Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwami z dnia 26 października 2016 roku powódka A. H., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą Kancelaria (...), domagała się od pozwanej J. S., prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...).C., zasądzenia kwot:

-

5160 zł (w sprawie IV GC upr (...)),

-

5040 zł (w sprawie IV GC upr (...)),

-

5160 zł (w sprawie IV GC upr (...)),

-

5160 zł (w sprawie IV GC upr (...)),

-

2400 zł (w sprawie IV GC upr (...))

wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz kosztami procesu. W uzasadnieniach poszczególnych żądań powódka wskazała, że łączyła ją z pozwaną umowa o wykonywanie usług prawnych, w ramach której zobowiązała się do prowadzenia zleconych jej spraw z zakresu między innymi roszczeń z tytułu najmu pojazdów zastępczych z OC sprawcy szkody przeciwko towarzystwom ubezpieczeń w zamian za należną prowizję oraz koszty zastępstwa procesowego. Pozwana wypowiedziała powódce powyższą umowę (oraz udzielone pełnomocnictwa) oraz zażądała zwrotu dokumentów. Wobec powyższego powódka obciążyła pozwaną notami księgowymi z tytułu odszkodowania za wycofanie spraw (w wysokości minimalnych kosztów zastępstwa procesowego). Pozwana nie uregulowała należności, mimo wezwań do zapłaty.

W dniu 15 marca 2017 roku zostały wydane nakazy zapłaty w postępowaniu upominawczym, którymi zasądzono kwoty dochodzone poszczególnymi pozwami oraz kwoty:

-

1880 zł (w sprawie IV GC upr (...)),

-

1880 zł (w sprawie IV GC upr (...)),

-

1880 zł (w sprawie IV GC upr (...)),

-

1880 zł (w sprawie IV GC upr (...)),

-

947 zł (w sprawie IV GC upr (...)) kosztów procesu.

W sprzeciwach od powyższych nakazów zapłaty pozwana wniosła o oddalenie wszystkich powództw w całości oraz zasądzenie kosztów procesu. Przyznała, że łączyła ją z powódką umowa wskazana w pozwach. Jednocześnie zarzuciła, że do wypowiedzenia umowy i wycofania zleceń doszło wyłącznie z przyczyn leżących po stronie powódki (przez nią zawinionych) i dlatego żądanie odszkodowania (kary umownej) było niezgodne z treścią zawartej umowy oraz zasadami współżycia społecznego.

Zarządzeniem z dnia 25 kwietnia 2019 roku Sąd na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawy o sygnaturach akt IV GC upr 1363/17, IV GC upr (...) oraz IV GC upr (...) ze sprawą IV GC upr (...) (do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia).

W odpowiedzi na sprzeciwy od nakazów zapłaty powódka w całości podtrzymała żądania pozwów.

Zarządzeniem z dnia 12 maja 2020 roku Sąd na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę o sygnaturze akt IV GC upr 1402/17 ze sprawą IV GC upr (...) (do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

we wszystkich sprawach:

W dniu 16 maja 2012 roku A. H., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą Kancelaria (...) (zleceniobiorca), zawarła z J. S., prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą (...).C. (zleceniodawcą), umowę o wykonywanie usług prawnych.

Przekazanie zlecenia zleceniobiorcy miało następować w drodze pisemnej dyspozycji złożonej przez zleceniodawcę, w szczególności na podstawie druku zlecenia lub drogą elektroniczną (e-mail) w dacie złożenia tej dyspozycji – podpisania zlecenia lub przesłania go e-mailem (§1 ust. 4 i 5 umowy).

(...) prawna obejmowała udzielanie porad prawnych, przygotowanie opinii prawnych, tworzenie projektów umów i innych zamówionych przez zleceniodawcę dokumentów, dokonywanie zmian we wpisach do Krajowego Rejestru Sądowego, obsługę w siedzibie zleceniodawcy oraz inne zlecenia o charakterze obsługi prawnej (§2 ust. 1).

Zgodnie z umową zleceniobiorca miał też reprezentować zleceniodawcę przed sądami powszechnymi we wszystkich instancjach oraz w postępowaniu egzekucyjnym (§3 ust. 1 umowy).

W przypadku obsługi prawnej strony miały ustalić indywidualne zasady wykonania i odpłatności. Zleceniodawca miał uiszczać w zależności od przedmiotu zlecenia opłatę w wysokości:

-

50 zł z tytułu zlecenia sprawy, gdzie wartość dochodzonego roszczenia nie przekraczała kwoty 1500 zł,

-

100 zł z tytułu zlecenia sprawy, gdzie wartość dochodzonego roszczenia przekraczała kwotę 1500 zł,

-

według indywidualnych ustaleń w przypadku innych zleceń z zakresu obsługi prawnej.

Za cenę ustaloną według indywidualnych ustaleń strony przyjmowały cenę zaakceptowaną (pisemnie lub pocztą elektroniczną) przez zleceniodawcę (§5 ust. 1-2 umowy).

W sprawach o roszczenia pieniężne zleceniodawca zobowiązał się płacić na rzecz zleceniobiorcy prowizję od każdej kwoty, o jaką zmniejszyła się wierzytelność zleceniodawcy, w wysokości 15% (w sprawach, gdzie wartość dochodzonego roszczenia nie przekraczała kwoty 1500 zł) oraz 10% (w sprawach, gdzie wartość dochodzonego roszczenia przekraczała kwotę 1500 zł).

Wynagrodzeniem zleceniobiorcy miały być również zasądzone koszty zastępstwa procesowego i egzekucyjnego, z wyjątkiem zleceń zakończonych wydaniem postanowienia o bezskuteczności egzekucji. Koszty zastępstwa procesowego podlegały zaspokojeniu w pierwszej kolejności (§5 ust. 10 umowy).

Do wszystkich opłat miał zostać doliczony podatek VAT według stawki obowiązującej w dniu wystawienia faktury (§5 ust. 14 umowy).

Umowa została zawarta na czas nieokreślony, a jej rozwiązanie wymagało formy pisemnej (pod rygorem nieważności) z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, liczonego od pierwszego dnia następnego miesiąca.

Wypowiedzenie umowy nie było równoznaczne z wypowiedzeniem pełnomocnictwa procesowego lub egzekucyjnego, a także z zakończeniem lub wycofaniem zlecenia. W takim przypadku zleceniobiorca miał kontynuować realizację przekazanych zleceń na zasadach określonych w umowie (§6 ust. 2 umowy).

Zakończenie zlecenia następowało w chwili:

-

sporządzenia opinii prawnej, projektu umowy lub innego zleconego dokumentu,

-

prawomocnego zakończenia postępowania sądowego, egzekucyjnego lub administracyjnego,

-

odzyskania wierzytelności przez zleceniodawcę w toku negocjacji, postępowania sądowego i egzekucyjnego z zastrzeżeniem, że każde zmniejszenie wierzytelności zleceniodawcy dokonane w terminie do trzech miesięcy od daty zakończenia zlecenia miało być traktowane jako efekt pracy zleceniobiorcy,

-

upływu terminu 60 dni w przypadku działań windykacyjnych,

-

wycofania zlecenia.

Przez wycofanie zlecenia należało rozumieć rezygnację ze zlecenia, nienadesłanie dokumentacji albo pełnomocnictwa umożliwiającego prowadzenie zlecenia, nieudzielanie pełnomocnictwa lub nieuiszczenie opłat wynikających z umowy.

W razie wycofania lub rezygnacji ze zlecenia przez zleceniodawcę zleceniobiorca nie był zobowiązany do zwrotu wynagrodzenia (§6 ust. 5 umowy).

W przypadku wycofania sprawy po skierowaniu pozwu do postępowania sądowego zleceniodawca zobowiązany był zapłacić zleceniobiorcy opłatę dodatkową w wysokości:

-

minimalnych kosztów zastępstwa procesowego, jeżeli wycofanie nastąpiło przed wydaniem orzeczenia w sprawie,

-

zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego, jeżeli wycofanie nastąpiło po wydaniu orzeczenia w sprawie (§6 ust. 6 umowy).

Wszelkie zmiany umowy wymagały formy pisemnej (aneksu) pod rygorem nieważności.

Wszelkie płatności z tytułu przedmiotowej umowy miały być realizowane na rachunek zleceniobiorcy z góry, w terminie 14 dni od daty wystawienia faktury (§7 ust. 11 umowy).

(dowód: bezsporne;

umowa z dnia 16.05.2012 roku – k. 9-12)

W trakcie realizacji umowy strony modyfikowały warunki współpracy oraz sposób rozliczeń. W szczególności w 2013 roku zleceniobiorca ustalił z małżonkiem zleceniodawcy (Ł. S.), że będzie mu przysługiwać prowizja w wysokości 4% (w sprawach z zakresu najmu pojazdów zastępczych) oraz 5% (w sprawach z zakresu szkód osobowych), jednak stosowny aneks do umowy ostatecznie nie został podpisany.

Początkowo zleceniobiorca wystawiał zleceniodawcy faktury VAT z uwzględnieniem powyższych ustaleń. Ponadto zleceniobiorca informował zleceniodawcę o stanie prowadzonych spraw, przesyłając odpowiednie zestawienia tabelaryczne.

Po pewnym czasie (około 2014 roku) współpraca między stronami przestała układać się poprawnie. Zleceniodawca w korespondencji elektronicznej kierowanej do zleceniobiorcy wskazywał na liczne nieprawidłowości w prowadzonych sprawach oraz dawał wytyczne co do dalszego postępowania.

Dodatkowo pomiędzy stronami powstał spór na tle rozliczeń finansowych. Zleceniobiorca zaczął bowiem wystawiać kolejne faktury VAT z uwzględnieniem prowizji w wysokości 10% (ustalonej w pisemnej umowie), czego z kolei nie zaakceptował zleceniodawca, który domagał się ich korekty i odmówił zapłaty.

Ostatecznie zleceniobiorca oświadczył, że ustalenia poczynione z Ł. S. nie były wiążące, ponieważ zleceniodawca nigdy nie potwierdził, aby działał on w jego imieniu.

(dowód: faktury VAT – k. 127-138 i 204-248;

korespondencja mejlowa – k. 107-113, 139-149, 249, 1027-1064 i 1108-1147;

protokół – k. 1065-1071)

Z uwagi na brak zapłaty przez zleceniodawcę należności wynikających z wystawionych faktur VAT zleceniobiorca po otrzymaniu od ubezpieczycieli kwot należnych zleceniodawcy nie przekazał mu ich, ale w okresie od października 2014 roku do lutego 2015 roku skierował do zleceniodawcy oświadczenia o potrąceniu przysługujących mu wierzytelności z tytułu należnego wynagrodzenia za obsługę prawną z kwotami otrzymanymi od ubezpieczycieli.

(dowód: oświadczenia o potrąceniu i umowy cesji – k. 1080-1098)

W piśmie z dnia 11 lutego 2015 roku zleceniodawca oświadczył, że w trybie natychmiastowym wypowiada zleceniobiorcy umowę z dnia 16 maja 2012 roku z powodu utraty zaufania, wykonywania zlecenia w sposób sprzeczny z umową, podejmowania działań na szkodę zleceniodawcy, w szczególności poprzez przejmowanie klientów przekazanych przez zleceniodawcę w celu ich bezpośredniej obsługi z pominięciem zleceniodawcy, a także ujawnienia i wykorzystania powierzonych w zaufaniu i tajemnicy informacji oraz dokumentów.

Jednocześnie zleceniodawca oświadczył, że wypowiada zleceniobiorcy wszelkie udzielone pełnomocnictwa do reprezentowania we wszystkich postępowaniach przed sądami powszechnymi i administracyjnymi, a także do reprezentowania przed wszystkimi władzami, urzędami, instytucjami, organami egzekucyjnymi oraz zwalnia zleceniobiorcę z obowiązku, o którym mowa w art. 94 §2 k.p.c., a także wezwał zleceniobiorcę do zwrotu wszystkich przekazanych akt i dokumentów.

(dowód: bezsporne;

pismo z dnia 11.02.2015 roku – k. 13)

w sprawie IV GC upr (...):

W dniu 20 lutego 2015 roku zleceniobiorca obciążył zleceniodawcę (na podstawie §6 ust. 6 umowy z dnia 16 maja 2012 roku) notami księgowymi (z terminem płatności w dniu 27 lutego 2015 roku) o następujących numerach:

-

(...) na kwotę 1200 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/933, dotyczącej B. K.,

-

(...) na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/975, dotyczącej P. K.,

-

(...) na kwotę 1200 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/976, dotyczącej K. P. (1),

-

(...) na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/977, dotyczącej Z. P.,

-

(...) na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/978, dotyczącej P. B. (1),

-

(...) na kwotę 180 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/982, dotyczącej P. P.,

-

(...) na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/983, dotyczącej T. N.,

-

(...) na kwotę 180 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/987, dotyczącej J. D..

(dowód: bezsporne;

dokumenty – k. 22-38;

noty księgowe – k. 14-21)

w sprawie IV GC upr (...):

W dniu 20 lutego 2015 roku zleceniobiorca obciążył zleceniodawcę (na podstawie §6 ust. 6 umowy z dnia 16 maja 2012 roku) notami księgowymi (z terminem płatności w dniu 27 lutego 2015 roku) o następujących numerach:

-

(...) na kwotę 1200 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej J. K.,

-

(...) na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej E. i A. W.,

-

(...) na kwotę 1200 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej M. i G. K.,

-

(...) na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej R. O.,

-

(...) na kwotę 180 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej A. K.,

-

(...) na kwotę 180 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej I. S.,

-

(...) na kwotę 1200 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej M. S..

(dowód: bezsporne;

dokumenty – k. 292-299;

noty księgowe – k. 285-291)

w sprawie IV GC upr (...):

W dniu 20 lutego 2015 roku zleceniobiorca obciążył zleceniodawcę (na podstawie §6 ust. 6 umowy z dnia 16 maja 2012 roku) notami księgowymi (z terminem płatności w dniu 27 lutego 2015 roku) o następujących numerach:

-

(...) na kwotę 1200 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej K. A.,

-

(...) na kwotę 180 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej G. D.,

-

(...) na kwotę 60 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej I. P.,

-

(...) na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej B. S.,

-

(...) na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej R. A.,

-

(...) na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/1270, dotyczącej (...) S.A.,

-

(...) na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej A. B.,

-

(...) na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej Z. W.,

-

(...) na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS (...), dotyczącej K. P. (2).

(dowód: bezsporne;

dokumenty – k. 543-552;

noty księgowe – k. 534-542)

w sprawie IV GC upr (...):

W dniu 20 lutego 2015 roku zleceniobiorca obciążył zleceniodawcę (na podstawie §6 ust. 6 umowy z dnia 16 maja 2012 roku) notami księgowymi (z terminem płatności w dniu 27 lutego 2015 roku) o następujących numerach:

-

8/02/2015 na kwotę 1200 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/776, dotyczącej P. B. (2),

-

9/02/2015 na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/779, dotyczącej M. W.,

-

10/02/2015 na kwotę 180 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/844, dotyczącej P. D.,

-

11/02/2015 na kwotę 1200 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/845, dotyczącej K. Z.,

-

13/02/2015 na kwotę 180 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/847, dotyczącej M. D.,

-

15/02/2015 na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/849, dotyczącej (...) spółki z o.o.,

-

17/02/2015 na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/859, dotyczącej M. van zon L.,

-

18/02/2015 na kwotę 600 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/860, dotyczącej (...) S.A.

(dowód: bezsporne;

dokumenty – k. 749-761;

noty księgowe – k. 741-748)

w sprawie IV GC upr (...):

W dniu 20 lutego 2015 roku zleceniobiorca obciążył zleceniodawcę (na podstawie §6 ust. 6 umowy z dnia 16 maja 2012 roku) notą księgową (z terminem płatności w dniu 27 lutego 2015 roku) o numerze 12/02/2015 na kwotę 2400 zł z tytułu odszkodowania za wycofanie sprawy PS/846, dotyczącej I. S..

(dowód: bezsporne;

dokument – k. 1199;

nota księgowa – k. 1198)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwa w połączonych sprawach nie zasługiwały na uwzględnienie.

Bezsporne we wszystkich sprawach było podpisanie (zawarcie) przez strony umowy z dnia 16 maja 2012 roku oraz jej wypowiedzenie przez pozwaną w piśmie z dnia 11 lutego 2015 roku. Bezsporne było także to, że powódka wystawiła pozwanej szereg not księgowych, w których obciążyła ją kwotami odszkodowań za wycofanie poszczególnych spraw prowadzonych przez powódkę na podstawie zawartej umowy. Istota sporu w połączonych sprawach sprowadzała się do tego, czy zgodnie z zawartą umową (a ściślej zgodnie z jej §6 ust. 6) pozwana była zobowiązana do zapłaty na rzecz powódki opłat dodatkowych z tytułu wycofania spraw po skierowaniu pozwów do postępowania sądowego.

Na wstępie należy zauważyć, że zawarta przez strony umowa była umową o świadczenie usług, do której należy odpowiednio stosować przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.). Trzeba przy tym zauważyć, że odesłanie z art. 750 k.c. znajduje zastosowanie wówczas, gdy przedmiotem umowy jest dokonanie czynności faktycznej jako usługi, a nie jest ona ponadto unormowana w innych przepisach. Skoro zatem powódka w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa zobowiązała się do wykonywania określonych czynności faktycznych (polegających na świadczeniu usług prawnych), natomiast pozwana zobowiązała się do zapłaty wynagrodzenia za wykonane czynności, to umowa zawarta przez strony była umową o świadczenie usług.

Trzeba w tym miejscu także przypomnieć, że postępowanie cywilne ma charakter kontradyktoryjny, czego wyrazem jest przede wszystkim dyspozycja art. 232 k.p.c., określająca obowiązek stron do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, co z kolei jest potwierdzeniem reguły zawartej w art. 6 k.c., wyznaczającej sposób rozłożenia ciężaru dowodu. Podkreślić należy, że zasady art. 6 k.c. i 232 k.p.c. nie określają jedynie zakresu obowiązku zgłaszania dowodów przez strony, ale rozumiane muszą być przede wszystkim i w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na niej spoczywał. Zaznaczyć także należy, że nie jest rzeczą Sądu poszukiwanie za stronę dowodów przez nią nie wskazanych, mających na celu udowodnienie jej twierdzeń (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76). Dopuszczenie dowodów z urzędu jest bowiem prawem, a nie obowiązkiem Sądu, z którego to prawa powinien szczególnie ostrożnie korzystać, tak by swym działaniem nie wspierać żadnej ze stron procesu. Faktycznie działanie Sądu z urzędu powinno ograniczać się tylko do sytuacji, gdy strona działa bez fachowego pełnomocnika i dodatkowo jest nieporadna. Z zasady nie dotyczy to więc przedsiębiorcy, którego profesjonalizm powinien obejmować także sferę funkcjonowania w obrocie prawnym.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że zgodnie z ogólną regułą, wyrażoną w art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Wskazana zasada oznacza, że powód składając pozew powinien udowodnić fakty, które w jego ocenie świadczą o zasadności powództwa. Udowodnienie faktów może nastąpić przy pomocy wszelkich środków dowodowych przewidzianych przez kodeks postępowania cywilnego. Nie ulega także wątpliwości, że co do zasady to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia twierdzeń zawartych w pozwie, bowiem to on domaga się zapłaty i powinien udowodnić zasadność swojego roszczenia. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być jednak pojmowana w ten sposób, że ciąży on zawsze na powodzie. W zależności od rozstrzyganych w procesie kwestii faktycznych i prawnych ciężar dowodu co do pewnych faktów będzie spoczywał na powodzie, co do innych z kolei – na pozwanym.

Nie ulega przy tym wątpliwości, że w niniejszej sprawie co do zasady to na powódce spoczywał ciężar udowodnienia istnienia dochodzonych w pozwach roszczeń.

Trzeba w tym miejscu jednak podkreślić, że roszczenia powódki wynikające z wystawionych not księgowych wystawionych na podstawie §6 ust. 6 umowy z dnia 16 maja 2012 roku (a co za tym idzie interpretacja i wykładnia postanowień tej umowy) stanowiły już przedmiot sądowego rozpoznania i rozstrzygnięcia. W prawomocnych wyrokach (między innymi w sprawach o sygn. akt IV GC upr 1361/17, IV GC upr (...), IV GC upr (...) czy IV GC upr (...)) tutejszy Sąd przesądził już bowiem kwestię interpretacji wskazanych zapisów umowy uznając, że zobowiązanie do zapłaty na rzecz powódki opłat dodatkowych z tytułu wycofania spraw po skierowaniu pozwów do postępowania sądowego uzależnione było od czynności cofnięcia pozwu, a nie od wypowiedzenia zlecenia czy cofnięcia zlecenia.

Nie ulega przy tym wątpliwości, że w takiej sytuacji w niniejszych połączonych sprawach miała zastosowanie wynikająca z art. 365 §1 k.p.c. zasada mocy wiążącej prawomocnego wyroku sądowego. Zgodnie z powyższym przepisem orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i organy państwowe. W praktyce oznacza to, że sąd obowiązany jest uznać, że kwestia prawna, która była już przedmiotem rozstrzygnięcia w innej sprawie, a która ma znaczenie prejudycjalne w sprawie przez niego rozpoznawanej, kształtuje się tak, jak to przyjęto w prawomocnym wcześniejszym wyroku. W przeciwnym razie wyroki sądowe miałyby walor jedynie opiniujący, a nie stanowczy. Tym samym skutkiem zasady mocy wiążącej prawomocnego wyroku jest to, że przesądzenie we wcześniejszym wyroku kwestii o charakterze prejudycjalnym oznacza, że w procesie późniejszym ta kwestia nie może być już w ogóle badana. Chodzi tu zatem o ograniczenie dowodzenia faktów (objętych prejudycjalnym orzeczeniem), a nie tylko o ograniczenie poszczególnych środków dowodowych. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lipca 2002 roku, V CKN 1110/00, LEX nr 74492.

Tym samym skoro kwestia interpretacji (wykładni) umowy z dnia 16 maja 2012 roku (w szczególności jej §6 ust. 6) została już przesądzona prawomocnymi wyrokami tutejszego Sądu (w sprawach IV GC upr (...), IV GC upr (...), IV GC upr (...) czy IV GC upr (...)), to w toczących się (niniejszych) postępowaniach (połączonych sprawach), które w istocie dotyczyły tożsamych roszczeń (ale z tytułu kolejnych zleceń), nie można było dowodzić, że poszczególnym zapisom łączącej strony umowy należało nadać inne znaczenie (inne niż w prawomocnie rozstrzygniętych sprawach).

Jak już wyżej wskazano zgodnie z art. 365 §1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach przewidzianych w ustawie także inne osoby. Trzeba przy tym podkreślić, że co do zasady moc wiążąca wyroku dotyczy związania treścią jego sentencji, a nie uzasadnienia (tak na przykład Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 17 grudnia 1976 roku, III PR 187/76, OSP 1978, nr 3, poz. 45; z dnia 13 października 2005 roku, I CK 217/05, LEX nr 187004 czy z dnia 13 stycznia 2000 roku, II CKN 655/98, LEX nr 51062). Nie ulega jednak wątpliwości, że w niektórych przypadkach (szczególnie przy orzeczeniach oddalających powództwo, gdy z sentencji nie wynika zakres przedmiotowy rozstrzygnięcia) doniosłe i wiążące mogą być również motywy rozstrzygnięcia zawarte w uzasadnieniu orzeczenia, szczególnie ustalenia prejudycjalne Sądu, prowadzące do oddalenia powództwa (tak również Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 15 lutego 2007 roku, II CSK 452/06, OSNC-ZD 2008, nr 1, poz. 20; z dnia 8 marca 2010 roku, II PK 258/09, LEX nr 589980; z dnia 29 września 2011 roku, IV CSK 652/10, LEX nr 1129162 czy w uchwale z dnia 4 grudnia 2009 roku, III CZP 97/09, OSNC 2010, nr 6, poz. 88). Sąd nie jest bowiem związany ustaleniami wynikającymi z uzasadnienia orzeczenia jedynie w takim zakresie, w jakim nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia zawartego w wyroku. Jest natomiast związany wskazanymi w uzasadnieniu ustaleniami, mającymi wpływ na końcowe rozstrzygnięcie, w szczególności ustaleniami prejudycjalnymi, których skutkiem było wydanie określonego wyroku (tak też Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 marca 2003 roku, III CZP 97/02, OSNC 2003, nr 12, poz. 160).

Należy także wskazać, że co do zasady prawomocność materialna orzeczenia wyraża się w nakazie przyjmowania przez Sądy rozstrzygające inne sprawy, że w danej sytuacji stan prawny przedstawia się tak, jak to wynika z wcześniejszego orzeczenia Sądu, przy czym również dla określenia granic prawomocności materialnej orzeczenia mogą mieć znaczenie wskazane wyżej okoliczności objęte jego uzasadnieniem (tak na przykład Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 15 lutego 2007 roku, II CSK 452/06, OSNC-ZD 2008, nr 1, poz. 20 i z dnia 19 października 2012 roku, V CSK 485/11, LEX nr 1243099).

Biorąc zatem powyższe okoliczności pod uwagę prawomocność materialna wyroków (wydanych przez tutejszy Sąd w sprawach o sygn. akt IV GC upr 1361/17, IV GC upr (...), IV GC upr (...) czy IV GC upr (...)) oznacza, że wyroki te nie mogą zostać zmienione ani uchylone, a w sprawach o dalsze (kolejne, inne) roszczenia, wynikające z tego samego stosunku prawnego, nie jest możliwe odmienne uregulowanie i ocenienie tego samego stosunku prawnego (w tych samych okolicznościach faktycznych i prawnych) między tymi samymi stronami. Oznacza to tym samym, że Sąd nie może, w niezmienionych okolicznościach, orzec odmiennie o interpretacji (wykładni) konkretnego postanowienia umownego, w tym przypadku §6 ust. 6 umowy (tak również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 29 marca 1994 roku, III CZP 29/94, LEX nr 84472 czy w wyroku z dnia 24 października 2013 roku, IV CSK 62/13, LEX nr 1396775).

Ustalając stan faktyczny i wydając rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie Sąd oparł się na przedstawionych przez strony dokumentach prywatnych, których treść co do zasady nie była kwestionowana.

Ponieważ w niniejszej sprawie brak było niewyjaśnionych faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, nie było także żadnych podstaw do przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron (art. 299 k.p.c.). Dodatkowo z uwagi na treść art. 365 k.p.c. brak było jakichkolwiek podstaw do prowadzenia postępowania dowodowego na okoliczności przesądzone już w prawomocnie rozstrzygniętych sprawach IV GC upr (...), IV GC upr (...), IV GC upr (...) czy IV GC upr (...), którymi tutejszy Sąd był związany.

Biorąc zatem wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę skoro powódka w żaden sposób nie wykazała, aby roszczenia wywiedzione z §6 ust. 6 umowy były uzasadnione (powódka nie udowodniła, że w sprawach, w których wystawiła noty księgowe, doszło do cofnięcia powództw), to roszczenia w poszczególnych połączonych sprawach nie mogły zasługiwać na uwzględnienie. Dlatego też na podstawie art. 734 k.c., art. 735 §1 k.c. i art. 746 k.c. w zw. z art. 750 k.c. oraz umową łączącą strony, a także art. 365 k.p.c. orzeczono jak w punktach I-V wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Mając na względzie wynik połączonych spraw pozwanej należał się zwrot kosztów procesu, na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 4800 zł, ustalone zgodnie z §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015, poz. 1800 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w niniejszej sprawie.

Trzeba w tym miejscu wskazać, że zgodnie z art. 109 §2 k.p.c. orzekając o wysokości przyznanych stronie kosztów procesu, Sąd bierze pod uwagę celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na charakter sprawy. Przy ustalaniu kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, Sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.

Zasądzając koszty zastępstwa procesowego w wysokości 4800 zł, Sąd miał przy tym na uwadze nakład pracy pełnomocnika (pełnomocników) oraz okoliczność, że złożone sprzeciwy od nakazów zapłaty były właściwie identyczne. Dlatego też w takiej sytuacji nakład pracy pełnomocnika uzasadniał przyznanie kosztów w wysokości adekwatnej do wartości przedmiotu sporu w połączonych sprawach.