Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 września 2020 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Agnieszka Marczewska-Bałdyga

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Joanna Grudzińska

po rozpoznaniu w dniu 2 września 2020 r.

w Bydgoszczy na rozprawie

sprawy z powództwa N. S. i T. S.

przeciwko (...)spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powodów na rzecz pozwanego kwotę 917 zł (dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia Sądu Rejonowego Agnieszka Marczewska-Bałdyga

UZASADNIENIE

Powodowie N. S. i T. S. prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą (...) we W. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) Sp. z. o.o. w B. kwoty 4 650,69 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 3 listopada 2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podał, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pozwany zobowiązał się do wykonania na rzecz strony powodowej usługi transportowej polegającej na przewiezieniu określonego towaru z miejsca załadunku wskazanego w umowie.

Zgodnie z twierdzeniami powodów pozwany zobowiązany był do podstawienia pojazdu w dniu 16 października 2018 r. od godziny 11:00 do godziny 20:00 lub w dniu 17 października 2018 r. od godziny 8:00 do godziny 16:00. W przypadku naruszenia postanowień umowy przewozu w przedmiotowym zakresie, na mocy treści pkt 2 umowy z dnia 15 października 2018 r. nr (...) powodom przysługiwało prawo do naliczenia kary umownej w kwocie stanowiącej równowartość frachtu i obciążenia nią pozwanego.

Powodowie wyjaśnili, że pozwany podstawił pojazd po czym oddalił się z umówionego miejsca załadunku, odstępując tym samym od zawartej umowy przewozu nr (...). W związku z powyższym powodowie wystawili notę obciążeniową na rzez pozwanego z tytułu kary umownej naliczone za odstąpienie przez pozwanego od umowy i oddaleniu się z miejsca załadunku.

Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy, VIII Wydział Gospodarczy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodny z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Pozwany zaprzeczył aby do zawarcia umowy przewozu doszło dopiero w momencie przesłania zlecenia transportowego nr (...). Strony już w dniu 15 października 2018 r. ustaliły w jakich godzinach ma zostać zrealizowany transport tj. do godziny 21:00, 16 października 2018 r. lub rano 17 października 2018 r. Pozwany wskazał, że ustalona pomiędzy stronami wartość wynagrodzenia za wykonaną usługę była niższa niż normalna stawka rynkowa z uwagi na fakt, iż załadunek miał się odbyć wieczorem, a najpóźniej rano następnego dnia.

Pozwany twierdził, że do załadunku towaru w godzinach wieczornych 16 października 2018 r. nie doszło. Pozwany podał, że powodowie poinformowali R. K., iż około 9:00 w dniu 17 października 2018 r. towar będzie gotowy do załadunku i zostanie wydany numer referencyjny. Kierowca miał czekać do godziny 11:00. W ocenie pozwanego wykonał on umowę w sposób prawidłowy, stawił się o umówionej godzinie na miejsce załadunku i oczekiwał do ustalonej godziny na wydanie towaru oraz wystawienie numeru referencyjnego.

Powodowie podtrzymali stanowisko zajęte w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

Powodowie N. S. i T. S. prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą (...) we W. zlecili pozwanemu (...) Sp. z o.o. w B. przewóz pelletu z G. do S..

Transport miał odbyć się w dniu 16 października 2018 r. w godzinach wieczornych lub w godzinach rannych 17 października 2018 r. Ostatecznie strony ustaliły, że transport nastąpi rano 17 października 2018 r. Numer referencyjny miał zostać dostarczony pozwanemu do godziny 9:00.

Dowód: zlecenie transportowe nr (...) – k. 7-8 akt, korespondencja elektroniczna – k. 9-10 akt i 41-47 akt, zeznania świadka R. K. – protokół elektroniczny – k. 78 akt, zeznania reprezentanta pozwanej spółki M. M. – protokół elektroniczny – k. 78 akt.

W ogólnych warunkach zlecenia zastrzeżono, że w przypadku nie podstawienia samochodu w wyznaczonym terminie, powodom przysługiwała kara w wysokości 100% ceny frachtu.

Powodowie przesłali pozwanemu (już po godzinach pracy R. K.) wystawione zlecenie transportowe nr (...) jednakże pozwany zlecenia o tej treści nie przyjął, bowiem nie odpowiadało ono warunkom ustalonym na platformie transportowej.

Dowód: zlecenie – k. 7-8 akt, zeznania świadka R. K. – protokół elektroniczny – k. 78 akt.

Pozwany zwracał się do powodów o wydanie towaru, w celu jego przewozu, wskazując iż poniesie straty w związku z opóźnieniem w transporcie.

Ostatecznie kierowca pozwanego oczekiwał na odbiór towaru do godziny 11:00, po czym odjechał.

Ł. Ł., reprezentujący powodów w dniu 17 października 2018 r. o godzinie 11:50 zwrócił się do R. K. reprezentującego pozwanego z pytaniem, czy auto czeka na transport.

Dowód: faktura VAT – k. 11-12 akt, korespondencja elektroniczna – k. 9-10 akt i 41-47 akt.

W dniu 24 października 2018 r. powodowie wystawili na rzecz pozwanego notę obciążeniową w związku z nienależytym wykonaniem umowy przewozu zawartej w dniu 15 października 2018r. w postaci zlecenia transportowego nr (...) poprzez naruszenie postanowień wynikających z treści pkt 2 umowy przewozu. Powodowie naliczyli karę umowną w wysokości 4 728,24 zł.

Dowód: nota obciążeniowa wraz z potwierdzeniem nadania – k. 11-13 akt.

Powodowie wezwali pozwanego do zapłaty łącznej kwoty 4 728,24 zł, wynikającej z powyższej noty obciążeniowej.

Dowód: wezwanie do zapłaty – k. 14-16 akt.

Wskazany stan faktyczny ustalono w oparciu o wymienione wyżej wiarygodne dokumenty prywatne, których wiarygodności nie kwestionowano jak również zeznania świadka R. K. oraz reprezentanta pozwanej spółki M. M., które były logiczne i jasne i w związku z tym zostały ocenione przez Sąd jako wiarygodne.

Sąd pominął dowód z przesłuchania strony powodowej, z uwagi na nieusprawiedliwione niestawiennictwo powodów na terminie rozprawy w dniu 2 września 2020 roku.

Sąd zważył, co następuje:

Sąd zważył, iż w myśl z art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Umowa przewozu ma charakter umowy konsensualnej, jest umową odpłatną i wzajemną. Objęte jej treścią zobowiązania stron dochodzą do skutku solo consensu.

Sąd zważył, iż z uwagi, że miejsca odbioru przesyłki i dostarczenia przesyłki, znajdowały się w dwóch różnych krajach, a więc zastosowanie do tej umowy miała Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu towarów (CMR) z dnia 19 maja 1956 roku (Dz. U. z 1962 roku, nr 49, poz. 238, ze zmianami – dalej jako „Konwencja CMR”). Z jej art. 1 ust. 1 wynika, że Konwencję CMR stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsca przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się.

Zgodnie natomiast z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu, spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Zatem to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (por. wyrok SN z dnia 19 grudnia 1997 r., II CKN 531/97, LEX nr 496544), a na stronie pozwanej spoczywa obowiązek wykazania, że powodowi jego żądanie nie przysługuje (por. wyrok SN z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06).

Wskazać należy, że Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu towarów (CMR) zawiera przepisy o środkach dowodowych, na podstawie których przewoźnik może wykazać zawarcie i wykonanie przewozu, a więc również swoje prawo do wynagrodzenia. Najważniejszym z nich jest list przewozowy CMR. Funkcja dowodowa listu przewozowego CMR została wyrażona w art. 4, 7 i 9 Konwencji CMR. W świetle tych przepisów, w razie braku dowodu przeciwnego list przewozowy CMR stanowi dowód zawarcia umowy, warunków umowy oraz przyjęcia towaru przez przewoźnika.

Zgodnie zaś z art. 483 § 1 k.c. strony mogą zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy. W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody (art. 484 § 1 k.c.). Kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wprowadzanym do umowy w ramach swobody kontraktowania, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań (wyrok SN z 8 sierpnia 2008 r., V CSK 85/08, LEX nr 457785).

W pierwszej kolejności wskazać należy, że chwilą zawarcia umowy za pośrednictwem komunikatorów elektronicznych jest moment uzgodnienia między stronami tych kwestii, które objęte były negocjacjami. W świetle art. 72 § 1 k.c., dokument elektroniczny generowany następnie przez jedną ze stron i przesyłany kontrahentowi stanowi czynność następującą już po zawarciu umowy. Brak reakcji kontrahenta na ten dokument i przystąpienie do wykonywania umowy nie może być poczytany jako zawarcie umowy o treści zgodnej z treścią przesłanego pisma czy to na podstawie art. 68 [2] k.c., czy też na podstawie art. 69 k.c. (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 16 stycznia 2020 r., sygn. akt. I AGa 82/19) Ponadto milczenie nie jest oświadczeniem woli. Wręcz przeciwnie w teorii prawa cywilnego przyjmuje się, że milczenie oznacza brak zgody, a jedynie w stałych stosunkach gospodarczych brak odpowiedzi przyjmuje się za przyjęcie oferty (art. 68 ² k.c.). jest to wyjątek od zasady i dotyczy przedsiębiorców, a zatem nie sytuacji stron.

W niniejszej sprawie oczywistym było, że obie strony były przedsiębiorcami. Natomiast w ocenie Sądu strony nie pozostawały w takich stosunkach gospodarczych, które pozwoliłyby uznać je za stałe. Wskazać należy, że reguła z art. 68 ² k.c. nie powinna być interpretowana rozszerzająco, zaś strony nie pozostawały w stałych stosunkach, nie zawierały wielokrotnie kolejnych umów.

Zgodnie z wyrokiem SA w Katowicach z dnia 18 marca 2004 r., I ACa 1238/03, OSA 2005, z. 5, poz. 24, " o stałości stosunków w rozumieniu (...) art. 68 2 k.c. można mówić w sytuacji, gdy strony związane są pewnymi umowami gospodarczymi w dłuższym okresie (np. kooperacji, franchisingu itp.), powodującymi stałą współpracę gospodarczą (...). Natomiast incydentalne umowy danego typu, zawierane pomiędzy stronami co jakiś czas (...) nie mieszczą się w pojęciu «stałych stosunków» w rozumieniu omawianej regulacji i nie dają podstaw do jej stosowania, gdy nie prowadzą do powstania stałej współpracy gospodarczej".

Niewątpliwie strony w niniejszej sprawie nie pozostawały w stałych stosunkach gospodarczych. Wręcz przeciwnie – zawarły jedną umowę, której treść została uzgodniona na platformie transportowej, zaś pisemne zlecenie, przesłane w godzinach popołudniowych, już po zakończeniu pracy przez świadka R. K., zawierające odmienne postanowienia, nie zostało zaakceptowane przez stronę pozwaną. Wobec niezaakceptowania przez pozwanego treści pisemnego zlecenia, nie można uznać aby strony wiązało postanowienie o obowiązku oczekiwania na podjęcie przesyłki aż do godziny 16-tej w dniu 17 października 2018 r., jak i postanowienie o karze umownej, której zapłaty domagali się powodowie w niniejszej sprawie.

Niezależnie od powyższego ponieść należy, że między szkodą a zdarzeniem, z którym ustawa wiąże powstanie odpowiedzialności, musi istnieć obiektywne powiązanie, aby zostały spełnione warunki powstania odpowiedzialności. Pozwany natomiast podstawił pojazd w czasie umówionym. Oczekiwał na wydanie towaru, co najmniej do godziny 11:00, powodowie natomiast dopiero około godziny 12, próbowali potwierdzić czy pojazd jeszcze jest obecny na miejscu załadunku. Pozwany nie miał obowiązku w nieskończoność oczekiwać na wydanie towaru, co więcej to po jego stronie mogła powstać szkoda wobec braku zleceń w tym czasie. Powodowie zobowiązali się wydać towar wieczorem bądź rano 17 października 2018 r., czego nie uczynili. Do chwili odjazdu kierowcy z miejsca planowanego załadunku, powodowie nie podali numeru referencyjnego przesyłki. Numer ten nie był również znany o godzinie 11.50, tj. w chwili przesłania ostatniej wiadomości na platformie transportowej przez pracownika powodów, co przemawia za przyjęciem, iż przesyłka ta nie była jeszcze przygotowana.

W przypadku kary umownej przesłanką uzasadniającą zwolnienie dłużnika z odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania jest wykazanie, że przyczyną takiego stanu rzeczy są okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W ocenie Sądu pozwany nie ponosił odpowiedzialności za niewykonanie przewozu, był bowiem gotów wykonać go w godzinach uzgodnionych poprzez platformę trans, a jedynie z przyczyn leżących po stronie powodów, nie było to możliwe.

Niezależnie od powyższego, podkreślenia po raz kolejny wymaga, iż pozwanego nie wiązały postanowienia pisemnego zlecenia transportowego o karze umownej.

Mając powyższe na uwadze Sąd powództwo oddalił w całości.

W punkcie II sentencji wyroku Sąd orzekł o kosztach postępowania, opierając swoje rozstrzygniecie o przepisy art. 98 § 1 kpc - zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwany poniósł koszty związane z kosztami pełnomocnika w łącznej wysokości 917,00 zł.

Sędzia Agnieszka Marczewska-Bałdyga