Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 listopada 2021 r.

S ąd Okręgowy w G. VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 10 listopada 2021r.

w G.

sprawy z odwołania J. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o zasiłek pogrzebowy

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 13 lipca 2021 r. sygn. akt VI U 298/20

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddala odwołanie;

2.  odstępuje od obciążania J. M. kosztami zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym .

(-) sędzia Teresa Kalinka

Sygn. akt VIII Ua 56/21

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 10 listopada 2021 r. w zakresie punktu 2.

Odwołująca J. M. domagała się zmiany zaskarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z 12 lipca 2020 r., poprzez zwrot kosztów pogrzebu, które poniosła za pochówek J. C., zmarłego 22 maja 2020 r. W uzasadnieniu odwołująca podała, że zmarły J. C. posiadał grupę niepełnosprawności II umiarkowaną oraz był zarejestrowany jako bezrobotny w Powiatowym Urzędzie Pracy w Z..

(...) Oddział w Z. domagał się oddalenia odwołania oraz zasądzenia od odwołującej na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Na uzasadnienie podał, że zmarły J. C. nie był ubezpieczony w dniu śmierci, nie pobierał żadnych świadczeń, a odwołująca nie jest członkiem rodziny w świetle art. 77 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wyrokiem z 13 lipca 2021 r. w sprawie sygn. akt VI U 298/20 Sąd Rejonowy w Gliwicach zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującej prawo do zasiłku pogrzebowego po zmarłym w dniu 22 maja 2020 r. J. C. w kwocie 3120 zł.

Apelację od wyroku wniósł organ rentowy, zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w całości. (...) Oddział w Z. zarzucił: naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 77 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że konkubina jest uprawniona do zasiłku pogrzebowego po śmierci swojego konkubenta, a także art. 77 ust. 1 w zw. z art. 67 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez przyznanie prawa do zasiłku pogrzebowego po osobie, która nie była ubezpieczona, nie pobierała emerytury lub renty, w chwili śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie spełniała warunków do ich uzyskania i pobierania, nie była członkiem rodziny tych osób. Organ rentowy wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania oraz orzeczenia o kosztach postępowania za obie instancje poprzez zasądzenie od odwołującej na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

S ąd Okręgowy w G. zważył, co następuje:

Wyrokiem z 10 listopada 2021 r. (sygn. VIII Ua 56/21) Sąd Okręgowy w pkt 1 zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.

Rozstrzygnięcie o kosztach Sąd oparł na przepisie art. 102 k.p.c. Przepis ten stanowi, że w przypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Kwestia zastosowania tego przepisu pozostawiona jest orzekającemu sądowi z odwołaniem się do jego kompetencji, bezstronności, doświadczenia i poczucia sprawiedliwości. Ocena w tym zakresie ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem oraz oceną okoliczności sprawy.

Do kręgu okoliczności uzasadniających zastosowanie art. 102 k.p.c. należy zaliczyć zarówno fakty związane, jak również niezwiązane z przebiegiem procesu, a dotyczące sytuacji życiowej i majątkowej strony ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z 13 grudnia 2007 r. I CZ 110/07). Do pierwszych zalicza się np. charakter żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie. Jeśli chodzi o sytuację majątkową strony to nie jest wystarczające powołanie się jedynie na trudną sytuację majątkową, nawet gdy była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Całokształt okoliczności, które mogłyby uzasadniać zastosowanie tego wyjątku powinny być ocenione z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego ( vide postanowienia Sądu Najwyższego z 1 grudnia 2011r. I CZ 26/11, niepubl., z 25 sierpnia 2011r. II CZ 51/11, niepubl.)

Zdaniem Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie zaistniały okoliczności uprawniające do odstąpienia od obciążenia odwołującą kosztami zastępstwa procesowego poprzez skorzystanie z dobrodziejstwa przepisu art. 102 k.p.c.

Sąd Okręgowy, rozstrzygając o odstąpieniu od obciążania odwołującej kosztami zastępstwa procesowego, miał na uwadze sytuację okoliczności sprawy oraz sytuację ekonomiczną odwołującej – odwołująca pożyczyła pieniądze i poniosła koszty pogrzebu zmarłego J. C.. Ponadto odwołująca została poinformowana w zakładzie pogrzebowym, że koszty pogrzebu zostaną jej zwrócone. Wobec tego odwołująca złożyła wniosek o przyznanie zasiłku pogrzebowego, a następnie wniosła odwołanie od decyzji z 12 lipca 2020 r.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołująca w momencie wnoszenia odwołania była zatem subiektywnie przekonana o zasadności swoich roszczeń, a przekonanie to było oparte na obiektywnych przesłankach. Dodać należy, że odwołująca nie korzystała z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, wnosząc odwołanie od decyzji organu rentowego.

W ocenie Sądu Okręgowego, biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, obciążanie odwołującej kosztami procesu naruszałoby zasady współżycia społecznego.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w pkt 2 orzeczenia.

(-) sędzia Teresa Kalinka