Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2022 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan-Karasińska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 maja 2022 r. w Warszawie

sprawy M. S., M. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o przeniesienie odpowiedzialności składek

na skutek odwołania M. S., M. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 29 grudnia 2016 r. znak (...) (...) (...) (...) (...)

1.  oddala odwołania;

2.  zasądza od odwołujących się M. S., M. L. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. kwoty po 3.600, 00 zł (trzy tysiące sześćset) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Skarżonymi decyzjami nr (...) z 29 grudnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. przeniósł na M. S. i M. L. odpowiedzialność za zobowiązania (...) Sp. z o.o. z siedzibą w M. przy ulicy (...), o numerze NIP- (...), zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...), za zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami za zwłokę w łącznej kwocie po 32 669,79 zł, w tym:

1)  na ubezpieczenia społeczne w kwocie łącznie 24 093,36 zł

-

z tytułu składek za okres: od grudnia 2010 r. do kwietnia 2011 r., w kwocie 14 880,36 zł,

-

z tytułu odsetek za zwłokę liczonych na dzień wydania decyzji, tj. 29 grudnia 2016 r. w kwocie 9 213,00 zł,

2)  na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie łącznie 6 634,98 zł

-

z tytułu składek za okres: od grudnia 2010 r. do kwietnia 2011 r., w kwocie 4 098,98 zł,

-

z tytułu odsetek za zwłokę liczonych na dzień wydania decyzji, tj. 29 grudnia 2016 r. w kwocie 2 536,00 zł,

3)  na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w kwocie łącznie 1 941,45 zł

-

z tytułu składek za okres: od grudnia 2010 r. do kwietnia 2011 r„ w kwocie 1 198,45 zł,

-

z tytułu odsetek za zwłokę liczonych na dzień wydania decyzji, tj. 29 grudnia 2016 r. w kwocie 743,00 zł.

Organ rentowy wskazał, że w toku postępowania wyjaśniającego ustalił, że Biuro (...) Sp. z o.o. z siedzibą w M. przy ulicy (...), prowadzone było zgodnie z dokumentami zgłoszeniowymi od 1 września 2008 r. do 19 kwietnia 2011 r. na podstawie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...). Od tego też dnia Spółka zatrudniała pracowników i z tego tytułu była zobowiązana do opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Ponieważ spółka nie wywiązała się z tego obowiązku w sposób prawidłowy, na jej koncie powstało zadłużenie, które na dzień wydania niniejszej decyzji wynosi łącznie 110 639,75 zł.

Faktem bezspornym jest bezskuteczność egzekucji należności z majątku spółki, bowiem w wyniku wielokrotnego skierowania egzekucji przez Dyrektora Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w S. do rachunku bankowego w Banku (...) S.A. nie udało się wyegzekwować należności z uwagi na zbieg egzekucji z Naczelnikiem Urzędu Skarbowego w M.. W związku z powyższym łączne prowadzenie egzekucji przejął Naczelnik Urzędu Skarbowego w M.. Następnie, z uwagi na fakt, iż spółka zmieniła adres siedziby na W. przy al. (...), Naczelnik Urzędu Skarbowego w M. przekazał tytuły egzekucyjne, zgodnie z właściwością miejscową, do realizacji Naczelnikowi Urzędu Skarbowego W.. W toku prowadzonego postępowania, organ egzekucyjny ustalił, że spółka nie prowadzi działalności w W. i nie posiada tam majątku. Ponadto z pisma (...) wynika, że adres siedziby spółki jest niekompletny z uwagi na brak wskazania numeru lokalu, gdyż budynek znajdujący się w W. przy al. (...) posiada 7 równorzędnych wejść do poszczególnych klatek w których mieści się 220 lokali mieszkalnych oraz kilkanaście firm. W związku z powyższym, brak numeru lokalu uniemożliwia skuteczne doręczenie korespondencji i tym samym dalsze prowadzenie postępowania. Warto zauważyć, że ww. adres został wskazany w Protokole Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników z 6 czerwca 2011 r. - uchwała nr 5 z 6 czerwca 2011 r. w spisanym 6 czerwca 2011 r. przez zastępcę notariusza – asesora notarialnego Panią M. G., akcie notarialnym Repertorium A nr (...). Dlatego też, z uwagi na nadal figurujący w KRS adres siedziby spółki w M. przy ulicy (...), Naczelnik Urzędu Skarbowego W. przekazał tytuły egzekucyjne zgodnie z właściwością miejscową. W efekcie Naczelnik Urzędu Skarbowego w M. zwrócił wierzycielowi tytuły egzekucyjne.

W celu poszukiwania majątku spółki, Zakład dokonał również ustaleń we własnym zakresie, bowiem w wyniku skierowanych zapytań do właściwych podmiotów uzyskano informacje, że spółka nie figuruje w elektronicznym rejestrze Ksiąg Wieczystych oraz nie posiada żadnych pojazdów. Wszystkie podjęte działania okazały się nieskuteczne, gdyż nie doprowadziły do wyegzekwowania należności. Nieskuteczność egzekucji potwierdza również wpis w dziale 4 Krajowego Rejestru Sądowego Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Mińsku Mazowieckim, który postanowieniem z 10 maja 2016 r. umorzył postępowanie egzekucyjne wobec spółki z uwagi na fakt, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych.

Na podstawie zapisów aktu założycielskiego (...) Sp. z o.o., organ rentowy ustalił, że od 3 stycznia 2008 r. M. S. pełnił funkcję prezesa zarządu, a M. L. – wiceprezesa zarządu. Natomiast na mocy aktu notarialnego z 6 czerwca 2011 r. ww. zostali odwołani z ww. funkcji, nadto umową z 6 czerwca 2011 r. (...) Sp. z o.o., sprzedała udziały w spółce. Od tego też dnia J. R. został powołany na stanowisko Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o., zobowiązując się do przejęcia wszystkich zobowiązań dotychczas obciążających spółkę oraz sprzedającego. Mimo to z aktualnego odpisu KRS wynikało, że odwołujący nadal figurują jako członkowie zarządu, a dokonane zmiany nie zostały w nim ujawnione. Z zapisów KRS wynika również, że wobec spółki nie było prowadzone postępowanie upadłościowe. Powyższe zostało potwierdzone pismem z 19 sierpnia 2016 r. przez Sąd Rejonowy w Siedlcach V Wydział Gospodarczy, który poinformował, że do tut. Wydziału nie wpłynął wniosek o ogłoszenie upadłości wobec (...) Sp. z o.o.

W toku postępowania wyjaśniającego M. S. zeznał, że (...) w całości była własnością (...) Sp. z o.o. i zaproponował, żeby Zakład przyłączył się do egzekucji z nieruchomości należącej do (...) Sp. z o.o. Biorąc pod uwagę powyższe, Inspektorat ZUS w M. przeanalizował zgromadzony w sprawie materiał oraz za pomocą dostępnych aplikacji ustalił, że wskazana przez odwołującego nieruchomość stanowi wyłączną własność (...) Sp. z o.o. Ponadto z zapisów KRS wynika, że (...) nie posiada żadnego majątku, czego potwierdzeniem jest fakt umorzenia postępowania egzekucyjnego przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Mińsku Mazowieckim. M. S. w dalszym toku postępowania wyjaśniającego nie wykazał, że ww. nieruchomość stanowi majątek (...) Sp. z o.o.

Organ rentowy stwierdził, że zaistniały przesłanki uzasadniające przeniesienie na M. S. i M. L. odpowiedzialności za zobowiązania (...) Sp. z o.o., ponieważ:

-

egzekucja wobec ww. spółki okazała się bezskuteczna,

-

odwołujący pełnili funkcje członków zarządu w okresie, kiedy powstało wymienione w sentencji zadłużenie i pomimo że nowy prezes zarządu – J. R. zobowiązał się do przejęcia wszystkich zobowiązań dotychczas obciążających spółkę, to nie zmienia to faktu, iż ponoszą odpowiedzialność za zadłużenie spółki, gdyż zgodnie z art. 116 § 2 ordynacji podatkowej, odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu;

-

odwołujący nie złożyli wniosku o ogłoszenie upadłości, pomimo tego, że spółka zaprzestała spłaty swoich zobowiązań od 03/2010 r.;

-

M. S. nie udowodnił, że wskazane przez niego mienie, z którego możliwe byłoby zaspokojenie zobowiązań w znacznej części, stanowi majątek spółki.

Dodatkowo Inspektorat ZUS w M. zastrzegł, że wydanie skarżonych decyzji, nie zwalnia (...) Sp. z o.o. z odpowiedzialności za wymienione w sentencji decyzji zobowiązania. Spółka ta wraz z członkami zarządu odpowiada za wskazane zobowiązania. Odpowiedzialność ta ma charakter solidarny, co oznacza, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych może egzekwować należności zarówno od odwołujących, jak i od Spółki, a spłata określonych zobowiązań przez któregokolwiek z dłużników solidarnych, zwalnia z ich zapłaty pozostałych ( decyzje nr (...) z 29 grudnia 2016 r. – nienumerowane karty akt ZUS).

M. L. 14 lutego 2017 r. wniosła odwołanie od decyzji nr (...) Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z 29 grudnia 2016 r. w sprawie przeniesienia odpowiedzialności za zobowiązania (...) Sp. z o.o. z siedzibą w M. (dalej jako (...)) za zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami za zwłokę. Odwołująca zarzuciła decyzji:

1)  obrazę treści art. 21 § 1 k.p.a. w zw. z art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a. i art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, polegającą na rażącym naruszeniu przepisów o właściwości miejscowej organu uprawnionego do wydania decyzji, w sytuacji gdy na podstawie art. 21 § 1 pkt 3 k.p.a. organem właściwym miejscowo jest organ rentowy miejsca zamieszkania skarżącej;

2)  dowolne uznanie, że zaistniały przesłanki do przeniesienia na odwołującą odpowiedzialności za wskazane w decyzji zobowiązania wyłącznie w oparciu o fakty istnienia zaległości w opłacaniu składek w okresie objętym decyzją oraz bezskuteczności egzekucji wobec spółki, w sytuacji gdy obowiązkiem organu rentowego było a) zbadanie sytuacji finansowej spółki za okres objęty zaskarżoną decyzją, a które to ustalenia pozwoliłyby na ocenę, czy sytuacja finansowa spółki na datę odwołania M. L. z funkcji członka zarządu spółki uzasadniała konieczność złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, a zatem czy istniały przesłanki określone dyspozycją art. 116 § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej; b) ustalenie, z pominięciem przeprowadzenia zgłoszonego dowodu z zeznań świadka J. R. oraz z pominięciem badania sytuacji finansowej nabywcy spółki, tj. (...) S.A., czy spółka posiadała mienie, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości w znacznej części, a które nie było przedmiotem postępowania egzekucyjnego;

3)  dowolne uznanie, że brak zgłoszenia przez odwołującą upadłości spółki, o ile dokonanie tej czynności uzasadnione byłoby sytuacją finansową spółki w okresie objętym decyzją, nastąpił w warunkach uzasadniających możność przypisania skarżącej winy w niedokonaniu tej czynności, w sytuacji gdy w świetle zgromadzonego materiału dowodowego zostało wykazane, że nabywca (...) Sp. z o.o. z siedzibą w (...) S.A. posiadając wiedzę o istniejących zaległościach już na etapie negocjacji w sprawie nabycia zapewniał o niezwłocznym ich uregulowaniu, co uzasadnia brak winy odwołującej w niezgłoszeniu upadłości, o ile zgłoszenie upadłości miałoby uzasadnienie finansowe w stanie (...) Sp. z o.o.

Odwołująca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa procesowego, skutkującym nieważnością i o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu właściwemu miejscowo dla skarżącej, zgodnie z miejscem zamieszkania, ewentualnie o zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez orzeczenie, że M. L. nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania (...) Sp. z o.o. z siedzibą w M. za zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami za zwłokę, a ponadto o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów postępowania wg norm przepisanych.

Skarżąca uzasadniła swoje odwołanie wskazując w pierwszej kolejności, że skarżona decyzja została wydana przez organ niewłaściwy miejscowo, ponieważ zastosowanie ma do niej art. 21 § 1 pkt 3 k.p.a. i orzekać powinien oddział ZUS właściwy wg miejsca zamieszkania odwołującej, ponieważ sprawa nie dotyczy zakładu pracy. W dalszej kolejności, ubezpieczona podniosła, że Zakład nie zbadał w toku postępowania wyjaśniającego, czy istnieją przesłanki do przeniesienia odpowiedzialności za zadłużenie składkowe (...) na członków zarządu, podczas gdy nie przesądzają tego fakty istnienia zadłużenia i bezskutecznie prowadzonej egzekucji. M. L. wskazała, że organ rentowy powinien był na podstawie dokumentacji spółki, którą w momencie sprzedaży otrzymał następca prawny – spółka (...) S.A., ustalić kondycję finansową (...) i zasadność złożenia w okresie objętym decyzją wniosku o ogłoszenie upadłości. Odwołująca podniosła, że nabywca (...) znał sytuację finansową spółki i zobowiązał się do niezwłocznego uiszczenia istniejących zobowiązań. Ubezpieczona wskazała, że nawet w sytuacji, gdyby złożenie wniosku o upadłość było zasadne, jego niezłożenia nie można byłoby uznać za zawinione przez nią, skoro nabywca spółki deklarował dalsze jej prowadzenie i pokrycie istniejących zobowiązań ( odwołanie k. 2-5 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z 1 marca 2017 r. organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od ubezpieczonej na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. ZUS uzasadnił swoje stanowisko, wskazując, że żądanie dotyczące uchylenia decyzji ze względu na nieważność nie może być uwzględnione, gdyż decyzja zawiera wszystkie elementy decyzji administracyjnej i brak jest podstaw do stwierdzenia jej nieważności. Odnośnie do zarzutu nieskierowania decyzji również do następcy prawnego przedsiębiorstwa – spółki (...) S.A. ZUS wskazał, że spółka ta nie jest następcą prawnym (...), lecz nabywcą przedsiębiorstwa – odpowiednio do art. 55 ¹ k.c. Egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczna, nie ustalono majątku, z którego organ rentowy mógłby dochodzić zaległości z tytułu nieopłaconych składek. Zdaniem ZUS, odwołująca nie udowodniła braku swojej odpowiedzialności za zobowiązania spółki, co czyni skarżoną decyzję prawidłową ( odpowiedź na odwołanie k. 8-19 a.s.).

W dniu 3 lutego 2017 r. M. S. wniósł do Sądu Okręgowego w Siedlcach odwołanie od decyzji nr (...) Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., dotyczącej przeniesienia odpowiedzialności za zobowiązania (...) za zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami za zwłokę. Ubezpieczony zarzucił skarżonej decyzji naruszenie:

1)  art. 112 § 1 ordynacji podatkowej w zw. z art. 31 i 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez uznanie, że M. S. odpowiada za zobowiązania co do składek, pomimo że przedsiębiorstwo zostało zbyte i odpowiedzialność ponosi nabywca przedsiębiorstwa (...); całe postępowanie zostało przeprowadzone wadliwie, ponieważ organ ma obowiązek wezwać do postępowania wszystkie osoby, które mogą ponosić z mocy prawa odpowiedzialność za zobowiązania wobec ZUS i powinien zapewnić udział J. R. w sprawie, co sprawia, że skarżona decyzja jest dotknięta rażącą wadą;

2)  art. 116 § 1 ordynacji podatkowej w zw. z art. 31 i 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez wydanie decyzji ustalającej odpowiedzialność skarżącego, mimo iż wskazał w toku postępowania mienie, z którego egzekucja umożliwiałaby zaspokojenie wierzyciela, tj. nieruchomość oraz wydanie decyzji pomimo odwołania M. S. z funkcji prezesa zarządu, a nowy właściciel J. R. przejął wszystkie zobowiązania, a nadto zaniechanie prowadzenia postępowania w stosunku do J. R..

Odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez orzeczenie, że skarżący nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania (...) Sp. z o.o. oraz o zasądzenie od organu rentowego kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołania M. S. podniósł, że spółka (...) została przejęta przez J. R., który został jej prezesem, a także przejął wprost wszystkie zobowiązania spółki – co wynikało wprost z treści umowy. Tymczasem organ rentowy nie wezwał J. R. do udziału w postępowaniu o przeniesienie odpowiedzialności z tytułu zadłużenia (...), nie zbadał kwestii jego odpowiedzialności za zobowiązania spółki, ani tym bardziej nie wymienił go w decyzji, co sprawia, że decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa ( odwołanie k. 1-2 akt o sygn. VII U 1461/18).

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od skarżącego na rzecz ZUS kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu stanowiska, Zakład wskazał, że egzekucja administracyjna, prowadzona w stosunku do (...) Sp. z o.o., prowadzona początkowo przez Dyrektora Oddziału ZUS, a następnie na skutek zbiegu egzekucji – przez Naczelnika Urzędu Skarbowego W. – (...) zakończyła się zwróceniem tytułów wykonawczych. Organowi rentowemu nie udało się ustalić majątku spółki, z którego możliwe byłoby dochodzenie roszczeń. W KRS spółki widnieje ponadto informacja o tym, że Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Mińsku Mazowieckim postanowieniem z 10 maja 2016 r. umorzył prowadzone wobec spółki postępowanie egzekucyjne z uwagi na fakt, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych – okoliczności te świadczą bezsprzecznie, że egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna. Jednocześnie ustalono, że w imieniu spółki nie został złożony wniosek o ogłoszenie upadłości, mimo iż (...) zaprzestała regulowania swoich zobowiązań w marcu 2010 r. ZUS wskazał, że wprawdzie w toku postępowania wyjaśniającego M. S. wskazał nieruchomość, z której można byłoby dochodzić egzekucji, jednak po weryfikacji okazało się, że właścicielem nieruchomości jest inny podmiot, tj. (...) Sp. z o.o. W związku z powyższym, na podstawie art. 116 § 1 ordynacji podatkowej organ rentowy ustalił, że odpowiedzialność za zobowiązania z tytułu składek ponoszą solidarnie spółka (...) oraz członkowie zarządu – M. S. i M. L.. W odniesieniu do ponoszonej przez odwołującego okoliczności, że za zobowiązania (...) powinien odpowiadać J. R., Zakład wskazał, że stosownie do art. 112 § 1 ordynacji podatkowej za zobowiązania spółki jako nabywca powinna odpowiadać (...) S.A., a nie J. R., który był prezesem jej zarządu. Ponadto, organ rentowy powołał się na stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego II UZ 62/13, zgodnie z którym, ze względu na odmienne podstawy prawne odpowiedzialności za zobowiązania spółki członków jej zarządu oraz nabywcy przedsiębiorstwa, każdy z tych podmiotów odpowiada za zobowiązania składkowe spółki odrębnie, a solidarnie jedynie ze spółką. ZUS nadmienił ponadto, że z posiadanych informacji wynika, że J. R. zajmował się „skupowaniem zadłużonych firm” na ogromną skalę, ma zarejestrowanych na siebie kilkadziesiąt spółek, nie posiada stałego miejsca zamieszkania i jest poszukiwany listem gończym do odbycia kary pozbawienia wolności ( odpowiedź na odwołanie k. 3-9 akt o sygn. VII U 1461/18).

Postanowieniem z 15 listopada 2018 r. Sąd Okręgowy w Siedlcach uznał się niewłaściwym miejscowo i przekazał sprawę w trybie art. 461 § 3 k.p.c. Sądowi Okręgowemu Warszawa – Praga w Warszawie. Zarządzeniem z 17 grudnia 2018 r. postępowanie zostało połączone do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą z odwołania M. L. o sygn. akt VII U 321/17 ( postanowienie z 15.11.2018 r. k. 47, zarządzenie z 17.12.2018 r. k. 51 – akt o sygn. VII U 1461/18).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. ( (...)) została zarejestrowana w KRS 4 kwietnia 2008 r. W momencie założenia jedynym wspólnikiem spółki była (...) Sp. z o.o., posiadająca 100 udziałów o łącznej wartości 50 000 zł. Do zarządu spółki powołano M. S. – na funkcję prezesa zarządu i M. L. – na funkcję wiceprezesa zarządu ( wydruk z KRS k. 427-434 a.s.).

(...) Sp. z o.o. jest spółką, w której wspólnikami są odwołujący, mający po 50 udziałów o łącznej wartości 25 000 zł. Zarząd spółki składa się z prezesa – M. L. i wiceprezesa – M. S. ( wydruk z KRS k. 321-324 a.s.).

Od momentu rejestracji w KRS spółka zatrudniała pracowników i z tego tytułu była zobowiązana do opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Ponieważ spółka nie wywiązała się z tego obowiązku w sposób prawidłowy, na jej koncie powstało zadłużenie, które na 29 grudnia 2016 r. wynosiło łącznie 110 639,75 zł, w tym:

1)  na ubezpieczenia społeczne w kwocie łącznie 82 029,86 zł :

-

z tytułu składek za okres: od marca 2010 r. do kwietnia 2011 r., w kwocie 49 247,66 zł,

-

z tytułu odsetek za zwłokę liczonych na dzień wydania decyzji, tj. 29 grudnia 2016 r. w kwocie 32 659,00 zł,

-

z tytułu kosztów upomnień w kwocie 123,20 zł,

2)  na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie łącznie 21 978,51 zł :

-

z tytułu składek za okres: różnica składki za marzec 2010 r. oraz od kwietnia 2010 r. do kwietnia 2011 r., w kwocie 13 149,31 zł,

-

z tytułu odsetek za zwłokę liczonych na dzień wydania decyzji, tj. 29 grudnia 2016 r. w kwocie 8 706,00 zł,

-

z tytułu kosztów upomnień w kwocie - 123,20 zł.,

3)  na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w kwocie łącznie 6 631,38 zł:

-

z tytułu składek za okres: różnica składki za marzec 2010 r. oraz od kwietnia 2010 r. do kwietnia 2011 r., w kwocie 3 914,18 zł,

-

z tytułu odsetek za zwłokę liczonych na dzień wydania decyzji, tj. 29 grudnia 2016 r. w kwocie 2 594,00 zł,

-

z tytułu kosztów upomnień w kwocie 123,20 zł ( bezsporne).

W 2010 r. (...) zaczęła borykać się z problemami finansowymi. Zarząd spółki rozważał ogłoszenie upadłości, jednak ze względu na chęć dalszego posługiwania się referencjami, odwołujący nie zdecydowali się na ten krok, lecz postanowili sprzedać udziały w spółce. W dniu 6 czerwca 2011 r. (...) Sp. z o.o. dokonała sprzedaży udziałów na rzecz (...) S.A. Kupujący oświadczył w umowie, że po zapoznaniu się z dokumentami i z sytuacją finansową spółki przejmuje wszystkie zobowiązania dotychczas obciążające spółkę i sprzedającego i zobowiązuje się podjąć działania zmierzające do przywrócenia płynności finansowej spółki i spłaty wierzycieli. J. R. – prezes spółki (...) S.A. pokwitował odebranie od dotychczasowego zarządu (...) pełnej dokumentacji księgowej i osobowej spółki ( umowa z 6.06.2011 r., pokwitowanie odbioru dokumentów, oświadczenie o przejęciu zobowiązań – nienumerowane akta ZUS, zeznania M. S. k. 518 a.s., zeznania M. L. k. 552-553 a.s.). Również 6 czerwca 2011 r. odbyło się nadzwyczajne zgromadzenie wspólników spółki (...), podczas którego podjęto uchwały nr 3 i 4, w których odwołano ze składu zarządu spółki M. L. i M. S. oraz powołano na prezesa zarządu J. R. ( protokół nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników – nienumerowane karty akt ZUS).

Powyższe zmiany nie zostały nigdy ujawnione w Krajowym Rejestrze Sądowym. Zarząd (...) nie ogłosił upadłości spółki – ani w okresie, gdy funkcje w zarządzie pełnili odwołujący się, ani gdy funkcję prezesa zarządu przejął J. R. ( bezsporne).

(...) została wykreślona z KRS wpisem z 9 czerwca 2017 r., który uprawomocnił się 10 października 2017 r. ( wydruk z KRS k. 427-434 a.s.).

J. R. w 2011 r. był prezesem zarządu (...) S.A., miał prawo samodzielnego reprezentowania spółki. Mężczyzna w 2009 r. odebrał dokumentację spółki od dotychczasowego zarządu i w późniejszym czasie nie kontaktował się ze swoimi poprzednikami ( wydruk z KRS k. 136-145 a.s., zeznania świadka P. K. k. 524-525 a.s.).

(...) S.A. nie ma zarządu, a J. R. jest poszukiwany listem gończym. Spółkę reprezentuje kurator Z. B., który nie otrzymał dokumentów spółki, w tym również dokumentów kadrowych i księgowych (...) Sp. z o.o. – przekazanych przez odwołujących J. R. ( wydruk z KRS k. 136-145 a.s., zeznania świadka Z. B. k. 157-158 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na podstawie tytułów wykonawczych z 30 lipca, 8 września, 19 listopada, 27 grudnia 2010 r., 24 stycznia, 25 lutego, 8 kwietnia i 11 lipca 2011 r. prowadził egzekucję z rachunku bankowego (...), a następnie przekazał tytułu wykonawcze Naczelnikowi Urzędu Skarbowego W., z uwagi na zbieg egzekucji. Tytuły wykonawcze zostały jednakże zwrócone wierzycielowi z uwagi na bezskuteczność egzekucji. Organ rentowy ustalił, że spółka nie figuruje w elektronicznym rejestrze ksiąg wieczystych ani w nie posiada pojazdów ( bezsporne).

Pismami z 2 listopada 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. zawiadomił M. L. i M. S. o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie przeniesienia odpowiedzialności ubezpieczonych jako członków zarządu (...) Sp. z o.o. za zobowiązania spółki obejmujące należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W toku postępowania wyjaśniającego M. L. podniosła, że organ rentowy powinien zbadać, czy w czasie, gdy pełniła funkcję wiceprezesa zarządu (...), zachodziły przesłanki do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, a także sprecyzować, czy zaległość z tytułu nieopłaconych składek powstała w czasie pełnienia przez nią ww. funkcji, czy też w okresie, gdy jedynym członkiem zarządu był J. R.. M. S. w swoich zeznaniach wskazał zaś, że ZUS może dochodzić swoich należności z nieruchomości w M. przy ul. (...), należącej do (...), która spółka była właścicielem (...). W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wydał skarżone decyzje nr (...) z 29 grudnia 2016 r. ( wyjaśnienia M. L. , zeznania M. S. – nienumerowane akta ZUS).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zebranego w toku postępowania materiału dowodowego obejmującego dowody z dokumentów załączonych
do akt sprawy i akt rentowych, a także z zeznań świadków P. K. i Z. B. oraz odwołujących się. Tak zebrane dowody, w zakresie, w jakim wynikały z niego przedstawione wyżej okoliczności stanu faktycznego, Sąd uznał w całości za wiarygodny.

Dowody z dokumentów – wymienione powyżej co do kart akt – Sąd uznał w całości
za wiarygodne. Treść poszczególnych dokumentów nie była kwestionowana przez strony postępowania i była przekonująca dla Sądu.

Sąd pominął na podstawie art. 235 ^{( 2)} § 1 pkt 3 i 5 k.p.c. dowody z zeznań świadków B. K., T. K., R. P., A. S. i J. B., jako zmierzające do przedłużenia postępowania i nieprzydatne do wykazania faktu, na który zostały powołane, tj. gdzie znajduje się dokumentacja spółki (...) S.A. oraz (...) Sp. z o.o., która to spółka została nabyta przez (...) S.A., czy dysponują dokumentacją i są w stanie przedłożyć ją w sądzie, a nadto czy dysponują aktualnym adresem poprzedniego prezesa spółki J. R.. Należy wskazać, że B. i T. K. oraz A. S. i J. B., pełnili funkcje w organach (...) S.A. do czasu, gdy funkcję tę objął J. R., a jak wynika z zeznań świadka P. K. – J. R. przekazano kompletną dokumentację spółki i w późniejszym okresie nie było z nim kontaktu. Wobec faktu, że w toku postępowania nie zdołano doręczyć ww. świadkom wezwań na rozprawę ani druków zeznań na piśmie, dalsze próby przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków zmierzałoby wyłącznie do przedłużenia postępowania.

W ocenie Sądu również przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka J. R. prowadziłoby wyłącznie do przedłużenia postępowania. Jak bowiem wynikało z zeznań świadka Z. B., J. R. zajmował się skupowaniem przedsiębiorstw, na użytek zawieranych umów przedstawiał nieistniejące adresy lub adresy skrytek pocztowych, na podstawie których nie jest możliwe ustalenie jego miejsca pobytu – jest poszukiwany listem gończym. Z tego względu Sąd pominął dowód na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 k.p.c.

Postanowieniem z 10 maja 2021 r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości i wyceny przedsiębiorstw celem ustalenia, czy sytuacja finansowa (...) Sp. z o.o. uzasadniała zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, a jeśli tak, to kiedy wniosek ten powinien być zgłoszony „we właściwym czasie” w rozumieniu art. 116 ustawy ordynacja podatkowa. Dowód ten finalnie nie został przeprowadzony, ponieważ pomimo zobowiązania Sądu, odwołujący się nie dostarczyli we wskazanym terminie dokumentacji finansowej (...), na podstawie której biegły sądowy mógłby wydać opinię w przedmiotowej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania M. L. i M. S. nie zasługiwały na uwzględnienie.

Przy rozpatrywaniu zasad przenoszenia na osoby trzecie odpowiedzialności z tytułu zaległych składek w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na art. 31 ustawy
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. 2022 r. poz. 1009 t.j., dalej u.s.u.s. lub ustawa systemowa), zgodnie z którego treścią do należności z tytułu składek na Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego, Fundusz pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa, między innymi przepisy art. 107 § 1, art. 108 § 1 i 6 oraz art. 116 tejże ustawy. Z kolei stosownie do art. 32 u.s.u.s. do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz
na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

I tak, zgodnie z treścią art. 107 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja Podatkowa ( Dz. U. 2021 r. poz. 1540 t.j.) w przypadkach i w zakresie przewidzianym
w rozdziale o odpowiedzialności podatkowej osób trzecich, za zaległości podatkowe podatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem również osoby trzecie. Przy czym, jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej, osoby trzecie odpowiadają również za odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych oraz koszty postępowania egzekucyjnego. Natomiast zgodnie z art. 116 § 1 pkt 1 i 2 o.p. za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1)  nie wykazał, że:

a)  we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2020 r. poz. 814)
albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ww. ustawie, albo

b)  niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu.

Zgodnie z ugruntowaną wykładnią przepisów powyższych przepisów dla orzeczenia
o odpowiedzialności członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za zaległości podatkowe tej spółki konieczne jest wykazanie istnienia przesłanek pozytywnych, natomiast wykazanie istnienia którejkolwiek z przesłanek negatywnych wyklucza możliwość orzeczenia o tej odpowiedzialności. Przesłanki pozytywne to, po pierwsze, pełnienie funkcji przez członka zarządu w okresie, kiedy powstało zobowiązanie podatkowe spółki oraz, po drugie, całkowita lub częściowa bezskuteczność egzekucji zaległości podatkowej z majątku spółki (art. 116 § 1 o.p.). Przesłanki negatywne to, po pierwsze, wykazanie, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe), albo, po drugie, wykazanie, że niezgłoszenie wniosku
o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez winy członka zarządu, albo też, po trzecie, wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości spółki w znacznej części.

W rozpoznawanej sprawie Sąd - na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu - nie miał wątpliwości, że zadłużenie spółki z tytułu składek powstało w okresie, gdy M. L. i M. S. pełnili funkcje członków zarządu spółki (tj. do 6 lipca 2011 r.), a nadto, że egzekucja zaległości składowych na rzecz ZUS z majątku spółki okazała się bezskuteczna. Odwołujący się faktu tego nie kwestionowali. Nie kwestionowali zatem ani istnienia długu wobec ZUS i Urzędu Skarbowego, ani niezłożenia wniosku o upadłość spółki i świadomości tej decyzji. Oznacza to, że odwołujący jako członkowie zarządu mieli świadomość, że zarówno należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, jak i z tytułu podatku nie są płacone lub są płacone po terminie, mimo to, aby zachować referencje nie zdecydowali się złożyć wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Ubezpieczeni w przedmiotowej sprawie twierdzili natomiast, że zwolnili się z odpowiedzialności za zaległości składkowe, z uwagi na sprzedaż udziałów spółki spółce (...) S.A., której prezes zarządu - J. R. - przyjął na siebie odpowiedzialność za wszystkie zobowiązania spółki.

Jak wskazano wyżej, przepisy Ordynacji podatkowej, które poprzez odesłanie zawarte w art. 31 i 32 ustawy systemowej stosuje się również do zaległości składowych, przewidują ściśle określone przesłanki, których wykazanie powoduje zwolnienie członka zarządu spółki z odpowiedzialności za zaległości składkowe spółki. Należą do nich:

-

wykazanie, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

-

wykazanie, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez winy członka zarządu,

-

wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości spółki w znacznej części.

Wykazanie ww. przesłanek zwalniających członka zarządu lub byłego członka zarządu do odpowiedzialności za zaległości składkowe spółki obarcza te podmioty (tj. członka lub byłego członka zarządu), a nie organ ubezpieczeń społecznych ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z 14 maja 2008 r., II UK 283/07). Podstawową zasadą jest bowiem odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki powstałe w okresie pełnienia funkcji w zarządzie. Wyłączenie tej odpowiedzialności występuje natomiast w ściśle określonych przypadkach - wprost określonych przepisami.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawcy nie wykazali, aby wystąpiła którakolwiek ze wskazanych wyżej przesłanek wyłączających ich odpowiedzialność. Wprawdzie M. S. w toku postępowania wyjaśniającego wskazywał mienie, które w jego ocenie mogło posłużyć organowi rentowemu do zaspokojenia wierzytelności, tj. nieruchomość przy ul. (...) w M., jednakże nie można zgodzić się, aby w przedmiotowym postępowaniu ZUS mógł skutecznie zaspokoić wierzytelność ze wskazanego majątku. Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie sądów administracyjnych, mienie spółki wykazywane przez członka zarządu zwalnia go od odpowiedzialności tylko wtedy, gdy jest to mienie konkretne, rzeczywiście istniejące, nadające się do efektywnej egzekucji. Mienie to musi charakteryzować się odpowiednimi właściwościami, aby egzekucja z niego była realna do przeprowadzenia i skutkująca zaspokojeniem wierzyciela ( np. wyroki NSA: z 17 grudnia 2020 r., sygn. akt II FSK 2260/18, z 18 czerwca 2019 r., sygn. akt II FSK 2057/17). Tylko realnie istniejące mienie, dokładnie zidentyfikowane i istniejące w momencie, w którym toczy się postępowanie dotyczące przeniesienia odpowiedzialności, wypełnia przesłankę zwalniającą członka zarządu od odpowiedzialności z art. 116 § 1 pkt 2 o.p. ( wyrok NSA z 1 marca 2018 r., sygn. akt II FSK 438/16). Chodzi zatem m.in. o mienie, co do którego nie ma wątpliwości, że spółka jest jego właścicielem, bo tylko wówczas możliwa jest skuteczna egzekucja. Podsumowując, wskazanie mienia Spółki, o którym mowa w art. 116 § 1 pkt 2 o.p. powinno nastąpić poprzez wskazanie konkretnego składnika majątkowego, miejsca, w którym się znajduje, oraz tytułu własności przysługującego spółce. Przesłanka ta nie została spełniona przez wskazane przez M. S. mienie, bowiem nieruchomość przy ul. (...) w M. nie należy do (...) Sp. z o.o., lecz do (...) Sp. z o.o., która jako były wspólnik nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania (...).

Sporne w przedmiotowym postępowaniu było również to, czy organ rentowy postąpił prawidłowo, nie kierując decyzji o odpowiedzialności za zobowiązania spółki do J. R. i spółki (...) S.A. wobec sprzedaży przez jedynego wspólnika (...) Sp. z o.o. w dniu 6 lipca 2011 r. całości udziałów w spółce spółce (...) S.A., reprezentowanej przez J. R., który w umowie sprzedaży zobowiązał się do pokrycia wszelkich zobowiązań (...). Zarzutów odwołujących się nie sposób jednak uznać za trafione. Okoliczności takiej jako przesłanki wyłączenia odpowiedzialności członka zarządu nie wymienia art. 116 § 1 o.p.

Odpowiedzialność za długi składkowe spółki ponoszą członkowie zarządu, a nie wspólnicy (udziałowcy) spółki. Dlatego zbycie udziałów przez wspólników (udziałowców) spółki nie ma znaczenia dla odpowiedzialności członków zarządu tej spółki. Zgodnie z art. 55 ¹ k.c. przedsiębiorstwem jest zorganizowany zespół składników majątkowych i niemajątkowych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. W przedmiotowej sprawie nie doszło jednak do zbycia przedsiębiorstwa (art. 55 ⁴ k.c.). Sprzedaż udziałów spółki jest odrębną czynnością od sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Udziały w spółce sprzedaje bowiem wspólnik, a przedsiębiorstwo - spółka, gdyż przedsiębiorstwo stanowi część jej majątku własnego, który jest prawnie odrębny od udziałów posiadanych przez poszczególnych wspólników. Zbycie udziałów w spółce powoduje zatem przejęcie własności tylko udziałów, a nie składników tworzących przedsiębiorstwo, które nadal są własnością spółki. Nawet nabycie 100% udziałów nie zmienia sytuacji przedsiębiorstwa, gdyż jego właścicielem jest nadal spółka. W praktyce natomiast właściciel udziałów będzie miał całkowity wpływ na działalność przedsiębiorstwa. Podkreślić więc należy jeszcze raz, że zbycie udziałów nie wpływa na odpowiedzialność członków zarządu, jeśli już wtedy występowały przesłanki do ogłoszenia upadłości. Ewentualne uregulowanie w umowie o sprzedaży udziałów zasad odpowiedzialności za zobowiązania spółki może mieć znaczenie co najwyżej dla wzajemnych rozliczeń stron umowy - stanowić podstawę ewentualnych roszczeń regresowych wobec nabywcy udziałów. W sytuacji bowiem podpisania przez dłużnika z osobą trzecią umowy o przejęcie długu (art. 519 § 2 pkt 2 k.c.), skuteczność takiej umowy jest zależna od zgody wierzyciela - w niniejszej sprawie byłby to Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Tymczasem, w rozpoznawanej sprawie organ rentowy nie był zawiadomiony o zawarciu 6 czerwca 2011 r. umowy sprzedaży udziałów spółki zawierającej postanowienia o przejęciu długów spółki, nie mówiąc już o wyrażeniu zgody na przejęcie tych długów przez osobę trzecią. Zgoda taka powinna być przez wierzyciela wyrażona na piśmie pod rygorem nieważności (art. 522 k.c.). A zatem, wspomniane wyżej postanowienia umowne nie mogły zwolnić członków zarządu /byłych członków zarządu z odpowiedzialności za długi publicznoprawne (...) Sp. z o.o., w szczególności że w przepisach regulujących tę odpowiedzialność brak jest unormowań, które by na zwolnienie z takich przyczyn pozwalały.

Zauważyć należy, że wykazanie przesłanek egzoneracyjnych obciąża członków zarządu, na których przenoszona jest odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Zgodnie bowiem z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne, zaś w aspekcie procesowym, w myśl art. 232 k.p.c. strony są dysponentami toczącego się postępowania i one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Odrębny charakter postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie wyłącza więc zasady kontradyktoryjności w tych sprawach, w tym ciężaru dowodzenia twierdzeń przez strony. Przeniesienie tej reguły na grunt niniejszej sprawy skutkuje przyjęciem, że jeśli strona odwołująca się od decyzji organu rentowego, w której organ na podstawie przeprowadzonego postępowania kontrolnego dokonał ustaleń dla niej niekorzystnych, zaprzecza twierdzeniom wyrażonym przez ten organ w skarżonej decyzji, to powinna w postępowaniu przed sądem odwoławczym nie tylko podważyć trafność poczynionych w ten sposób ustaleń, lecz także wskazać okoliczności i fakty znajdujące oparcie w materiale dowodowym. Tym samym należało ocenić, że ciężar wykazania, że w dacie odwołania M. L. i M. S. z funkcji w zarządzie spółki nie istniały podstawy do ogłoszenia upadłości spółki, obciążał odwołujących się. Sąd w toku postępowania dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości i wyceny przedsiębiorstw celem ustalenia, czy sytuacja finansowa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w M. uzasadniała zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, a jeśli tak, to kiedy ten wniosek powinien być zgłoszony „we właściwym czasie” w rozumieniu art. 116 o.p. Wydanie przedmiotowej opinii okazało się jednak niemożliwe wobec faktu, że odwołujący nie wykonali zobowiązania Sądu do złożenia całej dokumentacji finansowej zarządzanej przez nich spółki. Takie działanie odwołujących się Sąd ocenił, stosownie do art. 233 § 2 k.p.c. Przepis ten nakazuje sądowi ocenić znaczenie odmowy przedstawienia przez stronę dowodu lub przeszkód stawianych przez stronę w przeprowadzeniu dowodu wbrew postanowieniu sądu według tych samych zasad, zgodnie z którymi sąd dokonuje oceny dowodów. Odmowę przedstawienia przez stronę dowodu lub stawiane przez nią przeszkody w jego przeprowadzeniu sąd ocenia według swojego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Unormowanie to rozszerza granice swobodnej oceny, o której stanowi art. 233 § 1 k.p.c. i jest wyrazem tego, że ustalenia faktyczne sądu mogą być konsekwencją nie tylko przeprowadzonych dowodów, lecz mogą także wynikać z innych źródeł, w tym zachowań stron w toku postępowania, które w świetle zasad doświadczenia życiowego i logiki pozwalają na weryfikację prawdziwości twierdzeń faktycznych. Wpływ tych zachowań na ustalenia faktyczne sąd powinien badać według tych samych reguł, które znajdują zastosowanie przy ocenie wiarygodności i mocy dowodów. Rozważany przepis jest tym samym bezpośrednio, na równi z art. 233 § 1 k.p.c., którego stanowi rozwinięcie, związany z podstawą faktyczną orzekania. Przepis art. 233 § 2 k.p.c. nakazuje dokonywanie oceny określonych w nim zachowań według kryteriów przewidzianych w art. 233 § 1 k.p.c., odsyłając do tego ostatniego przepisu. Sąd ocenił zatem działanie odwołujących się polegające na nieprzedłożeniu dokumentów finansowych spółki jako uniemożliwiające ustalenie zaistnienia przesłanek egzoneracyjnych. W ocenie Sądu, M. L. i M. S., podejmując decyzję o sprzedaży udziałów (...) w (...) ze względu na zadłużenie spółki, mogli i powinni byli przewidywać, że mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności za zobowiązania spółki, które zresztą były przyczyną decyzji o sprzedaży udziałów. Z tego względu decyzję o przekazaniu pełnej dokumentacji finansowej spółki prezesowi zarządu (...) S.A. J. R. i odmowę/brak możliwości przedstawienia tej dokumentacji w toku niniejszego procesu, Sąd ocenił jako uniemożliwiające stwierdzenie, że została spełniona przesłanka zwalniająca odwołujących się z odpowiedzialności za zobowiązania składkowe wobec ZUS w świetle art. 116 § 1 o.p.

W świetle powyższych okoliczności, Sąd nie miał wątpliwości, że w rozpoznawanej sprawie są podstawy do obciążenia ubezpieczonych odpowiedzialnością za zaległości składkowe (...) Sp. z o.o. w M., co skutkowało oddaleniem odwołań na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł w pkt 2 sentencji wyroku na podstawie
art. 98 § 1 i 2 k.p.c., zasądzając od odwołujących się – jako strony przegrywającej postępowanie – na rzecz (...) Oddział w S. kwotę po 3600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego strony przeciwnej, których wysokość Sąd ustalił w oparciu o wysokość przedmiotu sporu stanowiącą łączną kwotę zadłużenia wskazaną w skarżonej decyzji
oraz na podstawie § 2 pkt 5 dnia 22 października 2015 r. z dnia 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( t.j. Dz. U. 2018 poz. 265).