Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2020 r. w Gdańsku

sprawy T. J.

z udziałem M. J., A. J.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o prawo do renty rodzinnej

na skutek apelacji T. J.

od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 marca 2019 r., sygn. akt IV U 1148/18

1.  zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i przedłuża ubezpieczonej T. J. prawo do renty rodzinnej od dnia 1 października 2018 roku;

2.  nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

3.  zasądza od Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na rzecz T. J. kwotę 30,00 (trzydzieści 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za II instancję.

SSA Alicja Podlewska SSA Grażyna CzyżakSSA Iwona Krzeczowska-Lasoń

Sygn. akt III AUa 529/19

UZASADNIENIE

Decyzją Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z 19 września 2018 r. wstrzymano od dnia 1 października 2018 r. dalszą wypłatę renty rodzinnej dla T. J. z powodu ukończenia 25 lat życia.

T. J. złożyła odwołanie o powyższej decyzji, wnosząc o dalszą wypłatę świadczenia i wskazując, że wypełnia znamiona art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ w chwili ukończenia 25 roku życia w dniu (...)r. miała zaliczone wszystkie egzaminy
na przedostatnim roku studiów.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

Zainteresowani M. J. i A. J. nie zajęli stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy w Toruniu - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem
z 7 marca 2019 r. oddalił odwołanie, sygn. akt IV U 1148/18.

Sąd Okręgowy ustalił, że T. J. urodziła się (...) W dniu
(...) ukończyła 25 lat. Ubezpieczona wraz z rodzeństwem D. J. (ur. (...)), M. J. (ur. (...)) i A. J. (ur. (...)) była uprawniona do renty rodzinnej po zmarłym ojcu S. J.. Renta rodzinna
dla D. J. została wstrzymana od 1 lipca 2016 r. z powodu ukończenia 25 roku życia. W roku akademickim 2017/2018 ubezpieczona była studentką pierwszego roku dwuletnich studiów drugiego stopnia Wyższej Szkoły (...) w T.. Ubezpieczona zaliczyła semestr drugi do (...) Od 1 października 2018 r. została wpisana
na semestr trzeci w roku akademickim 2018/2019.

W oparciu o art. 68 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2018, poz. 1270) w zw. z art. 52 ustawy z 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. 2017,
poz. 2336), Sąd Okręgowy uznał, że ubezpieczona nie spełnia warunku do dalszego otrzymywania renty rodzinnej po ukończeniu 25 roku życia, gdyż w dacie ukończenia 25 roku życia nie była studentką ostatniego roku studiów.

Stanowisko ubezpieczonej przedstawione na poparcie odwołania, iż w związku
z zaliczeniem wszystkich przedmiotów przedostatniego roku studiów przed dniem urodzin
(...), należy ją traktować jak osobę, która w dniu ukończenia 25 roku życia była studentką ostatniego roku studiów, jest - w ocenie Sądu I instancji - nieuprawnione. Zgodnie bowiem z niekwestionowaną treścią zaświadczenia wystawionego przez uczelnię, do 30 września danego roku akademickiego trwa w niej sesja poprawkowa,
a wpis studentów (w tym ubezpieczonej) na listę kolejnego roku akademickiego następuje
od dnia 1 października.

Na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. i art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS w zw. z art. 52 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników Sąd Okręgowy odwołanie oddalił.

Apelację od wyroku wywiodła ubezpieczona. Podniosła ona, że wypełnia znamiona art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wiek 25 lat ukończyła (...), a formalnie ostatni rok studiów - 2-letnich studiów magisterskich na podbudowie licencjatu - rozpoczyna się
1 października. Jednakże data ta nie ma odzwierciedlenia w terminie zajęć na uczelni,
gdyż niejednokrotnie zajęcia na kolejny rok odbywają się już we wrześniu, a status studenta został zachowany. Ubezpieczona podkreśliła, że do dnia urodzin wszystkie egzaminy
z pierwszego roku studiów miała zaliczone, co potwierdziła zaświadczeniem z uczelni. Formalnie od roku jest studentką Wyższej Szkoły (...) na kierunku Finanse
i Rachunkowość. Zaliczyła wszystkie egzaminy z I semestru II roku studiów
i uzyskała wpis na rok studiów.

Mając powyższe na uwadze ubezpieczona wniosła o ponowne rozpatrzenie sprawy.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku i poprzedzającej go decyzji oraz przedłużeniem ubezpieczonej T. J. prawa do renty rodzinnej od dnia 1 października 2018 r.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było spełnienie przez T. J. przesłanki przedłużenia prawa do renty rodzinnej w oparciu o art. 68 ust. 2 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS, tj. przesłanki ukończenia 25 roku życia w chwili, gdy była
na ostatnim roku studiów w szkole wyższej.

Stwierdzić należy, że we wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy nie dokonał ustaleń faktycznych w zakresie wystarczającym do rozstrzygnięcia sprawy, a nadto dokonał błędnej wykładni prawa materialnego i w konsekwencji niezasadnie odmówił przedłużenia ubezpieczonej prawa do renty rodzinnej.

Mając na uwadze powyższe, uwzględniając fakt, że Sąd Okręgowy nie poczynił ustaleń w oparciu o postanowienia regulaminu uczelni i programu studiów, Sąd Apelacyjny uznał za konieczne przeprowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego
na podstawie art. 382 k.p.c. i dokonanie własnych ustaleń w oparciu o akt rentowe i materiał zgromadzony w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny ustalił, że T. J. urodziła się (...) i w dniu (...) ukończyła 25 lat. Ubezpieczona wraz z rodzeństwem D. J. (ur. (...)), M. J. (ur. (...)) i A. J. (ur. (...)) była uprawniona do renty rodzinnej po zmarłym ojcu S. J.. Ubezpieczona w październiku 2017 r. rozpoczęła studia drugiego stopnia w Wyższej Szkoły (...) w T., które trwają dwa lata. Wobec przedłożenia zaświadczenia o kontynuowaniu nauki w szkole, organ rentowy decyzją z dnia 16 października 2017 r. ponownie ustalił wysokość renty rodzinnej dla ubezpieczonej od dnia 1 października 2017 r. do ukończenia 25 roku życia. Decyzją Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z 19 września 2018 r. wstrzymano T. J. od dnia 1 października 2018 r. dalszą wypłatę renty rodzinnej z powodu ukończenia 25 lat życia (akta ZUS).

Z § 12 ust. 1 i 2 Regulaminu studiów I i II stopnia Wyższej Szkoły (...) w T. na rok akademicki 2018/2019 (koperta - k. 62 a.s.) wynika, że rok akademicki rozpoczyna się nie później niż 1 października i trwa nie dłużej niż do 30 września następnego roku kalendarzowego, przy czym dzieli się na dwa semestry: zimowy oraz letni. Jak stanowi § 25 ust. 1 i 2 regulaminu okresem zaliczeniowym jest semestr, a ostateczny termin uzyskania wszystkich zaliczeń i składania wszystkich egzaminów w semestrze zimowym upływa 15 marca, a w semestrze letnim 30 września. Z § 31 ust. 1 regulaminu wynika natomiast, iż student, który z wynikiem pozytywnym zdał wszystkie przewidziane w programie studiów na dany semestr zaliczenia i egzaminy, uzyskuje zaliczenie semestru.

Z programu studiów II stopnia dla kierunku Finanse i rachunkowość - studia niestacjonarne - nabór letni - rok akademicki 2017/2018 oraz kserokopiI Zarządzenia Rektora Wyższej Szkoły (...) w T. w sprawie organizacji roku akademickiego 2018/2019 (koperta - k. 67 a.s). Z § 1 ust. 1 zarządzenia wynika, że rok akademicki 2018/2019 rozpoczął się (...)r.

Dziekan Wydziału (...) Wyższej Szkoły (...)w T. udzielił informacji, że T. J. na dzień (...) spełniała warunki do wpisu na kolejny semestr trzeci w roku akademickim 2018/2019. Uzyskała ona zaliczenie drugiego semestru w roku akademickim 2017/2018 w dniu 30 września 2018 r.
i tym samym została wpisana na semestr trzeci w roku akademickim 2018/2019. W kolejnym piśmie, w odpowiedzi na zobowiązanie Sądu, sprecyzowano, iż T. J. na dzień
(...) spełniała warunki do wpisu na kolejny semestr trzeci w roku akademickim 2018/2019. Uzyskała ona zaliczenie drugiego semestru w roku akademickim 2017/2018 do 30 września 2018 r. i tym samy została wpisana na semestr trzeci w roku akademickim 2018/2019 od 1 października 2019 r.

Na dzień(...) r., tj. na dzień ukończenia 25 roku życia, ubezpieczona - jak zaświadczyła uczelnia - spełniała warunki do wpisu na kolejny semestr w roku akademickim 2018/2019, a zatem Sąd Apelacyjny ustalił, że na dzień (...) była na ostatnim roku studiów.

Zgodnie z treścią art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów. Przepis ten stanowi wyjątek
od zasady, że renta rodzinna przysługuje do ukończenia przez dziecko 16 lat,
a po osiągnięciu tego wieku, do ukończenia nauki w szkole, nie dłużej jednak
niż do osiągnięcia 25 roku życia. Na gruncie niniejszej sprawy kwestią kluczową było ustalenie znaczenia sformułowania „będąc na ostatnim roku studiów”, a ściślej rzecz ujmując - odpowiedzi wymagało pytanie, kiedy rozpoczyna się rok studiów. Przedłużenie prawa wnioskodawczyni do renty rodzinnej uzależnione było bowiem od ustalenia, czy w dniu osiągnięcia wieku 25 lat, tj. w dniu (...), była ona studentką ostatniego roku studiów na uczelni wyższej.

Aktualne orzecznictwo zarówno Sądu Najwyższego, jak i sądów powszechnych zauważa, że decydujące znaczenie – w zakresie ustalania, na którym roku studiów studiuje dany student, kiedy rok akademicki rozpoczyna się i kończy – posiada regulamin uczelni.

Stanowisko, że określenie ostatniego roku studiów wyższych dla celów przedłużenia prawa do renty rodzinnej następuje na podstawie postanowień regulaminu studiów obowiązującego w konkretnej szkole wyższej, Sąd Najwyższy zajął już w wyroku z dnia
28 października 2003 r. (sygn. II UK 138/03, OSNP 2204/15/271).

W wyroku z dnia 20 kwietnia 2006 r. (I UK 265/05, Pr. Pracy 2006/7-8/53) Sąd Najwyższy wyjaśnił natomiast, że kwestia ukończenia przez studenta jednego roku studiów
i rozpoczęcia następnego nie jest uregulowana w ustawie z dnia 12 września 1990 r.
o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385 ze zm.), lecz określona regulaminem studiów uchwalanym przez samą uczelnię (art. 143 tej ustawy). W związku z tym ustalenie daty,
w której dziecko pobierające rentę rodzinną było na ostatnim roku studiów
w rozumieniu art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, następuje w oparciu
o postanowienia regulaminu obowiązującego daną uczelnię. W każdym wypadku to właśnie regulamin uczelni decyduje o tym, na którym roku studiów studiuje dany student.

Z kolei w wyroku z dnia 19 kwietnia 2006 r. (II UK 134/05, LEX nr 1001297) Sąd Najwyższy stwierdził, że wprawdzie regulamin studiów nie ma charakteru normatywnego (tak: wyrok TK z dnia 8 listopada 2000 r. SK 18/99 OTK 2000/7/258) i nie należy
do konstytucyjnie określonych źródeł prawa (art. 87 Konstytucji), a tylko normy prawne
z takich źródeł wynikające stanowią prawo materialne (por. m.in. uzasadnienia orzeczeń Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 1998 r., I CKN 907/97 i z dnia 9 lutego 1999 r., I CKN 891/98), to jednak musi być uznany za akt prawny konkretyzujący i uściślający znaczenie sformułowania "ostatni roku studiów w szkole wyższej", zawartego w art. 68 ust. 2 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Sąd powinien zatem najpierw określić znaczenie powyższego przepisu z uwzględnieniem postanowień regulaminu studiów, a następnie ustalić, czy wnioskodawca osiągnął 25 lat życia, "będąc
na ostatnim roku studiów w szkole wyższej".

Tożsamy pogląd Sąd Najwyższy wyraził również w wyroku z dnia 8 sierpnia 2007 r.
(II UK 15/07, OSNP 2008/19-20/295). W uzasadnieniu przywołanego orzeczenia Sąd Najwyższy przypomniał, że kwestia ukończenia przez studenta jednego roku studiów
i rozpoczęcia następnego nie była uregulowana w ustawie z dnia 12 września 1990 r.
o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385 ze zm.), lecz określona regulaminem studiów uchwalanym przez samą uczelnię. Również po zmianie stanu prawnego i wejściu
w życie z dniem 1 września 2005 r. nowej ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo
o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.) kwestia organizacji studiów należy do uczelni. W związku z tym ustalenie daty, w której dziecko pobierające rentę rodzinną było na ostatnim roku studiów w rozumieniu art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach
i rentach, następuje na podstawie wpisu na ostatni rok studiów dokonanego w oparciu
o regulamin obowiązujący uczelnię.

W przywoływanym już wyroku Sądu Najwyższego z 26 marca 2015 r., sygn. akt II UK 128/14, Sąd ten wyjaśnił szczegółowo, że: „Podejmując próbę dekodowania normy prawnej zawartej w art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS trzeba jednak mieć
na uwadze językowy kontekst całej regulacji tego artykułu. Warto zauważyć,
że w komentowanym przepisie ustawodawca nie posłużył się określeniem „dziecko posiadające wpis na ostatni rok studiów” ani „będące studentem ostatniego roku studiów”. Wydaje się więc, że formalny status ubezpieczonego jako studenta ostatniego roku studiów nie przesądza jeszcze o zachowaniu przez dziecko prawa do renty rodzinnej po ukończeniu przez nie 25 roku życia. Analiza treści unormowań art. 68 ust. 1 i ust. 2 ustawy prowadzi
do wniosku, iż decydujące znaczenie dla przesunięcia wiekowych granic uprawnienia dziecka do przedmiotowego świadczenia jest fakt pobierania nauki. Zatem tak jak umieszczenie na liście uczniów lub studentów szkoły nie przesądza o zachowaniu
przez dziecko prawa do renty rodzinnej po ukończeniu 16-tego roku życia, jeśli mimo legitymowania się stosownym wpisem faktycznie nie realizuje ono obowiązku szkolnego,
tak również możliwość przedłużenia wypłaty świadczenia rentowego po osiągnięciu
przez uprawnionego wieku 25 lat uzależniona jest nie tyle od formalnego wpisu na listę studentów ostatniego roku studiów w szkole wyższej ile od rzeczywistego studiowania
na tymże roku. Sam wpis na kolejny rok studiów ma charakter techniczny, porządkujący
i ułatwiający prowadzenie statystyki związanej z procesem nauczania w szkole wyższej. Zgodnie z postanowieniami regulaminów wyższych uczelni, zasadniczo uzyskanie wpisu
na kolejny rok studiów następuje po zakończeniu poprzedniego roku studiów, a więc
po zaliczeniu przedmiotów objętych programem nauczania na tymże roku. Wpis na dany rok studiów stanowi nie tylko potwierdzenie rozliczenia poprzedniego roku akademickiego (uzyskania zaliczeń i zdania egzaminów w semestrze letnim tegoż roku), ale jest także podstawą uczestnictwa w zajęciach w kolejnym roku akademickim. Opisaną sytuację należy uznać za standardowa. Istnieją wszak wyjątki od niej. Dotyczące one z jednej strony osób korzystających z indywidualnego toku studiów, które posiadając wpis na dany rok studiów, decyzją właściwego organu uczelni uzyskują zgodę na uczestniczenie w zajęciach
i zdawanie egzaminów z kolejnego roku, z drugiej zaś strony - osób, które mimo niezaliczenia w terminie wszystkich egzaminów z przedmiotów objętych planem nauczania na danym roku studiów, za zgodą władz uczelni uzyskują warunkowy wpis na kolejny rok studiów, będąc zobligowanymi do zdania brakujących egzaminów w dodatkowo wyznaczonych terminach. Są to właśnie klasyczne przykłady niepokrywania się dat rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych semestrów i lat studiów z obowiązującymi ogół studentów uczelni.

Z ostatnią z wymienionych wyżej sytuacji mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie. W myśl § 12 ust. 1 i 2 Regulaminu Studiów Uniwersytetu, okresem rozliczeniowym, zgodnie z uchwałą rady wydziału, jest semestr lub rok akademicki, trwający - zgodnie z § 7 Regulaminu - od dnia 1 października do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego. Student, który spełnił wymagania przewidziane w planie studiów dla danego okresu rozliczeniowego (uzyskał wymagane zaliczenia, złożył z oceną pozytywną wymagane egzaminy, uzyskał wymaganą liczbę punktów ECTS), uzyskuje zaliczenie tego okresu, potwierdzone przez dziekana w indeksie i karcie okresowych osiągnięć studenta. Podstawą uczestnictwa w zajęciach następnego okresu rozliczeniowego jest wpis na ten okres rozliczeniowy, dokonywany przez dziekana w indeksie i karcie okresowych osiągnięć. Stosownie do § 19 ust. 1 Regulaminu, w stosunku do studenta, który nie zaliczył okresu rozliczeniowego, dziekan może orzec o powtarzaniu przedmiotu objętego warunkowym zezwoleniem na studiowanie w następnym okresie rozliczeniowym, albo powtarzaniu okresu rozliczeniowego, albo skreśleniu z listy studentów. W świetle § 20 ust. 1 i 6 Regulaminu, warunkowego zezwolenia na studiowanie w następnym okresie rozliczeniowym udziela dziekan na wniosek studenta, w przypadku, gdy student nie zaliczył poprzedniego okresu rozliczeniowego. W zezwoleniu dziekan wskazuje przedmioty, które student jest zobowiązany zaliczyć w terminie, na który udzielono warunkowego zezwolenia. Zezwolenie dziekana jest podstawą wpisu studenta na następny okres rozliczeniowy. W przypadku niezdania przez studenta, w terminie, na który udzielono warunkowego zezwolenia, egzaminów z przedmiotów wskazanych w warunkowym zezwoleniu, dziekan orzeka
w stosunku do studenta o powtarzaniu okresu rozliczeniowego albo o skreśleniu z listy studentów. Opisany tryb warunkowego zezwolenia na studiowanie w kolejnym roku mimo niezaliczenia poprzedniego wdrożono wobec ubezpieczonej, która na tej podstawie podjęła naukę na ostatnim roku studiów, jednocześnie zdając w wyznaczonym terminie egzamin
z przedostatniego roku i tym samym realizując warunki owego zezwolenia.

Zdaniem Sądu Najwyższego, nie traci prawa do renty rodzinnej osoba, która ukończyła 25 lat życia w okresie wakacji studenckich po ukończeniu zajęć na przedostatnim roku studiów a przed rozpoczęciem zajęć na ostatnim roku studiów, na który uzyskała wpis, nawet jeśli był to wpis warunkowy. Również warunkowe zezwolenie dziekana wydziału
na studiowanie na następnym roku akademicki jest podstawą wpisu uprawniającego studenta do uczestnictwa w zajęciach tego roku. Osoba wpisana na ostatni rok studiów ma status studenta tego roku, nawet gdy studiując na tym roku jednocześnie zobowiązana jest zaliczyć dodatkowe egzaminy z poprzedniego okresu rozliczeniowego.

Odmowa przyznania tej grupie ubezpieczonych prawa do renty rodzinnej
po ukończeniu 25 roku życia byłaby tym bardziej niezrozumiała w sytuacji, gdy judykatura zalicza do kręgu adresatów komentowanej normy prawnej także osoby, które osiągnęły określony w przepisie wiek, powtarzając ostatni rok studiów (wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 6 kwietnia 2006 r., II UK 174/05 , OSNP 2007 nr 7-8, poz. 107) lub będąc na ostatnim roku studiów po uprzednim ukończeniu studiów magisterskich na innym kierunku (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2006 r., III UK 49/06 , OSNP 2007 nr 13-14, poz. 205),
a więc osoby, które - jak w pierwszym przypadku - z różnych powodów nie dochowały regulaminowego terminu ukończenia nauki w szkole wyższej, albo - jak w drugim - kontynuowały studia mimo możliwości podjęcia zatrudnienia zgodnego z posiadanymi już kwalifikacjami”.

W realiach rozpoznawanej sprawy wskazać należy również na wyrok Sądu Najwyższego z 3 marca 2016 r. (II UK 82/15, Legalis nr 1442869). W wyroku tym Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził, że do przedłużenia prawa do renty rodzinnej niezbędne jest, aby w dniu osiągnięcia 25 lat życia dziecko już było na ostatnim roku studiów wyższych, nie zaś by miało osiągnąć taki status w choćby niedalekiej przyszłości, z zastrzeżeniem jednak, że na ostatnim roku studiuje student, który zdał wszystkie egzaminy i uzyskał wszystkie zaliczenia wymagane na przedostatnim roku studiów.

Mając zatem na uwadze powyższe rozważania prawne oraz ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Apelacyjny stwierdzić należy, że ubezpieczona w dniu osiągnięcia wieku 25 lat, tj. w dniu (...), była studentką ostatniego roku studiów na uczelni wyższej, a zatem spełniała wszystkie przesłanki umożliwiające przedłużenia jej prawa do renty rodzinnej.

Podkreślić raz jeszcze należy, że o zachowaniu przez dziecko prawa do renty rodzinnej po ukończeniu przez nie 25 roku życia decyduje nie tyle formalny status ubezpieczonego jako studenta ostatniego roku studiów, ale fakt pobierania nauki. Możliwość przedłużenia wypłaty świadczenia rentowego po osiągnięciu przez uprawnionego wieku
25 lat jest zatem uzależniona nie od formalnego wpisu na listę studentów ostatniego roku studiów w szkole wyższej, który ma jedynie charakter techniczny, ale od rzeczywistego studiowania na tymże roku.

Z § 31 ust. 1 Regulaminu studiów Wyższej Szkoły (...) w T. wynika,
że student, który z wynikiem pozytywnym zdał wszystkie przewidziane w programie studiów na dany semestr zaliczenia i egzaminy, uzyskuje zaliczenie semestru. Na dzień (...)r., tj. na dzień ukończenia 25 roku życia, ubezpieczona - jak zaświadczyła uczelnia - spełniała warunki do wpisu na kolejny semestr w roku akademickim 2018/2019, a zatem należy uznać, że na dzień (...) r. była na ostatnim roku studiów. Dodać należy, że zgodnie z zarządzeniem Rektora Wyższej Szkoły (...) w T. w sprawie organizacji roku akademickiego 2018/2019 rok akademicki 2018/2019 rozpoczął się właśnie w dniu (...)

W tym stanie rzeczy, uznając, że Sąd I instancji uchybił przepisom prawa materialnego, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok
i poprzedzająca go decyzję i przedłużył ubezpieczonej prawo do renty rodzinnej od dnia
1 października 2018 r., jak w punkcie I wyroku.

W punkcie II wyroku Sąd Apelacyjny nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji
na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Do przedłużenia ubezpieczonej prawa do renty rodzinnej doszło bowiem na etapie postępowania apelacyjnego, po przeprowadzeniu przez sąd uzupełniającego postępowania dowodowego. W tych okolicznościach nie ma podstaw do stwierdzenia, aby nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji zgodnej z żądaniem ubezpieczonej było następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność.

W punkcie III wyroku Sąd Apelacyjny zasądził od Prezesa KRUS na rzecz T. J. 30 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za II instancję, działając na podstawie art. 98
§ 1 i 2 k.p.c., i art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 36 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t. Dz. U. z 2019 r., poz. 785).

SSA Alicja Podlewska SSA Grażyna Czyżak SSA Iwona Krzeczowska - Lasoń