Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2014 r. w Gliwicach

sprawy I. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wypłatę zaległych świadczeń

na skutek odwołania I. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 30 października 2013 r. nr (...)-E- (...)

oddala odwołanie.

(-) SSR del. Joanna Smycz

Sygn. akt. VIII U 2841/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 października 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonej I. S. wznowienia postępowania od dnia 22 listopada 2012r. na podstawie art. 149 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. kodeks postępowania administracyjnego ( Dz.U. z 2000r., Nr 98, poz. 1071) w związku z art. 83b ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009r., Nr 205, poz. 1585).

Ubezpieczona I. S. wniosła odwołanie od powyższej decyzji, ostatecznie domagając się wypłaty zawieszonej w okresie od dnia 1 października 2011r. do dnia 30 września 2013r. emerytury. W treści odwołania ubezpieczona powołała się na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r. w sprawie K 2/12.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił:

Ubezpieczona I. S. od dnia 1 września 2007r. jest uprawniona do emerytury.

W dacie nabycia prawa do emerytury ubezpieczona była pracownikiem Fabryki (...) S.A. w T.

Z uwagi na kontynuowanie przez ubezpieczoną zatrudnienia, wypłata świadczenia została zawieszona od dnia jego przyznania.

Podstawę zawieszenia emerytury stanowił art. 103 ust. 2a, zgodnie z którym prawo do emerytury ulegało zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

W dniu 14 października 2013r. I. S. wniosła do ZUS o wypłatę zaległej emerytury powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r. w sprawie K 2/12.

Decyzją z dnia 21 października 2013r. ZUS podjął wypłatę zawieszonej emerytury poczynając od dnia 1 października 2013r., tj. od miesiąca złożenia wniosku.

Natomiast zaskarżoną decyzją z dnia 30 października 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonej I. S. wznowienia postępowania od dnia 22 listopada 2012r. na podstawie art. 149 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. kodeks postępowania administracyjnego ( Dz.U. z 2000r., Nr 98, poz. 1071) w związku z art. 83b ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009r., Nr 205, poz. 1585).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego.

Zgromadzony materiał dowody uznał Sąd za kompletny i mogący stanowić podstawę rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Podstawę zawieszenia emerytury M. L. stanowił art. 103 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009r. nr 153, poz. 1227, ze zm.).

Natomiast wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r. w sprawie K 2/12 dotyczy osób, dla których podstawę zawieszenia emerytury z dniem 1 października 2011r. stanowił art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009r. nr 153, poz. 1227, ze zm.).

Przepis art.103a został wprowadzony do ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez art. 6 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 257, poz.1726) z dniem 1 stycznia 2011r.

Zgodnie z treścią art. 103a ustawy emerytalnej, prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

Z kolei art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. rozciągnął moc obowiązującą przepisu art. 103a ustawy emerytalnej również na osoby, które przeszły na emeryturę przed dniem wejścia w życie tej ustawy tj. przed 1 stycznia 2011r., przy czym postanowił, iż znajduje on zastosowanie do tych emerytur poczynając od dnia 1 października 2011r.

W konsekwencji art. 103a ustawy emerytalnej znalazł również zastosowanie do osób, które uzyskały prawo do emerytury przed datą 1 stycznia 2011r., w tym także do tych osób, które prawo do emerytury uzyskały w okresie od 8 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2010r., tj. w czasie kiedy warunek uprzedniego rozwiązania stosunku pracy w celu podjęcia wypłaty emerytury nie obowiązywał. Ustawodawca pozostawił takim osobom kilka miesięcy na podjęcie decyzji o ewentualnym rozwiązaniu stosunku pracy.

Zgodność art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. z Konstytucją RP była przedmiotem rozpoznania Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. K 2/12.

Wyrokiem z dnia 13 listopada 2012r. (Dz. U. z 2012r. poz. 1285), na który powołuje się skarżąca jako na podstawę wypłaty zawieszonego świadczenia, Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 r. Nr 291, poz. 1707) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z 2010 r. Nr 40, poz. 224, Nr 134, poz. 903, Nr 205, poz. 1365, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1726, z 2011 r. Nr 75, poz. 398, Nr 149, poz. 887, Nr 168, poz. 1001, Nr 187, poz. 1112 i Nr 205, poz. 1203 oraz z 2012 r. poz. 118 i 251), dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Trybunał Konstytucyjny wskazał, że wnioskodawca zakwestionował art. 6 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010r. w zakresie, w jakim z powodu uzyskiwania przez emeryta przychodu z tytułu zatrudnienia kontynuowanego po nabyciu prawa do emerytury bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą skutkuje zawieszeniem prawa do emerytury również wobec emerytów, którzy nabyli prawo do emerytury na mocy wcześniejszych przepisów, bez konieczności rozwiązywania stosunku pracy z art. 2, art. 21 i art. 64 Konstytucji. Mimo, iż wnioskodawca w petitum wniosku powołał art. 6 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010r., jednak sformułowane w treści wniosku zarzuty odnoszą do art. 28 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010r. w związku z art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, dodanym do tej ustawy na mocy art. 6 pkt 2 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010r., gdyż to ten przepis rozciągnął moc obowiązującą art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS na osoby, które nabyły prawo do emerytury na mocy wcześniejszych przepisów, bez konieczności rozwiązywania stosunku pracy. A zatem de facto to norma zawarta w treści art. 28 ustawy zmieniającej z dnia 16 grudnia 2010r. jest przedmiotem kontroli Trybunału Konstytucyjnego. Z kolei zarzut niekonstytucyjności kwestionowanej regulacji, którym Trybunał Konstytucyjny jest związany, sformułowany został w odniesieniu do wąskiego kręgu osób, a mianowicie "emerytów, którzy nabyli prawo do emerytury na mocy wcześniejszych przepisów, tj. bez konieczności rozwiązania stosunku pracy".

Trybunał Konstytucyjny zwrócił uwagę, iż w sprawie o sygn. SK 45/04 kontrolował już identycznie brzmiący jak art. 103a ustawy o emeryturach o rentach z FUS art. 103 ust. 2a tej ustawy, który został następnie uchylony z dniem 8 stycznia 2009r. W wyroku z dnia 7 lutego 2006r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził zgodność art. 103 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach FUS z Konstytucją w tym z art. 2. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że przedmiotem kontroli w analizowanym wypadku nie jest konstytucyjność art. 103a ustawy, a konstytucyjność przepisu intertemporalnego tj. art. 28 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010r., przepis o takiej treści nie był bowiem kontrolowany w sprawie o sygn. SK 45/04, gdyż ustawa z dnia 21 stycznia 2000r. wprowadzająca art. 103 ust. 2a do ustawy emerytalno – rentowej nie zawierała przepisów intertemporalnych.

Badając zgodność z Konstytucją art. 28 ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych, Trybunał Konstytucyjny powiązał treść tego przepisu z treścią art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS wskazując, że przepisy te nie znajdują zastosowania do osób, które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy.

Trybunał Konstytucyjny wskazał, że rozwiązanie przyjęte przez ustawodawcę w art. 28 ustawy z 16 grudnia 2010r. spowodowało, że osoby, które skutecznie nabyły i zrealizowały prawo do emerytury w okresie od 8 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2010r., w którym nie obowiązywała przesłanka nabycia prawa do emerytury w postaci rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą, zostały objęte nową, mniej korzystną dla nich treścią ryzyka emerytalnego. Podejmując decyzję o przejściu na emeryturę osoby te działały w zaufaniu do państwa i stabilności stanowionego przez nie prawa, tymczasem aby nadal po 1 października 2011r. pobierać emeryturę musiały rozwiązać stosunek pracy z dotychczasowym pracodawcą. Oceniając sytuację tych osób z punktu widzenia zasady ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz bezpieczeństwa prawnego obywateli, Trybunał Konstytucyjny doszedł do wniosku, że gdyby w momencie przejścia na emeryturę osoby te wiedziały, iż będą musiały przerwać zatrudnienie, aby uzyskać świadczenie emerytalne, to w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego zrezygnowałyby ze złożenia wniosku o ustalenie prawa do emerytury i kontynuowałyby zatrudnienie. Moment przejścia na emeryturę wpływa bowiem na wysokość tego świadczenia. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że treść ryzyka emerytalnego, w określeniu której pracodawca ma swobodę, nie powinna być zmieniana w stosunku do osób, które już nabyły i realizowały prawo do emerytury, a takie działanie stoi w sprzeczności z zasadą ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Należało zatem uznać, że w odniesieniu do tej grupy osób analizowany przepis jest niekonstytucyjny.

W konsekwencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r. (sygn. K 2/12) z dniem 22 listopada 2012r. tj. z dniem opublikowania wyroku w Dzienniku Ustaw, przepis z art. 28 ustawy zmieniającej z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw, utracił moc obowiązującą w zakresie w jakim przewiduje zastosowanie art. 103a ustawy emerytalno-rentowej do osób, które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011r. bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Jak bowiem wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego oraz treści jego uzasadnienia, niekonstytucyjność wskazanych przepisów stwierdzona została jedynie w zakresie, w jakim znajdują zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011r. bez konieczności rozwiązania stosunku pracy tj. do osób które nabyły prawo do emerytury w okresie od 8 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2010r. Z treści uzasadnienia wyroku wynika w sposób wyraźny i jednoznaczny, że "obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą – jako warunek realizacji nabytego prawa do emerytury – nie będzie miał zastosowania do osób, które nabyły to prawo w okresie od 8 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2010r.", a więc po uchyleniu cytowanego wyżej art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a przed wejściem w życie art. 103a tej ustawy dodanego powołaną wcześniej ustawą z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Przepis ten natomiast nadal znajduje zastosowanie do pozostałej grupy osób nie wymienionych w wyroku.

Mając na uwadze powyższe rozważania i podzielając zaprezentowane stanowisko Trybunału Konstytucyjnego, wyrażone również w uzasadnieniu do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach w sprawie o sygn. III AUa 736/12, Sąd orzekający w niniejszej sprawie uznał, że niekonstytucyjność przepisów stwierdzona wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r., sygn. akt K 2/12 nie ma wpływu na treść wyroku objętego niniejszym postępowaniem.

W sytuacji faktycznej zaistniałej w rozpoznawanej sprawie, wnioskodawczyni nabyła prawo do emerytury wprawdzie przed dniem 1 stycznia 2011r. (z dniem 1 września 2007r.), jednak w okresie obowiązywania art. 103 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis ten, obowiązujący do dnia 7 stycznia 2009r. stanowił, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Skarżąca nabyła więc prawo do emerytury w okresie, kiedy istniała konieczność rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą w celu realizacji prawa do emerytury przez jej wypłatę i z uwagi na dalsze pozostawanie w zatrudnieniu wypłatę świadczenia zawieszono. Odwołująca nie mieści się zatem w kręgu osób, których dotyczy wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r., to jest w kręgu osób, "które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011r. bez konieczności rozwiązania stosunku pracy" (t.j. które nabyły prawo do emerytury w okresie od 8 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2010r.) W tej sytuacji skarżąca nie miała prawa do wypłaty emerytury od 1 października 2011r., skoro nadal pozostawała w zatrudnieniu (por. także wyrok Sądu Apelacyjnego we Szczecinie z dnia 24 kwietnia 2013r., sygn. akt III AUa 974/12, LEX nr 1316284).

W konsekwencji Sąd, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł, jak sentencji wyroku i oddalił odwołanie.

SSR (del.) Joanna Smycz