Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2022 roku

Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Jerzy Habaj

Protokolant Sylwia Jurkowska

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2022 roku w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko Gminie W.

o zapłatę

I.  powództwo oddala;

II.  zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 10.817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

I C 34/22

UZASADNIENIE

(...) Spółka z o.o W. wystąpiła przeciwko Gminie W. z powództwem o zasądzenie kwoty 276.640 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 1.01.2016 r. do dnia zapłaty.

Pozwana Gmina W. wniosła o oddalenie powództwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) spółka z o.o. w W., w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarcze, prowadziła przedsiębiorstwo pod nazwą(...) (...) w W.. W 2015 roku, podobnie jak w latach poprzednich, otrzymywała od Gminy W. dotację oświatową.

Bezsporne

Powódka w 2105 roku świadczyłą wychowanie przedszkolen dla (...) dzieci. Podstawę obliczenia dotacji były wszystkie wydatki bieżące ponoszone na funkcjonowanie przedszkola publicznego.

Bezsporne

Dotacje do przedszkoli niepublicznych były przez Gminę W. ustalane w oparciu o uchwały Rady Miejskiej, począwszy od roku 2008 r, przy czym dotacji na rok 2015 dotyczyły uchwały z dnia 27 marca 2014 r. oraz z dnia 30 października 2014 r., która zmieniała uchwałę z dnia 27 marca 2014 r. a weszła w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa (...), zaś ogłoszenie nastąpiło w dniu 6 listopada 2014 r.

Dowód: kopie uchwały Rady Miejskiej, k. 88-95

kopie Dzienników Urzędowych Województwa (...), k. 96-107,

Na podstawie uchwał Rady Miejskiej Prezydent Miasta wydawał dyspozycje oraz zarządzenia w sprawie ustalenia wysokości dotacji udzielanych niepublicznym punktom przedszkolnym, niepublicznym przedszkolom, niepublicznym szkołom o uprawnieniach szkół publicznych i niepublicznym placówkom oświatowym z budżetu miasta W..

Dowód: dyspozycje i zarządzenia Prezydenta Miasta, k. 135- 143,

Zarządzenia w sprawie wysokości dotacji publikowane były w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego w W..

Dowód: biuletyny Informacji Publicznej UM w W., k. 144-146,

Regionalna Izba Obrachunkowa we W. prowadziła kompleksową kontrolę gospodarki finansowej Gminy W., w okresie od 22 września 2014 roku do 19 grudnia 2014 r. Zakwestionowała m.in. sposób wyliczenia dotacji do przedszkoli niepublicznych. Wystąpienie pokontrolne zostało zawarte w piśmie z dnia 13 lutego 2015 roku kierowanym do Prezydenta W.. Prezydent W. wniósł zastrzeżenia do wniosku zawartego w wystąpieniu pokontrolnym a uchwałą z dnia 23 marca 2015 roku Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej we W. oddaliło te zastrzeżenia.

Następnie toczyło się postępowanie w sprawie naruszenia dyscypliny finansów publicznych wszczęte przez Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych, które zostało postanowieniem z dnia 7 marca 2016 r. umorzone wobec braku znamion naruszenia dyscypliny finansów publicznych.

Dowód: wystąpienie pokontrolne, k. 5,

uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej, k, 9,

pismo Prezydenta Miasta W. z dnia 3.03.2015 r., k. 112,

pismo Prezydenta Miasta W. z dnia 10.08.2015 r., k. 121,

pismo Prezydenta Miasta W. z dnia 14.12.2015 r., k. 126,

postanowienie Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych z dnia

7.03.2016 r., k. 129,

Umową zawartą w dniu 3 października 2019 r. (...) spółka z o.o. sprzedała spółce z o.o (...) zorganizowaną część przedsiębiorstwa tj. (...) w W.. W umowie strony podały m.in., iż Przedszkole (...) stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 ^{( 1 )}kodeksu cywilnego, zaś w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa wchodzi zespół składników niematerialnych i materialnych w rozumieniu art. 55 ^{( 1 )}kodeksu cywilnego przeznaczonych do prowadzenia (...) w W.. Do umowy załączono wykaz składników niematerialnych i materialnych. Dalej w umowie sprzedający oświadczył, że w ramach prowadzenia zorganizowanej części przedsiębiorstwa –(...) posiada zobowiązania wyszczególnione w załączniku do umowy a zobowiązania te kupujący zobowiązał się pokryć. W oświadczeniu z dnia 23.10.2019 r., złożonym na podstawie art. 168 ust.13 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo (...), powodowa spółka oświadczyła, że zrzeka się wszelkich praw i obowiązków wynikających z prowadzenia placówki na rzecz nowej osoby prowadzącej, która te prawa i obowiązki do prowadzenia placówki przejmuje z dniem 1.11.2019 r.

Dowód: umowa sprzedaży częci przedsiębiorstwa z dnia 3.10.2019 r., k. 158, 80,

zgłoszenia zmian wpisu w ewidencji szkół i placówek niepublicznych, k. 85,

oświadczenie z dnia 23.10.2019 r., k. 86,

zaświadczenie o zmianie wpisu do ewidencji szkól i placówek

niepublicznych z dnia 25.10.2019 r., k. 87,

Pismem z dnia 7.12.2021 r. (...) spółka z o.o. zwróciła się do Prezydenta W. z wezwaniem o zapłatę kwoty 361.964,87 zł tytułem zaniżonej przez Gminę dotacji na dziecko w przedszkolach niepublicznych w roku 2015. Powódka powołała się na wyrok Sądu Okręgowego w (...) w sprawie I C 51/16, który orzekł, że Gmina W. zaniżała dotację dla przedszkoli i zdanie to podtrzymał Sąd Apelacyjny we (...). Jak podała powódka według ustaleń sądu dotacja za 2013 rok była zaniżona o 45 % na jedno dziecko i w związku z tym dotację za 2015 r. należało powiększyć o 45 %.

Pismem z dnia 16.12.2021 r. Gmina W. odmówiła zapłaty twierdząc, iż żądanie jest bezzasadne.

Dowód: pismo powódki do Prezydenta W., k,. 15,

pismo z Urzędu Miejskiego, k. 16,

(...) spółka z o.o a Gminą W. toczyło się przed Sądem Okręgowym (...) postępowanie o zapłatę z tytułu zaniżonej dotacji przedszkolnej za lata 2012 i 2013, które zakończyło się wyrokiem z dnia 23.02.2018 r. uwzgledniającym powództwo w znacznej części, zaś apelację pozwanej Gminy W. oddalił Sąd Apelacyjny we (...) wyrokiem z dnia 22 listopada 2018 r.

bezsporne,

wyroki w aktach sprawy I C 51/16 Sądu Okręgowego w (...)

Stan faktyczny został ustalony przez sąd na podstawie okoliczności bezspornych oraz dokumentów przedłożonych przez strony w toku niniejszego postępowania. Wobec stanowisk storn przedstawionych w pismach procesowych oraz materiału dowodowego w postaci tych dokumentów sąd pominął dowody zgłoszone przez obie strony, w tym w szczególności z zeznań świadka, przesłuchania stron i opinii biegłego sądowego.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu jako niezasadne.

Z pism procesowych stron wynika, że stan faktyczny nie jest sporny, za wyjątkiem sposobu wyliczania dotacji oświatowej za rok 2015.

Powódka prowadząc (...) otrzymywała od pozwanej Gminy dotację oświatową w roku 2015, jednakże twierdzi, iż w zaniżonej wysokości i w pozwie domaga się zasądzenia kwoty stanowiącej różnicę między kwotą, jaką powinna otrzymać z tego tytułu a faktycznie otrzymaną, przy czym podniosła, że dotacja ta została zaniżona, o co najmniej kwotę 224 zł na jedno dziecko. Podawała przy tym, iż w roku 2015 świadczyła opiekę przedszkolną dla (...) dzieci. Powódka wskazała na przepisy art. 90 ust.1 oraz art. 90 ust. 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty a także na wyniki kompleksowej kontroli gospodarki finansowej Gminy W. przeprowadzonej przez Regionalną Izbę Obrachunkową we W., które wskazały na nieprawidłowe wyliczenia dotacji przez Gminę W. w latach 2012 - 2013. Powódka zażądała zasądzenia kwoty 276.640 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 1.01.2016 r. to jest od dnia następnego po terminie płatności dotacji, podając, że dotacja nie jest świadczeniem okresowym, albowiem przyznaje się ją na rok, natomiast wypłata następuje w miesięcznych transzach.

Pozwana Gmina W. wnosząc w odpowiedzi na pozew o oddalenie powództwa w całości zgłosiła:

- zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powódki wobec zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w postaci przedszkola oraz złożenia przez powódkę oświadczenia o zrzeczeniu się wszelkich praw i obowiązków wynikających z prowadzenia przedmiotowego przedszkola na rzecz nowego podmiotu, który te prawa i obowiązki przejął, ponadto

- zarzut przedawnienia roszczenia, co do należności głównej i odsetek, w oparciu o przepis at. (...) i art. 118 kc, przy uznaniu odszkodowawczego charakteru roszczenia powódki, zaś w przypadku braku akceptacji sądu, co do stanowiska pozwanej o odszkodowawczym charakterze roszczenia powódki, w odniesieniu do roszczenia o odsetki ustawowe w oparciu o przepis art. 118 kc,

- zarzut nieudowodnienia przez powódkę wysokości dochodzonego roszczenia,

- zarzut, że z art.90 ustawy o systemie oświaty jak i z innych przepisów prawa nie wynika roszczenie o zapłatę (uzupełnienie) dotacji po zakończeniu roku budżetowego, w którym przysługiwała dotacja tj. zarzut, że powódce nie przysługuje wobec pozwanej roszczenie o zapłatę (wyrównanie /uzupełnienie) dotacji za rok 2015 po upływie roku budżetowego,

- zarzut, że wystąpienie pokontrolne R. z dnia 13.02.2015 r., jak też wyrok Sądu Okręgowego w (...) zapadły w sprawie o sygnaturze akt I C 51/16 nie może stanowić podstawy dochodzonego roszczenia, albowiem wystąpienie R. oraz wyrok SO dotyczyły wypłacania dotacji oświatowej w latach 2012 -2013, co było czynione w oparciu o inne akty prawne aniżeli te, które dotyczyły roku 2015,

- zarzut braku podstaw do uwzględnienia przy obliczaniu dotacji dla niepublicznych przedszkoli wypłacanych w roku 2015 wydatków ponoszonych przez publiczne przedszkola z oddziałami integracyjnymi oraz wydatków ponoszonych w publicznych przedszkolach i ustalanych w planie finansowym dochodów i wydatków wydzielonego rachunku dochodów publicznych,

- zarzut sprzeczności roszczenia powódki z zasadami współżycia społecznego oraz ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem prawa – zarzut nadużycia prawa -art.5 kc.

W piśmie procesowym z dnia 21.06.2022 r., stanowiącym replikę na odpowiedź na pozew, powódka podniosła, że niewypłacenie przez pozwaną dotacji w wysokości wynikającej z przepisów ustawy o systemie oświaty skutkuje powstaniem po stronie powodowej roszczenia o zasądzenie kwoty odpowiadającej różnicy dotacji należnej a otrzymanej, na podstawie art. 471 kc w związku z art.90 ustawy, powołała się przy tym na wyroki Sądów Apelacyjnych w (...) i w G. oraz szereg orzeczeń Sądu Najwyższego.

Powódka podkreśliła również, że jej roszczenia wobec względem pozwanej z tytułu uzupełnienia zaniżonej dotacji nie zostały zbyte umową z dnia 3.10.2019 r.

P. podniosła także zarzut nadużycia prawa przez pozwaną przy zgłoszeniu zarzutu przedawnienia, albowiem „wykorzystała ona swoją przeważającą względem powódki pozycję, zwlekała z wypłatą uzupełnienia zaniżonej dotacji, przez co zarzut przedawnienia nie powinien zasługiwać na ochronę. Sprzeczne z zasadami współżycia społecznego byłoby premiowanie niezgodne z prawem zachowania władzy publicznej względem jednostki”. Powódka podniosła, iż wykonywała zadania własne gminy, za co winna otrzymać, na zasadzie równości, zwrot kosztów, co najmniej w takiej wysokości jak uzyskała z subwencji pozwana.Tymczasem pozwana dla prowadzonych przez siebie placówek otrzymała wyższą kwotę subwencji a następnie manipulując danymi, znacząco zaniżała kwotę należną powódce.

Sąd podzielił stanowisko pozwanej Gminy W., co do braku po stronie powodowej legitymacji procesowej czynnej. Trafnie strona pozwana przytoczyła art. 55 ^{( 2 )}kodeksu cywilnego, z którego wynika, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Przepis ten ustanawia zatem domniemanie, że nabycie przedsiębiorstwa obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa za wyjątkiem tego co wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Wyjątki te powinny być zatem wyraźnie wskazane, aby można było stwierdzić, że pewne składniki zostają wyłączone z czynność prawnej. Z treści umowy zawartej przez powódkę w dniu 3.10.2019 r. o sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa w postaci (...)nie wynika, aby jakiekolwiek składniki materialne lub niematerialne związane z tym Przedszkolem, także wierzytelności, zostały wyłączone wolą stron. Wobec tego należy uznać, iż na podstawie umowy z dnia 3.10.2019 r. doszło do przeniesienia własności przedsiębiorstwa w postaci (...), jako całości, zatem także z wierzytelnościami, w tym ewentualnymi wierzytelnościami związanymi z dotacjami oświatowymi. Wobec braku legitymacji procesowej czynnej powództwo w niniejszym postępowaniu podlega oddaleniu.

Sąd podziela również pogląd pozwanej, iż z przepisów prawa, w tym także ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, nie wynika roszczenie o zapłatę (uzupełnienie) dotacji po zakończeniu roku budżetowego, w którym przysługiwała dotacja. Podmiot, który uważa, że otrzymał dotację oświatową w zaniżonej wysokości, może dochodzić zapłaty różnicy pomiędzy kwotą należną a faktycznie otrzymaną, jednak roszczenie to ma charakter odszkodowawczy a podstawą żądania jest art.471 kc w związku z art. 90 ust. 1 i ust. 2b ustawy o systemie oświaty (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 8.11.2019 r., III CZP 29/19, Sąd Apelacyjny we (...) w wyrokach z dnia 13.12.2018 r. , I ACa 911/18 oraz z dnia 3.01.2022 r., I ACa 1150/21). W związku z tym strona powodowa powinna wskazać i udowodnić istnienie przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej strony pozwanej, tj. powstanie szkody, wysokość szkody, jaką poniosła na skutek niewypłacenia dotacji oświatowej w zaniżonej –jej zdaniem – wysokości oraz związek przyczynowy pomiędzy działaniem (zaniechaniem) strony pozwanej a wystąpieniem szkody. Samo nieotrzymanie dotacji w wyższej kwocie niż należna w świetle obowiązujących przepisów prawa, nie jest wystarczająca do skutecznego domagania się zapłaty od wypłacającej świadczenie Gminy. Tymczasem w treści pism procesowych powódki w niniejszym procesie wynika, że (...) spółka z o.o. swoje żądanie opiera jedynie na otrzymaniu od Gminy mniejszej kwoty z tytułu dotacji oświatowej niż miałoby to wynikać z przepisów prawa. Nie wskazywała na żaden uszczerbek majątkowy wynikający z tej okoliczności np. wydatkowane własne środki na realizację zadania publicznego.

W przypadku gdyby podzielić pogląd powódki, iż posiada legitymację procesową czynną albowiem umową z dnia 3.10.2019 r. nie zbyła wierzytelności, w tym w szczególności dochodzonej pozwem w tym postępowaniu, uwzględnieniu podlega zgłoszony przez Gminę W. zarzut przedawnienia. Bezspornym bowiem faktem jest prowadzenie (...)przez stronę powodową w zakresie swojej działalności gospodarczej. Stąd też termin przedawnienia roszczeń powódki wynosi 3 lata z mocy art. 118 kc, przy czym bieg takiego terminu kończy się z upływem ostatniego roku kalendarzowego. Bieg terminu przedawnienia rozpoczął się w dniu 1 stycznia 2016 r. a zatem po zakończeniu roku budżetowego 2015, za który powódka dochodzi zapłaty zaniżonej –jej zdaniem- dotacji oświatowej. Takie jest też stanowisko strony powodowej domagającej się zasądzenia należności głównej z odsetkami ustawowymi waśnie od dnia 1 stycznia 2016 r. Sąd nie znalazł żadnych podstaw, aby uznać –jak tego chciała powódka- iż podniesienie zarzutu przedawnienia miałoby być nadużyciem prawa przez pozwaną Gminę. Strona powodowa toczyła spór sądowy z pozwaną o dotację za lata 2012-2013, także przed Sądem Okręgowym w(...), który wydal wyrok w dniu 23.02.2018 r., zaś dokumenty, jakie powódka przedłożyła wraz z pozwem pochodzą z 2015 roku i były dostępne dla strony powodowej. Powodowa spółka dopiero pismem z dnia 7.12.2021 r. wezwała stronę pozwaną do zapłaty a powództwo wytoczyła wnosząc pozew w dniu 31.12.2021 r., a zatem już po upływie trzyletniego terminu przedawnienia. Nie było żadnych przeszkód aby powódka wystąpiła przeciwko pozwanej wcześniej, przed upływem terminu przedawnienia. Gołosłowne są twierdzenia strony powodowej jakoby pozwana dopuszczała się manipulacji i świadomie, celowo zaniżała dotację dla przedszkoli niepublicznych.

Wobec zasadności powyższych zarzutów strony pozwanej sąd nie rozważał dalszych kwestii związanych z przedmiotem sprawy tj. przede wszystkim sposobu obliczania dotacji oświatowej za rok 2015. Stwierdzona przez sąd brak legitymacji czynnej strony powodowej skutkuje –jak wyżej wskazano – oddaleniem powództwa. Natomiast w razie uznania, że powódka taką legitymację procesową posiada, zgłoszony zarzut przedawnienia również skutkuje oddaleniem powództwa, podobnie jak – w przypadku nieuwzględnienia zarzutu przedawnienia- niewykazanie przez stronę powodową szkody. Stąd też orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku.

Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Na podstawie § 15 ust. 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości. z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1804) zasądzając opłatę od czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład jego pracy, a także charakter sprawy i wkład pracy w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Podstawę zasądzenia opłaty, o której mowa w ust. 1, stanowią stawki minimalne określone w rozdziałach 2-4. Opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy.

Jak wynika z § 2 pkt 6 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, stawka minimalna przy wartości przedmiotu sporu powyżej 200.000 zł do 2.000.000 zł wynosi 10.800 zł. W ocenie Sądu, nakład pracy pełnomocnika uzasadniał przyznanie mu wynagrodzenia w wysokości jednokrotności stawki minimalnej.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd zasądził więc od strony powodowej, jako przegrywającej proces na rzecz strony pozwanej kwotę 10.817 zł, na którą składa się kwota 10.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz 17 zł, jako zwrot uiszczonej przez pozwaną opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (punkt II sentencji wyroku).

.