Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Maciej Flinik

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Marta Walińska

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2022 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: A. W. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 21 czerwca 2022 r., znak: (...)

w sprawie: A. W. (1)

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

1/ zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 21 czerwca 2022 roku w ten sposób, ze ubezpieczona A. W. (1) ma prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 1 lipca 2022 roku do dnia 30 września 2024 roku,

2/ stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji,

3/ zasądza od pozwanego organu rentowego na rzecz odwołującej kwotę 180 ( sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Sędzia Maciej Flinik

Sygn. akt VI U 2075/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 czerwca 2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., na podstawie art. 107 i 14 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS odmówił ubezpieczonej A. W. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy . Pozwany powołał się przy tym na orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 28 kwietnia 2022r. , która nie stwierdziła u ubezpieczonej niezdolności do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona A. W. (1) domagając się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy oraz zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kosztów zastępstwa prawnego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, iż stan jej zdrowia nie uległ żadnej poprawie w stosunku do okresu, w którym lekarz orzecznik uznał, że jest ona osobą częściowo niezdolną do pracy. Ubezpieczona jest osobą schorowaną , cierpi na wiele schorzeń , które uniemożliwiają jej wykonywanie jakiejkolwiek pracy. W podstawowych obowiązkach domowych wyręczać ją musi mąż. W dalszej części uzasadnienia odwołania opisała występujące u niej schorzenia , związane z nimi dolegliwości i ich wpływ na możliwość wykonywania pracy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację .

Sąd Okręgowy ustalił , co następuje:

Ubezpieczona A. W. (1) posiada wykształcenie podstawowe ( z uwagi na chorobę nie ukończyła szkoły zawodowej w zawodzie szwaczki ). Na swojej drodze zawodowej pracowała jako pomocnik introligatora ( kilka lat ) , sprzątaczka i salowa.

/ dowód : zeznania świadka A. W. (2) i ubezpieczonej – zapis AV k. 24 akt sprawy /

U ubezpieczonej stwierdza się wrodzony obrzęk naczyniowo- ruchowy ( na który choruje od 13 roku życia ) i niedobór C 1 inhibitora typu I

/ dowód : opinia biegłej sądowej - k. 30 – 34 , 38 – 39 akt sprawy /

W dniu 3 lutego 2022r. w/w- na złożyła wniosek o rentę ( wcześniej była uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do 31 marca 2022r. ) . Organ rentowy wydłużył na podstawie ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych zasadach związanych z zapobieganiem , przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID 19 , innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych do dnia 30 czerwca 2022r. okres wypłaty świadczenia. Orzeczeniem z dnia 28 kwietnia 2022r. komisja lekarska ZUS nie stwierdziła niezdolności ubezpieczonej do pracy. Na tej podstawie w dniu 21 czerwca 2022r. pozwany wydał zaskarżoną decyzję.

/ bezsporne /

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zeznań ubezpieczonej , świadka, dostępnej dokumentacji medycznej oraz i przede wszystkim w oparciu o opinię biegłej sądowej - alergolog . Opinię tą sąd uznał za w pełni miarodajną dla ustalenia częściowej niezdolności ubezpieczonej do pracy. Została sporządzona wyczerpująco i rzetelnie w oparciu o posiadane przez biegłą wiadomości specjalne i spełnia wymogi określone w art. 285 k.p.c. Strony nie wniosły do niej zastrzeżeń - pozwany zgodził się z konkluzjami biegłej ( pismo k. 49 akt sprawy ) .

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. Stosownie do treści art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy; ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy; niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (ust. 1). Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust. 2). W myśl art. 12 ustawy niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (ust. 1). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2). Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3). Zgodnie natomiast z treścią art. 13 ust. 1 ustawy przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji (pkt 1); możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (pkt 2). ). W wyroku z dnia 2 września 2015 r. III AUa 2120/14 Sąd Apelacyjny wskazał , iż punktem wyjścia w sprawach o rentę jest ustalenie w jaki sposób należy rozumieć pojęcie "pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji". Jak właściwie wskazywał organ rentowy, w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że wyjaśnienie treści tego pojęcia wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 września 2006 r., I UK 103/06, OSNP 2007 nr 17-18, poz. 261; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2007 r., II UK 156/06, OSNP 2008 nr 3-4, poz. 45). Przy czym jak wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 2015 r. I UK 387/14 do sądu rozpoznającego sprawę o prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należy dokonanie analizy elementów pojęciowych niezdolności do pracy. Chodzi w szczególności o ocenę, na czym może polegać utrata w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 3 u.e.r.f.u.s.). Z samej definicji częściowej niezdolności do pracy wynika, że ubezpieczony może utracić zdolność do pracy w określonym stopniu, a mimo to nie nabyć prawa do renty. Znaczenie ma dopiero utrata zdolności do pracy w znacznym stopniu. Wprawdzie ustawodawca nie wyjaśnia, jak należy rozumieć znaczny stopień utraty zdolności do pracy, tym niemniej semantycznie pojęcie "w znacznym stopniu" oznacza "w stopniu większym niż połowa zwykłej zdolności do pracy". Przy takim założeniu można przyjąć, że z art. 12 ust. 3 u.e.r.f.u.s. wynika granica ochrony ubezpieczeniowej, gdyż prawa do renty nie ma ubezpieczony, który utracił zdolność do pracy w stopniu mniejszym niż znaczny (mniejszym niż połowa zwykłej zdolności do pracy). Można zatem stwierdzić, że utrata w nieznacznym stopniu (na pewno w mniejszym niż znaczny stopień) zdolności do pracy nie uprawnia do ustalenia niezdolności do pracy (choćby częściowej) jako przesłanki prawa do renty. I odwrotnie, utrata zdolności do pracy w znacznym stopniu (większym niż połowa zwykłej zdolności do pracy) uprawnia do ustalenia częściowej niezdolności do pracy jako przesłanki prawa do renty na podstawie art. 12 ust. 3 u.e.r.f.u.s. Art. 107 ustawy stanowi natomiast , iż prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

Ocena całkowitej bądź częściowej niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy, wymaga z reguły wiadomości specjalnych. W niniejszej sprawie biegła sądowa ( alergolog ) jednoznacznie stwierdziła, iż ubezpieczona nadal pozostaje częściowo niezdolna do pracy . Z powyższym zgodziły się obie strony.

Zgodnie z art. 59 ust. 1 pkt 2 ustawy osobie, która spełniła warunki określone w art. 57, przysługuje renta okresowa – jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa. Taka właśnie sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie, gdyż w świetle opinii biegłych częściowa niezdolność ubezpieczonej do pracy jest okresowa i będzie się utrzymywać przynajmniej do końca września 2024r.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji, przyznając ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres wskazany przez biegłą - od dnia następnego po upływie okresu pobierania przez ubezpieczoną świadczenia, to jest po 30 czerwca 2022r. Renta przyznana ubezpieczonej początkowo do 31 marca 2022r w oparciu regulacje ustawy covidowej została przedłużona do 30 czerwca 2022r. – najpewniej , gdyż organ rentowy nie raczył precyzyjnie określić podstawy prawnej swojej decyzji w tym przedmiocie – na mocy art 15zc ust. 1 ustawy covidowej , zgodnie z którym z przyczyn związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, orzeczenie o:

1) częściowej niezdolności do pracy,

2) całkowitej niezdolności do pracy,

3) całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji,

4) niezdolności do samodzielnej egzystencji

- wydane na czas określony na podstawie odpowiednio przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 291, 353, 794 i 1621), ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2020 r. poz. 1300 oraz z 2021 r. poz. 1621), ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1205 oraz z 2021 r. poz. 1621 i 1834), ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. z 2020 r. poz. 984), ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1858), ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2021 r. poz. 1656), ustawy z dnia 2 września 1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1774), ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U. z 2021 r. poz. 1842), którego ważność upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, zachowuje ważność przez okres kolejnych 3 miesięcy od dnia upływu terminu jego ważności, w przypadku złożenia wniosku o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres przed upływem terminu ważności tego orzeczenia.

Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji . Ustalenie utrzymywania się w ciągłości częściowej niezdolności ubezpieczonej do pracy wymagało zasięgnięcia wiedzy specjalistycznej – dopiero opinia biegłej - prof. dr hab. nauk medycznych M. S. pozwoliła dojść do niekwestionowanych przez którąkolwiek ze stron konkluzji co do stanu zdrowia w/w- nej i jego przekładania się jej częściową niezdolność do pracy .

O kosztach zastępstwa prawnego orzeczono w oparciu o przepis art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych / Dz. U. 2018 poz. 265 / – sąd zasądził od pozwanego jako przegrywającego proces na rzecz ubezpieczonej jako proces ten wygrywającej stawkę ryczałtową wynoszącą w sprawach o świadczenie 180 zł .

Sędzia Maciej Flinik