Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Nakwaska-Szczepkowska

Protokolant: Sekretarz sądowy Karolina Stańczuk

po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2024 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa K. M. i K. B. (1)

przeciwko (...) Niestandaryzowany Fundusz Wierzytelności Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od K. M. i K. B. (1) na rzecz (...) Niestandaryzowany Fundusz Wierzytelności Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. tytułem zwrotu kosztów procesu kwoty po 2.708,50 zł (dwa tysiące siedemset osiem złotych pięćdziesiąt groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia Agnieszka Nakwaska-Szczepkowska

Sygn. akt I C 1019/23

UZASADNIENIE

W dniu 30 września 2020 r. K. M. i K. B. (1) skierowali przeciwko (...) Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu z siedzibą we W. (obecnie (...) Niestandaryzowany Fundusz Wierzytelności Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W.) pozew o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci:

1)  „postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności z dnia 27 listopada 2019 r. wydanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygn. akt: IV C 125/19, tj. nakazowi zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Okręgowy w Warszawie IV Wydział Cywilny z dnia 27 marca 2019 r., zaopatrzonego w klauzule wykonalności z dnia 27 listopada 2019 r.”;

2)  „postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności z dnia 21 października 2019 r. wydanego w sprawie o sygn.: IV C 125/19, tj. nakazowi zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego w Warszawie IV Wydział Cywilny z dnia 27 marca 2019 r., zaopatrzonego w klauzule wykonalności z dnia 21 października 2019 r.”.

Ponadto powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

Powodowie podnieśli w uzasadnieniu pozwu szereg zarzutów odnoszących się do postępowania IV C 125/19 i dochodzonego tam przeciwko nim roszczenia. Wskazali, że pozwany złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, które prowadzone jest przez Komornika Sądowego w P. D. K. pod sygn. Km (...). Zdaniem powodów po stronie wierzyciela brak jest legitymacji czynnej. Nadto, wytaczając przeciwko nim powództwo o zapłatę, zakończone wydaniem w dniu 27 marca 2019 r. nakazu zapłaty, pozwany nie wykazał, z czego wynika wysokość roszczenia. Dalej powodowie podnieśli, że pozwany nie wskazał daty wymagalności roszczenia, a także że nie otrzymali oni oświadczenia poprzedniego wierzyciela o wypowiedzeniu umowy, jak również nie otrzymali informacji ani od poprzedniego wierzyciela, ani od obecnego, o przelewie wierzytelności. W ocenie powodów pozwany nie wykazał istnienia wierzytelności oraz czy jest ona wymagalna i w jakim zakresie. Zakwestionowali również wyciąg z ksiąg rachunku funduszu, jako że wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu potwierdza fakt dokonania cesji (nabycia wierzytelności), a nie wykazuje istnienia wierzytelności w razie zaprzeczenia przez dłużnika jej istnieniu. Kwestionując wyciąg z ksiąg, powodowie zarzucili również, że jego złożenie nie stanowiło wystarczającej podstawy do dokonania wpisu hipoteki. Niezależnie od powyższego, powodowie podnieśli również zarzut przedawnienia roszczenia.

( pozew – k. 1-14)

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powodów na jego rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany zarzucił, że podnoszone przez powodów kwestie nie podlegają ponownej ocenie, gdyż już zostały merytorycznie rozstrzygnięte, a powodowie nie oparli swojego roszczenia na żadnej z enumeratywnie wymienionych w art. 840 k.p.c. przesłanek.

( odpowiedź na pozew – k. 66-67v)

W dalszym toku postępowania powodowie podnieśli również zarzut, że umowa pożyczki stanowiąca pierwotne źródło roszczenia zasądzonego w sprawie IV C 125/19 zawiera w swojej treści niedozwolone postanowienia umowne, skutkujące nieważnością tejże umowy. Zarzucili również, że pożyczkodawca nigdy nie wypłacił powodom kwoty pożyczki, zatem późniejsze roszczenie o jej zwrot nie istnieje.

Pełnomocnik powodów sprecyzował żądanie w ten sposób, że wskazał, że tytułem wykonawczym, który miałby zostać pozbawiony wykonalności, jest nakaz zapłaty wydany w sprawie IV C 125/19 zaopatrzony w klauzulę wykonalności, nie zaś postanowienia wskazane w petitum pozwu.

( pismo z dnia 1 lutego 2020 r. – k. 205-209v; protokół rozprawy z 07.05.2024 r. /skrócony/– k. 445-445v)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W 2019 r. (...) NSFIZ skierowała do Sądu Okręgowego w Warszawie pozew o zapłatę przeciwko K. B. (1) i K. M. z tytułu wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki hipotecznej nr (...) zawartej w dniu 6 września 2010 r. przez K. B. (1) i K. B. (2) (obecnie M.) z Bankiem (...) w L., która to wierzytelność (...) NSFIZ nabyła od Banku (...) w L. w drodze cesji z dnia 6 lipca 2018 r. Sprawie nadano sygn. akt IV C 125/19.

(okoliczności bezsporne)

W dniu 27 marca 2019 r. Sąd Okręgowy w Warszawie wydał w sprawie IV C 125/19 nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, nakazując K. B. (1) i K. M., aby zapłacili solidarnie na rzecz (...) NSFIZ 184.195,84 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 14 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu w wysokości 5.920 zł. Nakaz ten zaopatrzony został w klauzulę wykonalności w stosunku do K. M. w dniu 21 października 2019 r. oraz w stosunku do K. B. (1) w dniu 27 listopada 2019 r. Ww. nakaz zapłaty jest prawomocny.

(okoliczności bezsporne, nadto: kopia nakazu zapłaty z dnia 27 marca 2019 r., sygn. IV C 125/19 – k. 168-168v, 335, postanowienie z dnia 24 maja 2019 r. – k. 336, postanowienie z dnia 16 lipca 2019 r. – k. 337-337v, postanowienie z dnia 5 marca 2020 r. wraz z uzasadnieniem – k. 338-339, postanowienie z dnia 5 maja 2020 r. – k. 340, postanowienie z dnia 28 października 2020 r. – k. 341, postanowienie z dnia 24 lutego 2021 r. – k. 346-347, postanowienie z dnia 25 sierpnia 2021 r. – k. 349, postanowienie z dnia 28 września 2021 r. – k. 350-351, postanowienie z dnia 4 listopada 2021 r. – k. 353-353v, pismo z dnia 27 marca 2023 r. – k. 379)

Na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty z dnia 27 marca 2019 r., sygn. IV C 125/19, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 21 października 2019 r. oraz 27 listopada 2019 r., Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w P. D. K. prowadzi postępowanie egzekucyjne o sygn. akt Km (...) z wniosku (...) NSFIZ z udziałem K. M. i K. B. (1) jako dłużników.

(okoliczność bezsporna, nadto zawiadomienie o wszczęciu egzekucji – k. 100, pismo komornika z dnia 2 grudnia 2020 r. – k. 101)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił przede wszystkim w oparciu o twierdzenia stron, które były zgodne bądź nie zostały zaprzeczone. Uzupełnieniem owych twierdzeń były kserokopie dokumentów zgromadzone w aktach sprawy. Innych dowodów Sąd nie przeprowadził. Wypada zauważyć, że na rozprawie w dniu 7 maja 2024 r. pełnomocnik powodów oświadczył, że powodowie zgłaszali w tej sprawie jedynie dowody z dokumentów. Stanowisko to należało uznać za równoznaczne z cofnięciem innych wniosków dowodowych powodów.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo było bezzasadne.

Podstawę prawną powództwa stanowi art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., zgodnie z którymi dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne, a także na zarzucie potrącenia.

Podkreślenia wymaga, że powodowie podjęli próbę podważenia tytułu egzekucyjnego pochodzącego od sądu – nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym. Zatem nie mógł znaleźć w sprawie zastosowania przywołany przez pełnomocnika powodów art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c., a tezy orzeczeń wydanych na podstawie tego przepisu nie są przydatne dla rozpoznania niniejszej sprawy.

Powództwo opozycyjne skierowane przeciwko prawomocnemu orzeczeniu sądu nie może naruszać powagi rzeczy osądzonej, w związku z czym co do zasady może być ono oparte jedynie na zdarzeniach, które nastąpiły po powstaniu tytułu egzekucyjnego (zamknięciu rozprawy), wskutek których zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane. Prekluzyjny skutek prawomocności orzeczenia i powagi rzeczy osądzonej obejmuje okoliczności i zarzuty, które istniały i dały się sformułować w chwili zamknięcia rozprawy, lecz strona skutecznie ich nie przytoczyła. Nie ma przy tym znaczenia, czy ponosiła winę w zaniechaniu skutecznego podniesienia właściwych zarzutów i okoliczności. Przedmiotem rozpoznania w sprawie zainicjowanej powództwem opozycyjnym nie mogą być zdarzenia istniejące przed powstaniem tytułu korzystającego z powagi rzeczy osądzonej, prowadziłoby to bowiem do zanegowania tej powagi i zakwestionowania prawomocnych orzeczeń. Ograniczony wyłom od tej zasady dotyczy zarzutu spełnienia świadczenia oraz – w obecnym brzmieniu art. 840 § 1 pkt 2 KPC – zarzutu potrącenia (…). Co do zasady zaś powództwo opozycyjne nie może prowadzić do ponownego merytorycznego rozpoznania prawomocnie rozstrzygniętej sprawy ani służyć sanowaniu uchybień strony, która we właściwym czasie nie wystąpiła ze stosownym zarzutem, lub korygowaniu błędów sądu orzekającego, który zarzut taki przeoczył (postanowienie Sądu Najwyższego z 20 maja 2022 r., I CSK 610/22, Legalis).

Powyższe stanowisko było jednolicie prezentowane także we wcześniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego. I tak, w uchwale z dnia 23 maja 2012 r. w sprawie III CZP 16/12 (LEX nr 1227607) Sąd Najwyższy wskazał, że z chwilą uprawomocnienia się wyroku dochodzi do prekluzji materiału faktycznego sprawy, w której został on wydany. Oznacza to, że jeżeli określone okoliczności i oparte na nich zarzuty lub wypływające z nich wnioski istniały i dały się sformułować w chwili zamknięcia rozprawy, lecz strona skutecznie ich nie podniosła lub nie przytoczyła, w związku z czym nie zostały spożytkowane przez sąd przy wydawaniu wyroku, podlegają prekluzji, czyli - jak to określono w orzecznictwie - "wykluczającemu działaniu prawomocności". Jednocześnie podniesiono, że prekluzyjny skutek prawomocności oraz powagi rzeczy osądzonej jest niezależny od tego, czy strona ponosi winę w zaniechaniu przytoczenia określonych okoliczności lub podniesienia właściwych zarzutów.

W postępowaniu wywołanym powództwem przeciwegzekucyjnym nie zapada odmienne rozstrzygnięcie odnośnie roszczenia procesowego istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy, lecz tylko co do tego, czy roszczenie to po tej chwili ekspirowało (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2011 r., III CZP 128/10, LEX nr 687005).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt sprawy niniejszej, należy zauważyć, że bezspornym jest, że postępowanie w sprawie IV C 125/19 zostało prawomocnie zakończone. Pomimo podejmowanych przez K. M. i K. B. (1) prób zaskarżenia nakazu zapłaty z dnia 27 marca 2019 r., nakaz ten uprawomocnił się. Tymczasem powodowie w niniejszej sprawie usiłowali zwalczyć kwestionowany tytuł wykonawczy, podnosząc zarzuty wymierzone przeciwko powództwu wytoczonemu w sprawie IV C 125/19. Zarzuty takie, w tym co do nieważności umowy pożyczki, braku wypłaty na rzecz pożyczkobiorców kwoty pożyczki, braku skutecznego wypowiedzenia pożyczkobiorcom umowy pożyczki, niewykazania legitymacji czynnej (...) NSFIZ, niewykazania wysokości roszczenia, jego przedawnienia wskutek upływu terminu 2-letniego przed wytoczeniem powództwa, powinny były zostać podniesione w sprawie IV C 125/19. Powodowie w niniejszej sprawie podjęli próbę wykazania niezasadności powództwa wytoczonego przeciwko nim w sprawie IV C 125/19, co jest niedopuszczalne. Powodowie nie powołali się na żadne zdarzenia, które miały miejsce po wydaniu nakazu zapłaty z dnia 27 marca 2019 r.

Wobec powyższego na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. a contrario orzeczono jak w punkcie I wyroku, uznając powództwo za bezzasadne.

O kosztach postępowania Sąd orzekł stosownie do treści art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Na koszty procesu po stronie pozwanego złożyły się: koszty zastępstwa procesowego w wysokości 5.400 zł (ustalone stosownie do § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1935) oraz 17 zł uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Zatem w punkcie II wyroku Sąd zasądził od K. M. i K. B. (1) na rzecz (...) NFWFIZ z siedzibą we W. kwotę 5.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, rozdzielając te koszty po połowie pomiędzy powodów. Od zasądzonych kwot należały się pozwanemu odsetki ustawowe za opóźnienie na podstawie art. 98 § 1 ^{( 1)} k.p.c.

Sędzia Agnieszka Nakwaska-Szczepkowska