Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 sierpnia 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marta Sawińska

Protokolant: Emilia Wielgus

po rozpoznaniu w dniu 17 sierpnia 2021 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy Szkoły Podstawowej im. (...) w P. oraz Urzędu Miasta i Gminy S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

przy udziale: E. S. oraz zainteresowanej Gminy S.

o podstawę wymiaru składek

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 25 września 2019 r. sygn. akt VII U 1266/18

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 i zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na rzecz odwołującej Szkoły Podstawowej im. (...) w P. oraz zainteresowanej Gminy S. kwotę po 270 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

2.  w pozostałym zakresie apelację oddala,

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na rzecz odwołującej Szkoły Podstawowej im. (...) w P. oraz zainteresowanej Gminy S. po 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej,

4.  oddala wniosek o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej na rzecz odwołującego Urzędu Miasta i Gminy S..

sędzia Marta Sawińska

UZASADNIENIE

(do pkt 1 i 3 wyroku z 17 sierpnia 2021 r.)

Decyzją z 21.06.2018 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 4 ust. 9, art. 8 ust. 2a, art. 18 ust. 1a, art. 18 ust. 1 i 3, art. 20 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778) oraz art. 81 ust. 1 i 6 ustawy z 27.08.2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, stwierdził, że przychody z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek Szkoła Podstawowa im. (...)w P. oraz przychody z tytułu umowy zlecenia zawartej z Gminą S. – Urzędem Miasta i Gminy S. uzyskane przez ubezpieczoną E. S. stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu pracy świadczonej w ramach umowy cywilnoprawnej realizowanej na rzecz własnego pracodawcy Szkoły Podstawowej im. (...)w P. i wynoszą kwoty szczegółowo wymienione w decyzji.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła Szkoła Podstawowa im. (...)w P., zaskarżając ją w całości i wnosząc o zmianę decyzji oraz stwierdzenie, że przychody z tytułu umowy zlecenia zawartej z Gminą S. – Urzędem Miasta i Gminy w S. uzyskane przez ubezpieczoną E. S. za okres od lutego 2014 r. do lipca 2014 r. nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne z tytułu pracy świadczonej na rzecz Szkoły Podstawowej im. (...) w P., nadto o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1080 zł, co odpowiada sześciokrotnej stawce minimalnej.

Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą akt VIIU 1266/18.

Decyzją z 21.06.2018 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 oraz art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, stwierdził, że podstawa wymiaru składki i składka na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne dla E. S. z tytułu umowy zlecenia u płatnika składek Urząd Miasta i Gminy S. wynoszą kwoty szczegółowo wymienione w decyzji.

Odwołanie od ww. decyzji złożył Urząd Miasta i Gminy w S., zaskarżając ją w całości i wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że podstawę wymiaru składek oraz składkę na obowiązkowe ubezpieczenia zdrowotne dla ubezpieczonej E. S. – jako osoby zatrudnionej na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek – stanowią w okresie od lutego 2014 r. do lipca 2014 r., kwoty zadeklarowane przez płatnika składek. Nadto, wniósł o zasądzenie od organu na rzecz odwołującego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1080 zł, odpowiadającej sześciokrotnej stawce minimalnej.

Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą akt VII U 1267/18.

Sprawy ww. połączono celem dalszego łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. VII U 1266/18.

Wyrokiem z 25.09.2019r. Sąd Okręgowy w Poznaniu - VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 21.06.2018 r.
nr (...) i stwierdził, że przychody uzyskane przez E. S. z tytułu umowy zlecenia zawartej z Gminą S. nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne u płatnika składek – Szkoły Podstawowej im. (...) w P. (pkt 1), zasądził od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na rzecz odwołującej Szkoły im. (...) w P. oraz zainteresowanej Gminy S. kwoty po 900 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2), oddalił odwołanie Urzędu Miasta i Gminy S. od decyzji z dnia 21.06.2018 r.
nr (...) (pkt 3), nie obciążył Urzędu Miasta i Gminy S. oraz zainteresowanej Gminy S. kosztami procesu (pkt 4).

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy zaskarżając go w zakresie pkt 1,2 i 4 wyroku.

Zarzucił m.in. naruszenie § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie pomimo, że ustalona w sprawie wartość przedmiotu sporu – 850 zł – uzasadnia zastosowanie tego przepisu, a nie § 2 pkt 3 cyt. Rozporządzenia.

Wyrokiem z 17.08.2021 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu:

5.  zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 2 i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na rzecz odwołującej Szkoły Podstawowej im. (...) w P. oraz zainteresowanej Gminy S. kwotę po 270 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

6.  w pozostałym zakresie apelację oddalił,

7.  zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na rzecz odwołującej Szkoły Podstawowej im. (...) w P. oraz zainteresowanej Gminy S. po 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej,

8.  oddalił wniosek o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej na rzecz odwołującego Urzędu Miasta i Gminy S..

Organ rentowy złożył wniosek o uzasadnienie wyroku z 17.08.2021 r. w części dotyczącej pkt 1 i 3.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych okazała się zasadna jedynie w części dotyczącej zaskarżenia pkt 2 wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu, lecz nie co do zasady ponoszenia kosztów procesu tylko co do wysokości zasądzonej przez Sąd I instancji kwoty.

W pierwszym rzędzie należy zauważyć, że sprawa o ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest sprawą o prawo majątkowe. Pogląd ten jest utrwalony w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w którym przyjmuje się, że wartością przedmiotu zaskarżenia w sprawie o wysokość podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne równa jest różnicy pomiędzy wysokością składki wskazywaną (zapłaconą) przez odwołującego i składką należną, ustaloną w zaskarżonej decyzji za sporny okres - art. 22 w związku z art. 398 ² § 1 k.p.c. (por. postanowienia z 17.04.2009 r., II UZ 12/09, OSNP 2010 nr 23-24, poz. 301; z 26.01.2011 r., II UK 190/10, LEX nr 786391; z 07.04.2010 r., I UZ 8/10, LEX nr 1620499; z 24.05.2012 r., II UZ 16/12, LEX nr 1222163 oraz z 07.11.2013 r., II UZ 59/13, LEX nr 1391553). Poglądy te odnoszą się do sytuacji, gdy istotą sporu jest wysokość składek wymierzonych od ustalonej przez organ rentowy podstawy ich wymiaru. W takim przypadku wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi różnica między wysokością składek zapłaconych a wysokością składek naliczonych przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji. Natomiast w przypadku, gdy przedmiotem sporu nie jest wysokość zobowiązania składkowego, ale wysokość samej podstawy wymiaru - wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi różnica między zadeklarowaną przez płatnika składek podstawą wymiaru składek a podstawą wymiaru należną według organu rentowego (por. np. postanowienia SN z 26.06.2012 r., II UK 312/11, LEX nr 1235842; z 08.11.2013 r., II UZ 61/13, LEX nr 1396417).

Zgodnie z § 2 Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:

1) do 500 zł - 90 zł;

2) powyżej 500 zł do 1500 zł - 270 zł;

3) powyżej 1500 zł do 5000 zł - 900 zł;

4) powyżej 5000 zł do 10 000 zł - 1800 zł;

5) powyżej 10 000 zł do 50 000 zł - 3600 zł;

6) powyżej 50 000 zł do 200 000 zł - 5400 zł;

7) powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł - 10 800 zł;

8) powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł - 15 000 zł;

9) powyżej 5 000 000 zł - 25 000 zł.

Wartość przedmiotu sporu w przedmiotowej sprawie opiewa o kwotę 850 zł, a zatem należało zastosować w niniejszej sprawie § 2 pkt 2 cyt. Rozporządzenia, a nie jak błędnie uznał Sąd I instancji § 2 pkt 3.

Uznając apelację Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za zasadną Sąd Apelacyjny w wyroku z 17.08.2021 r. zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w punkcie 2 i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na rzecz odwołującej Szkoły Podstawowej im. (...) w P. oraz zainteresowanej Gminy S. kwotę po 270 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Apelacyjny wskazuje natomiast, że Sąd Okręgowy słusznie stwierdził, że zwrot kosztów procesu należy się zarówno na rzecz odwołującej szkoły, jak i zainteresowanej Gminy S..

Przypomnieć wypada, że szczególną regulację zwrotu kosztów postępowania przez współuczestników zawiera art. 105 § 1 i 2 k.p.c. Zgodnie z § 1 tego przepisu, współuczestnicy sporu zwracają koszty procesu w częściach równych. Sąd może jednak nakazać zwrot kosztów odpowiednio do udziału każdego ze współuczestników w sprawie, jeżeli pod tym względem zachodzą znaczne różnice. W myśl § 2, na współuczestników sporu odpowiadających solidarnie co do istoty sprawy sąd włoży solidarny obowiązek zwrotu kosztów. Regulacja ta dotyczy wyłącznie zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi przez stronę przegrywającą. Ma ona zatem zastosowanie jedynie w odniesieniu do sytuacji, w której współuczestnictwo występuje po stronie przegrywającej proces, nie zaś w sytuacji odwrotnej, tj. gdy współuczestnictwo zachodzi po stronie wygrywającej. W takim wypadku zastosowanie mają ogólne zasady o kosztach procesu i każda ze stron wygrywających proces ma prawo żądać zwrotu kosztów niezbędnych do celowej obrony (postanowienie Sądu Najwyższego z 10.10.2012 r., I CZ 105/12).

Zgodnie z art. 73 § 1 k.p.c. każdy współuczestnik działa w imieniu własnym. Każdy ze współuczestników sporu ma prawo samodzielnie popierać sprawę (art. 74 k.p.c.). Nie może budzić wątpliwości prawo każdego ze współuczestników (materialnych i formalnych) do otrzymania odrębnie od strony przegrywającej zwrotu kwoty wydatkowanej na wynagrodzenie oddzielnie zaangażowanego adwokata (w razie zastępstwa kilku współuczestników sporu przez różnych adwokatów) - postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 08.01.2013 r., I ACa 565/12). W przypadku występowania po stronie wygrywającej proces współuczestnictwa materialnego jak i formalnego, obowiązek strony przegrywającej zwrotu wygrywającym poniesionych przez nich kosztów obejmuje zwrot kosztów odrębnego ustanowienia przez każdą osobę znajdująca się po stronie wygrywającej proces profesjonalnego pełnomocnika, nawet wtedy, gdy jest to ta sama osoba (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 22.06.2016r., I ACz 1042/16).

Zatem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego należało zasądzić zarówno na rzecz odwołującej szkoły, jak i zainteresowanej Gminy S..

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w pkt 3 wyroku na podstawie art. 98 i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 10 ust 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. (Dz.U.2015.1800) w sprawie opłat za czynności adwokackie i z tego tytułu zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz odwołującej Szkoły Podstawowej im. (...)w P. oraz zainteresowanej Gminy S. po 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

sędzia Marta Sawińska