Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym dnia 28 sierpnia 2019 roku do Sądu Rejonowego w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. wniosła przeciwko pozwanej (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. o zapłatę kwoty 36.950 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia 22 lipca 2019 roku do dnia zapłaty oraz z kosztami. Powódka dochodziła zapłaty z tytułu umowy o świadczenie usług w zawartą z pozwaną w zakresie wypoczynku letniego dzieci i młodzieży w ośrodku kolonijnym (...) w P., pomniejszonego o dokonaną przez pozwaną wpłatę zaliczki w wysokości 4.000 zł.

Postanowieniem z dnia 10 grudnia 2019 roku przekazano sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi.

Nakazem zapłaty z dnia 23 kwietnia 2020 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie XI Wydział Gospodarczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwana wniosła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając powyższy nakaz w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 3 grudnia 2018 roku powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedziba w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. zawarły umowę, której przedmiotem było świadczenie usług w zakresie wypoczynku letniego dzieci i młodzieży w Ośrodku (...) przy ul. (...) w P. (§ 1).

Zgodnie z treścią umowy powódka zobowiązała się do zabezpieczenia świadczeń dla uczestników wypoczynku letniego w zakresie: a) zakwaterowania przez min. 14 osobodni w okresie między 21 lipca 2019 roku a 3 sierpnia 2019 roku dla 45 osób plus kadra wychowawcza, b) wyżywienia, które miało się składać z trzech podstawowych posiłków i podwieczorka, c) noclegów w pokojach (...) osobowych z pełnym węzłem sanitarnym, d) świetlicy ze sprzętem audio – video (m.in. rzutnik z ekranem) i sali dyskotekowej ze sprzętem nagłaśniającym, e) boisk do koszykówki i siatkówki oraz sprzętu sportowego, f) kompleksowej obsługi na terenie jadalni, kuchni oraz personelu sprzątającego w pokojach i na korytarzach, g) 1 ognisko z pieczeniem kiełbasek, j) opieki pielęgniarki wg grafiku ok. 2 godzin dziennie, opieki lekarskiej na telefon, k) opieki ratownika na wydzielonym dla ośrodka odcinku plaży, l) sali lub namiotu do dyspozycji w okresie pobytu (§ 2 umowy).

Strony postanowiły, iż powódka odpowiada za właściwe przygotowanie i utrzymanie w należytym porządku i czystości obiektu i jego otoczenia oraz zapewnia odpowiednie warunki sanitarno – higieniczne (§ 4).

W zakresie wynagrodzenia (§ 5) strony ustaliły, iż koszt pobytu uczestników powyżej 7 roku życia wynosi 65 zł brutto, kadra 1 na 15 płatnych uczestników + kierownik gratis. W przypadku większej liczby kadry ustalono odpłatność na poziomie 65 zł. Koszt uczestników poniżej 7 roku życia strony ustaliły na kwotę 65 zł brutto, 1 na 15 uczestników płatnych + kierownik gratis. W przypadku większej liczby kadry ustalono odpłatność na poziomie 65 zł. Łącznie wartość wynagrodzenia za wykonanie umowy ustalono na poziomie 40.950 zł brutto. Postanowiono, iż w razie gdyby pozwana nie wykorzystała w pełni świadczeń dla uzgodnionej ilości uczestników wypoczynku przez min. 7 osobodni w ustalonym okresie lub liczba uczestników wypoczynku letniego zmniejszy się w trackie ich pobyty, wynagrodzenie należne powódce nie ulegnie zmianie.

W § 6 powódka i pozwana uzgodniły, iż wskazana kwota wynagrodzenia w wysokości 40.850 zł zostanie wpłacona: do 5 grudnia 2018 roku – 4.000 zł, do 20 lipca 2019 roku – pozostała część na rachunek wskazany w treści umowy. W przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat pozwana zobowiązała się zapłacić odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych, które w chwili podpisania umowy wynoszą 9,5 % w skali roku.

Zgodnie z § 7 pozwana zapoznała się z warunkami lokalnymi i nie wnosiła zastrzeżeń co do wyposażenia i usytuowania obiektu na dzień 3 grudnia 2018 roku, a wszelkie reklamacje i zażalenia w stosunku do pozwanej należy zgłosić do dnia wyjazdu uczestników w danym turnusie.

Prawo odstąpienia od zawartej umowy strony przewidziały w § 9 do dnia 10 lutego 2019 roku. W przypadku złożenia oświadczenie odstąpienia od umowy oświadczenie to będzie skuteczne tylko wtedy, gdy jednocześnie strona go składająca dokona zapłaty odstępnego w kwocie 10.000 zł na rachunek bankowy drugiej strony.

Pozwana wpłaciła kwotę 4.000 zł tytułem zaliczki. Umowa ze strony pozwanej została podpisana przez M. M.. Był on umówiony z powódką na wspólne obejrzenie ośrodka, aczkolwiek w ostatniej chwili przedstawiciel powódki zadzwonił do niego z informacją, że nie da rady dojechać na umówione spotkanie i poinstruował M. M., jak dojechać do ośrodka. M. M. udał się pod ośrodek, gdzie nie zastał nikogo. M. M. był przekonany, że wynika to z okresu zimowego, w którym ośrodki są zamknięte na przezimowanie. Dlatego w umowie nie wnosił zastrzeżeń co do wyposażenia i usytuowania obiektu na dzień 3 grudnia 2018 roku. W dalszej kolejności okazało się, iż powódka skierowała go pod niewłaściwy adres – do ośrodka w P. o tożsamej nazwie, który nie był docelowym ośrodkiem do zakwaterowania kolonii pozwanej.

W P. znajduje się drugi ośrodek o nazwie (...), którego właścicielem jest J. N.. Niejednokrotnie był on mylony z ośrodkiem powódki o tej samej nazwie.

Dowód:

-

umowa k. 5-7,

-

wydruki k. 84b – 84c;

-

zeznania świadka J. N. k. 154.

-

zeznania za pozwaną M. M. k. 168-169.

W 2019 roku Sanepid przeprowadził kontrole w obu ośrodkach powódki położonych przy ul. (...) i ul. (...) w P.. Kontrole przeprowadzone przez Sanepid dotyczyły Higieny (...), Higieny (...) oraz Higieny Żywości i Przedmiotów Użytku. Odnośnie do ośrodka przy ul. (...) w zakresie higieny komunalnej stwierdzono uchybienia natury sanitarno - technicznej i na mocy decyzji wyznaczono powódce do 12 czerwca 2020 roku termin usunięcia usterek technicznych. Podobnie stwierdzono uchybienia natury sanitarno - technicznej w zakresie higieny żywności i żywienia, na mocy decyzji wyznaczono powódce do 30 czerwca 2020 roku termin wykonania nakazów.

Jednym z organizatorów kolonii w sezonie letnim 2019 roku w ośrodku powódki przy ul. (...) w P. było biuro (...) z O.. Pierwszy turnus z winy powódki nie doszedł do skutku i został odwołany. Podczas kolejnego turnusu Kuratorium (...) w S. na wniosek rodziców przeprowadziło kontrolę w ośrodku znajdującym się przy ul. (...) w P.. Niektóre z ustalonych nieprawidłowości dotyczyły m.in. zalania ścian na korytarzach po opadach deszczu, okresowych problemów z ciepłą wodą, solarki okiennej i drzwiowej do wymiany, problemów z prądem (który był naprawiony dopiero po 5 dniach), spleśniałe materace, dzieci korzystały ze stołówki, świetlicy i boisk ośrodkach położonego w odległości ok. 0,5 km, wilgoć i zimno na terenie ośrodka.

W trackie kontroli stwierdzono m.in. brudne ściany, uszkodzone podłogi, poplamione materace, brud, pajęczyny w pokojach, nieszczelne okna, zapleśniała, skorodowana lodówka. Nadto, w obydwu ośrodkach powódki stwierdzono m.in., iż punkty świetlne w pomieszaniu do wydawania posiłków są brudne, w środku martwe owady, w pomieszczeniu socjalnym i pomszczeniu mycia sprzętu znajduje się ciemny nalot na suficie lub na ścianach, sufit i ściany popękane, z ubytkami i łuszczącą się farbą. Okazało się, że obiekt przy ul. (...) nie posiadał pozwolenia na użytkowanie wydanego przez nadzór budowalny. Obiekt powódki położony przy ul. (...) w P. w pierwszej połowie lipca został wyłączony z użytkowania podczas trwania kolonii organizowanych przez A.. Biuro (...) zrezygnowało z usług powódki z uwagi na niewywiązywanie się z postanowień umowy (pokoje niezgodne z umową, liczne usterki, konieczność przeniesienia dzieci do innych ośrodków).

W 2019 roku pozwana miała organizować w ośrodku powódki letni wypoczynek m.in. dla dzieci policjantów i pracowników z Policji z województwa (...). W Internecie, prasie, mediach społecznościowych zaczęły się pojawiać negatywne opinie na temat ośrodków kolonijnych powódki. Co spowodowało zaniepokojenie rodziców co do stanu ośrodka powódki (...) w P.. Organizatorzy kolonii z ramienia (...) zlecili pozwanej zweryfikowanie powyższego.

Na początku lipca 2019 roku przedstawiciel (pełnomocnik) pozwanej P. H. przed umówionym turnusem, udał się do ośrodka powódki ,,L.” w P. przy ul. (...) celem zweryfikowania, czy miejsce jest gotowe na przyjęcie uczestników turnusu. W wizycie tej towarzyszył mu P. S. (1). Okazało się, że ośrodek jest w złym stanie: niskie standardy higieniczno – sanitarne, brud w pokojach, na stołówce i w łazienkach, sterty starych mebli na posesji, zaniedbania w zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Na miejscu nie było osoby odpowiedzialnej za ośrodek. Pozwana nie była również w stanie skontaktować się z przedstawicielami powódki, ani z nikim decyzyjnym. Otrzymano za to informację od osób, które aktualnie korzystały z ośrodka powódki, iż nie polecają organizowania wypoczynku dla dzieci w takim miejscu, m.in. na stłoczenie dzieci w pokojach, rozdzielenie kierownika kolonii od reszty grupy. P. S. (1), który od lat organizował kolonie dla dzieci, odradzał pozwanej przeprowadzenie ich w tym miejscu i doradzała jak najszybsze poszukanie innego ośrodka.

W okresie kiedy pozwana wizytowała teren ośrodka powódki, trwał pierwszy i ostatni turnus organizowany przez biuro (...). Kuratorium (...) w związku z dokonanym wcześniej przez pozwaną zgłoszeniem kolonii w L. - poinformowało pozwaną o przeprowadzonej kontroli w ośrodku powódki przy ul. (...) i przekazało informację, iż planowane jest zamknięcie również drugiego ośrodka wypoczynkowego powódki przy ul. (...). W związku z tym zasugerowano pozwanej niezwłoczną zmianę ośrodka.

Wobec powyższego oraz z uwagi na potwierdzenie negatywnych opinii na temat funkcjonowania ośrodka powódki i wnoszonych w tym przedmiocie skarg pozwana podjęła decyzję o zorganizowaniu przez pozwaną wypoczynku w innym miejscu. Pozwana znalazła dla swoich podopiecznych inny ośrodek (...) w R. w tożsamym terminie, w którym to powódka miała świadczyć na jej rzecz usługi.

O czym pozwana poinformowała kuratorium oświaty pismem z dnia 11 lipca 2019 roku, argumentując powyższe drastycznym pogorszeniem warunków pobytowych w L..

Dowód:

-

wydruki k. 78-84 c,

-

dokumentacja fotograficzna k. 70-77,

-

protokół kontroli wypoczynku z kuratorium k. 124-127,

-

informacja z Sanepid k. 128-129,

-

pismo k. 159,

-

zeznania świadka J. B. k. 178.

-

zeznania świadka P. H. k. 162-164,

-

zeznania świadka P. S. (1) k. 172,

-

zeznania świadka A. B. (1) k. 157-158,

-

zeznania świadka A. L. (1) k. 198-199,

-

zeznania świadka A. W. (1) k. 174-175,

-

zeznania za pozwaną M. M. k. 168-169.

P. H. – pełnomocnik pozwanej telefonicznie poinformował przedstawicieli powódki o decyzji o zmianie ośrodka oraz o wypowiedzeniu umowy. Przedstawiciel powódki zaproponował inny ośrodek, ale pozwana nie chciała z niego skorzystać z uwagi na zbyt krótki okres na zgłoszenie formalności do kuratorium oraz dotychczasowe warunki ośrodków powódki.

W połowie lipca 2019 roku ponownie udał się do ośrodka powódki L. przy ul. (...). Miał przygotowane wypowiedzenie umowy z dnia 3 grudnia 2018 roku, żeby je wyręczyć przedstawicielowi powódki, niemniej jednak nie chciał się on się z nim spotkać.

Dowód:

-

zeznania świadka P. H. k. 162-164,

-

zeznania świadka A. B. (1) k. 157-158,

-

zeznania świadka A. L. (1) k. 198-199,

-

zeznania świadka M. S. k. 342-342 verte (częściowo),

-

zeznania reprezentanta powódki J. K. k. 352-353 verte (częściowo);

-

zeznania za pozwaną M. M. k. 168-169.

Pismem z dnia 18 lipca 2019 roku, nadanym listem poleconym w tym samym dniu, pozwana wypowiedziała ze skutkiem natychmiastowym umowę zawartą z powódką w dniu 3 grudnia 2018 roku o świadczenie usług w zakresie wypoczynku dzieci i młodzieży. Uzasadniając powyższe ważnymi powodami pozwana wskazała na: zamknięcie przez państwową Inspekcję Sanitarną ośrodka przy ul. (...) w P. i niepewność co do dalszej działalności drugiego ośrodka przy ul. (...); wprowadzenie w błąd co do standardu budynku, gdy w rzeczywistości jest niższy od ustalonego; brak kontaktu z przedstawicielami powódki na miejscu ośrodka i tym samym brak możliwości potwierdzenia dostępności pokoi w odpowiedniej ilości i standardzie; naocznym stwierdzeniem w lipcu 2019 r. sposobu świadczenia usług w zakresie wypoczynku dzieci i młodzieży, który nie spełnia warunków opisanych w § 4 umowy (brak dostępności wymaganej ilości pokoi i konieczność przenoszenia dzieci pomiędzy ośrodkami oraz rozdzielania ich z opiekunami, ogólny brud, niskie standardy higieniczno – sanitarne, ogólny zły stan techniczny budynku tj. widoczne zaniedbania w zakresie konserwacji, zużyte wyposażenie obiektu w tym przeciwpożarowe).

Z ostrożności pozwana uchyliła się skutków prawnych zawartej z powódką umowy, powołując się na błąd istotny, z uwagi na przywołane wyżej okoliczności.

W dniu 19 lipca 2019 roku powódka wystawiła pozwanej fakturę VAT Nr (...) na kwotę 40.950 zł tytułem ,,zakwaterowania i wyżywienia 21.07-03.08.2019” z terminem płatności przedmiotowej faktury w dniu 21 lipca 2019 roku. Z czego pozwana z ww. faktury uregulowała tytułem zaliczki kwotę 4.000 zł.

Pismem z dnia 22 lipca 2019 roku powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 36.950 zł w terminie 7 dni na wskazany numer rachunku bankowego.

Przesyłkę z wypowiedzeniem pozwanej powódka odebrała dnia 25 lipca 2019 r., po jej jednokrotnej awizacji w urzędzie pocztowym dnia 23 lipca 2019 roku.

Pismem z dnia 29 lipca 2019 roku powódka poinformowała pozwaną, iż przyjmuje do wiadomość jej oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z dnia 3 grudnia 2018 roku, jednakże zostało ono złożone po terminie. Powódka wskazała także, iż podnoszone przez pozwaną kwestię są nieprawdziwe i niezgodne z umową, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnych przyczyn.

Dowód:

-

oświadczenie k. 85a,

-

potwierdzenia k. 85b-85e,

-

faktura VAT k. 14,

-

wezwanie k. 13, k. 86,

-

potwierdzenia k. 11-12;

-

pismo k. 9-10, k. 86a,

-

potwierdzenie k. 8;

-

zeznania świadka A. B. (1) k. 157-158,

-

zeznania świadka P. H. k. 162-164,

-

zeznania świadka M. M. k. 168-169,

-

zeznania świadka A. L. (1) k. 198-199.

-

zeznania reprezentanta powódki J. K. k. 352-353 verte (częściowo);

-

zeznania za pozwaną M. M. k. 168-169.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. zorganizowana dla swoich podopiecznych inny ośrodek (...) w R. w tożsamym terminie, w którym to powódka miała świadczyć na jej rzecz usługi. Ostatecznie w kolonii pozwanej wzięła udział mniejsza liczba dzieci. Koszt poniesiony w innym ośrodku wyniósł 22.050 zł tytułem noclegu oraz 17.290 zł tytułem wyżywienia – łącznie 39.340 zł.

Dowód:

-

faktury k. 87-87a,

-

zeznania świadka P. H. k. 162-164;

-

zeznania świadka J. B. k. 178;

-

zeznania za pozwaną M. M. k. 168-169.

Pismem z dnia 30 września 2019 roku pozwana podtrzymała swoje stanowisko zakresie wypowiedzenia umowy z powódką i poinformowała, iż nie została przez nią zaksięgowana faktura VAT Nr (...) z dnia 19 lipca 2019 roku.

Dowód:

-

pismo k. 86b .

Dokonując ustaleń stanu faktycznego w sprawie Sąd oparł się w pierwszym rzędzie na treści przedłożonych do akt dowodów z dokumentów, których autentyczności strony nie kwestionowały, częściowo wyciągając odmienne wnioski. Jako wiarygodne i prawdziwe sąd ocenił zeznania przesłuchanych w sprawie świadków zawnioskowanych przez powódkę: A. W. (1), P. S. (1), J. N., J. B., A. L. (1), P. H., A. B. (1), bowiem wzajemnie ze sobą korespondowały i znajdowały one oparcie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym z dokumentów. Zwraca uwagę, że czterech pierwszych ww. świadków pozwanej nie jest w jakikolwiek sposób powiązanych z pozwaną, nie mieli oni interesu forsować wersji pozwanej, ich zeznania znajdują odzwierciedlenie w treści dokumentów urzędowych, pochodzących od kuratorium oświaty i Sanepid. Podobnie, brak było podstaw do zdyskredytowania zeznań przedstawiciela pozwanej M. M..

Sąd uznał zeznania świadka powódki M. S. oraz reprezentanta powódki J. K. jedynie częściowo, a mianowicie w zakresie, w jakim znajdowały one potwierdzenie w pozostałym wiarygodnym materiale dowodowym. Sąd miał przy tym na uwadze, że w sposób oczywisty solidaryzują się oni z powódką, mieli interes zeznawania na jej korzyść, dlatego prezentowali swoją wersję zdarzeń jedynie w korzystnym dla powódki świetle. Zasygnalizowania wymaga, że w składzie zarządu powódki dochodziło do częstych zmian personalnych. W okresie objętym sporem J. K. nie był przedstawicielem powódki – był nim P. S. (2). Z urzędu zaś wiadomo sądowi, z dokumentów znajdujących się w aktach innych spraw toczących się przed tut. sądem, m.in. o sygnaturze XI GC 1442/19 rozpoznawanej przez sąd w obecnym składzie oraz o sygnaturze X GC 620/19, że ostatnio wymieniony ówczesny przedstawiciel powódki był skazywany za oszustwa. Wprawdzie sprawy te dotyczyły windykacji należności spółki (...) sp. z o.o. w K.. Niemniej jednak wymieniona i powodowa spółka mają siedzibę pod tym samym adresem, były i są powiązane osobowo, m.in. z P. S. (2), co wynika z informacji zawartych w rejestrze przedsiębiorców w KRS. Z tych przyczyn wersja lansowana przez powódkę nie jest do końca wiarygodna, co znajduje wyraz w takiej, a nie innej ocenie zeznań jej świadka i aktualnego przedstawiciela. Stąd ich zeznania oceniono z daleko idącą rezerwą.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Analiza treści umowy w powiązaniu z ustalonym stanem faktycznym doprowadziła sąd do wniosku, że strony niniejszego postępowania łączyła umowa o świadczenie usług. Na jej podstawie powódka zobowiązała się do świadczenia na rzecz pozwanej usług wypoczynku letniego dzieci i młodzieży w należącym do powódki ośrodku (...) położonym w P., przy ul. (...). Do umowy tej zastosowanie znajdują, na podstawie odesłania zawartego w art. 750 k.c., przepisy dotyczące umowy zlecenia, tj. art. 734 k.c. i następne. Zgodnie z art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy (art. 735 k.c.). Przy tym wskazać należy, że umowa o świadczenie usług obejmuje wykonanie czynności faktycznych na rzecz zamawiającego i jest umową starannego działania.

Niniejszym pozwem powódka dochodziła wynagrodzenia z tytułu zawartej w dniu 3 grudnia 2018 roku umowy w zakresie wypoczynku letniego dzieci i młodzieży w ośrodku kolonijnym (...) w P., która ostatecznie nie doszła do skutku wobec wypowiedzenia jej przez pozwaną. Dochodzona pozwem kwota uwzględnia uiszczoną przez pozwaną zaliczkę w kwocie 4000 zł.

Sprzeciwiając się żądaniu pozwu pozwana wskazała, iż została wprowadzona przez powódkę w błąd odnośnie warunków ośrodka wypoczynkowego, tj. brud, zaniedbania, chaos organizacyjny, brak wystarczających miejsc pokojowych, przenoszenie dzieci do innych ośrodków. Dodała, iż wcześniej nie miała możliwości sprawdzenia warunków bytowych ośrodka, a następnie po zgłoszeniu swojej kolonii do kuratorium uzyskała informacje, iż istnieje wysokie prawdopodobieństwo, iż ośrodek zostanie zamknięty. Mając na uwadze powyższe pozwana dokonała wypowiedzenia zawartej umowy z ważnych powodów (art. 746 k.c.). Z ostrożności uchyliła się od skutków zawartej z powódką umowy, wobec złożenia oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu.

Pozwana upatrywała prawo do wypowiedzenia umowy w treści art. 746 § 2 k.c., stosowanym z mocy art. 750 k.c. Art. 746 § 2 k.c. stanowi, że przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę. Stosownie do § 3 nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów.

W ocenie sądu pozwana wykazała niniejszym postępowaniu okoliczności, które dawałyby jej prawo do wypowiedzenia z ważnych powodów umowy z dnia 3 grudnia 2018 roku. Z kolei powódka nie sprostała ciężarowi wykazania, że powołane przez pozwaną okoliczności uzasadniające wypowiedzenie nie istnieją, tudzież nie są one okolicznościami istotnymi. W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się bowiem konsekwentnie, że przesłankami odpowiedzialności na podstawie art. 746 k.c. jest wypowiedzenie nieusprawiedliwione ważnym powodem, szkoda i związek przyczynowy. Ciężar dowodu tych przesłanek obciąża wykonawcę, nie znajdzie tu zastosowania domniemanie z art. 471 k.c. (tak też Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Część szczególna, red. M. Fras, M. Habdas, WKP 2018). Ważne powody to zdarzenia wywierające wpływ na należyte wykonanie usług. Ich katalog jest otwarty, a ocena ważnych powodów winna być dokonywania przy uwzględnieniu charakteru umowy, jej przedmiotu, obowiązków stron, stopnia ich naruszenia. Skutkiem ważnego wypowiedzenia z ważnych powodów jest wygaśnięcie zobowiązania, wówczas nie może być mowy o zaistnieniu podstaw odpowiedzialności odszkodowawczej.

Pozwana ważne powody utożsamiała z niewywiązaniem się przez powódkę z obowiązku wynikającego z § 4 umowy, w którym ustalono, iż powódka odpowiada za właściwe przygotowanie i utrzymanie w należytym porządku i czystości obiektu i jego otoczenia oraz zapewniania odpowiednich warunków sanitarno – higienicznych. Z całokształtu materiału dowodowego wynika, iż po stronie pozwanej zaktualizowały się uzasadnione obawy co do stanu obiektu powódki.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty każdy wypoczynek trwający nieprzerwanie co najmniej 2 dni (z noclegiem lub bez noclegu), organizowany w czasie ferii letnich i zimowych oraz wiosennej i zimowej przerwy świątecznej, w kraju lub za granicą, w szczególności w formie kolonii, półkolonii, zimowiska, obozu i biwaku podlega zgłoszeniu do kuratora oświaty. Podkreślić należy, iż oba ośrodki powódki (przy ul. (...)) zostały podane kontroli w 2019 roku. Przeprowadzone kontrole dotyczyły Higieny (...) i Higieny (...) oraz Higieny Żywności, Ż. i Przedmiotów Użytku. W trakcie kontroli stwierdzono m.in. brudne ściany, uszkodzone podłogi, poplamione materace, brud, pajęczyny w pokojach, nieszczelne okna, zapleśniała, skorodowana lodówka. Obiekt powódki przy ul. (...) nie posiadał pozwolenia na użytkowanie wydanego przez nadzór budowalny i ostatecznie został wyłączony z użytkowania, a uczestnicy trwającej w pierwszej połowie lipca 2019 r. kolonii organizowanej przez biuro (...) zmuszeni do przeniesienia do innego ośrodka. Nadto, w obydwu ośrodkach powódki stwierdzono m.in., iż punkty świetlne w pomieszaniu do wydawania posiłków są brudne, w środku martwe owady, w pomieszczeniu socjalnym i pomszczeniu mycia sprzętu znajduje się ciemny nalot na suficie lub na ścianach, sufit i ściany popękane, z ubytkami i łuszczącą się farbą. Wobec czego jeden z ośrodków powódki zlokalizowany przy ul. (...) został zamknięty, z kolei wobec drugiego ośrodka przy ul. (...) Inspekcja Sanitarna stwierdziła szereg uchybień natury sanitarno – technicznej w zakresie higieny komunalnej oraz żywności i żywienia. Wprawdzie drugi z wymienionych ośrodków powódki nie został zamknięty w wyniku postępowania organów. Niemniej jednak powódka była adresatem decyzji organu w przedmiocie nałożonych przez Sanepid nakazów, z wyznaczonym terminem wykonania określonych obowiązków. Co więcej, jak wynika z zeznań świadka pozwanej - A. B. (1) otrzymała ona informację z Kuratorium (...), że istnieje poważne ryzyko, iż drugi ośrodek powódki, w którym została zgłoszona kolonia organizowana przez pozwaną, również zostanie zamknięty. Pojawiły się więc w pełni uzasadnione obawy co do dalszej działalności ośrodka przy ul. (...), który również był zagrożony zamknięciem. Zasugerowano wręcz przedstawicielom pozwanej konieczność zmiany ośrodka. Informacje oraz naciski na zmianę ośrodka pochodziły nie tylko z kuratorium, ale również ze strony zaniepokojonych doniesieniami w prasie, czy w internecie rodziców uczestników kolonii oraz świadka J. B., który zlecił pozwanej organizację wypoczynku dla dzieci pracowników Policji.

Sytuacja sanitarna ośrodka została również ukazana za pomocą dokumentacji fotograficznej, niekwestionowanej przez powódkę, która koreluje z treścią materiału dowodowego. Ujawniają się na niej brudne i zniszczone materace (krew i nadpalenia) brudne krzesła, brudne lampy z odsłoniętymi żarówkami czy też bardzo zaniedbane łazienki. Na zaniedbania ośrodka wskazują również inne dowody w tym zeznania świadków, a także negatywne opinie znajdujące się na forach internetowych innych podmiotów korzystających z usług powódki. Na uwagę zasługuje również aspekt, iż zleceniodawcą pozwanej był Zarząd Wojewódzkiego (...) policjantów województwa (...), a w koloniach miały uczestniczyć dzieci policjantów i pracowników szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości. Kontynuacja współpracy z powódką niewątpliwie wiązałaby się dla pozwanej z ryzkiem strat wizerunkowych i finansowych oraz zrażeniem do siebie przedstawicieli silnej i wewnętrznie zgranej grupy zawodowej. Na co słusznie zwróciła uwagę pozwana. Brak reakcji ze strony pozwanej – wypowiedzenia umowy i przeniesienia kolonii w inne miejscu – z pewnością wiązałoby się to z poważnym szkodami wizerunkowymi i finansowymi. Tak jak to miao miejsce w przypadku biura (...), co wynika z zeznań świadka A. W. (k. 174 i nast.).

W przedmiocie skuteczności samego wypowiedzenia umowy Sąd zauważa, że ustalona w sprawie chronologia zdarzeń i logika postępowania pozwanej potwierdza prawdziwość jej wersji. Przedstawiciele pozwanej już po pierwszej wizycie w ośrodku powódki na początku lipca 2019 r., przekonali się naocznie i w rozmowie z innymi organizatorami kolonii w (...), że zgłaszane obawy są ze wszech miar uzasadnione. Jeszcze w pierwszej połowie lipca 2019 r. otrzymała informację z kuratorium oświaty, że wymieniony obiekt powódki może czekać podobny los, co obiekt przy ul. (...). O wypowiedzeniu umowy pozwana informowała przedstawicieli powódki telefonicznie, co wynika z zeznań świadków A. B. (k. 157) i P. H. (k. 162). Z dnia 11 lipca 2019 roku pochodzi pismo pozwanej skierowane do kuratorium oświaty o zgłoszeniu nowego ośrodka w R., z uwagi na drastyczne pogorszenia warunków w L. (k. 159). Pismo to wprawdzie zostało złożone w toku procesu nie przez pozwaną, ale jej świadka, A. B. (1), niemniej jednak strony nie sprzeciwiły się zaliczeniu tego pisma w poczet materiału dowodowego. Powyższe uwiarygadnia zatem wersję pozwanej, jako że gdyby nie wypowiedziała umowy powódce, to nie zgłaszałby do kuratorium zmiany ośrodka na R.. W ocenie sądu ustna, w drodze rozmowy telefonicznej forma wypowiedzenia ww. umowy powódce jest skuteczna, ta forma wypowiedzenia bowiem mogła dojść do wiadomości adresata (powódki), tak, że powódka mogła zapoznać się z jego treścią. Jak wynika z akt sprawy pozwana zdecydowała się dodatkowo wręczyć powódce na piśmie wypowiedzenie zawartej z powódką umowy w trakcie drugiej wizyty u powódki, tj. w połowie lipca 2019 roku. Potwierdzają to również zeznania świadka A. L., kierowcy pozwanej (k. 198), który zawoził przedstawiciel pozwanej na teren ośrodka. Jednakże nie mogli oni złożyć przedmiotowego oświadczenia do rąk przedstawicieli powódki, z uwagi na brak jakiejkolwiek osoby decyzyjnej po stronie powodowej na terenie ośrodka i unikanie przez przedstawicieli powódki kontaktu z pozwaną. Co notabene już stanowi samoistną przesłankę wypowiedzenia umowy z ważnych przyczyn. Oświadczenie w drodze pisemnej zostało więc nadane przesyłką pocztową w dniu 18 lipca 2019 roku – a więc na kilka dni przed dniem planowanego rozpoczęcia kolonii. Zatem w momencie wypowiedzenia powódka nie rozpoczęła jeszcze świadczenia umówionych na rzecz pozwanej usług. Zwraca uwagę, że faktura powódki pochodzi z 19 lipca 2019 roku, przed zaplanowanym na 21 lipca 2019 r. terminem wypoczynku i w ocenie sądu data ta nie jest przypadkowa, bowiem oznacza, że powódka była już wówczas świadoma, że umowa z pozwaną nie dojdzie do skutku. A to wobec wcześniejszego poinformowania powódki o wypowiedzeniu tej umowy.

W ocenie Sądu mając na uwadze powyższe, należało stwierdzić, iż po stronie pozwanej zaktualizowały się poważne wątpliwości czy powódka jest w stanie zapewnić odpowiedni poziom wypoczynku dla jej podopiecznych. Zamknięcie innego ośrodka powódki w P. w pierwszej połowie lipca 2019 r. i realne zamknięcie drugiego, wprowadzenie pozwaną w błąd do standardu ośrodka oraz brak kontaktu z przedstawicielami powódki w trakcie obu wizyt w ośrodku uzasadniały wypowiedzenie przez pozwaną umowy z dnia 3 grudnia 2018 roku z ważnych powodów (art. 746 k.c.).

Pozwana z ostrożności w piśmie z dnia 18 lipca 2019 r. złożyła również oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, z powołaniem się w zasadzie na te same okoliczności, które uzasadniały wypowiedzenie umowy powódce z ważnych przyczyn. Zgodnie z art. 84 § 1 k.c. w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. Stosownie natomiast do treści art. 88 k.c. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie (§ 1). Uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu – z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby - z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał (§ 2).

Jak słusznie wskazuje się w literaturze oświadczenie woli złożone pod wpływem błędu nie jest bezwzględnie nieważne, ale wzruszalne. Czynność prawna, w skład której weszło oświadczenie złożone pod wpływem błędu lub groźby, jest ważna i skuteczna, może być jednak wzruszona, jeżeli osoba, która złożyła oświadczenie obarczone wadą uchyli się od jego skutków (por. K. Osajda, Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. 20, Legalis/el. 2018) . Nieważność ma zatem w tym przypadku charakter względny, co oznacza, że dopóki uprawniony nie złoży oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych, czynność prawna jest wiążąca i wywołuje skutki prawne. W przedmiotowej sprawie oświadczenie zostało złożone na wypadek uznania braku skuteczności wypowiedzenia umowy powódce z ważnych przyczyn. Ustalono, że powódka podczas zawierania umowy skierowała pozwaną do innego ośrodka w P. o tej samej nazwie, z uwagi na okres zimowy, nie było możliwości zweryfikowania rzeczywistych standardów obiektu L.. Z uwagi na ustalony sposób postępowania przedstawicieli powódki, którzy zwodzili pozwaną, unikali kontaktu, zwłaszcza w przypadku P. S. (2) skazanego za oszustwa, sąd dał wiarę pozwanej, że została ona wprowadzona w błąd przez przedstawicieli powódki. Gdyż nie zawarłaby w dniu 3 grudnia 2018 r. umowy z powódką, gdyby przyczyny uzasadniające wypowiedzenie umowy były jej wówczas znane.

Niemniej jednak, zdaniem sądu pozwana skutecznie wypowiedziała umowę powódce, gdyż wykazała ważny powód, uzasadniający wypowiedzenie powódce w trybie natychmiastowym (art. 746 § 2 k.c.). Ponadto, wykazała, że oświadczenie doszło do powódki w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią i to przed nadaniem ww. oświadczenia drogą pocztową, na piśmie (art. 61 k.c.). Kwestia faktycznej daty odbioru w dniu 25 lipca 2019 r. przez powódkę awizowanej przesyłki z wypowiedzeniem umowy jest wobec powyższego drugorzędna i nie ma znaczenia dla skuteczności złożonego uprzednio oświadczenia. Powódka bowiem doskonale zdawała sobie sprawę z wcześniejszych rozmów telefonicznych z pozwaną, że pozwana umowę jej wypowiedziała, a najpóźniej mogła zapoznać się z treścią wypowiedzenia na piśmie i jego przyczynami w połowie lipca 2019 r., kiedy to przedstawiciele pozwanej usiłowali wręczyć powódce wypowiedzenie na terenie ośrodka (...) podczas drugiej wizyty w ośrodku. Co okazało się niemożliwie z uwagi na nieobecność osób decyzyjnych, unikanie kontaktu przez powódkę.

Niezależnie od podniesionych zarzutów pozwanej, w ocenie sądu zachowanie powódki należy ocenić jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.), czy generalnie rzecz ujmując – z dobrymi obyczajami kupieckimi. Wskazać należy, że klauzula generalna ujęta w tym przepisie ma na celu zapobieganie stosowaniu prawa w sposób schematyczny, prowadzący do skutków niemoralnych lub rozmijających się z celem, dla którego dane prawo zostało ustanowione. Powołany przepis ma wprawdzie charakter wyjątkowy, niemniej przewidziana w nim możliwość odmowy udzielenia ochrony prawnej musi być uzasadniona istnieniem okoliczności rażących i nieakceptowanych w świetle powszechnie uznawanych w społeczeństwie wartości (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 2 października 1991 r., III CRN 169/91, z 9 grudnia 2009 r., IV CSK 290/09, z 25 sierpnia 2011 r., II CSK 640/10 i z 26 kwietnia 2012 r., III CSK 300/11, z 28 października 2015r., II CSK 831/14).

W ocenie Sądu powódka z przysługującego jej uprawnienia uczyniła użytek sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. W świetle ustalonego stanu faktycznego postawa powódki nie zasługuje na gratyfikację, dlatego zastosowanie znalazłby z urzędu art. 5 k.c.

W konsekwencji powódka nie wykazała zasadności obciążania pozwanej kwotą 36.950 zł z tytułem wynagrodzenia. Z tych względów powództwo podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w punkcie I wyroku.

W punkcie II wyroku rozstrzygnięto o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Pozwany wygrał proces w całości. Na koszty pozwanej złożyło się: wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3.600 zł (ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. z 2018, poz. 265), kwota 34 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Koszty poniesione przez pozwaną wyniosły łącznie 3634 zł, więc taką też kwotę Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanego.

Sygn. akt XI GC 535/20

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...) (...) (...)

3.  (...)

(...)