Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant Diana Puczkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 marca 2021 r. w Warszawie

sprawy A. J. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o ustalenie wysokości kapitału początkowego

na skutek odwołania A. J. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 22 sierpnia 2018 r., znak: (...) (...), z dnia 5 lutego 2019 r. znak: (...) (...)

1.  odrzuca odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 22 sierpnia 2018 r. znak: (...) (...),

2.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 5 lutego 2019 r. znak: (...) (...) w ten sposób, że ustala wartość kapitału początkowego odwołującego A. J. (1) na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 126.373,94 zł, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego z lat 1974-1983 na 83,95%,

3.  oddala odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 5 lutego 2019 r. znak: (...) (...) w pozostałym zakresie,

4.  nie obciąża Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. kosztami zastępstwa procesowego odwołującego.

SSO Renata Gąsio

UZASADNIENIE

A. J. (1) w dniu 8 marca 2019 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 22 sierpnia 2018 r. oraz 5 lutego 2019 r., znak: (...) (...) wnosząc o ich zmianę poprzez uwzględnienie wysokości wynagrodzenia w kwocie 5.670,00 złotych wraz z dodatkami. Odwołujący wskazał, że z treści zaskarżonej decyzji z dnia 22 sierpnia 2018 r. nie wynikało, aby organ rentowy nie uwzględnił wynagrodzenia, które uzyskiwał w okresie od 1 września 1971 r. do 31 października 1980 r. w Przedsiębiorstwie (...). W jego ocenie decyzja z dnia 5 lutego 2019 r. odmawiająca ponownego przeliczenia kapitału początkowego z uwzględnieniem realnie uzyskiwanego wynagrodzenia z powodu braku dokumentacji płacowej jest krzywdząca, ponieważ został przedstawiony oryginał świadectwa pracy wraz ze wskazaniem wysokości wynagrodzenia ( odwołanie z dnia 8 marca 2019 r., k. 1-2 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 22 marca 2019 r. wniósł o odrzucenie odwołania na podstawie art. 477 ⁹ § 1 i 3 k.p.c. w stosunku od decyzji z dnia 22 sierpnia 2018 r. oraz o oddalenie odwołania zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. od decyzji z dnia 5 lutego 2019 r. Organ rentowy wskazał na wstępie, że należy odrzucić odwołanie, ponieważ został nadmiernie przekroczony 30-dniowy termin na jego wniesienie, zaś odwołujący nie uprawdopodobnił, aby powyższe nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych. W odniesieniu do oddalenia odwołania ZUS stwierdził, że dołączone świadectwo pracy z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) wskazuje warunki wynagrodzenia jedynie w dniu zakończenia pracy. W jego ocenie dokument ten nie może stanowić podstawy do ustalenia wynagrodzenia za cały dziewięcioletni okres zatrudnienia. Organ rentowy przyjął, że ubezpieczony osiągnął za sporny okres zatrudnienia wynagrodzenie minimalne, ponieważ nie wykazał za pomocą dokumentów podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ( odpowiedź na odwołanie z dnia 22 marca 2019 r., k. 5 a. s.).

Odwołujący wniósł również o wyliczenie do wysokości kapitału początkowego premii regulaminowej w wysokości 20%, którą uzyskiwał w okresie od 1 września 1971 r. do 31 października 1980 r. w Przedsiębiorstwie (...) oraz o zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ( pismo procesowe z dnia 19 marca 2020 r., k. 58 a. s. i protokół rozprawy z dnia 17 marca 2021 r., k. 93 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. J. (1) był zatrudniony m.in. w Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 1 września 1971 r. do 31 października 1980 r. na stanowiskach montera maszyn budowlanych, kierownika magazynu i kierownika stacji diagnostycznej ( świadectwo pracy z dnia 30 października 1980 r., a. e. i a. o.).

Wynagrodzenie A. J. (2), który pracował razem z odwołującym w Przedsiębiorstwie (...) składało się z wynagrodzenia zasadniczego i premii. Pracodawca nie zawsze wypłacał premię w pełnej wysokości albo co do zasady, co było uzależnione od postawy pracowników i wykonywania przez nich wszystkich nałożonych obowiązków. Ubezpieczony otrzymywał dodatek do wynagrodzenia w postaci premii ( zeznania świadka A. J. (2) i odwołującego, k. 92-93 a. s.).

Płatnik składek dokonywał zmian w wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego, który osiągał zarobki w sposób następujący:

- od dnia 1 stycznia 1974 r. wynagrodzenie w kwocie 2.800 złotych, dodatek funkcyjny w kwocie 300 złotych i premia regulaminowa ( pismo z dnia 28 grudnia 1973 r., k. 24 a. o.);

- od dnia 1 stycznia 1975 r. wynagrodzenie w kwocie 3.100 złotych, dodatek funkcyjny w kwocie 300 złotych i premia regulaminowa ( pismo z dnia 2 stycznia 1975 r., k. 20 a. o.);

- od dnia 1 października 1975 r. wynagrodzenie w kwocie 3.400 złotych, dodatek funkcyjny w kwocie 300 złotych i premia regulaminowa ( pismo z dnia 11 października 1975 r., k. 19 a. o.);

- od dnia 1 sierpnia 1976 r. wynagrodzenie w kwocie 3.400 złotych, dodatek funkcyjny w kwocie 600 złotych i premia regulaminowa ( pismo z dnia 10 sierpnia 1976 r., k. 18 a. o.);

- od dnia 1 sierpnia 1977 r. wynagrodzenie w kwocie 3.700 złotych, dodatek funkcyjny w kwocie 600 złotych i premia regulaminowa ( pismo z dnia 19 lipca 1977 r., k. 17 a. o.)

- od dnia 1 sierpnia 1978 r. wynagrodzenie w kwocie 3.700 złotych, dodatek funkcyjny w kwocie 1.000 złotych i premia regulaminowa ( pismo z dnia 8 września 1978 r., k. 16 a. o.);

- od dnia 1 lutego 1979 r. wynagrodzenie w kwocie 4.000 złotych, dodatek funkcyjny w kwocie 1.000 złotych i premia regulaminowa ( pismo, k. 14 a. o.);

- od dnia 11 lutego 1980 r. wynagrodzenie w kwocie 5.300 złotych i dodatek funkcyjny w kwocie 1.000 złotych ( pismo z dnia 11 lutego 1980 r., k. 12 a. o.).

Ubezpieczony otrzymywał zarobki z tytułu wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego w kwotach: 37.200 złotych za 1974 r., 41.700 złotych za 1975 r., 45.900 złotych za 1976 r., 49.500 złotych za 1977 r., 53.500 złotych za 1978 r., 59.700 złotych za 1979 r.

A. J. (1) w dniu 23 sierpnia 2006 r. złożył wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. o ustalenie kapitału początkowego. Organ rentowy po rozpoznaniu wniosku wydał decyzję z dnia 10 lutego 2009 r., znak: (...) (...), zgodnie z którą ustalił ubezpieczonemu wysokość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. w kwocie 104.943,08 złotych ( wniosek z dnia 23 sierpnia 2006 r. i decyzja z dnia 10 lutego 2009 r., a. e.).

W zaskarżonej decyzji z dnia 22 sierpnia 2018 r., znak: (...) (...) wysokość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. uległa podwyższeniu do kwoty 106.249,33 złotych. Organ rentowy do ustalenia kapitału początkowego przyjął wynagrodzenie minimalne osiągane przez odwołującego za okres jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od 1 września 1971 r. do 31 października 1980 r. ( decyzja z dnia 22 sierpnia 2018 r., a. e.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. kolejną zaskarżoną decyzją z dnia 5 lutego 2019 r., znak: (...) (...) odmówił odwołującemu ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r., ponieważ przedłożone dowody nie powodują zmiany przyjętych wartości w decyzji z dnia 22 sierpnia 2018 r. ( decyzja z dnia 5 lutego 2019 r., a. e.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych i w aktach osobowych A. J. (1), a także częściowo w oparciu o zeznania świadka A. J. (2) i odwołującego.

Powołane przez Sąd dowody z dokumentów, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, były wiarygodne, ponieważ korespondowały ze sobą, a nadto strony nie kwestionowały ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka i ubezpieczonego jedynie w takim zakresie, w jakim przesłuchane osoby wskazały na zajmowanego przez niego stanowiska i rodzaj prac, jakie realizował oraz otrzymywane wynagrodzenie zasadnicze i dodatek funkcyjny, których wysokość wynikała bezpośrednio z angaży pracy zachowanych w aktach osobowych odwołującego. Wskazane informacje w tym zakresie były ze sobą spójne. Przesłuchiwany świadek co prawda wskazywał na fakt, że pracodawca wypłacał pracownikom premie, lecz nie pamiętał w jakiej wysokości. Świadek nie wskazał choćby w sposób przybliżony wysokości premii, która mogła przysługiwać odwołującemu. Sąd przy tym nie uznał za wiarygodnych zeznań ubezpieczonego w zakresie, w jakim twierdził, że otrzymywał on przez cały okres zatrudnienia premię w wysokości 20% wynagrodzenia zasadniczego. Powyższe nie wynika wprost z dokumentacji zachowanej w jego aktach osobowych. We wszystkich angażach wystawionych przez płatnika składek podane jest, że ubezpieczonemu przysługuje premia regulaminowa, lecz nie wskazywano jednocześnie w jakiej wysokości. Również jego twierdzenie dotyczące otrzymywania premii w całym okresie zatrudnienia od 1 września 1971 r. do 31 października 1980 r. w Przedsiębiorstwie (...) nie zasługuje na uwzględnienie. Angaże, na podstawie których Sąd ustalił wysokość osiąganego przez niego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego, odnoszą się do czas-okresu dopiero od 1 stycznia 1974 r. Od tego dnia dokumenty dowodzą, że odwołujący otrzymywał również premię. Ponadto w piśmie z dnia 11 lutego 1980 r. wskazano, że odwołujący od dnia 11 lutego 1980 r. będzie uzyskiwać wynagrodzenie w kwocie 5.300 złotych i dodatek funkcyjny w kwocie 1.000 złotych. Dokument ten, w przeciwieństwie do pozostałych angaży, nie potwierdza, że ubezpieczony w okresie od 11 lutego 1980 r. do 31 października 1980 r. pobierał jakąkolwiek premię, która miałaby być wypłacana przez jego pracodawcę.

Tak zgromadzony stan faktyczny stanowił podstawę do wydania rozstrzygnięcia.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. J. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 22 sierpnia 2018 r., znak: (...) (...) podlegało odrzuceniu.

Zgodnie z treścią art. 477 ⁹ § 1 k.p.c. odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Na podstawie zaś z art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się.

Oznacza to, że sąd może nie odrzucić odwołania jedynie w sytuacji, gdy obie przesłanki (tj. nienadmierne przekroczenia terminu oraz brak winy odwołującego przy przekroczeniu terminu) są spełnione łącznie. W tym miejscu powołać należy słuszne stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 29 października 1999 r. ( sygn. akt II UKN 588/99), zgodnie z którym w odrębnym postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych postępowanie o przywrócenie terminu w odniesieniu do odwołania, czyli pisma wszczynającego postępowanie, nie jest stosowane. Sąd z urzędu, w trakcie wstępnego badania sprawy, dokonuje nie tylko sprawdzenia zachowania przez stronę terminu do wniesienia odwołania, ale także – w przypadku stwierdzenia opóźnienia - ocenia jego rozmiar oraz przyczyny. Sąd ma dyskrecjonalną możliwość potraktowania spóźnionego odwołania tak, jakby zostało wniesione w terminie. Może tego dokonać pod warunkiem uznania, że przekroczenie terminu nie jest nadmierne oraz, że nastąpiło z przyczyn niezależnych od skarżącego. Stosownie do oceny tych okoliczności odwołanie odrzuca się albo nadaje mu bieg.

Sąd Okręgowy w całości podziela powyższe stanowisko Sądu Najwyższego wskazując, że znajduje ono bezpośrednie zastosowanie względem niniejszej sprawy. Jak wynika z akt sprawy, organ rentowy wydał sporną decyzję w dniu 22 sierpnia 2018 r. Natomiast wnioskodawca odwołał się od tej decyzji dopiero w dniu 8 marca 2019 r. tj. po upływie 6 miesięcy. Okoliczności związane z wprowadzeniem odwołującego w błąd przez Przedsiębiorstwo (...) poprzez wskazanie, że jego dokumenty uległy zniszczeniu nie dają podstaw do merytorycznego rozpoznania zasadności jego odwołania od tej decyzji.

W związku z tym Sąd orzekł zgodnie z art. 477 ⁹ § 3 k.p.c., jak w punkcie 1 wyroku.

Odwołanie A. J. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 5 lutego 2019 r., znak: (...) (...), podlegało uwzględnieniu w części, zaś w pozostałym zakresie było niezasadne i należało je oddalić.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2018 r., poz. 1270 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą" , kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Na podstawie art. 174 ust. 2 ustawy przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Z kolei w myśl art. 174 ust. 3 ustawy podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18 z tym, że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r. Dyspozycja powołanego art. 174 ust. 3 odsyła do treści art. 15 ustawy. Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 6 ustawy, podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)  w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę, albo

1)  w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresy podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej, do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust. 1 i 2, dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość rekompensaty pieniężnej ustaloną zgodnie z pkt 3 załącznika do ustawy z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, z zastrzeżeniem ust. 3a.

Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy, co wynika z art. 15 ust. 2a ustawy.

Stosowane do przepisu art. 175 ust. 1 zd. 2 ustawy, postępowanie w sprawie ustalenia kapitału początkowego przebiega według zasad dotyczących ustalenia prawa do świadczeń przewidzianych w ustawie (w szczególności chodzi tu o katalog środków dowodowych, jakie służą ubezpieczonemu w postępowaniu przed organem rentowym do wykazania zarówno stażu ubezpieczonego, jaki i wysokości przychodów).

Zgodnie z § 21 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe ( Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz. 1412) , środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobków lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury dla pracowników a także wysokości kapitału początkowego są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Brak odpowiedniej dokumentacji płacowej i innych dokumentów, na jakie wskazuje cytowany przepis, przeważnie uniemożliwia prawidłowe ustalenie wysokości wynagrodzenia za pomocą innych środków dowodowych. Jest to bowiem trudne z uwagi na szczegółowość takich danych przy znacznej najczęściej odległości czasowej. Zaliczenie zaś nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 r., sygn. akt II UKN 440/97) . Jednocześnie w orzecznictwie podkreśla się jednak, że w postępowaniu odwoławczym od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie ma ograniczeń co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków i w myśl art. 473 k.p.c. wysokość wynagrodzenia może być dowodzona wszelkimi dostępnymi dowodami przewidzianym w Kodeksie postępowania cywilnego. Rzeczą sądu jest natomiast ocena wiarygodności przedstawionych w toku postępowania dowodów ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r., sygn. akt II UKN 186/97 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 r., sygn. akt III AUa 105/97).

Mimo braku ograniczeń dowodowych w postępowaniu przed sądami ubezpieczeń społecznych nie można zapominać, że wysokość zarobków stanowiących podstawę wyliczenia składki na ubezpieczenia społeczne nie może być ustalana w sposób hipotetyczny, przybliżony, oparty jedynie na domniemaniu czy uprawdopodobnieniu ( wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 4 lipca 2007 r., sygn. akt I UK 36/07, 4 września 2013 r., sygn. akt II UK 315/12). Zadaniem Sądu w sprawach o wysokość emerytury, a także kapitału początkowego jest więc dokładne ustalenie wysokości wynagrodzenia otrzymywanego przez ubezpieczonego w danym okresie. Zarobki za poszczególne miesiące i wybrane lata kalendarzowe muszą być wykazane w sposób niebudzący wątpliwości oraz w ściśle określonej kwotowo wysokości.

W przedmiotowej sprawie organ rentowy ustalając wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego dla odwołującego przyjął wynagrodzenie minimalne za okres jego zatrudnienia od 1 września 1971 r. do 31 października 1980 r. w Przedsiębiorstwie (...) . Ubezpieczony nie zgadzając się ze stanowiskiem organu rentowego złożył wniosek o ponowne przeliczenie kapitału początkowego. Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił przeliczenia kapitału początkowego ze względu na brak odpowiednich dowodów.

Argumentacja ubezpieczonego wskazująca na możliwość przeliczenia kapitału początkowego w części była uzasadniona. W toku postępowania sądowego dostarczono bowiem akta osobowe odwołującego dotyczące jego zatrudnienia w spornym czasie. W zebranej dokumentacji zachowały się bowiem informacje odnoszące się do wysokości osiąganych przez niego zarobków od 1 stycznia 1974 r. Przy ustalaniu okresów zatrudnienia, winny być uwzględniane dokumenty z przebiegu zatrudnienia takie, jak świadectwa pracywystawione przez pracodawcę, umowy o pracę, angaże, legitymacje ubezpieczeniowe i inne dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 3 kwietnia 2013 r., sygn. akt III AUa 1284/12).

Sąd Okręgowy nie miał więc podstaw do zakwestionowania rzetelności przedstawionych dokumentów znajdujących się w aktach osobowych odwołującego. W przypadku braku dokumentacji płacowej istnieje możliwość ustalenia wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w oparciu o dokumentację zastępczą znajdującą się w jego aktach osobowych, tj. umowy o pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. W takim jednak wypadku uwzględnić można tylko takie składniki, które są pewne, stałe, wypłacane były w danym okresie i w określonej wysokości ( wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., sygn. akt III AUa 1555/11). Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można zatem ustalać w sposób przybliżony tylko w sposób pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 3 czerwca 2015 r., sygn. akt III AUa 535/14).

W ocenie Sądu na podstawie angaży zawartych w aktach osobowych udało odtworzyć się zarobki uzyskiwane przez ubezpieczonego od 1 stycznia 1974 r. Odwołujący osiągał wynagrodzenie w kwocie 2.800 złotych i dodatek funkcyjny w kwocie 300 złotych od 1 stycznia 1974 r., wynagrodzenie w kwocie 3.100 złotych i dodatek funkcyjny w kwocie 300 złotych od dnia 1 stycznia 1975 r., wynagrodzenie w kwocie 3.400 złotych i dodatek funkcyjny w kwocie 300 złotych od dnia 1 października 1975 r., wynagrodzenie w kwocie 3.400 złotych i dodatek funkcyjny w kwocie 600 złotych od dnia 1 sierpnia 1976 r., wynagrodzenie w kwocie 3.700 złotych i dodatek funkcyjny w kwocie 600 złotych od dnia 1 sierpnia 1977 r., wynagrodzenie w kwocie 3.700 złotych i dodatek funkcyjny w kwocie 1.000 złotych od dnia 1 sierpnia 1978 r., wynagrodzenie w kwocie 4.000 złotych, dodatek funkcyjny w kwocie 1.000 złotych od dnia 1 lutego 1979 r. oraz wynagrodzenie w kwocie 5.300 złotych i dodatek funkcyjny w kwocie 1.000 złotych od dnia 11 lutego 1980 r. Doliczenie tych kwot do kapitału początkowego spowodowało ustalenie jego wysokości na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 126.373,94 złotych. Najwyższy wskaźnik wysokości podstawy kapitału początkowego wyniósł 83,95% z lat pracy odwołującego 1974-1983. Wymaga podkreślić, że hipotetyczne wyliczenia dokonane przez organ rentowy w oparciu o zgromadzone dokumenty w aktach osobowych ubezpieczonego nie były zakwestionowane w toku postępowania sądowego. Zatem Sąd nie miał podstaw do ich nieuwzględnienia.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., jak w punkcie 2 wyroku.

Odnosząc się do twierdzeń strony odwołującej dotyczących konieczności uwzględnienia w zarobkach premii regulaminowej, wskazać należy, że jego zeznania oraz świadka przesłuchanego w niniejszej sprawie są nie wystarczające, aby przyjąć, że A. J. (1) w okresie zatrudnienia od 1 września 1971 r. do 31 października 1980 r. w Przedsiębiorstwie (...) uzyskiwał stale premie w określonej wysokości. Wprawdzie przesłuchani wskazywali, że premia była przyznawana, jednak za pomocą ich zeznań nie można przyjąć, że udowodniono szczegółowe dane dotyczące wysokości premii uzyskiwanch przez ubezpieczonego w poszczególnych miesiącach i latach, ani faktu, aby była ona wypłacana przez cały jego okres zatrudnienia. Również zachowane dokumenty nie potwierdzają w/w informacji, które są istotne dla ustalenia, jaką premię, w jakiej kwocie i z jaką częstotliwością dostawał odwołującego. Z dokumentów wynika nawet, że premia nie musiała być stała, ponieważ jej wysokość nie została podana w wymiarze procentowym. Jednocześnie podkreślić należy, że w aktach osobowych podano, że ubezpieczony w okresie od 11 lutego 1980 r. do 31 października 1980 r. nie pobierał premii, a jedynie wynagrodzenie zasadnicze i dodatek funkcyjny. Jednocześnie zachowane angaże wskazują, że premia wypłacana była ubezpieczonemu dopiero od 1 stycznia 1974 r., a zatem po ponad dwóch latach od momentu jego zatrudnienia. Zatem zgromadzony materiał dowodowy nie dał podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji w tym zakresie.

Zdaniem Sądu odwołujący nie wykazał, że premia była jego składnikiem wynagrodzenia przysługującym bezwarunkowo, w każdej sytuacji i w tej samej wysokości. Nie można zaprzeczyć temu, że ubezpieczony otrzymywał premię w okresie od 1 stycznia 1974 r. do 10 lutego 1980 r., co wynika bezpośrednio z jego angaży zatrudnienia. Jednakże istota sporu dotyczy nie tylko faktu otrzymywania premii, ale i jej wysokości, a także częstotliwości przyznawania, gdyż dopiero wysokość tego składnika wynagrodzenia ustalona w sposób pewny z całego spornego okresu, pozwoliłaby na dokonanie przeliczenia kapitału początkowego zgodnie z wnioskiem ubezpieczonego. W materiale dowodowym brak jest jakichkolwiek dowodów na to w jakiej kwocie ubezpieczony otrzymywał premię oraz, czy w istocie świadczenie to było mu przyznawane przez cały sporny okres.

W tym miejscu wskazać należy, że stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały ustalone między pracodawcą i konkretnym pracownikiem. W przypadku wynagrodzenia zasadniczego lub innych obligatoryjnych składników wynagrodzenia, wynikających z obowiązujących przepisów, można przyjąć najniższe wynagrodzenie obowiązujące w czasie, którego dotyczy żądanie uwzględnienia tego okresu do przeliczenia podstawy emerytury. W przypadku jednak takiego składnika wynagrodzenia, jakim jest premia, konieczne jest istnienie dowodów potwierdzających bez wątpliwości fakt wypłacenia premii oraz jej wysokość ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 5 lutego 2013 r., sygn. akt III AUa 838/12).

W ocenie Sądu ubezpieczony nie zdołał wykazać, że przez cały sporny okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) uzyskiwał premię oraz nie udowodnił w jakiej wysokości przysługiwał ten dodatkowy składnik wynagrodzenia. W oparciu o powyższe Sąd orzekł w myśl art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., jak w punkcie 3 wyroku.

Sąd o kosztach postępowania orzekł w punkcie 4 wyroku. Nie obciążono organu rentowego kosztami postępowania, ponieważ na podstawie art. 100 k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. W toku niniejszego postępowania odwołanie ubezpieczonego okazało się być zasadne w połowie dotyczącej ustalenia wysokości kapitału początkowego obejmującego jego faktycznego zarobki w postaci wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego z okresu zatrudnienia od 1 września 1971 r. do 31 października 1980 r. w Przedsiębiorstwie (...). Jednocześnie odwołujący przegrał sprawę, w której przedmiotem sporu było wyliczenie kapitału w oparciu o 20% premię uzyskiwanej w w/w okresie.

SSO Renata Gąsior

ZARZĄDZENIE

(...)