Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 8 listopada 2021r. A. K. odwołał się od dokonanego mu w dniu 19 października 2021r. wypowiedzenia warunków umowy o pracę wskazując, że przyczyna wypowiedzenia była nieprawdziwa, pozorna i niejasna, a w konsekwencji wypowiedzenie nieuzasadnione. Powód dochodził uznania wypowiedzenia zmieniającego za bezskuteczne, a w przypadku upływu okresu wypowiedzenia przywrócenia mu dotychczasowych warunków pracy i płacy tj. w istocie wynagrodzenia zasadniczego w poprzedniej określonej dla jego stanowiska oficera portu wysokości 5350, 15 zł .

Pozwany pracodawca domagał się oddalenia powództwa wskazując na prawdziwość przyczyny wypowiedzenia, a w efekcie zasadność swojego działania. W szczególności pozwany podnosił, że doszło do reorganizacji polegającej na innym niż dotychczas przydziale obowiązków osobom już zatrudnionym i przesunięciach stanowiskowych, a powód, którego zatrudniono wcześniej na stanowisku oficera portu wyłącznie na potrzeby powierzenia mu funkcji zastępcy kapitana portu, objął jesienią 2021r. niesamodzielne stanowisko oficera portu do spraw inspekcyjno – dochodzeniowych. Pozwany wskazał też, że dokonując wypowiedzenia zmieniającego dążył do zrównania wynagrodzenia zasadniczego dla podobnych stanowisk.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Strony niniejszego procesu pozostają w stosunku pracy od 19 marca 2003r. W okresie zatrudnienie powód zajmował różne stanowiska, w tym oficera (...). Od 1 sierpnia 2008r. powód pełnił obowiązki głównego operatora (...), później głównego operatora służby kontroli ruchu (...), wreszcie od 1 grudnia 2015r. był kierownikiem zespołu służby kontroli ruchu (...). Na tym ostatnim stanowisku pełnił też od 3 lipca 2018r. obowiązki zastępcy głównego inspektora.

Niesporne, a nadto: umowy o pracę – k.7, karta bez numeru pomiędzy 16 a 18 17, powierzenie obowiązków (porozumienia) – k. 30, karta bez numeru pomiędzy k. 60 a 62, k. 80, 86, 90 wszystkie w cz. B akt osobowych powoda,

Z dniem 9 września 2019r. powoda przeniesiono do Kapitanatu (...) w Ś. na stanowisko oficera (...)za wynagrodzeniem zasadniczym w wysokości 4.899,70 zł miesięcznie, według mnożnika 2,556. Jednocześnie A. K. powierzono okresowo – na czas nieobecności J. O. - pełnienie obowiązków zastępcy kapitana (...). Wynagrodzenie miesięczne na tym stanowisku ustalono na kwotę 5.175,74 zł, według mnożnika 2,700.

Niesporne, nadto porozumienia modyfikujące warunki zatrudnienia – k. 8, 9 akt, (także w cz. B akt osobowych powoda)

Przeniesienie powoda do Kapitanatu (...) w Ś. było inicjatywą zakładu pracy i wynikało z potrzeb pracodawcy – warunkowanej macierzyństwem długotrwałej nieobecności zastępczyni kapitana (...).

Powód przystał na zmianę stanowiska pracy i miejsca zatrudnienia w trybie porozumienia wobec akceptacji pracodawcy zachowania na stanowisku oficera (...) jego dotychczasowego wynagrodzenia zasadniczego. Wynagrodzenie to było wyższe niż w przypadku innych osób zajmujących w Kapitanacie (...) wskazane stanowisko. Powoda zapewniono, że po powrocie J. O. do pracy, jego umiejętności zostaną zagospodarowane.

Dowód: wniosek o zmianę stanowiska z zachowaniem wynagrodzenia – karta bez numeru pomiędzy k. 131 a 132 cz. B akt osobowych powoda, przesłuchanie powoda (zapis skrócony k.122-124, 127 - 128), przesłuchanie za pozwanego W. Z. (zapis skrócony - k. 124, 128) zeznania świadka J. F. (zapis skrócony k. 126-127),

W okresie gdy powód pełnił obowiązki zastępcy kapitana portu, podejmowane były przez niego za akceptacją bezpośredniego przełożonego kapitana (...) działania mające stworzyć zakres obowiązków dla przyszłego nowego stanowiska oficera (...)z większym niż wcześniej przy takim stanowisku zakresem zadań. Stanowisko to powód miał objąć po powrocie J. O..

Dowód: przesłuchanie powoda (zapis skrócony k.122-124, 127 - 128), zeznania świadka J. F. (zapis skrócony k. 126-127),

W okresie pełnienia przez powoda funkcji zastępcy kapitana portu ulegało wzrostowi jego wynagrodzenie zasadnicze.

Z dniem 1 stycznia 2020r. powodowi przyznano:

- na stanowisku oficera (...) wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 5.350,15 zł miesięcznie według mnożnika 2,633,

- na czas pełnienia obowiązków zastępcy kapitana (...) wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 5.642,75 zł miesięcznie według mnożnika 2,777.

Z dniem 1 czerwca 2020r. podwyższono powodowi wynagrodzenie zasadnicze, ale wyłącznie na okres pełnienia obowiązków zastępcy kapitana (...) do kwoty 5750, 45 zł miesięcznie według mnożnika 2, 83 zł. Wynagrodzenie ustalone dla stanowiska oficera (...) pozostało na dotychczasowym poziomie.

Niesporne, nadto informacje o zmianie wynagrodzenia – k. 10, 11, 12 akt (także w. cz. B akt osobowych powoda)

W związku ze zbliżającym się, bo przypadającym na początek października 2021r. powrotem J. O. z urlopu wychowawczego, a w konsekwencji zaprzestaniem pełnienia przez powoda obowiązków na stanowisku zastępcy kapitana (...) i objęciem wyłącznie obowiązków wyznaczonych dla oficera (...) bezpośredni przełożony powoda – kapitan (...) wystąpił do dyrektora Urzędu (...) w S. o powierzenie powodowi obowiązków starszego oficera (...) z jednoczesnym podwyższeniem wynagrodzenia zasadniczego o 300 zł.

Dowód: wniosek z dnia 20 września 2021r. – k. 13 (k. 152 cz. B akt osobowych powoda), zeznania świadka J. F. (zapis skrócony – k. 126 – 127)

Pismem z dnia 1 października 2021r. pracodawca zaproponował powodowi zmianę - w trybie porozumienia - warunków jego zatrudnienia od dnia 1 października 2021r. – pełnienie obowiązków starszego oficera portu z wynagrodzeniem zasadniczym 4899, 06 zł według mnożnika 2, 411.

Niesporne, nadto pismo pracodawcy – k. 14

Powód nie zaakceptował proponowanych warunków wskazując, że jest to wynagrodzenie niższe niż ustalone dlań na stanowisku oficera (...).

Niesporne, nadto pismo powoda – k. 15

W dniu 19 października 2021r. bezpośredni przełożony powoda wręczył mu pisemne oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę w części dotyczącej aktualnego wynagrodzenia.

Jako przyczyny wypowiedzenia zmianującego wskazano powierzenie nowych obowiązków służbowych w związku z reorganizacją pracy w Kapitanacie (...) po powrocie nieobecnego pracownika oraz przyznanie wynagrodzenia zasadniczego odpowiedniego do wykonywania zadań na stanowisku oficera (...) w Urzędzie (...) w S..

Po upływie okresu wypowiedzenia powodowi zaproponowano wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 4409, 35 zł miesięcznie według mnożnika 2,170.

Niesporne, nadto wypowiedzenie k. 7 akt sprawy (także w cz. B akt osobowych powoda)

Powód nie potwierdził podpisem otrzymania wypowiedzenia zmieniającego, jednak nie odmówił przyjęcia nowych warunków zatrudnienia.

Niesporne

Do chwili wręczenia wypowiedzenia zmieniającego ani w czasie jego wręczania pracownikowi nie przybliżono przyczyn decyzji pracodawcy.

Dowód: przesłuchanie powoda (zapis skrócony k.122-124, 127 - 128), zeznania świadka J. F. (zapis skrócony k. 126-127),

Objęta wypowiedzeniem zmiana wysokości wynagrodzenia powoda warunkowana była wolą pracodawcy zrównania uposażenia A. K. do poziomu uposażeń innych pracowników (...) zatrudnionych na stanowisku oficera portu.

Proponując powodowi kilkanaście dni wcześniej pełnienie obowiązków starszego oficera portu pracodawca także oferował wynagrodzenie zbliżone do wypłacanego innym zatrudnionym na tym stanowisku.

Dowód: przesłuchanie za pozwanego W. Z. (zapis skrócony - k. 124, 128) zeznania świadka J. F. (zapis skrócony k. 126-127)

Wypowiedzenia zmieniającego nie poprzedziły żadne zmiany organizacyjne w (...). Doszło natomiast do przesunięć kadrowych – przydziału innych niż wcześniej zadań niektórym zatrudnionym na stanowisku oficera (...). W kapitanacie istniał i istnieje bowiem podział obowiązków dla takiego stanowiska oraz dla stanowisk młodszego i starszego oficera (...) Osoby zatrudnione na takich stanowiskach albo zajmują się sprawami inspekcyjno – dochodzeniowymi albo sprawami nawigacji i ratownictwa (w tym wypadku są w służbie dyżurnej).

Zakres zadań oficerów (...), młodszych oficerów (...) i starszych oficerów (...) jest tożsamy (w ramach dwóch opisanych obszarów obowiązków), przydział stanowisk służbowych uzależniony jest od poziomu wymaganych prawem kwalifikacji.

Dowód: zeznania świadka J. O. (zapis skrócony k. 125-126)

W czasie dokonywania powodowi wypowiedzenia zmieniającego w Kapitanacie (...) było trzech oficerów (...), w tym dwóch w służbie dyżurnej.

Dowód: zeznania świadka J. O. (zapis skrócony k. 125-126)

Wynagrodzenie zasadnicze powoda od 1 lutego 2022r. wynosi 4604, 42 zł

Niesporne, nadto informacja o wynagrodzeniu – k. 160 cz. B akt osobowych powoda

Sąd zważył, co następuje.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie ustalony został na podstawie wszystkich zgromadzonych dowodów. Istotne dla rozstrzygnięcia okoliczności przedstawiane były przez przesłuchane osoby (świadków i strony) w sposób zbieżny i spójny. Nie zachodziły więc podstawy do kwestionowania żadnego z dowodów ze źródeł osobowych, podobnie jak korespondujących z nimi dokumentów dotyczących przebiegu zatrudnienia powoda.

Na tle dokonanych ustaleń faktycznych powództwo należało uznać za uzasadnione.

Powód swoje roszczenia wywodził z art. 45 § 1 k.p. W myśl wskazanego przepisu, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Wskazany przepis stosuje się także - zgodnie z treścią art. 42 § 1 k.p. - do wypowiedzenia zmieniającego (takie otrzymał powód).

Skutek wypowiedzenia zmieniającego uzależniony jest od zachowania pracownika. Ten może bowiem nowe warunki przyjąć lub odmówić ich przyjęcia. W pierwszej z tych dwóch sytuacji warunki zatrudnienia ulegają modyfikacji po upływie okresu wypowiedzenia dotychczasowych, w drugiej rozwiązaniu ulega umowa o pracę (art. 42 § 3 k.p.). Niezależnie od tego, czy pracownik nowe warunki przyjął czy odmówił ich przyjęcia przysługuje mu możliwość dochodzenia na drodze sądowej roszczeń określonych w art. 45 § 1 k.p.

A. K. nie złożył pracodawcy oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków zatrudnienia (wynagradzania), stosunek pracy łączący strony nadal więc trwa, jednak na zmienionych warunkach. Wobec upływu okresu wypowiedzenia zdezaktualizowała się możliwość uznania tego wypowiedzenia za bezskuteczne, a uwzględnieniu mogło podlegać roszczenie o przywrócenie do pracy na warunkach poprzednich. Takowe zgłosił powód w przypadku upływu okresu wypowiedzenia.

Powód kwestionował prawidłowość sfomułowania przyczyny wypowiedzenia i zasadność działania pracodawcy.

Przyjmuje się powszechnie, iż przyczyna wskazana w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę (odpowiednio warunków tej umowy) powinna być rzeczywista, jak również skonkretyzowana – co istotne, na piśmie - na tyle, aby można było stwierdzić, iż pracownik wiedział, co przesądziło o podjęciu przez pracodawcę decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy czy modyfikacji warunków zatrudnienia. Naruszenie wynikającego z art. 30 § 4 k.p. obowiązku podania przyczyny wypowiedzenia będzie więc mieć miejsce wówczas, gdy wskazana przez pracodawcę przyczyna jest niezrozumiała, niejasna, niedostatecznie konkretna czy nieprawdziwa. Uważa się przy tym za niewystarczające przytoczenie ogólnikowych zwrotów czy powtórzenie wyrażeń ustawowych. Oceny spełnienia kryteriów, o jakich mowa, należy dokonywać z uwzględnieniem perspektywy pracownika (będącego adresatem oświadczenia), a zatem badać, czy na podstawie oświadczenia pracodawcy pracownik mógł zrozumieć, co stało się przyczyną rozwiązania umowy czy modyfikacji jej warunków (tak Sąd Najwyższy w szeregu orzeczeń, m.in. w wyrokach z dnia 19 stycznia 2000 r., I PKN 481/99, OSNP 2001/11/373; z dnia 10 maja 2000 r., I PKN 641/99, OSNP 2001/20/618 czy też z dnia 15 listopada 2006 r., I PK 112/06, Pr.Pracy 2007/5/27).

Na tle zebranego materiału dowodowego nie sposób przyjąć, by sformułowanie przyczyny wypowiedzenia było prawidłowe. Było ono bowiem zbyt ogólne w realiach sprawy i niezrozumiałe z perspektywy pracownika.

Nie ulega wątpliwości, i takowej nie miały też strony na dzień dokonywania wypowiedzenia zmieniającego, że w wypowiedzeniu, o jakim mowa, chodziło o zmianę wysokości wynagrodzenia zasadniczego ustalonego dla zajmowanego przez powoda stanowiska oficera (...). Wynagrodzenie za wykonywanie obowiązków przypisanych do stanowiska zastępcy kapitana (...) określone było bowiem wyłącznie na czas pełnienia przez powoda zadań na tym stanowisku określony w dokumentach dotyczących zatrudnienia jako czas nieobecności I. O.. W tych warunkach za niezrozumiale (niejasne) należy uznać sformułowanie wypowiedzenia, iż chodzi o przyznanie wynagrodzenia zasadniczego odpowiedniego do zadań czy powierzenie nowych obowiązków służbowych. Takie sformułowanie pozostawałoby jasne, gdyby powód był na mocy wcześniejszego porozumienia zatrudniony na stanowisku zastępcy kapitana (...) bezterminowo z określeniem wynagrodzenia tylko na tym stanowisku. Tylko wówczas bowiem doszłoby wraz z powrotem J. O. do zmiany zakresu zadań i odpowiedzialności powoda (także zajmowanego stanowiska), co uzasadniałoby też obniżenie wynagrodzenia. Jednak powód od 9 września 2019r. był zatrudniony na stanowisku oficera portu z wynagrodzeniem ustalonym dla tego stanowiska. Jednocześnie przydzielono mu pełnienie okresowo obowiązków zastępcy kapitana portu za wyższym niż ustalone dla oficera portu wynagrodzeniem. Z wypowiedzenia nie wynikało w sposób jednoznaczny czy rzutująca na obniżenie wynagrodzenia zmiana obowiązków dotyczy podjęcia w miejsce zadań zastępcy kapitana portu obowiązków oficera portu czy też jest to i jaka zmiana obowiązków na stanowisku oficera portu. Pracodawca nie wskazał też, dlaczego proponowane wynagrodzenie ma być adekwatne do obecnych obowiązków (dlaczego dotychczasowe na stanowisku oficera portu adekwatnym nie jest).

Pozwany wywodził w toku sprawy, że dla powierzenia powodowi obowiązków zastępcy kapitana portu koniecznym było utworzenie dla niego w kapitanacie kolejnego stanowiska oficera portu, do którego to stanowiska nie były przypisane konkretne zadania, jako że powód od razu przejął obowiązki J. O.. Stąd zweryfikowanie wynagrodzenia po przypisaniu zakresu obowiązków. Jednakże stanowisko oficera portu w strukturach pozwanego jako takie już funkcjonowało, pracodawca zatem proponując to stanowisko powodowi wiedział, jak wygląda zakres obowiązków generalnie do tego stanowiska przypisanych i winien to uwzględnić określając wysokość wynagrodzenia przy przeniesieniu pracownika we wrześniu 2019r. na to stanowisko. Tak musiał to postrzegać i powód, co powodowało, że podana mu przyczyna wypowiedzenia nie była dostatecznie konkretna. Nie wskazano mu bowiem, czy i dlaczego zakres zadań jest inny aniżeli pierwotnie zakładany dla tego stanowiska i to w zakresie rzutującym istotnie na wysokość wynagrodzenia zasadniczego.

To czyni wypowiedzenie zmieniające nieprawidłowym. Co więcej, wskazana powodowi przyczyna wypowiedzenia w świetle zeznań dyrektora pozwanego nie odpowiada rzeczywistej. Motywem, jakim kierował się pracodawca, miało bowiem być, wedle słów W. Z., zrównanie poziomu wynagrodzenia powoda do wynagrodzenia innych osób zatrudnionych na stanowisku oficera portu, tak by nie narażać się na zarzut dyskryminacji ze strony tych pracowników. Wskazanie innej przyczyny niż istniejąca w istocie także świadczy o wadliwości wypowiedzenia.

Gdyby jednak przyjąć, że sformułowanie przyczyny wypowiedzenia odpowiadało prawu to i tak doszłoby do uwzględnienia powództwa wobec uznania wypowiedzenia za nieuzasadnione.

Jak już bowiem wcześniej wskazano, nie wiadomo dlaczego przydzielenie zwykłych zadań odpowiadających stanowisku oficera (...), a zatem takiemu, które od września 2019r. piastował powód (choć wykonywał okresowo inne zadania za innym wynagrodzeniem) warunkować miałoby istotną modyfikację warunków zatrudnienia w zakresie płacy.

Ciężar wykazania zarówno prawidłowości, jak i zasadności wypowiedzenia (też zmieniającego) ciąży w przypadku sporu sądowego na pracodawcy. Pozwany nie wykazał, by przypisane powodowi obowiązki typowe dla stanowiska oficera (...), a zatem zakładane czy potencjalnie przewidywane (wobec dwóch rożnych rodzajów zadań dla oficerów (...)) dla tego stanowiska od początku zatrudnienia na nim czyli od września 2019r. rodziły celowość/potrzebę obniżenia wynagrodzenia. Obniżenia takiego nie może uzasadniać zaprzestanie wykonywania obowiązków zastępcy kapitana (...), na czas pełnienia tych obowiązków wynagrodzenie powoda określone było bowiem na innym, wyższym poziomie.

Gdyby nawet przyjąć, że przez użyte w oświadczeniu pracodawcy „wynagrodzenie odpowiednie” należy rozumieć przeciętne czy jednakowe u niego wynagrodzenie na tym stanowisku, to i tak zasadność wypowiedzenia nie została przez pozwanego wykazana. Nie było sporu stron co do tego, że wynagrodzenie powoda pozostawało wyższe niż innych oficerów (...). Takie było jednak już w chwili objęcia tego stanowiska. Pracodawca (co bezsporne) zgodził się na takie wynagrodzenie, by pracownik w trybie porozumienia przeszedł na stanowisko oficera (...). Odejście od tego wynagrodzenia natychmiast po zaprzestaniu przez powoda wykonywania obowiązków zastępcy dyrektora portu byłoby w tym wypadku sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Zachowanie pracodawcy oznaczałoby instrumentalne traktowanie pracownika i świadome wprowadzenie go w błąd co do tego, że przeniesienie nie doprowadzi także w dalszej perspektywie do pogorszenia jego sytuacji ekonomicznej.

Oczywiście porozumienie stron stosunku pracy ustalające na danym stanowisku określone warunki wynagradzania nie wyklucza możliwości jednostronnej nawet zmiany na niekorzyść pracownika tych warunków w przyszłości. Wystąpić jednak muszą ku temu uzasadnione podstawy. Podawana przez pracodawcę wola ustalenia dla danego stanowiska wynagrodzenia na zbliżonym poziomie co do zasady stanowić może usprawiedliwioną podstawę jednostronnej modyfikacji warunków wynagradzania. Zważywszy jednak na to, że wynagrodzenie powoda od początku na stanowisku oficera portu określono na wyższym poziomie, pozwany winien wykazać, iż trwanie tego stanu rzeczy naraża go na zarzut dyskryminacji w wynagradzaniu ze strony innych zatrudnionych. Przepisy nie przewidują obowiązku wynagradzania pracowników na tożsamym stanowisku w taki sam sposób. Na wysokość wynagrodzenia rzutować mogą kwalifikacje pracownika, ilość i jakość świadczonej pracy (art. 78 § 1 k.p., art. 18 ^3c § 1 k.p.). Pozwany nie wykazał w tym procesie by praca powoda i innych oficerów portu była pracą jednakową. Wynagrodzenie powoda mieściło się w granicach przewidzianych przepisami rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 2016r. w sprawie określenia stanowisk urzędniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni służbowych urzędników służby cywilnej, mnożników ustalania wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych świadczeń przysługujących członkom korpusu służby cywilnej (wówczas t.j. Dz. U 2021.689). Widełki przewidziane dla stanowisk specjalistycznych w służbie cywilnej (do których należało stanowisko powoda) są dość szerokie, a wysokość wynagrodzenia zasadniczego A. K. była dużo niższa od maksymalnej stawki. Nie było więc to wynagrodzenie nieodpowiadające w sposób oczywisty zajmowanemu stanowisku i przypisanym obowiązkom.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)