Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2023 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi Widzewa w Łodzi, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia S.R. Monika Sałyga

Protokolant: sekretarz sądowy Izabela Kołaczyk

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2023 roku w Łodzi,

na rozprawie

sprawy z powództwa T. M. (1)

przeciwko (...) spółce akcyjnej V. (...) z siedzibą w W.

o zapłatę:

1.  zasądza od pozwanej (...) spółki akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda T. M. (1) kwotę 1 000 zł (jednego tysiąca złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 16 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanej (...) spółki akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda T. M. (1) kwotę 387 zł (trzysta osiemdziesiąt siedem złotych) wraz z ustawowymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 406/23

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 16 stycznia 2023 roku powód T. M. (1) wniósł
o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. kwoty 1 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 16 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty. Powód dochodził należności z tytułu odszkodowania za koszty najmu pojazdu zastępczego. Nadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazano, że 13 listopada 2022 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzony został pojazd marki H. (...) o nr. rej. (...), należący do poszkodowanego W. L.. Sprawca szkody posiadał aktualne na dzień szkody ubezpieczenie OC w pozwanym Towarzystwie (...). Najem trwał od 13 listopada 2022 roku do 29 listopada 2022 roku. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność i przyznał odszkodowanie za koszty najmu pojazdu zastępczego w wysokości 1 405,74 zł, uznając za zasadny najem przez 16 dni z zastosowaniem stawki dobowej w wysokości 75 zł netto. Powód zakwestionował pomniejszenie odszkodowania o koszty zaoszczędzone, wskazując że poszkodowany nie zaoszczędził żadnej kwoty. Powód wywodził swoją legitymację procesową z zawartej z poszkodowanym umowy cesji wierzytelności.

/pozew k. 3 – 10v./

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) Spółka Akcyjna V. (...) z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwany przyznał, że obejmował ochroną ubezpieczeniową w zakresie OC sprawcę szkody z 13 listopada 2022 roku, a także że uznał swoją odpowiedzialność i przyznał na rzecz poszkodowanego odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego w wysokości 1 405,74 zł uznając za zasadny najem przez 16 dni przy zastosowaniu stawki w wysokości 75 zł netto. Pozwany podniósł, że zasadny najem powinien trwać od daty powstania szkody do daty poinformowania poszkodowanego o rozliczeniu szkody – 18 listopada 2022 roku plus 11 dni na zagospodarowanie wraku i kupno nowego pojazdu. Pozwany wskazał, że stawka dobowa najmu winna wynosić 75 zł netto, gdyż po takiej stawce pozwany mógł zorganizować najem, o czym informował poszkodowanego. Poszkodowany nie skorzystał z propozycji pozwanego co stanowiło zwiększenie rozmiarów szkody.

/odpowiedź na pozew k. 31 – 33/

Do zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 13 listopada 2022 roku w Ł. na ul. (...) doszło do zdarzenia drogowego w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki H. (...) o nr. rej. (...) należący do W. L.. Sprawca szkody w chwili jej wystąpienia objęty był ochroną ubezpieczeniową w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych udzielaną przez (...) Spółkę Akcyjną V. (...) z siedzibą w W. (dalej: C. T.), na podstawie ważnej polisy OC.

/okoliczności bezsporne/

W. L. 13 listopada 2022 roku zawarł z T. M. (1) umowę najmu pojazdu zastępczego z OC sprawcy, na mocy której wynajął pojazd marki S. (...) o nr rej. (...). Zastosowana stawka dobowa za najem wynosiła 140 zł netto. Najem miał zostać rozliczony bezgotówkowo, wobec czego W. L. zawarł tego samego dnia z T. M. (1) umowę cesji wierzytelności, na mocy której przeniósł na T. M. (1) przysługujące mu wobec C. T. prawo do dochodzenia roszczenia w zakresie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego z tytułu likwidacji szkody komunikacyjnej w pojeździe marki H. (...) o nr. rej. (...). W. L. przelał na T. M. (1) także przysługujące mu wobec C. T. prawo do dochodzenia roszczenia za parking uszkodzonego pojazdu marki H. (...) nr rej. (...).

Najem pojazdu zastępczego rozpoczął się w dniu podpisania umów tj. 13 listopada 2022 roku, wówczas też rozpoczął się okres parkowania pojazdu uszkodzonego. Parkowanie zakończyło się 29 listopada 2022 roku, zaś najem trwał do 5 grudnia 2022 roku.

/umowa cesji k. 13, umowa najmu k. 13v., protokół zdawczo-odbiorczy k. 14, umowa cesji k.14v./

Szkoda została zgłoszona przez T. M. (1) telefonicznie. W trakcie zgłoszenia szkody T. M. (2) otrzymał informację, że w przypadku prywatnego najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego koszty tego najmu będą uznane przez C. T. do wysokości, jaką kosztowałby najem w wypożyczalni współpracującej z C. T., tj. do wysokości stawki dobowej 75 zł netto. Pismem z 16 listopada 2022 roku C. T. potwierdziła zarejestrowanie zgłoszenia szkody w pojeździe marki H. (...) nr rej. (...) i zwróciła się do poszkodowanego o nadesłanie dokumentacji potrzebnej do likwidacji szkody. 17 listopada 2022 roku na zlecenie C. T. został wykonany kosztorys naprawy pojazdu H. (...) nr rej (...) po szkodzie z 13 listopada 2022 roku. Koszt naprawy został oszacowany na kwotę 5 157,07 zł, zaś wartość pojazdu określono na kwotę 8 000 zł. Pismem z 18 listopada 2022 roku C. T. poinformowała poszkodowanego o określeniu wysokości szkody na kwotę 5 157,07 zł. Ostatecznie szkoda została zakwalifikowana jako całkowita, wobec czego pismem z 30 listopada 2022 roku C. T. poinformowała W. L. o przyznaniu odszkodowania w wysokości 8 000 zł za szkodę w pojeździe H. (...) nr rej. (...). C. T. 1 grudnia 2022 roku przelała na rzecz W. L. kwotę 8 000 zł tytułem odszkodowania za szkodę całkowitą w pojeździe marki H. (...) nr rej. (...).

/potwierdzenie przelewu k. 15, akta szkody na płycie CD k. 34/

Za najem pojazdu zastępczego w okresie od 13 listopada 2022 roku do 5 grudnia 2022 roku tj. za 22 dni najmu T. M. (1) wystawił na rzecz W. L. fakturę VAT nr (...). Ostateczny koszt najmu ujęty w fakturze wyniósł 3 788,40 zł brutto. W fakturze zostały ujęte także koszty wynajmu miejsca parkingowego w okresie od 13 listopada 2022 roku do 29 listopada 2022 roku, które wyniosły 476,26 zł brutto. W fakturze wyznaczono termin jej płatności na 27 grudnia 2022 roku. Faktura wraz z umowami cesji, umową najmu oraz protokołem zdawczo odbiorczym zostały przesłane C. T. za pośrednictwem wiadomości e-mail 6 grudnia 2022 roku.

/faktura VAT k. 12v., akta szkody na płycie CD k. 34/

Decyzją z 9 grudnia 2022 roku C. Tu przyznała na rzecz poszkodowanego odszkodowanie za koszty parkowania pojazdu uszkodzonego w kwocie 476,26 zł w oparciu o fakturę VAT nr (...).

/decyzja w aktach szkody na płycie CD k. 34/

Decyzją z 15 grudnia 2022 roku C. T. przyznała na rzecz poszkodowanego kwotę 1 405,74 zł tytułem odszkodowania za koszty najmu pojazdu zastępczego. C. T. wskazała, że uzasadniony najem w przypadku szkody z 13 listopada 2022 roku powinien trwać od dnia wystąpienia szkody do dnia poinformowania poszkodowanego o zakwalifikowaniu szkody jako całkowitej plus dodatkowy czas na zagospodarowanie wraku i kupno nowego pojazdu tj. do 29 listopada włącznie. C. T. uznała za uzasadnioną stawkę dobową w wysokości 75 zł netto. Stawka ta stanowiła taką, za jaką C. T. zapłaciłaby przy organizacji najmu pojazdu zastępczego za swoim pośrednictwem.

/decyzja pozwanego k. 15v. – 16v./

Pismem datowanym na 2 stycznia 2023 roku T. M. (1), działając przez pełnomocnika, wezwał C. T. do zapłaty kwoty 2 382,66 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 31 dnia po zgłoszeniu szkody w terminie 7 dni pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Wezwanie zostało przesłane do C. T. za pośrednictwem wiadomości e-mail 2 stycznia 2023 roku.

/wezwanie do zapłaty k.17 – 17v., wiadomość e-mail k. 18/

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty C. T. pismem z 12 stycznia 2023 roku odmówiła dalszej wypłaty odszkodowania i podtrzymała swoje stanowisko w sprawie.

/pismo pozwanego k. 18v. – 19v./

Pojazd H. (...) o nr. rej. (...) użytkowała córka W. L. J. L.. Ona także prowadziła ten pojazd w chwili szkody. Samochód służył J. L. do dojazdu na studia a także do pracy. Z wynajętego pojazdu zastępczego J. L. korzystała w ten sam sposób. Po uzyskaniu odszkodowania W. L. dołożył trochę pieniędzy i zakupił nowy pojazd z przeznaczeniem dla córki.

/zeznania świadka W. L. (00:03:33-00:14:55) – protokół rozprawy z dn. 11.09.2023r. k. 51-52/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w oparciu o dokumenty i kserokopie dokumentów przedstawionych przez strony, w tym także dokumenty z akt szkody zapisane na płycie CD. Sąd oparł się także o zeznania świadka – poszkodowanego. Sąd uznał, że przedstawione dokumenty są wiarygodnym dowodem, a ich treść nie budziła wątpliwości Sądu, co do ich prawidłowości i autentyczności. Złożone w sprawie zeznania Sąd uznał za wiarygodne w zakresie w jakim przedstawiona przez poszkodowanego wersja rzeczywistości znajdowała swoje potwierdzenie w informacjach płynących ze zgormadzonej w sprawie dokumentacji.

Postanowieniem z 11 września 2023 roku Sąd pominął dowód z opinii biegłego, o którego przeprowadzenie wnioskowała w treści pozwu strona powodowa. Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie dowodowe na treści art. 235 ² §1 pkt. 2 k.p.c. W ocenie Sądu ustalanie zakresu stawek dobowych najmu pojazdu zastępczego nie było konieczne, ponieważ strona pozwana nie kwestionowała rynkowości stawki zastosowanej przez powoda. W oparciu o treść art. 230 k.p.c. Sąd uznał, że rynkowość stawki stanowiła fakt bezsporny w niniejszej sprawie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

Na gruncie niniejszej sprawy powód wywodził swoją legitymację procesową z zawartej z poszkodowanym W. L. umowy cesji wierzytelności. Zgodnie z treścią art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią chyba, że sprzeciwiałoby się to zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Powód przedstawił zawartą 13 listopada 2022 roku z poszkodowanym umowę cesji wierzytelności, na mocy której poszkodowany przeniósł na powoda przysługującą mu wierzytelność w stosunku do pozwanego z tytułu odszkodowania za koszty najmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą z 13 listopada 2022 roku w pojeździe marki H. (...) nr rej. (...). Wobec powyższego należało stwierdzić, iż powód mógł skutecznie realizować uprawnienia poprzedniego wierzyciela również w zakresie dochodzenia należności na drodze sądowej.

Odpowiedzialność pozwanego statuuje art. 822 § 1 k.c. i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w związku z art. 1 pkt 1 tej ustawy. Odszkodowanie należne od zakładu ubezpieczeń społecznych odpowiadającego w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkodzę powstałą w związku z ruchem pojazdów ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej. Zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela zasadniczo jest tożsamy z zakresem odpowiedzialności cywilnoprawnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym wynikającym z przepisów kodeksu cywilnego określających zakres odpowiedzialności odszkodowawczej.

W myśl art. 361 § 1 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Art. 361 § 2 k.c. przewiduje także odpowiedzialność sprawcy za straty, które poszkodowany poniósł (damnum emergens) oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono (lucrum cessans). Utrata możliwości korzystania z rzeczy stanowi szkodę majątkową. Niemożność korzystania z pojazdu, który został uszkodzony na skutek kolizji, jest normalnym następstwem szkody, o której mowa w art. 361 § 1 k.c. i rodzi obowiązek wypłaty odszkodowania, wówczas gdy zastąpienie rzeczy uszkodzonej w okresie naprawy, czy do czasu niezbędnego do zakupu nowego pojazdu (w razie szkody całkowitej) wymagało poniesienia określonych kosztów. Utrwaloną jest linia orzecznicza przewidująca, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego nie służącego do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmuje także celowe
i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego (uchwała SN z dnia 17 listopada 2011 r. III CZP 5/11). Korzystanie z samochodu stało się przy obecnym stanie rozwoju stosunków społecznych i gospodarczych standardem cywilizacyjnym. Możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego ma umożliwić poszkodowanemu zachowanie takiego standardu życia codziennego, jak gdyby wypadek nie miał miejsca. Szkodą majątkową podlegającą naprawieniu są wydatki poniesione przez poszkodowanego w okresie naprawy pojazdu albo przez okres niezbędny do nabycia nowego samochodu, jeżeli ich poniesienie było celowe
i ekonomicznie uzasadnione.

W przedmiotowej sprawie pozwany nie zakwestionował rynkowości zastosowanej przez powoda stawki dobowej za najem pojazdu. Pozwany wskazywał jedynie, że w toku postępowania likwidacyjnego zaoferował możliwość zorganizowania najmu pojazdu zastępczego, z której poszkodowany nie skorzystał, przyczyniając się do zwiększenia rozmiarów szkody. Ustalone na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego okoliczności sprawy wskazują, że pozwany nie przedstawił ani powodowi, ani poszkodowanemu, konkretnej i realnej propozycji najmu pojazdu. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynikało, że pozwany jedynie poinformował powoda o sposobie pokrywania przez siebie kosztów najmu w sytuacji najmu przez poszkodowanego pojazdu w warunkach rynkowych, tj. w wypożyczalni niewspółpracującej z pozwanym. Pozwany nie zaproponował żadnego dowodu, by wykazać, że faktycznie kontaktował się z powodem lub też, że podejmował takie próby w celu przedstawienia konkretnej oferty najmu, bądź ustalenia szczegółów tegoż najmu za swoim pośrednictwem. Na podstawie zgormadzonego materiału dowodowego nie można więc stwierdzić, że pozwany złożył konkretną propozycję najmu pojazdu powodowi lub poszkodowanemu, przedstawiając jej jasno sprecyzowane warunki. W takiej sytuacji należy stwierdzić, że poszkodowany był uprawniony do skorzystania z najmu pojazdu zastępczego w warunkach rynkowych, tj. od wybranego przez siebie przedsiębiorcy. Wobec braku sporu w zakresie rynkowości zastosowanej przez powoda stawki za dobę najmu pojazdu nie była konieczna ocena tej okoliczności i należało uznać zastosowaną stawkę za rynkową.

Odnosząc się do okresu najmu pojazdu zastępczego należy wskazać, że zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem doktryny i orzecznictwa w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem, z którego szkoda wynikła, pozostają koszty najmu samochodu zastępczego tylko w okresie koniecznym i niezbędnym do dokonania naprawy pojazdu ( wyrok Sądu Najwyższego z 5 listopada 2004 roku, sygn. akt II CK 494/03). Stanowisko takie ma przy tym zastosowanie jedynie przy szkodzie częściowej, albowiem odmiennie należy oceniać sytuację nastąpienia szkody całkowitej, przy której czas koniecznego najmu obejmuje – co do zasady – okres od dnia zniszczenia pojazdu do dnia, w którym poszkodowany może nabyć podobny pojazd, nie dłuższy niż do dnia zapłaty odszkodowania ( wyrok Sądu Najwyższego z 8 września 2004 roku, IV CK 672/03).

W przedmiotowym przypadku najem pojazdu trwał od dnia wystąpienia szkody, tj. od 13 listopada 2022 roku do 5 grudnia 2022 roku, w którym nastąpiło zdanie pojazdu. Okres trwania najmu pojazdu zastępczego wynosił więc 22 dni. W niniejszej sprawie szkoda została ostatecznie zakwalifikowana jako całkowita, wobec czego należało ustalić zasadność okresu najmu, uwzględniając czas konieczny do nabycia pojazdu podobnego do pojazdu zniszczonego. Nie ulega wątpliwości, iż początkową datą, od której najem był uzasadniony, jest dzień wystąpienia szkody tj. 13 listopada 2021 roku. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił na rzecz poszkodowanego odszkodowanie za szkodę całkowitą w dniu 1 grudnia 2022 roku. Do tego okresu należało doliczyć okres 4 dni na nabycie nowego pojazdu. Powszechnie przyjmowanym w orzecznictwie okresem na nabycie nowego pojazdu w przypadku szkody całkowitej jest 7 dni od daty wypłaty odszkodowania. W okolicznościach przedmiotowej sprawy stwierdzić więc należy, że skoro od wypłaty odszkodowania do zdania pojazdu i zakończenia najmu minęło mniej niż 7 dni, to okres ten należało uznać za zasadny. Czas na organizację innego pojazdu w miejsce uszkodzonego winien być liczony od momentu otrzymania przez poszkodowanego środków z odszkodowania. Podstawową jego funkcją jest bowiem funkcja kompensacyjna, a zatem dążenie do przywrócenia takiego stanu majątku poszkodowanego, jaki istniał przed zdarzeniem szkodowym. W kontekście całkowitego zniszczenia samochodu – stanem tym będzie faktyczna możliwość zakupienia nowego pojazdu w miejsce zniszczonego, w celu zapewnienia poszkodowanemu takiej samej możliwości poruszania się pojazdem określonego standardu, jak w chwili, gdy uszkodzony pojazd był jeszcze sprawny. Z tego względu oczekiwanie na wypłatę odszkodowania jest istotne, bowiem spełnienie świadczenia przez ubezpieczyciela dopiero pozwala z całą stanowczością stwierdzić, że poszkodowany uzyskał możliwość zakupu nowego pojazdu, a zatem, że doszło do naprawienia szkody. Mając na uwadze powyższe okoliczności za zasadny okres najmu należało uznać czas trwania najmu objęty fakturą wystawioną przez powoda, tj. okres 22 dni najmu, trwający do 5 grudnia 2022 roku.

W toku postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił odszkodowanie z tytułu kosztów objętych fakturą VAT nr (...) w łącznej wysokości 1 882 zł, w tym 1 405,74 zł tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego. Wobec powyższego pozostałą częścią należnego powodowi odszkodowania należało uznać kwotę 2 382,66 zł. Powód dochodził w pozwie zasadzenia na jego rzecz kwoty 1 000 zł. W związku z treścią art. 321 k.p.c., który wprowadza zakaz orzekania ponad żądanie, Sąd uwzględnił powództwo w całości i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 000 zł wraz z odsetkami od 16 grudnia 2022 roku jako od dnia wymagalności roszczenia.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności stron za wynik procesu. Powód wygrał sprawę w całości, zatem pozwany obowiązany jest do zwrotu poniesionych przez niego kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na zasądzoną kwotę 387 zł złożyła się opłata od pozwu w wysokości 100 zł, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego będącego radcą prawnym w wysokości 270 zł (ustalona na podstawie § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.