Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lipca 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny i Własności Intelektualnej

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Mikołaj Tomaszewski

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Surażyńska

po rozpoznaniu w dniu 20 lipca 2021 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

przeciwko A. D., syndykowi masy upadłości W. D.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 8 sierpnia 2019 r. sygn. akt XVIII C 1727/18

I.  oddala apelacje;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 8.100 zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania apelacyjnego.

Mikołaj Tomaszewski

Niniejsze pismo nie wymaga podpisu własnoręcznego na podstawie § 21 ust. 4 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym.

starszy sekretarz sądowy
Joanna Forycka

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych A. D., W. Z. i W. D. 719 842,32 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości 10% rocznie od kwoty 687 428,37 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 13 lipca 2018 r. sygn. akt XVIII Nc 112/18 orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie pozwana A. D. zaskarżyła nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W. D. złożył sprzeciw, w którym żądał oddalenia powództwa w całości. W. Z. sprzeciwu nie złożył.

Wyrokiem z dnia 8 sierpnia 2019r. Sąd Okręgowy w Poznaniu:

1)  Zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda 716 643,19 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości 10 procent rocznie od 687 428,37 zł od 05 kwietnia 2018 roku do dnia zapłaty;

2)  w pozostałej części powództwo oddalił;

3)  kosztami procesu obciążył w całości pozwanych i na tej podstawie zasądza od nich solidarnie na rzecz powoda 46 810 zł, w tym 10 800 zł jak zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

W motywach rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy wskazał, że (...) SA w W. 9 czerwca 2008 r. zawarł A. D. i W. D. umowę kredytu hipotecznego nr (...). Poręczenie dał W. Z..

W § 2 ust. 1 i ust. 2 umowy wskazano, że wysokość udzielanego kredytu wynosi 770 000 zł, a jego przeznaczeniem są potrzeby własne kredytobiorców. Kredyt został udzielony na 419 miesięcy od dnia zawarcia umowy (§ 2 ust. 4).

W § 5 ust. 1 zd. 1. umowy uregulowano, że (...) SA pobiera odsetki od kredytu według zmiennej stopy procentowej, w stosunku rocznym, której wysokość jest ustalana w dniu rozpoczynającym pierwszy i kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania stawki referencyjnej, jako suma stawki referencyjnej i stałej marży dodatkowej.

W § 6 ust. 1 zd. 1. umowy wskazano, że od dnia wpłaty (...) SA pobiera odsetki od kredytu wg stałej stopy procentowej, w stosunku rocznym, której wysokość jest ustalana w dniu rozpoczynającym pierwszy i kolejne dwuletnie okresy obowiązywania stawki referencyjnej, jako suma stawki referencyjnej (...) i stałej marży.

W § 7 ust. 1 umowy ustalono, że zmiana wysokości stawki referencyjnej powoduje zmianę wysokości oprocentowania kredytu o taką samą liczbę punktów procentowych.

W § 7 ust. 2 umowy podano, że marża dodatkowa jest pobierana w przypadku bilansowania, przez pierwszy i kolejne 3-letnie okresy kredytowania, licząc od dnia zawarcia umowy.

W § 8 ust. 1 umowy wskazano, że odsetki będą obliczane miesięcznie od kwot zadłużenia z tytułu kredytu /podstaw oprocentowania kredytu/ według obowiązującej w tym okresie zmiennej /stałej/ stopy procentowej dla kredytu począwszy od dnia następnego po dniu wypłaty kredytu albo pierwszej transzy do dnia spłaty kredytu włącznie.

Odsetki miały być liczone w odstępach jednodniowych (§ 8 ust. 2 umowy).

W § 18 ust. 1 umowy uregulowano, że kredytobiorca jest zobowiązany do spłat całości wynikającego z umowy zadłużenia w terminie, o którym mowa w § 7 ust. 1 (...).

W § 18 ust. 2 umowy podano, że kredytobiorca jest zobowiązany do spłat kredytu w ratach kapitałowo-odsetkowych, płatnych w terminie, o którym mowa w § 7 ust. 6 (...), zgodnie z zawiadomieniami o wysokości raty kredytu, doręczanymi kredytobiorcy i poręczycielom.

W § 19 ust. 1 umowy ustalono, że w przypadku karencji w spłacie kredytu, o której mowa § 7 ust. 2 (...), kredytobiorca będzie spłacał miesięczne należne (...) SA odsetki, naliczane od dnia następującego po dniu wypłaty kredytu albo pierwszej transzy do dnia w którym kończy się okres karencji, o którym mowa w § 7 ust. 2 (...).

W § 34 umowy strony przyjęły, że (...) SA zawiadamia kredytobiorcę pisemnie, listem zwykłym, o kwocie należności z tytułu zaległej i kolejnej raty spłaty kredytu, wysyłając przypomnienie.

W § 35 ust. 1 umowy ustalono, że za każdy dzień kalendarzowy w okresie utrzymywania się zadłużenia przeterminowanego z tytułu kredytu, (...) SA pobiera odsetki według obowiązującej w tym okresie zmiennej stopy procentowej dla kredytów przeterminowanych i kredytów postawionych, po upływie terminu wypowiedzenia, w stan natychmiastowej wymagalności, zwanej dalej „stopą procentową dla kredytów przeterminowanych".

Stopa procentowa dla kredytów przeterminowanych w stosunku rocznym jest równa czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Zmiana stopy procentowej jest uzależniona od zmiany stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (§ 35 ust. 2 umowy).

W rozdziale 7 umowy ustalono warunki wypowiedzenia, rozwiązania i odstąpienia od umowy

W § 40 wskazano, że (...) SA może wypowiedzieć umowę w części dotyczącej warunków spłaty w przypadku m.in. (1) niedokonania przez Kredytobiorcę spłaty dwóch kolejnych rat kredytu w terminach określonych przez (...) SA w wysłanych do kredytobiorcy i poręczycieli dwóch kolejnych przypomnieniach, o których mowa w § 34 (...), (2) naruszenia przez Kredytobiorcę postanowień umowy (3 i dalsze...).

W § 41 ust. 1 uregulowano, że (...) SA powiadamiani o wypowiedzeniu umowy kredytobiorcę i osoby, o których mowa w § 34 ust. 2 (...), poprzez doręczenie wypowiedzenia

1) osobiście, za potwierdzeniem odbioru lub

2) listem poleconym- za zwrotnym potwierdzeniem odbioru

Okres wypowiedzenia ustalono na 30 dni, licząc od dnia następnego po dniu doręczenia kredytobiorcy wypowiedzenia umowy (§ 41 ust. 2 umowy).

Kredytobiorca wyraża zgodę na uznanie za doręczone wypowiedzenia umowy, wysłanego przez bank listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru na ostatnio wskazany adres kredytobiorcy, w razie zwrotu listu do banku (§ 41 ust. 4 umowy).

Za datę doręczenia wypowiedzenia umowy uznaje się dzień:

1) doręczenia wypowiedzenia osobiście lub listem poleconym,

2) pierwszego awizowania niedoręczonego wypowiedzenia wysłanego w sposób, o którym mowa w ust. 3.

Pozwani nie spłacali kredytu zgodnie z umową. Pozwani mieli regulować raty w wysokości 3334,60 zł. W 2017 r. ich zaległość wzrosła do 16 749,83 zł, wobec czego kredytodawca wypowiedział umowę pismami z 20 października 2017 r. Termin wypowiedzenia określił na 30 dni od dnia doręczenia pisma. Wyjaśniono, w tych pismach, że brak spłaty całości zadłużenia do dnia upływu terminu wypowiedzenia spowoduje, że od dnia następnego po dniu, w którym upłynie termin wypowiedzenia, kwota wszystkich zobowiązań z umowy stanie się wymagalna i przeterminowana. Pozwany W. D. odebrał wypowiedzenie 30 października 2017 r. A. D. - 26 października 2017 r.

Pozwani nie zapłacili całości zobowiązań w terminie wypowiedzenia. Bank wezwał ich zatem do zapłaty 701747,02 zł pismem z 6 grudnia 2017 r.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Okręgowy wskazał, że powództwo zasługuje na uwzględnienie w znacznej części.

Strony zawarły umowę kredytu. Kredytobiorcy nie wywiązywali się ze swojego obowiązku i nie uiszczali rat, co doprowadziło do powstania zaległości w wysokości 9799,07 zł (odsetki z rat kapitałowo-odsetkowych), i 6828,14 zł (kapitał z rat kapitałowo- odsetkowych), łącznie 16 627,21 zł (k. 33).

Zgodnie z umową powyższe uzasadniało wypowiedzenie umowy. Na pozwanych ciążył obowiązek wykazania, że zapłacili kredyt i do zaległości nie doszło, ewentualnie, że nie doszło do zaległości w takim rozmiarze, że uzasadniało to wypowiedzenie kredytu. Z dokumentów w aktach sprawy wynika, że pozwani takiego dowodu nie przeprowadzili. Pozwani mieli regulować raty w wysokości 3334,60 zł. Zaległość na dzień wypowiedzenia przekraczała znacznie dwukrotność raty miesięcznej.

Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy doręczone kredytobiorcom 26 i 30 października 2017 r. skutkowały rozwiązaniem umowy z dniem 30 listopada 2017 r. Z tym dniem stała się wymagalna, oprócz rat kapitałowo -odsetkowych zapadłych do tej daty oraz odsetek za opóźnienie w zapłacie rat - całość kapitału. Przed wypowiedzeniem skierowano do pozwanych wezwanie do zapłaty w terminie 14 dni z pouczeniem o możliwości restrukturyzacji zadłużenia.

Zarzut, że wypowiedzenie było bezskuteczne z uwagi na brak wcześniejszego przypomnienia (zgodnie z § 34 umowy) sąd oddalił. Powód wykazał bowiem, że przed złożeniem oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kierował do pozwanych takie przypomnienia.

Sąd oddalił również zarzut, że wypowiedzenie było bezskuteczne z uwagi na to, że było złożone z zastrzeżeniem warunku.

W treści wypowiedzenia kredytodawca zawarł informację, że spłata zadłużenia przed upływem terminu wypowiedzenia skutkować będzie utratą mocy przez wypowiedzenie.

W ocenie sądu taki sposób wypowiedzenia umowy jest dopuszczalny. Miało ono stanowczy charakter, precyzyjnie wskazywało podstawy wypowiedzenia i jego skutki. Bank uzależnił dalsze trwanie umowy od zachowania dłużnika. Zastrzeżenie, że spłata zaległych zobowiązań spowoduje utratę mocy przez wypowiedzenie z obiektywnego punku widzenia była dla dłużnika korzystna i wyrażała chęć kredytodawcy kontynuowania umowy - po uregulowaniu przez dłużników zaległości. Zatem losy umowy zostały uzależnione ostatecznie od zachowania kredytobiorców, a nie od zdarzenia przyszłego i niepewnego, na które nie mieli wpływu, to jest w rozumieniu art. 89 k.c. (powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego, chyba że taką możliwość wyłącza ustawa albo właściwość czynności prawnej).

Zarzut, że roszczenie powoda nie zostało wykazane co do zasady jest w świetle ustaleń sądu oczywiście bezzasadny. Co do zasady kredytodawcy przysługuje bowiem roszczenie o zwrot kredytu po wypowiedzeniu umowy, co wynika nie tylko z prawa bankowego, ale i umowy.

Bezpodstawny okazał się także zarzut niewiarygodności dowodów w postaci dokumentów prywatnych przedłożonych przez powoda w postaci wyciągów z rachunku bankowego, za pomocą którego spłacano kredyt.

Powód przedstawił wydruk z systemu bankowego za okres od 31 października 2008 r. do 27 września 2018 r. Pozwana A. D. nie sformułowała żadnych konkretnych zarzutów przeciwko wiarygodności tego dowodu. Rachunki bankowe prowadzi się w formie zapisów w systemie komputerowym. Nie wiadomo dlaczego rejestr wszystkich, nawet najdrobniejszych operacji finansowych na rachunku bankowym, miałby być niewiarygodny. Zarzut, że są to wydruki niewiadomego pochodzenia jest zatem zupełnie chybiony. Wracając do skutków wypowiedzenia należy stwierdzić zatem, że z upływem 30 dni od doręczenia wypowiedzenia (30.10.2017 r.) umowa uległa rozwiązaniu, a zatem z końcem 30 listopada 2017 r. Cały kapitał do spłaty stał się zatem wymagalny i to zarówno kapitał mieszczący się w ratach zapadłych przed wypowiedzeniem, jak i ten przypadający do zapłaty na skutek rozwiązania umowy - łącznie 687 428,37 zł. Przed dniem rozwiązania umowy stały się wymagalne również odsetki kapitałowe, które powód naliczał w ratach (kapitało- odsetkowych) w wysokości 9799,07 zł. Łącznie zaległość ta wynosi zatem 697 227,44 zł i z dniem 1 grudnia 2017 r. stała się wymagalna w całości. Od 1 grudnia 2017 r. powodowi przysługuje prawo do naliczania odsetek od przeterminowanej zaległości. Wysokość tych odsetek strony określiły w umowie na 10 procent. Nie jest ona wyższa od odsetek maksymalnych za opóźnienie. Pozwana nie przedstawiła dowodu zapłaty kredytu w wyższej wysokości niż wynikało to z dokumentów przedstawionych przez powoda. Ciężar wykazania, że kredyt został spłacony w całości lub w części spoczywa na kredytobiorcy (pozwanych), a to zgodnie z art. 6 k.c.

Wynika z powyższego, że powód mógł dochodzić odsetek za opóźnienie od 1 grudnia 2017 r., a nie 28 listopada 2017 r. Powód dochodził ich za okres do 12 marca 2018 r. Sąd ustalił, że prawidłowa wysokość tych odsetek za ten okres wynosi 19 293,14 zł (od 687 428,37 zł), nie jak błędnie wskazywał powód w piśmie z 1 lutego 2019 r. - 19 587 zł.

Reasumując, w związku z wypowiedzeniem umowy powodowi należy się łącznie 716 643,19 zł (697 227,44 zł, odsetki za okres od 1 grudnia 2017 r. do 12 marca 2018 r. - 19 293,14 zł oraz odsetki za nieterminową zapłatę rat zapadłych przed wypowiedzeniem - 122,61 zł).

Nadto powód domagał się dalszych odsetek za opóźnienie w zapłacie od należności głównej do dnia zapłaty i roszczenie to było uzasadnione. Powód dochodził tychże od 5 kwietnia 2018 r.

Zgodnie z treścią art. 366 § 1. k.c. kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). § 2 powyższego przepisu wskazuje, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. W tak ustalonym stanie faktycznym, sąd uwzględnił powództwo w części i w pkt 1. wyroku zasądził solidarnie od pozwanych A. D. i W. D. na rzecz powoda 716 643,19 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości 10 procent rocznie od 687 428,37 zł od 5 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty; w pozostałej części powództwo oddalając. Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu oparto na przepisach art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na przyznane od pozwanych na rzecz powódki koszty w wysokości 46 810 zł składa się: uiszczona opłata sądowa od pozwu w wysokości 35 993 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 10.800 zł ustalone w oparciu o § 2 pkt 7 i § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (pkt 3 zaskarżonego wyroku). Powyższy wyrok zaskarżyła apelacją pozwana, która powołując się na naruszenie art. 353 ¹ kc w zw. z § 40 i 34 części ogólnej kredytu, art. 233 kpc i art. 233 kpc w zw. z art. 61 § 1 kc, art. 231 kpc w zw. z art. 74 kc, art. 56 kc w zw. z art. 89 kc wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

Sąd Okręgowy na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, ocenionego bez przekroczenia granic określonych treścią art. 233§1 kpc dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz trafnie określił ich prawne konsekwencje. Ustalenia te oraz ich prawną ocenę Sąd Apelacyjny podziela, przyjmując je jako własne.

Wbrew zarzutom apelacji słusznie uznał Sąd Okręgowy, że dokonane przez powoda wypowiedzenie umowy kredytowej spełniało warunki określone w umowie stron, a także czyniło zadość postanowieniem art. 75 c Prawa bankowego, który to bezwzględnie obowiązujący przepis, wprowadzony już po zawarciu przez strony umowy kredytowe uregulował wypowiedzenie umowy kredytowej przez bank w sposób bardziej nawet restrykcyjny i korzystny dla pozwanych niż postanowienia umowy.

Powód przed wypowiedzeniem umowy kredytowej wysyłał do pozwanych przypomnienia, w których jednoznacznie określał harmonogram spłaty kolejnych rat kredytu, ich wysokość, dzień spłaty oraz stan zadłużenia w przypadku spłaty(pisma z 19.09.2017r. k. 169, 171).

W pismach tym powód informował pozwanych o tym, że ostatnią wpłatę na rachunek kredytu zaksięgował w dniu 16.06.2017r. i po jej zaksięgowaniu wystąpiła niedopłata w wysokości 13.361,35 zł, o której niezwłoczne uregulowanie pozwanych poprosił.

Informacje o stanie wymagalnego zadłużenia pozwany przesłał pozwanym także pismami z 22.08.2017r. i 18.08.2017r.k. 173-176).

W pismach z 18.08.2017r. powód poinformował pozwanych o stanie zadłużenia wymagalnego (z rozbiciem na odsetki i kapitał) i niewymagalnego oraz pouczył pozwanych o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia w terminie 14 dni od otrzymania pisma(k. 177-178).

W istocie zatem ww. pisma informowały pozwanych o stanie zadłużenia i uprawnieniach kredytobiorców w sposób dalej nawet idący niż postanowienia § 34 części ogólnej umowy, które wymagały jedynie przekazania pozwanym informacji o kwocie należności zaległej i kolejnej raty spłaty kredytu, przy czym zgodnie z § 34 przypomnienie miało być wysyłane listem zwykłym natomiast powód nadawał przedmiotową korespondencję listami poleconymi.

Powód sukcesywnie już wcześniej przekazywał pozwanym informacje jak w powołanych pismach na czyniąc to w lipcu, czerwcu, maju, kwietniu, marcu i styczniu 2017r. (k. 183- 210).

Powód nie naruszył zatem § 40 części ogólnej umowy ani też art. 75 c Prawa bankowego dokonując wypowiedzenia umowy kredytowej.

Pozwani systematycznie otrzymując zawiadomienia o wysokości kolejnych rat objętych mieli też świadomość tego jakie raty są zaległe.

Sąd Okręgowy nie opierał ustaleń co do zachowania przez powoda procedury wypowiedzenia umowy kredytowej na domniemaniach i niezasadnie zarzuca skarżący naruszenie art. 231 kpc.

Zarzut naruszenia art. 233 kpc (należy założyć, że skarżącemu chodzi o § 1 tego artykułu) jest umotywowany w sposób mało czytelny.

Skarżąca zarzuca, że Sąd Okręgowy nie dopuścił żadnego dowodu na okoliczność skuteczności wypowiedzenia umowy przez powoda.

Taki zarzut nie dotyczy naruszenia art. 233 § 1 kpc, który dotyczy oceny dowodów a nie sposobu ich przeprowadzenia.

Nadto Sąd Okręgowy powołał się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku na korespondencję powoda do pozwanych wskazującą na zachowanie przez niego warunków skutecznego wypowiedzenia umowy, w tym doręczenia oświadczenia w tym przedmiocie za potwierdzeniem odbioru.

Nie zachodzi zarzucane w środku odwoławczym naruszenie art. 61 § 1 kc. Wbrew zarzutom apelacji powód wykazał, że wysłał przedmiotowe pisma zawierające przypomnienie do pozwanych listami poleconymi, co udokumentowały stosowne adnotacje zawarte w treści tych pism z podaniem kodu i numeru przesyłki.

Racjonalne jest zatem domniemanie, że pozwani mogli zapoznać się z treścią tej korespondencji.

Podkreślić należy, że pocztowy dowód nadania listu poleconego nie jest wprawdzie dowodem doręczenia go adresatowi, ale jest dowodem prima facie. Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, że dowód nadania przesyłki stanowi uprawdopodobnienie doręczenia jej adresatowi, który może to domniemanie obalić, wykazując, że nie miał możliwości zapoznania się z jej treścią ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2010 roku, II CSK 454/09). Strona pozwana nie podjęła próby obalenia wskazanego domniemania.

Jak to już wyżej wskazano powołany w środku odwoławczym § 34 przewidywał, że przypomnienie ma być wysłane listem zwykłym; powód zatem natomiast zrobił więcej niż przewidywała umowa i nadał przypomnienia listami poleconymi.

Nieuzasadniony okazał się zarzut naruszenia art. 56 kc w zw. z art. 89 kc poprzez przyjęcie, że dopuszczalnym i skutecznym jest złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy z zastrzeżeniem warunku.

W piśmie zawierającym wypowiedzenie wskazano, że termin wypowiedzenia wynosi 30 dni a brak spłaty całości zadłużenia do dnia upływu terminu wypowiedzenia spowoduje, że od dnia następnego po dniu, w którym upłynie termin wypowiedzenia, kwota wszystkich zobowiązań z umowy stanie się wymagalna i przeterminowana.

Art. 89 k.c. wyraża zasadę dopuszczalności warunków we wszystkich czynnościach prawnych; w drodze wyjątku jedynie nie dopuszcza zamieszczenia warunku, gdy przepis wyraźnie tego zakazuje (np. art. 157 § 1, art. 962 i 1018 § 1 k.c.).

Przepis nie stanowi, by co do zasady zastrzeżenie warunku było bezwzględnie niedopuszczalne w każdym przypadku jednostronnej czynności prawnej.

Zauważyć również należy, że Sąd Najwyższy dopuścił możliwość niestanowczego wypowiedzenia umowy o kredyt, w szczególnych okolicznościach, dotyczących stworzenia kredytobiorcy możliwości doprowadzenia do kontynuacji stosunku kredytowego na dotychczasowych warunkach (por. wyrok z dnia 24 września 2015 r., V CSK 698/14).

W judykaturze wyrażono też pogląd, że stworzenie dłużnikowi możliwości doprowadzenia do kontynuacji umowy kredytowej przez zależne od jego woli działanie polegające na wpłacie w terminie wypowiedzenia kwoty zaległości i zniweczenie tym samym skutku wypowiedzenia nie może prowadzić do uznania nieważności dokonanego wypowiedzenia z powołaniem się na zakwalifikowanie tej możliwości jako warunku w rozumieniu art. 89 k.c.(por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 września 2017 r. I ACa 329/17).

Także w postanowieniu z dnia 13 lipca 2018r. V CSK 100/18 Sąd Najwyższy stwierdził, że dopuszczalne jest co do zasady dokonanie czynności prawnej zawierającej zastrzeżenie, że jej skutek zależy od skorzystania z uprawnienia lub woli wykonującego zobowiązanie, a zdarzenie zależne od zachowania strony może polegać na spełnieniu lub niespełnieniu świadczenia.

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 17 lipca 2020 r. V ACa 169/20 również wskazano na dopuszczalność możliwości niestanowczego wypowiedzenia umowy o kredyt, w szczególnych okolicznościach, dotyczących stworzenia kredytobiorcy możliwości doprowadzenia do kontynuacji stosunku kredytowego na dotychczasowych warunkach.

Zgodnie z art. 378 § 2 kpc w granicach zaskarżenia sąd drugiej instancji może z urzędu rozpoznać sprawę także na rzecz współuczestników, którzy wyroku nie zaskarżyli, gdy będące przedmiotem zaskarżenia prawa lub obowiązki są dla nich wspólne. Współuczestników tych należy zawiadomić o rozprawie; mogą oni składać pisma przygotowawcze.

Pozwany W. D. odpowiadający wraz z apelującą solidarnie wyroku nie zaskarżył.

W stosunku do pozwanego postanowieniem z dnia 6 marca 2020r., już po upływie terminu do zaskarżenia wyroku - ogłoszono upadłość osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej(k. 318).

W postanowieniu wyznaczono syndyka M. K., który został wezwany do udziału w postępowaniu postanowieniem z 3.12.2020r. (k.329).

Syndyk został zawiadomiony o terminie rozprawy, po której przeprowadzeniu wydano zaskarżony wyrok.

Sąd Apelacyjny uchylił wcześniejsze postanowienie o zawieszeniu postępowania w stosunku do pozwanego kierując się następującymi założeniami.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że warunkiem zastosowania art. 378 § 2 jest nie tylko wspólnota praw bądź obowiązków współuczestników, a więc formalna kwalifikacja współuczestnictwa, lecz także wspólność zarzutów apelacji, na podstawie których miałaby ona być uwzględniona (wyroki SN: z 21.03.2019 r., II CSK 72/18; z 9.01.2019 r., I CSK 732/17,z 11.12.2008 r., II CSK 272/08; z 6.09.1972 r., II CR 309/72,; z 25.02.1966 r., II CR 12/66). Jest to logiczne, skoro art. 378 § 2 nie zakłada, że w każdym przypadku korzystnego rozstrzygnięcia na rzecz skarżącego sprawa miałaby być rozstrzygnięta w ten sposób także na rzecz tych współuczestników, którzy wyroku nie zaskarżyli.

Współuczestnik, który wyroku nie zaskarżył nie może podnosić zarzutów, które jemu tylko przysługują.

Oddalenie apelacji w stosunku do apelującej w czasie zawieszenia postępowania w stosunku do pozwanego skutkowałby także w stosunku do pozwanego.

Jednocześnie nie było żadnych przesłanek do zawieszenia postępowania w stosunku do apelującej.

Wbrew jej argumentacji pozwani nie są współuczestnikami jednolitymi.

Wobec powyższego racjonalne jest założenie, że postępowanie w stosunku do pozwanego nie powinno być zawieszone, natomiast ochronę interesów pozwanego w postępowaniu apelacyjnym winno gwarantować zawiadomienie o terminie rozprawy syndyka, który w granicach zakreślonych w art. 378§ 2 kpc mógłby przedstawiać argumentację wspierającą wywody apelacji.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu w instancji odwoławczej znajdowało oparcie w art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 391 § 1 kpc oraz § 2 pkt 7 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Mikołaj Tomaszewski

Niniejsze pismo nie wymaga podpisu własnoręcznego na podstawie § 21 ust. 4 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym.

starszy sekretarz sądowy
Joanna Forycka