Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 382/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie
z dnia 14 czerwca 2021 r., sygn. akt V K 190/20

1.2  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego A. K.

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty

1.

2.

3.

4.

I. w odniesieniu do czynu z punktu I. wyroku

1. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, tj. art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170 §1 pkt 3 i 5 k.p.k. poprzez oddalenie wniosku dowodowego obrońcy oskarżonego o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii sądowo - psychiatrycznej i psychologicznej oskarżonego na okoliczność ustalenia stanu emocjonalnego oskarżonego w kontekście stanu silnego wzburzenia, w tym w szczególności celem ustalenia napięcia wewnętrznego, stresu psychicznego oskarżonego wywołanego postawą i działaniami pokrzywdzonej, wpływu stanu emocjonalnego, w jakim znajdował się oskarżony w wyniku postawy i działań pokrzywdzonej, na jego stan psychiczny i proces emocjonalny, jak również stopnia, w jakim sytuacja związana z postawą i działaniami pokrzywdzonej mogła wpływać na ograniczenie kontrolnego działania intelektu oskarżonego, w sytuacji, w której sporządzenie takiej opinii jest zasadne i konieczne biorąc pod uwagę okoliczności sprawy;

2. art. 193 § 1 k.p.k. poprzez przyjęcie, iż przeprowadzone na potrzeby sprawy badanie oskarżonego sądowo – psychiatryczne oraz psychologiczne jest wystarczające i pozwala przyjąć z całą pewnością, iż w stanie faktycznym sprawy niniejszej nie została spełniona przesłanka działania w stanie silnego wzburzenia, w sytuacji, w której ocena stanu psychicznego oskarżonego przeprowadzona w formie opinii sądowo-psychiatrycznej i psychologicznej nie daje wystarczających podstaw do wykluczenia, tak jak zrobił to Sąd pierwszej instancji, iż przeżywane przez oskarżonego emocje, wynikłe ze szczególnej sytuacji motywacyjnej, ograniczyły u oskarżonego kontrolną funkcję intelektu, w związku z czym u oskarżonego wystąpił tak zwany afekt fizjologiczny;

3. art. 193 §1 k.p.k. poprzez dokonanie ustaleń faktycznych w sprawie przez Sąd samodzielnie, bez zasięgania opinii biegłych psychiatrów i psychologa na okoliczności istotne w sprawie, tj. w celu stwierdzenia,
czy u oskarżonego wystąpił tzw. afekt fizjologiczny w kontekście stanu
silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, w sytuacji, w której ustalenie powyższego przez Sąd wymaga wiadomości specjalnych;

4. art. 201 k.p.k. a contrario w zw. z art. 170 pkt 3 i 5 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie wniosku w przedmiocie dopuszczenia dowodu z opinii biegłych lekarzy psychiatrów i psychologa na skutek uznania, iż wniosek obejmuje dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii innych biegłych lekarzy psychiatrów i psychologa, a także na skutek uznania, że opinia dotychczasowych biegłych jest wyczerpująca oraz kompleksowa także w zakresie kwestii będących przedmiotem wniosku dowodowego, w sytuacji, w której wydana w sprawie opinia nie rozstrzyga kwestii podniesionych w tezie dowodowej wniosku sformułowanego przez obrońcę w piśmie procesowym z datą nagłówkową 27 kwietnia 2021r., a zatem nie dostarcza odpowiedzi na pytania istotne z punktu widzenia sytuacji procesowej oskarżonego oraz rozstrzygnięcia sprawy;

5. art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie oceny dowodów, w tym wyjaśnień oskarżonego, w sposób dowolny, nie zaś swobodny, a wyrażające się w przyjęciu, iż elementy przygotowań do realizacji zamierzonego planu, takie jak zdobycie broni, skonstruowanie ładunków wybuchowych, przygotowywanie substancji zapalającej, świadczą o metodycznym przygotowywaniu się przez oskarżonego do realizacji podjętej decyzji pozbawienia życia A. G. (1) jako element jego szerszego planu i jako takie wykluczają zabójstwo pod wpływem tak zwanego afektu fizjologicznego, w sytuacji, w której podejmowanie przez oskarżonego czynności, o których mowa powyżej, nie przesądzają per se o zamiarze zabójstwa, a co najwyżej o zamiarze wyrządzenia szkody w mieniu;

6. art. 7 k.p.k. poprzez przyjęcie, iż żaden z przytoczonych przez oskarżonego przykładów zachowań pokrzywdzonej nie spełniał kryteriów działań uprzykrzających oskarżonemu życie, utrudniających mu wykonywanie prawa własności lub złośliwości, w sytuacji, w której okoliczności te winny być oceniane nie tylko przez pryzmat czynników obiektywnych, ale przede wszystkim z uwzględnieniem subiektywnych odczuć konkretnej osoby oraz całokształtu okoliczności związanych z jego psychiką, odczuwaniem, przeżywaniem emocji oraz tła sytuacyjnego jako takiego etc.;

7. w konsekwencji obrazy ww. przepisów błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, a polegający na uznaniu, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy w żadnym wypadku nie można przyjąć, aby spełniona była przesłanka działania oskarżonego w stanie silnego wzburzenia;

8. z daleko idącej ostrożności procesowej, na wypadek nieuwzględnienia przez Sąd wskazanych powyżej zarzutów apelacji, orzeczenie wobec oskarżonego rażąco niewspółmiernie surowej kary 25 lat pozbawienia wolności będące wynikiem błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na wadliwej ocenie wagi poszczególnych okoliczności przedmiotowo-podmiotowych istotnych z punktu widzenia wymiaru kary oraz pominięcie jako okoliczności łagodzących dostrzeżonej przez Sąd Okręgowy okoliczności w postaci narastającego u oskarżonego stanu frustracji, bezradności i głębokiego poczucia/krzywdy i nieprzydanie tym okolicznościom należytego znaczenia przy wymiarze kary, w sytuacji, w której należycie ocenione przez Sąd ww. okoliczności nakazują orzeczenie kary łagodniejszej pozbawienia wolności;

II. w odniesieniu do czynu z punktu II. wyroku

9. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 13 §1 k.k. w zw. z art. 156 §1 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie do prawidłowo ustalonego przez Sąd Okręgowy stanu faktycznego sprawy, z którego wynika, iż sposób użycia noża nie wskazuje na chęć zadania pokrzywdzonemu bezpośredniego ciosu przez oskarżonego, jak również, że motywem działania oskarżonego było przede wszystkim odparcie ataku pokrzywdzonego i nastraszenie go, a zatem Sąd Okręgowy w uzasadnieniu orzeczenia daje wyraz temu, iż po stronie oskarżonego nie występuje zamiar tak w postaci bezpośredniej jak i ewentualnej spowodowania u pokrzywdzonego jakiegokolwiek uszczerbku, w tym uszczerbku ciężkiego, a pomimo tego skazuje w oparciu o przyjętą kwalifikację prawną z art. 13 §1 k.k. w zw. z art. 156 §1 k.k. w zb. z art. 157 §2 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k.;

10. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 13 §1 k.k. w zw. z art. 156 §1 k.k. w zb. z art. 157 §2 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego i skazanie w oparciu o przepis art. 156 §1 kk, w sytuacji, w której - jak wynika z prawidłowo ustalonego przez Sąd Okręgowy stanu faktycznego -obrażenia doznane przez A. G. (2) skutkowały naruszeniem czynności narządu ciała na okres poniżej 7 dni;

11. z daleko idącej ostrożności procesowej, na wypadek nieuwzględnienia przez Sąd wskazanych powyżej zarzutów apelacji orzeczenie wobec oskarżonego rażąco niewspółmiernie surowej kary 5 lat pozbawienia wolności będące wynikiem błędu w ustaleniach faktycznych, polegającego na wadliwej ocenie wagi poszczególnych okoliczności przedmiotowo-podmiotowych istotnych z punktu widzenia wymiaru kary oraz pominięcie jako okoliczności łagodzącej dostrzeżonej przez Sąd Okręgowy okoliczności w postaci tego, iż sposób użycia noża nie wskazuje na chęć zadania pokrzywdzonemu bezpośredniego ciosu przez oskarżonego, jak również, że motywem działania oskarżonego było przede wszystkim odparcie ataku pokrzywdzonego i nastraszenie go oraz nieprzydanie tym okolicznościom należytego znaczenia przy wymiarze kary, w sytuacji, w której należycie ocenione przez Sąd ww. okoliczności nakazują orzeczenie kary łagodniejszej pozbawienia wolności;

II. w odniesieniu do czynu z punktu III. wyroku

12. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść, polegający na wadliwej ocenie wagi poszczególnych okoliczności przedmiotowo-podmiotowych istotnych z punktu widzenia wymiaru kary oraz pominięcie jako okoliczności łagodzącej dostrzeżonej przez Sąd Okręgowy dostrzeżonej przez Sąd Okręgowy okoliczności w postaci narastającego u oskarżonego stanu frustracji, bezradności i głębokiego poczucia krzywdy i nieprzydanie jej należytego znaczenia przy wymiarze kary za czyn z pkt III. (trzeciego) aktu oskarżenia, co doprowadziło do orzeczenia wobec oskarżonego kary rażąco niewspółmiernie surowej, w sytuacji, w której należycie ocenione przez Sąd ww. okoliczności nakazują orzeczenie kary łagodniejszej w dolnej granicy ustawowego zagrożenia;

IV. w odniesieniu do czynu z punktu IV. wyroku

13. obrazę prawa materialnego, tj. art. 171 §1 k.k. poprzez niewłaściwe zastosowanie do ustalonego stanu faktycznego, z którego nie wynika, aby przyrządy wybuchowe wyrobione przez oskarżonego oraz substancje wybuchowe przez niego posiadane mogły spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób albo mienia w wielkich rozmiarach;

V. w odniesieniu do czynu z punktu V. wyroku

14. rażącą niewspółmierność kary orzeczonej za czyn z punktu V. (piątego) części dyspozytywnej wyroku poprzez orzeczenie kary 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności na skutek wymierzenia kary pozbawienia wolności z naruszeniem dyrektyw sądowego wymiaru kary, tj. w szczególności bez uwzględnienia w należytym stopniu okoliczności łagodzących takich jak niewielka ilość amunicji oraz istotnych części amunicji, przyznanie się przez oskarżonego do posiadania powyższych, dotychczasowa niekaralność;

15. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia od oskarżonego na zasadzie art. 46 §1 k.k. tytułem zadośćuczynienia na skutek przyjęcia, iż kwoty w wysokości 60.000 zł na rzecz pokrzywdzonego A. G. (2), 40.000 zł na rzecz pokrzywdzonego J. G. (1) oraz 40.000 zł na rzecz pokrzywdzonego J. G. (2) będą kwotami adekwatnymi przy uwzględnieniu rozmiarów doznanych cierpień psychicznych, jak również krzywdy o charakterze fizycznym, w sytuacji, w której kwoty w takich wysokościach należy uznać za przekraczające ramy kompensacji i wykraczające poza cele, którym zadośćuczynienie ma służyć.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutów za zasadne lub niezasadne.

1)  Apelacja obrońcy oskarżonego zasługiwała na uwzględnienie w znikomym stopniu. Zarzut obrazy art. 171 § 1 k.k., sformułowany w pkt 13 petitum apelacji w odniesieniu do czynu z pkt IV wyroku, skutkował bowiem koniecznością zmiany opisu tegoż wyroku poprzez wyeliminowanie fragmentu dotyczącego samodziałowych przyrządów zapalających w postaci butelek z benzyną i kwasem siarkowym (tzw. koktajli M.), które mogłyby sprowadzić niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia wielu osób lub mienia w wielkich rozmiarach.

Przedmiotem przestępstwa z art. 171 § 1 k.k. jest bowiem:

1)  substancja wybuchowa,

2)  przyrząd wybuchowy,

3)  materiał radioaktywny,

4)  urządzenie emitujące promienie jonizujące,

5)  inny przedmiot lub substancja, która może sprowadzić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób albo mienia w wielkich rozmiarach.

Przyrządem wybuchowym (pkt 2) jest urządzenie, które wywołuje wybuch np. granat, mina i in. Za przyrząd taki nie może być uznana butelka z benzyną i knotem tzw. koktajl M. (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 6 marca 1997 r. II AKa 25/97, Teza 9 do art. 171 k.k., Komentarz do K.K. pod red. J. G. (3) W-wa 2021. Samodziałowy przyrząd zapalający, siłą rzeczy, należy więc zaliczać do ostatniej z ww. kategorii tj. „ inny przedmiot lub substancja” (pkt 5). O ile w przedmiotach i środkach z poprzednich kategorii (pkt 1 – 4) tkwi immanentne zagrożenie dla życia i zdrowia wielu osób lub mienia w wielkich rozmiarach, o tyle w stosunku do innych przedmiotów i substancji konieczne jest każdorazowe ustalenie, że mogą one sprowadzić takie niebezpieczeństwo.

W sprawie niniejszej nie poczyniono takich ustaleń odnośnie, ujawnionych w trakcie oględzin nieruchomości oskarżonego, dwóch butelek zapalających i pozostałości (szyjki) trzeciej butelki. Biegli stwierdzili, że są to samodziałowe przyrządy zapalające, których sprawność potwierdzono w trakcie eksperymentu procesowego (k. 539v – 540 pkt 3 i 4). Nie wypowiedzieli się natomiast, co do kwestii sprowadzenia niebezpieczeństwa o jakim mowa w art. 171 § 1 k.k. Warto podkreślić, że ustalenie w tym zakresie zostało poczynione w odniesieniu do przedmiotu ujawnionego w posesji oskarżonego w postaci stalowej rury. Został on uznany przez biegłych za przyrząd wybuchowy zawierający ładunek wybuchowy, którego eksplozja mogła spowodować zagrożenie dla życia i zdrowia osób znajdujących się w polu jego rażenia (pkt 7, k. 540v).

Zebrany materiał dowodowy nie dostarczył zatem podstaw do przyjęcia, iż wytworzone przez oskarżonego butelki zapalające stanowią przedmiot przestępstwa z art. 171 § 1 k.k. Skutkowało to korektą opisu czynu z pkt IV wyroku w tym zakresie, łącznie z fragmentem dotyczącym sprowadzenia niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia i mienia. Ustalenie tych okoliczności jest bowiem (o czym była już mowa), zbędne w odniesieniu do pozostałych grup przedmiotów określonych w pkt IV wyroku tj. „ przyrządów wybuchowych” i „ substancji wybuchowych”.

W ocenie Sądu Apelacyjnego wyżej opisana nieznaczna zmiana opisu jednego z czynów przypisanych oskarżonemu, nie mogła mieć jakiegokolwiek wpływu na kształt wyroku w pozostałym zakresie, tj. w zakresie kwestii winy, kwalifikacji prawnej i kary. W tej sytuacji uznać należy, iż wszystkie pozostałe zarzuty [tj. poza częścią pkt 13] zawarte w apelacji obrońcy oskarżonego okazały się bezskuteczne [pkt 1 – 12, 14 – 15], podobnie jak wnioski apelacyjne dotyczące zmiany wyroku
[pkt 1 – 7].

2)  Odnośnie pkt I wyroku bezzasadne są zarzuty, co do naruszenia przepisów postępowania rządzących przebiegiem postępowania dowodowego [pkt 1 – 4] i oceną przeprowadzonych dowodów [pkt 5 - 6] oraz powiązany z nimi zarzut błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na nieprzyjęciu, iż oskarżony działał w stanie silnego wzburzenia [pkt 7], o którym mowa w art. 148 § 4 k.k.

3)  Na wstępie podkreślić należy, że wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd I instancji był uprawniony do samodzielnego rozstrzygnięcia powyższej kwestii, bez konieczności zasięgania wiadomości specjalnych poprzez powoływanie dowodu z opinii biegłych psychiatrów lub psychologa. Zgodnie z trafnym oraz ugruntowanym w aktualnej judykaturze stanowiskiem silne wzburzenie w rozumieniu art. 148 § 4 k.k. nie jest pojęciem psychiatrycznym lub psychologicznym lecz pojęciem prawnym, opartym na kryteriach ustalonych w doktrynie i orzecznictwie sądowym, uwzględniającym przesłanki etyczne, kryminalno – polityczne i in. Silne wzburzenie to zjawisko fizjologiczne a nie patologiczne, będące zarazem pojęciem prawnym, którego ustalenie, w kontekście związku tego stanu z okolicznościami usprawiedliwiającymi, należy do zadań sądu i nie wymaga zasięgania opinii biegłych (tak postanowienie z Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2018 r. IV KK 516/18 wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 12 czerwca 2013 r., II AKa 167/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 10 lipca 2013 r. II AKa 109/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 czerwca 2015 r. II AKa 70/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 października 2018 r. II AKa 446/18). Ustalenia, co do stanu silnego wzburzenia, winny być zatem dokonane przez sąd orzekający, a nie przez biegłych psychiatrów czy psychologa. Wypowiedzi biegłych nie mogą mieć w tej kwestii decydującego znaczenia. Ocena czy sprawcy można przypisać tego rodzaju stan psychiczny, który uzasadnia stosowanie art. 148 § 4 k.k. musi wynikać nie z fragmentarycznego zachowania się sprawcy w momencie popełnienia przestępstwa lecz z analizy całego materiału dowodowego, a w szczególności z analizy tła i pobudek, z których przestępstwo zostało dokonane. Do czynienia ocen i ustaleń w tym względzie kompetentny jest wyłącznie sąd orzekający.

Niezależnie od powyższych uwag należy podnieść, że - nawet przy przyjęciu odmiennego poglądu, co do znaczenia opinii biegłych dla ustalenia stanu silnego wzburzenia - zarzuty apelacyjne dotyczące tej kwestii [pkt 1 – 4 apelacji] nie mogą być skuteczne, skoro w realiach niniejszej sprawy brak jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, iż występowały okoliczności usprawiedliwiające wystąpienie tegoż stanu. Nie ulega wątpliwości, że ocena kwestii zaistnienia ww. okoliczności nie należy do kompetencji biegłych. Jeżeli zatem w tejże sprawie nie sposób dostrzec okoliczności usprawiedliwiających wzburzenie, to za bezprzedmiotowe uznać należy dalsze badanie i rozważanie (np. przy odwoływaniu się do wiadomości specjalnych z zakresu psychiatrii i psychologa) czy wzburzenie o miało charakter silny w rozumieniu art. 148 § 4 k.k.

4)  W związku z powyższym stwierdzić trzeba, że Sąd I instancji trafnie przyjął, iż w przedmiotowej sprawie brak jest przesłanek do uwzględnienia wniosku dowodowego obrońcy oskarżonego z dnia 27 kwietnia 2021 r. o przeprowadzenie dowodu z opinii sądowo – psychiatrycznej i psychologicznej na okoliczność ustalenia stanu emocjonalnego oskarżonego w kontekście stanu silnego wzburzenia [k. 1215v w zw. z k. 1182v]. Dodać wypada, że zgromadzony w przedmiotowej sprawie materiał dowodowy stanowił kompletną i wystarczającą podstawę do poczynienia bezbłędnych ustaleń faktycznych w powyższym zakresie oraz pozwalał na (w pełni zasadne) stwierdzenie, iż nie zaistniał w przypadku oskarżonego afekt fizjologiczny usprawiedliwiony okolicznościami.

Z tych też względów za bezzasadne uznać należy zarzuty z pkt 1, 2, 3 i 4 apelacji dotyczące obrazy art. 167 k.p.k., art. 170 § 1 k.p.k. i art. 193 § 1 k.p.k. koncertujące się w istocie na tej samej kwestii tj. dokonania przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych w obszarze dotyczącym ewentualnego działania w stanie silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, bez zasięgnięcia (koniecznych zdaniem skarżącego), wiadomości specjalnych z zakresu psychiatrii i psychologii. Należy jedynie po części zgodzić się ze skarżącym, co do naruszenia przepisu art. 201 k.p.k. a contrario, w ramach uzasadnienia postanowienia o oddaleniu ww. wniosku dowodowego z 27 kwietnia 2021 r. [pkt 4 apelacji]. Jednak oddalenie tego wniosku w świetle powyższych wywodów (z pkt 3 niniejszego uzasadnienia) nie mogło mieć wpływu na ostateczny kształt zaskarżonego wyroku w rozumieniu art. 438 pkt 2 k.p.k. Wniosek dowodowy obrońcy nie dotyczył (wbrew treści uzasadnienia ww. postanowienia) kwestii powołania innych biegłych w związku z niejasnością lub sprzecznością dotychczasowej opinii biegłych (w rozumieniu art. 201 k.p.k.) lecz dopuszczenia dowodu na inne okoliczności nie objęte dotychczasową opinią tj. okoliczności związane ze stanem silnego wzburzenia sprawcy przestępstwa. Jednakże wobec (jak wyżej wykazano), trafności decyzji Sądu meriti, co do braku potrzeby dopuszczenia takiego dowodu - jako dowodu nieprzydatnego do stwierdzenia ww. okoliczności (w rozumieniu art. 170 § 1 pkt 3 k.p.k.), którego przeprowadzenie doprowadziłoby tym samym do niepotrzebnego, oczywistego przedłużenia postępowania (w rozumieniu art. 170 § 1 pkt 5 k.p.k.) - zarzut sformułowany w pkt 4) apelacji, pomimo jego częściowej słuszności, uznać należy za bezskuteczny z uwagi na niespełnienie kryteriów względnej przesłanki odwoławczej, o której mowa w ww. przepisie (art. 438 pkt 2 k.p.k.).

5)  Bezzasadne są też zarzuty obrazy art. 7 k.p.k. z pkt 5 i 6 apelacji oraz zarzut błędnych ustaleń faktycznych, co do braku afektu fizjologicznego z pkt 7 apelacji. Ustalenia te miałyby stanowić, w zamyśle skarżącego, konsekwencję wadliwej oceny dowodów opisanej w ww. zarzutach z pkt 5 i 6 apelacji. Sąd I instancji rozważył bowiem w powyższym zakresie w sposób wyczerpujący, a zarazem logiczny i przekonujący, całokształt ujawnionych i istotnych dowodów oraz okoliczności, wykazując stanowczo i bezbłędnie, bez przekroczenia granic oceny swobodnej, iż o działaniu oskarżonego w warunkach stanu silnego wzburzenia, w rozumieniu art. 148 § 4 k.p.k., nie może być mowy [pkt 3.1/I uzasadnienia wyroku]. Wykluczając możliwość poczynienia na gruncie niniejszej sprawy tego rodzaju ustalenia, Sąd meriti, wbrew sugestiom skarżącego, nie zakwestionował zarazem ewentualności występowania u oskarżonego stanu narastającej frustracji i bezradności oraz głębokiego poczucia krzywdy i niesprawiedliwości, wywołanych postępowaniem pokrzywdzonej A. G. (1). Jest przy tym rzeczą oczywistą, iż działaniu zmierzającemu do pozbawienia życia innej osoby, z reguły, poza skrajnymi przypadkami (np. płatne zabójstwo na zlecenie), towarzyszy stan wzburzenia emocjonalnego. Wszelako w sytuacji, o której mowa w art. 148 § 4 k.k., chodzi o wzburzenie o najwyższym stopniu nasilenia, które w sposób zdecydowany wykracza poza wzburzenie typowe i to w taki sposób, że dominujące nad intelektem przeżycia emocjonalne stanowią gwałtowną reakcję na fakty zewnętrzne. Tego rodzaju sytuacja w przedmiotowej sprawie nie miała miejsca.

6)  Sąd I instancji, dokonując trafnych ocen i ustaleń w powyższym zakresie, wykazał w sposób nie budzący wątpliwości, iż u oskarżonego nie doszło do niekontrolowanego wybuchu emocji o charakterze afektywnym, charakteryzującym się przewagą procesów emocjonalnych nad intelektualnymi. Przeciwnie, wbrew stanowisku skarżącego, szereg przytoczonych przez Sąd meriti faktów i okoliczności wskazuje jednoznacznie na działanie podejmowane z rozmysłem, przy zachowaniu pełnych funkcji kontrolnych intelektu. Oskarżony w sposób metodyczny przygotowywał się do realizacji podjętej decyzji pozbawienia życia pokrzywdzonej - zdobył broń palną, skonstruował ładunki wybuchowe, przygotował substancje zapalające - co jak trafnie ocenił Sąd meriti wskazywało na chłodną kalkulację oskarżonego, motywowaną chęcią zemsty i wyrządzenia jak największej skody pokrzywdzonej i jej bliskim. 7) Warto podkreślić, iż sam zamysł rozwiązania konfliktu z pokrzywdzoną poprzez jej zabójstwo zrodził się u oskarżonego kilka lat wcześniej tj. tuż po pierwszej wizycie inspektor nadzoru budowlanego, która nie stwierdziła nieprawidłowości w działaniach pokrzywdzonej, realizującej swoje prawa do wspólnej posesji - „ to wtedy zaświtała mi myśl żeby tak załatwić te sprawę tj. żeby zastrzelić Panią G. ” (k. 1041). Na tydzień przed dokonaniem zabójstwa oskarżony otrzymał informację o kolejnej planowanej inspekcji (oględzinach) dotyczącej szamba „ ja podjąłem decyzję, że trzeba tę sprawę rozwiązać” (k. 179). W tym czasie oskarżony systematycznie zdobywał i konstruował przedmioty, użyte następnie w ramach przestępstw przypisanych mu w pkt I – III wyroku – bomby rurowe, butelki zapalające, kanistry z benzyną, rewolwer. Również sposób postępowania oskarżonego w dniu przestępstwa wskazuje, iż działał on nadal metodycznie, w ramach wyrachowanych i zaplanowanych wcześniej kalkulacji, co wyklucza możliwość uznania, iż doszło w tym czasie do wybuchu emocji o charakterze afektywnym. Oskarżony przygotował naładowany rewolwer, schował go za paskiem spodni z tyłu, przygotował też dodatkowy magazynek schowany w specjalnej skórzanej ładownicy przy pasku spodni, włożył nóż do bocznej kieszeni spodni naszytej na udach. Ubrany był w bluzę dresową „ żeby nie było widać tego rewolweru i tej ładownicy” (k. 180), „ Idąc tak przygotowany ja liczyłem się z tym, że mogę użyć tej broni palnej i tego noża” (k. 180), „ Zabrałem ze sobą broń bo brałem pod uwagę, że pozbawię pokrzywdzoną życia tego dnia” (k. 1041v). Po dostrzeżeniu pokrzywdzonej i inspektora nadzoru oskarżony przystąpił do realizacji swojego zbrodniczego planu, nadal działając w wyjątkowo przemyślany i bezemocjonalny sposób. Odsłonił na prośbę inspektora element pokrywający jedno szambo (k. 104), następnie stojąc w okolicach drugiego szamba odczekał aż przejedzie tramwaj i samochód „ żeby nie było nikogo z tyłu na linii strzału” (k. 976), wyciągnął zza paska rewolwer, wymierzył rewolwerem w pokrzywdzoną trzymając go w wyprostowanej dłoni na wysokości jej klatki piersiowej i powiedział słowa „ to już koniec” (k. 104). Następnie oddał w kierunku pokrzywdzonej kilka strzałów, powodujących pięć ran postrzałowych tułowia i przedramienia, skutkujących śmiercią. Przy czym, po każdym strzale powtarzał czynności odciągania kurka rewolweru (k. 180). Ostatnie strzały (strzał) oskarżony oddał do pokrzywdzonej, pomimo podjętej przez nią próby ucieczki, poprzez otwarte drzwi pomieszczenia, w którym usiłowała się schronić.

8)  Zborność, systematyczność i przynajmniej częściowa skuteczność, charakteryzuje kolejne działania oskarżonego - podjęte po zabójstwie pokrzywdzonej – wycelowanie broni palnej w stronę syna pokrzywdzonej, powstrzymanie go przy pomocy noża poprzez zadanie ciosu w okolice brzucha, sterroryzowanie inspektora nadzoru, założenie kolejnego magazynka do rewolweru, pobranie z garażu przygotowanego wcześniej kanistra z benzyną i butelek zapalających. Podpalenie za ich pomocą budynku gospodarczego pokrzywdzonej i jej samochodu stojącego na ulicy (k. 180v). Pobranie z garażu ładunków wybuchowych i detonatora oraz zainstalowanie ładunku w mieszkaniu pokrzywdzonej i jego skuteczna detonacja, zainstalowanie kolejnych ładunków w mieszkaniu syna pokrzywdzonej (k. 180). Następnie oskarżony podporządkował się bez oporu poleceniom interweniujących policjantów. Wobec policjantów wyraził swego rodzaju „ ubolewanie”, iż nie zrobił jeszcze większej „ rozpierdziuchy” niż była (k. 125v, 128).

9)  Wykazane wyżej okoliczności dowodzą, iż oskarżony działał w sposób rozumny i opanowany, co podważa możliwość zaistnienia przesłanki silnego wzburzenia. W szczególności zachowania podejmowane przez oskarżonego bezpośrednio po dokonaniu zabójstwa z pewnością nie są zachowaniami typowymi dla sprawcy działającego w warunkach, o których mowa w art. 148 § 4 k.k. Sąd meriti trafnie zauważył, iż brak tu charakterystycznego dla sprawców czynów o charakterze afektywnym, wygaszenia wybuchu negatywnych emocji, poczucia żalu czy skruchy. Słusznie też Sąd podkreślił, iż oskarżony nie tylko nie żałuje swojego postępowania, ale też nieustannie, w toku całego postępowania karnego (o czym przekonuje również jego postawa przed Sądem odwoławczym) usilnie wykazuje, iż to pokrzywdzona jest osobą winną doprowadzenia do przedmiotowego, dramatycznego zdarzenia, zaś siebie samego nadal postrzega jako ofiarę całej tej sytuacji.

10)  Podzielając w całej rozciągłości stanowisko Sądu I instancji, co do braku możliwości przyjęcia, iż oskarżony działał pod wpływem silnego wzburzenia, o którym mowa w art. 148 § 4 k.k. stwierdzić należy, iż Sąd ten dodatkowo wykazał w sposób logiczny i przekonujący, iż nie został spełniony drugi warunek uprzywilejowanej odpowiedzialności sprawcy z art. 148 § 4 k.k. w postaci zaistnienia okoliczności usprawiedliwiających (ewentualny) stan silnego wzburzenia.

Sąd I instancji trafnie ocenił w tym zakresie, iż przyczyną negatywnych przeżyć emocjonalnych oskarżonego, skutkujących popełnieniem przypisanej mu zbrodni, był w istocie typowy konflikt sąsiedzki, który nie nosił obiektywnych cech konfliktu intensywnego o znacznym natężeniu. Oskarżony był dotknięty poczuciem niesprawiedliwości związanej z tym, iż urzędy państwowe nie podzielały jego stanowiska odnośnie realizacji praw przez osoby zamieszkujące wspólną nieruchomość. W tej sytuacji każde zachowanie pokrzywdzonej w tej mierze było odbierane przez oskarżonego jako złośliwość, krzywda, szykana czy ostentacyjne nieliczenie się z jego zdaniem. Wbrew zarzutom skarżącego (pkt 6) za słuszne uznać należy stanowisko Sądu meriti, iż żaden z ujawnionych w toku procesu przykładów zachowań pokrzywdzonej nie spełniał kryteriów działań złośliwych, uprzykrzających oskarżonemu życie, utrudniających mu wykonywanie prawa własności, w stopniu umożliwiającym uznanie ich za okoliczności usprawiedliwiające silne wzburzenie o jakim mowa w art. 148 § 4 k.k.

Analiza, przytaczanych w tym zakresie przez skarżącego i samego oskarżonego, okoliczności dotyczących rzekomych krzywd i upokorzeń doznawanych ze strony pokrzywdzonej i jej rodziny wskazuje, iż miały one w istocie błahy charakter. Błahość i małostkowość owych okoliczności zdaje się dostrzegać momentami sam oskarżony, który nie chciał zgłaszać swoich problemów sąsiedzkich i policji, prokuraturze „ No ale co ja miałbym powiedzieć? Że mi rozebrali komórki?” (k. 181).

11)  W tym stanie rzeczy nie można przyjąć, iż chodziło tu o reakcję na ciężką krzywdę doznaną ze strony pokrzywdzonych, a tylko wtedy można rozważać wystąpienie wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 1978 r. III KR 226/78). Błahe przyczyny sytuacji konfliktowych, nie mogą być traktowane jako źródło powstania i narastanie afektu prowadzącego do najcięższej zbrodni w postaci zabójstwa. Okoliczności powodujące wzburzenie należy oceniać z punktu widzenia przeciętnego człowieka, a nie odczuć sprawcy. Ocena bowiem, czy silne wzburzenie było usprawiedliwione okolicznościami, jest oparta na przesłankach moralnych i powinna się odwoływać (tak jak to przyjął Sąd I instancji) do kryteriów obiektywnych a nie tylko bazować (jak tego oczekuje skarżący) na subiektywnym poczuciu krzywdy oskarżonego. O usprawiedliwieniu silnego wzburzenia nie decyduje bowiem to, jakimi przymiotami charakteru dysponuje sprawca, ale to czy przyczyna wzburzenia sprawcy jest – z punktu widzenia powszechnie aprobowanych norm moralnych, przynajmniej w pewnym zakresie – wybaczalna (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2008 r. V KK 355/07).

12)  W sprawie niniejszej, co warto podkreślić, zachowania pokrzywdzonej mieściły się w ramach przyjętych reguł współżycia społecznego, nie wykraczając w szczególności poza granice obowiązującego prawa. Świadczy o tym, wbrew interpretacji skarżącego, treść wiadomości SMS skierowanej do oskarżonego. Pokrzywdzona, w sposób stanowczy ale zarazem rzeczowy i merytorycznie poprawny, przedstawia tu oskarżonemu istotę i tło konfliktu, artykułując jasno swoje oczekiwania i proponując możliwość dojścia do porozumienia (np. k. 1079, k. 1101). Jednak, jak słusznie zauważył Sąd meriti, każde działanie pokrzywdzonej było przez oskarżonego kwestionowane „ co do zasady” jako wymierzone przeciwko niemu. Świadczą o tym chociażby takie, nacechowane wręcz pogardą dla ofiary przestępstwa, wypowiedzi oskarżonego – „ to nie były awantury, to były takie monologi, kiedy Pani G. mnie dopadała po prostu i była jak ratlerek – ja się od niej odwracałem, a ona jak ratlerek szczekała ” (k. 1041v), „ zachwalała do urzędnika, że mają lepsze szambo”, „ zaczęła odstawiać teatr, już tego nie wytrzymałem” (k. 180). W tej sytuacji nie ulega wątpliwości, że agresja oskarżonego skierowana w krytycznym dniu w stronę pokrzywdzonej, zakończona jej zabójstwem, miała swoje źródło w jego subiektywnych i częstokroć wyjątkowo przyziemnych, stanach emocjonalnych (poczucia krzywdy, frustracji czy wręcz nienawiści), nie znajdujących moralnego usprawiedliwienia, ani też chociażby częściowego zrozumienia z obiektywnego, społecznego puntu widzenia.

Z tych względów - podzielając stanowisko Sądu meriti, co do braku jakichkolwiek przesłanek umożliwiających przyjęcie, iż oskarżony działał w stanie silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami w rozumieniu art. 148 § 4 k.k. - Sąd Apelacyjny uznał, iż wszelkie zarzuty dotyczące tegoż zagadnienia zawarte w pkt od 1 do 7 apelacji uznać należy za bezskuteczne. Tym samym brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku apelacyjnego o zastosowaniu wobec oskarżonego uprzywilejowanej kwalifikacji prawnej zabójstwa z art. 148 § 4 k.k. i wymierzenie mu w związku z tym łagodniejszej kary, o której mowa w ww. przepisie.

13)  Nie sposób też zgodzić się z zarzutem rażącej niewspółmierności kary pozbawienia wolności, wymierzonej oskarżonemu za ww. czyn z pkt I a/o (pkt 8 apelacji), który miałby rzekomo wynikać z błędu w ustaleniach faktycznych, polegających na wadliwej ocenie wagi poszczególnych okoliczności istotnych dla wymiaru kary.

Pomijając kwestie karkołomnej konstrukcji powyższego zarzutu (niedopuszczalne przemieszanie przyczyn odwoławczych z art. 438 pkt 3 i 4 k.p.k.) stwierdzić należy, że jest on bezzasadny w stopniu oczywistym. Sąd I instancji rozważył bowiem w sposób właściwy wszystkie istotne dla wymiaru kary, okoliczności przedmiotowe i podmiotowe, nadając im właściwą rangę i wymierzając w konsekwencji karę współmierną do stopnia społecznej szkodliwości przypisanej oskarżonemu zbrodni i do poziomu jego zawinienia, a zarazem karę która w sposób właściwy spełni swoje cele prewencyjne, także w zakresie społecznego odbioru.

Nie ma jakichkolwiek podstaw do nadawania, jak tego oczekuje skarżący, większej wagi okolicznościom w postaci poczucia krzywdy i frustracji oskarżonego przed popełnieniem przypisanego mu czynu. Oskarżony, co wynika wprost z jego wyjaśnień, działał w istocie z przyziemnych pobudek wynikających (jak trafnie zauważył Sąd) z niemożności pogodzenia się z treścią rozstrzygnięć organów państwa (sądów, urzędów), dotyczących własności i sposobu korzystania z zajmowanej przez niego i rodzinę pokrzywdzonej nieruchomości, zaś oddanie strzałów stanowiło swoisty wyraz wyładowania złości wobec pokrzywdzonej, za doznanie od niej (w odczuciu oskarżonego) krzywdy (uzasadnienie pkt 3.1/I). Silne emocje towarzyszące działaniu oskarżonego nie znajdują, o czym była już mowa, żadnego usprawiedliwienia przez pryzmat ocen moralnych i są skrajnie nieproporcjonalne w stosunku do, mniej lub bardziej wydumanych i z pewnością wyolbrzymionych przez oskarżonego, rzekomych szykan ze strony pokrzywdzonej. Niewątpliwie zatem emocje te - frustracja, bezsilność itp. - nie stanowią okoliczności mogących podważyć trafność oceny Sądu, co do konieczności wymierzenia oskarżonemu jedynej sprawiedliwej, w tym przypadku, kary 25 lat pozbawienia wolności.

14)  Sąd I instancji wymierzając oskarżonemu tego rodzaju, w istocie eliminacyjną, karę słusznie zwrócił uwagę na niezwykle wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego. Czynu popełnionego z zamiarem bezpośrednim oraz na skutek bezwzględnych i nieludzkich wręcz kalkulacji oskarżonego, który za jedyną formę rozstrzygnięcia (błahego w istocie) konfliktu sąsiedzkiego, uznał konieczność zamordowania pokrzywdzonej - kobiety niespełna 43-letniej, matki, żony, babci walczącej w tym czasie z chorobą nowotworową, prowadzącej działalność artystyczną (k. 130v). Oskarżony zaplanował i z całą premedytacją realizował swój zbrodniczy zamiar zabicia pokrzywdzonej. Uczynił to w wyjątkowo okrutny a zarazem spektakularny sposób, strzelając do pokrzywdzonej z bezpośredniej bliskości aż do opróżnienia magazynka z nabojami – w trakcie czynności wykonywanych przez urzędnika państwowego, w obecności jej syna i znajdującego się na tej samej posesji innego członka jej rodziny. Pomimo próby ucieczki pokrzywdzonej, oskarżony kontynuował swoje bezwzględne działania, ścigając pokrzywdzoną i oddając do niej (leżącej na podłodze pracowni artystycznej), kolejne strzały. Zabójstwo pokrzywdzonej nie powstrzymało oskarżonego przed dalszymi okrutnymi działaniami – spróbował oddać strzał w stronę jej syna [nie mając pewności czy magazynek jest pusty (k. 976)]. Zadał mu uderzenie nożem o długości ostrza 20 cm w okolice podżebrową, sterroryzował inspektora, podpalił altanę i samochód stanowiący własność nieżyjącej już w tym czasie pokrzywdzonej, usiłował wysadzić w powietrze lokale, w których zamieszkiwała pokrzywdzona i członkowie jej rodziny, nie bacząc, czy w budynku tym nie znajdują się inne osoby (współlokatorzy, rodzina pokrzywdzonej).

15)  Sąd przyjął, na korzyść oskarżonego, jego uprzednią niekaralność i fakt niekwestionowania swojego sprawstwa. Jednak nie są to okoliczności na tyle ważkie by mogły wpływać na ostateczny kształt rozstrzygnięcia w zakresie kary za czyn z pkt I wyroku. Przecież oskarżony, pomimo formalnego przyznania się do winy, w istocie, w toku całego postepowania, nie wyraził w najmniejszym stopniu jakiejkolwiek skruchy, chociażby wobec członków rodziny ofiary swojego przestępstwa. Przeciwnie, oskarżony w swoich wyjaśnieniach i licznych pismach procesowych usiłował, w sposób wyjątkowo bezduszny i bezrefleksyjny, przekonać organy wymiaru sprawiedliwości o słuszności swojego postępowania wobec oskarżonej i jej rodziny, w związku z konfliktem dotyczącym korzystania ze wspólnej posesji. Wystarczy nadmienić, że nawet w toku rozprawy odwoławczej oskarżony bezkrytycznie podtrzymywał swoje stanowisko, iż rodzina pokrzywdzonej nie ma żadnych praw do tej posesji, oświadczając wprost, że „ gdyby nawet cofnąć czas to zrobiłbym to samo – strzeliłbym jeszcze raz”.

16)  W tym kontekście za trafne uznać należy uwzględnienie, przy wymiarze ww. kary przez Sąd I instancji, celów zapobiegawczych i wychowawczych kary również w zakresie jej społecznego odbioru. Skazanie oskarżonego – który nie wyraża żadnej skruchy z powodu zabójstwa pokrzywdzonej, który wręcz szczyci się swoim postępowaniem wobec ofiar i który (z uwagi na aktualność swoich zastrzeżeń i uprzedzeń w stosunku do rodziny pokrzywdzonej oraz nierozwiązany w jego mniemaniu konflikt sąsiedzki) nadal może stanowić potencjalne zagrożenie dla członków tejże rodziny – na karę niższą niż orzeczona w zaskarżonym wyroku, byłoby, w odbiorze społecznym, działaniem wyjątkowo nieroztropnym, niezrozumiałym oraz świadczącym o wyjątkowej słabości wymiaru sprawiedliwości i jego niczym nieuzasadnionej pobłażliwości wobec sprawców najpoważniejszych zbrodni.

17)  Z tych względów uznać należy, że wymierzona przez Sąd I instancji kara 25 lat pozbawienia wolności za czyn z pkt I wyroku jest karą w pełni współmierną i sprawiedliwą, spełniającą wszystkie dyrektywy wymiaru kary z art. 53 k.k. i uwzgledniającą wszelkie istotne dla jej wymiaru okoliczności. Tym samym na oddalenie zasługiwał zarzut rażącej niewspółmierności tejże kary określony w pkt 8 apelacji i powiązany z nim wniosek apelacyjny o wymierzenie oskarżonemu w tym zakresie kary w niższym rozmiarze.

18)  Bezzasadne są też zarzuty odnośnie czynu z pkt II wyroku dotyczące naruszenia przepisu prawa materialnego (pkt 9 i 10) oraz rażącej niewspółmierności kary (pkt 11).

Wbrew zastrzeżeniom skarżącego, Sąd I instancji trafnie wykazał w swoich rozważaniach, iż użycie noża przez oskarżonego, w dynamicznej sytuacji - przy bezpośrednim kontakcie obu mężczyzn, jak też przy uwzględnieniu parametrów użytego noża, który nosił cechy narzędzia mogącego wyrządzić istotną krzywdę drugiej osobie - musi skutkować przyjęciem, iż oskarżony działał z zamiarem ewentualnym spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu pokrzywdzonego (pkt 3.2/II uzasadnienia). Nie sposób w szczególności uznać, jak tego oczekuje skarżący, iż oskarżony - zadając pokrzywdzonemu cios w okolice podżebrową nożem, z ostrzem o długości 20 cm i wbijając ostrze noża ruchem ukierunkowanym z góry w dół i w stronę przyśrodkową tułowia pokrzywdzonego - obejmował swoim zamiarem jedynie spowodowanie obrażeń ciała na okres nie przekraczający 7 dni w rozumieniu art. 157 § 2 k.k. Skarżący, ponosząc, iż doszło w tym zakresie do naruszeń przepisów prawa materialnego wskazanych w pkt 9 i 10 apelacji, opiera się w istocie na jednym, wyeksponowanym na potrzeby środka odwoławczego, fragmencie uzasadnienia wyroku, który miałby świadczyć o tym, iż oskarżony nie miał chęci ani zamiaru zadania pokrzywdzonemu bezpośredniego ciosu nożem (str. 12 apelacji).

W rzeczywistości, lektura ww. fragmentu pozwala jedynie na stwierdzenie, iż w ocenie Sądu meriti, sposób użycia noża nie wskazuje na chęć zadania ciosu pokrzywdzonemu przez oskarżonego jako osobę atakującą. Innymi słowy, to oskarżony odpierał atak pokrzywdzonego, który zmierzał do powstrzymania lub obezwładnienia oskarżonego tuż po dokonanym przez niego zabójstwie, co przecież nie wyklucza możliwości ustalenia, iż w samym momencie zadawania ciosu, oskarżony działał z zamiarem wywołania obrażeń z art. 156 § 1 k.k.

Sąd I instancji poczynił w tej mierze trafne ustalenia faktyczne, ulokowane przede wszystkim w ramach opisu czynu przypisanego oskarżonemu w pkt II wyroku (a nie w rozważaniach dotyczących kwalifikacji czynu jak to sugeruje skarżący). W opisie czynu wskazuje się wprost, iż oskarżony, działając w zamiarze ewentualnym, usiłował spowodować ciężki uszczerbek na zdrowiu pokrzywdzonego przez zadanie mu ciosu nożem. O tym, że wbrew intencjom skarżącego, nie chodziło tutaj jedynie o jakieś przypadkowe zranienie pokrzywdzonego w szarpaninie lub wyłącznie o jego nastraszenie, świadczy wprost wypowiedź oskarżonego „ chciałem go po prostu wystraszyć i ukłuć nożem”, „skaleczyłem go tylko żeby poczuł ból ” (k. 975v). W przypadku użycia noża z ostrzem o długości 20 cm, w dynamicznej sytuacji zwarcia z pokrzywdzonym, przy wbiciu mu tego noża (ruchem z góry do dołu) w okolicę podżebrową, nie sposób uznać, iż oskarżony miał jakiekolwiek techniczne możliwości regulowania skutków zadawanego ciosu, na przykład poprzez ograniczenie ich jedynie do uszczerbku lekkiego z art. 157 § 2 k.k. Tym samym uznać należy, iż przyjęty przez Sąd meriti obraz prawny ustaleń faktycznych, dotyczących czynu z pkt II wyroku jako czynu - który usiłowano popełnić z zamiarem ewentualnym spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu - zasługuje na pełną akceptacje. Natomiast stanowisko przeciwstawne, wskazujące w tej mierze na obrazę przepisów art. 13 § 1 w zw. z art. 156 § 1 w zb. z art. 157 § 2 w zw. z art. 11 § 2 k.k., jest, w związku z powyższym, w całej rozciągłości chybione (pkt 9, 10 apelacji), podobnie jak wynikający z niego wniosek apelacyjny o uniewinnienie oskarżonego od czynu z pkt II wyroku.

19)  Bezzasadny jest zarzut rażącej surowości kary wymierzonej za ww. czyn z pkt II wyroku. Aktualne w tym zakresie pozostają wszelkie dotychczasowe rozważania, odnoszące się do zarzutu dotyczącego orzeczenia o karze za czyn z pkt I wyroku, w tym odnoszące się odpowiednio do społecznej szkodliwości czynu, motywacji działania oskarżonego, rozmiaru szkody oraz krzywdy, a także realizacji ogólno i szczególno prewencyjnych celów kary. Przy tym jeszcze raz należy podkreślić, iż (wbrew sugestiom skarżącego) Sąd nie poczynił ustalenia, że oskarżony nie miał chęci, czy zamiaru, zadania ciosu nożem pokrzywdzonemu. Nie może być to zatem, tak jak chce skarżący okoliczność łagodząca. Oskarżony, zdaniem Sądu meriti, nie zadał tegoż ciosu jako osoba atakująca, lecz działał w tej mierze z zamiarem ewentualnym w celu oparcia ataku pokrzywdzonego, zmierzającego (słusznie) do obezwładnienia oskarżonego, który stanowił w tym momencie realne „ śmiertelne” zagrożenie dla członków jego rodziny. Nie wiadomo zatem dlaczego fakt, iż oskarżony wbił nóż w brzuch pokrzywdzonego w celu „ nastraszenia go” miałby stanowić okoliczność łagodzącą przy wymiarze kary.

Wypada odnotować, iż oskarżony, przy okazji opisywania przebiegu powyższego zdarzenia, prezentuje wyjątkowe lekceważenie, czy wręcz pogardę dla ofiary: „ Ja G. młodego nie chciałem zabić, głupi gówniarz i tyle” (k. 976), „ skaleczyłem go tylko, żeby poczuł ból” (k. 975v).

Kara wymierzona za czyn z pkt II wyroku nie nosi tym samym cech rażącej surowości i spełnia wszystkie kryteria dotyczące wymiaru kary określone w art. 53 k.k.

20)  Z analogicznych przyczyn za bezzasadne uznać należy zarzuty dotyczące rażącej surowości kary za czyny z pkt III i V wyroku, powiązane w sztuczny sposób z pozornymi zarzutami dotyczącymi rzekomych błędnych ustaleń faktycznych.

Również bowiem w tym zakresie kary orzeczone wobec oskarżonego uznać należy za współmierne do społecznej szkodliwości ww. czynów i stopnia zawinienia sprawcy, jak też za spełniające postulaty szczególno i ogólno prewencyjne przy nadaniu, wbrew ocenie skarżącego, należytej wagi wszystkim okolicznościom obciążającym i łagodzącym.

Dodatkowo, co do czynu z pkt III stan frustracji, bezradności i subiektywnego poczucia krzywdy jaki odczuwał oskarżony, w żadnym stopniu nie może usprawiedliwiać (zwłaszcza jako okoliczność łagodząca) wyjątkowo drastycznego sposobu jego działania. Oskarżony, tuż po okrutnym zabójstwie pokrzywdzonej i po zranieniu jej syna nożem w brzuch, przystąpił do dalszych zaplanowanych i przygotowanych wcześniej przestępczych działań, wykonując je niezwykle skrupulatnie i metodycznie, w tym niszcząc przez podpalenie budynek gospodarczy wraz ze znajdującym się tam mieniem oraz samochód oskarżonej znajdujący się na ulicy, a także detonując w pomieszczeniach zajmowanych przez oskarżoną i jej rodzinę bomby rurowe (pkt III wyroku). Okoliczność, że oskarżony skorzystał w tym przypadku z przygotowanych wcześniej i przechowywanych u siebie przyrządów wybuchowych i zapalających, przekonuje, iż samo posiadanie przez oskarżonego tego typu przedmiotów bez wymaganego zezwolenia (tj. m.in. amunicji i istotnych części amunicji w postaci naboi, łusek i prochu strzelniczego), pomimo niewielkiej ilości tych przedmiotów, niosło za sobą niezwykle wysoki poziom realnego społecznego niebezpieczeństwa, co nie mogło pozostać bez wpływu na wysokość kary orzeczonej za czyn z pkt V wyroku.

Z tych względów uznać należy, iż zarzuty z pkt 12 i 14 apelacji, dotyczące zarzutu rażącej niewspółmierności kary co do czynów z pkt III i V wyroku, nie mogły się ostać i tym samym brak było podstaw do zmiany wyroku w tym zakresie.

21)  Zarzut obrazy prawa materialnego, co do czynu z pkt IV wyroku okazał się, o czym była mowa na wstępie, częściowo zasadny w odniesieniu do konieczności wyeliminowania fragmentu opisu czynu z pkt IV wyroku, dotyczącego przyrządów zapalających. Jednakże, jak to wykazano w pkt 1) niniejszego uzasadnienia, ustawodawca w ramach uregulowania z art. 171 § 1 k.k. przyjmuje, iż w takich kategoriach przedmiotów jak przyrządy wybuchowe, czy substancje wybuchowe tkwi immanentne zagrożenie dla życia lub zdrowia wielu osób albo też dla mienia w wielkich rozmiarach. Nie ma zatem konieczności ustalania w odniesieniu do ww. kategorii przedmiotów, czy mogą one sprowadzać tego rodzaju niebezpieczeństwo.

Wbrew zatem oczekiwaniom skarżącego, z ustaleń faktycznych wyroku nie musi wynikać, iż przyrządy i substancje wybuchowe, wytwarzane i przechowywane przez oskarżonego, powodowały niebezpieczeństwo dla wielu osób czy dla mienia w wielkich rozmiarach. Zatem w powyższej części zarzut obrazy art. 171 § 1 k.k. z pkt 13) apelacji uznać należy za bezzasadny, podobnie jak powiązany z nim wniosek o uniewinnienie oskarżonego od czynu z pkt IV wyroku.

22)  Co do zarzutu z pkt 15), opartego na wadliwej podstawie z art. 438 pkt 3 zamiast z art. 438 pkt 4 k.p.k., stwierdzić jedynie należy, iż środek kompensacyjny z art. 46 § 1 k.k. w postaci zadośćuczynienia, zastosowany przez pkt VIII wyroku, uwzględnił w należytym stopniu rozmiar cierpień psychicznych pokrzywdzonych, związanych z utratą żony i matki, a także krzywd o charakterze fizycznym, co do pokrzywdzonego A. G..

W ocenie Sądu Apelacyjnego brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, iż zasądzone z tego tytułu kwoty były rażąco wygórowane, przekraczające ramy kompensacji, czy też prowadzące do nadmiernego niezasadnego wzbogacenia się osób pokrzywdzonych. Tym samym na uwzględnienie nie zasługiwał wniosek apelacyjny (pkt 7) o obniżenie wysokości kwot orzeczonych na rzecz pokrzywdzonych, na podstawie art. 46 § 1 k.k.

23)  Z uwagi na kształt wyroku Sądu odwoławczego i treść art. 88 k.k., za bezprzedmiotowy uznać należy wniosek apelacyjny z pkt 6 o orzeczenie kary przy uwzględnieniu zasady pełnej absorpcji.

Dla porządku jedynie, z uwagi na niedopuszczalny zabieg pozornego stawiania zarzutu w oparciu o przesłankę z art. 438 pkt 3 k.p.k., w miejsce (lub obok) przesłanki z art. 438 pkt 4 k.p.k., odnotować należy, że ustalenia faktyczne wyroku, w obrębie dotyczącym okoliczności istotnych dla orzeczenia o karze i pozostałych środkach o których mowa w art. 438 pkt 4 k.p.k., nie budzą żadnych zastrzeżeń, zaś wnoszony środek odwoławczy nie dostarczył jakichkolwiek skutecznych argumentów pozwalających na wzruszenie ocen i ustaleń Sądu meriti w tym zakresie (zarzuty z pkt 8, 11, 12, 14, 15).

Wnioski

w odniesieniu do czynu z punktu I. wyroku

1. przyjęcie, że czynu opisanego w punkcie I. części dyspozytywnej wyroku oskarżony A. K. dopuścił się w stanie
silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami i zmianę kwalifikacji prawnej czynu i przyjęcie, że czyn stanowi przestępstwo z art. 148 §4 kk i wymierzenie za tak opisany czyn kary w możliwie najłagodniejszym wymiarze,

na wypadek zaś nieuwzględnienia ww. wniosku (w konsekwencji niepodzielenia przez Sąd Apelacyjny zasadności zarzutów z punktów od 1. do 7. petitum apelacji), w nawiązaniu do zarzutu z punktu 8. petitum apelacji o zmianę poprzez odstąpienie od orzekania kary 25 lat pozbawienia wolności i orzeczenie względem oskarżonego A. K. kary łagodniejszej;

w odniesieniu do czynu z punktu II. wyroku

2. uniewinnienie oskarżonego od zarzutu popełnienia czynu przypisanego mu w punkcie II. części dyspozytywnej wyroku,

na wypadek zaś nieuwzględnienia ww. wniosku (w konsekwencji niepodzielenia przez Sąd Apelacyjny zasadności zarzutów z punktów 9. i 10. petitum apelacji), w nawiązaniu do zarzutu z punktu 11. petitum apelacji o zmianę poprzez orzeczenie względem oskarżonego A. K. kary łagodniejszej;

w odniesieniu do czynu z punktu III, wyroku

3. wymierzenie oskarżonemu kary łagodniejszej za czyn opisany w punkcie III. części dyspozytywnej wyroku;

w odniesieniu do czynu z punktu IV. wyroku

4. uniewinnienie oskarżonego od zarzutu popełnienia czynu przypisanego mu w punkcie IV. części dyspozytywnej wyroku;

w odniesieniu do czynu z punktu V. wyroku

5. wymierzenie oskarżonemu kary łagodniejszej za czyn opisany w punkcie V. części dyspozytywnej wyroku;

6. orzeczenie kary łącznej przy uwzględnieniu zasady pełnej absorpcji;

7. obniżenie wysokości orzeczonych na podstawie art. 46 §1 k.k. od oskarżonego A. K. na rzecz pokrzywdzonych kwot tytułem zadośćuczynienia;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Powody omówiono w Lp. 2

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.3  1

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżona część wyroku za wyjątkiem częściowej zmiany pkt IV wyroku określonej w pkt 1) wyroku Sądu odwoławczego

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Powody omówiono w pkt 3 Lp. 2

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.3.1  1.

Przedmiot i zakres zmiany

Częściowa zmiana, co do pkt IV wyroku, określona w pkt 1 wyroku Sądu odwoławczego.

Zwięźle o powodach zmiany.

Powody omówiono w pkt 3 Lp. 2 ppkt 1

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

3)

Zasądzenie wynagrodzenia za obronę z urzędu zgodnie z art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

4)

Zwolniono oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. z uwagi na jego sytuację osobistą i majątkową.

7.  PODPIS

Rafał Kaniok

Piotr Schab Paweł Dobosz

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie
z dnia 14 czerwca 2021 r.,
sygn. akt V K 190/20

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana