Pełny tekst orzeczenia

WYROK

​  W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2022 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Ewa Tomczyk

Protokolant sekr. sąd. Dorota Piątek

po rozpoznaniu w dniu 2 marca 2022 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R.

o naruszenie dóbr osobistych

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. solidarnie na rzecz pozwanych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. kwotę 4.354,00 (cztery tysiące trzysta pięćdziesiąt cztery) złote tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 470/21

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 30 marca 2021 roku skierowanym przeciwko pozwanym J. K. (1) jako redaktorowi naczelnemu Gazety (...) oraz (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R. pełnomocnik powoda Przedsiębiorstwa (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R. wniósł o:

1.  zobowiązanie pozwanego J. K. (1) do opublikowania na jego koszt w tygodniku Gazeta (...) na jej 2 stronie, na portalu (...) oraz udostępnienie na profilu F. Gazety (...) w ciągu 7 dni od uprawomocnienia się wyroku w niniejszej sprawie oświadczenia o wymiarach 20 cm x 13 cm, sporządzonego czarną czcionką formatu Times N. R. rozmiar 14 bold na białym tle interlinią 1,5 i utrzymywania przez okres 30 dni oświadczenia zatytułowanego „Oświadczenie J. K. (1) — Redaktora Naczelnego Gazety (...), dotyczące zarzutów kierowanych pod adresem Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o.” o następującej treści:

„Redaktor Naczelny Gazety (...) przeprasza Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. z siedzibą w R. za naruszenie jej dóbr osobistych — dobrego imienia i renomy w artykule pt. „Lewe oświadczenie PGK” opublikowanego na łamach Gazety (...), na portalu (...) oraz na profilu F. Gazety (...) w dniu 7 stycznia 2021 r., 14 stycznia 2021 r. oraz 11 marca 2021 r. W publikacji tej zawarto bezpodstawne i niezgodne z prawdą twierdzenia dotyczące PGK. Wyrażam głębokie ubolewanie z powodu bezpodstawnego naruszenia dobrego imienia i renomy PGK oraz wprowadzenia czytelników w błąd. Redaktor Naczelny J. K. (1)”.

2.  zobowiązanie pozwanego (...) sp. z o.o. z siedzibą w R. do opublikowania na jego koszt w tygodniku Gazeta (...) na jej 2 stronie, na portalu (...) oraz udostępnienie na profilu F. Gazety (...) w ciągu 7 dni od uprawomocnienia się wyroku w niniejszej sprawie, oświadczenia o wymiarach 20 cm x 13 cm, sporządzonego czarną czcionką formatu Times N. R. rozmiar 14 bold na białym tle, interlinią 1,5 i utrzymywania przez okres 30 dni oświadczenia zatytułowanego (...) Sp. z o.o. - wydawcy Gazety (...), dotyczące zarzutów kierowanych pod adresem Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o.” o następującej treści: (...) Sp. z o.o. jako wydawca Gazety (...), przeprasza Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. z siedzibą w R. za naruszenie jej dóbr osobistych — dobrego imienia i renomy w artykule pt. „Lewe oświadczenie PGK", opublikowanego na łamach Gazety (...), na portalu (...) oraz na profilu F. Gazety (...) w dniu 7 stycznia 2021 r., 14 stycznia 2021 r. oraz 11 marca 2021 r. W publikacji tej zawarto bezpodstawne i niezgodne z prawdą twierdzenia dotyczące PGK Wyrażam głębokie ubolewanie z powodu bezpodstawnego naruszenia dobrego imienia i renomy PGK oraz wprowadzenia czytelników w błąd. (...) sp. z o.o.”

3. upoważnienie powoda do opublikowania oświadczeń, o których mowa w pkt 1 oraz 2 pozwu w sposób tam wskazany, na koszt pozwanego, w przypadku niewykonania przez niego obowiązku publikacji we wskazanym terminie,

4. zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz Schroniska (...) przy ul. (...), (...)-(...) R. kwoty 50.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 marca 2021r. do dnia zapłaty.

Nadto pozew zawierał żądanie zasądzenia od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Na uzasadnienie żądania strona powodowa powołała się na opublikowanie na łamach Gazety (...) oraz w internetowym wydaniu tej gazety artykułu pt. „Lewe oświadczenia PGK”, który zdaniem strony powodowej zawierał nieprawdziwe informacje dotyczące powodowej spółki, które naruszają jej dobrą sławę i reputację.

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanych wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Zakwestionował, by powódka udowodniła swe twierdzenia dotyczące naruszenia spornym materiałem prasowym dóbr osobistych (k. 69-82).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany J. K. (2) jest redaktorem naczelnym Gazety (...), zaś pozwany (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R. – jest wydawcą tej gazety.

(bezsporne)

Przedsiębiorstwo (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R. jest spółką miejską i jako taka prowadzi działalność z zakresu zadań własnych gminy.

(bezsporne)

W dniu 7 stycznia 2021 r. w Gazecie (...) oraz na portalu (...) i profilu F. Gazety (...) został opublikowany artykuł pt. „Lewe oświadczenie PGK” autorstwa A. A.. Zapowiedź artykułu nastąpiła na stronie tytułowej, gdzie figurował tytuł „Milionowa dotacja i lewe oświadczenie PGK”. W papierowym wydaniu gazet artykuł ukazał się na stronach 2, 3, i 4. W artykule przedstawiono wyniki śledztwa dziennikarskiego, przeprowadzonego przez dziennikarzy Gazety (...), dotyczącego okoliczności uzyskania przez powodową spółkę dofinansowania ze środków unijnych projektu rozbudowy zakładu unieszkodliwiania odpadów komunalnych w P.. Autor artykułu, powołując się na dokumenty, do których dziennikarze Gazety (...) uzyskali wgląd, a także na informacje od anonimowych pracowników PGK, wskazali na nieprawidłowości, które miały mieć miejsce na etapie składania wniosku o dofinansowanie projektu. W artykule podniesiono między innymi, że we wniosku o dofinansowanie PGK poświadczyło nieprawdę oświadczając, że posiada Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ), nie posiadając go w istocie w momencie składania wniosku. Złożenie oświadczenia o dysponowaniu SIWZ miało zaś stanowić wymóg formalny wniosku, bez którego uzyskanie dofinansowania nie byłoby możliwe. W artykule przytoczono wypowiedzi przedstawiciela strony powodowej w osobie wiceprezesa zarządu I. M., anonimowych pracowników powodowej spółki, treść rozmowy z kancelarią, której miano zlecić opracowanie SIWZ (podaną w specyfikacji jako właściwą do kontaktu), powołano się na fakt skonsultowania kwestii prawnych dotyczących zamówień publicznych z dwoma ekspertami i zamieszczono ich wypowiedzi w tekście artykułu.

(dowód: kopia gazety – k. 21-22, zdjęcia strony internetowej – k. 24-26)

Pismem z dnia 12 stycznia 2021 r. strona powodowa złożyła do Gazety (...) wniosek o sprostowanie artykułu prasowego, wnosząc o opublikowanie, że nieprawdziwa jest informacja o nieposiadaniu przez (...) Sp. z o. o. dokumentacji dotyczącej projektu inwestycyjnego „Budowa, rozbudowa i modernizacja (...) w P.” w zakresie dysponowania dokumentem (...).

(dowód: kserokopia wniosku o sprostowanie z dnia 12.01.2021 r. - k. 27-31)

W dniu 14 stycznia 2021 r. w Gazecie (...) ukazał się artykuł pt. „Milionowa dotacja i lewe oświadczenie PGK c.d. potrzebne śledztwo”, informujący między innymi o tym, że PGK żąda sprostowania artykułu oraz wracając do faktów o nieprawidłowościach przy ubieganiu się do dofinansowanie inwestycji przedstawionych w poprzednim materiale prasowym. W artykule wskazano również, że PGK poinformowała gazetę, że „policja prowadziła już w tej sprawie postępowanie i je umorzyła. Poznaliśmy jego kulisy. Policja nie badała przedstawionych przez nas dowodów ani relacji świadków, jedynie dokumenty dostarczone przez spółkę, nikogo nie przesłuchano”.

(dowód: kopia gazety – k. 22-23)

Pismem z dnia 18 stycznia 2021 r. pozwany J. K. (1) odmówił publikacji sprostowania artykułu.

(dowód: kserokopia pisma pozwanego z dnia 18.01.2021 r. – k. 32- 33)

Powód ponownie zawnioskował o bezpłatne opublikowanie sprostowania pismem z dnia 25 stycznia 2021 r., a pozwany J. K. (1) w dniu 28 stycznia 2021 r. ponownie odmówił publikacji sprostowania.

(dowód: kserokopia wniosku o sprostowanie z dnia 25.01.2021 r. – k. 34-37, kserokopia pisma z dnia 28.01.2021 r.– k. 41)

Następnie w dniu 5 marca 2021 r. powód wystosował do obu pozwanych ostateczne przedsądowe wezwanie do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych poprzez złożenie stosownego oświadczenia i zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez powoda cel społeczny.

(dowód: kserokopia przedsądowego wezwania do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych – k. 44-46)

W dniu 11 marca 2021 r. w Gazecie (...) ukazał się artykuł zatytułowany „Nie damy się zastraszyć. Stanowisko Gazety (...) w sprawie roszczeń PGK”.

(dowód: kserokopia artykułu z dnia 11.03.2021 r. – k. 54)

Powodowa spółka starała się o dofinansowanie w ramach wniosku (...).02.02.00-00- (...) na dwa przedsięwzięcia:

1)  budowę, rozbudowę i modernizację (...) w P. — rozbudowę/modernizację linii technologicznej sortowni odpadów (...) w P.;

2)  pokrycie kosztów wybudowania kompostowni odpadów biodegradowalnych (wybudowanej i oddanej do użytku w 2015 r).

W ramach tego projektu do zrealizowania zostały przewidziane następujące zadania:

1.  Zaprojektowanie i rozbudowa hali sortowniczej wraz z infrastrukturą towarzyszącą w zakresie części budowlanej, zaprojektowanie i rozbudowa (...).

2.  Zaprojektowanie i rozbudowa hali sortowniczej w zakresie części technologicznej — urządzeń stacjonarnych.

3.  Dostawa urządzeń mobilnych dla części technologicznej — dostawa wózka widłowego

4.  Dostawa urządzeń mobilnych dla części technologicznej — dostawa samochodu ciężarowego

5.  Dostawa urządzeń mobilnych dla części technologicznej — dostawa ładowarki kołowej

6.  Dostawa rozdrabniacza mobilnego dla odpadów wielkogabarytowych/zielonych

7.  Pełnienie funkcji nadzoru inwestorskiego i projektowego

8.  Dostawa dwóch samochodów osobowych z napędem elektrycznym

9.  Dostawa dwóch stacji ładowania samochodów elektrycznych

(dowód: projekt wniosku o wszczęcie postępowania z dnia 27 lipca 2018 roku – w różowym segregatorze)

Pomysł i zapotrzebowanie na rozbudowę i modernizację (...) w P. pojawił się już znacznie wcześniej, w tym celu powodowa spółka zawarła w dniu 22 sierpnia 2016 r. z (...) Sp. z o.o. we W. umowę na wykonanie dokumentacji projektowej związanej z rozbudową i modernizacją linii sortowniczej opadów, to jest między innymi wykonanie koncepcji techniczno – technologicznej rozbudowy i modernizacji linii sortowniczej odpadów wraz z halą. W wykonaniu umowy proReo Sp. z o.o we W. opracował Program F. – Użytkowy Zadanie 1 rozbudowa hali sortowni wraz z infrastrukturą towarzyszącą i Program F. -Użytkowy Zadanie 2 Dostawa maszyn i urządzeń dla rozbudowy i modernizacji linii sortowniczej odpadów wraz z halą i infrastrukturą towarzyszącą na ternie (...) w P.. Nadto sporządził koncepcję techniczno – technologiczną dla rozbudowy i modernizacji linii sortowniczej opadów na ternie (...) w P..

(dowód: umowa – k. 206-210, protokoły odbioru – k.210-211, zeznania świadka Ł. D. – k. 345-349)

Wniosek o dofinansowanie został przygotowany przez (...) sp. z o.o. w K., z którą powodowa spółka zawarła stosowną umowę w dniu 4.06.2018 r. W wykonaniu umowy P. przygotował wniosek o dofinansowanie projektu i projekt aneksu do umowy wykonawczej, które zostały przekazane powodowej spółce w dniu 16 i 18 lipca 2018 r.

(dowód: umowa – k. 212- 215, protokoły odbioru – k. 216-217)

Na dzień złożenia wniosku aplikacyjnego o uzyskanie dofinansowania (...).02.02.00-OO- (...) tj. na dzień 27.07.2018 r. powodowa spółka posiadała wymagane dokumenty dla zadań objętych żółtym (...), zgodnie z wymogami określonymi przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska I Gospodarki Wodnej w regulaminie konkursu. Były to projekty czyli wstępne dokumenty w celu potwierdzenia zaawansowania prac na realizację budowy, rozbudowy i modernizacji (...) w P. i świadczyły o tym, że spółka jest gotowa do podjęcia realizacji zadań po przyznaniu je dofinansowania.

Dokument w postaci Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ), który był wymagany przez regulamin konkursu został opracowany przez Ł. D., to nie był dokument ostateczny, ostateczna treść została mu nadana w 2020 r., to jest po podpisaniu umowy o dofinansowanie inwestycji z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ponieważ od momentu przygotowania tego dokumentu do czasu ogłoszenia przetargów może upłynąć długi okres czasu SIWZ należy uaktualnić do obowiązujących przepisów. Osobą zaangażowaną w koordynowanie działań zmierzających do złożenia wniosku o dofinansowanie był pracownik powodowej spółki (...). Do niego wpływały wszystkie materiały niezbędne do opracowania dokumentów stanowiących załącznik do wniosku o dofinansowanie. Ł. D. był członkiem zespołu roboczego przygotowującego wniosek aplikacyjny i zajmował się wszystkimi aspektami technicznymi. Na etapie do momentu złożenia wniosku o dofinansowanie Dział Zamówień Publicznych i Pozyskiwania Środków powodowej spółki nie uczestniczył w tych pracach.

Prezes spółki M. G. był poinformowany przez osoby odpowiedzialne za przygotowanie wniosku o tym, że projekty są wykonane, zapoznał się z nimi wobec czego zatwierdził dokument pt. „Oświadczenie wnioskodawcy”, który był integralną częścią składanego wniosku. W oświadczeniu tym potwierdził, że Spółka posiada (...) i ogłoszenia dla wszystkich zadań realizowanych w ramach projektu w oparciu o Żółtą Książkę (...) oraz posiada pozwolenia na budowę lub dokonał zgłoszenia zamiaru budowy oraz posiada dokumentację przetargową dla kontraktów na roboty realizowane w oparciu o Czerwoną Książkę (...) dla obu zadań.

(dowód: kopia oświadczenia – k. 159 -159 odwrót, projekt SIWZ – w różowym segregatorze, zeznania świadków: Ł. D. - k. 344 odwrót – 349, A. W. – k. 349-351, częściowo a T. B. – k. 353-354 odwrót, przesłuchanie M. G. – k. 391 odwrót - 394 )

Oficjalnie jednostka realizująca projekt został powołana przez prezesa powodowej spółki zarządzeniem z dnia 17 lipca 2018 r., przy czym jej skład osobowy został określony dopiero po podpisaniu umowy o dofinansowanie zarządzeniami z dnia 13.01.2020 r. i z dnia 16.04.2020 r.

(dowód: zarządzenia - k. 153-154, załącznik nr 1 do zarządzenia z dnia 17.07.2018 r. – k. 156-157)

Na etapie składania wniosku o dofinasowanie M. K. będący Kierownikiem (...) w P. pismem z dnia 27 lipca 2018 r. przekazał Działowi Zamówień Publicznych i Pozyskiwania Środków powodowej spółki dwa egzemplarze projektu wniosku o wszczęcia postępowania na zadanie Budowa, rozbudowa i modernizacja (...) w P., prosząc o podpisanie i zwrot jednego egzemplarza do (...).

(dowód: pismo – k. 150)

W piśmie z dnia 20 września 2018 r. kierownik Działu Zamówień Publicznych i Pozyskiwania Środków powodowej spółki (...) wskazał, że projekt wniosku otrzymał w dniu 19 września 2018 r., powołał się na obowiązujące w Spółce regulacje dotyczące procedur przetargowych i zwrócił pismo z dnia 27 lipca 2018 r. wraz projektem wniosku.

(dowód: pismo – k. 152-152 odwrót)

Pismo z dnia 27 lipca 2018 r zostało przekazane do Działu Zamówień Publicznych i Pozyskiwania Środków w celach informacyjnych, by dział ten przygotował się do przeprowadzenia postępowań przetargowych po przyznaniu dofinansowania. Na dzień złożenia wniosku o dofinansowanie nie było wiadomym, czy dojdzie do zawarcia umowy o dofinansowanie, a co za tym idzie, czy będzie zachodziła potrzeba ogłoszenia postępowań przetargowych.

(dowód: zeznania świadka Ł. D. -k. 344 odwrót – 349)

Proces weryfikacji wniosku o dofinansowanie byt długotrwały, umowa o przyznaniu środków dofinansowania została podpisana z (...) dopiero po 1,5 roku od złożenia wniosku, to jest w dniu 17 grudnia 2019 r., w tym czasie pojawiły się nowe rozwiązania technologiczne, co przełożyło się na to, że SIWZ przed realizacją budowy musiał być dostosowany do nowoczesnych technologii obowiązujących na rynku. Projekty należało zmodernizowa i udoskonalić tak, aby były odpowiednie pod kątem obowiązującego prawa oraz nowoczesnych technologii w branży gospodarki odpadami. Z uwagi na fakt, że przedsięwzięcie wymagało dużej wiedzy specjalistycznej podjęto decyzję na dalszym etapie postępowania o zawarciu dwóch umów z wyspecjalizowaną w tym zakresie Kancelarią Radców Prawnych S. P. i A. (...) s.c. z/s w K.. Pierwsza umowa z dnia 7 stycznia 2020 r., której przedmiotem była analiza i weryfikacja wraz z dostawaniem dokumentów (...) do wymagań ustawy Prawo Zamówień Publicznych, w oparciu o które to dokumenty nastąpi realizacja postępowań o udzielenie zamówień publicznych dla zakresu prac: - część technologiczna, część budowalna zadania i obsługa doradczo – inżynierska wraz z nadzorem inwestorskim. W dniu 12.2.2020 r. strona powodowa zawarła z Kancelarią drugą umowę – umowę nr (...) r., której przedmiotem była usługa polegająca na przygotowaniu i przeprowadzeniu postępowań o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego zgodnie z przepisami ustawy— Prawo Zamówień Publicznych w ramach projektu pn. „Budowa, rozbudowa i modernizacja (...) w P.” dofinasowanego z Funduszy (...) w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014 - 2020.

(dowód: umowy – k. 201-206, zeznania świadka Ł. D. – k. k. 344 odwrót – 349)

W piśmie z dnia 6.11.2020 r. stanowiącym odpowiedź na wniosek (...) Sp. z o.o. w W. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej o sposobie realizacji zadania inwestycyjnego polegającego na postępowaniu pn. „Wykonanie dostawa, montaż maszyn i urządzeń w ramach przedsięwzięci pod nazwą Budowa Rozbudowa i modernizacja (...) w P. powodowa spółka wskazała między innymi, że wykonawcą opracowania SIWZ, (...) jest Kancelaria Radców Prawnych S. P. i A. (...) s.c.

(dowód: kopia pisma – k. 132)

Przed opublikowaniem spornego artykułu, to jest w dniu 4 stycznia 2021 r. pozwany J. K. (1) zadzwonił do wiceprezesa zarządu powodowej spółki (...) z pytaniem o rozbudowę i modernizację (...), a konkretnie o specyfikację zamówienia, wskazując, że w momencie kiedy spółka starała się o dofinansowanie tej inwestycji tej specyfikacji nie było. I. M. na te słowa podała, że na etapie, na którym był składany wniosek nie było wymogu przedstawienia specyfikacji szczegółowej, wówczas był zarys tej specyfikacji. Na słowa dziennikarza, że jest oświadczenie, że ta specyfikacja jest i że posiada zapewnienie pracowników spółki, że takie specyfikacji wtedy nie było - I. M. zaprzeczyła, by była to prawda i oświadczyła, że były wszystkie dokumenty niezbędne do złożenia wniosku. Jednocześnie wskazała, że pełną dokumentacją dysponuje kierownik (...) Ł. D..

(dowód: nagranie rozmowy – k. 134, transkrypcja rozmowy – k. 133)

W dniu 4 stycznia 2021 roku Gazeta (...) ustalała, w jaki sposób powstaje w powodowej spółce (...) i doszła do wniosku, że powstaje ona w D. Zamówień i Pozyskiwania Środków. Ustaliła, że SIWZ do wniosku aplikacyjnego nie powstał w tym dziale, uzyskała wykaz umów, które powodowa spółka zawarła z pomiotami zewnętrznymi w latach 2018 – 2020 badając, czy została zawarta umowa o przygotowanie SIWZ. Powzięła wiedzę o podpisaniu przez powodową spółkę umowy z Kancelarią Radców Prawnych z K. na opracowanie dokumentacji. Nadto rozmawiała z dwoma informatorami, którzy opisali procedury dotyczące opracowywania dokumentów w spółce, którzy potwierdzili, że dokumentacji w dacie złożenia wniosku o dofinansowanie nie było, kontaktowała się z firmą (...) Sp. z o.o. w W., która uzyskała od powodowej spółki w trybie udostępnienia informacji publicznej dane, że wykonawcą opracowania (...), (...) była Kancelaria Radców prawnych S. P. i A. K.. s.c. Gazeta konsultowała sprawę z dwoma prawnikami, którzy powiedzieli, że do wniosku o dofinansowanie powinna być załączona pełna dokumentacja.

(dowód: zeznania świadka A. A.- k. 351 odwrót -353, kopia pisma – k. 132, przesłuchanie J. K. (1) – k. 394-395 odwrót)

W dniu 4 stycznia 2021 r. A. A. zwrócił się do (...) o udzielenie informacji, czy Fundusz podczas procedury oceny formalnej i merytorycznej wniosku weryfikuje oświadczenie o posiadaniu SIWZ dla wszystkich zadań w ramach projektu, czy brak tej dokumentacji wpływa na ocenę wniosku. Wskazał, że PGK twierdzi, że na etapie składania wniosku spółka musiała mieć „ogólny zarys” dokumentacji, a nie gotową dokumentację, pytał czy ten wymóg był rzeczywiście tak sprecyzowany przez (...). W dniu 7 stycznia 2021 r. Fundusz wskazał, że wnioskodawca może być na każdym etapie oceny wniosku wyzywany do przedstawienia niezbędnych dokumentów, a brak dokumentacji wpływa na ocenę wniosku oraz podał, że do Funduszu dotarła informacja, że spółka nie posiadała SIWZ w chwili złożenia wniosku i jest ona przedmiotem wyjaśnień.

Gazeta skontaktowała się również telefonicznie z kancelarią z K., a treść rozmowy została przytoczona w treści artykułu. Gazeta zainteresowała się sprawą jako że chodziło o pieniądze publiczne i sposób ich rozdysponowania oraz przestrzegania przez powodową spółkę procedur. Przed publikacją artykułu A. A. rozmawiał z T. B..

(dowód: wydruk korespondenci elektronicznej – k. 87- 89, zeznania świadka A. A. – k. 351-353, przesłuchanie J. K. (1) – k. 394-395 odwrót)

Postępowanie o udzielnie zamówienia pn. „Wykonanie, dostawa, montaż maszyn i urządzeń w ramach przedsięwzięcia pod nazwą Budowa, rozbudowa i modernizacja (...) w P. – część technologiczna” było przedmiotem kontroli Funduszy (...), w wyniku której nie stwierdzono naruszeń przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, które mogłyby skutkować nieważnością zawartej w ramach tego postępowania umowy. Kontrola ta dotyczyła jednego z ogłoszonych przetargów przez powódkę.

(dowód: informacja pokontrolna – k. 220- 222)

Komisja Rewizyjna Rady Miejskiej w R. w okresie od lutego do grudnia 2021 r. kontrolowała powodową spółkę z zakresie prawidłowości przeprowadzenia i zgodności z prawem postępowań dotyczących wniosku o udzielenie dotacji na sfinansowanie zadania inwestycyjnego dotyczącego budowy, rozbudowy i modernizacji (...) w P., postępowań o udzielenie zmówienia publicznego na zadania realizowane w ramach tego projektu oraz postępowań zmierzających do jego przygotowania. Zespół kontrolny nie stwierdził nieprawidłowości.

(dowód: protokół Zespołu (...) – k. 321- 333)

Pomiędzy Kierownikiem Działu Zamówień Publicznych i Pozyskiwania Środków T. B. a powodową spółką istniał konflikt w związku z określeniem zakresu czynności T. B. jako członka Jednostki Realizującej Projekt.

(dowód: korespondencja mailowa i projekty zakresów czynności – k. 225 – 237)

Pismem z dnia 30 marca 2020 r. strona powoda wypowiedziała T. B. umowę o pracę a jako przyczynę wypowiedzenia wskazano utratę zaufania spowodowaną zaniedbywaniem w wykonaniu obowiązków pracowniczych, między innymi poprzez odmowę podpisania zakresu czynności dotyczących obowiązków pracowniczych przy realizacji projektu pn. Budowa rozbudowa i modernizacja (...) w P.. Powodowa spółka i (...) zawarli ugodę sądową regulującą sposób rozwiązania umowy o pracę.

(dowód: zeznania świadka T. B. – k. 353-354 odwrót)

Komenda Powiatowa Policji w R. w związku z anonimowym zawiadomieniem o rzekomych nieprawidłowościach przy ubieganiu się przez PGK o dofinansowanie z (...) na rozbudowę (...) w P. polegających na poświadczeniu nieprawdy w oświadczeniu stanowiącym załącznik do wniosku o dofinansowanie co do posiadania ogłoszenia Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia dla wszystkich zadań realizowanych w ramach projektu, to jest o czyn z art. 297 § 1 k.k. W toku tego postępowania, pismem z dnia 22 lipca 2020 r. powódka została wezwana do złożenia wyjaśnień oraz przedstawienia wymaganej dokumentacji, co uczyniła w piśmie z dnia 24 lipca 2020 r.

W ramach wykonanych czynności w związku z tym zawiadomieniem zostali rozpytani na okoliczności istotne dla sprawy Ł. D. i M. K. jako osób odpowiedzialnych za przygotowanie wniosku o dofinansowanie. Postanowieniem z dnia 31 lipca 2020 r. KPP w R. odmówiła wszczęcia śledztwa w niniejszej sprawie wobec braku w czynie znamion czynu zabronionego. Postanowienie to zostało zatwierdzone przez Prokuraturę Rejonową w Radomsku.

(dowód: pismo KPP w R.– k. 55, pismo powoda – k. 56-57, notatki urzędowe i postanowienie w aktach sprawy PR DS. (...).2020)

Ponownie tą sprawą Prokuratura Rejonowa w Radomsku zajmowała się na skutek kolejnego zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa przy ubieganiu się przez (...) sp. z o.o. o dofinansowanie z (...) na rozbudowę (...) w P.. W związku z tym zawiadomieniem Prokurator wystąpił do (...) w W. o wydanie potwierdzonej za zgodność z oryginałem kopii pełnej dokumentacji związanej z ogłoszeniem przez Fundusz konkursu o dotację oraz złożonym przez PGK wnioskiem o dofinansowanie zadania. Prokurator ustalił, że z uzyskanych dokumentów wynikało, że w istocie oświadczenie takie było wymagane i zostało złożone. Przesłuchani w sprawie pracownicy PGK zaangażowani w proces uzyskiwania dofinansowania zeznali, że SIWZ i ogłoszenia istniały w momencie składania wniosków. Oczywiście były to projekty, a nie dokument ostateczny zamieszczany później w ogłoszeniu o zamówieniu publicznym. Dokument ten był dokumentem wewnętrznym potwierdzającym gotowość realizacji projektu. Prokuratura zwróciła się również do Urzędu Zamówień Publicznych z zapytaniem czy podmiot ten prowadził kontrolę zadania pn. „Budowa, rozbudowa, modernizacja (...) w P., a z otrzymanej odpowiedzi wynikało, że w dniu 23.10.2020 r. do (...) wpłynął wniosek o przeprowadzenie doraźnej kontroli tego przedsięwzięcia. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego uznano, że brak jest podstaw do przyjęcia, iż przedmiotowe postępowanie przeprowadzone zostało z naruszeniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Z podobnym zapytaniem Prokuratura zwróciła się do (...) w W., a ponadto poprosiła o wyjaśnienie, czy zapis w regulaminie konkursu dotyczący konieczności złożenia oświadczenia o posiadaniu dokumentacji przetargowej (SIWZ i ogłoszenie) w przypadku zadań realizowanych w oparciu o żółtą książeczkę (...) należy rozumieć jako projekt tych dokumentów czy też ich wersję ostateczną. Z uzyskanej odpowiedzi wynikało, że (...) w W. prowadził kontrolę ex-post postępowania o udzielenie zamówienia publicznego pn.: „Wykonanie, dostawa, montaż maszyn i urządzeń w ramach przedsięwzięcia pn.: „Budowa, rozbudowa i modernizacja (...) w P. — cześć technologiczna”. Kontrola nie stwierdziła naruszeń ustawy Prawo zamówień publicznych. Natomiast wyżej wskazany zapis w regulaminie konkursu należy bezwzględnie interpretować w kategoriach wymagania posiadania projektu dokumentacji tj. wstępnej koncepcji SIWZ i ogłoszenia określającej głównie charakter i rodzaj przedmiotu zamówienia. Powyższe spowodowane jest tym, że realizacja każdego projektu jest procesem wieloetapowym obejmującym m.in. przeprowadzenie często co najmniej kilku postępowań przetargowych w okresie kilku lat. W związku z powyższym nie jest możliwe przygotowanie ostatecznej dokumentacji przetargowej już na etapie ubiegania się o udzielenie dofinansowania. Mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w tym również wskazaną przez (...) w W. wykładnię wymogów regulaminu konkursu Prokuratura Rejonowa w Radomsku uznała, że nie doszło do popełnienia czynu z art. 297 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 1 i 3 k.k. w z art. 11 § 2 kk. i postanowieniem z dnia 14 grudnia 2021 r. umorzyła postępowanie na zasadzie art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k.

(dowód: kopia postanowienia o umorzeniu śledztwa k. 358- 363)

A. A. zwrócił się do (...) o udzielenie informacji dotyczących dofinansowania dla PGK dla rozbudowy (...) w P., uzyskując w e-mailu z dnia 4 lutego 2022 r. potwierdzenie, że w 2021 roku (...) nie wstrzymywał wypłat transz dofinansowania, które były realizowane zgodnie z potrzebami i wnioskami o płatność składanymi przez beneficjenta. Fundusz wyjaśnił również, że instytucja wdrażająca przeprowadziła planowane czynności kontrolne związane z zamówieniem dotyczącym zadania nr 3 w projekcie nr (...).02.02.OO-OO- (...) „Wykonanie, dostawa, montaż maszyn i urządzeń w ramach przedsięwzięcia pod nazwą Budowa, rozbudowa i modernizacja (...) w P. — część technologiczna”. Kontrola odbyła się w aspekcie przestrzegania zasady równego dostępu i konkurencyjności w postępowaniu przetargowym dla kontraktu, a wynik tej kontroli był następujący: bez uwag. Nadto Fundusz podał, że dokumenty takie jak SIWZ oraz ogłoszenie dla wszystkich zadań realizowanych w ramach projektu zostały przedstawione przez PGK po zawarciu umowy z wykonawcą. Na pytanie dziennikarza czy dokumenty SIWZ oraz ogłoszenie dla wszystkich zadań realizowanych w ramach projektu powinny zostać podpisane przez osoby, które je wytworzyły oraz opatrzone datą i w takiej formie powinny być przechowywane przez okres uprawniający do kontroli - Fundusz odpowiedział: „Instytucja Organizująca Konkurs ( (...)) dokonała oceny zgodnie z zapisami regulaminu konkursu. Wymóg zawarty w oświadczeniu dotyczącym posiadania Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) oraz ogłoszenia należy bezwzględnie interpretować w kategoriach wymagania posiadania projektu dokumentacji (tj. wstępnej koncepcji SIWZ i ogłoszenia), określającej głównie charakter i rodzaj przedmiotu zamówienia. Realizacja każdego projektu (w tym przypadku w ramach (...)) jest procesem wieloetapowym, obejmującym m.in. przeprowadzenie często co najmniej kilku postępowań przetargowych w okresie kilku lat. W związku z tym nie jest możliwe przygotowanie ostatecznej dokumentacji przetargowej już na etapie ubiegania się o udzielenie dofinansowania. Spowodowane jest to wieloma okolicznościami, do których należy zaliczyć przede wszystkim: zmiany przepisów prawa, zmiany wytycznych, zmiany uwarunkowań rynkowych, a także postęp technologiczny. Ostateczna wersja SIWZ kształtuje się dopiero przed wszczęciem danego postępowania - aż do upływu terminu składania ofert. Za niedopuszczalną zmianę w porównaniu z projektem dokumentacji przetargowej należałoby uznać wyłącznie modyfikację rodzaju zamówienia (np. z dostawy na usługi) oraz charakteru zamówienia. Wszelkie inne zmiany w świetle przepisów prawa są możliwe. Zamawiający może, a niekiedy ma wręcz obowiązek dokonania autokorekty własnych czynności. Zgodnie bowiem z art. 38 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych (obowiązującej w dniu wszczęcia postępowania) zamawiający w każdym czasie, jednak przed upływem terminu składania ofert, może dokonać zmiany treści SIWZ, np. w wyniku zapytań wykonawców i wyjaśnień treści SIWZ, a więc już po wszczęciu postępowania lub w wyniku zaistnienia innych okoliczności. Dodatkowo, jeśli zmiana treści SIWZ prowadzi do zmiany treści ogłoszenia o zamówieniu, zamawiający zamieszcza ogłoszenie o zmianie w odpowiednim publikatorze. Wprowadzone modyfikacje mogą dotyczyć np. opisu przedmiotu zamówienia, kryteriów oceny ofert, warunków udziału w postępowaniu, terminu realizacji zamówienia, daty składania ofert. Z powyższego jednoznacznie wynika, iż zarówno SIWZ, jak i ogłoszenie o zamówieniu, są tworzone dopiero na etapie przed wszczęciem postępowania i mogą być modyfikowane do upływu terminu składania ofert. Jedynie ich wstępny projekt, ale w bardzo ogólnym kształcie, można opracować na etapie składania wniosku o dofinansowanie. W ten sposób należy zatem interpretować treść (...), stanowiącego „Załącznik nr 16” do regulaminu konkursu. Podsumowując: w sytuacji, gdy wnioskodawca oświadczył, że posiada SIWZ i ogłoszenie (w rozumieniu projektu SIWZ i ogłoszenia, bo taka była intencja (...)) w terminie składania wymaganego oświadczenia, należy uznać przedstawiony dokument za wystarczający i spełniający kryterium formalne w zakresie określonym w regulaminie konkursu. (...) nie miała podstaw do podważania i kwestionowania „Oświadczenia Wnioskodawcy z dnia 27.07.2018 r. złożonego przez Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w R.”.

(dowód: odpowiedź na e-mail Gazety z (...) k. 373-375)

Sąd O. zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy że w procesach o ochronę dóbr osobistych pojawia się kolizja chronionych dóbr i wartości. Z jednej strony ochronie podlegają dobra osobiste (art. 23 i 24 k.c.). Z drugiej strony, jedną z podstawowych wolności chroni art. 54 Konstytucji – wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Z kolei art. 14 Konstytucji stanowi, że Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu. Wolność słowa jest gwarantowana także przez Europejską Konwencję Praw Człowieka (art. 10).

Wolność prasy jest zwiększona, gdyż pełni ona rolę strażnika publicznego w przekazywaniu informacji o poważnym znaczeniu publicznym. W takim kontekście interes publiczny łączy się z obywatelskim prawem do informacji o działalności osób pełniących funkcje publiczne (art. 61 ust. 1 Konstytucji). W kontekście powyższego wskazać należy, że dziennikarz w przypadku interwencji w dobra osobiste jest w pozycji uprzywilejowanej w stosunku do innych osób, które godzą w cudze dobra osobiste, z tym, że swoboda wypowiedzi nie ma charakteru absolutnego i podlega ograniczeniom. Zanim jednak ograniczenia te zostaną przedstawione należy ocenić, czy rzeczywiście doszło do naruszenia dobra osobistego powodowego Przedsiębiorstwa - zasadnicze znaczenie dla odpowiedzialności redaktora i wydawcy jest bowiem wyjaśnienie, czy rzeczywiście do naruszenia prawa doszło, bo tylko w takim wypadku może być mowa o ich odpowiedzialności. Specyfika bowiem postępowania w sprawach o naruszenie dóbr osobistych polega na tym, że rozpoznając sprawę w przedmiocie ochrony dóbr osobistych Sąd ustala w pierwszej kolejności, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, a dopiero w przypadku pozytywnej odpowiedzi ustala, czy działanie pozwanego było bezprawne. Dowód, że dobro osobiste zostało zagrożone lub naruszone, ciąży na osobie poszukującej ochrony prawnej na podstawie art. 24 k.c., a więc na stronie powodowej. Natomiast na tym, kto podjął działanie zagrażające dobru osobistemu innej osoby lub naruszające to dobro - a więc na stronie pozwanej - spoczywa ciężar dowodu, że nie było ono bezprawne.

Strona powodowa powoływała się na to, że materiał prasowy „Lewe oświadczenie PGK” zawiera treść nieprawdziwą wprowadzającą czytelnika w błąd oraz narusza dobre imię spółki poprzez sugestie i pomówienie, że Spółka w sposób niezgodny z prawem, wbrew wymogom procedur przetargowych złożyła nieprawdzie oświadczenie.

Sporny artykuł naruszył dobre imię powodowej spółki, przedmiotowa publikacja odbiła się echem w lokalnym środowisku, a przedstawione zarzuty dotyczące nieprawidłowości przy realizacji inwestycji dotyczącej (...) w P. w ocenie obiektywnie i rozsądnie myślących członków lokalnej społeczności postawiły stronę powodową w złym świetle, a więc naruszyły jej dobre imię (dobrą sławę, reputację, prestiż) powodowego Przedsiębiorstwa rozumianego jako ogół pozytywnych wyobrażeń i ocen konsumentów odpowiadających czci osoby fizycznej.

Po ustaleniu, że dobro osobiste strony powodowej zostało naruszone koniecznym stało się rozważanie, czy naruszenie to było bezprawne oraz czy istnieją okoliczności wyłączające bezprawność (art. 24 k.c.), przy czym ocena bezprawności musi uwzględniać opisany na wstępie występujący konflikt pomiędzy dwoma istotnymi zasadami porządku prawnego – prawem od ochrony dobrego imienia oraz prawem do swobody wypowiedzi i wolnością prasy. Istota tego konfliktu w kontekście cywilnoprawnej ochrony dóbr osobistych w wyczerpujący sposób przedstawiona została w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18 lutego 2005 r., III CZP 53/04. Sąd Najwyższy wskazał, akcentując istotną rolę zasady wolności słowa i prasy w społeczeństwie demokratycznym, odwołując się przy tym do regulacji prawa cywilnego i prasowego oraz norm konstytucyjnych i międzynarodowych, w tym orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, że prawo do wolności słowa i prawo do ochrony czci mają jednakową rangę i jednakowy jest poziom udzielanej im ochrony prawnej. Żadnemu z tych praw nie można przyznać pierwszeństwa i żadne z nich nie ma charakteru absolutnego. Wskazując na okoliczności, w których dana wypowiedź dziennikarska naruszająca cudze dobra osobiste nie ma zarazem charakteru bezprawnego, Sąd Najwyższy podkreślił konieczność wykazania dwóch zasadniczych przesłanek w tym zakresie – realizowania przez publikację prasową godnego ochrony interesu społecznego oraz spełnienie przez dziennikarza obowiązku wynikającego z art. 12 ust. 1 prawa prasowego, w świetle którego dziennikarz powinien zachować szczególną staranność i rzetelność przy zbieraniu i wykorzystaniu materiałów, zwłaszcza sprawdzić zgodność z prawdą uzyskanych wiadomości czy informacji lub podać źródło ich pochodzenia.

Okolicznością wyłączającą bezprawność w przypadku publikacji prasowych jest prawdziwość twierdzeń co do faktów i działanie w uzasadnionym interesie społecznym. Podstawowym zadaniem prasy jest dostarczanie informacji w celu realizacji prawa obywateli do uzyskania rzetelnych informacji, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej (art. 1 prawa prasowego). Przy tym omawiane zjawiska w każdy przypadku powinny być przedstawiane prawdziwie (art. 6 ust 1 Praw prasowego) a działania dziennikarzy muszą mieścić się w granicach prawa i służyć społeczeństwu oraz państwu w sposób zgodny z etyką zawodową i zasadami współżycia społecznego (art.10 ust. 1 Praw prasowego).

Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wolność wypowiedzi stanowi jeden z najważniejszych fundamentów demokratycznego społeczeństwa oraz podstawowych warunków jego rozwoju i samorealizacji każdej jednostki. Środki masowego przekazu pełnią kluczową role w stwarzaniu ram dla debaty politycznej.

W tym kontekście gwarancje przyznawane prasie nabierają szczególnego znaczenia. Nie tylko prasa ma za zadanie przekazywanie informacji i idei, lecz przede wszystkim społeczeństwo ma prawo do ich otrzymywania. Skoro prasie przysługuje szczególna misja w społeczeństwie demokratycznym to musi jej zostać zapewniona szczególna swoboda działania, zwłaszcza w kwestiach budzących zainteresowanie publiczne. Chociaż prasie nie wolno przekraczać pewnych granic, w szczególności w odniesieniu do czci i praw innych osób oraz wymogu zapobiegania ujawnianiu informacji poufnych, to jednak powinnością prasy jest przekazywanie informacji i idei dotyczących wszelkich kwestii będących przedmiotem publicznego zainteresowania. Przy tym swoboda wypowiedzi nie może ograniczać się do informacji i poglądów, które są odbierane przychylnie lub postrzegane jako nieszkodliwe lub obojętne, lecz odnosić się powinna w równym stopniu do takich, które obrażają, oburzają lub wprowadzają niepokój w państwie lub części społeczeństwa. Innymi słowy w działalności prasowej dla zapewnienie legalności wystarczające jest dochowanie szczególnej ostrożności – przy dochowaniu wyżej wymienionych standardów pracy dziennikarz publikujący obiektywną nieprawdę nie poniesie odpowiedzialności cywilnoprawnej.

Wypowiedź zawarta w przedmiotowym materiale prasowym jest wypowiedzią o faktach – przekazuje informacje, że na etapie składania wniosku o dofinansowanie projektu miały miejsce nieprawidłowości, a mianowicie, że we wniosku o dofinansowanie PGK poświadczyło nieprawdę w zakresie oświadczenia co do posiadania SIWZ, nie posiadając go w momencie składania wniosku.

Ponad wszelką wątpliwość z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego wynika, że informacja ta była nieprawdziwa – powodowa spółka posiadała bowiem SIWZ zgodnie z wymogami przewidzianym przez regulamin konkursu.

Stąd rodzi się konieczność oceny, czy dziennikarz zachował standardy rzetelności dziennikarskiej. Określając kryteria, według których należy wyznaczać wzorzec szczególnej staranności i rzetelności działania dziennikarza, należy powtórzyć za Sądem Najwyższym (II CZP 53/04), że najistotniejsze znaczenie ma rodzaj i rzetelność źródła informacji (dziennikarz nie powinien opierać się na źródle, którego obiektywizm lub wiarygodność budzi wątpliwości), sprawdzenie zgodności z prawdą uzyskanych informacji przez sięgnięcie do wszystkich innych dostępnych źródeł i upewnienie się co do zgodności informacji z innymi znanymi faktami, a także umożliwienie osobie zainteresowanej ustosunkowania się do uzyskanych informacji. Z kolei na etapie wykorzystania materiałów prasowych istotne jest przede wszystkim wszechstronne, a nie selektywne przekazanie informacji, przedstawienie wszystkich okoliczności i nie działanie "pod z góry założoną tezę", a także rozważenie powagi zarzutu, znaczenia informacji z punktu widzenia usprawiedliwionego zainteresowania społeczeństwa oraz potrzeby (pilności) publikacji. Powyższe należy uzupełnić o wypracowane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka orzecznictwo, zwracające uwagę na to, że sądy nie powinny stosować nadmiernie rygorystycznych wymogów rzetelności dziennikarskiej, gdyż mogłoby to zniechęcić dziennikarza do należytego informowania społeczeństwa zaś standard rzetelności, w szczególności zaś poziom rzetelności źródeł powinien być oceniany w rygorze proporcjonalnym do wagi formułowanego zarzutu (por. wyrokowi (...): - z 13 stycznia 2015 r. w sprawie M. M. p. Polsce, skarga nr (...), - z 20 maja 1999 r. w sprawie B. T. p. Norwegii, skarga nr (...)).

Utożsamianie obowiązku rzekomego i starannego informowania z wymogiem wykazania w każdym wypadku prawdziwości stawianych zarzutów prowadziłoby do istotnego ograniczenia możliwości wypełniania zasad prasy w demokratycznym społeczeństwie. Dziennikarz ma bowiem ograniczone możliwości i środki w zakresie ustalania faktów, bez porównania przy tym mniejsze niż te, które pozostają dyspozycji organów ścigania lub wymiaru sprawiedliwości. Nie sposób więc wymagać od dziennikarza takiej obszerności i ścisłości ustaleń, jakie można uzyskać we właściwych sformalizowanych postępowaniach sądowych, w których ostateczne dojście do prawy zajmuje niekiedy kilka lat (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 8.11.2018 r. VI ACa 956/17).

Oceniając rzetelność pracy dziennikarskiej prowadzącej do publikacji spornego artykułu wskazać należy, że dziennikarze zgromadzili materiały źródłowe, które opisali w artykule, podali ich treść oraz dane uzyskane od informatorów, przytoczyli przedstawiciela PGK w osobie jej wiceprezesa zarządu, podając jego stanowisko - że był przygotowany zarys SIWZ. Odwoływali się do faktycznych wątpliwości dotyczących rzetelności oświadczenia złożonego przez PGK, ujawniane wypowiedziami anonimowych pracowników Spółki. Śledztwo dziennikarskie należy ocenić jako dokładnie przeprowadzone - dziennikarz kontaktował się zarówno z wiceprezesem PGK oraz kancelarią, której miano zlecić opracowanie SIWZ. Ze spornego artykułu oraz zeznań świadka A. A. i przesłuchania J. K. (1) wynika, że kwestie prawne dotyczące zamówień publicznych były konsultowane z dwoma ekspertami, a ich wypowiedzi zostały zamieszczone w tekście. Należy w szczególności podkreślić, że posiadanego przez Gazetę dokumentu w postaci

pisma PGK z dnia 6.11.2020 r. stanowiącego odpowiedź na wniosek (...) Sp. z o.o. w W. wynikało między innymi, że wykonawcą opracowania SIWZ, (...) jest Kancelaria Radców Prawnych S. P. i A. K..s.c. (k. 132).

Zwrócić należy również uwagę na ogólny wyważony ton artykułu, na język, jakim posłużył się autor materiału prasowego, który należy ocenić jako zachowawczy w formułowaniu zarzutów względem powodowej spółki, nienapastliwy i nieobraźliwy. Powyższe prowadzi do konkluzji, że standardy rzetelności dziennikarskiej przy publikacji tego materiału prasowego zostały zachowane. Sąd nie uwzględnił oczekiwania strony powodowej, by oceniać tę staranności przy okazji publikacji innych artykułów prasowych opublikowanych w Gazecie (...) – kwestia ta winna być odnoszona jedynie do oceny staranności i rzetelności dziennikarskiej w pracach prowadzących do opublikowania spornego artykułu.

Oceniając zaś drugą konieczną przesłanką uchylenia bezprawności, to jest realizowanie przez publikację prasową godnego ochrony interesu społecznego, odwołując się do wypowiedzi Sądu Najwyższego w powołanej wcześniejszej uchwale III CZP 53/04 wskazać należy, że w wypadku publikacji prasowych interes ten wyraża się przede wszystkim w urzeczywistnianiu zasad jawności życia publicznego i prawa społeczeństwa do informacji. Dotyczy on sfery życia publicznego, takiej więc, w ramach której można mówić zarówno o istnieniu potrzeby ważnej w demokratycznym społeczeństwie otwartej debaty publicznej, jak i o takim prawie do uzyskiwania informacji, które wymaga realizacji przez środki społecznego przekazu (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 14 czerwca 2012 r., I CSK 506/11).

Przedmiotowa sprawa pozostaje w związku ze sferą dóbr publicznych, dotyczy bowiem finansowania projektu rozbudowy (...), stanowiąc przedmiot zainteresowania lokalnej zbiorowości, który winien podlegać wzmożonej kontroli mediów. Powodowe Przedsiębiorstwo jest spółką miejską i jako takie prowadzi działalność z zakresu zadań własnych gminy, dysponując publicznymi środkami. Wobec tego wzmożona kontrola nad jego funkcjonowaniem wydaje się być szczególnie uzasadniona, a ramy dopuszczalnej krytyki są wobec takiego podmiotu z uwagi na charakter i przedmiot jego działalności znacznie szersze niż wobec osób prywatnych. Artykuł, w którym doszło do naruszenia dóbr osobistych powodowego Przedsiębiorstwa dotyczy w istocie postępowania podmiotu wykonującego zadania użyteczności publicznej oraz dysponującego środkami publicznymi. Na łamach publikacji ujawnione zostały zaś rzekome nieprawidłowości przy pozyskiwaniu środków o tym charakterze, które miały być wykorzystane do zaspokajania potrzeb społeczności lojalnej.

Konkludując - skoro nie można postawić zarzutu nierzetelności dziennikarskiej a przedmiotowa publikacja realizowała godny ochrony interes społeczny, mamy do czynienia z wyłączeniem bezprawności za podanie w materiale nieprawdziwych twierdzeń o faktach, co skutkowało oddalaniem powództwa.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił przepis art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. Koszty procesu poniesione przez pozwanych obejmowały koszty zastępstwa procesowego, które od roszczenia niemajątkowego wynosiły 720 zł (§ 8 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz.265 ze zm.) oraz od roszczenia majątkowego - 3.600 zł (§ 2 pkt 5 wskazanego rozporządzenia) oraz wydatek na opłatę skarbową od pełnomocnictwa -34 zł – łącznie 4.354 zł. Ponieważ współuczestnictwo pomiędzy pozwanymi było współuczestnictwem materialnym (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 3 września 2009 r., I CZ 44/09), na rzecz wygrywających proces współuczestników materialnych reprezentowanych przez tego samego pełnomocnika zostały zasądzone koszty jednego pełnomocnika (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11.05.1966 r., I Cz 36/66, z dnia 29.11.2012 r., V Cz 55/12).

Nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek pełnomocnika pozwanych o orzeczenie w zakresie kosztów procesu o odsetkach. Zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu - za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty.

Powyższy przepis został wprowadzony do kodeksu postępowania cywilnego ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1469).

Jak wskazano w uzasadnieniu rządowego projektu tej ustawy odsetki od przyznanego zwrotu kosztów procesu należą się z mocy ustawy obok samego zwrotu, co oznacza, że nie jest potrzebny odrębny wniosek o ich przyznanie ani odrębne rozstrzygniecie o ich przyznaniu; wystarczy samo rozstrzygniecie o przyznaniu zwrotu kosztów procesu (str. 147 uzasadnienia).

Takie samo stanowisko zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 sierpnia 2020 r., (IV CSK 218/20), wskazując, że odsetki od kosztów postępowania kasacyjnego zasądzonych na rzecz pozwanej przysługują z mocy samego prawa w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia postanowienia Sądu Najwyższego wraz z uzasadnieniem powodowi do dnia zapłaty (art. 98 § 1 ¹ k.p.c.), podzielając poglądy doktryny, że odsetki te - w przeciwieństwie do odsetek o których mowa w art. 98 § 1 ² k.p.c. - nie wymagają odrębnego zasądzenia przez Sąd i może je naliczyć w razie potrzeby komornik.

Powyższy pogląd jest akceptowany przez doktrynę (por. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz Andrzeja Zielińskiego, Kodeks postępowania cywilnego Komentarz Henryk Haak - w systemie Legalis).

Skoro zatem odsetki od kosztów procesu należą się z mocy ustawy obok samego zwrotu, nie było wymagane odrębne rozstrzygniecie o ich przyznaniu.