Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2012 r. w Krakowie

sprawy z wniosku B. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K.

o przeliczenie podstawy wymiaru emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach Wydziału V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 27 kwietnia 2012 r. sygn. akt V U 61/12

z m i e n i a zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt III AUa 974/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Kielcach V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na skutek odwołania B. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. z dnia 18 listopada 2011 r. odmawiającej przeliczenia emerytury, zmienił zaskarżoną decyzję i wliczył do stażu pracy B. B. okres zatrudnienia od 1 stycznia 1990 r. do 30 września 1990 r. w (...)w P..

Sąd Okręgowy ustalił, że B. B. ur. (...), w okresie od 1 maja 1963 r. do 30 września 1990 r. był zatrudniony w (...)w P.. W dniu 16 sierpnia 1990 r. były pracodawca wystawił wnioskodawcy świadectwo pracy potwierdzające powyższy okres zatrudnienia.

B. B. jest od dnia 1 października 1990 r. uprawniony do emerytury. Do podstawy wymiaru emerytury organ rentowy przyjął wynagrodzenie z 3 kolejnych lat kalendarzowych, tj. z lat 1978 – 1980, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 128,90 %, po ubruttowieniu 135,78 %.

W dniu 19 października 2011 r. wnioskodawca złożył do ZUS wniosek o przeliczenie wysokości podstawy wymiaru emerytury. Rozpoznając wniosek organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, odmawiając przeliczenia emerytury, ponieważ dotychczasowy wskaźnik obliczony z uwzględnieniem wynagrodzenia wnioskodawcy z lat 1978 – 1980, wynoszący 135,78 % okazał się najkorzystniejszy. Obliczony wskaźnik z uwzględnieniem wynagrodzenia z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o przyznanie świadczenia, tj. z lat 1971 – 1980 wyniósł 62,62 %, zaś wskaźnik obliczony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia wyniósł 53,26 %, przy czym do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury uwzględniono wynagrodzenie minimalne w okresach pozostawania wnioskodawcy w stosunku pracy, za które nie można ustalić wysokości wynagrodzenia.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy przytaczając treść przepisów art.5 ust. 1, pkt. 1 i 2, art. 6 ust.2 pkt. 1 ppkt.a oraz art.114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 39 poz. 353 ze zm.) uznał, że przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy okres pracy wnioskodawcy w okresie od 1 maja 1990 r. do 30 września 1990 r. w (...)w P. powinien być uwzględniony do ogólnego stażu pracy.

Skoro więc wnioskodawca przedłożył w organie rentowym świadectwo zatrudnienia od 1 maja 1963 r. do 30 września 1990 r. w powyższym Przedsiębiorstwie, z którego jasno wynika okres pracy w tym zakładzie, zatem okres ten jako składkowy winien być uwzględniony do stażu pracy B. B.. Dlatego też Sąd Okręgowy uwzględnił odwołanie.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. zarzucając naruszenie prawa materialnego, w szczególności art. 112 i art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 39 poz. 353 ze zm.).

Wobec tak sformułowanych zarzutów organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Apelujący podniósł, że decyzją z dnia 28 listopada 1990 r. przyznano B. B. prawo do wcześniejszej emerytury. Do obliczenia wzrostu emerytury ZUS przyjął za udowodnione 44 lata zatrudnienia wnioskodawcy, w tym okres zatrudnienia w (...) (...)w P. od 1 maja 1963 r. do 30 września 1990 r. dokumentowany świadectwem pracy. W zawiązku z wejściem w życie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw ( Dz.U. nr. 104, poz. 450 ) organ rentowy decyzją z dnia 1 grudnia 1991 r. dokonał rewaloryzacji świadczenia wnioskodawcy.

Zgodnie z treścią art. 27 ust. 1 i ust. 2 tej ustawy osoby, którym w dniu wejścia w życie ustawy przysługiwały emerytury, renty inwalidzkie i renty rodzinne przyznane na podstawie przepisów wymienionych w art. 1 tej ustawy, zachowały prawo do tych świadczeń. W/w emerytury i renty podlegały rewaloryzacji, polegającej na obliczeniu ich na nowo według zasad wymiaru określonych w art. 28 – 30 tej ustawy.

Na podstawie art. 28 ust. 1 ustawy, emerytura o której mowa w art. 27 ust. 2 wynosiła:

1.  24 % kwoty bazowej oraz

2.  po 1,3 podstawy jej wymiaru za każdy pełny rok okresów, o których mowa w ust. 2.

Stosownie natomiast do treści art. 28 ust. 2 ustawy do obliczenia wysokości

Świadczenia przyjmowano okresy zatrudnienia ( ubezpieczenia ) oraz okresy równorzędne i zaliczane do tych okresów, ustalone na podstawie przepisów wymienionych w art. 1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 1991 r.

Apelujący przytoczył też treść art. 112 ust.1 pkt. 1 i ust. 2 obowiązującej obecnie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, który określa sposób przeliczenia świadczenia na wniosek emeryta lub rencisty o doliczenie nieuwzględnionych okresów składkowych lub nieskładkowych oraz art. 114 ust. 1 tej ustawy umożliwiający ponowne przeliczenie świadczenia po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń, jeżeli zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, które miałyby wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Dokonując tych rozważań w ocenie apelującego, skoro decyzją rewaloryzującą z dnia 1 grudnia 1991 r. organ przyjął do ustalenia wysokości świadczenia 44 lata zatrudnienia wnioskodawcy, a nie przedłożył on żadnych nowych dowodów na potwierdzenie okresów składkowych lub nieskładkowych, nie uwzględnionych w wymiarze zrewaloryzowanego świadczenia, które miałyby wpływ na późniejsze, ponowne ustalenie wysokości przysługującej mu emerytury, to brak jest podstaw do ponownego zaliczenia już uwzględnionego do stażu pracy B. B. okresu zatrudnienia od 1 stycznia 1990 r. do 30 września 1990 r. w (...)w P..

Sąd Apelacyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Istotną dla rozstrzygnięcia kwestią pozostaje, czy istnieje możliwość ponownego przeliczenia świadczenia B. B., zgodnie z jego wnioskiem z dnia 19 października 2011 r. w rozumieniu przepisów obowiązującej aktualnie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz.U. nr 353, poz. 1227 z 2009 r. ze zm.).

W istocie wnioskodawca B. B. w dniu 19 października 2011 r. złożył wniosek o ponowne przeliczenie emerytury w świetle obowiązujących przepisów, w szczególności zaliczenie wszystkich miesięcy do podstawy ( k. 65 a.e.).

Jak wynika z analizy akt emerytalnych B. B., przedłożył on do wniosku o emeryturę z dnia 2 listopada 1990 r. świadectwo pracy z(...)w P. z dnia 16 sierpnia 1990 r., z okresu zatrudnienia w tym Przedsiębiorstwie od 1 maja 1963 r. do 30 września 1990 r., natomiast do wniosku o przeliczenie emerytury z dnia 19 października 2011 r. nie dołączył żadnych dokumentów. Dopiero z odwołania od zaskarżonej decyzji wiadomo, że domaga się doliczenia do emerytury 9 miesięcy jego pracy, tj od 1 stycznia do 30 września 1990 r. w powyższym Przedsiębiorstwie.

W wyniku rozpoznania wniosku organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję dokonał przeliczenia świadczenia wnioskodawcy, przy zastosowaniu sposobów określonych treścią art. 111 cytowanej ustawy i uznał, że dotychczasowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury obliczony z uwzględnieniem wynagrodzenia z lat 1978 – 1980 ( tj. 135,78 % jest najkorzystniejszy). Obliczony bowiem wskaźnik z uwzględnieniem wynagrodzenia z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o przyznanie świadczenia, tj. z lat 1971 – 1980 wyniósł 62,64 %, zaś wskaźnik obliczony z uwzględnieniem wynagrodzenia wnioskodawcy z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia wyniósł 53,26 %. Dodatkowo organ dokonując przeliczeń podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy uwzględnił minimalne wynagrodzenie w okresach pozostawania wnioskodawcy w stosunku pracy, za które nie można ustalić wysokości wynagrodzenia.

Zwrócić uwagę należy, iż w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych niedopuszczalne jest dochodzenie przed sądem żądania, które nie było rozpoznane przez organ rentowy ani zgłoszone przez wnioskodawcę. Przedmiot sporu sądowego w tych sprawach wyznacza bowiem przedmiot rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonej decyzji organu rentowego (zob. wyrok SN z dnia 25 maja 1999 r., II UKN 622/98, OSN 2000, nr 15, poz. 591 oraz wyrok SN z dnia 23 listopada 1999 r., II UKN 204/99, OSN 2001, nr 5, poz. 169). Przed sądem wnioskodawca może wnosząc odwołanie od decyzji organu rentowego, żądać jedynie korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego zaskarżoną decyzją, natomiast nie może żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. W niniejszej sprawie B. B. dopiero w odwołaniu zawarł żądanie doliczenia mu do emerytury czasu 9 miesięcy do końca jego pracy, tj. do 30 września 1990 r., ponieważ zaliczono mu do stażu pełne lata do 31 grudnia 1989 r.

Niezależnie od powyższego, należy także mieć na względzie, co uszło uwagi Sądu pierwszej instancji, że sposób przeliczenia emerytury wnioskodawcy na mocy uprzednio obowiązujących przepisów ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent …( Dz.U. nr. 104, poz. 450 ), mający zastosowanie z uwagi na datę przyznania wnioskodawcy emerytury decyzją z dnia 28 listopada 1990 r., został dokonany prawidłowo w oparciu o przepisy art. 27 ust. 1 i 2 oraz art. 28 ust. 1 i 2 tej ustawy, na co wskazuje zarówno analiza akt emerytalnych wnioskodawcy, jak i pismo wyjaśniające organu rentowego z dnia 2 marca 2012 r. złożone w toku postępowania. Przy czym zwraca także uwagę fakt, iż decyzje te nie były przez B. B. zaskarżane. A zatem ustalona w taki sposób wysokość świadczenia, przy uwzględnieniu 44 lat zatrudnienia wnioskodawcy nie może być już przedmiotem rozważań co do jego prawidłowości na podstawie nie obowiązujących już przepisów.

Sposób ponownego ustalenia wysokości świadczenia przez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych i nieskładkowych określony został w obecnie obowiązującym stanie prawnym w art. 112 ust. 1 ust. 1 pkt. 1 i ust. 2 cytowanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który zarówno w toku postępowania pierwszoinstancyjnego, jak i w apelacji został w całości przytoczony, tak wiec nie zachodzi potrzeba jego powtarzania, a w wyroku z dnia 27 kwietnia 2005 r., II UK 27/05 Sąd Najwyższy szczegółowo określił na czym polega przeliczenie świadczenia na podstawie tego przepisu ( OSNP 2005/22/358 ). Doliczenie nieuwzględnionych okresów składkowych lub nieskładkowych polega na tym, że kwotę przysługującego świadczenia zwiększa się, doliczając do kwoty otrzymywanej emerytury stosowny procent podstawy wymiaru ustalonej w wyniku waloryzacji odpowiednio za każdy rok, okresów składkowych i nieskładkowych.

Stosownie natomiast do treści art. 114 ust. 1 tej ustawy prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

B. B. do wniosku z dnia 19 października 2011 r. o przeliczenie świadczeni a nie przedłożył żadnych nowych dowodów na potwierdzenie innych niż przedstawione dotychczas dokumenty zatrudnienia, które potwierdzałyby okresy składkowe lub nieskładkowe nie uwzględnione w wymiarze zrewaloryzowanego świadczenia i które miałby wpływ na późniejsze, ponowne ustalenie wysokości przysługującej mu emerytury w myśl obowiązujących przepisów..

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny nie podzielił stanowiska Sądu Okręgowego, bowiem wydając zaskarżony wyrok, Sąd ten nie dokonał wnikliwej analizy akt rentowych, jak też i nie dokonał prawidłowej subsumcji obowiązujących obecnie przepisów prawa, w myśl których brak jest podstaw do ponownego zaliczenia uwzględnionego już do stażu pracy B.okresu zatrudnienia od 1 stycznia 1990 r. do 30 września 1990 r. w (...)w P..

Wobec naprowadzonych rozważań uznać należy, iż zarzuty zawarte w apelacji zasługują na uwzględnienie, albowiem trafny jest zawarty w niej zarzut naruszenia zaskarżonym wyrokiem prawa materialnego..

Z powyższych względów Sad Apelacyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.