Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 26 maja 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z dnia 23 kwietnia 2021 r., na podstawie art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu (...), odmówił M. P. ponownego ustalenia wysokości emerytury, argumentując, że wnioskodawczyni do wniosku załączyła jedynie umowę o pracę z wynagrodzeniem ustalonym według stawki godzinowej bez złożenia dokumentacji poświadczającej ilość przepracowanych godzin. W konkluzji ZUS stwierdził, że nie pojawiły się nowe okoliczności ani dowody pozwalające na ponowne ustalenie wysokości świadczenia, które przeliczono prawomocną decyzją z 12.09.2017 r. (o symbolu (...)) oraz prawomocną decyzją (o symbolu E) z 28.08.2009 r. (decyzja k. 54 akt ZUS)

Wnioskodawczyni złożyła od powyższej decyzji odwołanie, wnosząc o jej zmianę poprzez przeliczenie wysokości jej emerytury przy uwzględnieniu jej zarobków wyliczonych według stawki godzinowej w Spółdzielni Pracy (...) w Ł. w okresie od 3 września 1975 r. do 15 czerwca 1979 r. (odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ emerytalny wniósł o jego oddalenie, przytaczając w uzasadnieniu tożsamą argumentację jak w zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie k. 4)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. P. urodziła się (...) (okoliczność niesporna).

W decyzji z 23 maja 2007 r. o ustaleniu kapitału początkowego dla wnioskodawczyni na dzień 1 stycznia 1999 r. ZUS przyjął podstawę kapitału początkowego w kwocie 635,72 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału oraz wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1 stycznia 1980 r. do 31 grudnia 1989 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 52,07%, a do jego obliczenia ZUS przyjął następujące zarobki wnioskodawczyni:

- za 1980 r. - 32500 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 72480 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 44,84%

- za 1981 r. - 68000 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 92268 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 73,70%

- za 1982 r. - 66000 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 139572 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 47,29%

- za 1983 r. - 71900 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 173700 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 41,39%

- za 1984 r. - 136800 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 202056 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 67,70%

- za 1985 r. - 180000 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 240060 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 74,98%

- za 1986 r. - 96320 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 289140 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 33,31%

- za 1987 r. - 141106 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 350208 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 40,29%

- za 1988 r. - 306584 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 637080 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 48,12%

- za 1989 r. - 1216369 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 2481096 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 49,03%.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego (średnia arytmetyczna wskaźników ze wskazanych lat) wyniósł 52,07%.

Do ustalenia wysokości kapitału początkowego ZUS przyjął okresy składkowe w ilości 26 lat, 1 miesiąca, 26 dni, tj. 313 miesięcy oraz okresy nieskładkowe w ilości 1 miesiąca, 19 dni i sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi) w ilości 11 miesięcy, 19 dni, co łącznie dało okres nieskładkowy w ilości 1 roku, 1 miesiąca, 8 dni, tj. 13 miesięcy.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31.12.1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 94,33%

Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł.

Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat wynosi 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z 25.03.1999 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia dla kobiet i mężczyzn – M.P. Nr 12, poz. 173).

Obliczenia wartości kapitału początkowego ZUS dokonał w następujący sposób:

293,01 zł x 94,33% (współczynnik proporcjonalny) = 276,40 zł

(313 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 635,72 zł (podstawa wymiaru) = 215,57 zł

(13 miesięcy nieskładkowych x 0,7%) : 12 x 635,72 zł (podstawa wymiaru) = 4,83 zł

Razem 496,80 zł

496,80 zł x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 103831,20 zł.

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 103.831,20 zł.

(decyzja wraz z obliczeniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w aktach kapitałowych k. 35-39)

Zgodnie z decyzją z 11 września 2017 r. o ponownym ustaleniu kapitału początkowego dla wnioskodawczyni ZUS, po rozpoznaniu wniosku z 25 sierpnia 2017 r., do ustalenia kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. przyjął podstawę kapitału początkowego w kwocie 720,45 zł, do obliczenia podstawy wymiaru kapitału oraz wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1 stycznia 1980 r. do 31 grudnia 1989 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 59,01%, a do jego obliczenia ZUS przyjął następujące zarobki wnioskodawczyni:

- za 1980 r. - 32500 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 72480 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 107,62%

-za 1981 r. - 68000 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 92268 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 73,70%

- za 1982 r. - 66000 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 139572 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 47,29%

- za 1983 r. - 71900 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 173700 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 41,39%

- za 1984 r. - 136800 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 202056 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 67,70%

- za 1985 r. - 180000 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 240060 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 74,98%

- za 1986 r. - 96320 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 289140 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 39,31%

- za 1987 r. - 141106 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 350208 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 40,29%

- za 1988 r. - 306584 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 637080 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 48,12%

- za 1989 r. - 1216369 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszona za rok kalendarzowy 2481096 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 49,03%.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego (średnia arytmetyczna wskaźników ze wskazanych lat) wyniósł 59,01%.

Do ustalenia wysokości kapitału początkowego ZUS przyjął okresy składkowe w ilości 25 lat, 7 miesięcy, 25 dni, tj. 307 miesięcy oraz okresy nieskładkowe w ilości 1 miesiąca, 19 dni i sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi) w ilości 1 roku, 5 miesięcy, 19 dni, co łącznie dało okres nieskładkowy w ilości 1 roku, 7 miesięcy, 8 dni, tj. 19 miesięcy.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31.12.1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 94,78% .

Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł.

Do obliczenia współczynnika przyjęto okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące łącznie 27 lat, 3 miesiące i 3 dni.

Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat wynosi 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z 25.03.1999 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia dla kobiet i mężczyzn – M.P. Nr 12, poz. 173).

Obliczenia wartości kapitału początkowego ZUS dokonał w następujący sposób:

293,01 zł x 94,78% (współczynnik proporcjonalny) = 277,71 zł

(307 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 720,45 zł (podstawa wymiaru) = 239,62 zł

(17 miesięcy nieskładkowych x 1,3%) : 12 x 720,45 zł (podstawa wymiaru) = 13,26 zł

(1 miesiąc nieskładkowy x 0,7%) : 12 x 720,45 zł (podstawa wymiaru) = 0,43 zł

Razem 531,02 zł

531,02 zł x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 110983,18 zł.

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 110.983,18 zł.

(decyzja wraz z obliczeniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w aktach kapitałowych k. 51-55)

W okresie od 3 września 1975 r. do 15 czerwca 1979 r. M. P. była zatrudniona w (...) Spółdzielni Pracy (...) w Ł. na stanowisku dziewiarza, w pełnym wymiarze czasu pracy, w systemie płacy akordowym, a jej wynagrodzenie zasadnicze było określone według stawki godzinowej 9 zł/godz.

(okoliczność niesporna, a nadto umowa o pracę k. 53 akt ZUS, ).

Zasadnicze wynagrodzenie wnioskodawczyni wyliczone zgodnie ze stawką godzinową w wysokości 9 zł/godz. przy przyjęciu normatywnego czasu pracy we wskazanym okresie zatrudnienia wynosiło:

- od 3 września 1975 r. do 31 grudnia 1975 r. - 6912 zł,

- od 1 stycznia 1976 r. do 31 grudnia 1976 r. - 21204 zł,

- od 1 stycznia 1977 r. do 31 grudnia 1977 r. - 21168 zł,

- od 1 stycznia 1978 r. do 31 grudnia 1978 r. - 21042 zł,

- od 1 stycznia 1979 r. do 15 czerwca 1979 r. - 9594 zł.

Przeliczenie podstawy wymiaru kapitału początkowego z uwzględnieniem tak wyliczonych zarobków pozostaje bez wpływu na jego wysokość, a tym samym nie ma też wpływu na wysokość emerytury wnioskodawczyni. Nadal najkorzystniejszy pozostaje wskaźnik obliczony z lat 1980-1989.

(hipotetyczne wyliczenie ZUS k. 24, wyliczenie wynagrodzenia za sporny okres wg stawki godzinowej k. 59 akt kapitałowych, wydruk wykazu wprowadzonych dochodów ubezpieczonej oraz wydruk hipotetycznej decyzji o ponownym ustaleniu kapitału początkowego k. 61-64 akt kapitałowych)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów, których autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron, a i Sąd nie znalazł powodów by czynić to z urzędu. Ponadto Sąd oparł się na hipotetycznym wyliczeniu ZUS, którego pod względem poprawności rachunkowej nie kwestionowała skarżąca, a Sąd uznał, że nie zawiera ono żadnych błędów matematycznych.

W sprawie nie jest sporne, że nie zachowały się oryginalne karty wynagrodzeń wnioskodawczyni ze spornego okresu od 3 września 1975 r. do 15 czerwca 1979 r., ani ewidencja faktycznie przepracowanych godzin przez skarżącą. Natomiast na podstawie dostarczonej przez odwołującą oryginalnej umowy o pracę z tego okresu (k. 53 akt ZUS), możliwe było, zgodnie z żądaniem pozwu, odtworzenie przy znanej stawce godzinowej w sposób pewny wysokości wynagrodzenia zasadniczego skarżącej, która bezspornie była w tym czasie zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 114 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U z 2021 r. poz. 291) prawo do świadczeń (emerytalno – rentowych) lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Z cytowanego przepisu wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442).

Zwrot "przedłożenie nowych dowodów" oznacza zgłoszenie każdego prawnie dopuszczalnego środka dowodowego, stanowiącego potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokość. Natomiast użyte w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej pojęcie "ujawnienie okoliczności" oznacza powołanie się na fakty dotyczące ogółu wymagań formalnych i materialnych związanych z ustaleniem przez organ rentowy prawa do świadczenia lub wysokości świadczenia. Są to określone w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokości np. staż pracy, wiek, niezdolność do pracy, ale także uchybienia przez organ rentowy normom prawa procesowego lub materialnego, wpływające potencjalnie na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną osoby zainteresowanej (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2014 r., I UK 322/13, LEX nr 1444596 oraz Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r., III AUa 1087/15, LEX nr 1979499).

Mając powyższe na uwadze należy podkreślić, że skoro przedmiotowe postępowanie zostało wszczęte w oparciu o wniosek z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, to obowiązkiem organu rentowego, a następnie Sądu orzekającego, była w pierwszej kolejności ocena, czy wystąpiły określone w tym przepisie przesłanki umożliwiające merytoryczne rozpoznanie wniosku.

Ponadto Sąd zważył, że zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U z 2021 r. poz. 291 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy emerytalnej, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Na mocy art. 26 ust 1 ustawy emerytalnej emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. Ponadto stosownie do ust. 2 i 3 w/w przepisu wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach, a średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach.

Zgodnie z treścią art.173 ust.1 ustawy emerytalnej, dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art.174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art.26 ust.3 dla osób w wieku 62 lat (art.173 ust.2 ww. ustawy). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art.173 ust.3 ww. ustawy).

Zgodnie z treścią art.174 ust.1 i 2 ww. ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art.53, z uwzględnieniem ust.2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

-

okresy składkowe, o których mowa w art.6,

-

okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 5,

-

okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art.15, 16, 17 ust.1 i 3 oraz 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (ust.3)

Z kolei w myśl art.15 ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego. Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (ust. 6 cytowanego artykułu).

Zgodnie natomiast z treścią art. 15 ust. 2a cytowanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. (por. też uchwałę SN z 7 maja 2003 r., III UZP 2/03, OSNAPiUS z 2003/ 14 /338).

Zgodnie z treścią §21 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja § 21 ust.1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. nr 10, poz.49) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 roku - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 roku - III AUr 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III AUr 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru.

Należy przypomnieć, że w postępowaniach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych sąd nie jest obowiązany do poszukiwania dokumentów zatrudnieniowo - płacowych, o które nie zadbała osoba dochodząca świadczenia ubezpieczeniowego. W związku z tym to na ubezpieczonym spoczywał ciężar dowodzenia i udokumentowania podnoszonych twierdzeń. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składki wnioskodawca powinien udowodnić, że w spornym okresie uzyskiwał wynagrodzenie w konkretnie określonej wysokości oraz to, że od wynagrodzenia tego była odprowadzana składka. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 31 sierpnia 2016 r. III AUa 1723/15 LEX nr 2149641)

Należy podkreślić, że Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe.

W niniejszej sprawie spór dotyczył wysokości zarobków odwołującej jedynie w okresie zatrudnienia od 3 września 1975 r. do 15 czerwca 1979 r. w Spółdzielni Pracy (...) w Ł., gdzie wnioskodawczyni była bezspornie zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy a jej wynagrodzenie zasadnicze było ustalone według stawki godzinowej w wysokości 9 zł/godz. zgodnie z przedłożoną umową o pracę (k. 53 akt ZUS).

Pozwany kwestionował możliwość wyliczenia zarobków skarżącej na podstawie stawki godzinowej we wskazanym okresie podnosząc, że ubezpieczona nie przedłożyła dokumentów, z których wynikałaby ilość faktycznie przepracowanych przez nią godzin.

Zdaniem Sądu argumentacja pozwanego w tym zakresie nie zasługuje na aprobatę. W ocenie Sądu należało uwzględnić wynagrodzenia zasadnicze odwołującej obliczone przy uwzględnieniu znanej stawki godzinowej w badanym okresie zatrudnienia oraz normatywnego czasu pracy. Należy zauważyć, że w objętym sporem okresie zatrudnienia wnioskodawczyni była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy a normy czasu pracy określały przepisy prawa pracy. Na mocy art. 1 ustawy z 18.12.1919 r. „o czasie pracy w przemyśle i handlu ” (tj. Dz.U. z 1933 r., Nr 94, poz.734) czas pracy wszystkich pracowników, zatrudnionych na mocy umowy w przemyśle, handlu, górnictwie, komunikacji i przewozie oraz innych zakładach pracy, choćby na zysk nie obliczonych, a prowadzonych w sposób przemysłowy, niezależnie od tego, czy te zakłady pracy są własnością prywatną, czy państwową, czy też organów samorządowych wynosi bez wliczenia przerw odpoczynkowych najwyżej 8 godzin na dobę, w sobotę 6 godzin na dobę i nie może przekraczać 46 godzin na tydzień. Zgodnie zaś z art. 129 § 1 kp w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1975 r. czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 46 godzin na tydzień. Jednocześnie należy wyjaśnić, że przyjęto normatywny czas pracy z uwagi na brak dostatecznych dowodów, że wnioskodawczyni, zatrudniona w systemie akordowym, wykonywała pracę ponad przewidziane normy i w jakim zakresie.

Zgodnie z hipotetycznym wyliczeniem pozwanego przyjęcie wynagrodzeń ustalonych na podstawie złożonej przez wnioskodawczynię umowy o pracę z 3 września 1975 r., z której wynikała stawka godzinowa jej zasadniczego wynagrodzenia w pełnym wymiarze czasu pracy, pozostało jednak bez wpływu na wymiar jej świadczenia emerytalnego, albowiem nadal najkorzystniejszy pozostaje wariant dotychczasowy wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wyliczony z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1980 r. do 1989 r. wynoszący 59,01%.

Wnioskodawczyni nie podważyła pod względem rachunkowym prawidłowości wyliczeń organu rentowego, a których prawidłowość nie budzi żadnych zastrzeżeń Sądu. Przeliczenie podstawy wymiaru kapitału początkowego z uwzględnieniem spornych zarobków pozostaje zatem bez wpływu na wysokość kapitału początkowego i w efekcie nie ma także żadnego wpływu na wysokość emerytury ubezpieczonej.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie.

A.P.