Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Artur Kowalewski /spr./

Protokolant: st. sekr. sąd. Magdalena Goltsche

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2022 r., na rozprawie, w Szczecinie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Naczelnika (...) Urzędu Skarbowego w S.

przeciwko M. M. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 30 lipca 2021 r., sygn. akt I C 1093/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddala powództwo i zasądza od powoda Skarbu Państwa - Naczelnika (...) Urzędu Skarbowego w S. na rzecz pozwanej M. M. (1) kwotę 8.100 (osiem tysięcy sto) zł tytułem kosztów procesu;

II.  zasądza od powoda Skarbu Państwa - Naczelnika (...) Urzędu Skarbowego w S. na rzecz pozwanej M. M. (1) kwotę 15.400 (piętnaście tysięcy czterysta) zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Artur Kowalewski

Sygn. akt I ACa 757/21

UZASADNIENIE

Powód, Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika (...) Urzędu Skarbowego w S. wystąpił z powództwem o uznanie czynności prawnej – umowy darowizny z dnia 7 sierpnia 2015 roku, mocą której M. M. (2) darował swojej żonie M. M. (1) na majątek osobisty przysługujący mu wobec spółki (...)” M. M. (2), P. K. s.j. z siedzibą w S. wierzytelność o wypłatę zaliczki na poczet zysku za rok obrotowy 2015 w kwocie 2 120 000 zł – za bezskuteczną w stosunku do powoda w celu ochrony przysługujących Skarbowi Państwa – Naczelnikowi (...) Urzędu Skarbowego w S. wyszczególnionych wierzytelności z tytułu podatku dochodowego wraz z należnymi odsetkami za zwłokę, kosztami upomnień i kosztami egzekucji oraz również wyszczególnionych odsetek stałych od zaliczek na podatek dochodowych wraz z kosztami upomnień i egzekucji.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości.

Sąd Okręgowy w Szczecinie wyrokiem z dnia 30 lipca 2021 roku, sygn. akt I C 1093/20:

w punkcie I uznał za bezskuteczną w stosunku do Skarbu Państwa reprezentowanego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. czynności prawnej w postaci umowy darowizny z dnia 7 sierpnia 2015 roku, zawartej w formie aktu notarialnego, Repertorium „A” nr (...), przed notariuszem G. G. w Kancelarii Notarialnej
w S., mocą której M. M. (2) darował swojej żonie M. M. (1), na jej majątek osobisty, przysługującą mu wobec spółki (...) M. M. (2), (...) Spółka jawna z siedzibą w S. wierzytelność o wypłatę zaliczki na poczet zysku za rok obrotowy 2015 w kwocie 2 120 000,00 (dwóch milionów stu dwudziestu tysięcy) złotych, w celu ochrony przysługujących Skarbowi Państwa – Naczelnikowi (...) Urzędu Skarbowego w S. w stosunku do dłużnika M. M. (2) wierzytelności pieniężnej z tytułu:

a.  podatku dochodowego w wysokości 19% pobieranego od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za:

i.  2010 rok w wysokości 2 254,51 zł (należność główna),

ii.  2014 rok w wysokości 89 519,00 zł (należność główna),

(...).  2015 rok w wysokości 493 289,00 zł (należność główna),

iv.  2016 rok w wysokości 330 718,00 zł (należność główna),

v.  2017 rok w wysokości 167 903,00 zł (należność główna),

vi.  2019 rok w wysokości 147 395 zł (należność główna)

wraz z należnymi odsetkami za zwłokę, kosztami upomnień i kosztami egzekucji,

b.  odsetek stałych od zaliczek na podatek dochodowy w wysokości 19% pobierany
od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za poszczególne miesiące
w latach od 2014 do 2019 w łącznej wysokości 109 884,00 zł wraz z kosztami upomnień i kosztami egzekucji;

w punkcie II. zasądził od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej 10 800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

w punkcie III. zasądził od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego
w S. 83 431,00 zł tytułem pokrycia opłaty od pozwu.

Wydanie powyższego rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy poprzedził poczynieniem następujących ustaleń faktycznych.

M. M. (2) od 2003 r. prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki kapitałowej prawa handlowego - (...) M. M. (2), P. K.spółka jawna z siedzibą w S.. W podmiocie tym posiada 75 % udziałów. Pozostałe 25% znajduje się w dyspozycji drugiego wspólnika P. K.. Przedmiotem działalności spółki jest sprzedaż suplementów diety i artykułów żywieniowych.

Pozwana M. M. (1) jest żoną M. M. (2).

W 2011 r. M. M. (2) w rocznej deklaracji osiągniętego dochodu za rok 2010 wskazał, iż jego dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej wyniósł 1 263 697,39 zł.

Organ podatkowy po kontroli złożonego przez podatnika dokumentu ustalił,
że wpłacone przez podatnika zaliczki na poczet podatku nie wystarczają na pokrycie rzeczywistego zobowiązania. Następnie, dnia 2 sierpnia 2011 roku wystawił wobec M. M. (2) tytuł wykonawczy o numerze (...) stwierdzający zaległość w podatku dochodowym za rok 2010 w wysokości 240 102,00 zł. Trzy dni później w oparciu o powyższy tytuł wykonawczy dokonano zajęcia wierzytelności z rachunków bankowych dłużnika.

M. M. (2) odpis tytułu wykonawczego nr (...) otrzymał dnia
11 września 2011 r. Istnienia wierzytelności stwierdzanej w dokumencie nie kwestionował.

W dniu 29 grudnia 2011 r. M. M. (2) dokonał dobrowolnej wpłaty kwoty 16 231,20 zł na poczet zadłużenia. Wpłata ta została przez wierzyciela w całości zaliczona na poczet kosztów egzekucji wygenerowanych w 2010 r.

W kolejnych latach deklarowany dochód oznaczany był przez męża pozwanej na: 1 345 237,29 zł osiągnięty w 2011 r., 639 966,09 zł osiągnięty w 2012 r. oraz 1 055 861,72 zł osiągnięty w 2013 r..

Przeprowadzone przez organ podatkowy postępowanie kontrolne ponownie ujawniło nieprawidłowości w wyliczeniu należności publicznoprawnych z tytułu podatku dochodowego w wysokości 19% od dochodu osiągniętego z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Dnia 20 czerwca 2012 r. Naczelnik (...) Urzędu Skarbowego w S. wystawił tytuł wykonawczy nr (...) opiewający na kwotę 255 595,00 zł jako zaległości w podatku dochodowy za rok 2011. Odpis tego tytułu został dłużnikowi doręczony dnia 27 czerwca 2012 r.

W 2015 r. M. M. (2) zadeklarował dochód za rok poprzedni na sumę 1 878 830,67 zł.

Dnia 23 czerwca 2015 r. wysłano do M. M. (2) upomnienie (nr (...)) od Naczelnika (...) Urzędu Skarbowego w S. dotyczące istnienia zaległości podatkowej za rok 2014 w łącznej sumie 371 223,60 zł.

W dniu podjęcia próby doręczenia korespondencji adresata nie zastano w miejscu zamieszkania. Wobec czego przesyłkę pozostawiono na okres 14 dni w urzędzie pocztowym
o czym adresata poinformowano. M. M. (2) nie podjął przesyłki w terminie. Dnia
9 lipca 2015 r. operator pocztowy zwrócił przesyłkę nadawcy.

Po bezskutecznym upływie terminu dobrowolnego wykonania zobowiązania, dnia
17 lipca 2015 r., wierzyciel – Naczelnik (...) Urzędu Skarbowego w S. wystawił cztery tytuły wykonawcze:

- (...) - stwierdzający wierzytelność z tytułu podatku dochodowego za rok 2014 w wysokości 344 401 zł,

- (...) - stwierdzający wierzytelność z tytułu odsetek stałych od zaliczek na podatek dochodowy od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej: za styczeń 2014 r. w wysokości 4 731 zł, luty 2014 roku w wysokości 2 045 zł, kwiecień 2014 roku
w wysokości 1123 zł, maj 2014 roku w wysokości 2 250 zł,

- (...) - stwierdzający wierzytelność z tytułu odsetek stałych od zaliczek na podatek dochodowy pobierany od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej:
za czerwiec 2014 roku w wysokości 2 784 zł, lipiec 2014 roku w wysokości 1 420 zł, sierpień 2014 roku w wysokości 943 zł oraz wrzesień 2014 roku w wysokości 1305 zł,

- (...) - stwierdzający wierzytelność z tytułu odsetek stałych od zaliczek na podatek dochodowy pobierany od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej:
za październik 2014 roku w wysokości 1 593 zł, listopad 2014 roku w wysokości 468 zł, - grudzień 2014 roku w wysokości 269 zł, marzec 2014 roku w wysokości 4181 zł.

Następnie, na podstawie powyższych tytułów wykonawczych, dnia 22 lipca 2015 r. organ dokonał zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego dłużnika do kwoty dochodzonej wierzytelności tj. sumy 396 428,57 zł.

Odpisy tytułów wykonawczych zostały do dłużnika wysłane dnia 17 sierpnia 2015 r. Korespondencja nie została podjęta przez adresata w terminie i została zwrócona nadawcy przez operatora pocztowego dnia 17 sierpnia 2015 r.

W międzyczasie, dnia 7 sierpnia 2015 r., zobowiązany M. M. (2) zawarł
z M. M. (1) umowę darowizny mocą której darował żonie przysługująca mu od spółki (...) M. M. (2), P. K. s.j. wierzytelność o wypłatę zaliczki na poczet zysku za rok obrotowy 2015 w kwocie 2.120.000 zł. M. M. (1) przyjęła darowiznę na majątek osobisty.

Na moment dokonywania darowizny M. M. (2) posiadał zadłużenie wobec Skarbu Państwa - Naczelnika (...) Urzędu Skarbowego w S. w łącznej wysokości 1 184 499 zł.

Jednocześnie M. M. (2) cały czas nieprawidłowo dokonywał wyliczeń należności podatkowych wobec czego na jego koncie pojawiały się kolejne wymagalne wierzytelności. Od stycznia 2014 r. M. M. (2) nie uiszczał zaliczek na poczet podatku dochodowego pochodzącego z pozarolniczej działalności gospodarczej. Deklarowany przez M. M. (2) dochód osiągnięty w 2015 r. wyniósł 3 122 839,28 zł.

Dnia 24 lutego 2017 r. odtworzono - poprzez ponowne wystawienie - tytuły egzekucyjne nr (...) oraz (...). Pierwotne tytuły zostały utracone przez Naczelnika (...) Urzędu Skarbowego w S. wraz z całymi aktami egzekucyjnymi dłużnika.

Dnia 30 października 2017 r. powód wystawił zaś nowe tytuły wykonawcze stwierdzające tym razem:

- wierzytelność z tytułu podatku dochodowego pobieranego od dochodów
z pozarolniczej działalności gospodarczej za rok 2016 w wysokości 330 718 zł;

- wierzytelność z tytułu odsetek stałych od zaliczek na podatek dochodowy pobierany od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej: za styczeń 2016 roku w wysokości
2 817 zł, luty 2016 roku w wysokości 2 634 zł, marzec 2016 roku w wysokości 2 439 zł
oraz kwiecień 2016 roku w wysokości 2 243 zł,

- wierzytelność z tytułu odsetek stałych od zaliczek na podatek dochodowy
od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej: za maj 2016 roku w wysokości 2 041 zł, czerwiec 2016 roku w wysokości 1845 zł, lipiec 2016 roku w wysokości 1 630 zł, sierpień 2016 roku w wysokości 1441 zł.

- wierzytelność z tytułu odsetek stałych od zaliczek na podatek dochodowy od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej: za wrzesień 2016 roku w wysokości
1 245 zł, październik 2016 roku w wysokości 1 037 zł, listopad 2016 roku w wysokości 848 zł, grudzień 2016 roku w wysokości 645 zł,

W kolejnym miesiącu, dnia 14 listopada 2017 r., wystawione zostały natomiast tytuły wykonawcze:

- nr (...) stwierdzający wierzytelność Skarbu Państwa wobec M. M. (2) powstałą za rok 2015 r. na sumę 493.289 zł,

- nr (...) dotyczący odsetek stałych od zaliczek na podatek dochodowy pobierany od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej: za czerwiec 2015 roku w wysokości 10 zł, lipiec 2015 roku w wysokości 923 zł, sierpień 2015 roku w wysokości 806 zł, wrzesień 2015 roku w wysokości 700 zł.

- nr (...) stwierdzający wierzytelność Skarbu Państwa wobec M. M. (2) z tytułu odsetek stałych od zaliczek na podatek dochodowy pobierany od dochodów
z pozarolniczej działalności gospodarczej: za październik 2015 roku w wysokości 586 zł,
listopad 2015 roku w wysokości 473 zł, grudzień 2015 roku w wysokości 363 zł.

Dnia 2 października 2018 r. wystawiony został tytuł egzekucyjny na kwotę 167 903 zł powstałą z tytułu podatku dochodowego pobieranego od dochodu osiąganego z pozarolniczej działalności gospodarczej w roku 2017 r.

Trzy tygodnie później, 24 października 2018 r., organ podatkowy wystawił zaś tytuły, których przedmiotem były odsetki stałe od zaliczek na ww. podatek które wyniosły: za styczeń 2017 roku - 4 703 zł, luty 2017 roku - 4 400 zł, marzec 2017 roku - 4 064 zł, kwiecień 2017roku - 3 717 zł, maj 2017 roku - 3 403 zł, czerwiec 2017 roku – 3 078 zł, lipiec 2017 roku - 2 731 zł, sierpień 2017 roku - 2 406 zł, wrzesień 2017 roku - 2 081 zł, październik 2017 roku - 1 745 zł, listopad 2017 roku - 1 420 zł, grudzień 2017 roku – 1 062 zł.

Dnia 7 lipca 2020 r. Naczelnik (...) Urzędu Skarbowego wystawił tytuły wykonawczej obejmujące roszczenia z tytułu odsetek stałych od zaliczek na podatek za wszystkie miesiące 2018 r.

Łączna wartość wierzytelności z tego tytułu powstałych wyniosła 19 957 zł.

M. M. (2) aktualnie pozostaje na utrzymaniu żony, nie posiada żadnych nieruchomości. Dom w którym zamieszkuje stanowi majątek odrębny M. M. (1). Nie posiada samochodu osobowego, ani żadnego innego majątku trwałego o znacznej wartości.

Egzekucja skierowana do rachunków bankowych dłużnika okazała się nieskuteczna
z uwagi na brak wolnych środków na koncie, bądź zbieg egzekucji.

Składając roczne zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) M. M. (2) każdorazowo poczynając od roku 2010 r. do 2018 r. jako pasywa uwzględniał natomiast swoje zadłużenie wobec Naczelnika (...) Urzędu Skarbowego w S..

Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika (...) Urzędu Skargowego w S. zaspokojenia wierzytelności należnej od M. M. (2) domagał się również poprzez zajęcie wierzytelności przyszłych przysługujących temu wspólnikowi od (...) M. M. (2), P. K. sp. j.

Mimo doręczenia zawiadomienia o dokonanym zajęciu dnia 08 lutego 2016 r. oraz następnych z dnia 28 lutego 2017 r., 09 listopada 2017 r. i 16 listopada 2017 r. jak również złożenia oświadczeń spółki o uznaniu wierzytelności podmiot ten nie realizował prawidłowo swojego obowiązku.

W 2017 r. na rzecz organu podatkowego została przekazana przez spółkę jedynie suma 75.000 zł. Na rzecz M. M. (1) wypłacono zaś 578.750 zł.

W kolejnym roku kwota przekazana tytułem zajęcia przysługująca powodowi wyniosła 255 500 zł. Pozwanej wypłacono natomiast sumę 484 880 zł.

M. M. (1) nie jest zatrudniona w spółce (...) na podstawie umowy o pracę, ani żadnej innej umowy cywilnoprawnej.

Wszystkie wskazane wyżej wpłaty pochodziły z tytułu podziału zysków wpracowanych przez spółkę w latach 2016 i 2017.

Z tytułu zysku przyznanego wspólnikowi M. M. (2) za rok 2018 r. z kolei powstała wierzytelność o wypłatę sumy 433 313,72 zł.

Nie została ona, mimo obowiązku, przekazana powodowi.

Finalnie postępowanie kontrolne wszczęte przez Naczelnika (...) Urzędu Skarbowego w S. ujawniło, że środki nieprzekazane wierzycielowi – powodowi – zostały w części obejmującej kwotę 1 063 630 zł przelane na konto pozwanej.

Tytułem przelewów wskazywano każdorazowo „zasilenie dom”. Operację te zlecał wspólnik M. M. (2).

Wobec powyższego powód wszczął postępowanie egzekucyjne również wobec spółki (uprzednio wyprawiając tytuły wykonawcze na kwoty nieprzekazane), które doprowadziło do wyegzekwowania sumy 729 363,18 zł z 1 885 290,32 zł dochodzonej.

Zaległości z tytuł podatku należnego za rok 2018 r. są natomiast egzekwowane
z majątku osobistego dłużnika oraz majątku wspólnego M. M. (1) i M. M. (2) wobec uzyskania przez Naczelnika (...) Urzędy Skarbowego w S. klauzuli wykonalności na małżonka dłużnika.

Powód w 2019 r. skierował również do M. M. (1) upomnienie nr (...) będące jednocześnie wezwanie do zapłaty kwoty 1 795 564, 50 zł tytułem zobowiązań ciążących na dłużniku M. M. (2).

W toku prowadzonej egzekucji administracyjnej w 2019 r. i 2020 r. z kont bankowych spółki „(...)” Naczelnik (...) Urzędu Skarbowego pobrał z kolei wpłaty tytułem zaległości podatkowych wspólnika M. M. (2) łącznie na sumę 937 355,60 zł.

W 2020 r. Naczelnik (...) Urzędu Skarbowego w S. działając na wniosek (...) M. M. (2) P. K. s.j. zwolnił w okresie od 2 września 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. z egzekucji wierzytelności pieniężne na rachunku w Banku (...) S.A. Wydając decyzję pozytywnie załatwiającą wniosek organ egzekucyjny miał na uwadze potrzebę umożliwienia spółce funkcjonowania w obronie gospodarczym.

Aktualna wartość zobowiązania M. M. (2) wobec Skarbu Państwa Naczelnika (...) Urzędu Skargowego w S. z tytułu zaległości głównej wynosi 1 545 626 zł.

Dnia 31 grudnia 2020 r. M. M. (2) złożył korektę deklaracji podatku dochodowego za rok 2015 r. powołując się na błąd system komputerowego w zakresie określenia kwoty kosztów uzyskania przychodu.

Organ podatkowy po zapoznaniu się z korektą podjął czynności sprawdzające prawdziwość uzasadnienia. W tym celu kierował do podatnika wezwanie do złożenia wyjaśnień/ dodatkowych dokumentów. M. M. (2) nie podjął kierowanej do niego korespondencji. Postępowanie jest w toku.

W takich uwarunkowaniach faktycznych Sąd Okręgowy uznał powództwo za uzasadnione.

W ramach rozważań prawnych, w pierwszej kolejności wskazał, iż w jego ocenie wymagany przez art. 530 k.c. zamiar pokrzywdzenia nie powinien podlegać
wykładni zawężającej, gdyż z konieczności czyniłoby to ochronę przyszłych wierzycieli iluzoryczną. Zdaniem Sądu dla udzielenia ochrony z art. 530 k.c. nie było konieczne przyjmowanie, że M. M. (2) musiał w dniu zawarcia kwestionowanej umowy darowizny wiedzieć jaki dochód osiągnie w latach kolejnych. Mąż pozwanej prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą, która na moment dokonywania darowizny przynosiła regularny dochód, jednocześnie posiadał wynikające z jego regularnego działania opóźnienie w zapłacie należności podatkowych. W roku 2015, kiedy miała miejsce skarżona czynność, od czerwca nie odnotowano zaliczki na podatek, a sytuacja ta nie uległa zmianie w kolejnych latach. Sąd Okręgowy przyjął, że świadczyło to o świadomym działaniu dłużnika mającym na celu uniknięcie lub chociażby znaczne odwleczenie w czasie realizacji obowiązku o charakterze publicznoprawnym. Cechą charakterystyczną wierzytelności przyszłych jest przy tym to, że nie są one znane na moment dokonywania czynności fraudacyjnej i na moment ich dokonywania dłużnik nie musi być świadomy ich dokładnej wysokości. Sąd wziął pod uwagę również to, że zamiar pokrzywdzenia wierzyciela uwidacznia się jeszcze bardziej, gdy nieodpłatne przekazanie prawa majątkowego znacznej wartości zostanie zestawione z faktem braku posiadania przez darczyńcę majątku trwałego, a co za tym idzie realnej możliwości zaspokojenia roszczeń jedynie z dochodów bieżących. M. M. (2), mając świadomość ciążących na nim zobowiązań, wyzbył się składnika majątkowego, z którego egzekucja byłaby najszybsza i najefektywniejsza.

Sąd Okręgowy zważył dalej, że nie miał wątpliwości, iż stając do umowy darowizny M. M. (2) miał świadomość ciążących na nim względem powoda zobowiązań,
jak również tego, że mogłyby one zostać wyegzekwowane z prawa objętego nieodpłatnym rozporządzeniem. Przemawia za tym postawa prezentowana przez zobowiązanego przed wytoczeniem powództwa. Otrzymywał on upomnienia i tytuły wykonawcze, niewątpliwie dostrzegł również zajęcie swoich środków zgromadzonych na rachunku bankowym.
Sąd uznał za niewiarygodne zeznania M. M. (2) oraz pozwanej co do przyczyn dokonania darowizny, albowiem nie są one spójne – M. M. (2) zeznawał, że realizował prośbę żony o jej zabezpieczenia, natomiast pozwana, że było to zabezpieczenie dzieci na wypadek śmierci ojca.

Za chybiony Sąd uznał kolejno zarzut pozwanej co do spłacenia całości roszczenia przed wytoczeniem powództwa. Wskazał, że udziela ochrony nie tylko wierzytelnościom powstałym przed 7 sierpnia 2015 roku, ale również dalszym objęte żądaniem, co znacznie zwiększa wartość wierzytelności chronionej. Sąd ocenił jako nieprawidłowe wyliczenie wartości powoda przyjęte w odpowiedzi na pozew. Załączone przez pozwaną dowody przelewów, których nadawcą jest (...) M. M. (2) P. K. s.j., pochodzące z lat 2019 i 2020 stanowią realizację zajęcia egzekucyjnego, nie zaś wyraz dobrej woli dłużnika. Zdaniem Sądu pozwana nie zdołała obalić twierdzenia powoda, że część wpłat załączonych do pozwu była realizowana przez spółkę jako dłużnika z innego postępowania egzekucyjnego. Sąd stwierdził też, że do wyliczeń zaproponowanych przez pozwaną nie można zastosować art. 62 Ordynacji podatkowej (o.p.), gdyż przepis ten tyczy się wpłat dobrowolnie czynionych przez zobowiązanego, a nie pobranych w toku postępowania egzekucyjnego w administracji. Nie można zaliczać całości wpłacanych na poczet zadłużenia M. M. (2) środków na pomniejszenie wierzytelności głównej oraz odsetek, z pominięciem całkowicie kwestii kosztów egzekucyjnych i kosztów upomnień.

Bezspornym był fakt dokonania przez dłużnika zaskarżonej czynności prawnej.

W kwestii natomiast wystąpienia skutku w postaci pokrzywdzenia wierzyciela,
Sąd Okręgowy uznał, że przesłanka ta wystąpiła mimo tego, że regularnie odnotowywane są
na poczet zaległości wpłaty pochodzące z przeprowadzonych postępowań egzekucyjnych.
Nie można natomiast przyjąć założenia, że w przypadku dłużnika M. M. (2) wystąpił stan całkowitej niewypłacalności. Dłużnik cały czas jest wspólnikiem ww. spółki jawnej, która co roku odnotowuje zyski, a więc poza samą wierzytelnością wynikającą zwartości samych udziałów M. M. (2) w spółce istnieją jeszcze wierzytelności przyszłe o wypłatę dywidend. Jednocześnie Sąd ustalił, iż w wyniku dokonania zaskarżonej czynności prawnej dłużnik stał się niewypłacalny w stopniu wyższym. Już z samego rachunkowego zestawienia przedmiotu darowizny i wartości wierzytelności powoda wynika, że majątek przekazany pozwanej dnia 7 sierpnia 2015 roku zaspokaja w całości roszczenie powoda istniejące na ówczesny moment. Sąd argumentował, że gdyby składnik majątku dłużnika darowany pozwanej pozostał we władaniu M. M. (2), powód mógłby uzyskać pełne zaspokojenie kierując egzekucję tylko do tego źródła. Obecnie wskutek nieodpłatnego przelewu wierzytelności powodowi pozostało kierować roszczenie do innych aktywów – roszczeń o wypłatę zysków za kolejne lata. Jak pokazuje jednak rzeczywisty stan faktyczny, mimo zachowania wszelkich wymogów formalnych egzekucja z tego składnika nie jest już w pełni skuteczna, gdyż wypracowane zyski w latach następnych nie przedstawiają już tak znacznej wartości ekonomicznej, jak prawo przyznane pozwanej, a po drugie zajęcie nie jest przez zobowiązanego w pełni realizowane. Sąd Okręgowy zwrócił także uwagę na znaczne dysproporcje wpłat pomiędzy świadczeniami wypłacanymi pozwanej, a tymi, które zostały wypłacone wierzycielowi publicznoprawnemu w latach 2016 – 2017. Dokonywanie przelewów środków na konto pozwanej, dokonywane każdorazowo przez wspólnika M. M. (2), posiadającego status dłużnika powódki, Sąd uznał za wskazujące na determinację dłużnika do udaremnienia skuteczności egzekucji. Przy utrzymującej się na tym samym poziomie praktyce realizacji zajęcia powód będzie musiał czekać na zaspokojenie swojego roszczenia kilka lat, tymczasem gdyby nie zaskarżona czynność, stan ten zostałby osiągnięty praktycznie natychmiastowo.

Sąd uznał za wadliwe stanowisko pozwanej, wedle którego wyrok uwzględniający roszczenie powoda będzie przyznawał mu prawo do żądania zapłaty od spółki jawnej,
co w praktyce jest już wykonywane. Jak wskazał, uwzględniając skargę pauliańską przyznaje powodowi prawo do skierowania egzekucji do składnika przekazanego w drodze zaskarżonej czynności prawnej, a zatem egzekucja zostanie skierowana do majątku pozwanej.

Wbrew stanowisku pozwanej Sąd uznał, że wierzycielowi nie jest obojętne czy wyegzekwuje on swoje roszczenie z zysku pochodzącego za rok 2015, czy 2020, gdyż pewny był zysk osiągnięty wyłącznie za rok 2015.

Sąd Okręgowy oddalił wniosek pozwanej o zawieszenie postępowania do czasu zakończenia postępowania prowadzonego w sprawie korekty deklaracji w podatku PIT
za rok 2015, złożonej przez M. M. (2). Na moment wyrokowania strona pozwana
nie uprawdopodobniła w stopniu dostatecznym, że wierzytelność za rok 2015 zostanie faktycznie skorygowana. Poza złożeniem korekty podatnik nie przedłożył dokumentów przesądzających istnienie błędu oraz nie podejmował współpracy z organem podatkowym –
nie odbierał korespondencji do niego kierowanej. Sąd uznał zatem za mało prawdopodobne,
aby do żądanej zmiany doszło. Nie uszło też uwadze Sądu Okręgowego, że korektę deklaracji wniesiono dopiero dnia 31 grudnia 2020 roku, a więc pięć lat po powstaniu zobowiązania i dwa miesiące po wdaniu się w spór w niniejszej sprawie. Zdaniem Sądu Okręgowego przeczyłoby istocie powództwa z art. 527 i 530 k.c., że postępowanie zawiesza się w przypadku zakwestionowania przez dłużnika wysokości naliczonego zobowiązania podatkowego. Zdaniem Sądu nawet przyjmując, że wysokość zobowiązania podatkowego za rok 2015 zostanie zmieniona na korzyść dłużnika, to nie niweczy to w przedmiotowym stanie faktycznym przesłanek skargi pauliańskiej, gdyż powodowi została udzielona ochrona zarówno dla wierzytelności istniejących przed, jak i po dokonaniu skarżonej czynności.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zapadło na zasadzie art. 98 k.p.c.

Wyrok Sądu Okręgowego został zaskarżony w całości apelacją przez pozwaną, która zarzuciła mu:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 527 § 1 k.c. w zw. z § 2 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, skutkujące wadliwym przyjęciem, że czynność dłużnika z dnia 7 sierpnia 2015 roku pozostawała w związku przyczynowym ze stanem jego niewypłacalności na chwilę orzekania, podczas gdy majątek i dochody dłużnika przysługujące mu po dacie dokonania zaskarżonej czynności wielokrotnie przewyższyły wartość wierzytelności, której ochrony domagał się powód;

2.  naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 527 § 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, skutkujące wadliwym przyjęciem, że dłużnik w chwili wnoszenia powództwa w sprawie, jak i na datę orzekania pozostawał niewypłacalnym, podczas gdy posiadany przez niego majątek w całości wystarcza na zaspokojenie wierzytelności, których ochrony powód dochodzi w niniejszym postępowaniu;

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 530 k.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że zamiar pokrzywdzenia wierzycieli przyszłych należy przyjąć także u tego, kto w chwili dokonywania czynności liczył się z tym, że w związku z jego działalnością może mieć wierzycieli i że jego czynność może być połączona z ich krzywdą, w sytuacji gdy dyspozycja tego przepisu wymaga, aby działanie dłużnika miało charakter świadomego i celowego działania, który w niniejszym postępowaniu nie został dłużnikowi udowodniony;

4.  naruszenie przepisów prawa procesowego art. 229 k.p.c. i art. 316 § 1 k.c. mające istotny wspływ na treść wydanego w sprawie rozstrzygnięcia, poprzez pominięcie okoliczności faktycznych uznanych przez powoda pismem z dnia 25 stycznia 2021 roku i objęcie ochroną w ramach skargi pauliańskiej wierzytelności spłaconych przez dłużnika na datę orzekania;

5.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, poprzez pominięcie przy ferowaniu wyroku dowodów wpłat dokonanych przez dłużnika w okresie
od 30 października 2020 roku do 6 maja 2021 roku w kwocie 445 973 zł, co skutkowało objęciem ochroną w ramach skargi pauliańskiej wierzytelności spłaconych przez dłużnika na datę orzekania;

6.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 6 k.c. w zw. z art. 21 § 2, § 3 i § 5 Ordynacji podatkowej oraz procesowego, tj. art. 234 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na przerzuceniu na pozwaną ciężaru dowodu związanego z wykazaniem, iż dane wynikające z korekty deklaracji podatku dochodowego od osób fizycznych dłużnika za rok 2015 pozostają zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, podczas gdy obowiązek taki spoczywa na organie i winien pozostać odzwierciedlony w stosownej decyzji podatkowej określającej wysokość zobowiązania podatkowego, co w sprawie nie nastąpiło, a w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia związany z ustaleniem wysokości wierzytelności przysługujących powodowi z tytułu zobowiązania w podatku dochodowym dłużnika od osób fizycznych za rok 2015;

7.  naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 534 k.c. poprzez błąd subsumcji
i jego niewłaściwe niezastosowanie pomimo, iż pozew w niniejszej sprawie wniesiony został po upływie 5 lat od daty dokonania zaskarżonej czynności prawnej, co skutkować winno oddaleniem powództwa, jako sprekludowanego.

W oparciu o powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu. Domagała się nadto zasądzenia na jej rzecz od powoda kosztów postępowania apelacyjnego, a także zobowiązania powoda do przedłożenia informacji na okoliczności szczegółowo wskazane w apelacji.

Powód, Skarb Państwa – Naczelnik (...) Urzędu Skarbowego w S., zastępowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, w odpowiedzi na apelację wniósł o oddalenie jej w całości oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Pismem procesowym z dnia 11 marca 2022 roku powód oświadczył, że w dalszym ciągu wnosi o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej, oznaczonej w pozwie, jednakże w związku z częściowym uregulowaniem należności, powód popiera powództwo w celu ochrony przysługujących Skarbowi Państwa – Naczelnikowi (...) Urzędu Skarbowego w S. (wierzycielowi) w stosunku do dłużnika M. M. (2) wierzytelności pieniężnej z tytułu:

a)  podatku dochodowego w wysokości 19% pobieranego od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za:

- 2015 rok w wysokości 482 731,87 zł (należność główna),

- 2016 rok w wysokości 183 403,42 zł (należność główna),

- 2017 rok w wysokości 167 903,00 zł (należność główna),

wraz z należnymi odsetkami za zwłokę, kosztami upomnień i kosztami egzekucji,

b)  odsetek stałych od zaliczek na podatek dochodowy w wysokości 19% pobierany od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za poszczególne miesiące w latach 2015, 2016, 2017 i 2019 w łącznej wysokości 67 464 zł, wraz z kosztami upomnień i kosztami egzekucji.

Powód wskazał, że ww. zaległości M. M. (2), objęte ochroną pauliańską na dzień 10 marca 2022 roku wynoszą 1 251 284,29 zł (należność główna wraz z odsetkami), zaś suma wszystkich zaległości dłużnika, tj. łącznie z zaległościami nieobjętymi skargą pauliańską wynosiła na ten dzień 1 453 748,29 zł.

W piśmie procesowym z dnia 19 kwietnia 2022 roku powód wskazał, że aktualne zaległości M. M. (2) z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych wynoszą
482 731,87 zł należności głównej oraz odsetki za zwłokę na dzień 14 kwietnia 2022 roku
w wysokości 231 288 zł

Postanowieniem wydanym podczas rozprawy apelacyjnej w dnu 17 listopada 2022 roku Sąd Apelacyjny oddalił wniosek pozwanej w przedmiocie zawieszenia postępowania apelacyjnego do czasu zakończenia postępowania prowadzonego przez Drugi Urząd Skarbowy w S. w zakresie korekty deklaracji złożonej przez M. M. (2) za rok 2015.

Sąd Apelacyjny uzupełniająco ustalił:

W ramach wierzytelności wskazywanych w pozwie, jako podlegających ochronie pauliańskiej, aktualnie powodowi przysługują wierzytelności pieniężne z tytułu: podatku dochodowego w wysokości 19% pobieranego od środków z pozarolniczej działalności gospodarczej za: 2015 rok – w wysokości 482 731,87 zł (należność główna), 2016 rok
w wysokości 183 403,42 zł (należność główna), 2017 rok – 167 903,00 zł (należność główna)
oraz odsetek stałych od zaliczek na podatek dochodowy w wysokości 19%, pobierany
od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za poszczególne miesiące w latach 2015, 2016, 2017 i 2019

Dowód:

- lista zaległości wraz z odsetkami obliczonymi na dzień 14 stycznia 2021 roku, k. 281 – 287,

-lista zaległości wraz z odsetkami obliczonymi na dzień 10 marca 2022 roku, k. 434 – 435

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja okazała się zasadna i doprowadziła do zmiany zaskarżonego wyroku w postulowanym przez skarżącą kierunku.

Tytułem uwagi o charakterze formalnym należy wskazać, że zgodnie z obowiązującym od dnia 2 lipca 2021 r. art. 15zzs ^{( 1)} ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 1090), w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, w sprawach rozpoznawanych według przepisów k.p.c. w pierwszej i drugiej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego. Zasada ta, zgodnie z art. 6 powołanej ustawy z dnia 28 maja 2021 r. znajduje zastosowanie do wszystkich sprawa wszczętych i niezakończonych przed dniem jej wejścia w życie. Taki stan prawny, zważywszy na datę wydania niniejszego orzeczenia, uzasadniał rozpoznanie przedmiotowej sprawy w składzie jednego sędziego.

Obowiązek rozpoznania sprawy w granicach apelacji (art. 378 § 1 k.p.c.), oznacza związanie sądu odwoławczego zarzutami prawa procesowego (tak Sąd Najwyższy m.in.
w uchwale z dnia 31 stycznia 2008 r., sygn. akt III CZP 49/07), za wyjątkiem tego rodzaju naruszeń, które skutkują nieważnością postępowania. Skarżący nie wskazała żadnego uchybienia procesowego, które mogłoby skutkować nieważnością postępowania, nie dostrzegł jej również Sąd Apelacyjny zobligowany działać w tej materii z urzędu.

Przy rozpoznawaniu apelacji w pierwszej kolejności zbadaniu podlegają zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego, albowiem dopiero w razie przesądzenia prawidłowości podstawy faktycznej rozstrzygnięcia można dokonać oceny jej subsumcji do właściwych norm prawa materialnego.

W ramach podstawy faktycznej rozstrzygnięcia apelująca sformułowała wyłącznie zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego, tj. art. 229 k.p.c. i art. 316 § 1 k.p.c. i objęcie ochroną w ramach skargi pauliańskiej wierzytelności spłaconych już przez dłużnika na dzień orzekania oraz skorelowany z nim zarzut błędu w ustaleniach faktycznych poprzez pominięcie tej okoliczności przy ferowaniu wyroku

Zarzut ten okazał się być zasadny, jednak z uwagi na zmianę rozstrzygnięcia co do istoty, a więc oddalenie powództwa z przyczyn wskazanych niżej, nie miał on wpływu
na treść orzeczenia. Niemniej jednak dostrzec należy, iż Sąd Okręgowy wadliwie sformułował sentencję zaskarżonego orzeczenia.

Sąd Okręgowy uznał za bezskuteczną w stosunku do powoda czynność prawną
w postaci umowy darowizny w celu ochrony przysługujących powodowi wierzytelności pieniężnych. Pomimo zasygnalizowania w części faktograficznej orzeczenia, że M. M. (2) spłaca zaległości podatkowe, a także podania w niej aktualnego (na chwilę orzekania) jego zadłużenia podatkowego (ustaleń faktycznych w tej mierze strona pozwana nie kwestionowała), fakt ten nie znalazł żadnego wyrazu w sentencji orzeczenia. Z wyroku Sądu Okręgowego wynika, że Sąd ten udzielił ochrony wierzytelnościom powoda dokładnie w takiej wysokości i za te okresy, które zostały wskazane w pozwie, nie bacząc, iż z samych zestawień załączonych do pisma powoda z dnia 25 stycznia 2021 roku wynika, że ich wysokość w odniesieniu do poszczególnych okresów zaległości uległa zmianie. Tymczasem nie budzi wątpliwości w jednolicie ukształtowanym orzecznictwie pogląd, że korelatem ciążącego na wierzycielu obowiązku sprecyzowania wierzytelności (przynajmniej co do jej istnienia, tytułu prawnego oraz wysokości) jest konieczność określenia w sentencji wyroku wierzytelności, której ochronie ma on służyć, nie tylko zarówno pod względem podmiotowym, jak i przedmiotowym (por.m.in. wyrok Sądu Najwyższego: z dnia 13 lutego 1970 r., III CRN 546/69; OSNCP 1970, nr 10, poz. 192; uchwała z dnia 11 października 1995 r., III CZP 139/95, OSNC 1996, Nr 1, poz. 17; wyrok z dnia 5 czerwca 2002 r., II CKN 1336/00, niepubl.; wyrok z dnia 17 września 2003 r., II CK 10/02, niepubl., z dnia 27 listopada 2003 r., III CKN 355/01, LEX nr 359441, z dnia 20 lutego 2015 r., V CSK 305/14, LEX nr 1677141, wyrok z dnia 28 stycznia 2004 r., IV CK 418/02, LEX nr 602392), przy czym należy mieć na uwadze, że stan pokrzywdzenia wierzycieli, a zatem także powodujący go stan majątku dłużnika, prowadzący do niewypłacalności lub wyższego stopnia niewypłacalności, należy badać i oceniać nie w chwili dokonywania zaskarżonej czynności, lecz w chwili jej zaskarżenia i zamknięcia rozprawy. Rzeczywista niewypłacalność dłużnika (lub jej wyższy stopień) spowodowana przez zaskarżoną czynność musi istnieć (utrzymywać się) w chwili wystąpienia ze skargą pauliańską i w chwili orzekania przez sąd o żądaniu wierzyciela uznania czynności prawnej dłużnika za bezskuteczną wobec niego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2001 r., sygn. akt V CKN 280/00, niepubl.; z dnia 23 lipca 2003 r., sygn. akt II CKN 299/01, niepubl.; z dnia 28 czerwca 2007 r., IV CSK 115/07, niepubl.) i z tej przyczyny sąd powinien brać pod uwagę także czynności prawne zdziałane przez dłużnika już po dokonaniu zaskarżonej czynności i stan jego majątku w chwili zamknięcia rozprawy oraz oczywiście ocenić, czy między ustalonym stanem niewypłacalności lub wyższego stopnia niewypłacalności a zaskarżoną skargą pauliańską czynnością prawną dłużnika istnieje związek przyczynowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2015 r., sygn. akt V CSK 320/14, Lex nr 1677142). Sąd Okręgowy dokonała ustaleń w tym zakresie, jednak nie nadał im żadnego wyrazu w sentencji orzeczenia. W sytuacji, w której powództwo pauliańskie okazałoby się uzasadnione, powinnością Sądu Apelacyjnego byłoby skorygowanie sentencji wyroku Sądu Okręgowego poprzez dokładne sprecyzowanie wierzytelności rzeczywiście przysługujących powodowi względem małżonka pozwanej aktualnie, tj. nie na chwilę wystąpienia z powództwem, lecz na chwilę zamknięcia rozprawy apelacyjnej. Zdecydowanie odrzucić należy argumentację zaprezentowaną przez stronę powodową w odpowiedzi na apelację, która lapidarnie wskazała w niej - odnośnie omawianego problemu - wyłącznie tyle, że wierzytelności powoda nie zostały dotychczas wyegzekwowane w całości, a choć stan zaległości dłużnika w toku sprawy zmieniał się, to jednak nie na tyle, aby powództwo stało się bezprzedmiotowe. Wyrok pauliański ma charakter nadzwyczajny w tym sensie, że stanowi wyjątek od jednej z naczelnych zasad prawa zobowiązań, wedle której stosunek obligacyjny działa tylko między stronami tego stosunku. W związku z tym wykluczona jest wszelka ogólnikowość w jego sentencji, albowiem musi on precyzyjnie określać zakres możliwej egzekucji z majątku trzeciodłużnika. Ustalenie aktualnej na dzień orzekania wysokości wierzytelności podlegających ochronie pauliańskiej wyłącznie w uzasadnieniu wyroku jest oczywiście niewystarczające w świetle aktualnie dominującego stanowiska orzecznictwa, zgodnie z którym wedle art. 365 § 1 k.p.c. moc wiążąca prawomocnego wyroku dotyczy związania sentencją, a nie uzasadnieniem wyroku sądu, czyli przesłankami faktycznymi i prawnymi przyjętymi za jego podstawę, gdyż zakresem prawomocności materialnej jest objęty tylko ostateczny wynik rozstrzygnięcia, a nie jego przesłanki (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 stycznia 2000 r., sygn. akt II CKN 655/98, z dnia 23 maja 2002 r., sygn. akt IV CKN 1073/00, z dnia 8 czerwca 2005 r., sygn. akt V CK 702/04 i z 3 października 2012 r., sygn. akt II CSK 312/12).

Sąd Apelacyjny poczynił własne ustalenia co do aktualnej wysokości zadłużenia małżonka pozwanej, M. M. (2), względem powoda – w zakresie objętym roszczeniem pozwu. Podstawą ustaleń w tym zakresie były niekwestionowane przez stronę pozwaną skutecznie zestawienia składające się na listę zaległości z dnia 10 marca 2022 roku, korespondujące metodycznie i rachunkowo ze złożoną jeszcze na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego listą zaległości z dnia 14 stycznia 2021 roku, załączoną do pisma procesowego z dnia 25 stycznia 2021 roku.

Zważywszy na to, że skarżąca nie przedstawiła innych zarzutów o charakterze procesowym, Sąd odwoławczy, w myśl przywołanej wyżej wykładni art. 378 § 1 k.p.c., był związany poczynionymi przez Sąd I instancji ustaleniami faktycznymi, które, z zastrzeżeniem powyższego wywodu odnośnie naruszenia art. 229 k.p.c. i art. 316 § 1 k.p.c., przyjął za własne i uczynił częścią uzasadnienia swojego orzeczenia. Zgodnie z dyspozycją art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c. zwalniało to Sąd Apelacyjny od ponownego, szczegółowego przywoływania ustaleń faktycznych w sprawie.

Pozostając przy ocenie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, zdaniem Sądu Apelacyjnego bezzasadnym okazał się z kolei zarzut odnoszący się do niewłaściwego rozłożenia ciężaru dowodu odnośnie wykazania w niniejszym procesie danych wynikających ze złożonej przez M. M. (2) korekty deklaracji podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2015. Niewątpliwie aktualnie obowiązuje w tej mierze ostateczna decyzja administracyjna. Sąd orzekający w sprawie cywilnej z racji swojej niezawisłości może oczywiście autonomicznie i suwerennie rozstrzygać o tym, czy dana decyzja administracyjna mogła wywrzeć i czy wywarła skutki cywilnoprawne. Weryfikacja ta jest jednak ograniczona, gdyż ostateczne decyzje administracyjne o charakterze konstytutywnym wydane przez właściwe organy i w zakresie ich kompetencji tworzą stany prawne, których sądy cywilne nie mogą pomijać i muszą je uwzględniać przy rozstrzyganiu sprawy. Co więcej, sąd cywilny nie jest władny samodzielnie rozpoznać na potrzeby toczącej się sprawy cywilnej ewentualnego zarzutu którejś ze stron, że decyzja administracyjna o charakterze konstytutywnym jest decyzją nieważną lub merytorycznie błędną. Należy bowiem odróżniać kompetencję sądu cywilnego do samodzielnego rozstrzygania w konkretnej sprawie i dla jej potrzeb o skuteczności danego aktu administracyjnego w sferze stosunków cywilnoprawnych od funkcji organów administracji i sądu administracyjnego w zakresie stwierdzania nieważności aktu administracyjnego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 marca 2017 roku,
sygn. akt V ACa 718/15, Lex nr 2340286).

W świetle powyższego, to pozwana, która w toku niniejszego procesu powoływała się na inną, aniżeli wynika z decyzji administracyjnej wysokość zobowiązania, powinna udowodnić że wysokość tego zobowiązania kształtuje się odmiennie. Dopóki jednak obowiązuje decyzja administracyjna w tym przedmiocie, to brak jest podstaw do tego, aby sąd cywilny samodzielnie określał wysokość zobowiązania o charakterze publicznoprawnym. Nie tylko ustawodawca nie przewidział bynajmniej drogi cywilnej do wzruszania decyzji administracyjnej, lecz stałoby to w sprzeczności z ukształtowaną i chronioną konstytucyjnie zasadą trójpodziału władz, jako wtargnięcie w domenę czynności z zakresu administracji, które są zarezerwowane do zakresu działania władzy wykonawczej i kontroli sądowej podlegają wyłącznie w szczególnej procedurze sądowo-administracyjnej. Dopiero wówczas, gdyby decyzja administracyjna w sprawie wysokości podatku za rok 2015 została zmieniona, wtedy dłużnik, a także pozwana (w jej przypadku – w drodze powództwa przeciwegzekucyjnego) mogliby skorzystać z czynności ukierunkowanych na ochronę ich praw, jeżeli okazałoby się, że faktycznie powód egzekwowałby wierzytelności powyżej ich rzeczywiście przysługującej jemu wysokości.

Udowodnienie, że wysokość zobowiązania podatkowego kształtuje się w rzeczywistości odmiennie, aniżeli przyjęto to w decyzji administracyjnej, niezależnie od powyższego, nastąpić musi zgodnie z ogólnymi zasadami rozkładu ciężaru dowodu w procesie cywilnym, które regulują art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c. Szeroko przywoływane przez skarżącą unormowania Ordynacji podatkowej, z których wynikają obowiązki dowodowe organu podatkowego, nie mogą oczywiście znaleźć zastosowania poza postępowaniem podatkowym, w tym wypadku – w sprawie cywilnej, w której strony są sobie równe, a powód bynajmniej nie występuje w pozycji jakkolwiek rozumianej nadrzędności. Stroną postępowań toczących się przed statio fisci powoda, Naczelnikiem (...) Urzędu Skarbowego w S., nie jest zresztą bynajmniej pozwana, lecz jej małżonek, względnie spółka jawna, której jest on wspólnikiem.

Skarżąca wskazuje, że domniemanie co do spełnienia przez dłużnika obowiązku podatkowego w kwocie wynikającej z korekty deklaracji, wynika z art. 21 § 2 i 5 Ordynacji podatkowej (o.p.) w zw. z art. 234 k.p.c. Pomimo wskazania i tego paragrafu w treści zarzutu,
w rozwinięciu swoich rozważań w uzasadnieniu apelacji pozwana pomija, że choć zasadniczo podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, to jednak dzieje się tak
z zastrzeżeniem sytuacji z § 3, zgodnie z którym jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, albo powstałego zobowiązania nie wykazano, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego. Stosowna decyzja została zaś wydana przez organ podatkowy i póki co nie została ona skutecznie podważona.

W rozpoznawanej sprawie brak było podstaw do zawieszenia postępowania
do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w zakresie korekty deklaracji. Podzielić należy wnioski Sądu Okręgowego, co do nieuprawdopodobnienia w dostatecznym stopniu,
że faktycznie dojdzie korekty należności za rok 2015, a zatem zawieszenie postępowania
na zasadzie art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c. byłoby oczywiście niecelowe. Niemniej jednak ostatecznie decyzja Sądu Apelacyjnego w tym zakresie była uzależniona od ostatecznego wyniku sprawy, którego motywy przedstawiono w dalszych rozważaniach. .

Przechodząc do zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego, w pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny rozważył zarzut naruszenia art. 534 k.c., którego uwzględnienie skutkowałoby koniecznością oddalenia powództwa a limine, bez wnikania w istotę roszczenia pauliańskiego. Zarzut ten jest bezzasadny w stopniu oczywistym, gdyż o ile do zaskarżonej czynności niewątpliwie doszło w dniu 7 sierpnia 2015 roku (wypis z aktu notarialnego, rep. A nr (...), k. 59 – 59v), o tyle pozew został nadany do Sądu Okręgowego w Szczecinie
w dniu 5 sierpnia 2020 roku (potwierdzenie nadania, k. 184), co wprost oznacza zachowanie 5-letniego terminu z art. 534 k.c.

Pozwana kwestionując istnienie przesłanek, których ustalenie doprowadziło Sąd Okręgowy do uwzględnienia powództwa wskazywała przede wszystkim na to, że strona powodowa nie wykazała ani pokrzywdzenia wierzyciela wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika, ani istnienia w chwili dokonywania inkryminowanej czynności zamiaru pokrzywdzenia ierzycieli przyszłych.

Nie wszystkie zarzuty odnoszące się stricte do zaistnienia w sprawie elementów składających się na konstrukcję ochrony pauliańskiej zostały przez pozwaną podniesione zasadnie. W ocenie Sądu Apelacyjnego właściwie Sąd Okręgowy zrekonstruował istniejący
po stronie M. M. (2) zamiar pokrzywdzenia wierzyciela. Należy podzielić wnioski wynikające z przywoływanych przez pozwaną judykatów, że przez zamiar pokrzywdzenia rozumieć należy taki stosunek psychiczny dłużnika do wyobrażonego skutku podjętego działania, który pozwala przyjąć, że chce on pokrzywdzenia wierzyciela przyszłego, a czynność zostaje dokonana w tym celu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2015 roku, sygn. akt V CSK 454/14, Lex nr 1771405), a ponadto wykładnia art. 530 k.c. prowadzi do wniosku, że niezbędne jest udowodnienie nie tylko faktu, iż zawierając kwestionowaną czynność prawną dłużnik liczył się z tym, że w związku ze swoją działalnością może mieć w przyszłości wierzycieli, ale niezbędne jest udowodnienie, że przez czynność miał zamiar pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli, a więc że celem czynności było spowodowanie niewypłacalności i uniemożliwienie uzyskania zaspokojenia (por. wyrok Sadu Najwyższego z dnia 9 listopada 2011 roku, sygn. akt II CSK 64/11, Lex nr 1129093). Ustalając jednak zamiar pokrzywdzenia, jako okoliczność o charakterze subiektywnym, związaną z określonym stanem woli (świadomości) dłużnika, sąd może sięgać do wnioskowań opartych na zewnętrznych, obiektywnych i weryfikowalnych przesłankach, jeżeli wnioskowanie takie jest uzasadnione w świetle zasad doświadczenia życiowego, wiedzy ogólnej i logiki, zgodnie z art. 231 k.p.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2017 roku, sygn. akt III CSK 60/16, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2019 roku, sygn. akt III CSK 273/18, Lex nr 2654511). O zamiarze w rozumieniu art. 530 k.c. świadczy już samo przewidywanie możliwości wystąpienia niewypłacalności, a więc liczenie się z niewypłacalnością wobec potencjalnych kontrahentów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2007 roku, sygn. akt V CSK 434/07, Lex nr 393901), co oznacza objęcie hipotezą art. 530 k.c. również działania w granicach ewentualności.

Skarżąca w żaden skuteczny sposób nie podważyła logicznie spójnej, typowej w szeregu spraw analogicznych, sekwencji wydarzeń, w której już w latach 2010 – 2011 mąż pozwanej posiadał pierwsze zaległości w płaceniu podatków, w związku z czym wystawiono już przeciwko niemu tytułu wykonawcze w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w chwili nieodpłatnego przekazania żonie M. M. (2) nie miał realnej możliwości zaspokajania roszczeń jedynie z dochodów bieżących, wreszcie, zadłużenie generowane było także w latach kolejnych. Trudno jest racjonalnie przyjąć, aby M. M. (2) nie przyświecał cel udaremnienia, a przynajmniej utrudnienia egzekucji. Zdecydowanie nieprzekonujące jest wskazywanie na dokonanie czynności wyłącznie w celu odpowiedniego uposażenia pozwanej. Trudno jest sobie wyobrazić, aby doświadczony przedsiębiorca dokonywał tak doniosłej czynności prawnej, jak obdarowanie swojej małżonki relatywnie wysoką kwotą dopiero w sytuacji narastającego zadłużenia nie mając na uwadze, być może pośród innych, także tego celu, by chronić przynajmniej część wypracowanego majątku przed egzekucją.

Pozwana zasadnie wskazała jednak, że w rozpoznawanej sprawie nie zachodziły konieczne do udzielenia ochrony pauliańskiej przesłanki niewypłacalności oraz przewidzianego w art. 527 § 2 k.c. powiązania pomiędzy czynnością prawną dłużnika i stanem jego niewypłacalności, względnie jego pogłębienia.

Przepis art. 527 § 2 k.c. nie uzależnia udzielenia ochrony pauliańskiej wyłącznie
od ustalenia "zamiaru pokrzywdzenia wierzycieli", lecz wyjaśnia pojęcie dokonania czynności prawnej z pokrzywdzeniem wierzycieli. Ustawodawca konkretyzuje w tym przepisie stany uzasadniające stwierdzenie, że czynność prawna dłużnika jest dokonana z takim pokrzywdzeniem, łącząc je z przypadkami, gdy wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Pojęcie niewypłacalności jest przy tym rozumiane w sposób autonomiczny, niezależny od znaczenia przydawanego mu w innych aktach prawnych i dostosowane do zakładanego przez ustawodawcę zakresu stosowania instytucji skargi pauliańskiej. Ocena spełnienia omawianej przesłanki ma charakter obiektywny i nie odnosi się do subiektywnie rozumianego "zamiaru" dłużnika, lecz do ekonomicznych skutków zdziałanej przez niego czynności prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 2021 roku, sygn. akt V CSKP 46/21, Lex nr 3181987). Niewypłacalność w rozumieniu tego przepisu oznacza taki stan majątku dłużnika, w którym egzekucja nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej, przysługującej przeciwko temu dłużnikowi. Dochodzi do tego w drodze dokonania przez dłużnika czynności prawnej, polegającej na przesunięciu składników majątkowych, powodującej uszczuplenie masy majątkowej i braku składników, z których można prowadzić egzekucję (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18 grudnia 2020 roku, sygn. akt I ACa 825/19, Lex nr 3154714).

Przenosząc powyższe na okoliczności rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić,
że jakkolwiek Sąd Okręgowy doszedł do zasadnego przekonania, że zaskarżona czynność prawna była ukierunkowana na odwleczenie lub co najmniej przedłużenie możliwości zaspokojenia się wierzyciela, to jednak na podstawie ustaleń tego Sądu nie można było dojść do uprawnionego wniosku, aby wskutek dokonanej czynności zaistniała, względnie pogłębiła się niewypłacalność dłużnika, która powinna była do tego istnieć zarówno w chwili wystąpienia z powództwem, jak i na dzień orzekania. Sąd ten utożsamił bowiem dwa całkowicie odmienne znaczeniowo zagadnienia uznając, że wykazanie przez powoda nieskuteczności egzekucji (niezależnie od przyczyn takiego stanu rzeczy) z istoty rzeczy oznacza wykazanie przesłanki powstania stanu niewypłacalności dłużnika na skutek dokonania zaskarżonej czynności. Tymczasem, jak wyjaśniono, do tego rodzaju wnioskowania brak jest wystarczających podstaw jurydycznych.

Powód, wbrew obowiązkowi procesowemu ciążącemu na nim w ramach wytoczonego powództwa nie wykazał niewypłacalności dłużnika w opisywanym powyżej rozumieniu. Przeciwnie, również na podstawie zaoferowanego przez niego materiału dowodowego Sąd Okręgowy ustalił, że od wytoczenia powództwa aż do wyrokowania wciąż istniał majątek,
do którego powód mógł skierować egzekucję. Powód jednak bądź to rezygnował z sięgnięcia do danego składnika majątku (zwolnienie zajęcia rachunku w Banku (...) S.A. jeszcze w roku 2020), bądź egzekwował ten składnik nieskutecznie (wierzytelności dłużnika w spółce) bądź też w ogóle nie podjął czynności egzekucyjnych (majątek samej spółki). Od okoliczności tych Sąd Okręgowy właściwie zupełnie abstrahuje w swoich rozważaniach prawnych, wskazując jedynie, że nie wystąpił stan całkowitej niewypłacalności. To lapidarne stwierdzenie nie pozwala na przyjęcie, że w wyniku spornej czynności dłużnik stał się niewypłacalny, tudzież by stan niewypłacalności się pogłębił. Błędnym jest bowiem w takim wypadku odwoływanie się jedynie do wartości tej czynności i wskazywanie, że kwota darowizny wystarczałaby na zaspokojenie roszczeń strony powodowej. Przedmiotem rozważań Sądu powinien być w takiej sytuacji cały pozostały po tej czynności majątek dłużnika. Nie wykazano natomiast, aby tenże został poprzez darowiznę wyczerpany w stopniu powodującym czy choćby pogłębiającym niewypłacalność. Porównując kwoty aktualnego zadłużenia (spłacone oraz wyegzekwowane pozostaje w tym kontekście bez znaczenia) , co do którego powód żąda ochrony (przyjmując choćby kwotę na dzień 10 marca 2022 roku – w sumie 1 251 284,29 zł) z wysokością deklarowanego przez dłużnika dochodu za rok 2015, nie sposób nie zauważyć, że do zaspokojenia jej aż w 80% wystarczyłby pozostała po dokonaniu darowizny kwota 1 002 839,28 zł, a nie były to jedyne prawa majątkowe dłużnika w spółce, które mogłyby podlegać zajęciu.

Co więcej, w toku postępowania przed Sądem I instancji (k. 279v) powód wprost przyznawał, że z przyczyn społecznych nie prowadzi efektywnej egzekucji z majątku spółki jawnej, nie chcąc doprowadzać do likwidacji tego podmiotu. Takie postąpienie jest prawem organu egzekucyjnego i jego ocena nie jest rzeczą sądu orzekającego w niniejszej sprawie. Niemniej jednak zaniechanie organu samo w sobie wyklucza skuteczność skargi pauliańskiej, nie będącej przecież instrumentem wspomagającym egzekucję, która z jakiegokolwiek powodu okazała się nieskuteczna, względnie nie w pełni skuteczna. Nie jest ona również sama w sobie instrumentem sankcyjnym na wypadek dokonania czynności, której zamiarem jest obstrukcja egzekucji.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że powód nie kwestionuje tego, iż może prowadzić egzekucji z majątku spółki, nie wykazuje on również, by majątek ten nie wystarczał na zaspokojenie jego wierzytelności. W toku procesu, zwłaszcza w postępowaniu apelacyjnym akcentował on - w kontekście spełnienia przesłanki niewypłacalności dłużnika - sam fakt nieskuteczności egzekucji oraz nierealizowania przez dłużnika ciążących na nim zobowiązań. Argumentacja ta jest jednak z zasadniczych względów bezzasadna.

Po pierwsze, nieskuteczności egzekucji nie można utożsamiać z niewypłacalnością
w rozumieniu art. 527 k.c. Zarówno w judykaturze i doktrynie prawa cywilnego (por. M. Sychowicz (w:) Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, T. I, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1996, s. 508) zgodnie wskazuje się, że dłużnik jest niewypłacalny, gdy po dokonaniu zaskarżanej czynności cały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie długów. Innymi słowy, niewypłacalność to aktualny (zarówno w chwili zaskarżenia czynności, jak i w chwili orzekania) brak możliwości wywiązywania się ze zobowiązań finansowych. Oznacza on taki obiektywny stan majątku dłużnika, wykazany wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi, w których egzekucja prowadzona zgodnie z przepisami k.p.c. (w tym wypadku – przepisami ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji) nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej od dłużnika. W niniejszej sprawie nie wykazano, aby ten właśnie obiektywny stan majątku dłużnika nie mógł przynieść wierzycielowi zaspokojenia. Jeżeli wierzyciel (nie wyłączając organu podatkowego) prowadzi egzekucję dokonując samoograniczenia (jak w tym wypadku), to nie może on sięgać do skargi pauliańskiej, jako instrumentu mającego ułatwić prowadzenie egzekucji i to w stosunku do osoby trzeciej, egzekucji - co należy wyraźnie podkreślić - której obiektywna niemożność lub nadmierne utrudnienie jej skutecznego przeprowadzenia w stosunku do dłużnika nie została w procesie wykazana. Ustawodawca posługuje się wszakże w art. 527 k.c. przesłanką „niewypłacalności”, a nie „bezskuteczności egzekucji”. Przyczyną tej ostatniej mogą być bowiem najrozmaitsze względy, także te, które nie są związane ze stanem majątku dłużnika. Aktualnym pozostaje i w tym aspekcie przywoływane wyżej stwierdzenie, że do instytucji tej należy sięgać wyłącznie w razie spełnienia się wszystkich ustawowych przesłanek, w tym jasno, a zarazem kategorycznie postawionej przez ustawodawcę „niewypłacalności”, gdyż skarga pauliańska stanowi daleko idącą ingerencję w stosunki obligacyjne, skuteczne co do zasady wyłącznie inter partes. Nie stanowi podstawy do jej zastosowania sytuacja, w której wierzyciel wykazuje jedynie to, że podejmuje jakieś wyrywkowe działania mające na celu zaspokojenie jego roszczeń z majątku dłużnika. Skutkiem orzeczenia uwzględniającego powództwo ze skargi pauliańskiej ma być bowiem umożliwienie wierzycielowi skutecznego prowadzenia egzekucji, a nie jej ułatwienie polegające na dodaniu kolejnej możliwości zaspokojenia roszczeń z majątku osoby trzeciej, bez uprzedniego wyczerpania uprawnień przysługujących wierzycielowi bezpośrednio w stosunku do dłużnika.

Po wtóre, oczywiście wadliwym jest odwoływanie się przez powoda w tym aspekcie
do przepisów Prawa upadłościowego (pr. up.) i do samego faktu niespełniania przez dłużnika ciążących na nim zobowiązań. Definicje z Prawa upadłościowego nie przystają do warunków przepisów Kodeksu cywilnego o ochronie wierzyciela już choćby z tego względu, że określona w tym ostatnim akcie prawnym niewypłacalność musi być powiązana z czynnością fraudacyjną. Sam zaś wskazywany przez powoda fakt, że dłużnik nie spełnia dobrowolnie ciążącego na nim zobowiązania, co przecież mógłby uczynić, skoro posiada ku temu odpowiedni majątek oznacza jedynie tyle, że wierzyciel musi do tego majątku skierować egzekucję, jeżeli chce doprowadzić do realizacji roszczenia objętego tytułem wykonawczym. Poza ustawowymi przesłankami dochodzonego roszczenie pozostaje również powoływana przez powoda determinacja dłużnika ukierunkowana na udaremnienie egzekucji, skoro sam powód przyznał, że nie korzysta ze wszystkich dostępnych jemu środków, aby skuteczną egzekucję z jego praw majątkowych przeprowadzić.

Finalnie należy jeszcze zauważyć, że choć o stanie niewypłacalności w wyższym stopniu w rozumieniu art. 527 § 2 k.c. można mówić wtedy, gdy zaspokojenie można uzyskać z dodatkowym znacznym nakładem kosztów, czasu i ryzyka (por. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 28 listopada 2001 roku, sygn. akt IV CKN 525/00, Lex nr 53110; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 17 czerwca 2020 roku, sygn. akt V ACa 597/19, Lex nr 3049426), to sytuacja taka w rozpoznawanej sprawie (niezależnie od braku stwierdzenia niewypłacalności w ogóle) nie występuje. Organowi egzekucyjnemu jak najbardziej były i są znane składniki majątkowe, do których mógłby sięgnąć, aby spowodować skuteczność egzekucji. Oprócz tych składników, co do których organ zaniechał egzekucji tudzież prowadził z nich egzekucję bezskutecznie, w pozwie wskazywano choćby na przekazywanie zysków spółki jawnej do pozwanej w kolejnych latach po dokonaniu zaskarżonej czynności – brak jest jednak danych, aby skierowano co do tych składników majątkowych, względnie czynności prawnych, które obejmowały, jakiekolwiek czynności egzekucyjne. Symptomatyczne jest również to, że powód wytoczył przedmiotowe powództwo tuż przed upływem 5- letniego terminu do jego wniesienia przewidzianego w art. 534 k.c. Zdaje się to bowiem, w świetle elementarnych zasad logicznego wnioskowania uzasadniać tezę, że sam nie był pozbawiony istotnych wątpliwości co do szans jego powodzenia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w pkt I w ten sposób, że oddalił powództwo i zasądził od powoda – Naczelnika (...) Urzędu Skarbowego w S. na rzecz pozwanej M. M. (1) kwotę 8 100 złotych tytułem kosztów procesu, pozostając przy przyjętej przez Sąd Okręgowy (oczywiście aktualnie zmienionej co do kierunku rozstrzygnięcia) zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu przewidzianej w art. 98 § 1 k.p.c., ustalając wysokość należnych pozwanej kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w pkt II wyroku, również zgodnie
z zasadą odpowiedzialności za jego wynik. Pozwana wygrała w całości postępowanie zainicjowane złożoną przez siebie apelacją, stąd powód obowiązany jest do zwrotu jej całości poniesionych w tym postępowaniu kosztów. Na koszty te złożyła się opłata od apelacji, uiszczona w kwocie 10 000 zł (pozwana została zwolniona od obowiązku uiszczenia opłaty od apelacji powyżej tej kwoty), oraz koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, ustalone zgodnie z § 2 pkt 7 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia na kwotę 5 400 zł.

SSA Artur Kowalewski