Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 września 2023r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: Anna Dulas

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 5 września 2023r. w K.

sprawy z powództwa Horyzont Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w W. ( (...))

przeciwko pozwanej A. S. (PESEL (...))

o zapłatę

oddala powództwo w całości.

sędzia Michał Włodarek

Sygn. akt I C 869/23

UZASADNIENIE

W dniu 23 grudnia 2022r. powód Horyzont Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w W. skierował do elektronicznego postępowania upominawczego żądanie zasądzenia od pozwanej A. S. kwoty pieniężnej w wysokości 699,00zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód oznaczył przesłanki odnoszące się do jego legitymacji czynnej odwołując się w tym zakresie do cesji, a ponadto oznaczył źródło zobowiązania, jego wysokość oraz wymagalność podając, iż dochodzone roszczenie stanowi należność wynikającą z nienależycie wykonanej umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych łączącej poprzednika prawnego powoda z pozwaną.

Nakazem zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie z dnia 3 października 2022r. w sprawie o sygn. akt VI Nc – e (...) uwzględniono w całości roszczenia powództwa i orzeczono o kosztach postępowania.

Pozwana skutecznie złożyła sprzeciw od opisanego wyżej orzeczenia.

Pozwana zaskarżyła przedmiotowe orzeczenie w całości i wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu tego pisma procesowego pozwana podniosła, iż była abonentem przedsiębiorstwa poprzednika prawnego powoda, że w sposób właściwy wykonała postanowienia umowy, która uległa rozwiązaniu, natomiast brak dokonania zwrotu sprzętu, który służył do korzystania z dostarczanych jej usług dostępu do internetu wynikał z jego niezawinionej utraty.

Postanowieniem z dnia 2 lutego 2023r. Sąd Okręgowy w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I Nc (...) stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania według właściwości miejscowej i rzeczowej tut. Sądowi

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko procesowe.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Poprzednik prawny powoda Horyzont Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w (...) S.A. z/s w W. jest przedsiębiorcą świadczącym m.in. usługi telekomunikacyjne.

W dniu 30 października 2015r. pozwana A. S. zawarła z poprzednikiem prawnym powoda umowę o świadczenie usług dostępu do internetu nr (...).

Kontrakt określał m.in. zakres zobowiązań stron, rodzaj i zakres usług, wysokość opłat, a także warunki rozwiązania umowy oraz koszty braku zwrotu przekazanego do używania sprzętu.

Poprzednik prawny powoda w ramach wiążącego strony kontraktu oddał pozwanej do korzystania Router (...) oraz kartę SIM nr (...).

§ 7 lit. ust. 6 pkt 6.3. Części B Umowy Abonenckiej – Warunki Ogólne Umowy przewidywał, że w przypadku, gdy przy zawarciu umowy abonent otrzymał sprzęt udostępniony przez Cyfrowy P. abonent jest zobowiązany do zwrotu tego sprzętu na własny koszt w terminie 30 dni od rozwiązania/wygaśnięcia umowy w autoryzowanych punktach sprzedaży Cyfrowego P. lub na adres Cyfrowego P. ulica łubinowa 4 a W..

Powyższa umowa została wypowiedziana przez pozwaną z zachowaniem terminu wypowiedzenia w dniu 23 marca 2020r.

Wypowiedzenie to skutkowało rozwiązaniem umowy z dniem 22 maja 2020r.

W związku z zakończeniem kontraktu po stronie pozwanej powstał obowiązek zwrotu na rzecz powoda oddanego do używania routera.

W dniu 16 lipca 2020r. pozwana skierowała do poprzednika prawnego powoda oświadczenie, w którym wyjaśniła, iż utraciła powierzony jej router wraz ze znajdującą się w nim kartą SIM.

W dniu 20 lipca 2020r. (...) S.A. z/s w W. wystawił w stosunku do pozwanej notę obciążeniową nr (...) na kwotę 699,00zł tytułem kary umownej za niezwrócony w terminie udostępniony sprzęt (...).

Wierzytelność z tytułu w/w zobowiązania była przedmiotem przelewu pomiędzy (...) S.A. z/s w W. a powodem Horyzont Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w W..

W wyniku przelewu powód nabył wierzytelność (...) S.A. z/s w W. w stosunku do pozwanej A. S. wynikającą z wystawionej noty obciążeniowej nr (...).

( umowa przelewu wierzytelności k. 8-29, umowa k. 30, (...) k. 31-32, regulamin k. 33-36, protokół odbioru sprzętu udostępnionego do umowy k. 27, nota obciążeniowa k. 38, 59, 90, wypowiedzenie umowy o świadczenie usług k. 39-40, pismo Cyfrowy P. k. 41, 44, 45, oświadczenie pozwanej k. 42-43, 60v-61,61v, 91-92, 93-94, 97-99, zawiadomienie o przelewie wierzytelności k. 46, 47-49, wezwanie do zapłaty k. 50, 51, rozliczenie konta k. 89)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Stosownie do treści art. 353 § 1 kc, podstawowym obowiązkiem dłużnika jest spełnienie świadczenia. Prowadzi ono do zaspokojenia interesu wierzyciela, wskutek czego zobowiązanie wygasa.

Artykuł 354 kc określa obowiązki dłużnika w ten sposób, że oprócz treści zobowiązania rozumianej jako nakazy wyrażone w czynności prawnej stanowiącej źródło zobowiązania oraz odnoszących się do tego zobowiązania normach prawnych jego zachowanie powinno odpowiadać trzem dalszym wzorcom postępowania - celowi społeczno-gospodarczemu, zasadom współżycia społecznego, a także ewentualnie ustalonym zwyczajom, natomiast art. 355 kc określa sposób, w jaki dłużnik powinien wykonywać zobowiązanie i w tym znaczeniu stanowi swoistą kontynuację uregulowań zawartych w art. 354 kc i jednocześnie przepis ten definiuje pojęcie należytej staranności oraz ustanawia obowiązek dokładania owej staranności.

Niedostosowanie się przez dłużnika do opisanych wyżej wymagań sprawia, że dojdzie do nienależytego wykonania zobowiązania lub niewykonania całkowitego (art. 471 kc). Każda bowiem rozbieżność pomiędzy prawidłowym spełnieniem świadczenia a rzeczywistym zachowaniem się dłużnika rodzi odpowiedzialność kontraktową. Nienależyte wykonanie zobowiązania ma bowiem miejsce wtedy, gdy zachowanie dłużnika zmierzało do spełnienia świadczenia, jednak osiągnięty przez niego wynik nie spełnia wymogów świadczenia, do którego dłużnik był zobowiązany. Wskazać jednak należy, że dłużnik zawsze, bez względu na rodzaj winy, odpowiada wobec wierzyciela za uchybienia obowiązkowi dołożenia należytej staranności (art. 355 kc).

Strony wiązała ważna i skuteczna umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych w rozumieniu art. 56 ust. 1 i n. ustawy z dnia 16 lipca 2004r. prawo telekomunikacyjne (Dz. U. 2022.1648 – t.j. ze zm.) w zw. z art. 750 kc i z zw. z art. 734 i n. kc, która została rozwiązana na skutek oświadczenia pozwanej.

Strony w ramach istniejącego kontraktu uzgodniły elementy przedmiotowo i podmiotowe istotne oraz w sposób jednoznaczny i indywidualny określiły prawa i obowiązki podmiotów zobowiązań.

Powód w sposób właściwy umożliwił pozwanej korzystanie ze świadczonych przez niego usług przy użyciu stosownej infrastruktury i przekazał sprzęt elektroniczny umożliwiający dostęp do oferowanych usług, natomiast pozwana w sposób należyty wykonała zobowiązanie zachowując się według treści umowy poprzez zapłatę należności abonamentowych wynikających z istniejącego stosunku obligacyjnego.

Odnośnie skuteczności i terminu zakończenia kontraktu w związku ze złożonym przez pozwaną oświadczeniem o jego rozwiązaniu, to kwestię te określa treść kontraktu i regulaminu świadczenia usług. Pozwana w sposób właściwy skorzystała z tego uprawnienia. Termin zakończenia kontraktu nastąpił w dacie przewidzianej przez łączącą strony umowę.

Pozwana nie wykonała natomiast końcowego elementu kontraktu, tj. z zachowaniem terminu 30 dni od daty rozwiązania umowy nie dokonała zwrotu udostępnionego jej sprzętu elektronicznego.

Pomimo tego w ocenie Sądu po stronie pozwanej nie powstała odpowiedzialność kontraktowa i obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę przewidzianej w umowie kary regulaminowej.

Warunki kontraktowe zwrotu urządzeń końcowych powinny wskazywać wszystkie techniczne, organizacyjne i finansowe wymagania obciążające użytkownika, który korzysta z urządzenia należącego do dostawcy usług.

Postanowienia dotyczące odpowiedzialności abonenta mogą odnosić się również do innych naruszeń jego obowiązków związanych z wykorzystaniem usług telekomunikacyjnych, niedozwolonym korzystaniem z sieci, używaniem i zwrotem telekomunikacyjnego urządzenia końcowego udostępnionego w celu korzystania z usług.

Niedopuszczalne są natomiast klauzule zastrzegające rażąco wysokie kary umowne za naruszenie obowiązków określonych w regulaminie świadczenia usług, za niezwrócony sprzęt, w szczególności, jeżeli od daty zawarcia umowy do czasu jej zakończenia upływa znaczny termin, który przekłada się na fakt jego zużycia i przydatności dla dostawcy usług.

Taka sytuacja miała miejsce w warunkach przedmiotowej sprawy, albowiem czas trwania kontraktu łączącego strony wynosił 5 lat

Obiektywnie niekorzystna dla jednej strony treść umowy zasługuje na negatywną ocenę moralną, a w konsekwencji prowadzi do jej uznania za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego.

Trzeba w szczególności zauważyć, iż postanowienia kontraktu opartego o wzorzec umowy, w którym w sposób nieuzasadniony określony jest zakres odpowiedzialności finansowej kontrahenta – konsumenta ocenić należy pod kątem przepisów z art. 385 i n. kc oraz art. 5 kc i art. 58 § 1 – 3 kc.

W szczególności wymaga wyeksponowania arbitralny zapis kontraktowy obciążający finansowo abonenta z powodu brak zwrotu udostępnionego urządzenia elektronicznego w stałej wysokości niezależnie od czasu trwania umowy, przy uwzględnieniu naturalnego w czasie jego eksploatacji zużycia sprzętu w ramach przewidzianego przez producenta czasu jego bezawaryjnej eksploatacji.

Nadużycie prawa podmiotowego traktuje się jako zachowanie rażące i nieakceptowane albowiem klauzula generalna zawarta w art. 5 kc zawiera odesłanie do zasad słuszności, dobrej wiary w sensie obiektywnym, zasad uczciwości obowiązującej w stosunkach cywilnoprawnych i zasady lojalności wobec partnera. Przepis art. 58 kc wyznacza od strony negatywnej ogólne ramy dopuszczalnej treści oraz celów czynności prawnych, natomiast art. 385 i n. kc określa klauzule abuzywności postanowień umownych, tj. takich które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, a wskutek takiego układu praw i obowiązków dochodzi do rażącego naruszenia interesów konsumenta i godzenia w równowagę kontraktową.

Rażące naruszenie interesów konsumenta należy rozumieć jako nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym. Natomiast działanie wbrew dobrym obyczajom w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego oznacza tworzenie przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową stron stosunku umownego.

Choć przedsiębiorca może stosować postanowienia wzorca umownego określające zasady odpowiedzialności finansowej konsumenta, to jednak zasady tej odpowiedzialności muszą pozostawać w zawiązku z kosztami i ryzykiem przedsiębiorcy.

Konstatując wykładnia zasadności ponoszenia wydatków koniecznych i celowych winna uwzględniać z jednej strony potrzebę ochrony wierzyciela, a z drugiej strony nie można stracić z pola widzenia potrzeby ochrony dłużnika przed takimi działaniami wierzyciela, które prowadziłyby do nadmiernego i nieuzasadnionego okolicznościami sprawy obciążenia kosztami.

Wysokość tych kosztów winna więc uwzględniać interesy obu stron.

W konsekwencji stwierdzić należy, że domaganie się przez powoda zasądzenia od pozwanej przywołanej kwoty pieniężnej w wysokości oznaczonej jako kara za brak zwrotu sprzętu w wysokości 699,00zł po upływie 5 lat od momentu zawarcia umowy jest niezasadne (por. art. 483 § i 1 kc oraz art. 484 § 1 i 2 kc).

Żądanie to nie zostało przez powoda należycie udowodnione i uzasadnione, a ponadto ma w istocie charakter dowolny. Powód nie przedstawił bliższych faktów i dowodów w tym zakresie, a oparł się jedynie o dokument umowy, który stanowi wzorzec umowny.

Ustalanie tak arbitralnych i abstrakcyjnych opłat prowadzi w warunkach niniejszego postępowania do apriorycznego przyjęcia odpowiedzialności odszkodowawczej konsumenta.

Ponadto zgodnie z treścią art. 484 § 2 kc, jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. Ustawodawca posługując się w przywołanym wyżej przepisie pojęciem „rażącego wygórowania” kary umownej, nie wskazał ścisłych przesłanek w tym zakresie.

W orzecznictwie i literaturze jako kryteria odniesienia dla dokonywanej przez sąd oceny wysokości kary umownej w kontekście jej rażącego wygórowania wskazuje się w szczególności: stosunek pomiędzy wysokością kary, a wartością całego zobowiązania głównego, zakres i czas trwania naruszenia przez dłużnika powinności kontraktowych, wagę naruszonych postanowień kontraktowych (obowiązki główne, obowiązki uboczne) czy zagrożenie dalszymi naruszeniami powinności kontraktowych.

Żądanie miarkowania kary umownej uzasadnione jest także wówczas, gdy kara jest rażąco wygórowana w porównaniu z poniesioną przez wierzyciela szkodą, jeżeli dłużnik wykaże, że wierzyciel szkody nie poniósł albo wprawdzie ją poniósł, ale w niewielkim rozmiarze (por. uzasadnienia wyroków SN z dnia 30 listopada 2006 r., I CSK 259/06 i z dnia 12 maja 2006 r., V CSK 55/06, wyrok SA w Łodzi z dnia 22 maja 2015 r., I ACa 1764/14).

Mając na względzie powyższe, istotne jest w warunkach przedmiotowej sprawy to, że pozwana wykazała, że brak zwrotu sprzętu jest następstwem okoliczności, ze które nie ponosi odpowiedzialności.

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.

sędzia Michał Włodarek