzie, zasada obliczania świadczeń w oparciu o rzeczywiste zarobki nie może zostać zastąpiona domniemaniem wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym. Zgodnie zaś ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 stycznia 1998 roku (II UKN 440/97, Lex nr 34199), zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalenie wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Prymat nadany dokumentacji pracowniczej prowadzi do gradacji mocy dowodowej polegającej na tym, że dokumentacja ta stanowi podstawę weryfikacji pozostałych dowodów przedłożonych przez strony.

Wysokość uzyskiwanego uposażenia może być, zatem, ustalana także przy pomocy innych pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia zainteresowanego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku sygn. akt II UKN 186/97, Lex 32696; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 roku sygn. I UK 115/06, Lex 303869). Przy czym nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń ubezpieczonego. Twierdzenia te muszą być udowodnione.

Sąd Okręgowy w Łodzi podziela ww. stanowiska , podobnie jak stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 3 września 2013 roku, III AUa 303/13 (Lex nr 1366097), że Sąd nie może ustalać wysokości zarobków na podstawie przypuszczeń i uśrednień. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych, może być, bowiem, uwzględnione tylko wynagrodzenie faktyczne uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie. Jego wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa. Podkreślić bowiem należy, iż stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, a określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą a jego konkretnym pracownikiem.

Rzeczą sądu w sprawach o wysokość emerytury jest dokładne ustalenie wysokości wynagrodzenia otrzymywanego przez ubezpieczonego w danym okresie. Zarobki za poszczególne miesiące i wybrane lata kalendarzowe wykazane muszą być w sposób nie budzący wątpliwości w ściśle określonej kwotowo wysokości i co do odprowadzonych od nich składek na ubezpieczenie społeczne. Nie można natomiast przyjmować wysokości wynagrodzenia opartego wyłącznie na przypuszczeniach, czy też twierdzeniach ubezpieczonego, jak też dowodach niejasnych. Przepisy prawa ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalanie wynagrodzeń w sposób przybliżony. /tak trafnie wyrok SA w Łodzi z dnia 19.10.2016, III AUa 2185/15LEX nr 2152862/.

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego, ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje niepewność czy nie zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy, a następnie kwoty świadczenia emerytalnego.

W niniejszym postępowaniu wnioskodawca wnosił, aby do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia uwzględniono realnie uzyskiwane przez niego wynagrodzenie w okresie zatrudnienia w Kopalni (...) od dnia 19 sierpnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku na podstawie załączonych oryginalnych kart płacy. Ponadto skarżący w toku postępowania przedstawił dokumentację obejmującą: świadectwo pracy, umowy o pracę, angaż potwierdzającą jego zatrudnienie w Miejskiej (...) w Ł. od dnia 24 lipca 1976 roku do dnia 31 lipca 1977 roku.

Dlatego, w niniejszej sprawie Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dokumentacji osobowej wnioskodawcy w związku z zatrudnieniem w wyżej wskazanych miejscach, co pozwoliło w sposób wszechstronny przeanalizować zasadność jego żądania.

W zaskarżonej decyzji ZUS wskazano, że po przeliczeniu podstawy wymiaru świadczenia z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 96,60% i jest niższy od poprzedniego wyliczonego z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. 65,79%. Wskaźnik podstawy wymiaru z 10 kolejnych lat kalendarzowych nie uległ zmianie, a tym samym nie ma podstaw do przeliczenia świadczenia.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe miało na celu ustalić taką wysokość wynagrodzenia, jakie wnioskodawca otrzymywał. Sąd ma przy tym na względzie powszechnie znane trudności w dokumentowaniu nie tylko wysokości wynagrodzenia, ale nawet samego zatrudnienia w latach odległych od daty wniosku, związane z brakiem dokumentów, te podlegały bowiem niszczeniu po upływie określonego czasu, czy związane z likwidacją zakładów pracy i nienależytym wykonywaniem obowiązków archiwizacyjnych.

W rozpoznawanej sprawie Sąd oparł się na dokumentacji wnioskodawcy tj. karty płacy w związku z jego zatrudnieniem w Kopalni (...) od dnia 19 sierpnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku, a następnie najpierw zobowiązał organ rentowy do dokonania hipotetycznego przeliczenia podstawy wymiaru emerytury skarżącego na podstawie wskazanych kart płac z uwzględnieniem wynagrodzeń od dnia 19 sierpnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych tj. 1977-1978, 1982-1999 wyniósł 97,92 %,. Do przeliczenia podstawy wymiaru za okres od 1.01.1977 r. do 31.07.1977 r. organ rentowy przyjął minimalne wynagrodzenie obowiązujące w j.g.u.

Tutejszy sąd, mając, także, do dyspozycji, przedstawioną w toku postępowania, przez wnioskodawcę, dokumentację z okresu jego zatrudnienia w Miejskiej (...) w Ł. od dnia 24 lipca 1976 roku do dnia 31 lipca 1977 roku tj. świadectwo pracy, umowy o pracę, angaż, zobowiązał organ rentowy, w następnej kolejności, do dokonania hipotetycznego wyliczenia podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy z uwzględnieniem wskazanych angaży i umowy o pracę z Miejskiej (...) od 24.07.1976 r. do 31.07.1977 r. Jednocześnie wskazano, że wcześniejsze hipotetyczne wyliczenia na podstawie list płac za okres od 19.08.1977 r. do 31.12.1977 r. zostały uwzględnione.

Uwzględniając wskazane zarobki, hipotetyczny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych tj. tj. 1977-1978, 1982-1999 wyniósł 97,94%. Tym samym, hipotetycznie wyliczona emerytura, jest wyższa od dotychczasowej.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w punkcie 1 sentencji wyroku zmienił zaskarżoną decyzję i przyjął do wyliczenia emerytury A. K. dochód, stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia to jest z lat 1977-1978, 1982-1999, z wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru 97,94%.

Sąd , na podstawie art. 4 77 ¹⁴ & 1 k.pc. oddalił odwołanie wnioskodawcy , w pozostałej części tj,. w zakresie żądania ustalenie wysokości kapitału początkowego , albowiem wnioskodawca , urodzony (...) , a zatem przed 31.12.1948r. , brak wobec tego, postawy do ustalenia kapitału początkowego w trybie art. 173 cyt. Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

ZARZĄDZENIE

odpis uzasadnienia wyroku doręczyć pełnomocnikowi ZUS , wyrażając zgodę na wypożyczenie akt ZUS i wniskodawcy.