Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wystąpił do Sądu Rejonowego w Ełku z pozwem skierowanym przeciwko małżonkom K. M. i E. M. o zapłatę kwoty 57.494,00 zł wraz z odsetkami liczonymi w następujący sposób:

a)  od kwoty 51.466,94 zł odsetki maksymalne za opóźnienie od dnia 15 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty;

b)  od kwoty 1.774,96 zł odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty;

c)  od kwoty 4.717,20 zł odsetki ustawowe od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Wniósł również o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, przy uwzględnieniu kosztów poniesionych w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że strona powodowa zawarła z pozwanymi umowę o kredyt konsumpcyjny nr (...) z dnia 2 lutego 2018 r. Pozwani nie wywiązali się z ciążącego na nich zobowiązania do terminowego dokonywania spłat w wysokościach ustalonych w zawartej umowie. W związku z powstaniem zaległości powód bezskutecznie wezwał pisemnie pozwanych do dobrowolnej spłaty zaległości informując jednocześnie o możliwości restrukturyzacji zadłużenia zgodnie z art. 75c prawa bankowego. Pozwani nie złożyli wniosku o restrukturyzację zobowiązania oraz nie uregulowali zaległych rat, co skutkowało wypowiedzeniem umowy kredytu. Po upływie okresu wypowiedzenia cała niespłacona należność została postawiona w stan wymagalności.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym w dniu 2 czerwca 2022 r. w sprawie o sygn. akt: I Nc 500/22, Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Ełku uwzględnił w całości żądanie pozwu i rozstrzygnął o kosztach postępowania.

W złożonym sprzeciwie pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości, zgłaszając następujące zarzuty: braku wymagalności roszczenia, niewykazania roszczenia co do wysokości, niezgodności z zasadami współżycia społecznego pozaodsetkowych kosztów kredytu, naruszenia art. 69 prawa bankowego poprzez naliczanie odsetek od kosztów kredytu, stosowania przez powoda missellingu produktowego, jak również nieważności umowy kredytu, względnie zaś podnieśli zarzut nieważności § 5 umowy odnoszących się do kwestii oprocentowania kredytu przy zastosowaniu miernika WIBOR 3M.

Zarzut braku wymagalności roszczenia opierał się na braku przedstawienia przez stronę powodową dowodu doręczenia pozwanym przesyłki zawierającej wezwanie do zapłaty datowanej na dzień 23 czerwca 2021 r. Zdaniem pozwanych przedstawiony dowód nadania przesyłki nie stanowi dowodu skutecznego doręczenia oświadczenia. Pozwani zakwestionowali wyliczenia powoda, co od wysokości należności dochodzonej pozwem, negowali uprawnienie do naliczania odsetek od prowizji i kosztów składki ubezpieczeniowej. Pozwani twierdzili, że odsetki mogły być naliczane wyłącznie od kwoty kapitału rzeczywiście udostępnionego kredytobiorcom. Zdaniem pozwanych wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości 16.666,67 zł, jest zbyt wysoka, a postanowienia umowne ustanawiające te opłaty są abuzywne. Pozwani podnieśli nierynkowy charakter ubezpieczenia, bowiem koszty składki były niewspółmierne do udzielonej ochrony. Pozwani zarzucili, że powód nie wykazał, czy przekazał ubezpieczycielowi całą kwotę pobraną tytułem składki oraz co się stało z kwotą uiszczonej składki w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy kredytu.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 7 listopada 2022 r., w sprawie sygn. akt: I C 281/22 Sąd Rejonowy w Ełku:

1. zasądził solidarnie od pozwanych K. M. i E. M. na rzecz powoda Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 57.948,10 zł wraz z odsetkami liczonymi w następujący sposób:

- od kwoty 51.455,94 zł odsetki umowne w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie za okres od dnia 27 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 1.774,96 zł odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 2 maja 2022 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 4.717,20 zł odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 2 maja 2022 r. do dnia zapłaty;

2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3. zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 8.315 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5.417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty.

Sąd ten ustalił, iż w dniu 2 lutego 2018 r. pomiędzy K. M. i E. M., a (...) Bank Spółką Akcyjną została zawarta umowa kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...). Na podstawie powyższej umowy kredytobiorcom został udzielony na 84 miesiące kredyt w łącznej kwocie 66.666.67 zł na sfinansowanie: a) potrzeb konsumpcyjnych kredytobiorcy, b) prowizji bankowej za udzielenie kredytu płatnej jednorazowo; c) składki ubezpieczeniowej z tytułu umowy ubezpieczenia na wypadek zgonu, całkowitej niezdolności do pracy albo hospitalizacji w wyniku NW – „indywidualny program ochrony kredytu – wariant standardowy”. Całkowita kwota kredytu wynosiła 50.000 zł. W związku z udzieleniem kredytu kredytobiorcy byli zobligowani do poniesienia następujących kosztów: prowizji bankowej za udzielenie kredytu w wysokości 8.666.67 zł, składki ubezpieczeniowej w kwocie 8.000 zł, odsetek od kapitału kredytu w kwocie 24.194,45 zł. Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która w dniu podpisania kredytu wynosiła 9,19% w stosunku rocznym, a warunki zmiany oprocentowania zostały szczegółowo opisane w § 5 umowy. Całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorców wynosiła 90.861,12 zł. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania na dzień zawarcia umowy została określona na 20,6%. Raty kredytu były równe i były płatne w okresach miesięcznych do 15 dnia każdego miesiąca i wynosiły 1.079,04 zł, z zastrzeżeniem, że wysokość pierwszej raty, która jest ratą wyrównawczą nie będzie wyższa niż 1.300,80 zł. Strony w umowie postanowiły, że prawną formą zabezpieczenia kredytu będzie wskazanie Banku jako uprawnionego do otrzymania świadczenia z tytułu zgonu kredytobiorcy K. M. i E. M. do wysokości salda kredytu na dzień wypłaty świadczenia.

Zgodnie z treścią § 9 ust. 1 pkt 1 umowy Bank był uprawniony do rozwiązania umowy z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia w razie opóźnienia kredytobiorcy z zapłatą raty wynikającej z harmonogramu spłat, za co najmniej jeden okres pod warunkiem wezwanie kredytobiorcy przez bank do zapłaty zaległości w terminie nie krótszym niż 14 dni i braku spłaty zaległości we wskazanym przez bank terminie. Po upływie okresu wypowiedzenia umowy kredytobiorca był zobowiązany do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami i kosztami należnymi Bankowi za okres korzystania z kredytu.

W dniu 9 września 2019 r., w związku ze złożonym wnioskiem o restrukturyzację kredytu, strony umowy zawarły aneks nr (...) do umowy kredytu z dnia 6 lutego 2018 r., na podstawie powyższego aneksu strony wydłużyły okres kredytowania o 3 miesiące, tj. do dnia 15 maja 2025 r. Jednocześnie dokonano kapitalizacji odsetek niewymagalnych, poprzez ich doliczenie do kapitału. W wyniku kapitalizacji kwota kapitału wynosiła 56.066,58 zł.

We wniosku o udzielenie kredytu konsumenckiego nr F. (...) kredytobiorcy zawnioskowali również o skredytowanie składki na ubezpieczenie będącej kosztem udzielenia kredytu, które zostało przez nich wybrane w karcie informacyjnej. Kredytobiorcy zdecydowali się na zawarcie umowy ubezpieczenia na wypadek zgonu, całkowitej niezdolności do pracy albo hospitalizacji w wyniku nieszczęśliwego wypadku w wariancie „Indywidualny Program Ochrony do kredytu - Wariant Standardowy”. Kwota składki ubezpieczeniowej wynosiła 8.000 zł, suma ubezpieczenia wynosiła 66.666,67 zł. W kracie informacyjnej znalazła się informacja, że dostępność produktu bankowego nie jest uzależniona od zawarcia umowy ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia została zawarta z TU na (...) SA na okres 12 miesięcy. We wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia wskazano, że wnioskowanie o objęcia ochroną ubezpieczeniową było dobrowolne. Również w formularzu informacyjnym znalazło się stwierdzenie, że nie ma obowiązku zawarcia umowy dodatkowej, w szczególności umowy ubezpieczenia. G. (...) Bank w przy zawarciu umowy ubezpieczenia pełnił rolę agenta ubezpieczeniowego.

W związku z powstaniem stanu zaległości w kwocie 3.209,64 zł (...) Bank SA pismem z dnia 23 czerwca 2021 r. wezwał kredytobiorców K. M. i E. M. do zapłaty w terminie 14 dni pod rygorem wypowiedzenia umowy. Pouczono również o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zobowiązania.

Wezwanie do zapłaty okazało się bezskuteczne, gdyż kredytobiorcy w zakreślonym terminie nie uregulowani powstałej zaległości, w związku z tym pismem z dnia 2 sierpnia 2021 r. (...) Bank SA wypowiedział umowę kredytu z zachowaniem 1 miesięcznego okresu wypowiedzenia.

Po upływie okresu wypowiedzenia i postawieniem w stan wymagalności całej niespłaconej dotychczas należności pismem z dnia 30 września 2021 r. kredytobiorcy zostali wezwani do zapłaty kwoty 53.405,83 zł.

Zgodnie z wyciągiem z ksiąg bankowych (...) Bank SA na dzień 27 kwietnia 2022 r. zadłużenie K. M. i E. M. wynosiło: 51.455,94 zł tytułem należności głównej (niespłaconego kapitału), 1.774,96 zł – niespłacone odsetki umowne kapitałowe, 4.717,20 zł – niespłacone odsetki za opóźnienie naliczone do dnia 26 kwietnia 2022 r.

Na podstawie decyzji (...).720.6.2021.256 Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wszczęto przymusową restrukturyzację (...) Bank S.A. i z dniem 03.10.2022 r. wobec powoda zastosowano instrument przymusowej restrukturyzacji w formie instytucji pomostowej Bank (...) S.A. z siedzibą w W., który z tym dniem przejął ogół praw majątkowych G. (...) Bank, zgodnie z art. 191 ust. 1 ustawy o (...).

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Materialnoprawną podstawę roszczenia strony powodowej stanowił art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939 z późn. zm.), zgodnie z którym, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o ujawnione w sprawie dowody z dokumentów. Sąd również nie powziął żadnych wątpliwości, co do ich prawdziwości i rzetelności. Żadna ze stron nie kwestionowała złożonych dokumentów. Strona powodowa dostarczyła materiał dowodowy w postaci podpisanej przez pozwanych umowy kredytu konsumpcyjnego gotówkowego, co pozwoliło na ustalenie, że pomiędzy stronami doszło do powstania stosunku obligacyjnego w postaci umowy kredytu.

Wykazane, zdaniem Sądu, zostało również, że pozwani nie wywiązali się należycie z umowy, w szczególności zaprzestali terminowego regulowania wymagalnych rat kredytu. Pierwsze problemy z terminowym regulowaniem zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki pojawiły się już w 2019 r. kiedy to na podstawie aneksu nr (...) dokonano restrukturyzacji zobowiązania pozwanych i wydłużono okres kredytowania o 3 miesiące. Dokumenty dostarczone przez stronę powodową w postaci wyciągu z operacji przeprowadzonych na rachunku przeznaczonym do obsługi przedmiotowego kredytu oraz wyciąg z ksiąg bankowych wykazały, że kwota należności określona w pozwie, w tym również odsetek została prawidłowo wyliczona. Pozwani zresztą poza ogólnym postawieniem zarzutu niewykazania roszczenia co do wysokości, nie przytoczyli konkretnego zarzutu na czym ta wadliwość ma polegać. Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na stronie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Uwzględniając treść art. 6 k.c. trzeba stwierdzić, że do osoby występującej z pozwem należy udowodnienie faktów pozytywnych, które stanowią podstawę powództwa, gdyż z faktów tych wywodzi ona swoje prawo. Do przeciwnika natomiast należy wykazanie okoliczności niweczących to prawo lub uniemożliwiających jego powstanie. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 232 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Innymi słowy na stronie powodowej spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jej roszczenie, a na pozwanych obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających ich wniosek o oddalenie powództwa. Strona powodowa przedłożyła dowody z dokumentów na potwierdzenie swoich roszczeń i tym samym sprostała ciążącemu na niej obowiązkowi dowodowemu, wobec czego ciężar dowodowy został przeniesiony na pozwanych. Nie może natomiast odnieść zamierzonego rezultatu postawiony przez pozwanych ogólny zarzut nieprawidłowości w określeniu wysokości zobowiązania, bez nawet próby konkretyzacji tego zarzutu.

Pozwani negowali między innymi wysokość roszczenia i twierdzili, że wyciąg z ksiąg bankowych nie stanowi dowodu na istnienie roszczenia.

Sąd Rejonowy wskazał, iż wyciąg z ksiąg bankowych, który zgodnie z art. 95 ust. 1a ustawy z 1997 roku Prawo bankowe w postępowaniu cywilnym nie ma mocy dokumentu urzędowego, przewidzianej w art. 244 k.p.c., stanowi dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c. i podlega ocenie razem z wszystkimi innymi dowodami, w myśl reguł wynikających z art. 233 k.p.c. Zaprzeczenie prawdziwości dokumentu prywatnego w postaci sporządzonego prawidłowo i zgodnie z kompetencją ustawową banku wynikającą z art. 95 ust. 1 ustawy z 1997 roku Prawo bankowe wyciągu z ksiąg rachunkowych kredytodawcy nie może polegać na samej negacji istnienia lub wysokości długu, jeśli z pozostałych dowodów przedłożonych przed bank wynika fakt zawarcia umowy jej wysokość i ustalone przez strony warunki spłaty (wyrok SA w Gdańsku z dnia 7 lutego 2018 roku, I ACa 278/17). Pozwani w żaden sposób zapisów zawartych w tym wyciągu nie podważali, a zapisy w nim zawarte pokrywają się z pozostałymi dokumentami przedłożonymi przez stronę powodową.

Pozwani starali się również wykazać, iż wymagalność roszczenia objętego niniejszym postępowaniem jeszcze nie nastąpiła, bowiem strona powodowa nie przedstawiła dowodu doręczenia pozwanym wezwań zapłaty. Z zarzutem tym Sąd Rejonowy się nie zgodził. Wraz z pozwem strona powodowa złożyła potwierdzenie nadania korespondencji skierowanej do pozwanych w dniu 30 czerwca 2021 r. Powyższa data koresponduje z datą uwidocznioną na wezwaniach do zapłaty - 23 czerwca 2022 r. Pozwani twierdzili, że w zasadzie nie wiadomo co zawierała ta korespondencja wysłana w tym dniu. Zarzut ten, zdaniem Sądy Rejonowego, należał ocenić wyłącznie jako polemiczny i spekulacyjny. Wydaje się oczywiste, że bank nie wysyła kredytobiorcom bliżej nieokreślonej korespondencji, ale działania banku mają charakter intencjonalny. Zmierzają do podjęcia działań nakazanych ustawowo, po przeprowadzeniu, których możliwe jest postawienie całej należności w stan wymagalności. Zdaniem Sądu mając na uwadze fakt wystawienia wezwania do zapłaty oraz nadania w dniu 30 czerwca 2021 r. korespondencji do pozwanych w sposób dostateczny został uprawdopodobniony fakt, że przesyłka ta zawierała wezwanie do zapłaty. Bank przygotował wezwanie do zapłaty, po to aby skierować je do pozwanych, de facto przypominając im o nieuregulowanych ratach kredytowych, a tym samym by wypełnić wymogi z art. 75c ustawy prawo bankowe. W odpowiedzi na powyższy zarzut pozwanych, strona powodowa złożyła wydruk z śledzenia rejestrowanej przesyłki (wezwań do zapłaty), z którego wynika, że przesyłki skierowane do K. M. i E. M. zostały doręczone w dniu 6 lipca 2020 r. o godz.: 09:53 i 9:54.

Sąd Rejonowy uznał, że wezwanie do zapłaty zostało skutecznie doręczone pozwanym, wyznaczano w nich termin 14 dni roboczych na spłatę, poinformowano kredytobiorców o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania wniosku o restrukturyzację zadłużenia, wszystkie warunki z art. 75c ustawy prawo bankowe zostały spełnione. W związku z brakiem spłaty zaległości umowa została wypowiedziana. Powód przedstawił dowód zarówno na nadanie jak i doręczenie pozwanym wypowiedzenia umowy kredytu z dnia 2 sierpnia 2021 r. Wypowiedzenie umowy skierowane do obojga pozwanych zostało odebrane przez E. M. w dniu 9 sierpnia 2021 r. W konsekwencji zarzut o braku wymagalności roszczenia należy ocenić jako bezzasadny.

Pozwani zakwestionowali możliwość naliczania odsetek od kredytowanych przez pozwanych kosztów prowizji i składki ubezpieczeniowej. Nadmienić należy, że kredytowane przez pozwanych koszty prowizji oraz koszty ubezpieczenia zgodnie z art. 5 pkt 7 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim nie zostały wliczone do całkowitej kwoty kredytu. Świadczy o tym § 1 pkt 2 zawartej umowy, zgodnie z którym całkowita kwota kredytu wynosi 50.000 zł. Nie obejmuje ona kredytowanych kosztów. Tym samym w żadnej mierze przepis ten, wbrew twierdzeniom pozwanych nie został naruszony. Koszty te zostały uwzględnione przy obliczeniu całkowitej kwoty do zapłaty. Definicja całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta zawarta w art. 5 pkt 8 u.k.k. wskazuje, że jest nią suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu. Z kolei z definicji całkowitego kosztu kredytu wynika, że są to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże, jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu, z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta. Natomiast w świetle art. 5 pkt 7 u.k.k., całkowita kwota kredytu to suma wszystkich środków pieniężnych, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Wyliczenie powyższych elementów jako składowych całkowitego kosztu kredytu ma na celu ich uwzględnienie w ramach rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (art. 5 pkt 12 u.k.k.). Dzięki temu konsument jest informowany przed zawarciem umowy o tym, ile wynosi całkowity koszt zaciągnięcia danego kredytu. Informacja ta jest przekazywana w postaci określenia procentowego całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, co z kolei pozwala na porównanie ofert poszczególnych kredytodawców i wybranie najkorzystniejszej. Przy obliczaniu całkowitego kosztu kredytu uwzględnia się jedynie te koszty, które są znane kredytodawcy. Wiedza kredytodawcy w tym zakresie jest oceniana obiektywnie z uwzględnieniem wymogów staranności zawodowej. Prawodawca wprowadził zatem kryterium należytej staranności, w oparciu o które należy oceniać, czy kredytodawca należycie wykonał zobowiązanie w części, w jakiej obejmuje ono obowiązki informacyjne przewidziane w rozdziałach 2 i 3 komentowanej ustawy, odnoszące się do całkowitego kosztu kredytu i rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Stosownie do art. 355 § 2 k.c. należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Zarówno wysokość składki ubezpieczeniowej jak i wysokość poszczególnych opłat były przez kredytodawcę przedstawione w sposób transparentny. W zasadzie niemożliwy do przeoczenia przez przeciętnego obywatela, nawet nieposiadającego specjalnego doświadczenia w kontaktach z instytucjami kredytowymi. Żaden z przepisów prawa nie zabranie naliczenia odsetek od kosztów prowizji i usług dodatkowych (w tym umowy ubezpieczenie), które zostały skredytowane przez Bank, czyli bank udostępnił kredytobiorcom środki na poniesienie opłat związanych z zawarciem umowy kredytu. W przeciwnym wypadku kredytobiorcy zobligowani by byli do poniesienia tych kosztów z własnych zasobów.

Pozwani podnieśli też zarzut niezgodności z zasadami współżycia społecznego pozaodsetkowych kosztów kredytu, które w niniejszej sprawie wyniosły 16.666,67 zł (w tym 8.666,67 zł prowizja i 8.000 zł składka ubezpieczeniowa). Sąd Rejonowy nie podzielił również tego zarzutu. Stosownie do treści z art. 385 ¹ k.p.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Klauzulą niedozwoloną jest więc postanowienie umowy zawartej z konsumentem (lub wzorca umownego), które spełnia łącznie przesłanki określone w przepisie art. 385 ¹ k.c., tj.: (1) nie jest postanowieniem uzgodnionym indywidualnie; (2) nie jest postanowieniem w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron; (3) kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażąco narusza jego interesy.

W świetle art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienie umowne jest sprzeczne z dobrymi obyczajami, jeżeli kontrahent konsumenta, traktujący go w sposób sprawiedliwy, słuszny i uwzględniający jego prawnie uzasadnione roszczenia, nie mógłby racjonalnie spodziewać się, iż konsument ten przyjąłby takie postanowienie w drodze negocjacji indywidualnych. Rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję, na niekorzyść konsumenta praw i obowiązków wynikających z umowy, skutkujące niekorzystnym ukształtowaniem jego sytuacji ekonomicznej oraz jego obowiązków. Celem regulacji zawartych w ustawie o kredycie konsumenckim jest ochrona konsumentów przed nadmiernym obciążaniem ich kosztami udzielonych kredytów.

Zgodnie z art. 36a ust. 1 ustawy maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru:

(...) ≤ (K x 25%) + (K x n/R x 30%), w którym poszczególne symbole oznaczają:

(...) maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K - całkowitą kwotę kredytu,

n - okres spłaty wyrażony w dniach,

R - liczbę dni w roku.

Zgodnie natomiast z art. 36a ust. 2 ukk, pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 6 ukk.

Wysokość prowizji w niniejszej sprawie mieściła się w limicie określonym w art. 36a ust. 1 i 2 ustawy o kredycie konsumenckim, przy czym w świetle najnowszej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego okoliczność, że pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego nie przekraczają wysokości określonej w art. 36a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, nie wyłącza oceny, czy postanowienia określające te koszty są niedozwolone (art. 385 ¹ § 1 k.c.). (por. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2021 r. III CZP 43/20, LEX nr 3246823 , Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2021 r. III CZP 42/20, OSNC 2022/6/57).

Sąd Rejonowy wskazał, iż analizując postanowienia umowne w kontekście wysokości prowizji (rozumianej jako wynagrodzenie związane z udzieleniem pożyczki i przygotowaniem umowy) zawsze należy rozważyć indywidualnie rozkład obciążeń stron, kosztów działalności gospodarczej, ryzyka gospodarczego, w tym braku spłaty pożyczek. Prowizja za udzielenie pożyczki czy kredytu jest jednym z podstawowych kosztów występujących w kredytach/pożyczkach i co do zasady Sąd nie negował możliwości jej naliczania, w szczególności, gdy ma ona na celu rekompensatę kosztów poniesionych przez kontrahenta związanych z zawarciem i obsługą pożyczki. Zdaniem Sądu Rejonowego kwota prowizji w wysokości 8.000 zł nie jest kwotą wygórowaną jeśli się weźmie pod uwagę całkowitą kwotę kredytu wynoszącą 50.000 zł oraz okres udzielenia pożyczki – 84 miesiące. Prowizja w niniejszej umowie wynosiła 16 % kwoty kapitału kredytu. Prowizja ta w żadnej mierze nie wydaje się nadmierna i odpowiada przeciętnym stawkom stosowanym przez banki w tego rodzaju umowach.

Kolejnym z zarzutów jakie postawili pozwani, był zarzut nierynkowego charakteru ubezpieczenia kredytu oraz stosowania przez powoda missellingu produktowego. Odnosząc się do tego zarzutu Sąd Rejonowy nadmienił, że pozwani wnioskowali o udzielenie kredytu w wysokości 200.000 zł na okres 120 miesięcy. Tymczasem bank, po dokonaniu oceny zdolności kredytowej zdecydował się na udzielenie kredytu znacznie niższej wartości (w wysokości ¼ wnioskowanego kredytu). Ze złożonej przez stronę powodową dokumentacji dotyczącej wniosku kredytowego oraz wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia wyraźnie wynika, że wnioskowanie o objęcie ochroną ubezpieczeniową było dobrowolne. Informacja ta z znajduje się również na karcie informacyjnej kredytobiorcy, gdzie zostało napisane dostępność produktu bankowego nie jest uzależniona do zawarcia umowy ubezpieczenia podobne informacje znajdują się na formularzu informacyjnym.

Z powyższego wynika, zdaniem Sądu Rejonowego, że pozwani nie byli zobligowani do zawarcia umowy ubezpieczenia i z własnej woli podjęli decyzję o zawarciu umowy ubezpieczenia przy pośrednictwie banku. Jedynie jako prawną formę zabezpieczenia kredytu strony uzgodniły wskazanie banku jako uprawnionego do otrzymania świadczenia z tytułu zgonu kredytobiorcy do wysokości salda kredytu na dzień wypłaty świadczenia. Z tej okoliczności nie można wyprowadzić wniosku, że pozwani zostali zmuszeni do zawarcia tej konkretnej umowy ubezpieczenia. Bank, oceniając zdolność kredytową kredytobiorców i ryzyko związane z brakiem spłaty zobowiązania zażądał zabezpieczenia kredytu w formie ubezpieczenia. Z przedłożonych dokumentów nie wynika, że pozwanym został narzucony przez powoda rodzaj ubezpieczenia i firma ubezpieczeniowa, wręcz przeciwnie przedłożone dokumenty wskazują, że pozwani mieli w tym zakresie wybór. Sąd Rejonowy zauważył, że umowa ubezpieczenia została zawarta pomiędzy (...) SA, a K. M.. (...) Bank SA pełnił wyłącznie rolę agenta ubezpieczeniowego. Wobec powyższego, zdaniem Sądu, podważanie łączącej strony umowy ubezpieczenia nie może nastąpić w toku niniejszego postępowania, bowiem (...) Bank SA nie był stroną zawartej umowy ubezpieczenia. Natomiast ubezpieczyciel nie jest stroną tego postępowania sądowego. Negowanie kosztu umowy ubezpieczenia byłoby możliwe po uprzednim podważeniu umowy ubezpieczenia, przy udziale podmiotu udzielającego ochrony ubezpieczeniowej. (...) Bank SA jest poza strukturą zawartej pomiędzy stronami umowy. Powód, zgodnie z wolą pozwanych jedynie kredytował koszty składki ubezpieczeniowej. Nadmienić należy, że gdyby pozwani uznali, że przedstawiona im oferta, a następnie zawarta przez nich umowa ubezpieczenia nie odpowiadała ich potrzebom (np. z powodu zbyt wysokiej składki w stosunku do wysokości sumy ubezpieczenia) mogli w terminie 30 dni od daty zawarcia umowy ubezpieczenia od niej odstąpić zachowując prawo do zwrotu wypłaconej składki). Składka ubezpieczeniowa to świadczenie ponoszone przez ubezpieczającego na rzecz ubezpieczyciela w zamian za udzieloną ochronę ubezpieczeniową. W tej konkretnej sprawie umowa ubezpieczenia była zawarta na okres 12 miesięcy, w czasie obowiązywania umowy pozwani nie kwestionowali zawartej umowy, ani w szczególności zakresu udzielonej ochrony. Dopiero po upływie ponad 2 lat od zakończenia okresu obowiązywania umowy ubezpieczenia zakwestionowali łączące strony postanowienia umowne. Uczynili to w toku postępowania sądowego o zapłatę, co należy traktować wyłącznie jako przyjętą taktykę procesową. Ochrona ubezpieczeniowa była ubezpieczonemu udzielona (a przynajmniej pozwani nie wykazali, aby było odmienne), a że w okresie objętych ochroną nie zdarzył się przewidziany w umowie wypadek ubezpieczeniowy, nie uprawnia do kwestionowania treści tej umowy po jej zakończeniu. Tym bardziej, że wnioskowanie o udzielenie ochrony ubezpieczeniowej, było dobrowolne, jak wynika ze złożonych dokumentów. Pozwani nie wskazali, że ochrona była iluzoryczna. Pozwani nie zaoferowali też Sądowi żadnego dowodu, który by opisywał w jaki sposób umowa ubezpieczenia była zawarta, czy, a jeśli tak to jakie procedury były przeprowadzane, jakie informacje otrzymali, czy obowiązek zawarcia umowy był im narzucony przez pracownika banku. Treść sprzeciwu nie zawiera też w tym zakresie żadnych konkretnych zarzutów, opierając się wyłącznie na negacji samej umowy.

Ostatni z podniesionych zarzutów dotyczył nieważności umowy wywołanej ustaleniem oprocentowania kredytu na podstawie stopy referencyjnej (...). Sąd Rejonowy nie podzielił i tego zarzutu. Zgodnie z § 2 pkt 1 umowy kredyt jest oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która w dniu podpisania umowy wynosiła 9,19%. W § 5 umowy przewidziane szczegółowo warunki powodujące zmianę oprocentowania. (...) jest powszechnie stosowanym wskaźnikiem przy oprocentowaniu kredytów i pożyczek. Pozwani wskazywali, że wskaźnik (...) miał zostać zlikwidowany od stycznia 2021 r. Podniesiona zatem okoliczność pozostaje bez znaczenia dla niniejszego postępowania, gdyż umowa została zawarta w 2018 r. Zarzut pozwanych jest sformułowany w sposób bardzo ogólny, pozwani zakwestionowali samą możliwość stosowanie (...), jako wskaźnika niereprezentatywnego, bez odniesienia do konkretnej sytuacji kredytobiorców. Nie wiadomo w szczególności czy w czasie obowiązywania umowy oprocentowanie było zmieniane. Oprocentowanie w chwili zawarcia umowy było określone w sposób jednoznaczny, brak jest jakichkolwiek dowodów na to, aby w czacie obowiązywania umowy oprocentowanie było zmieniane w sposób arbitralny przez bank. Zdaniem Sądu Rejonowego brak jest podstaw do uznania, że zastosowany wskaźnik jest sprzeczny z przepisami prawa. Pozwani nie zaoferowali żadnego dowodu wskazującego na dowolność i arbitralność banku w kształtowaniu ich zobowiązania w trakcie trwania umowy.

Podsumowując wszystkie podniesione przez pozwanych zarzuty okazały się nieuzasadnione. Sąd Rejonowy jednak w niewielkiej części oddalił powództwo. Powód bowiem domagał się zasądzenia kwoty 57.949 zł, podczas gdy zsumowanie wszystkich należności składających się na należność dochodzoną pozwem wynosiło 57.948,10 zł (51.455,94 zł + 17774,96 zł + 4,717,20 zł) oraz w zakresie żądania zasądzenia odsetek od należności głównej od dnia 15 kwietnia 2022 r. Sąd wziął pod uwagę, że zgodnie z wyciągiem z ksiąg bankowych odsetki zostały skapitalizowane na dzień 26 kwietnia 2022 r., a zatem powód może domagać się odsetek od należności głównej od dnia 27 kwietnia 2022 r.

Wydając wyrok Sąd uwzględnił, że na podstawie decyzji (...).720.6.2021.256 Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wszczęto przymusową restrukturyzację (...) Bank S.A. i z dniem 03.10.2022 r. wobec powoda zastosowano instrument przymusowej restrukturyzacji w formie instytucji pomostowej Bank (...) S.A. z siedzibą w W., który z tym dniem przejął ogół praw majątkowych G. (...) Bank zgodnie z art. 191 ust. 1 ustawy o (...).

W zakresie żądania obciążenia pozwanego kosztami procesu Sąd orzekł w myśl art. 100 k.p.c., obciążając pozwanych w całości kosztami postępowania w sprawie uznając, że powód uległ tylko w niewielkiej części. Pozwani powinni zwrócić powodowi całość poniesionych kosztów wynoszących 8.315 zł, na które składa się wynagrodzenie pełnomocnika – adwokata w kwocie 5.400 zł wyliczone zgodnie § 5 pkt 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokacie (Dz.U. z 2015r., poz. 1800), powiększone o opłatę od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł oraz opłatę sądową od pozwu w kwocie 2.898 zł.

Pozwani K. M. i E. M. w złożonej apelacji zaskarżyli wyrok Sądu Rejonowego w Ełku I Wydział Cywilny z dnia 7 listopada 2022 r., wydany w sprawie o sygn. akt I C 281/22 w części dotyczącej pkt 1 oraz 3 przedmiotowego orzeczenia. 

Powyższemu wyrokowi zarzucili:

1. naruszenie art. 75c pr. bank. z art. 61 § 1 k.c. poprzez niewłaściwą wykładnię przepisu skutkującą przyjęciem, że na gruncie niniejszego stosunku roszczenie powoda stało się wymagalne na skutek złożenia przezeń wypowiedzenia umowy, podczas gdy powód nie wykazał by korespondencja bankowa zawierająca wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy dotarła do pozwanych, tj. by pozwani otrzymali ją w sposób umożliwiający im zapoznanie się z treścią pisma;

2. naruszenie przepisów art. 243 k.p.c. w zw. z art. 231 k.p.c. poprzez posługiwanie się przez Sąd I instancji, bez ustawowej legitymacji, konstrukcją uprawdopodobnienia w zakresie obowiązków spoczywających na banku w związku z dyspozycją przepisów art. 75 i n. pr. bank., podczas gdy z art. 231 k.p.c. wprost wynika, iż sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych (a nie uprawdopodobnionych) faktów, jak również art. 243 k.p.c. nie dawał Sądowi I instancji w przedmiotowej sprawie legitymacji do zastosowania instytucji uprawdopodobnienia albowiem ustawa Prawo bankowe nie przewiduje możliwości uprawdopodobnienia dokonania ww. czynności;

3. naruszenie przepisów art. 327 ¹ § 1 k.p.c. poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia zaskarżonego wyroku polegającego na wybiórczym i nieprecyzyjnym przypisaniu dowodów, na których sąd się oparł przy dokonywaniu ustaleń faktycznych, a w konsekwencji znaczne utrudnienie lub nawet uniemożliwienie pozwanym prześledzenie toku rozumowania sądu, które doprowadziło do wydania zaskarżonego wyroku;

4. naruszenie przepisów prawa materialnego, mających istotny wpływ na wynik rozstrzygnięcia, tj. naruszenie art. 385 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 58 § 2 k.c. poprzez uznanie przez Sąd I instancji zgodności z zasadami współżycia społecznego klauzuli umownej dotyczącej rażąco wygórowanych pozaodsetkowych kosztów udzielenia kredytu, tj. łącznie w wysokości 16 666,67 zł., podczas gdy zgodnie z przepisem art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy;

5. naruszenie przepisu art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, że związanie pozwanych umową ubezpieczenia nie stanowi praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów poprzez proponowanie pozwanym nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają ich potrzebom, mimo iż na gruncie niniejszej sprawy pozwani wnioskując o udzielenie kredytu nie byli zainteresowani dodatkowymi produktami oferowanymi przez bank, takimi jak ubezpieczenie;

6. naruszenie art. 69 ust. 1 i 2 pr. bank. poprzez dopuszczenie na podstawie wskazanego przepisu wyliczenia odsetek od kosztów kredytu, a nie tylko kwoty udzielonego kredytu, a tym samym przyjęcie warunków umownych wypaczających istotę przyjętego przez stronę zobowiązania, stosownie bowiem do wskazanego przepisu - zobowiązanie kredytobiorcy do zwrotu odsetek dotyczy środków oddanych do dyspozycji kredytobiorcy, a nie kosztów kredytu.

W oparciu o powyższe, wnieśli o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości;

2. zasądzenie od powoda na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania przez Sądem 1 instancji oraz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Zarzuty apelacji nie zawierają dostatecznych argumentów, które mogłyby podważyć prawidłowe rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji. Poczynione przez ten Sąd ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy uznaje za prawidłowe. Sąd odwoławczy podziela również ocenę prawną Sądu Rejonowego.

W uzasadnieniu zaskarżanego wyroku zasadnie w szczególności wskazano, że pozwanym doręczono pismo z 30.06.2021 r. zawierające oświadczenia powódki wymagane przez art. 75 c p.bank., w tym wezwanie do spełnienia nieuiszczonych w terminie świadczeń. Okoliczność ta została wywiedziona nie z uprawdopodobnienia (art. 243 k.p.c.), jak niezasadnie wskazano w apelacji, lecz w oparciu o domniemania faktyczne (art. 231 k.p.c.) oraz bezpośrednio z zebranego w sprawie materiału dowodowego (art. 233 k.p.c.). Gdyby bowiem monit, którego kopia znajdowała się w aktach sprawy, nie został wysłany, to w prawym górnym rogu tego pisma nie naniesiono by wzmianki o umowie zawartej z Pocztą Polską S.A., oznaczenia kodowego z numerem przesyłki, a przede wszystkim daty i miejsca nadania wraz z imieniem i nazwiskiem pozwanego oraz jego adresem. Fakt, że z danymi tymi była spójna treść wydruku z internetowego systemu śledzenia przesyłek Poczty Polskiej S.A., który zawierał identyczny numer przesyłki, datę oraz placówkę pocztową nadania, potwierdził wiarygodność i moc również tego dokumentu. Zresztą nie było sporne, że dowód ten stanowił odzwierciedlenie wygenerowanych w Internecie danych, zaś, jak prawidłowo wskazał Sąd Rejonowy, Poczta Polska S.A., która wytworzyła zawarte w nim informacje, nie miała żadnego interesu w ich zniekształcaniu na potrzeby niniejszego procesu. Dowód ten potwierdził nadto, że skierowana do pozwanych przesyłka o numerze opisanym w piśmie została dostarczona. Z zawartych na nim adnotacji wynikało bowiem, że jej doręczenie doszło do skutku w dniu 6.07.2020 r. i nastąpiło z placówki pocztowej znajdującej się w miejscowości tożsamej z tą wskazaną przez powódkę w danych adresowych.

Jeżeli zatem strona powodowa wykazała, że wysłała wezwanie listem poleconym do miejsca pobytu jej przeciwnika procesowego i tam też skutecznie doręczono mu oświadczenie o wypowiedzeniu - to, jak zasadnie podnosi się w orzecznictwie, wykreowało to domniemanie faktyczne, wedle którego miał on możliwość zapoznania się z treścią przesyłki (art. 231 k.p.c.; patrz: wyrok SN z 17 marca 2010 r. II CSK 454/09, wyrok SN z dnia 26 października 2011 r. I CSK 715/10, postanowienie SN z 17 grudnia 2018 r. II PK 318/17).

Tożsame z powyższym stanowisko zaprezentował też Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 21 kwietnia 2020 r. w sprawie sygn. akt I ACa 852/19.

Tym samym powódka zdołała wykazać, że spełniła unormowany w art. 75 c p.bank. obowiązek wezwania przeciwnika procesowego do zapłaty wymagalnego długu oraz poinformowania go o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. W piśmie tym ostrzegła nadto, że niespełnienie obowiązku zapłaty będzie skutkować wypowiedzeniem umowy kredytu. Oznacza to, że złożone przez nią potem oświadczenie o wypowiedzeniu nie stanowiło zaskoczenia dla pozwanych. Sporny stosunek prawny został w rezultacie skutecznie rozwiązany, a całe niespłacone zadłużenie stało się z tą chwilą wymagalne.

Sąd Rejonowy prawidłowo też dokonał ustaleń, które posłużyły do określenia rozmiaru powyższego długu. Okoliczności te zostały powzięte na podstawie art. 233 k.p.c. w oparciu o ocenę dowodów zawierających informacje na temat kwot przekazanego kredytu oraz rat spełnianych na poczet kapitału i odsetek. Wyniki tej analizy mogłyby być podważone jedynie wówczas, gdyby pozwani wykazali, że poczyniono ją niezgodnie z zasadami doświadczenia życiowego lub logiki (patrz: wyrok SN z 29 stycznia 1999 r. I CKN 997/97, wyrok SN z 27 września 2002 r. II CKN 817/00).

Pozwani nie podołali tej powinności. Wbrew temu co sugerowali, sam fakt, że dokumenty prywatne, w których zawarto spis operacji dokonanych na rachunku bankowym, zostały sporządzone przez powódkę, nie pozbawiał ich charakteru dowodu, a tym samym możliwości nadania im wiarygodności i mocy (patrz: postanowienie SN z 31 sierpnia 2018 r. II CSK 195/18). Treść wyciągów, a także potwierdzeń przelewów, była zaś zgodna z rzeczywistym stanem rzeczy, skoro ujęte w nich informacje o wypłacie przez inicjatorkę postępowania środków objętych kredytem, a także o przebiegu spłat rat kapitałowo – odsetkowych, nie były podważane, bądź też miały oparcie w innym materiale dowodowym.

Niezasadny okazał się też zarzut abuzywności klauzul umowy kredytu, w oparciu o które został obciążony obowiązkiem uiszczania świadczeń ubezpieczeniowych. Jedną z koniecznych przesłanek do uznania postanowienia kontraktowego za niedozwolone jest jego sprzeczność z dobrymi obyczajami w sposób rażąco naruszający interesy konsumenta (art. 385 ¹ § 1 k.c.). Ciężar wykazania tej przesłanki spoczywał na pozwanych (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.).

Wskazać należy, że art. 385 ¹ § 1 k.c. nie dopuszcza możliwości uznania za klauzulę niedozwoloną postanowień określających główne świadczenia stron, w tym ceny i wynagrodzenia, gdy zostały one sformułowane w sposób jednoznaczny. Zgodzie z zasadą transparentności i przy poszanowaniu zasady autonomii woli stron, należy uznać, że reguły ochrony interesów konsumenta powinny ustąpić wobec jednoznacznie określonego zamiaru stron, co do ukształtowania tych podstawowych elementów zobowiązania. Każdy podmiot zawierający umowę, także konsument, powinien mieć świadomość wiążącego charakteru takiej przedmiotowo istotnej klauzuli nawet, wtedy, gdy ta jest dla niego rażąco niekorzystna, jeżeli brak wątpliwości, co do skutku prawnego zamierzonego przez strony.

W przedmiotowej sprawie postanowienia umowne sformułowano jasno i czytelnie.

Z zarzutem rażącego zawyżenia prowizji i składki ubezpieczeniowej Sąd I instancji rozprawił się w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia i pogląd ten w całości akceptuje Sąd Okręgowy. Argumenty podnoszone w apelacji mają charakter polemiczny.

Pozwani powoływali się wyłącznie na (niewykazaną) okoliczność, że powódka narzuciła im dodatkowe świadczenia, nie dostosowała produktu do ich potrzeb i zastosowała niewspółmiernie wysokie stawki za produkt naruszając dobre obyczaje czy zasady współżycia, a nadto, że umieszczenie w umowie kwestionowanych przez nich postanowień kontraktowych stanowiło warunek zawarcia umowy kredytu.

Również ten ostatni zarzut, nawet gdyby okazał się prawdziwy, nie mógłby odnieść skutku. Uzależnienie udzielenia kredytu od zawarcia przez kredytobiorcę umowy ubezpieczenia gwarantującej, że w przypadku utraty pracy lub śmierci, zobowiązanie zostanie spłacone przez ubezpieczyciela, nie świadczy samodzielnie o naruszeniu dobrych obyczajów. W rezultacie pozwani nie mieli podstaw do tego, aby w oparciu o zgłoszone przez siebie okoliczności formułować zarzut braku związania postanowieniami umownymi dotyczącymi ubezpieczenia i pomniejszać dochodzoną w niniejszej sprawie wierzytelność o uiszczone przez siebie składki ubezpieczeniowe - Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 21 kwietnia 2020 r. w sprawie sygn. akt I ACa 852/19.

Odnosząc się jeszcze do zarzutu naruszenia art. 69 ust 1 i 2 pr. bank należało uznać go za całkowicie bezzasadnym.

Sąd I instancji prawidłowo wskazał, iż składka ubezpieczeniowa składała się na koszty kredytu i nie naliczano od niej odsetek. Rozważania zaprezentowane w uzasadnieniu orzeczenia Sądu I instancji są przekonujące i nie wymagają powtórzenia.

Dodatkowo należy wskazać, iż forsowana przez apelantów teza o zaliczeniu kwoty składki ubezpieczeniowej i prowizji do kwoty kapitału (kwoty kredytu) od której liczono odsetki pozostaje w oderwaniu od przedłożonych dokumentów. W harmonogramach spłat kredytu wyraźnie wskazano kwoty kapitału od których odsetki naliczano. Po zwarciu aneksu do umowy doliczono jedynie skapitalizowane odsetki (harmonogram spłaty k. 20 v. -21). Z harmonogramu wyraźnie wynika, jaka pozostała kwota kapitału w poszczególnych miesiącach i od jakiej kwoty liczono odsetki umowne.

Trafne były rozważania Sądu I instancji co do możliwości skredytowania składki ubezpieczeniowej. Za takim rozumowaniem przemawiają również konsekwencje ewentualnego odstąpienia od umowy, którego mogli dokonać pozwani. Gdyby odstąpili od samej umowy kredytu nie nastąpiłoby automatyczne odstąpienie od umowy ubezpieczenia. Możliwe było równie odstąpienie od samej umowy ubezpieczenia. Wówczas składka ubezpieczeniowa wróciłaby do nich, a nie do banku- warunki odstąpienia od umowy k. 23 v.

Zarzut z pkt 6 apelacji w części jest zatem niepowiązany ze stanem faktycznym sprawy.

Zarzuty tyczące się misselingu również nie były trafne. Zaoferowany przez bank produkt w zakresie ubezpieczenia był dostosowany do potrzeb pozwanych, bowiem stanowił formę zabezpieczenia. Pozwani mogli przecież ustanowić inne zabezpieczenie i z takiej możliwości nie skorzystali.

Jeżeli więc powódka wykazała istnienie oraz rozmiar swojej wierzytelności, zaś pozwani nie podnieśli skutecznych zarzutów tamujących to roszczenie, powództwo zasadnie zostało uwzględnione.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak sentencji na podstawie art. 385 k.p.c.

Sędzia Mirosław Krzysztof Derda