Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 października 2021 r.

Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - sędzia Hanna Woźniak

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2021 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku: (...) S.A. w G.

z udziałem: (...) Sp. z o.o. w W. i Skarbu Państwa – Starosty (...)

- o zasiedzenie

1.  stwierdzić że (...) S.A. w G. z upływem dnia (...) roku nabył przez zasiedzenie służebność przesyłu polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej oraz w przestrzeni nad i pod powierzchnią tej nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii kablowej średniego napięcia (...) kV (...).–(...) (...), linii kablowej średniego napięcia (...) kV (...).–Ś.–(...), wiązki kabli niskiego napięcia (...) kV zasilanych ze stacji transformatorowej (...) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na nieruchomość odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość położoną w W., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...);

2.  nakazać zwrócić (...) S.A. w G. kwotę 2.089,13 zł (dwa tysiące osiemdziesiąt dziewięć złotych trzynaście groszy) na rachunek nr (...) - tytułem niewykorzystanej zaliczki;

3.  ustalić, iż wnioskodawca oraz każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sędzia

Hanna Woźniak

POUCZENIE

1.  (...)

2.  (...)

(...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...);

2.  (...)

(...)

3.  (...)

SSR Hanna Woźniak

Sygn. akt I Ns 6/19

UZASADNIENIE

W dniu(...) roku (...) S.A. w G. wystąpił do Sądu z wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia przez siebie lub Skarb Państwa służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającej na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej - działce nr (...) położonej w W., stanowiącej własność uczestnika (...) Sp. z o.o. w W., w przestrzeni nad i pod powierzchnią tej nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii kablowej średniego napięcia (...) kV – (...).(...), linii kablowej średniego napięcia (...) - (...).-Ś. (...) i wiązki linii kablowych niskiego napięcia (...) zasilanych ze stacji transformatorowej (...) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia, wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem (k.2-8v).

W odpowiedzi na wniosek, uczestnik postępowania (...) Sp. z o.o. w W. wniósł o jego oddalenie (k.88-94), z kolei uczestnik Skarb Państwa – Starosta (...) nie odniósł się merytorycznie do wniosku (k.119-121).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Od dnia (...)roku (...) Sp. z o.o. w W. jest właścicielem nieruchomości o pow. (...) ha położonej przy ul. (...) w W., oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie prowadzi KW nr (...).

Okoliczności bezsporne, ponadto

Dowody:

- odpis zwykły KW (k.35-35v);

- wypis z rejestru gruntów (k.36).

Do dnia (...) roku działka nr (...) stanowiła własność Skarbu Państwa i znajdowała się w zarządzie (...) Zakładów (...) w T.. Decyzją Wojewody (...) z (...) roku stwierdzono, iż Zakłady (...) w T. nabyły z dniem(...) roku prawo użytkowania wieczystego na okres 99 lat tej działki oraz nabyły nieodpłatnie własność wzniesionych budynków i budowli. Wskazane użytkowanie wieczyste oraz własność budynków na podstawie umowy sprzedaży z (...) roku zostały zbyte przez Zakłady (...) w T. na rzecz J. i Z. O..

Okoliczności bezsporne, ponadto

dowody:

- wypis z rejestru gruntów (k.37);

- decyzja Wojewody (k.102-103);

- zawiadomienia (...) (k.104, k.107);

- akt notarialny (k.105-106v);

Na działce nr (...) znajdują się posadowione pod powierzchnią ziemi, stanowiące własność (...) S.A. w G., urządzenia elektroenergetyczne w postaci: linii kablowej średniego napięcia (...) kV - (...).-(...) (...), linii kablowej średniego napięcia (...) - (...).-Ś.-(...) oraz wiązki linii kablowych niskiego napięcia (...) kV zasilanych ze stacji transformatorowej (...). Pierwszą z linii wybudowano w (...) roku, natomiast (...) roku załączono pod napięcie. Druga z linii istniała (...) roku, z kolei wiązkę linii kablowych niskiego napięcia wybudowano i podłączono pod napięcie w okresie od (...) roku do (...) roku. Na sąsiedniej działce nr (...) znajduje się stacja transformatorowa, z której wychodzi wiązka kabli niskiego napięcia przebiegających przez działkę nr (...).

Dowody:

- wyrys z rejestru gruntów (k.108);

- decyzje o powołaniu komisji odbioru technicznego (k.40, k.56);

- dokumentacje techniczne (k.41-52);

- protokół nr (...) (k.53-54v);

- protokół nr (...) (k.55);

- plan linii kablowej (k.57);

- protokół badania kabla (k.57v);

- projekt techniczny (k.58—63v);

- protokół nr (...) (k.64-65v);

- protokół nr (...) (k.66-67v);

- protokół nr (...) (k.68-69v);

- protokół nr (...) (k.70-71v);

- protokół nr (...) (k.72-73v);

- karta stanu technicznego kabla (...) W.-Ś. (k.74);

- mapy z przebiegiem kabli (k.147-148);

-opinia biegłego geodety (k.166-170) wraz z opinią uzupełniającą (k.205-206);

- opinia biegłego z dziedziny elektroenergetyki (k.243-245);

- zeznania świadka Z. S. (protokół rozprawy z 28.05.2019, czas zapisu: od 00:03:46);

- zeznania uczestnika J. Z. (protokół rozprawy z 23.07.2021, czas zapisu: od 00:13:26);

- zeznania przedstawiciela uczestnika R. O. (protokół rozprawy z 28.05.2019, czas zapisu: od 00:16:18);

Na podstawie zarządzenia nr (...) Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia (...). powstało przedsiębiorstwo państwowe Zakłady (...). Na podstawie zarządzenia nr (...) Ministra Przemysłu, w wyniku podziału tego przedsiębiorstwa, powstało przedsiębiorstwo Zakład (...) w T.. W oparciu o zarządzenie nr (...) Ministra przemysłu i handlu z dnia (...) dokonano podziału Zakładu (...) i to przedsiębiorstwo państwowe przekształcono w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. W dniu (...) nastąpiło przejęcie Zakładu (...) S.A. przez E. G. (...) na podstawie uchwały Nadzwyczajnych Zgromadzeń wszystkich spółek łączonych, a następnie postanowieniem Sądu Rejonowego w G. z dnia (...). nastąpiła zmiana nazwy na (...) S.A., z kolei (...). zmieniono nazwę spółki na (...) S.A. w G..

Dowody:

- statut Zakładów (...) (k.24-24v);

- zarządzenie ministra górnictwa i energetyki (k.24v);

- pismo ministra przemysłu (k.25);

- zarządzenie ministra przemysłu (k.25-25v);

- zarządzenie ministra przemysłu i handlu (k.26);

- postanowienia Sądu (k.26v-27);

- protokół nadzwyczajnego walnego zgromadzenia akcjonariuszy (k.27-29);

- protokół nadzwyczajnego walnego zgromadzenia (k.29v-34);

- decyzja Wojewody (...) (k.34-34v).

Sąd dał wiarę wszystkim wskazanym dowodom z dokumentów prywatnych i urzędowych dołączonych do akt sprawy, a także zeznaniom wszystkich przesłuchanych osób, które były ze sobą zgodne i tworzyły spójną, logiczną całość. Ponadto Sąd podzieli wnioski zawarte w opiniach biegłych, nie znajdując podstaw do kwestionowania ustaleń w nich zawartych, które były jasne, pełne, nie zawierały wewnętrznych sprzeczności, zaś autorytet i wiedza biegłych nie budziły wątpliwości Sądu. Także żadna ze stron nie podważała wniosków opinii.

Sąd zważył, co następuje:

Instytucja służebności przesyłu, jako rodzaj służebności gruntowej została wprowadzona do kodeksu cywilnego ustawą z dnia 30 maja 2008 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731), która weszła w życie w dniu 3 sierpnia 2008 roku i uregulowaną ją w przepisach art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c.

Zgodnie z treścią art. 305 ¹ k.c., nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej itp., prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Służebnością przesyłu można obciążyć nieruchomość, na której są lub mają być posadowione urządzenia przesyłowe przedsiębiorcy. Służebność przesyłu może zostać nabyta w drodze zasiedzenia, o ile dojdzie do spełnienia następujących przesłanek: nieprzerwanego posiadania nieruchomości w granicach służebności, upływu terminu zasiedzenia, który jest zależny od dobrej lub złej wiary posiadacza i wynosi albo 10 lub 20 lat, albo 20 lub 30 lat - w zależności od stanu prawnego w chwili zasiedzenia, istnienia co do zasady trwałego i widocznego urządzenia.

W orzecznictwie za ugruntowany należy uznać pogląd, iż w okresie poprzedzającym ustawowe uregulowanie służebności przesyłu istniała możliwość nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej, odpowiadającej treści służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego, na podstawie art. 292 k.c. stosowanego w drodze analogii (vide: uchwała SN z 07.10.2008r., sygn. III CZP 89/08, Legalis nr 108114; post. SN z 8.9.2006r., sygn. II CSK 112/06, Legalis nr 76847; wyrok SN z 31.5.2006r., sygn. IV CSK 149/05, Legalis nr 179598; post. SN z 26.7.2012r., sygn. II CSK 752/11, Legalis nr 537221; uchwała SN z 18 maja 2013r. III CZP 18/13, Legalis nr 656634).

Jak wynika z dokonanych ustaleń, przez nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestnika (...) Sp. z o.o. w W. przebiegają: linia kablowa średniego napięcia (...) kV – (...).(...), linia kablowa średniego napięcia (...) - (...).-Ś. (...) oraz wiązka linii kablowych niskiego napięcia (...) kV zasilanych ze stacji transformatorowej (...).

Pierwszą ze wskazanych linii wybudowano w (...) roku, natomiast (...) roku załączono pod napięcie, na co wskazuje protokół nr (...) (k.38-39v). Druga z linii istniała w dniu (...) roku (vide: karta oceny stanu technicznego obiektu k.74), z kolei wiązkę linii kablowych niskiego napięcia wybudowano i podłączono pod napięcie w okresie od (...)roku do(...) roku – co wynika z treści protokołów odbioru urządzeń elektrycznych (k.53-54v, k.64-73v).

Mając na uwadze, że wskazane instalacje przebiegają przez działkę nr (...) od wielu lat, należy je uznać za urządzenia trwałe. Korzystanie z urządzeń przez wnioskodawcę i jego poprzednika polegało na ich eksploatacji. Potwierdzają to przedłożone przez wnioskodawcę dokumenty, a także zeznania przesłuchanego w sprawie świadka.

Jeżeli natomiast chodzi o kwestię widoczności urządzenia, to winna być ona ujmowana szeroko i nie może stronić od specyficznej treści służebności, zwłaszcza, jeżeli przebiega ono całości lub w części pod powierzchnią ziemi. Przyjmuje się, iż nie jest niezbędne, by widoczne elementy trwałego urządzenia, będącego przedmiotem korzystania przez przedsiębiorcę przesyłowego, znajdowały się na nieruchomości, którą obciążyć ma ta służebność. W niniejszej sprawie stacja transformatorowa z której wybiegają linie kablowe jest usytuowana na sąsiednim gruncie - działce nr (...). Ponadto należy stwierdzić, iż przesłanka korzystania z widocznego urządzenia jest spełniona także w przypadku, w którym właściciel nieruchomości obciążonej ma wiedzę o fakcie posadowienia urządzenia na jego nieruchomości, kiedy ma obiektywną możliwość stwierdzenia istnienia urządzeń, albo z łatwo dostępnych danych wynika niewątpliwie, że istnieją. Takimi danymi mogą być mapy rozmieszczenia podziemnych urządzeń znane właścicielowi nieruchomości potencjalnie obciążonej, lub co do których istnieje powszechny dostęp (vide: post. SN z 26.07.2012, sygn. II CSK 752/11, Legalis nr 537221, post. SN z 14.02.2013, sygn. II CSK 389/12, Legalis nr 719218; post. SN z 13.09.2017, sygn. IV CSK 623/16, Legalis nr 1673925). Wszystkie przedmiotowe urządzenia przebiegające przez grunt są oznaczone na publicznie dostępnej mapie ewidencyjnej, z którą każdy miał prawo się zapoznać. Bez znaczenia pozostaje okoliczność, iż rzeczywisty przebieg linii jest nieco inny, niż to wynika z oznaczenia na mapie (vide: opinia biegłego geodety).

Okres prowadzący do nabycia przez zasiedzenie służebności zróżnicowany jest w zależności od tego, czy uzyskanie posiadania nastąpiło w dobrej, czy w złej wierze i wynosi odpowiednio 20 i 30 lat. Okresy te zostały ustalone w art. 16 ustawy z 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321), która weszła w życie z dniem 1 października 1990 roku. Przy czym art. 172 § 2 k.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 01.01.1965 (data wejścia w życie k.c.) do dnia 30.09.1990, przewidywał 10-cio letni w przypadku uzyskania posiadania w dobrej wierze i 20-to letni w przypadku złej wiary.

Do 31 stycznia 1989 roku obowiązywała zasada jednolitości własności państwowej, a więc w okresie, gdy właścicielem nieruchomości obciążonej, jak i posiadaczem służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu był Skarb Państwa (tak, jak w niniejszej sprawie), nie mogło w ogóle dojść do zasiedzenia służebności.

Do rozdzielenia właściciela nieruchomości obciążonej – Skarbu Państwa i posiadacza służebności przesyłowej – poprzednika prawnego wnioskodawcy, doszło z dniem 7 stycznia 1991 roku, kiedy to weszła w życie ustawa z 20 grudnia 1990 roku o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U.1991 Nr 2 poz. 6 z póź.zm.), mocą której uwłaszczono przedsiębiorstwo państwowe na majątku sieciowym.

W dacie 7 stycznia 1991 roku poprzednik prawny wnioskodawcy wiedział, iż nie posiada żadnych praw do korzystania z nieruchomości, na której znajdowały się urządzenia przesyłowe, a ponieważ także wskazana ustawa z 20 grudnia 1990 roku nie kreowała na jego rzecz żadnego prawa w tym zakresie, ustalono że znajdował się on w złej wierze.

Uwzględniając 30-letni okres samoistnego posiadania w złej wierze, liczonego od (...) roku, Sąd przyjął, iż zasiedzenie służebności przesyłu miało miejsce z upływem (...) i nastąpiło na rzecz wnioskodawcy, o czym orzeczono w pkt 1 postanowienia.

W pkt 2 postanowienia Sąd zwrócił na rzecz wnioskodawcy niewykorzystaną kwotę wpłaconej przez niego zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłych, natomiast w pkt 3 zgodnie z treścią art. 520 § 1 k.p.c. ustalił, iż wnioskodawca oraz uczestnicy ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sędzia

Hanna Woźniak

Pouczenie: (...).

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

(...)

3.  (...)

W., dnia 29 listopada 2021 roku

SSR Hanna Woźniak