Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2022r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 października 2022r. w Warszawie

sprawy (...) z siedzibą w W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z udziałem A. C., A. Ś., P. T., Z. W. i W. K.

o wysokość podstawy wymiaru składek

na skutek odwołania (...) z siedzibą w W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 31 lipca 2019 roku, nr (...)

z dnia 31 lipca 2019 roku, nr (...)

z dnia 31 lipca 2019 roku, nr (...)

z dnia 31 lipca 2019 roku, nr (...)

oddala odwołania.

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

(...) z siedzibą w W. w dniu 20 września 2019r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 31 lipca 2019r., nr (...), wnosząc o jej zmianę i ustalenie podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne dla A. Ś. zgodnie z deklaracją płatnika składek oraz o zasądzenie od organu rentowego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając odwołanie, pełnomocnik odwołującej się spółki wskazał, że w zaskarżonej decyzji organ rentowy ustalił podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne ubezpieczonego z tytułu zatrudnienia u płatnika składek i jednocześnie wykonującego pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika A. C.. Zakład przyjął, że z charakteru wykonywanych czynności wynika, że prace realizowane w ramach umów zlecenia świadczone były na rzecz płatnika składek będącego pracodawcą. Według strony odwołującej się ustalenia faktyczne organu rentowego są nieprawidłowe. A. C. prowadzi działalność gospodarczą pod (...) od dnia 15 września 1995r., a od 2012r. jest wspólnikiem (...), jednak nie ma wpływu na prowadzenie spraw spółki, a w szczególności nie sprawuje żadnej funkcji w jej organach ani nie została mu udzielona prokura. Działalności wymienionych podmiotów nie są identyczne, podmioty te żyją ze sobą w symbiozie. (...) wykonuje: oczyszczanie powierzchni szyny i betonu, szczelin i gruntowanie, wklejanie bloczków komorowych, kompletowanie bukietów do kotwienia szyn, rozszalowanie po podlewie, sprzątanie styropianu – szalunku oraz oczyszczanie szyn i betonu z kleksów żywicznych. Natomiast przez (...) wykonywane są następujące prace: ustawianie szyn w pionie i profilu, wiercenie otworów wraz z wykonaniem kotwienia, wykonanie maszynowo podlewu z żywicy poliuretanowej pod stopką szyny z zalewkami pionowymi oraz maszynowe zalewanie szczelin międzypłytowych i dylatacyjnych. Powyższe oznacza, że A. C. wykonuje prace przygotowawcze, zaś odwołująca się spółka prace właściwe.

W dalszej części odwołania, powołując się na zeznania świadków złożone podczas kontroli organu rentowego, pełnomocnik odwołującej się spółki podniósł, że czynności wykonywane na podstawie umowy o pracę oraz umów zlecenia nie były takie same i nie podlegały jednemu kierownictwu, na co wskazywali świadkowie: P. T., Z. W. i M. Z.. Z ich zeznań wynikają różnice w pracach, jakie były wykonywane dla obu podmiotów. Te okoliczności potwierdzają również zeznania świadków: D. K., T. K. i E. Z.. Organ rentowy zinterpretował tylko wycinek tych zeznań, nie biorąc pod uwagę całości zgromadzonego materiału.

Dodatkowo pełnomocnik zwrócił uwagę, że u A. C. i w spółce były przeprowadzane kontrole w przeszłości, które nie wykazały żadnych nieprawidłowości. W wyniku analizy dokumentów źródłowych płatnika oraz danych zaewidencjonowanych w KSI ZUS ustalono, że płatnik składek dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego wszystkich objętych obowiązkiem tych ubezpieczeń, zgodnie z przepisami. Osoby, z którymi zawarto umowy zlecenia, zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego na formularzach ZUS ZZA, składały pisemne oświadczenia, z których wynikało, że z tytułu tego zatrudnienia osiągają co najmniej minimalne wynagrodzenie w przeliczeniu na okres miesiąca.

Reasumując, strona odwołująca się wskazała, że ustalenia pokontrolne są błędne. Zawieranie umów o pracę oraz umów cywilnoprawnych opierało się na wieloletnich wypracowanych standardach, co do których organ rentowy nie zgłaszał zastrzeżeń. A. C. i spółka nie zawarli umowy o współpracy. Spółka nie korzystała z rezultatów pracy zleceniobiorców, wykonywanej na rzecz A. C.. Poza tym pracownicy spółki sami wyrażali chęć nawiązania współpracy z A. C. w celu zwiększenia swoich zarobków. Dodatkowo z przeanalizowanych zeznań wynika, że prace wykonywane na rzecz A. C. były różne od prac świadczonych na rzecz spółki (odwołanie z dnia 20 września 2019r., k. 3-7 a.s.).

Odwołania o tożsamej treści jak w sprawie dotyczącej ubezpieczonego A. Ś., (...) złożyła również od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 31 lipca 2019r. o numerach: (...) – dotycząca W. K.

(...) – dotycząca P. T.

(...) – dotycząca Z. W.

(odwołania z dnia 20 września 2020r., k. 3-7 akt o sygn. VII U 4472/19, k. 3-7 akt o sygn. VII U 4475/19 i k. 3-7 akt o sygn. VII U 4479/19).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołań oraz o zasądzenie od odwołującej się spółki zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniach odpowiedzi na odwołania organ rentowy powołał przepisy prawa, mające zastosowanie w sprawie, oraz poglądy orzecznictwa wskazujące na przesłanki stosowania art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Ponadto wyjaśnił, że przedmiotem umów zlecenia zawieranych z A. C. przez pracowników (...) była: organizacja prac przy wykonywaniu robót związanych z modernizacją, remontem, przebudową, naprawą i budową torowiska, prace torowe, układanie torów, roboty związane z wydłużeniem istniejącej hali remontowej, prace konserwacyjne i remontowe, naprawy sprzętu samobieżnego, roboty związane z odnowieniem balustrad i poręczy, roboty związane z kompleksowym wykonaniem montażu szyny, roboty związane z wykonaniem uszczelnienia oraz wykonanie prac torowych. Powyższe prace wykonywane były m.in. przez pracowników spółki w ramach umów zlecenia zawieranych z A. C., a zatem osoby te wykonywały pracę na rzecz własnego pracodawcy.

Organ rentowy zaakcentował, że ubezpieczeni zeznali, że w ramach umów zlecenia wykonywali pracę w tym samym miejscu i w tych samych dniach co prace dla spółki, jednak praca ta wykonywana była w innych godzinach, przed lub po pracy w spółce. Z charakteru wykonywanych czynności wynika, że prace w ramach umów zlecenia świadczone były na rzecz płatnika składek będącego pracodawcą, który uzyskiwał rezultaty tej pracy. Ponadto, ubezpieczeni w ramach umów zlecenia wykonywali prace przygotowawcze przed rozpoczęciem budowy i kończące budowy. Pomimo, że prace te były wykonywane rzekomo po godzinach pracy w spółce, to były świadczone ostatecznie na jej rzecz, ponieważ od właściwego przygotowania budowy, jak i jej zakończenia zależy sprawne i efektywne działanie w ramach prac wykonywanych na rzecz płatnika składek. Mając na uwadze powyższe, ubezpieczeni wykonując umowę zlecenia zawartą z A. C., realizowali czynności mające na celu usprawnienie działania pracy w spółce, która przyjmowała rezultaty wykonanej pracy.

Organ rentowy zaznaczył także, że art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ma zastosowanie w każdym przypadku wykonywania pracy przez zleceniobiorcę, który jednocześnie pozostaje w stosunku pracy i realizuje czynności na rzecz swojego pracodawcy, które wykonuje również w ramach obowiązków pracowniczych. Nie muszą to być te same czynności wobec tego samego produktu czy świadczeniobiorcy. Przeciwne rozumienie tego przepisu prowadziłoby do wniosku, że znajduje on zastosowanie w przypadku wykonywania przez pracowników dwukrotnie tych samych czynności. Taka wykładnia nie znajduje racjonalnego uzasadnienia, gdyż żaden z rozsądnie działających pracodawców nie zlecałby na podstawie umowy cywilnoprawnej podmiotowi trzeciemu lub swoim pracownikom wykonania czynności, które już wcześniej zostały wykonane w ramach stosunku pracy.

W przedmiotowej sprawie ubezpieczeni powinni podlegać normie prawnej z art. 8 ust. 2a ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a ich wynagrodzenie, osiągnięte z umów zlecenia zawartych z A. C., powinno zostać doliczone do podstawy wymiaru składek z tytułu zatrudnienia w odwołującej się spółce, stosownie do dyspozycji art. 18 ust. 1a ww. ustawy (odpowiedzi na odwołania z dnia 23 października 2019r., k. 22-24 a.s., k. 22-24 akt o sygn. VII U 4472/19, k. 22-24 akt o sygn. VII U 4475/19 i k. 22-24 akt o sygn. VII U 4479/19).

Na podstawie art. 219 k.p.c. sprawy o sygn. VII U 4472/19, 4475/19 i 4479/19 (dotyczące ubezpieczonych W. K., P. T. i Z. W.) zostały połączone ze sprawą o sygn. VII U 4470/19 (dotycząca ubezpieczonego A. Ś.) celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (zarządzenia z dnia 29 listopada 2019r., k. 26 akt o sygn. VII U 4472/19, k. 26 akt o sygn. VII U 4475/19 i k. 26 akt o sygn. VII U 4479/19).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) w W. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 11 maja 2004r. Prezesem zarządu spółki został K. T., który funkcję tą sprawował do dnia 13 lutego 2012r. Tego dnia A. B., będący od początku istnienia spółki wiceprezesem zarządu, objął funkcję prezesa zarządu, którą sprawuje również obecnie. Wspólnikami spółki są A. B. i A. C., posiadający po 110 udziałów o łącznej wartości po 247.500 zł. Przedmiot działalności spółki w KRS został określony bardzo szeroko. Faktycznie spółka zajmowała się robotami torowymi i mostowymi, a od pewnego czasu specjalizuje się w wykonywaniu robót kolejowych i tramwajowych, realizując prace w zakresie montowania torowisk i wykonywania podlewów szynowych żywicą poliuretanową oraz inne prace budowlane. W 2010r. udało się spółce stworzyć maszyny do układania żywic poliuretanowych i w 2013r. uzyskać patent europejski. Od 2010r. spółka stosuje elastyczne, czyli wibroizolacyjne technologie tworzenia torowisk kolejowych i tramwajowych. Z uwagi na powyższe musi zatrudniać pracowników o odpowiednich kwalifikacjach, którzy są wysoko wynagradzani. Wciąż jednak brak na rynku pracy takich osób, dlatego spółka od wielu lat ma problemy z pozyskaniem pracowników (wydruk z Krajowego Rejestru Sądowego, k. 20-21 a.s. oraz zeznania świadka K. G., k. 177-178 a.s., zeznania A. B., k. 497- 498 a.s.).

Od wielu lat odwołująca się spółka ma strategicznego partnera ZUE z K.. Ponadto wykonuje kontrakty dla takich podmiotów jak: (...) (...), Politechnika (...), (...), (...), (...) i wielu innych. Zakres prac realizowanych w ramach danego kontraktu może być różny, zależnie od ustaleń w kontrakcie. Bywało, że spółka wraz z innym podmiotem realizowała podlewy, jednak niezależnie od siebie. Zdarzały się także przypadki, kiedy spółka realizowała kilka kontraktów jednocześnie (zeznania świadka K. G. oraz zeznań w imieniu odwołującej spółki (...), k. 177-178 i 497-499 a.s.).

(...) zatrudniała na podstawie umowy o pracę między innymi:

⚫

A. Ś. od dnia 3 kwietnia 2007r. na stanowisku brygadzisty w pełnym wymiarze czasu pracy w równoważnym systemie czasu pracy z zastosowaniem przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy (umowa o pracę z dnia 2 kwietnia 2007r., akta osobowe ubezpieczonego A. Ś.);

⚫

W. K. od dnia 30 kwietnia 2012r. na stanowisku robotnika ogólnobudowlanego w pełnym wymiarze czasu pracy w równoważnym systemie czasu pracy z zastosowaniem przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z wynagrodzeniem w kwocie 2.000 zł brutto miesięcznie wraz z premią uznaniową według decyzji pracodawcy (umowa o pracę z dnia 30 kwietnia 2012r., akta osobowe ubezpieczonego W. K.);

⚫

P. T. od dnia 1 czerwca 2011r. na stanowisku robotnika ogólnobudowlanego w pełnym wymiarze czasu pracy w równoważnym systemie czasu pracy z zastosowaniem przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z wynagrodzeniem w kwocie 2.000 zł brutto miesięcznie wraz z premią uznaniową według decyzji pracodawcy (umowa o pracę z dnia 1 czerwca 2011r., akta osobowe ubezpieczonego P. T.);

⚫

Z. W. od dnia 2 kwietnia 2007r. na stanowisku robotnika torowego w pełnym wymiarze czasu pracy w równoważnym systemie czasu pracy z zastosowaniem przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy z wynagrodzeniem w kwocie 950 zł brutto miesięcznie wraz z premią uznaniową według decyzji pracodawcy (umowa o pracę z dnia 2 kwietnia 2007r., akta osobowe ubezpieczonego Z. W.).

A. Ś. pracował do dnia 1 stycznia 2018r. (świadectwo pracy z dnia 2 stycznia 2018r., akta osobowe ubezpieczonego A. Ś.). Natomiast P. T. był zatrudniony do dnia 31 lipca 2019r. Początkowo od dnia 1 czerwca 2011r. do dnia 31 lipca 2015r. pracował jako pracownik ogólnobudowlany, a potem także jako kierowca kategorii B+E od dnia 17 stycznia 2015r. do dnia 31 lipca 2019r. oraz brygadzista od dnia 1 sierpnia 2015r. do czasu zakończenia stosunku pracy (świadectwo pracy z dnia 1 sierpnia 2019r., akta osobowe ubezpieczonego P. T.). Z kolei Z. W. zakończył pracę z dniem 31 sierpnia 2020r. Był pracownikiem ogólnobudowlanym, a poza tym pracował jako: kierowca kategorii B od dnia 2 kwietnia 2007r. do dnia 31 sierpnia 2020r., brygadzista od dnia 1 czerwca 2011r. do dnia 31 sierpnia 2020r., kierowca kategorii B+E od dnia 17 marca 2014r. do dnia 31 sierpnia 2020r., operator przecinarki wszystkich typów do nawierzchni drogowych od dnia 15 marca 2015r. do dnia 31 sierpnia 2020r. oraz operator narzędzi udarowych ręcznych wszystkich rodzajów zasilania od dnia 25 marca 2015r. do 31 sierpnia 2020r. (świadectwo pracy z dnia 1 września 2020r., akta osobowe Z. W.).

Do obowiązków A. Ś. należało wykonywanie prac związanych z montażem torowiska tramwajowego, do który zaliczało się m.in. wiercenie otworów, tworzenie podlewów czy kotwienie (zeznania ubezpieczonego A. Ś., k. 314-315 i 317 a.s.). Również W. K. wykonywał czynności związane z montażem i podlewem torów tramwajowych. W ramach tych obowiązków zajmował się wierceniami, kotwieniami, podlewami i szalunkami (zeznania ubezpieczonego W. K., k. 315-316 a.s.). Podobne zadania realizował P. T.. Do jego obowiązków należało wykonywanie czynności związanych z montażem torów, wierceniem, polewem, szalowaniem czy szlifowaniem (zeznania ubezpieczonego P. T., k. 313-314 a.s.). Natomiast Z. W. był operatorem maszyn i obsługując je, zajmował się zalewaniem (z eznania ubezpieczonego Z. W., k. 315 a.s.).

Na każdej budowie obowiązywał harmonogram, o którym informował pracowników spółki brygadzista, który otrzymywał konkretne polecenia bezpośrednio od prezesa zarządu A. B.. W spółce pracownicy wykonywali obowiązki w odzieży firmowej (zeznania świadków: E. P., k. 129 a.s., E. Z., 139-141 a.s., T. K., k. 143-145 a.s., zeznania ubezpieczonych: A. Ś. i W. K., k. 314-317 a.s., zeznania A. B., k. 497- 499 a.s.).

A. C. prowadzi działalność gospodarczą pod (...). W ramach świadczonych usług wykonuje różnego rodzaju roboty ogólnobudowlane na rzecz różnych podmiotów, w tym dla (...) (zeznania A. C., k. 316-317 a.s.).

Na etapie ofertowania prac, które realizowała (...), były rozpisywane czynności do wykonania i następowało ich kosztorysowanie. Każda z rozpisanych czynności składała się z różnych etapów, ale spółka zawsze całościowo wykonywała prace, które były wskazywane w kontrakcie. Prac ogólnobudowlanych nie wyszczególniała. Prace te w ramach podwykonawstwa były zlecane do wykonania A. C., z którym spółka podpisała szereg umów zlecenia. W większości z nich zlecono A. C. nadzór i organizację prac przy wykonaniu robót związanych z rozbudową i modernizacją trasy tramwaju, budową torowiska czy modernizacją węzła rozjazdów w różnych lokalizacjach i z różnym terminem wykonania. Ponadto umowy zlecenia precyzowały, co obejmują prace zlecone do wykonania. Zwykle było to: wykonanie ciągłego przytwierdzenia szyny oraz wykonanie zalewek w szczeliny między płytami i szczeliny przykrawężnikowe w systemie S.; przytwierdzenie szyny pływającej; wykonanie przytwierdzenia szyn na pochylniach na podkładkach (...) z masą zalewową i kotwieniem przy użyciu materiału (...); wykonanie mocowania elementu oporowego; wypełnienie szczelin podłużnych i poprzecznych zalewą na bazie poliuretanu; wypełnienie szczelin dylatacyjnych między płytą i krawężnikiem kamiennym i szczelin pionowych między płytami zalewą na bazie poliuretanu; podlew ciągły szyny i szyny pływającej materiałem poliuretanowym; wykonanie zabudowania szyn (...) w komorach płyty podtorowej w systemie S.; wykonanie czyszczenia szyn po wykonanych podlewach; wykonanie zalewki przyszynowej w mocowaniu typu (...) w systemie S.; wykonanie mocowania szyny (...) w systemie „szyna pływająca”. Ponadto A. C. wykonywał dla (...) czynności związane z nadzorem i organizacją prac przy wykonywaniu prac konserwacyjnych, remontowych i naprawy sprzętu samobieżnego, obejmującego pojazdy określone w umowie zlecenia oraz nadzór i organizację prac przy wykonywaniu prac konserwacyjnych, remontowych i naprawy agregatów i urządzeń elektrycznych. Wśród prac zleconych A. C. były także:

- prace związane z nadzorem i organizacją prac przy wykonaniu robót związanych z odnowieniem balustrad i poręczy na moście (...) w K., na wiadukcie w K. oraz w innych miejscach (oczyszczenie powierzchni stalowych i pokrycie ich nową warstwą antykorozyjną);

- prace związane z nadzorem i organizacją prac przy wykonaniu robót związanych z uporządkowaniem terenu skarpy przy wiadukcie kolejowym (oczyszczenie powierzchni stalowych i pokrycie ich nową warstwą antykorozyjną);

- prace związane z nadzorem i organizacją prac przy wykonaniu robót związanych z wykonaniem uszczelnienia przy zabudowie toru (nacięcie szczeliny i usunięcie masy asfaltowej, oczyszczenie i zagruntowanie powstałej szczeliny oraz jej wypełnienie masą zalewową);

- prace związane z nadzorem i organizacją prac przy wykonaniu robót związanych z wykonaniem wylewki cementowej pod podkładką żebrową wraz z wklejeniem kotew do przygotowanych otworów w hali postojowej taboru metra (przygotowanie podłoża betonowego pod podkładką, montaż kotwy i wykonanie podlewu z materiału mineralnego pod podkładką);

- prace związane z nadzorem i organizacją prac przy wykonaniu robót związanych z kompleksowym wykonaniem montażu szyny A100 w korytach płyty prefabrykowanej w torze prostym torodrogi do przejazdu transformatorów w elektrociepłowni (przygotowanie betonowych koryt w płycie, przygotowanie szyn, wypełnienie kory podtorowych);

- wykonanie prac torowych związanych z kompleksowym wykonaniem podlewu punktowego na bocznicy kolejowej;

- wykonanie prac torowych związanych z kotwieniem rozjazdów, podlewem ciągłym pod torami i rozjazdami z wypełnieniem szczelin przysłówkowych przy przebudowie wjazdu i układu torowego;

- wykonanie podlewu ciągłego;

- wykonanie prac torowych;

- wykonanie naprawy konstrukcji torowiska tramwajowo – autobusowego;

- wykonanie renowacji powłok na moście;

- prace związane z nadzorem i organizacją prac przy wykonaniu robót związanych z montażem zrąbków betonowych ekranów dźwiękochłonnych.

W każdej z umów zlecenia zawartych przez (...) i A. C. strony uzgodniły, że do wykonania prac materiały i sprzęt zabezpieczy zlecający. Zapłata na podstawie tych umów była realizowana przez odwołującą się spółkę ze środków uzyskanych od kontrahenta (umowy zlecenia i faktury VAT, k. 635-990 akt kontroli, zeznania świadka K. G., k. 177-178 a.s., zeznania A. C., k. 316-317 a.s., zeznania A. B., k. 497-498 a.s.).

A. C. w celu wykonywania prac zleconych przez (...) w latach 2014-2018 zawierał umowy z różnymi osobami, w tym z pracownikami ww. spółki. Takie umowy podpisał:

- w okresie od stycznia 2014r. do grudnia 2015r. i w kwietniu 2016r. z A. Ś.;

- w okresach od stycznia 2014r. do lutego 2015r., od kwietnia 2015r. do grudnia 2015r., od kwietnia 2016r. do lutego 2017r. oraz od kwietnia 2017r. do grudnia 2017r. z W. K.;

- w okresach od stycznia 2014r. do grudnia 2015r., od kwietnia 2016r. do lutego 2017r. oraz od kwietnia 2017r. do grudnia 2017r. z P. T.;

- w okresach od stycznia 2014r. do grudnia 2015r., od kwietnia 2016r. do maja 2016r., od lipca 2016r. do lutego 2017r. oraz od kwietnia 2017r. do grudnia 2017r. ze Z. W..

A. Ś. w umowie zlecenia z dnia 1 marca 2016r. został zobowiązany do wykonywania takich czynności, jak nadzór nad robotnikami i logistyka wykonywanych zadań w miejscu budowy na obszarze działania firmy, tj. w całym kraju, w terminie od dnia 1 marca 2016r. do dnia 31 maja 2016r., z wynagrodzeniem w kwocie 5.000 zł netto wraz z premią do 50% wynagrodzenia według decyzji zleceniodawcy (umowa zlecenie z dnia 1 marca 2016r. Nr (...), k. 432 a.s.).

W. K. w umowie zlecenia z dnia 1 marca 2016r. został zobowiązany do wykonywania prac porządkowych przy montażu torowiska w miejscu budowy na obszarze działania firmy, tj. w całym kraju, w terminie od dnia 1 marca 2016r. do dnia 30 grudnia 2016r., z wynagrodzeniem w kwocie 9.000 zł netto wraz z premią do 50% wynagrodzenia według decyzji zleceniodawcy (umowa zlecenie z dnia 1 marca 2016r. Nr (...), k. 421 a.s.). Z kolei w umowie zlecenia z dnia 2 stycznia 2017r. W. K. został zobowiązany do wykonywania pracy przy montażu torowiska w miejscu budowy na obszarze działania firmy, tj. w całym kraju, w terminie od dnia 2 stycznia 2017r. do dnia 29 grudnia 2017r., z wynagrodzeniem w kwocie 22.000 zł netto wraz z premią do 50% wynagrodzenia według decyzji zleceniodawcy (umowa zlecenie z dnia 2 stycznia 2017r. Nr (...), k. 381 a.s.)

P. T. w dniu 1 marca 2016r. zawarł umowę zlecenia, w której został zobowiązany do wykonania takich czynności, jak kierowanie pojazdem kategorii B i B+E, nadzór nad robotnikami i logistyka wykonywanych prac w miejscu budowy na obszarze działania firmy, tj. w całym kraju, w terminie od dnia 1 marca 2016r. do dnia 30 grudnia 2016r., z wynagrodzeniem w kwocie 14.000 zł netto wraz z premią do 50% wynagrodzenia według decyzji zleceniodawcy (umowa zlecenie z dnia 1 marca 2016r. Nr (...), k. 435 a.s.). Również w umowie zlecenia z dnia 2 stycznia 2017r. powierzono mu do wykonania tożsame czynności, jak w umowie z dnia 1 marca 2016r. Termin ich wykonania oznaczono na okres od 2 stycznia 2017r. do 29 grudnia 2017r., a wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 28.000 zł netto wraz z premią do 50% wynagrodzenia według decyzji zleceniodawcy (umowa zlecenie z dnia 2 stycznia 2017r. Nr (...), k. 394 a.s.).

Z. W. w dniu 1 marca 2016r. zawarł umowę zlecenia, w której został zobowiązany do wykonania takich czynności, jak nadzór nad robotnikami, logistyka wykonywanych prac, zaopatrzenie w niezbędne towary oraz kierowanie pojazdem kategorii B i B+E w terminie od dnia 1 marca 2016r. do dnia 30 grudnia 2016r. z wynagrodzeniem w kwocie 19.000 zł netto wraz z premią do 50% wynagrodzenia według decyzji zleceniodawcy (umowa zlecenie z dnia 1 marca 2016r. Nr (...), k. 447 a.s.). Również w dniu 2 stycznia 2017r. podpisał umowę zlecenia dotyczącą tożsamych czynności, jak w umowie z dnia 1 marca 2016r. Umowa obowiązywała w terminie od dnia 2 stycznia 2017r. do dnia 29 grudnia 2017r., a wynagrodzenie zostało ustalone w kwocie 30.000 zł netto wraz z premią do 50% wynagrodzenia według decyzji zleceniodawcy (umowa zlecenie z dnia 2 stycznia 2017r. Nr (...), k. 408 a.s., oświadczenia do umów zlecenia, k. 351-356, 359-369, 372-380, 383-393, 396-407, 410-420, 423-431, 434, 437-446, 449-457 a.s.).

Prace na podstawie umów zlecenia wykonywane były na tej samej budowie, co prace na rzecz spółki. W spółce w większości przypadków pracownicy wykonywali obowiązki w odzieży firmowej, zaś u A. C. w odzieży własnej (zeznania świadków: E. P., k. 129 a.s., E. Z., k. 139-141, T. K., k. 143-145 a.s., K. K., 463-464 a.s. oraz zeznania ubezpieczonych W. K. i Z. W., k. 315-316 a.s.).

Zleceniobiorcy E. P., E. Z., T. K. i K. K. nie wykonywali czynności zleconych w godzinach realizowania umów o pracę na rzecz spółki, a zakres wykonywanych prac dla spółki i (...) był różny (zeznania świadków: E. P., k. 129 a.s., E. Z., k. 139-141, T. K., k. 143-145 a.s., K. K., 463-464 a.s.). Zakres obowiązków z umowy o pracę i umowy zlecenia nie był tożsamy również w przypadku W. K., który na rzecz A. C. wykonywał prace porządkowe, do których zaliczało się przykładowo rozszalowywanie styropianów (zeznania ubezpieczonego W. K., k. 315-316 a.s.). Inne czynności w ramach realizowania umowy o pracę i umów zlecenia wykonywał także Z. W.. Jako zleceniobiorca rozszalowywał styropiany, opalał, osuszał i stawiał namioty (zeznania ubezpieczonego Z. W., k. 315 a.s.).

W przypadku A. Ś. i P. T. - pracowników spółki i zarazem zleceniobiorców A. C., zdarzało się, że prace realizowane na rzecz spółki i na rzecz A. C. przenikały się, były tożsame. Osoby te prace wykonujące nie rozróżniały czasu pracy na rzecz każdego z podmiotów (zeznania ubezpieczonych A. Ś. i P. T., k. 313-314 i 316-317 a.s.).

A. C. najczęściej samodzielnie nadzorował podległych mu zleceniobiorców. Częściowo zlecał nadzór brygadzistom spółki (zeznania A. C., k. 316-317 a.s.). E. P., E. Z., T. K., K. K., P. T. i Z. W. byli nadzorowani bezpośrednio przez zleceniodawcę, z którym na bieżąco ustalali czas, miejsce i zakres wykonywanych prac (zeznania świadków: E. P., k. 129 a.s., E. Z., k. 139-141, T. K., k. 143-145 a.s., K. K., 463-464 a.s. oraz zeznania ubezpieczonych W. K. i Z. W., k. 315-316 a.s., zeznania A. C., k. 316-317 a.s.). Pracy A. Ś. i P. T., wykonywanej w ramach umowy zlecenia, nie nadzorował A. C.. Wszystkie polecenia otrzymywali od prezesa zarządu spółki (zeznania ubezpieczonych A. Ś. i P. T., k. 313-314 i 316-317 a.s.).

W czasie kontroli przeprowadzonej przez Państwową Inspekcję Pracy w dniach 12 i 26 lutego 2020r., w związku ze skargą P. T., który zakończył pracę w (...), nie stwierdzono nieprawidłowości w czasie trwania jego stosunku pracy z ww. spółką (protokół kontroli z dnia 26 lutego 2020r., k. 503-507 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 21 grudnia 2018r. zawiadomił spółkę o zamiarze wszczęcia kontroli w zakresie:

- prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania jest zobowiązany oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego,

- ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i wypłacania tych świadczeń oraz dokonywania rozliczeń z tego tytułu,

- prawidłowości i terminowości opracowywania wniosków o świadczenia emerytalne i rentowe,

- wystawiania zaświadczeń lub zgłaszania danych dla celów ubezpieczeń społecznych (zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli z dnia 21 grudnia 2018r., k. 9 akt kontroli).

Kontrola została przeprowadzona w okresach od 3 stycznia 2019r. do 4 stycznia 2019r., od 7 stycznia 2019r. do 11 stycznia 2019r., od 14 stycznia 2019r. do 16 stycznia 2019r., od 23 stycznia 2019r. do 25 stycznia 2019r. oraz w dniu 28 stycznia 2019r. i po jej zakończeniu sporządzono protokół (protokół kontroli, k. 1059-1118 akt kontroli). Płatnik składek złożył liczne zastrzeżenia dotyczące ustaleń dokonanych przez organ rentowy, które nie zostały uwzględnione (zastrzeżenia płatnika składek i odpowiedź na zastrzeżenia, k. 1147-1188 akt kontroli).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., zgodnie z art. 61 § 1 i 4 k.p.a. w związku z art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w dniu 14 czerwca 2019r. zawiadomił (...) oraz ubezpieczonych o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie niezłożenia stosownych korekt (zawiadomienia o wszczęciu postępowania z dnia 14 czerwca 2019r., akta kontroli).

Po zakończeniu postępowania administracyjnego organ rentowy, na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, wydał decyzje z dnia 31 lipca 2019r. o numerach:

- (...) - dotyczącą A. Ś.,

- (...) - dotyczącą W. K.,

- (...) - dotyczącą P. T.,

- (...) - dotyczącą Z. W..

Zakład ustalił we wskazanych decyzjach podstawy wymiaru składek za ww. pracowników na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne z tytułu zatrudnienia w spółce i jednocześnie wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia z A. C., w tym:

- za A. Ś.

- za W. K.

- za P. T.

- za Z. W.

(decyzje z dnia 31 lipca 2019r., akta kontroli).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dokumentów, a także na podstawie zeznań świadków K. G., E. P., E. Z., T. K. i K. K., zeznań ubezpieczonych A. Ś., W. K., P. T. i Z. W., zainteresowanego A. C. oraz A. B. – prezesa zarządu odwołującej się spółki.

Powołane przez Sąd dowody z dokumentów zostały ocenione jako wiarygodne. Strony nie kwestionowały ich autentyczności i treści, dlatego to, co z nich wynika, stało się podstawą ustaleń faktycznych.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków, ubezpieczonych, A. B. i zainteresowanego A. C., z wyjątkami, o których będzie mowa.

Świadkowie i ubezpieczeni nie wskazali w sposób tożsamy osoby odpowiedzialnej za koordynowanie realizowania umów zlecenia. Ponadto różnie określali zakres zadań i czas, kiedy je wykonywali. Mimo tego Sąd zeznania w tym zakresie ocenił jako wiarygodne, biorąc pod uwagę dwustronny charakter umów i możliwość różnego ich ukształtowania. Wiarygodne były również zeznania zainteresowanego A. C. i prezesa zarządu A. B. w zakresie, w jakim opisywali swoją współpracę oraz kwestie związane z zatrudnianiem pracowników spółki na podstawie umów zlecenia. W ogólnym zakresie ich relacja była zbieżna. Wyjątkiem jest kwestia narzędzi używanych przez zleceniobiorców do realizacji umów zlecenia. Świadkowie oraz ubezpieczeni W. K. i Z. W., jak również prezes zarządu A. B. wskazywali, że swoje narzędzia miał A. C. i wydawał je zleceniobiorcom. W tym jednak zakresie inne postanowienia zawierają umowy zlecenia zawarte przez A. C. z (...) Wynika z nich, że materiały i sprzęt zapewnia zlecający, a więc (...) W związku z tym Sąd nie dał wiary tym, którzy twierdzili przeciwnie.

Dodatkowo Sąd nie dał wiary zainteresowanemu A. C., który zeznał, że zleceniobiorcy pracowali na jego rzecz jedynie po godzinach, w soboty albo w niedziele. Taka sytuacja faktycznie zaistniała w przypadku świadków E. P., E. Z., T. K., K. K. oraz ubezpieczonych W. K. i Z. W., natomiast czynności wykonywane przez ubezpieczonych A. Ś. i P. T. w ramach umowy zlecenia, przenikały się z pracami realizowanymi w czasie ich pracy na rzecz spółki. Nadto z zeznań samego prezesa zarządu spółki wynikało, że prace wykonywane w obu podmiotach mogły się przenikać. W związku z tym Sąd ocenił, że kategoryczne twierdzenie A. C., o jakim była mowa, nie zasługuje na wiarę. Zdarzały się bowiem sytuacje, kiedy prace zlecone były wykonywane w innym czasie niż wskazał zainteresowany. Niektórzy ze zleceniobiorców pracowali w ramach stosunku pracy i umowy zlecenia w jednym czasie, a czynności z obu umów przeplatały się.

Sąd nie ustalał stanu faktycznego w oparciu o zeznania D. K., gdyż świadek ten nie pamiętał, czy w czasie wykonywania pracy na rzecz spółki realizował również postanowienia wynikające z umowy zlecenia. Nie posiadał również wiedzy w jakich godzinach świadczył czynności dla A. C., czy otrzymywał nadgodziny z tytułu pracy dla spółki oraz czy wystawiał rachunki do umowy zlecenia. Świadek nie wiedział także jaką działalność prowadzi A. C. oraz czy pełni jakąkolwiek funkcję w spółce. Jego zeznania były więc nieprzydatne dla ustalenia okoliczności w sprawie istotnych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Kwestią sporną w rozpatrywanej sprawie było rozstrzygnięcie, czy trafne jest stanowisko organu rentowego, że przychód osiągnięty przez ubezpieczonych z tytułu wykonywania pracy na podstawie umów zlecenia zawartych z A. C. stanowi dla (...) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne za okresy i w kwotach szczegółowo opisanych w kontrolowanych decyzjach. Aby tę kwestię rozstrzygnąć, należało dokonać szczegółowej wykładni przepisów ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( tekst jednolity Dz. U. z 2022r., poz. 1009), zwanej dalej ustawą systemową. Najistotniejszy z przepisów, którego interpretacja jest w sprawie kluczowa, to art. 8 ust. 2a ww. ustawy. Stanowi on, że za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenia, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

W literaturze i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że zacytowany przepis rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych. Został on wprowadzony do porządku prawnego od dnia 30 grudnia 1999r., a poprzedzał go art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 1975r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (tekst jedn.: Dz. U. z 1995r., Nr 65, poz. 333 ze zm.) mówiący o tym, że dochód z tytułu wykonywania umowy zawartej ze zleceniodawcą, u którego osoba wykonująca umowę jest równocześnie pracownikiem, traktuje się w zakresie ubezpieczeń społecznych jako wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia, niezależnie od okresu, na który umowa była zawarta oraz wymiaru czasu pracy w ramach stosunku pracy. W tamtym stanie prawnym Sąd Najwyższy traktował dodatkowe umowy zawierane z pracownikami zatrudnionymi w pełnym wymiarze czasu pracy, przewidujące wykonywanie po godzinach pracy tego samego rodzaju, co określony w umowie o pracę, jako umowy uzupełniające umowę o pracę z konsekwencją łącznego traktowania przychodów jako podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 1994r., I PZP 13/94, OSNAPiUS 1994/3/39).

Nowością, w odniesieniu do stanu prawnego poprzednio obowiązującego, jest uzupełnienie stanów faktycznych podległych regulacji art. 8 ust. 2a ustawy systemowej o takie, w których pracownik zawiera umowę cywilną z podmiotem powiązanym z pracodawcą w ten sposób, że w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy (art. 8 ust. 2a in fine). Interpretowanie rationis legis tej regulacji jako przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom i doszukiwanie się zamiaru unikania świadczeń na fundusze ubezpieczeń społecznych jest uzasadnione, jednak zobiektywizowana treść tego przepisu wyraźnie się od nich odrywa. Jak zaakcentował Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 kwietnia 2017r. (I UK 182/16, Lex nr 2279009), przy stosowaniu tego przepisu nie ma znaczenia zamiar obejścia prawa przez pracodawcę (płatnika), pracownika lub stronę umowy cywilnej, trzecią dla tego stosunku, lecz istotne jest zaistnienie zdarzeń opisanych w hipotezie, zgodnie z którą pracodawca, na którego rzecz pracownik wykonuje pracę na podstawie umowy zawartej z podmiotem trzecim, pozostaje z tym pracownikiem w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tego pracownika ubezpieczeniami społecznymi na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy. Tak też definicja ustalona w art. 4 pkt 2 lit. a ustawy systemowej określa płatnika składek jako pracodawcę w stosunku do pracowników oraz jako jednostkę organizacyjną lub osobę fizyczną pozostającą z inną osobą w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi. To właśnie powiązanie ze względu na wykonywanie przez jego pracownika cudzej umowy cywilnej czyni go płatnikiem składek w sposób określony w art. 18 ust. 1a tej ustawy.

Ze względu na posłużenie się w art. 8 ust. 2a ustawy szerokim pojęciem "pracownik", stosunek pracy łączący pracodawcę z pracownikiem stanowi wyłączny tytuł ubezpieczenia, który pochłania dodatkowy stosunek cywilnoprawny. Osoba wykonująca pracę na rzecz swego pracodawcy na podstawie umów cywilnych podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu jako pracownik i na tym kwestia jej ubezpieczenia się wyczerpuje (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 marca 1997r., I PKN 43/97, OSNAPiUS 1997/24/494, z dnia 3 kwietnia 2014r., II UK 399/13, niepubl. i z dnia 6 lutego 2014r., II UK 279/13, niepubl.). Nie powstaje również problem zbiegu ubezpieczeń regulowany w art. 9. W teorii nazywane jest to rozszerzeniem definicji pracownika. Uznaje się, że w przepisie art. 8 ust. 2a ustawy systemowej pojęcie pracownika jest rozszerzone na jego dalszą aktywność w ramach umowy cywilnoprawnej, jeżeli w jej ramach świadczy pracę na rzecz swojego pracodawcy. Także w zakresie tej sfery aktywności wykonujący umowę cywilnoprawną uznawany jest - na potrzeby ubezpieczeń społecznych - za pracownika tego właśnie pracodawcy i pracodawca jest płatnikiem składek z tego tytułu (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009r., II UZP 6/09, OSNP 2010 nr 3-4, poz. 46 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22 lutego 2010r., I UK 259/09, niepubl., z dnia 11 maja 2012r., I UK 5/12, OSNP 2013 nr 9-10, poz. 117, z dnia 18 października 2011r., III UK 22/11, OSNP 2012 nr 21-22, poz. 266, z dnia 18 marca 2014r., II UK 449/13, niepubl. i z dnia 3 kwietnia 2014r., II UK 399/13, niepubl.).

Kluczowe jest jednak, aby osoba będąca pracownikiem, związana stosunkiem pracy z danym pracodawcą, jednocześnie świadczyła na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej. Przez wykonywanie pracy „na rzecz” pracodawcy w rozumieniu powołanego przepisu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej należy rozumieć „uzyskiwanie” przez pracodawcę „pracy”, w tym znaczeniu, że musi istnieć bezpośredni związek między korzyścią pracodawcy, która jest wymierna i związana z realizacją celów statutowych, a pracami wykonywanymi przez jego pracowników na podstawie umów cywilnoprawnych zawieranych z innym podmiotem ( uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009r., II UZP 6/09, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2010r., I UK 259/09 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2010r., I UK 54/09). Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 18 grudnia 2012r. (III AUa 1031/12) odnosząc się do zwrotu „wykonuje pracę na rzecz pracodawcy” wskazał, że występujący w art. 8 ust. 2a ustawy zwrot „działać na rzecz” został użyty we wskazanym przepisie w innym znaczeniu niż w języku prawa, w którym działanie „na czyjąś rzecz” może się odbywać w wyniku istnienia określonej więzi prawnej czy stosunku prawnego. Stosunkiem prawnym charakteryzującym się działaniem na rzecz innego podmiotu jest stosunek pracy, do którego istotnych cech należy działanie na rzecz pracodawcy. Również wykonujący zlecenie „działa na rzecz zleceniodawcy”. W kontekście przepisu art. 8 ust. 2a ustawy zwrot ten opisuje zatem sytuację faktyczną, w której należy zastosować konstrukcję uznania za pracownika. Jest nią istnienie trójkąta umów, tj.:

1.  umowy o pracę,

2.  umowy zlecenia między pracownikiem a osobą trzecią i

3.  umowy o podwykonawstwo między pracodawcą i zleceniodawcą.

Pracodawca w wyniku umowy o podwykonawstwo przejmuje w ostatecznym rachunku rezultat pracy wykonanej na rzecz zleceniodawcy, przy czym następuje to w wyniku zawarcia umowy zlecenia/świadczenia usług z osobą trzecią oraz zawartej umowy cywilnoprawnej między pracodawcą i zleceniodawcą ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 23 lutego 2017r., III AUa 838/16).

Odnosząc powyższe rozważania do okoliczności rozpatrywanej sprawy, należy podkreślić - co wynika z poczynionych przez Sąd ustaleń, niekwestionowanych w toku postępowania sądowego przez strony sporu - że ubezpieczeni A. Ś., W. K., P. T. i Z. W. pozostawali z (...) w stosunku pracy, a jednocześnie w okresach, które obejmują zaskarżone decyzje, zawierali umowy zlecenia z A. C.. Ponadto niesporne jest, że A. C. i odwołująca się spółka podpisali szereg umów zlecenia. Na ich podstawie A. C. było zlecane wykonywanie części robót, jakie obejmowały kontrakty zawarte przez (...) z różnymi kontrahentami. Według A. C. i A. B. – prezesa zarządu (...), były to prace o charakterze porządkowym, przygotowawczym, a także wykończeniowym. Zdaniem Sądu, z umów zlecenia łączących odwołującą się spółkę i (...) nie wynika jednak, aby A. C. tylko takie prace wykonywał. Oczywiście w niektórych umowach zlecenia, jakie zostały złożone w toku postępowania prowadzonego przez ZUS, wskazano na tego rodzaju zakres prac, ale część umów ma za przedmiot np. wykonanie rozjazdu na podlewie ciągłym na określonym projekcie czy też po prostu wykonanie prac torowych albo też wykonanie konstrukcji torowiska. Trudno w takich przypadkach zgodzić się z tym, by A. C., za pośrednictwem zleceniobiorców, realizował tylko jakiś nieznaczny zakres prac na danym projekcie. Zdaniem Sądu prace, których zakres został wskazany w umowach zlecenia, to nie było tylko nieskomplikowane sprzątanie, do tego nie wymagające w zasadzie żadnego sprzętu – co akcentowali niektórzy ubezpieczeni – tylko prace istotne z punktu widzenia zadań określonych w kontraktach, jakie spółka zawierała z różnymi podmiotami. Żeby te kontrakty zrealizować musiała wykonać wszystkie te prace, które zlecała na zasadzie podwykonawstwa A. C.. Co przy tym ważne, a co inaczej prezentowali niektórzy ubezpieczeni i świadkowie, sprzęt i materiały potrzebne do wykonania zlecenia przez A. C. każdorazowo zabezpieczał zlecający, czyli (...), a wynika to wprost z umów zlecenia. Trzeba jednak podkreślić, że nawet gdyby A. C. – tak jak wskazywał on sam i prezes zarządu odwołującej się spółki – wykonywał tylko prace przygotowawcze, porządkowe, to nie ma to żadnego znaczenia w zakresie możliwości zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy systemowej. Przepis ten nie określa o jaki rodzaj prac chodzi. Bez względu na to, czy są to prace stanowiące istotę tego, czym zajmuje się pracodawca danego ubezpieczonego, czy tylko prace pomocnicze, porządkowe bądź inne, to zawsze – jeśli spełnione są omawiane wcześniej warunki – będzie miał zastosowanie wskazany przepis. Wśród warunków, o których była mowa, kluczowe jest, by zleceniobiorca w ramach umowy zlecenia zawartej z podmiotem trzecim wykonywał pracę na rzecz swojego pracodawcy. Zdaniem Sądu w analizowanej sprawie tak właśnie było. W. K. i Z. W. w ramach umów zlecenia wykonywali prace porządkowe związane z rozszalowywaniem styropianów, natomiast A. Ś. wykonywał wiercenie otworów, tworzenie podlewów czy kotwienie, z kolei P. T. montaż torów, wiercenie, polewanie, szalowanie oraz szlifowanie. Wszystkie wymienione prace, realizowane w ramach umów zlecenia, w ostatecznym rozrachunku były pracami wykonywanymi na rzecz pracodawcy ubezpieczonych. Oczywiście, jako ogniwo pośrednie, to A. C. - podwykonawca, odbierał te prace, ale finalnie beneficjentem tych prac była (...) To spółka bowiem zawarła kontrakty z różnymi podmiotami i w ramach tych kontraktów przekazywała A. C. prace do wykonania. Sama jednak odpowiadała przed kontrahentem za realizację całości prac, zapewne mogła być obciążona określonymi karami i finalnie to właśnie spółce przypadała zapłata za te prace. Spółka po uzyskaniu środków z kontraktu, przekazywała określoną ich część A. C.. A. C. finansowo na takim zleceniu korzystał, był z tego punktu widzenia beneficjentem prac, które wykonali jego zleceniobiorcy, ale podmiotem na rzecz którego finalnie były realizowane prace przez zleceniobiorców, była (...) Prace zleceniobiorców każdorazowo stanowiły element tych prac, które spółka musiała zrealizować w ramach zawartego kontraktu. Jak wyjaśnił A. B., w kontraktach takich prac nie wyszczególniano jako osobnej pozycji. To sama spółka już po zawarciu kontraktu decydowała o przekazaniu ich do wykonania A. C. na zasadzie podzlecenia.

Wobec powyższego ubezpieczonych, wykonujących umowy zlecenia zawarte z A. C., należało uznać za pracowników świadczących pracę na rzecz (...) Konsekwencją tego jest, że na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, ww. spółka powinna odprowadzić składki od przychodu, który ubezpieczeni uzyskali w poszczególnych miesiącach zarówno w ramach umów o pracę zawartych ze spółką, jak na podstawie umów zlecenia podpisanych z A. C.. Spółka, składając odwołania od zaskarżonych decyzji, nie zgodziła się z takim stanowiskiem, wskazując między innymi na to, że działalności spółki i (...) nie są identyczne. Odnosząc się do wskazanej kwestii, podkreślić należy, że możliwość zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy systemowej nie jest uzależniona od tego, by pracodawca i zleceniodawca ubezpieczonego prowadzili działalność w tożsamym zakresie, wobec czego rozważania tego dotyczące w okolicznościach rozpatrywanej sprawie, pozostają bez znaczenia. Podobnie Sąd ocenił zarzut odwołującej się spółki dotyczący innego zakresu prac realizowanych przez poszczególnych ubezpieczonych w ramach umowy o pracę i na podstawie umowy zlecenia. Materiał dowodowy, zgromadzony przez organ rentowy i uzupełniony przez Sąd, wskazuje że niektórzy zleceniobiorcy w oparciu o obie umowy wykonywali czynności tożsame, a dotyczy to A. Ś. i P. T.. Inni z kolei, jak choćby Z. W. i W. K., realizowali inne zadania jako pracownicy i jako zleceniobiorcy. Jednak wszyscy zleceniobiorcy, bez względu na tożsamość czy też różny charakter prac na podstawie obu wskazanych umów, świadczyli pracę, której odbiorcą, ostatecznym beneficjentem była (...) To właśnie ta spółka odnosiła bezpośrednią korzyść z prac, które wykonali jej pracownicy jako zleceniobiorcy innego podmiotu. W związku z tym wskazywana przez stronę odwołującą się okoliczność, że czynności realizowane w przypadku części z tych osób na podstawie umowy o pracę i umów zlecenia nie były tożsame, nie przesądza o tym, że organ rentowy wadliwie zastosował w sprawie dyspozycję art. 8 ust. 2a ustawy. Okoliczność, czy dana osoba wykonuje w oparciu o umowę zlecenia pracę tożsamą z pracą świadczoną na podstawie umowy o pracę czy też ma także inne obowiązki w ramach umowy cywilnoprawnej, nie ma decydującego znaczenia w sytuacji wykazania, że zainteresowani na podstawie umowy zlecenia wykonywali pracę faktycznie na rzecz swojego pracodawcy ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 listopada 2017r., III AUa 2100/16, LEX nr 2447647). Również Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 18 grudnia 2018r. (III AUa 340/17, LEX nr 3080585) wskazał, że bez względu na rodzaj wykonywanych czynności przez pracownika wynikających z umowy zawartej z osobą trzecią oraz niezależnie od tożsamości rodzaju działalności prowadzonej przez pracodawcę i osobę trzecią, wystarczającą przesłanką zastosowania art. 8 ust. 2a u.s.u.s. jest korzystanie przez pracodawcę z wymiernych rezultatów pracy swojego pracownika, wynagradzanego przez osobę trzecią ze środków pozyskanych od pracodawcy na podstawie umowy łączącej pracodawcę z osobą trzecią. Tożsame stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lutego 2017r. (II UK 693/15, LEX nr 2238708), wskazując że "praca wykonywana na rzecz pracodawcy" to praca, której rzeczywistym beneficjentem jest pracodawca, niezależnie od formalnej więzi prawnej łączącej pracownika z osobą trzecią. Oznacza to, że bez względu na rodzaj wykonywanych czynności przez pracownika wynikających z umowy zawartej z osobą trzecią oraz niezależnie od tożsamości rodzaju działalności prowadzonej przez pracodawcę i osobę trzecią, wystarczającą przesłanką zastosowania art. 8 ust. 2a u.s.u.s. jest korzystanie przez pracodawcę z wymiernych rezultatów pracy swojego pracownika, wynagradzanego przez osobę trzecią ze środków pozyskanych od pracodawcy na podstawie umowy łączącej pracodawcę z osobą trzecią. Z punku widzenia przepływów finansowych, to pracodawca przekazuje osobie trzeciej środki na sfinansowanie określonego zadania, stanowiącego przedmiot swojej własnej działalności, a osoba trzecia, wywiązując się z przyjętego zobowiązania, zatrudnia pracowników pracodawcy. Wszystko to zaś ma na celu obniżenie kosztów zatrudnienia przez zastąpienie "oskładkowanego" wynagrodzenia za pracę "nieoskładkowanym" wynagrodzeniem za wykonanie dzieła lub za wykonanie usług.

W związku z powyższym, choć w przedmiotowej sprawie część pracowników nie realizowała tożsamych czynności w ramach wykonywania umowy o pracę ze spółką oraz umów zlecenia z A. C., to Sąd przyjął, że art. 8 ust. 2a ustawy ma zastosowanie. Ponownie podkreślić należy, że beneficjentem prac wykonywanych przez ubezpieczonych na podstawie umów zlecenia była (...) z siedzibą w W.. Spółka z różnymi podmiotami, z którymi współpracowała, zawierała umowy i w ramach podwykonawstwa zlecała A. C. wykonanie części prac, co potwierdzają umowy zlecenia oraz faktury VAT. A. C. po to, by taką umowę wykonać otrzymywał materiały i niezbędny sprzęt od zlecającego, a zatem jego rolą było tylko zatrudnienie osób wykonujących prace. Wśród nich było wielu pracowników (...), w tym ci ubezpieczeni, których dotyczy przedmiotowy spór. Celem zapłaty tym osobom, A. C. otrzymywał środki finansowe od odwołującej się spółki. Jego rolą było zrealizowanie wypłaty w sytuacji, kiedy wszelkie inne nakłady bezpośrednio zapewniała (...) To z kolei oznacza, że w świetle analizowanego przepisu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, nie może być wątpliwości, że ubezpieczeni występujący w rozpatrywanej sprawie muszą być traktowani jako pracownicy nie tylko w tym zakresie, w którym realizowali stosunek pracy, ale także w tej części, w której byli zleceniobiorcami. Z tego w dalszej kolejności wynika obowiązek spółki opłacenia składek od podstawy wymiaru, którą stanowi zsumowany przychód ze stosunku pracy i z umowy zlecenia każdej z osób ubezpieczonych, w kwotach i za okresy oznaczone w zaskarżonych decyzjach.

Nie ma przy tym znaczenia, czy zamiarem, który przyświecał spółce i (...), było obejście przepisów prawa. Taki argument pojawił się w zaskarżonych decyzjach i odpowiedziach na odwołania. Z art. 8 ust. 2a ustawy nie wynika, aby zamiar obejścia prawa był koniecznym elementem, który musi wystąpić, aby ten przepis zastosować. Jak zaakcentował Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 kwietnia 2017r. (I UK 182/16, Lex nr 2279009), przy stosowaniu tego przepisu nie ma znaczenia zamiar obejścia prawa przez pracodawcę (płatnika), pracownika lub stronę umowy cywilnej, trzecią dla tego stosunku, lecz istotne jest zaistnienie zdarzeń opisanych w hipotezie, zgodnie z którą pracodawca, na którego rzecz pracownik wykonuje pracę na podstawie umowy zawartej z podmiotem trzecim, pozostaje z tym pracownikiem w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tego pracownika ubezpieczeniami społecznymi na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy. Bez względu zatem na rzeczywisty zamiar spółki, faktem jest, że w sytuacji, gdy spółka jest beneficjentem pracy wykonywanej przez osoby zatrudnione na podstawie umowy cywilnoprawnej, to jest zobowiązana do zapłaty składek od przychodu zarówno z umowy o pracę, jak i umów zlecenia.

Na marginesie rozważań prawnych Sąd zaznacza, że choć na potrzeby zastosowania przepisu art. 8 ust. 2a ustawy istotne jest tylko i wyłącznie, czy beneficjentem pracy wykonywanej na podstawie umowy cywilnoprawnej jest pracodawca, to również powiązanie kapitałowe zachodzące pomiędzy osobą trzecią a pracodawcą, który w sposób pośredni finansuje wynagrodzenie pracownika realizującego pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej jest okolicznością przemawiającą za koniecznością zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy. W rozpatrywanej sprawie A. B. i A. C. w spornym czasie posiadali po 110 udziałów o łącznej wartości po 247.500 zł. Choć nie jest to kwestia przesądzająca o zasadności wydanej decyzji przez organ rentowy, to nie należy pomijać faktu, że A. C. był osobą łączącą prowadzoną przez siebie działalność ze spółką, w której był wspólnikiem posiadającym połowę kapitału zakładowego.

Uwzględniając wskazane argumenty, Sąd oddalił odwołania (...) na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

sędzia Agnieszka Stachurska