Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2012 r. w Szczecinie

sprawy K. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. W..

o przyznanie renty

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 13 czerwca 2012 r. sygn. akt VI U 781/11

zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I i oddala odwołanie.

Sygn. akt III AUa 596/12

UZASADNIENIE

Decyzją z 22 kwietnia 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił K. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

K. S. złożył odwołanie od tej decyzji. Podniósł, iż nie zgadza się z zaskarżoną decyzją, albowiem jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym na stałe zgodnie z orzeczeniem (...) ds. Niepełnosprawności w Ś.. Ponadto Komisja Lekarska ZUS w Z. nie przeprowadziła niezbędnego w jego ocenie specjalistycznego badania wzroku i nie zasięgnęła opinii lekarskiej w tym zakresie.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania powołując się na orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS w Z. z dnia 08 kwietnia 2011 r. ustalające zdolność ubezpieczonego do pracy oraz fakt, iż nie udowodnił wymaganego okresu zatrudnienia w dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku. Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu okresów pracy w (...) — 7 S.A. Oddziale (...) w M. od 25 kwietnia 1996 r. do 31 maja 1996 r. od 01 czerwca 1996 r. do 31 sierpnia 1996 r. oraz w (...) sp. z o.o. od 25 stycznia 2007 r. do 04 sierpnia 2007 r. Ubezpieczony nie spełnił zatem warunków przyznania renty określonych w art 57 ust 1 i 2 ustawy emerytalnej

Wyrokiem z dnia 13 czerwca 2012 roku Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 22 kwietnia 2011 roku znak (...) w ten sposób, że przyznał K. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 01 lutego 2011 roku do dnia uprawomocnienia się wyroku i później rentę szkoleniową na 6 miesięcy oraz zasądził od Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim na rzecz wnioskodawcy 166,80zł z tytułem zwrotu wydatków a w pozostałym zakresie wniosek oddalił.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących

ustaleniach faktycznych oraz rozważaniach prawnych:

K. S., ur. (...)r. Ma wykształcenie zawodowe — ślusarz mechanik. Pracował w zawodzie oraz jako pomocnik kierowcy, pracownik fizyczny, brukarz, monter instalacji wodno - kanalizacyjnych, izoler, pomiarowy geofizyczny przy poszukiwaniu surowców, pomocnik spawacza.

W dniu 10 lutego 2011 r. ubezpieczony złożył wniosek o ustalenie prawa do renty. Ostatnio podlegał ubezpieczeniu społecznemu z tytułu pobierania zasiłku dla bezrobotnych w okresie od 05 czerwca do 13 grudnia 2009 r.

Na dzień złożenia wniosku udokumentował okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 11 lat, 3 miesiące i 28 dni, zaś w dziesięcioleciu na datę złożenia wniosku posiada okres ubezpieczenia wynoszący 3 lata, 2 miesiące i 16 dni

Komisja Lekarska ZUS w Z. orzeczeniem z dnia 08 kwietnia 2011 r ustaliła, iż ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy

Na skutek zobowiązania organu rentowego przez Sąd do ustalenia daty w jakiej musiałaby powstać niezdolność do pracy, aby ubezpieczony spełnił warunki przyznania prawa do renty określone w art.57 ust.1 pkt.2 i 3 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy ustalił tę datę na dzień 05 sierpnia 2007r. Wobec tej okoliczności organ rentowy wskazał, iż ubezpieczony udokumentował okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 11 lat, 10 miesięcy i 09 dni, zaś w dziesięcioleciu przed dniem powstania niezdolności posiadałby okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 05 lat, 03 miesiące i 12 dni. Zaliczył przy tym okres zatrudnienia ubezpieczonego od 25 stycznia 2007 r. do 04 sierpnia 2007 r. w (...) spółce z o.o. w T., gdzie ubezpieczony pracował jako pomiarowy geofizyczny. Na stanowisku tym wykonywał ciężką prace fizyczną - musiał nosić ciężkie kable. Jako pomocnik kierowcy roznosił butle z gazem.

U ubezpieczonego rozpoznano ślepotę pourazową oka lewego z jaskrą wtórną, niezborność krótkowzroczną oka prawego. Ślepota pourazowa oka lewego z jaskra wtórną czyni ubezpieczonego częściowo niezdolnym do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami do końca marca 2013 r. Niezdolność do pracy spowodowana jednoocznością powstała 28 lutego 2005 r., tj. na skutek wypadku ubezpieczonego. Ubezpieczony nie może wykonywać prac na wysokości i przy maszynach w ruchu ciągłym, pracy ciężkiej i wymagającej dźwigania, a zatem pracy ślusarza — mechanika, izolera, spawacza, brukarza. Z uwagi na młody wiek wnioskodawcy celowym jest jego przekwalifikowania do zawodu nie wymagającego widzenia obuocznego.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał odwołanie za częściowo uzasadnione. Na wstępie Sad Okręgowy wskazał, że zgodnie z treścią art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U.09. 153.1227; dalej jako ustawa) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: 1)jest niezdolny do pracy; 2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy; 3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt li 2, pkt 3 lit. b), pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a), pkt l0 lit. a), pkt 11-12, 13 lit. a), pkt 14 lit. a) i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a), pkt 6 i 12, albo niepóźniej niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Art. 12 ustawy stanowi, iż niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (ust. 1), całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust.2), a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust.3). Stosownie do treści art. 13 ust. 1 ustawy przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: 1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, 2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Ust. 4 tego przepisu stanowi zaś, iż zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy przyjął, że w sprawie spornym było jedynie to, czy ubezpieczony jest niezdolny do pracy. Spełnienie przez ubezpieczonego warunków okreś1onych w art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy nie było ostatecznie kwestionowane przez pozwanego (o ile niezdolność do pracy powstała przed datą określoną przez pozwanego). Sąd Okręgowy poziom kwalifikacji ubezpieczonego ocenił jako ślusarza -mechanika z racji wyuczonego zawodu oraz robotnika fizycznego, brukarza z racji zawodów dotychczas przez niego wykonywanych. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych okulistów oraz medycyny pracy, a więc specjalistów medycyny z zakresu schorzeń zgłaszanych przez ubezpieczonego.

Biegłe okulistki E. N., B. Ł. i biegła medycyny pracy R. G. zgodnie uznały, iż występująca u ubezpieczonego ślepota pourazowa oka lewego z jaskrą wtórną czyni go częściowo niezdolnym do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Biegłe wskazały, iż niezdolność do pracy ubezpieczonego powstała wskutek wypadku jakiemu uległ w 2005 r. Ponadto biegłe zgodnie wskazały, iż ubezpieczony nie może wykonywać prac ciężkich (wymagających dźwigania), pracy na wysokości i przy maszynach w ruchu ciągłym, a zatem pracy ślusarza — mechanika, izolera, spawacza, brukarza. Mógłby natomiast wykonywać pracę pomocnika kierowcy, czy pomiarowego geofizycznego, o ile nie łączyłoby się to z dźwiganiem ciężarów. Z nie kwestionowanych zeznań wnioskodawcy wynika natomiast, iż prace te związane były z dźwiganiem ciężarów - butli z gazem i kabli.

Sąd Okręgowy uznał opinie biegłych za wiarygodne. Sąd podkreślił przy tym, że biegłe w sposób jasny przedstawiły powody swoich twierdzeń. Wskazały rozpoznane u ubezpieczonego schorzenia oraz oceniły ich wpływ na zdolność do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Opinie zostały sporządzone przez wyspecjalizowane osoby w zakresie ich uprawnień. Biegłe oparły się na dokumentacji medycznej zawartej w aktach organu rentowego, wywiadach uzyskanych od ubezpieczonego oraz na bezpośrednim jego badaniu. Opinie sporządzono zgodnie ze zleceniem Sądu, w sposób jasny i konkretny odpowiadając na zadane pytania. Sąd I instancji podkreślił przy tym, że różnica w opiniach biegłych dotyczyła jedynie czasu trwania częściowej niezdolności do pracy. Biegła E. N. wskazała na trwałą niezdolność do pracy, podobnie oceniła tę niezdolność biegła R. G., zaś biegła B. Ł. oznaczyła jej okres do marca 2013 r. Okoliczność ta nie miała w ocenie Sadu Okręgowego jednak wpływu na wiarygodność sporządzonych przez biegłe opinii. Niewątpliwą bowiem okolicznością jest to, iż ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy. Biegłe wskazały ponadto, iż ze względu na młody wiek wskazane jest przekwalifikowanie zawodowe ubezpieczonego do prac nie wymagających widzenia obuocznego.

Nie uszło uwadze Sadu I instancji, że pozwany wniósł zastrzeżenia do opinii biegłych, wskazując, iż częściowo zgadza się z uznaniem ubezpieczonego przez biegłe za częściowo niezdolnego do pracy (a więc co do niezdolności do pracy ubezpieczonego w poszczególnych zawodach). Zarzucił opiniom brak wyjaśnienia, co takiego zmieniło się od chwili orzekania w 2009 r. (orzeczenie o braku niezdolności, od którego ubezpieczony nie złożył odwołania), że aktualnie ta sama przyczyna, czyli ślepota pourazowa oka lewego z 2005 r., była rozpatrywana przy orzekaniu niezdolności do pracy w 2009 r., nagle staje się przyczyną niezdolności do pracy i to przy niektórych kwalifikacjach na trwałe. Wniósł o powołanie nowego zespołu biegłych sądowych. Sąd I instancji mając na uwadze powyższe zarzuty zauważył, że biegłe ustosunkowały się do wszystkich zastrzeżeń pozwanego, które w ocenie Sądu wyjaśniły wszystkie wątpliwości pozwanego. Sąd ten celem weryfikacji opinii biegłej okulistki E. K. — N. dopuścił dowód z opinii innego biegłego okulisty- B. Ł., której wnioski końcowe zawarte w opinii były zbieżne z wnioskami uprzednio powołanej biegłej. Zdaniem Sądu opinie biegłych były w zupełności wystarczające i tym samym nadające się do wydania na ich podstawie ostatecznego rozstrzygnięcia. Ponadto ich poszczególne elementy, które składały się na trafność ich wniosków końcowych zostały sporządzone przez biegłych poprawnie. Sąd Okręgowy nie znalazł tym samym powodów do uznania słuszności zarzutów pozwanego, a tym bardziej do powołania kolejnego zespołu biegłych. Wątpliwości pozwanego co do zmiany stan zdrowia w stosunku do 2009 r., w świetle jednoznacznych opinii biegłych, były w ocenie Sądu I instancji nieuzasadnione i wskazują jednoznacznie na nieprawidłowość orzeczenia lekarza orzecznika.

Sąd Okręgowy dodatkowo podkreślił, że zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, co też zostało wykazane w niniejszym postępowaniu. Natomiast zgodnie z art. 13 ustawy przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się między innymi możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowanie zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Zdaniem Sadu I instancji biegłe słusznie uznały, iż ze względu na wiek ubezpieczonego oraz charakter dotychczas wykonywanych prac uzasadnionym jest przekwalifikowanie zawodowe ubezpieczonego. Wobec tej okoliczności Sąd Okręgowy uznał, iż zasadnym w analizowanym postępowaniu będzie przyznanie ubezpieczonemu renty szkoleniowej na okres sześciu miesięcy od uprawomocnienia się wyroku zgodnie z treścią art.60 ust.1 ustawy, uznając jednocześnie jego częściową niezdolność od 01 lutego 2011 r. do dnia uprawomocnienia się wyroku. Na marginesie Sąd I instancji podkreślił, iż w przypadku prawidłowej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego i jego kwalifikacji organ rentowy bez postępowania sądowego mógł przyznać ubezpieczonemu rentę szkoleniową już w 2011 roku.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477(14)§ 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję. Na podstawie art 86 ust. 1 i art. 91 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t. Dz.U z 2010 r. nr 90, poz. 594) przyznał od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy kwotę 166,80 zł tytułem zwrotu wydatków związanych z podróżą ubezpieczonego na badania lekarskie do Z., G. i P.. W związku z tym, iż ubezpieczony nie wystąpił do Sądu z wnioskiem o wyrażenie zgody na przejazd prywatnym samochodem i wobec braku podstaw do skorzystania z tego rodzaju transportu, Sąd oddalił w ubezpieczonego w pozostałym zakresie.

Organ rentowy wniósł apelację od powyższego wyroku zaskarżając go w całości. Wyrokowi zarzucił:

1) naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) wskutek błędnej wykładni i niewłaściwego zastosowania poprzez przyjęcie, że K. S. ma prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 01 lutego 2011 roku,

2) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że niezdolność do pracy ubezpieczonego powstała na dzień 05 sierpnia 2007r. gdy faktycznie datuje się od marca 2005 roku.

Z uwagi na powyższe organ rentowy wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę wyroku w całości i oddalenie odwołania K. S..

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy wskazał, że nie zgadza się z wnioskami biegłych, że ubezpieczony jest niezdolny do pracy zgodnej z jego kwalifikacjami. Dodatkowo wskazał, że aby ubezpieczony spełnił warunki wymagane do ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, określone w art. 57 ustawy niezdolność do pracy winna była powstać na 5 sierpnia 2007r. Tymczasem zgodnie z przyjętą przez Sąd opinia biegłych powstała w marcu 2005 roku. Na datę powstania niezdolności do pracy ubezpieczony nie ma wymaganego stażu pracy. Udokumentował jedynie 4 lata, 3 miesiące i 2 dni.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się zasadna i jako taka doprowadziła do zmiany wyroku Sądu Okręgowego zgodnie z kierunkiem zaskarżenia.

Na wstępie wskazać należy, iż postępowanie apelacyjne ma merytoryczny charakter i jest dalszym ciągiem postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji. Zgodnie z treścią art. 378 § 1 k.p.c., sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Rozważając zakres kognicji sądu odwoławczego Sąd Najwyższy stwierdził, iż sformułowanie „w granicach apelacji” wskazane w tym przepisie oznacza, iż sąd drugiej instancji między innymi rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, dokonuje własnych ustaleń faktycznych, prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji oraz kontroluje poprawność postępowania przed sądem pierwszej instancji, pozostając związany zarzutami przedstawionymi w apelacji, jeżeli są dopuszczalne, ale biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., sygn. akt III CZP 49/07, niepubl.).

Dodatkowo należy wskazać, iż dokonane przez sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne, sąd drugiej instancji może podzielić i uznać za własne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1998 r., sygn. akt II CKN 923/97, OSNC 1999/3/60). Może również zmienić ustalenia faktyczne stanowiące podstawę wydania wyroku sądu I instancji, i to zarówno po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, jak i bez przeprowadzenia postępowania dowodowego uzasadniającego odmienne ustalenia, chyba że szczególne okoliczności wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego postępowania (por. uchwała składu 7 sędziów Izby Cywilnej z 23 marca 1999 r., sygn. akt III CZP 59/98, OSNC 1999, nr 7–8, poz. 124).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że Sąd Odwoławczy uznał, że Sąd I instancji właściwie zgromadził materiał dowodowy stanowiący podstawę rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie. Niemniej jednak, jego analiza doprowadziła do przyjęcia przez Sąd Odwoławczy ustaleń - odnośnie spełnienia przez ubezpieczonego ustawowych warunków do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy – odmiennych, niż te, które zostały przyjęte przez Sąd Okręgowy. Sąd Apelacyjny nie podzielił argumentacji Sądu Okręgowego, iż w ustalonym stanie faktycznym ubezpieczony spełnił warunki uprawniające go do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. O ile bowiem Sąd Odwoławczy podzielił ustalenia Sądu I instancji odnośnie rozpoznanych u ubezpieczonego schorzeń, to odmiennie niż Sąd I instancji ocenił wpływ tych schorzeń na możliwość podjęcia przez ubezpieczonego pracy zgodnej z jego kwalifikacjami zawodowymi.

Dokonując ustaleń w niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny podobnie jak Sad I instancji oparł się o analizę dostępnej dokumentacji dotyczącej ubezpieczonego oraz o przeprowadzone w toku postępowania przed Sądem I instancji dowody z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów różnych specjalności, właściwych dla schorzeń ubezpieczonego. Sąd Apelacyjny w przeciwieństwie do Sądu I instancji uznał jednak, że wydane w sprawie opinie biegłych sądowych lekarzy specjalistów zasługiwały na wiarę wyłącznie odnośnie rozpoznanych u ubezpieczonego schorzeń, nie znajdując podstaw do ich podważenia (prawidłowość tych rozpoznań nie została też zakwestionowana przez żadną ze stron). W tym miejscu należy podkreślić, że sąd Apelacyjny w niniejszej sprawie, której przedmiotem jest prawo do renty z ubezpieczenia społecznego, ma pełną świadomość tego, iż warunkująca powstanie tego prawa ocena niezdolności do pracy w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych musi znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych posiadających odpowiednią wiedzę medyczną adekwatną do rodzaju schorzeń ubezpieczonego (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z: 12 kwietnia 2000 r., II UKN 498/99, OSNAP 2001 nr 19, poz. 597; 7 lipca 2005 r., II UK 277/04, OSNP 2006 nr 56, poz. 97 oraz powołane w nim orzecznictwo; z 14 marca 2007, III UK 130/06). Równocześnie trzeba jednak wskazać, iż jakkolwiek ocena częściowej niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy, wymaga z reguły wiadomości specjalnych (opinii biegłego z zakresu medycyny), to jednak ostateczna ocena, czy ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy musi uwzględniać także inne elementy, w tym zwłaszcza poziom kwalifikacji ubezpieczonego, możliwości zarobkowania w zakresie tych kwalifikacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 12 ust. 1 i 3 oraz art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm. w związku z art. 278 § 1 k.p.c.). Ocena ta ma charakter prawny, stanowiąc subsumcję stanu faktycznego do norm prawnych i może jej dokonać wyłącznie sąd a nie biegły.

Mając powyższe na względzie, Sąd Apelacyjny zwrócił więc uwagę, iż biegła z zakresu okulistyki oraz z zakresu medycyny pracy rozpoznając u ubezpieczonego ślepotę pourazową oka lewego z jaskrą wtórną i niezborność krótkowzroczną oka prawego uznały, że rozpoznane schorzenia powodują częściową niezdolności ubezpieczonego do pracy, w przypadku ubezpieczonego przeciwwskazana jest bowiem ciężka praca fizyczna, praca na wysokości i przy maszynach w ruchu ciągłym. Oceniając wpływ rozpoznanych schorzeń na zdolność ubezpieczonego do pracy biegłe przyjęły przy tym, że ubezpieczony ma kwalifikacje formalne i rzeczywiste do wykonywania zawodu ślusarza - mechanika, izotera, spawacza, kierowcy, brukarza i tych właśnie zawodów wykonywać aktualnie nie może z uwagi na powyższe przeciwwskazania.

Mając na uwadze powyższe, o ile Sąd Apelacyjny podzielił w całej rozciągłości opinię tych biegłych co do rozpoznanych u ubezpieczonego schorzeń ze specjalności biegłych, o tyle nie podzielił wyprowadzonych przez nich wniosków końcowych, iż z uwagi na niemożność podjęcia aktualnie przez ubezpieczonego pracy w zawodzie ślusarza - mechanika, izotera, spawacza, kierowcy, czy brukarza należało uznać K. S. za osobę częściowo niezdolną do pracy. Zdaniem Sądu Apelacyjnego zaprezentowane wyżej rozumienie pojęcia częściowej niezdolności do pracy było – w tym konkretnym stanie faktycznym - nieprawidłowe. Trzeba bowiem podkreślić, że w świetle brzmienia art. 12 ustawy emerytalnej, orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy nie wymaga stwierdzenia, że osoba ubezpieczona nie może pracować w jakimkolwiek zawodzie, a jedynie przesądzenia, że nie może ze względu na stan zdrowia, pracować w zawodzie (na stanowisku pracy) zgodnym z jej kwalifikacjami. Ratio legis wyodrębnienia tej przesłanki stanowi wyeliminowanie sytuacji, w których ubezpieczeni o wyższych kwalifikacjach po utracie zdolności do ich zarobkowego wykorzystania zmuszeni byliby podjąć pracę niżej kwalifikowaną, do której zachowali zdolność, wobec braku środków do życia. W wyroku z dnia 15 września 2006 r. (sygn. I UK 103/2006, Lex Polonica nr 1160068) Sąd Najwyższy wskazał, że ubezpieczony może być uznany za częściowo niezdolnego do pracy, gdy zachował zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (np. wymagającej niższych albo niewymagającej żadnych kwalifikacji), lecz jednocześnie utracił w znacznym stopniu zdolność do wykonywania pracy, do której posiada kwalifikacje. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd zauważył przy tym, że wyjaśnienie treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego). Przy ocenie niezdolności do pracy dla celów rentowych bardziej istotne są kwalifikacje rzeczywiste, gdyż ocena ta sprowadza się do stwierdzenia, w jakim stopniu wiedza i umiejętności, którymi dysponuje ubezpieczony, mogą być wykorzystane przez niego w pracy pomimo zaistniałych ograniczeń sprawności organizmu. Tym samym dla ustalenia „poziomu posiadanych kwalifikacji” w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy rentowej nie wystarcza stwierdzenie, że pracownik wykonywał przez pewien okres daną pracę, lecz należy wykazać, że uzyskał w ten sposób rzeczywiste umiejętności, mające wpływ na jego karierę zawodową, np. decydujące o uzyskiwaniu wyższych zarobków niż pracownicy mający takie same kwalifikacje formalne, przesądzające o awansach lub możliwości znajdowania nowego miejsca pracy.

Odnosząc więc powyższe do realiów niniejszej sprawy Sąd Apelacyjny odmiennie niż Sąd I instancji ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy odnośnie ustalenia, że ubezpieczony legitymuje się rzeczywistymi kwalifikacjami zawodowymi do wykonywania zawodu ślusarza - mechanika, izotera, spawacza, kierowcy, czy brukarza. Sąd Apelacyjny zwrócił bowiem uwagę, że ze zgromadzonego w spawie materiału dowodowego (świadectwa pracy - k. 7,19, 21, 23, 25, 27, 31-33, angaże -k. 13 - 15w aktach rentowych) wynika, że w czasie swojej aktywności zawodowej ubezpieczony zajmował kolejno stanowiska: ucznia w zawodzie ślusarz - mechanik w okresie od 17 września 1990 r. do 30 czerwca 1993 r., następnie podjął zatrudnienie w (...) 7 S.A. Oddział (...), gdzie pracował w charakterze izotera w okresie od 25 kwietnia 1996 r. do 31 maja 1996 r. oraz pomocnika spawacza od 1 czerwca 1996 r. do 31 sierpnia 1996 r. Następnie ubezpieczony był zatrudniony w charakterze pomocnika kierowcy w (...) w okresie od 17 grudnia 1997 r. do 30 czerwca 1998 r., pracownika fizycznego w (...) Zakład (...) w okresie od 1 października 1998 r. do 30 listopada 1998 r., brukarza w (...) w okresie od 20 października 2000 r. do 31 grudnia 2000 r., pomiarowego geofizycznego w (...) sp. z o.o. w okresie od 1 sierpnia 2004 r. do 10 listopada 2004 r. , od 25 stycznia 2007 r. do 4 sierpnia 2007 r., montera instalacji wodno - kanalizacyjnej w Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 15 września 2008 r. do 22 listopada 2008 r.

Mając na uwadze powyższe w pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że nie można mówić o kwalifikacjach ubezpieczonego do pracy w charakterze pomocnika kierowcy, pomocnika spawacza, pracownika fizycznego, gdyż wykonywanie tych prac nie wymaga od pracowników żadnych szczególnych kwalifikacji. Odnośnie zatrudnienia na pozostałych stanowiskach Sąd Odwoławczy uznał, że wprawdzie pracę na stanowisku izolera, brukarza, pomiarowego geofizycznego, czy montera instalacji wodno - kanalizacyjnej można uznać za pracę robotnika wykwalifikowanych, jednakże w analizowanym stanie faktycznym należało mieć na uwadze, że dla ustalenia „poziomu posiadanych kwalifikacji” w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy rentowej nie wystarcza stwierdzenie, że pracownik wykonywał przez pewien okres daną pracę, lecz należy wykazać, że uzyskał w ten sposób rzeczywiste umiejętności, mające wpływ na jego karierę zawodową. W świetle powyższego w ocenie Sądu Apelacyjnego nie sposób stwierdzić, że ubezpieczony w czasie krótkotrwałych okresów zatrudnienia nabył rzeczywiste kwalifikacje do wykonywania zawodu: izolera, brukarza, pomiarowego geofizycznego, czy montera instalacji wodno - kanalizacyjnej skoro na stanowisku izotera pracował przez okres ok. 1,5 miesiąca, na stanowisku brukarza przez ok. 2,5 miesiąca, pomiarowego geofizycznego przez okres ok. jednego roku (gdzie – jak stwierdzono – nosił kable), zaś montera instalacji wodno - kanalizacyjnej ok. 2 miesiące. W konsekwencji powyższego skoro w analizowanym ubezpieczony nie wykazał ani formalnych, ani rzeczywistych kwalifikacji do wykonywania tych zawodów, tym samym przeciwwskazanie do pracy na tych stanowiskach samo w sobie nie mogło uzasadniać uznania ubezpieczonego za osobę częściowo niezdolną do pracy. Ubezpieczony nie może wprawdzie podjąć zatrudnienia w zawodach wymagających ciężkiej pracy fizycznej, pracy na wysokości i przy urządzeniach w ruchu ciągłym, jednocześnie jednak może podjąć np. lekką prace fizyczną, konserwatora, dozorcy itp. Jako że ubezpieczony jest robotnikiem niewykwalifikowanym pracy tej nie będzie można ocenić jako pracy poniżej kwalifikacji ubezpieczonego, a tym samym brak jest podstaw do uznania ubezpieczonego za częściowo niezdolnego do pracy. Nie uszło przy tym uwadze Sądu Apelacyjnego, że ubezpieczony przyuczył się do zawodu ślusarz - mechanik, jednakże co istotne nigdy w tym zawodzie nie pracował. W tej sytuacji z samego faktu ukończenia przez ubezpieczonego przyuczenia zawodowego nie można wywodzić, iż ubezpieczony ma rzeczywiste kwalifikacje do wykonywania zawodu ślusarza mechanika.

Na marginesie Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że nawet w przypadku, gdyby w niniejszym postępowaniu Sąd Odwoąwczy zgodził się z ustaleniami Sadu Okręgowego odnośnie uznania, iż rzeczywiście od dnia 28 lutego 2005 r. ubezpieczony jest osobą częściowo niezdolną do pracy to nadal nie podzielałby stanowiska tego Sądu o konieczności zmiany zaskarżonej w sprawie decyzji i przyznaniu T. S. prawa do renty. Sąd Apelacyjny zwrócił bowiem uwagę, że w przypadku uznania, że częściowa niezdolność ubezpieczonego do pracy powstała w dniu 28 lutego 2005 r. ubezpieczony nie spełniłby pozostałych warunków wymaganych do uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy, o których mowa w art. 58 ust. 2 ustawy emerytalnej, z uwagi na niewykazanie (nawet po ewentualnym uwzględnieniu w stażu ubezpieczeniowym okresu zatrudnienia w (...) w okresie od 25.04.1996 r. do 31.08.1996 r.) co najmniej 5 letniego okresu ubezpieczenia w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku tj. w okresie od dnia 10 lutego 2000 r. do 10 lutego 2011 r. lub przed dniem powstania częściowej niezdolności do pracy tj. w okresie od 27 lutego 1995 r. do 28 lutego 2005 r. (udowodnił jedynie 4 lata 3 miesiące i 2 dni okresów składkowych i nieskładkowych, a przy uwzględnieniu w stażu ubezpieczeniowym okresu zatrudnienia w (...) w okresie od 25.04.1996 r. do 31.08.1996 r. 4 lata 6 miesięcy i 9 dni).

Mając na względzie powyższe, Sąd Odwoławczy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego w ten sposób, że oddalił odwołanie.