Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 maja 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 31 marca 2022 roku, odmówił D. N. prawa do ponownego przeliczenia emerytury, wskazując że przedłożone przez ubezpieczoną dokumenty płacowe, w oparciu k które miałoby nastąpić przeliczenie świadczenia, dotyczą pracowników zastępczych zatrudnionych na tym samym stanowisku i okresie. W związku z tym organ rentowy uznał, że za okres zatrudnienia ubezpieczonej w Gminnej Spółdzielni (...) w K. może zostać przyjęte tylko wynagrodzenie minimalne. (decyzja – k. 36 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

D. N. odwołała się od powyższej decyzji wskazując, iż jest ona dla niej krzywdząca. Ubezpieczona wniosła o ponowne przeliczenie przysługującej jej emerytury z uwzględnieniem przedstawionych przez nią dokumentów ilustrujących wynagrodzenia osób pracujących z nią w Gminnej Spółdzielni (...) w K. na równorzędnych stanowiskach pracy. (odwołanie – k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację jak w zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie – k. 4-4 verte)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

D. N. urodziła się w dniu (...). (okoliczność bezsporna)

W okresie od dnia 1 stycznia 1982 roku do dnia 16 kwietnia 1991 roku była zatrudniona była w Gminnej Spółdzielni (...) w K. na stanowisku pracownika umysłowego – referenta skupu.

W okresie tego zatrudnienia - od dnia 18 października 1983 roku do dnia 1 lutego 1985 roku oraz od dnia 15 kwietnia 1986 roku do dnia 16 kwietnia 1990 roku ubezpieczona przebywała na urlopie wychowawczym, a od dnia 17 kwietnia 1990 roku do dnia 16 kwietnia 1991 roku - na urlopie bezpłatnym.

(świadectwo pracy – k. 4-4 verte plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego, zeznania świadka G. K. na rozprawie w dniu 18 października 2022 roku e-protokół (...):06:39-00:15:04 – płyta CD – k. 34, przesłuchanie wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 18 października 2022 roku e-protokół (...):17:23-00:24:24 – płyta CD – k. 34)

Za pracę we wskazanej Spółdzielni odwołująca otrzymywała wynagrodzenie zasadnicze i premie kwartalne uznaniowe - uzależnione od wielkości sprzedaży (zysku), przyznawane przez prezesa spółdzielni. Premie nie miały charakteru stałego procentowego, pracownicy otrzymywali je w równych wysokościach. Pierwsze wynagrodzenie zasadnicze skarżącej wynosiło 3250 złotych. (zeznania świadka G. K. na rozprawie w dniu 18 października 2022 roku e-protokół (...):06:39-00:15:04 – płyta CD – k. 34, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 18 października 2022 roku e-protokół (...):17:23-00:24:24 – płyta CD – k. 34)

Wnioskodawczyni nie jest w posiadaniu żadnego dokumentu, w tym umowy o pracę, z którego wynikałaby wysokość wynagrodzenia jakie otrzymywała będąc zatrudniona w Gminnej Spółdzielni (...) w K.. (zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 18 października 2022 roku e-protokół (...):17:23-00:24:24 – płyta CD – k. 34)

W dniu 14 lutego 2022 roku wnioskodawczyni złożyła do ZUS wniosek o emeryturę. (wniosek – k. 1-3 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 22 lutego 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał D. N. emeryturę w kwocie zaliczkowej od dnia 11 lutego 2022 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 184571,77 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 247,70 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 745,14 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej:

(...),77 / 247,70 = 745,14 zł.

Emerytura przyznana od dnia 11 lutego 2022 roku w kwocie 745,14 zł jest niższa od najniższej emerytury, która wynosi 1250,88 zł. Emerytury nie podwyższa się gdyż ubezpieczona nie udowodniła łącznie okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 20 lat.

(decyzja – k. 6-7 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 24 marca 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał D. N. emeryturę od dnia 11 lutego 2022 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Emerytura przyznana od dnia 11 lutego 2022 roku w kwocie 745,14 zł, po waloryzacji od dnia 1 marca 2022 roku wyniosła 797,30 zł i jest niższa od najniższej emerytury, która wyniosła 1338,44 zł. Emerytury nie podwyższono, gdyż ubezpieczona nie udowodniła łącznie okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 20 lat.

(decyzja – k. 9-10 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 31 marca 2022 roku skarżąca złożyła do ZUS wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno – rentowego, do którego dołączyła dokumentację płacową (umowy o pracę, angażem zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu) pracowników zastępczych za lata 1982-1986, 1989-1991 r. zatrudnionych w tym samym czasie na stanowisku referenta sprzedaży/ skupu w Gminnej Spółdzielni (...) w K. przekazaną przez (...) Sp. z.o.o. (wniosek – k. 17-17 verte, dokumentacja – k. 18, plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności na podstawie dokumentów zawartych w aktach sprawy, w tym o dokumentów z akt emerytalnych wnioskodawczyni, jak również w oparciu o zeznania świadka i przesłuchanie skarżącej.

W niniejszej sprawie wnioskodawczyni odwołała się od decyzji ZUS wnosząc o jej zmianę i przeliczenie wysokości przysługującej jej emerytury z uwzględnieniem zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w K.. Skarżąca podnosiła, iż wynagrodzenie, które otrzymywała w tamtym okresie było znacznie wyższe niż minimalne obowiązujące we wskazanym okresie zatrudnienia, a które zostało przyjęte przez organ rentowy w decyzji o przyznaniu emerytury w kwocie ostatecznej. Jednocześnie skarżąca nie kwestionowała okresów, w których to będąc zatrudnioną we wskazanej spółdzielni przebywała na urlopach wychowawczych i na urlopie bezpłatnym.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wskazało, iż nie zachowały się żadne akta płacowe skarżącej ze spornego okresu zatrudnienia pozwalające na precyzyjne ustalenie faktycznej wysokości osiąganego przez nią wynagrodzenia. Znamiennym jest, iż ustalenie owej wysokości nie jest także możliwe nawet w szczątkowym zakresie na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, na podstawie akt emerytalnych skarżącej czy na podstawie zeznań powołanego w sprawie świadka i przesłuchania samej odwołującej. Świadek G. K. będąca również pracownikiem Gminnej Spółdzielni (...) w K. w tożsamym czasie co skarżąca, nie była w stanie wypowiedzieć się precyzyjnie na temat wysokości wynagrodzenia osiąganego przez ubezpieczoną w kwestionowanym okresie. Również przesłuchanie wnioskodawczyni w tych granicach okazało się niewystarczające.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych odwołanie wnioskodawczyni nie jest zasadne.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz.504) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, art. 47, art. 50 ,art. 50a, art. 50e i art. 184 ; dla ubezpieczonych, urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, z wyjątkiem ubezpieczonych mających prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 32, 33, 39, 40, 46, 50, 50a i 50e, 184 oraz w art. 88 ustawy, o której mowa w art. 150, zostaną ustanowione emerytury pomostowe (ust. 2); ubezpieczonym spełniającym warunki określone w art. 50a lub 50e przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku i okresów pracy lub okresu pracy, określonych w tych przepisach (ust. 2a); zasady, warunki i tryb ustanawiania emerytur, o których mowa w ust. 2, określi odrębna ustawa (ust. 3).

Zgodnie z art. 25 ust. 1 cytowanej ustawy, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art 173–175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

W myśl art. 26 ust. 1 ustawy emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art.25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Stosownie zaś do treści art. 114 ust. 1 pkt 1 z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli:

1)  po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość;

2)  decyzja została wydana w wyniku przestępstwa;

3)  dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

4)  decyzja została wydana na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez osobę pobierającą świadczenie;

5)  decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone, zmienione albo stwierdzono jego nieważność;

6)  przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego.

Z cytowanego przepisu wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442)

Zwrot "przedłożenie nowych dowodów" oznacza zgłoszenie każdego prawnie dopuszczalnego środka dowodowego, stanowiącego potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokość. Natomiast użyte w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej pojęcie "ujawnienie okoliczności" oznacza powołanie się na fakty dotyczące ogółu wymagań formalnych i materialnych związanych z ustaleniem przez organ rentowy prawa do świadczenia lub wysokości świadczenia. Są to określone w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokości np. staż pracy, wiek, niezdolność do pracy, ale także uchybienia przez organ rentowy normom prawa procesowego lub materialnego, wpływające potencjalnie na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną osoby zainteresowanej (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2014 r., I UK 322/13, LEX nr 1444596 oraz Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r., III AUa 1087/15, LEX nr 1979499).

Możliwość wzruszenia decyzji rentowych polega przede wszystkim na niwelowaniu tzw. wad materialnoprawnych, czyli uchybień organu rentowego w zakresie rozstrzygania o faktach warunkujących nabycie prawa do emerytur i rent albo zaniedbań samych ubezpieczonych wywołanych nieporadnością w dokumentowaniu prawa do świadczeń lub niedostateczną znajomością warunków, od których spełnienia zależy przyznanie uprawnień ubezpieczeniowych.

Przepis art. 15 ust. 1 cytowanej ustawy stanowi natomiast, że podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 tego samego przepisu przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Ust. 6 tego samego przepisu stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Powołany ust. 6 stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z ust. 4 i ust. 5 art. 15 ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3,
w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach,
z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty oraz mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

Jak stanowi zaś art. 15 ust. 2a cytowanej ustawy jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Zgodnie natomiast z brzmieniem art. 111 ust. 1 ustawy wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Zgodnie z ust. 2 i ust. 3 powołanego przepisu wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia, a podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.

Z kolei w myśl przepisu art. 53 ust. 1 powyższej ustawy emerytura obliczana według tego przepisu stanowi sumę trzech składników:

1) 24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2) po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni zakwestionowała wysokość przyjętego za podstawę obliczeń emerytury wynagrodzenia otrzymywanego za pracę w Gminnej Spółdzielni (...) w K.. ZUS za ów okres zatrudnienia uwzględnił bowiem wynagrodzenie za pracę w wysokości minimalnej.

Zgodnie z § 21 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 roku, nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Należy podkreślić, że Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, w tym dowodami z zeznań świadków (por.m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2009 r., sygn. I UK 316/08, LEX nr 707858).

Wskazana regulacja § 21 ust. 1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń, wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza jednak, aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonej. Chodzi tutaj o umowy pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

Przeprowadzone postępowanie dowodowe miało m.in. na celu ustalić taką wysokość wynagrodzenia, jaką wnioskodawczyni rzeczywiście i niewątpliwie otrzymywała podczas zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w K..

W pierwszej kolejności wskazać należy, że przepisy prawa ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalanie wynagrodzeń w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Ustalenie rzeczywistych zarobków jest decydujące o rozmiarze opłacanej składki na ubezpieczenia społeczne. Właściwie tylko dokumentacja własna stanowi w postępowaniu sądowym precyzyjny dowód na wysokość wynagrodzenia świadczeniobiorcy. W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że co do zasady nie ma możliwości wyliczenia wynagrodzenia, a co za tym idzie wysokości składek na ubezpieczenie społeczne oraz wskaźnika podstawy wymiaru emerytury lub renty, w oparciu o wyliczenia hipotetyczne, uśrednione, czy też wynikające z porównania wynagrodzenia innych pracowników (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Legalis nr 181419).

Sąd Apelacyjny w Łodzi również niejednokrotnie wypowiadał się w tej kwestii stwierdzając, że wysokości wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru świadczeń emerytalno - rentowych nie powinno się udowadniać wyłącznie zeznaniami świadków, jeśli świadkowie nie są w stanie konkretnie i precyzyjnie podać wysokości osiąganego przez wnioskodawcę wynagrodzenia. Wprawdzie w toku postępowania sądowego strona może dowodzić wysokości wynagrodzeń na potrzeby ustalenia wysokości podstawy wymiaru świadczenia wszelkimi środkami dowodowymi, zatem dowodem na tę okoliczność mogą być zarówno dokumenty dotyczące wynagradzania osób zatrudnionych w tym samym okresie, w tym samym zakładzie pracy i przy pracy tego samego rodzaju, co ubezpieczony, jak też zeznania tych osób, nie oznacza to jednak, że wykazanie konkretnych zarobków w celu obliczenia wysokości świadczenia z ubezpieczenia społecznego może być dokonywane w sposób przybliżony, jedynie na zasadzie uprawdopodobnienia (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 16 lipca 2013 r., III AUa 1714/12, Legalis nr 739136, w wyroku z dnia
29 września 2014 r., III AUa 2618/13, Legalis nr 1163500).

Zwrócić należy uwagę, że stosunek pracy zawsze ma charakter indywidualny, a określone warunki zatrudnienia mają charakter niepodważalny, ponieważ zostały ustalone między pracodawcą a konkretnym pracownikiem. W postępowaniu sądowym nie ma wprawdzie wskazanych ograniczeń dowodowych, jednak przyjmuje się w orzecznictwie, że wysokość wynagrodzenia albo musi być udowodniona ściśle, albo zajdzie konieczność przyjęcia, że wynagrodzenie ograniczało się do składników pewnych, wypłacanych w spornym okresie stale i w określonej wysokości (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 11 stycznia 2012r. w sprawie III AUa 1414/11, LEX nr 1124829).

Z kolei w braku dowodu choćby takich stałych i pewnych składników wynagrodzenia, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy, co wynika z art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej.

Organ rentowy przy ustaleniu wysokości emerytury wnioskodawczyni za sporny okres zatrudnienia, za który brak było dokumentacji płacowej, a które zostało prawidłowo potwierdzone przyjął minimalne wynagrodzenie obowiązujące we wskazanym okresie zatrudnienia.

W toku sprawy wnioskodawczyni nie przedłożyła żadnych miarodajnych dowodów potwierdzających wysokość osiąganego przez nią wynagrodzenia w spornym okresie. Z kolei zarówno z zeznań świadka, jak i przesłuchania odwołującej nie jest możliwym precyzyjne ustalenie wysokości jej miesięcznych zarobków.

Zeznający zgodnie jedynie podali, że w tym okresie zatrudnienia wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie zasadnicze i premie kwartalne uzależnione od wielkości sprzedaży (zysku), przyznawane uznaniowo przez prezesa spółdzielni, premie nie miały charakteru stałego procentowego, pracownicy otrzymywali je w równych wysokościach, zaś wysokość tych składników wynagrodzenia również nie jest znana.

Reasumując – zeznania świadka i przesłuchanie skarżącej nie mogą być zatem podstawą do wyliczenie rzeczywistych zarobków odwołującej jakie uzyskiwała w spornym okresie.

Jak już podkreślono - ze wspomnianego okresu nie zachowały się żadne akta płacowe skarżącej, które potwierdzałaby prawidłowość podnoszonych przez nią w odwołaniu zarzutów. Wobec tego zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do uwzględnienia składników innych niż te przyjęte przez ZUS (minimalne wynagrodzenie obowiązujące w j.g.u.).

Wnioskodawczyni, na której zgodnie z art. 6 k.c. spoczywał ciężar dowodowy, nie udowodniła swojego roszczenia w tym zakresie. Stosownie bowiem do art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W postępowaniu sądowym ubezpieczony może korzystać z wszelkich środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty, w szczególności z dowodów dokumentów oraz z przesłuchania świadków (zob. wyrok SN z 25.07.1997 r., II UKN 186/97, OSNP 11/1998, poz. 342).

Nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawczyni. Twierdzenia te muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996r. sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76).

Podobnie, w wyroku z 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662, Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od 1 lipca 1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Podobny pogląd zaprezentował Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku
z dnia 15 marca 2006 roku, zapadłego ( w sprawie o sygn. akt III AUa 1096/05), wskazując,
iż ujemne konsekwencje związane z trudnościami w dokumentowaniu wysokości wynagrodzeń z lat odległych nie powinny obciążać wyłącznie ubezpieczonych, jednakże nie można również odpowiedzialności za taki stan rzeczy przenosić wyłącznie na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustawowym wymogiem jest bowiem wykazanie przez ubezpieczonego konkretnych kwot otrzymanych przez niego zarobków, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne, przy czym nie może istnieć tu żaden stan niepewności co do wysokości.

Wobec powyższe, należało uznać, iż decyzja ZUS jest jak najbardziej prawidłowa, a tutejszy Sąd w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie znajduje podstaw do jej zmiany.

Ponieważ wnioskodawczyni nie udowodniła okoliczności leżących u podstaw odwołania, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołanie oddalił.