Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14.03.2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił A. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, podnosząc, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

/decyzja – k.333 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony, podnosząc, że jego stan zdrowia nie pozwala na podjęcie zatrudnienia.

/odwołanie - k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k. 6/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. K. urodził się (...). W dniu 23 listopada 2021 r złożył wniosek o rentę.

/wniosek o rentę – k.329 akt ZUS/

A. K. ma wykształcenie podstawowe. Pracował jako pracownik produkcyjny i pracownik ochrony. Miał orzekaną częściową niezdolność do pracy w okresie 1997 – 31.12.2021 (przedłużona wypłata renty do 03.2022)

/okoliczność bezsporna/

Zgodnie z orzeczeniem LO ZUS z dnia 13.12. (...) u wnioskodawcy rozpoznano przebyte zagojone zapalenie kaletki przedrzepkowej prawej, złamanie obu podudzi leczone operacyjnie. Z tego powodu nie jest niezdolny do pracy.

/opinia LO w aktach rentowych/

Zgodnie z orzeczeniem KL ZUS z dnia 17.01.2022 r rozpoznano przebyte zagojone zapalenie kaletki przedrzepkowej prawego kolana, przebyte złamanie obu goleni leczone operacyjnie z powikłaniami – skrócenie ok 4 cm, prawa stopa ustawiona końsko. Stwierdzono chód samodzielny , utykający kończyny prawej, wyraźne zaniki mięśni uda i goleni prawej, ograniczenie ruchomości lewego stawu skokowego. Z tego powodu nie jest niezdolny do pracy.

/opinia KL ZUS aktach sprawy/

Z punktu widzenia neurologa u wnioskodawcy rozpoznano złamanie obu goleni leczone operacyjnie z powikłaniami, zespół bólowy barków i kręgosłupa lędźwiowo – krzyżowego w wywiadzie. Nie stwierdza się niezdolności do wykonywania pracy zarobkowej. Przy czym uraz wnioskodawcy z 1996 r dotyczył układu ruchu i na ten temat wypowie się biegły ortopeda.

/pisemna opinia biegłego neurologa – k. 19/

U wnioskodawcy rozpoznano z punktu widzenia ortopedy przebyte złamanie kości obu podudzi powikłane zapaleniem kości piszczelowej prawej. Z tego powodu jest częściowo niezdolny do pracy od 1996 r. Podstawą do uznania częściowej niezdolności do pracy jest opisana pourazowa deformacja podudzia prawego spowodowana przewlekłym zapaleniem kości piszczelowej oraz ubytkiem kostnym powodującym skrócenie długości kończyny oraz zaburzenie funkcji kończyn dolnych (stopa prawa końsko – szpotawa, brak zgięcia grzbietowego prawego stawu skokowego). Okoliczność, że u wnioskodawcy w 2021 r zdiagnozowano zapalenie kaletki przedrzepkowej kolana prawego, które zostało wyleczone nie oznacza , że doszło również wyleczenia trwałych następstw wypadku z 1996 r . Naoczne badanie ortopedyczne potwierdza, że pourazowe zaburzenia funkcji ma charakter stały a wnioskodawca wymaga stałego leczenia ortopedycznego. Zasadnym jest przyznanie częściowej niezdolności do pracy na okres 3 lat od daty przeprowadzenia naocznego badania ortopedycznego (4.08.2022), czyli do dnia 4.08.2025 r. Opis naocznego badania przedmiotowego jest tożsamy z opisem badania KL i ujawnia znacznego stopnia ograniczenie funkcji narządu ruchu wnioskodawcy a podstawą do nieprzyznania renty przez organ rentowy był fakt wyleczenia zapalenia kaletki przedrzepkowej kolana prawego. U wnioskodawcy występują również inne trwałe następstwa przebytego w przeszłości urazu, które były podstawą do przyznania renty w przeszłości, a dokumentacja oraz naoczne badanie nie potwierdza aby w tym zakresie doszło do wyleczenia następstw przebytego urazu i odzyskania zdolności do pracy. Wnioskodawca z wykształceniem podstawowym posiada kwalifikacje do wykonywania pracy fizycznej. Opisane upośledzenie sprawności narządu ruchu pozwala na stwierdzenie, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy. Upośledzenie narządu ruchu leży w zakresie oceny specjalisty ortopedy.

/pisemna opinia biegłego ortopedy – k. 24-26, opinia uzupełniająca – k.48,49/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy akta rentowe ubezpieczonego, jego dokumentację medyczną oraz wydaną w sprawie opinie biegłego neurologa i ortopedy.

Przy czym, z uwagi na schorzenia wnioskodawcy, decydujące znaczenie miała opinia biegłego ortopedy.

Biegli zapoznali się z przedłożoną w toku postępowania dokumentacją lekarską z przebiegu leczenia ubezpieczonego i na podstawie tej dokumentacji oraz badania bezpośredniego, ocenili i opisali stan jego zdrowia. Opinie biegłych są jasne i obiektywne, opisują stan zdrowia ubezpieczonego w zakresie wynikającym z tezy dowodowej oraz sporządzone zostały zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot.

Biegli wskazali na rozpoznane dolegliwości i ich wpływ na niezdolność do pracy wnioskodawcy.

Mając powyższe na względzie Sąd uznał zatem w pełni wartość dowodową wszystkich opinii biegłych. W ocenie Sądu złożone do sprawy opinie nie zawierają istotnych braków, biegli w sposób dostatecznie wyczerpujący określił jednostki chorobowe, które występują u ubezpieczonego i ocenili ich znaczenie dla jego zdolności do pracy, odnosząc swoją ocenę do kwalifikacji zawodowych skarżącego.

Sąd pominął wniosek dowodowy pełnomocnika ZUS o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy, jako zmierzający do przedłużenia postępowania.

Fakt, że wydana w sprawie opinia biegłego nie ma treści, odpowiadającej pełnomocnikowi ZUS, nie może mieć w tym wypadku znaczenia. Odmienne stanowisko oznaczałoby bowiem przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszelkich możliwych biegłych, by się upewnić, czy niektórzy z nich nie byliby takiego zdania, jak strona. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem SN potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. Niezadowolenie strony z opinii biegłego nie uzasadnia powołania innego biegłego ( wyrok SN z dnia 5 czerwca 2002 roku I CR 562/74 LEX nr 7607; wyrok SN z dnia 4 sierpnia 1999 roku I PKN 20/99 OSNP 2000/22/807). W ocenie Sądu złożona opinia biegłego zarówno podstawowa jak i uzupełniająca, odpowiadają zakreślonej tezie dowodowej i nie zawierają żadnych braków, są jednoznaczne, zbieżne i wzajemnie się uzupełniające. Wobec powyższego brak było podstaw do kontynuowania postępowania dowodowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Stosownie do art.57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku (Dz.U.2021.291 t.j.) o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy całkowicie lub częściowo,

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy

3.  niezdolność do pracy powstała w okresach wskazanych w pkt 3 art. 57

ww. ustawy, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była okoliczność, czy ubezpieczony jest niezdolny do pracy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 12 przywołanej już ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, natomiast jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem 5. lat, niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż lat 5 (art. 13 ust. 2 i 3 ustawy).

Podnieść należy, że poziom posiadanych kwalifikacji, wyznacza zakres pracy, do której można odnosić ocenę zdolności do pracy w rozumieniu art. 12 i 13 ustawy. Inaczej mówiąc, ochrona ubezpieczeniowa służy temu kto utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, choćby w stopniu częściowej niezdolności do pracy. Należy zatem przy ocenie częściowej niezdolności do pracy, odnosić się do poziomu posiadanych kwalifikacji, przy czym w każdym przypadku należy zważyć posiadane wykształcenie oraz charakter dotychczasowego zatrudnienia ubezpieczonego i okres tego zatrudnienia. Nie sposób bowiem dokonać oceny posiadanych kwalifikacji, odnosząc się w sposób alternatywny z jednej strony do posiadanego wykształcenia, a z drugiej, do zatrudnienia wykonywanego przez ubezpieczonego. Aktualny jest również pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 10.06.1999 r., 11 UKN 675/98, OSNAPiUS 2000 nr 16, poz. 624).

Zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

W odniesieniu do przedmiotowej sprawy na wstępie należy zauważyć, iż decyzje organu rentowego w sprawach dotyczących świadczeń z ubezpieczeń społecznych mają charakter deklaratoryjny. Organ rentowy stwierdza jedynie, czy zostały spełnione ustawowe warunki nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia. Postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczeń społecznych wszczynane jest w wyniku wniesienia przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego. Jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy. Badanie legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji. Inaczej mówiąc - o zasadności przyznania lub odmowy przyznania świadczenia decydują okoliczności istniejące w chwili ustalania do niego prawa. Postępowanie dowodowe przed sądem jest bowiem postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy. Biegli sądowi nie zastępują lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS, a jedynie zgodnie z posiadaną wiedzą specjalistyczną poddają ocenie merytorycznej trafność wydanego orzeczenia o zdolności wnioskodawcy do pracy lub jej braku. Dlatego też późniejsza zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może stanowić - co do zasady - podstawy do uznania decyzji za wadliwą i jej zmiany przez sąd ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 kwietnia 2007 roku, sygn. akt I UK 316/06, opubl: MoPr rok 2007, Nr 11).

Wynikające z treści art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. możliwości załatwienia sprawy (tj. uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu przy jednoczesnym umorzeniu postępowania) wiąże się z występowaniem w sprawie "nowych okoliczności" dotyczących niezdolności do pracy (względnie niezdolności do samodzielnej egzystencji), powstałych po dniu złożenia odwołania od wydanej przez organ rentowy decyzji. Przepis ten stanowi wyjątek od zasady oceny wydanej przez organ rentowy decyzji, przez sąd I instancji, według stanu rzeczy istniejącego w dniu jej wydawania. Wyjątek ten jednak wymaga "cech nowości", które mogą dotyczyć stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadczenie rentowe przed wydaniem decyzji (wówczas będą to nowości w rozumieniu art. 477 ⁹ § 2 ¹ k.p.c., które będą obligować organ rentowy do podjęcia działań wynikających z tego przepisu) lub też mogą dotyczyć okoliczności związanych ze stanem zdrowia takiej osoby, które powstały po dniu złożenia przez nią odwołania i wtedy będą to nowości w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. (zob. wyrok SA w Rzeszowie z dnia 12 czerwca 2013 r., III AUa 242/13, LEX nr 1342365).

W rozpoznawanej sprawie z ustaleń poczynionych na podstawie opinii biegłego ortopedy wynika, że u wnioskodawcy rozpoznano z punktu widzenia ortopedy przebyte złamanie kości obu podudzi powikłane zapaleniem kości piszczelowej prawej. Z tego powodu jest częściowo niezdolny do pracy od 1996 r. Podstawą do uznania częściowej niezdolności do pracy jest opisana pourazowa deformacja podudzia prawego spowodowana przewlekłym zapaleniem kości piszczelowej oraz ubytkiem kostnym powodującym skrócenie długości kończyny oraz zaburzenie funkcji kończyn dolnych (stopa prawa końsko – szpotawa, brak zgięcia grzbietowego prawego stawu skokowego). Okoliczność, że u wnioskodawcy w 2021 r zdiagnozowano zapalenie kaletki przedrzepkowej kolana prawego, które zostało wyleczone nie oznacza , że doszło również wyleczenia trwałych następstw wypadku z 1996 r . Naoczne badanie ortopedyczne potwierdza, że pourazowe zaburzenia funkcji ma charakter stały a wnioskodawca wymaga stałego leczenia ortopedycznego. Zasadnym jest przyznanie częściowej niezdolności do pracy na okres 3 lat od daty przeprowadzenia naocznego badania ortopedycznego (4.08.2022), czyli do dnia 4.08.2025 r. Jednocześnie opis naocznego badania przedmiotowego jest tożsamy z opisem badania KL i ujawnia znacznego stopnia ograniczenie funkcji narządu ruchu wnioskodawcy a podstawą do nieprzyznania renty przez organ rentowy był fakt wyleczenia zapalenia kaletki przedrzepkowej kolana prawego. U wnioskodawcy występują również inne trwałe następstwa przebytego w przeszłości urazu, które były podstawą do przyznania renty w przeszłości, a dokumentacja oraz naoczne badanie nie potwierdza aby w tym zakresie doszło do wyleczenia następstw przebytego urazu i odzyskania zdolności do pracy.

W ocenie Sądu stwierdzenie niezdolności do pracy od daty naocznego badania przez biegłego, przy stwierdzeniu tożsamych dolegliwości przez KL ZUS stanowi nową okoliczność, która winna być oceniona w pierwszej kolejności przez lekarza orzecznika, bowiem nie podlegała one wcześniejszej ocenie, a może mieć wpływ na treść decyzji.

W zaistniałej sytuacji Sąd nie może orzekać co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących niezdolności do pracy i winien przekazać sprawę do rozpoznania organowi rentowemu oraz umorzyć postępowanie sądowe.

W konsekwencji Sąd Okręgowy zobligowany był, stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c., orzec jak w sentencji postanowienia.