Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 sierpnia 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący Sędzia SA Adam Czerwiński

protokolant p.o. protokolanta sądowego S. S. (1)

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 sierpnia 2024 r. w L.

sprawy z powództwa P. M.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej V. (...) w W.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie, rentę i ustalenie

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego w L. z dnia 2 marca 2023 r. w sprawie sygn. akt (...)

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda P. M. na rzecz pozwanej (...) Spółki Akcyjnej V. (...) w W. kwotę 8100 (osiem tysięcy sto) złotych z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia, do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

III.  przejmuje na rachunek Skarbu Państwa nieuiszczone koszty sądowe.

Sygn. akt I ACa 1117/23

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 2 marca 2023 Sąd Okręgowy w Lublinie w sprawie z powództwa P. M. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej V. (...) w W. o zadośćuczynienie, odszkodowanie, rentę i ustalenie orzekł, że:

I.  Zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda P. M. kwotę 440 000,00 zł (czterysta czterdzieści tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia, z ustawowymi odsetkami liczonymi od tej kwoty od dnia 24 maja 2013 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, a od dnia 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty;

II.  Zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda P. M. kwotę 278,96 zł (dwieście siedemdziesiąt osiem złotych dziewięćdziesiąt sześć groszy) tytułem odszkodowania, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od tej kwoty od dnia 24 maja 2013 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, a od dnia 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty;

III.  Zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda P. M. rentę z tytułu zwiększonych potrzeb:

a)  w kwocie 1 908 zł (tysiąc dziewięćset osiem złotych) za okres od marca 2012 roku do marca 2017 roku, płatną miesięcznie z góry do 10-go dnia każdego miesiąca, każdorazowo od kwoty 1500 złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi od tej kwoty od dnia 24 maja 2013 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, a od dnia 1 stycznia 2016 roku do 10 kwietnia 2017 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie;

b)  w kwocie 2 562 zł (dwa tysiące pięćset sześćdziesiąt dwa złote) za okres od kwietnia 2017 roku do grudnia 2021 roku, płatną miesięcznie z góry do 10-go dnia każdego miesiąca, każdorazowo od kwoty 1500 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od tej kwoty od dnia od dnia 11 kwietnia 2017 roku do 10 stycznia 2022 roku;

c)  w kwocie 3006 zł (trzy tysiące sześć złotych) za okres począwszy od stycznia 2022 roku i nadal, płatną miesięcznie z góry do 10-go dnia każdego miesiąca, każdorazowo od kwoty 1500 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od tej kwoty za okres od dnia 11 stycznia 2022 roku do 19 września 2022 roku,

a za okres od 20 września 2022 roku do dnia zapłaty z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat renty;

IV.  Zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda P. M. rentę z tytułu zmniejszonych widoków powodzenia na przyszłość:

a)  w kwocie 200 zł (dwieście złotych) za okres od lipca 2014 roku do lipca 2017 roku, płatną miesięcznie z góry do 10-go dnia każdego miesiąca;

b)  w kwocie 250 zł (dwieście pięćdziesiąt złotych) za okres od sierpnia 2017 roku do lipca 2020 roku, płatną miesięcznie z góry do 10-go dnia każdego miesiąca;

c)  w kwocie 312 zł (trzysta dwanaście złotych) za okres od sierpnia 2020 roku do lipca 2022 roku, płatną miesięcznie z góry do 10-go dnia każdego miesiąca;

d)  w kwocie 375 zł (trzysta siedemdziesiąt pięćdziesiąt złotych) za okres od sierpnia 2022 roku i nadal, płatną miesięcznie z góry do 10-go dnia każdego miesiąca,

a za okres od 20 września 2022 roku do dnia zapłaty z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat renty;

V.  Ustala odpowiedzialność pozwanego (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na przyszłość za skutki wypadku z dnia 5 marca 2012 roku jakiemu uległ powód P. M.;

VI.  W pozostałym zakresie powództwo oddala;

VII.  Koszty procesu między stronami wzajemnie znosi;

VIII.  Nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego w L.kwotę 3 345,35 zł (trzy tysiące trzysta czterdzieści pięć złotych trzydzieści pięć gorszy) tytułem pokrycia w części kosztów sądowych wyłożonych tymczasowo z sum budżetowych Skarbu Państwa;

IX.  W pozostałym zakresie nie uiszczone w sprawie koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Szczegółowe uzasadnienie wyroku zamieszono na kartach 885 – 902 akt sprawy.

Powyższy wyrok zaskarżył powód w części, tj. pkt VI - w zakresie oddalenia powództwa ponad kwoty zasądzone wyrokiem oraz pkt VII - w zakresie nieuwzględnienia roszczenia powoda o zwrot kosztów procesu.

Zaskarżonemu wyrokowi powód zarzucił:

1.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. i art. 11 k.p.c. - błędną i niepełną ocenę dowodów, w tym zwłaszcza co do przyczynienia się powoda do szkody, i oparcie się zasadniczo na opinii biegłego, gdzie w ramach tezy dla opinii błędnie nakazano badanie faktu i stopnia przyczynienia, podczas gdy nie jest to sfera wiadomości specjalnych, tylko przedmiot oceny prawnej Sądu która winna nastąpić z uwzględnieniem całokształtu materiału dowodowego, oceny pod kątem adekwatnego związku między danym działaniem a zaniechaniem uczestników oraz samym wypadkiem (jego zaistnieniem, przebiegiem i skutkami) przy tym z uwzględnieniem rozkładu ciężaru dowodu, prawomocnym skazaniem sprawcy;

2.  naruszenie art. 435 § 1 k.c. w zw. z art. 436 § 1 k.c., art. 361 § 1 i 2 k.c. i art. 6 k.c. w zw. z art. 18 ust. 1 oraz art. 26 ust. 6 oraz art. 3 ust. 1 i 4 pord w zw. z art. 362 k.c. i art. 233 § 1 k.p.c. - błędną wykładnię i zastosowanie w zakresie ustalania i oceny przyczynienia przy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (potrącenie pieszego) - w tym

a.  co do rozkładu ciężaru dowodu i rozstrzygania wątpliwości co do faktów istotnych dla rozstrzygnięcia, w toku oceny dowodów i następczo w toku wykładni prawa materialnego, co doprowadziło do ustalenia przez sąd meriti przyczynienia w wymiarze 50% i tak samo obniżenia świadczeń,

b.  co do przesłanek uwzględniania przyczynienia z art. 362 k.c. w tym „a zwłaszcza wobec okoliczności i winy obu stron" jako czynnika miarkowania świadczeń tytułem naprawienia szkody, które w świetle utrwalonego stanowiska doktryny winny obejmować okoliczności zdarzenia oraz cechy sprawcy i poszkodowanego, w tym mierniki staranności życiowej, a ustalone w postępowaniu - w tym:

3.  naruszenie art. 362 k.c. w zw. z art. 5 k.c. - błędną wykładnię w kontekście zasad współżycia społecznego i okoliczności oraz skutków zdarzenia szkodowego, i - przyjmując, że nawet jeśli powód przyczynił się w jakimś stopniu do zdarzenia w jakimkolwiek zakresie - to jednak w świetle orzecznictwa:

·

samo ustalenie przyczynienia się nie powoduje automatycznie konieczności pomniejszania świadczeń o ten sam stopień, a nawet w ogóle

·

ponadto możliwe jest ze względu na okoliczności zdarzenia i zasady współżycia społecznego, odstąpienie od zastosowania przyczynienia, a in casu przemawiają za tym zestawienie okoliczności po stronie sprawcy a poszkodowanego bezpośrednio w tym powołane wyżej jako przesłanki dla rozkładu winy jak i fakt, że powód wskutek wypadku doznał bardzo poważnego trwałego uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia w tak młodym wieku, jeszcze przed wejściem w dorosłość, uniemożliwiający rozwój życiowy we wszystkich aspektach i w tej sytuacji zastosowanie obniżenia o stopień przyczynienia byłby swoistą, dodatkową karą dla osoby, która doznała ciężkich i trwałych obrażeń ciała;

4.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 444 § 2 k.c. i art. 361 § 1 i 2 k.c. - błędną wykładnię w następstwie błędnej oceny dowodów, poprzez uznanie, że powodowi nie należy się renta na utracone zdolności zarobkowe i brak zdolności do pracy nie ma związku z wypadkiem;

5.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 228 § 1 i 2 k.p.c., art. 322 k.p.c. w zw. z art. 444 § 2 k.c. i art. 316 § 1 k.p.c. - błędną wykładnię i oszacowanie roszczenia z uwzględnieniem stanu na moment wyrokowania, w następstwie błędnej oceny dowodów oraz faktów znanych powszechnie, i przyznanie powodowi renty na utracone widoki na przyszłość w zaniżonej wysokości (niezależnie od pomniejszenia o 50% wskutek przyczynienia), podczas gdy pełna wycena potencjału możliwego rozwoju w przyszłości daje podstawę do zasądzenia kwot dochodzonych w powództwie, która i tak została zryczałtowana oraz ustalona jako ¹/2 renty na utracone możliwości zarobkowe, i brak podstaw aby ją jeszcze zaniżać w toku szacowania kwoty renty;

6.  naruszenie art. 444 § 2 k.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. - błędną wykładnię zwiększonych potrzeb w zakresie opieki, w następstwie też błędnej oceny dowodów, i przyjęcie że od zryczałtowanego przez powoda w żądaniu 8 godzin opieki należy odliczyć 4 godziny z uwagi na wcześniejszą niepełnosprawność - jednak znacznie niższego stopnia - podczas jest to ustalenie zbyt dowolne, albowiem stan zdrowia powoda przed wypadkiem wymagał wsparcia dla niego w znacznie mniejszym zakresie, wedle biegłych powód jest niezdolny do stałej egzystencji wskutek wypadku, a przyjęte 8 godzin i tak nie uwzględnia w pełni pełnego nakładu koniecznej pracy i także poza tym zakresem jest ta pomoc, jaka wynikała z wcześniejszej niepełnosprawności;

7.  naruszenie art. 327 ¹ § 1 pkt. 1 i 2 k.p.c. - poprzez brak wyjaśnienia w uzasadnieniu wyroku - dlaczego w ocenie Sądu powodowi należy się renta na utracone widoki na przyszłość w wysokości połowy roszczenia (jeszcze przed zastosowaniem przyczynienia);

8.  art. 327 ¹ § 1 pkt. 1 k.p.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c. i art. 455 k.c. - błędne i niejasne orzeczenie o odsetkach od rat żądania rentowego;

9.  naruszenie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 100 zd. 2 k.p.c. i per analogiam art. 103 § 1 k.p.c.- błędną wykładnię w zakresie orzekania

o kosztach procesu, poprzez ich wzajemne zniesienie, podczas gdy:

·

niedostrzeżenie, ze powód wygrał w 100% w zakresie uznania odpowiedzialności pozwanego wobec odmowy jej uznania na etapie sądowym, minio że w okresie tym kwerenda orzecznictwa pozwalała na odmienną ocenę roszczenia profesjonaliście i dalej dopiero częściowo w zakresie kwoty roszczenia, a co uzasadniało w ocenie strony powodowej obciążenie pozwanego kosztami w pełni, bowiem istotą pozwu jako roszczenia pierwotnego było wykazanie odpowiedzialności co do zasady, ponad roszczenia uznane w bardzo niewielkim zakresie na etapie likwidacji szkody, a co zostało uwzględnione w znacznej części; a strona pozwana jako profesjonalista w zakresie likwidacji szkód w sposób nienależyty zbadał roszczenia powoda i znacznie zaniżył ich wartość, tym samym swoim postępowaniem wywołał proces oraz wynikłe stąd koszty;

·

nadto co istotne brak zasądzenia całości roszczeń wynika w znacznej mierze wyłącznie z kwestii przyczynienia, podlegającej ocenie Sądu;

10. naruszenie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 oraz § 6 ust. 7 rozporządzenia MS z 28.09.2002 w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w zw. z art. 316 § 1 k.p.c. - brak zastosowania (następczo wobec zniesienia kosztów) i nieuwzględnienie stawki x3 kosztów zastępstwa prawnego dla pełnomocnika powoda, podczas gdy:

• charakter sprawy, znaczny zakres materiału dowodowego i faktów, nakład

pracy pełnomocnika, uzasadniają zastosowanie 3-krotności stawki minimalnej;

• nadto należy podnieść, że obecne stawki xl, nie podnoszone od 20 lat, są

zupełnie nieadekwatne względem realiów ekonomicznych - a to również Sąd Okręgowy powinien uwzględnić na moment wyrokowania.

Wskazując na powyższe zarzuty powód wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda dalszych roszczeń w zakresie objętym apelacją, ponad te uznane przez Sąd Okręgowy oraz zmianę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania między stronami, stosownie do stopnia uwzględnienia apelacji powoda, jak i faktu wygrania postępowania z zasady w całości oraz wniosku o zastosowanie stawki x3 kosztów zastępstwa prawnego dla pełnomocnika powoda, a ponadto zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych

W odpowiedzi na apelację pozwany wnosił o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny stwierdził, co następuje:

apelacja jest bezzasadna. W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że chybione są zarzuty naruszenia prawa procesowego. Artykuł 233 § 1 k.p.c. dotyczy kwestii oceny dowodów tj. ustanawia przesłanki, którymi ma kierować się sąd oceniając materiał dowodowy zgromadzony w sprawie. Przepis ten statuuje zasadę swobodnej oceny dowodów. Jest ona ujęta w ramy proceduralne, tzn. musi odpowiadać pewnym warunkom określonym przez prawo procesowe (czynnik ustawowy). Oznacza to, po pierwsze, że sąd może oprzeć swe przekonanie jedynie na dowodach prawidłowo przeprowadzonych, z zachowaniem wymagań dotyczących źródeł dowodzenia oraz zasady bezpośredniości. Po drugie, ocena dowodów musi być dokonana na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Sąd musi ocenić wszystkie przeprowadzone dowody oraz uwzględnić wszelkie towarzyszące im okoliczności (np. zachowanie świadka, autentyczność dokumentu, źródło informacji), które mogą mieć znaczenie dla oceny mocy i wiarygodności tych dowodów. Po trzecie, sąd zobowiązany jest przeprowadzić selekcję dowodów, tj. dokonać wyboru tych, na których się oparł, i ewentualnie odrzucić inne, którym odmówił wiarygodności i mocy dowodowej (tak: T. Ereciński w Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do art. 233, Tom II. Postępowanie rozpoznawcze, wyd. V Opublikowano: WK 2016).

Wykazanie, że sąd naruszył art. 233 § 1 k.p.c. oraz że mogło to mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie może być zastąpione odmienną interpretacją strony, co do dowodów zebranych w sprawie, jeśli jednocześnie strona nie wykaże, iż ocena przyjęta przez sąd za podstawę rozstrzygnięcia, przekracza granicę swobodnej oceny dowodów, którą wyznaczają czynniki logiczny i ustawowy, zasady doświadczenia życiowego, aktualny stan wiedzy, stan świadomości prawnej i dominujących poglądów na sądowe stosowanie prawa.

Powód podnosząc w apelacji zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wskazał w istocie, na czym polegała rzekoma błędna i niepełna ocena dowodów dokonana przez Sąd Okręgowy.

Sąd Okręgowy dokładnie omówił przeprowadzone dowody, wskazał z jakich przyczyn dał im wiarę. W szczególności odniósł się do opinii biegłych, przedstawiając z jakich przyczyn uwzględnił przedmiotowe opinie. Argumenty sądu I instancji są jasne i przekonujące. Zasługują na aprobatę i pozytywną ocenę.

Skarżący formułując zarzuty przekroczenia zasady swobodnej oceny dowodów nie przeprowadził wywodu wykazującego naruszenie zasad logicznego rozumowania czy doświadczenia życiowego. Zarzuty apelującego w tej części mają jedynie polemiczny charakter z prawidłowymi ustaleniami Sądu Okręgowego.

Ponadto część zarzutów strony pozwanej opartych na art. 233 § 1 k.p.c. w istocie stanowiła kwestionowanie przyczynienia się powoda do zaistnienia szkody ustalonej w wyroku Sądu Okręgowego. Były wiec to w rzeczywistości zarzuty dotyczące naruszenia prawa materialnego. Uchyla to możliwość kontroli apelacyjnej w świetle potencjalnego naruszenia art. 233 k.p.c. Natomiast do istoty zarzutów odniesiono się w dalszej części rozważań, dotyczącej omówienia naruszenia prawa materialnego.

Nie doszło do naruszenia przepisów art. 228 k.p.c., 316 k.p.c. ani 322 k.p.c. Żadnych faktów notoryjnych sąd nie pominął. Zawyrokował zgodnie z ustalonym stanem faktycznym, istniejącym w chwili zamknięcia rozprawy. Nie naruszył dyspozycji art. 322 k.p.c. Apelacja, poza postawieniem zarzutów naruszenia wskazanych przepisów procesowych nie przynosi żadnej przekonującej argumentacji w tej mierze.

W konkluzji należy wskazać, że Sąd I instancji ustalił prawidłowy stan faktyczny sprawy. Sąd Apelacyjny ustalenia te przyjmuje za własne (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c.).

Tym samym jest możliwe przejście do oceny zarzutów z zakresu prawa materialnego, z których podstawowy dotyczy naruszenia dyspozycji art. 362 k.c.

Sedno apelacji sprowadza się do kwestionowania przyczynienia się powoda do powstania szkody w wysokości przyjętej przez Sąd I instancji.

Wskazać w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 362 k.c. warunkiem obniżenia świadczenia odszkodowawczego jest stanowcze ustalenie, że poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody.

Nie ulega zatem wątpliwości, że winę wskazuje ustawodawca jako podstawowe kryterium. Wina poszkodowanego w zasadzie przesądza o obowiązku zmniejszenia odszkodowania, przy czym o jego stopniu zdecyduje analiza okoliczności danego przypadku, a zwłaszcza ustalenia co do winy dłużnika. Dokonywaniu oceny stopnia zawinienia poszkodowanego nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że pozwany ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka za zachowanie (zawinione) osoby trzeciej. Nie wystarczy oczywiście samo stwierdzenie wystąpienia podczas zdarzenia nieprawidłowości, lecz należy ustalić związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy niewłaściwym zachowaniem poszkodowanego a powstaniem lub zwiększeniem szkody. Przesłanką uznania, że powód przyczynił się do zaistnienia wypadku, było zatem zaistnienie normalnego, adekwatnego związku przyczynowego (w rozumieniu art. 361 k.c.) między tym zachowaniem, a powstaniem lub powiększeniem szkody (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 2 sierpnia 2006 r., sygn. akt I UK 50/06 i z dnia 19 listopada 2009 r., sygn. akt IV CSK 241/09).

W ocenie Sądu Apelacyjnego taki związek został w niniejszej sprawie ewidentnie wykazany. Powód, bez zachowania podstawowych reguł ruchu drogowego, wtargnął w sposób nieprzewidywalny i nagły na jezdnię. Zrobił to zza stojącego autobusu, z którego wysiadł. Nie ma żadnych argumentów usprawiedliwiających takie zachowanie. W szczególności stan umysłowy powoda i jego częściowe upośledzenie nie powodują obniżenia poziomu odpowiedzialności. Powyższe wynika z prostej konsekwencji faktu, że opiekunowie prawni powoda pozwolili na jego normalne funkcjonowanie w ramach uczestnika ruchu drogowego i pasażera pojazdów mechanicznych. Powód nie wykonywał tych czynności pod opieką osób trzecich, nie było tego rodzaju zaleceń. W tej sytuacji należy uznać, że orientował się na tyle w wykonywanych czynnościach – w opinii jego opiekunów prawnych - że możliwe było jego samodzielne przemieszczanie środkami komunikacji publicznej i uczestniczenie w ruchu pieszych. Tym samym powód na ogólnych zasadach podlegał przepisom ustawy prawo o ruchu drogowym. Gdyby jego stan nie pozwalał na tego rodzaju aktywność powinien odbywać podróż pod opieką osoby trzeciej albo innego rodzaju środkiem transportu – np. busem do transportu osób niepełnosprawnych, podjeżdżającym bezpośrednio do miejsca zamieszkania powoda. Skoro wiec rodzice powoda godzili się na samodzielne podróżowanie środkami komunikacji publicznej, to uznawali, iż ich dziecko zna i stosuje reguły związane z udziałem w ruchu drogowym.

Zachowanie powoda było raczej typowym lekkomyślnym zachowaniem nastolatka, które jednakowo zdarza się u wielu młodych osób bez względu na pozom ich dojrzałości umysłowej. Sąd Apelacyjny nie widzi w żadnym wypadku podstaw do zmniejszania poziomu przyczynienia się powoda do powstania szkody, ponieważ akcentowany w apelacji poziom rozwoju umysłowego powoda nie miał wpływu – a w każdym razie nie udowodniono tego – na zachowanie powoda. Powód w okresie poprzedzającym wypadek w zakresie ruchu drogowego funkcjonował normalnie i nie wymagał szczególnej opieki ani asysty osób trzecich (por. zeznania M. i M. M. (2) k. 459v – 460v).

Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił poziom przyczynienia się obu stron zdarzenia do powstania szkody. Gdyby kierowca P. S. przy omijaniu autobusu zastosował zasadę ograniczonego zaufania miałby szanse na uniknięcie wypadku. Tak samo, gdyby P. M. nie wtargnął na jezdnię w sposób nagły, nieprzewidywany i zza stojącego pojazdu – co z powodu ograniczonego pola obserwacji skróciło czas reakcji kierowy S. – do wypadku również nie doszłoby. Jest to trafne ustalenie, poparte stanowiskiem biegłego z zakresu ruchu drogowego.

Konsekwencją powyższego było uprawnienie sądu orzekającego, co do rozstrzygnięcia o stopniu tego przyczynienia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2022 r. I CSK 2469/22 opubl. LEX 3369574 ). Ustalenie tego stopnia na 50 % nie narusza zasad logicznego wnioskowania i jest całkowicie adekwatne do znacznego stopnia zawinienia powoda.

Zarzuty podniesione w apelacji dotyczyły także naruszenia art. 444 § 2 k.c. W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji prawidłowo oparł swoje ustalenia na całokształcie materiału dowodowego, a nie tylko na opinii biegłego. W konsekwencji nie można uznać, iż zasądzona renta jest nieprawidłowa. Po pierwsze trudność w ścisłym określeniu częstotliwości aktualizowania się i rozmiarów zwiększonych potrzeb oraz związanych z nimi kosztów nie stanowi przeszkody w zasądzeniu renty z tego tytułu (art. 444 § 2 k.c.).

Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Przesłanką wystarczającą do zasądzenia renty z tego tytułu jest bowiem samo istnienie takich, zwiększonych potrzeb. Po drugie sądowi przysługiwała w tej mierze pewna swoboda decyzyjna wynikająca z dyspozycji art. 322 k.p.c. Dokonując weryfikacji rozumowania i argumentacji Sądu Okręgowego sąd odwoławczy nie stwierdził w nich uchybień, uzasadniających ingerencję w zaskarżone orzeczenie. Trzeba podkreślić, że zwiększone potrzeby z samej swej natury nie mogą być precyzyjnie wyliczone, już choćby z tej przyczyny, że chodzi o szkodę przyszłą, szkodę, na którą składają się zmienne czynniki. Ustawodawca bierze to zresztą pod uwagę, pozwalając sądowi - w sprawach tego rodzaju - zasądzić odpowiednią sumę według oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy (art. 322 k.p.c.). W tej sytuacji, nie można uznać rozstrzygnięcia Sądu jako naruszającego dyspozycję powołanych wyżej przepisów.

Sąd Apelacyjny podziela rozważania i ocenę prawną przedstawioną przez Sąd Okręgowy w zakresie renty przyznanej powodowi, jak i jej poszczególnych podstaw. Nie ma potrzeby powielania argumentacji już przytoczonej, gdyż sąd drugiej instancji przyjął za własne oceny sądu pierwszej instancji (art. 387 § 2 ¹ pkt 2 k.p.c.). Także kwestia zasądzenia odsetek od każdego z roszczeń pozwu została omówiono w uzasadnieniu Sądu I instancji. Sąd Apelacyjny aprobuje przedstawioną wykładnię prawa w tej mierze dokonaną przez Sąd Okręgowy. Zarzuty apelacji mówiące o niewyjaśnieniu tych kwestii w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie zasługują na uwzględnienie.

W zakresie zasądzonych kosztów procesu nie można również podzielić zarzutów apelacji. Po pierwsze powód nie wygrał sprawy, albowiem na końcową ocenę wpływa wysokość ustalonego przyczynienia i to, że z tego względu uwzględniono roszczenia powoda w 50%.

Po drugie nie jest rzeczą sądu korygowanie zaniechań ustawodawcy ustalającego, takie a nie inne stawki wynagrodzenia pełnomocników. Ta kwestia jest poza oceną procesową, a ramach rozproszonej kontroli konstytucyjności nie sposób uznać na tym etapie sprawy stawek pełnomocników z wyboru za niekonstytucyjne, przy braku pogłębionej argumentacji stron w tej mierze.

Po trzecie rzeczą sądu pierwszej instancji była ocena, czy pełnomocnikowi należało się wynagrodzenie w stawce zwielokrotnionej. Istnieje w tym zakresie daleko posunięta swoboda decyzyjna sędziego, który miał bezpośredni kontakt z pełnomocnikiem i w sposób właściwy może ocenić jego starania i nakład pracy. Sąd Apelacyjny nie stwierdza, iż ocena Sądu Okręgowego jest rażąco niesłuszna i przekracza granice wyżej wspomnianej swobody decyzyjnej. Z tego względu i ten zarzut podlegał oddaleniu.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 385 k.p.c. rozstrzygnięto, jak w sentencji wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. oraz z § 2 pkt 7 i § 10 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.