Sygn. akt III AUa 1649/21
Decyzją z dnia 5 maja 2021 r. organ rentowy odmówił B. C. prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu wskazano, że Zakład nie znalazł podstaw prawnych do przyznania świadczenia, gdyż odwołująca nie wykazała 35- letniego stażu pracy.
B. C. wniosła odwołanie od powyższej decyzji, domagając się jej uchylenia
i przyznania jej świadczenia przedemerytalnego. Zarzuciła naruszenie art. 2 ust. 1 pkt. 1, 2,5,6 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, błędne przyjęcie okresów składkowych na dzień ustania stosunku pracy, błąd w ustaleniach faktycznych przez błędne wskazanie ostatniego stosunku pracy.
W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie i podtrzymał stanowisko zajęte dotychczas w sprawie.
Wyrokiem z dnia 17 sierpnia 2021r. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej oddalił odwołanie.
Sąd pierwszej instancji ustalił następujący stan faktyczny:
Odwołująca się, urodzona w dniu (...), złożyła w ZUS wniosek
o świadczenie przedemerytalne w dniu 1 kwietnia 2021 r.
Z zaświadczenia Powiatowego Urzędu Pracy z dnia 31 marca 2021r. wynika, że odwołująca się w dniu 1 października 2020r. zarejestrowała się jako osoba bezrobotna
z prawem do zasiłku i w okresie od 1 października 2020r. do nadal pobierała zasiłek dla bezrobotnych. Natomiast w dniu 18 stycznia 2020r. upłynął 180 – dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. W okresie od 20 stycznia 2020r. do 30 września 2020r. nastąpiła przerwa w statusie bezrobotnego z uwagi na podjęcie zatrudnienia. W okresie pobierania zasiłku nie odmówiła bez uzasadnienia propozycji odpowiedniego zatrudnienia.
W okresie od 21 maja 1992r. do 31 grudnia 2011r. odwołująca była zatrudniona
w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładach (...)
w J., a od 1 stycznia 2012r do 31 stycznia 2019r. w (...) spółka z.o.o.
sp. komandytowa w J., a stosunek pracy ustał w wyniku likwidacji stanowiska pracy.
Z dniem 22 lipca 2019r. ubezpieczona została uznana za osobę bezrobotną z prawem do zasiłku który pobierała do dnia 19 stycznia 2020r., zaś w dniu 18 stycznia 2020r. upłynął 180 - dniowy okres jego pobierania. Z dniem 20 stycznia 2020r. utraciła status osoby bezrobotnej na skutek zatrudnienia w (...) spółka z.o.o. w B. od 20 stycznia 2020r. do 30 września 2020r. w wymiarze ½ etatu na nowo utworzonym stanowisku pomoc biura zarządu. Stosunek pracy ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę w związku z likwidacją stanowiska pracy .
Z dniem 1 października 2020r. została uznana za osobę bezrobotną z prawem do zasiłku który pobierała od 1 października 2020r. Zasiłek został przyznany na okres pomniejszony
o poprzedni okres pobierania zasiłku zgodnie z art. 73 ust. 5 ustawy o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy.
Do dnia ustania zatrudnienia w Zakładach (...)
w J. 31 stycznia 2019r. odwołująca udowodniła 34 lata 6 m-cy i 8 dni stażu pracy.
Natomiast po zaliczeniu okresu pracy w (...) spółka z.o.o. w B. odwołująca spełniłaby przesłankę 35-letniego stażu pracy.
Sąd ustalił, że z informacji PUP wynika, iż w sytuacji rejestracji w dniu 01.10.2020r. (bez dokonanej pierwotnej rejestracji w dniu 22.07.2019 r.) B. C. nie spełniałaby warunku z art. 71 ustawy o promocji zatrudnienia (...) z uwagi na fakt, iż w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających datę rejestracji w tym dniu, tj. 01.10.2020 r., w okresie 31.03.2019 r. do 30.09.2020 r., odwołująca z wymaganych 365 dni okresu, od którego uzależnione jest przyznanie prawa do zasiłku, na dzień rejestracji zaliczeniu podlega jedynie okres pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia w okresie od 31.03.2019r. do 19.07.2019 r., który to okres nie jest wystarczający do nabycia prawa do zasiłku. Zatrudnienia
w ramach umowy o pracę w firmie (...) „ spółka z.o.o. w okresie od 20.01.2020 r. do 30.09.2020 r., nie można zaliczyć do wymaganych 365 dni, z uwagi na zatrudnienie
w niepełnym wymiarze czasu pracy (1/2 etatu). Z wygenerowanego w systemie teleinformatycznym raportu ZUS wynika, iż w podanym wyżej okresie zatrudnienia w firmie (...) odwołująca nie osiągała minimalnego wynagrodzenia za pracę, a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowiła kwota 1.300,00 zł (minimalne wynagrodzenie na 2020 r. – 2.600,00 zł brutto) - raport ZUS w załączeniu.
Rozpatrując kwestię przysługiwania prawa do zasiłku dla bezrobotnych, Urząd w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy odwołującej , potwierdzające zatrudnienie dokonał analizy całości akt sprawy i ustalił, iż na dzień rejestracji, tj. dzień 01.10.2020 r., w przypadku odwołującej nie zostałyby zrealizowane przesłanki z art. 71 ust. 1 pkt 1 i 2 lit. a) ustawy
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Z akt sprawy wynika, iż B. C., na dzień 01.10.2020r. nie udokumentowałaby posiadania okresu 365 dni zatrudnienia uprawniającego do nabycia prawa do zasiłku.
Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Sąd wskazał na przepis art. 2 ust. 1 i 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych oraz art. 2 ust. 1 pkt 29 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy . Sąd pierwszej instancji uznał, że z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika, że do rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą (...) spółka z.o.o. doszło na skutek likwidacji stanowiska pracy, zatem przesłanka dotycząca rozwiązania stosunku pracy
z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy została spełniona. Dalej podał, że ustawodawca w art. 2 ust. 3 ustawy nie posłużył się żadnym zwrotem wskazującym na konieczność bezpośredniego następstwa ustania stosunku pracy i pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
Sąd Okręgowy podzielił w pełni pogląd prawny wyrażony przez Sąd Najwyższy
w postanowieniu z dnia 30 listopada 2017 r., II UK 15/17 wskazując, że w wyroku z dnia
5 kwietnia 2016r., II UK 165/15, LEX nr 2025781 Sąd Najwyższy wyraźnie podniósł, że występująca w orzecznictwie rozbieżność dotycząca wykładni art. 2 ust. 3 ustawy została usunięta w uchwale z dnia 2 lipca 2013 r., III UZP 2/13, w której przyjęto ostatecznie, że podjęcie aktywności zawodowej w czasie między rozwiązaniem stosunku pracy, a nabyciem prawa do zasiłku nie stanowi przeszkody do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego.
Sąd stwierdził, że z literalnej wykładni przepisu art. 2 ust. 3 ustawy nie wynika by
6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych był okresem ciągłym (tak A. Kopeć,
W. Maciejko, M. Wojewódka: Komentarz do ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, baza Legalis, pkt 79. Ustawodawca nigdzie też nie sprecyzował, że 6 miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych ma być nieprzerwany i przypadać po rozwiązaniu ostatniego stosunku pracy (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 maja 2012 r. I BU 15/2011 OSNP 2013/11-12 poz. 134).
Sąd zauważył, że w niniejszej sprawie spór dotyczy jednak nie tyle możliwości przerwy w pobieraniu zasiłku dla bezrobotnych na skutek podjęcia zatrudnienia ale ustalenia daty do której należy liczyć staż pracy (w przypadku odwołującej 35 lat) w sytuacji gdy ponowne zatrudnienie nie daje podstaw do przyznania prawa do zasiłku dla bezrobotnych.
Zatem przesłanka pobierania tego zasiłku po ustaniu zatrudnienia w spółce z.o.o.
(...) nie zostałaby spełniona, gdyż samo prawo do zasiłku mogło być wyłącznie wiązane z zatrudnieniem w (...) Sp. z.o.o. Sp. k.
W wyroku z dnia 7 marca 2013r. I UK 559 /12 Sąd Najwyższy wskazał że wykładnia
art. 2 ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych powinna uwzględniać również regulację dotyczącą nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Kwestie te są uregulowane w ustawie
z dnia 20 kwietnia 20004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z art. 73 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia okresy pobierania zasiłku są limitowane.
Zdaniem Sądu Okręgowego jest istotne, że zgodnie z art. 73 ust. 5 ustawy o promocji zatrudnienia bezrobotny, który utracił ten status na okres krótszy niż 365 dni, między innymi
z powodu podjęcia zatrudnienia, zachowuje prawo do zasiłku na okres skrócony o okres pobierania zasiłku przed utratą statusu bezrobotnego. Gdyby zatem zastosować restrykcyjną wykładnię przepisu art. 2 ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, to osoby w takiej sytuacji nigdy nie mogłyby spełnić warunku nieprzerwanego - 6 miesięcznego okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Bowiem osoby, które utraciły status bezrobotnego na okres nie dłuższy niż 365 dni, a w dniu kolejnej rejestracji spełniają warunki z art. 71 ustawy o promocji zatrudnienia zawsze uzyskają prawo do zasiłku na okres pomniejszony o poprzedni okres pobierania zasiłku oraz o okresy, o których stanowi ust. 4 (art. 73 ust. 7 ustawy o promocji zatrudnienia). W cytowanym wyżej orzeczeniu Sąd Najwyższy wiąże zatem spełnienie przesłanek do uzyskania prawa do zasiłku dla bezrobotnych przy kolejnej rejestracji w PUP
z przesłanką dotyczącą pobierania zasiłku dla bezrobotnych przez okres 180 dni .
Skoro zatem uzyskanie prawa do zasiłku dla bezrobotnych nie może być wiązane
z zatrudnieniem w spółce z.o.o. P. odwołująca nie spełnia przesłanki 35-letniego
stażu pracy.
Nie bez znaczenia także pozostaje że okres 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych zakończył się przed podjęciem zatrudnia we wskazanej firmie.
Oceny tej nie zmienia także sytuacja, iż do spełnienia warunku stażu pracy brakuje odwołującej niespełna 6 m-cy okresu ubezpieczenia , bowiem do złagodzenia rygorów prawa ubezpieczeń społecznych nie stosuje się ani art. 5 k.c., ani art. 8 k.p.
Ubezpieczona zaskarżyła wyrok w całości. Rozstrzygnięciu zarzuciła naruszenie:
1) przepisów prawa materialnego:
art. 2 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 170) w związku z art. 2 ust. 1 tej ustawy przez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że warunkiem uzyskania świadczenia przedemerytalnego w trybie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy jest nieprzerwalność okresu zarejestrowania jako osoby bezrobotnej, począwszy co najmniej od ostatniego dnia z 6-miesięcznego (aktualnie 180 dniowego) okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego, przy jednoczesnym pominięciu, iż brak takiej ciągłości nie niweczy prawa do świadczenia, gdyż nie jest sprzeczne z celem i brzmieniem ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r.
o świadczeniach przedemerytalnych;
art. 73 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia, poprzez nieuznanie okresu zatrudnienia
w trakcie pobierania prawa do zasiłku do okresu zasiłkowego.
Apelująca wniosła o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia lub uchylenie wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja jest zasadna.
Sąd pierwszej instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne.
W niniejszej sprawie ubezpieczona B. C. pozostawała w zatrudnieniu
w (...) sp. z o.o. sp. k. w J. do 31 stycznia 2019r. Stosunek pracy ustał
w związku z likwidacją stanowiska pracy za wypowiedzeniem przez pracodawcę. W tym zakładzie pracy ubezpieczona była zatrudniona przez okres ponad 6 miesięcy. Do dnia
31 stycznia 2019r. ubezpieczona wykazała 34 lata, 6 miesięcy i 8 dni okresów składkowych
i nieskładkowych. B. C. została zarejestrowana jako osoba bezrobotna od dnia
22 lipca 2019r. Była ona uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych i w dniu 18 stycznia 2020r. upłynęło 180 dni pobierania tego zasiłku. Następnie od 20 stycznia 2020 r. do 30 września 2020r. ubezpieczona pozostawała w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę w (...) sp. z o.o. w B. w wymiarze ½ etatu. Stosunek pracy został rozwiązany za wypowiedzeniem przez pracodawcę z powodu likwidacji stanowiska pracy. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynosiła 1.300 zł miesięcznie. B. C. ponownie została uznana za osobę bezrobotną od 1 października 2020 r. z prawem do zasiłku dla bezrobotnych tj. pobierała niewykorzystaną część zasiłku gdyż była uprawniona do zasiłku na 365 dni. W sprawie nie budziło wątpliwości, że zatrudnienie w (...) sp. z o.o. w B. nie dawałoby ubezpieczonej prawa do zasiłku dla bezrobotnych w świetle art. 71 ust. 1
pkt 2a ustawy z 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2021r., poz. 1100).
Sąd pierwszej instancji trafnie zauważył, że w niniejszej sprawie spór dotyczył nie tyle możliwości przerwy w pobieraniu zasiłku dla bezrobotnych – możliwość takiej przerwy jest stanowiskiem utrwalonym w orzecznictwie - na skutek podjęcia zatrudnienia, ale ustalenia daty, do której należy liczyć staż pracy (w przypadku odwołującej 35 lat) w sytuacji gdy ponowne zatrudnienie nie daje podstaw do przyznania prawa do zasiłku dla bezrobotnych.
Zgodnie z przepisem art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. 2021r., poz. 1867) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący
co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn oraz zgodnie z art. 2 ust. 3 tej ustawy świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej
180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki: nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna, w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych; złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
W ocenie Sądu Apelacyjnego B. C. spełniła wszystkie warunki do przyznania jej prawa do świadczenia przedemerytalnego na podstawie wyżej powołanych przepisów art. 2 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 2 ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Nie budzi wątpliwości, że przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych należy wykładać ściśle. Nie jest dopuszczalne przyznanie prawa do świadczenia ubezpieczonemu, który nie spełnia wszystkich warunków ustawowych. Nie jest dopuszczalne także uzależnienie prawa do świadczenia od spełnienia warunku, niewymienionego w ustawie. Ubezpieczona do dnia rozwiązania stosunku pracy ( z
(...) sp. z o.o. w B.) udowodniła ponad 35 lat uprawniających ją do emerytury, stosunek pracy został rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy, była tam zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, upłynęło 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna, w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych; złożyła wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Żaden przepis
ustawy o świadczeniach przedemerytalnych nie stanowi, o tym, że prawo do zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w art. 2 ust. 3 tej ustawy ma wynikać z ostatniego zatrudnienia,
o którym mowa w art. 2 ust. 1. Organ rentowy i Sąd pierwszej instancji odmówiły
ubezpieczonej prawa do świadczenia przedemerytalnego z uwagi na niespełnienie wyżej opisanego warunku. Nie jest to jednak warunek określony w ustawie.
Zaznaczyć należy, że art. 2 ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych mówi, że przysługuje to świadczenie „osobie określonej w ust. 1”. Zatem wynika z tego, że prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje nie tylko pracownikom, z którymi rozwiązano stosunek pracy z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, lub z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004
r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ale także osobom, które nie mogą znaleźć zatrudnienia po okresie ponad pięcioletniego pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, a także - znajdującym się w podobnej sytuacji osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą po ogłoszeniu upadłości. Celem tych unormowań jest zapewnienie wsparcia socjalnego osobom, które utraciły źródło utrzymania nie ze swojej winy, a z uwagi na wiek nie są w stanie skutecznie konkurować na rynku pracy - do dnia nabycia przez te osoby uprawnień
emerytalnych. W uchwale z dnia 2 lipca 2013r., III UZP 2/13 Sąd Najwyższy uznał, że wykładnia semantyczna, systemowa, teleologiczna i funkcjonalna prowadzą do konkluzji, że nabycie prawa do świadczenia przedemerytalnego nie jest uzależnione od pobierania zasiłku
dla bezrobotnych, określonego w art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych bezpośrednio po zakończeniu okresów, wymienionych w art. 2 ust. 1 tej ustawy. Sąd Apelacyjny podziela to stanowisko. Ze sformułowania "świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych" zawartego w art. 2 ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych nie wynika, że przesłanki warunkujące przyznanie prawa do tego świadczenia powinny być spełnione kolejno - najpierw przesłanki z ust. 1 związane z wiekiem, stażem i sposobem rozwiązania stosunku pracy, a następnie przesłanki z ust. 3. Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która kumulatywnie spełni wszystkie przesłanki na datę złożenia wniosku o przyznanie świadczenia – por. wyrok SN z 23 maja 2012r., I BU 15/11.
Tym samym zarzuty zawarte w apelacji dotyczące naruszenia prawa materialnego były słuszne.
Mając powyższe na uwadze Sąd przyznał ubezpieczonej prawo do świadczenia przedemerytalnego zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych od dnia następnego po złożeniu wniosku.
Apelację uwzględniono na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.
/-/ SSA Patrycja Bogacińska-Piątek