Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2024 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący sędzia SA Edyta Gajgał

Sędziowie: SA Agata Regulska (spr.)

SA Jarosław Mazurek

Protokolant: Katarzyna Szypuła

przy udziale A. J. prokuratora Prokuratury (...)

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2024 r.

sprawy M. S. oskarżonego o czyn z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu

z dnia 13 lutego 2024 r. sygn. akt III K 91/23

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego M. S.
1200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu odwoławczym;

III.  kosztami postępowania odwoławczego związanymi z apelacją prokuratora obciąża Skarb Państwa;

IV.  zasądza od oskarżyciela posiłkowego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa 610 złotych tytułem kosztów postępowania odwoławczego i wymierza mu 100 zł opłaty za II instancję.

UZASADNIENIE

M. S. został oskarżony o to, że w okresie od dnia 5 sierpnia 2022 r. do dnia 12 stycznia 2023 r. w O. przywłaszczył mienie znacznej wartości w postaci pojazdu marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2021 r., nr VIN (...) o wartości 217.807 zł powierzonego w dniu 29 czerwca 2021 r. w O. na podstawie umowy leasingu nr (...) oraz pojazdu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 2022 r., nr VIN (...) o wartości 329.172 zł, powierzonego w dniu 11 lutego 2022 r. w G. na podstawie umowy leasingu nr (...) o łącznej wartości 546.979 zł, na szkodę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.;

tj. o czyn z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 13 lutego 2024 r. w sprawie o sygn. akt III K 91/23 Sąd Okręgowy w Opolu:

I.  uniewinnił oskarżonego M. S. od popełnienia zarzucanego mu przestępstwa, opisanego w części wstępnej wyroku;

II.  na podstawie art.632 pkt 2 k.p.k. kosztami procesu obciążył Skarb Państwa i zasądził od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego M. S. kwotę 3.600 zł tytułem wydatków związanych z zastępstwem prawnym.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł prokurator, zaskarżając go w całości na niekorzyść oskarżonego i zarzucając kwestionowanemu orzeczeniu:

I.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na błędnym uznaniu, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dał podstawy do uznania oskarżonego M. S. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., co w konsekwencji doprowadziło do jego niezasadnego uniewinnienia, podczas gdy prawidłowa analiza zebranego materiału dowodowego, w tym zeznań pokrzywdzonego, zeznań świadków i dokumentów znajdujących się w aktach sprawy przy uwzględnieniu zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy
i doświadczenia życiowego winna prowadzić do wniosku, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu w postaci przywłaszczenia mienia znacznej wartości tj. pojazdu marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 2021 r., numer VIN (...) o wartości 217.807 zł powierzonego w dniu 29 czerwca 2021 r. w O. na podstawie umowy leasingu nr (...) oraz pojazdu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 2022 r., nr VIN (...) o wartości 329.172 zł powierzonego w dniu 11 lutego 2022r. w G. na podstawie umowy leasingu numer (...) o łącznej wartości 546.979 zł, na szkodę pokrzywdzonego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., czym wypełnił znamiona czynu zabronionego stypizowanego w art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.;

II.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, w postaci art. 7 k.p.k., art. 167 k.p.k. art. 366 § 1 k.p.k. i art. 410 k.p.k., polegającą na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy poprzez zaniechanie uzupełniającego przesłuchania oskarżonego i ustalenia numeru telefonu osoby wypożyczającej samochody od oskarżonego, jak również okoliczności odręcznej zmiany numeru rejestracyjnego wypożyczanego pojazdu w umowie najmu z dnia 12 lutego 2022 r., a także okoliczności uzyskania kluczyków od pojazdów i ich dowodów rejestracyjnych po wypowiedzeniu umów leasingowych, poprzez zaniechanie zwrócenia się do właściwego operatora telekomunikacyjnego o dane personalne i dane bilingowe użytkownika wskazanego wyżej numeru telefonu, poprzez zaniechanie przesłuchania w charakterze świadka ustalonego w powyższy sposób użytkownika numeru telefonu, a także poprzez zaniechanie przesłuchania w charakterze świadka przedstawiciela podmiotu (...) oraz (...) na okoliczności wypożyczenia od oskarżonego pojazdów objętych zarzutem, przyczyn braku ich zwrotu oraz miejsca ich przechowywania;

III.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, w postaci art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k., polegającą na nieuwzględnieniu wszystkich ujawnionych w toku rozprawy okoliczności, a w szczególności poprzez pominięcie przy wydawaniu wyroku okoliczności, że oskarżony wynajmując pojazdy objęte zarzutem podmiotowi (...) działał jako właściciel, a nie leasingobiorca pojazdów, co jednoznacznie potwierdza, że M. S. działał z zamiarem przywłaszczenia przedmiotowych pojazdów.

Podnosząc powyższe zarzuty, prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie w sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Swoją apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniósł także pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., adw. G. D., zaskarżając je w całości i zarzucając przedmiotowemu orzeczeniu:

1.  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku, w postaci art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k., polegającą na dowolnej, a nie swobodnej ocenie materiału dowodowego, nieuwzględnieniu zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego i zawodowego poprzez przyjęcie, że M. S. nie wyczerpał znamion zarzucanego mu przestępstwa przywłaszczenia samochodów, a w konsekwencji - uniewinnienie go od zarzucanego mu czynu;

2.  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku, w postaci art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k., polegającą na dowolnej, a nie swobodnej ocenie materiału dowodowego, nieuwzględnieniu zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego poprzez obdarzenie wiarygodnością wyjaśnień oskarżonego i na tej podstawie przyjęcie swoim zachowaniem nie wyczerpał znamion przestępstwa przywłaszczenia powierzonych mu samochodów, co - w konsekwencji - doprowadziło do uniewinnienia go od zarzucanego mu czynu;

3.  stanowiący konsekwencję powyższych uchybień błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść, poprzez niezasadne przyjęcie, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do uznania, iż oskarżony M. S. dopuścił się zarzucanego mu czynu, co skutkowało jego uniewinnieniem w sytuacji, gdy prawidłowa ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wskazuje na to, że zachowanie oskarżonego wypełnia znamiona zarzucanego mu czynu polegającego na przywłaszczeniu powierzonych mu samochodów, tj. przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

W związku z powyższym skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Opolu do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje nie zasługiwały na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności odnotowania wymaga, że Sąd Apelacyjny odstąpił
od sporządzania w niniejszej sprawie uzasadnienia wyroku na formularzu UK 1, jakkolwiek taki obowiązek został przewidziany w treści art. 99a § 1 k.p.k. Użycie tego formularza naruszałoby bowiem prawo stron do rzetelnego procesu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2020 r., sygn. akt I KA 1/20, OSNKW 2020/9-10/41). Należyta ocena zarzutów apelacyjnych, w kontekście zmiany kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, nie mogłaby zostać w dostatecznie jasny sposób przedstawiona w przypadku wykorzystania formularza z uwagi na jego strukturę.

Przechodząc do oceny zarzutów zawartych w obu apelacjach wskazać należy, iż skarżący nie mieli racji twierdząc, jakoby Sąd I instancji dopuścił się obrazy przepisów postępowania, a - w konsekwencji tychże – także błędu w ustaleniach faktycznych, mającego jakikolwiek wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia. Sąd Okręgowy w prawidłowy sposób zgromadził materiał dowodowy i ocenił go, trafnie ustalając, iż oskarżony M. S. nie dopuścił się przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

W pierwszej kolejności ocenie należało poddać zarzuty naruszenia przepisów postępowania w postaci art. 7 k.p.k. zawarte w pkt II i III apelacji prokuratora oraz w pkt I i II apelacji (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. jako najdalej idące. Zgodnie z treścią przywołanego przepisu organy postępowania kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu, organy procesowe, oceniając dowody, powinny kierować się własnym przekonaniem, opierając się na dowodach przeprowadzonych i ujawnionych zgodnie z przepisami procedury karnej oraz należycie uzasadnić dokonaną ocenę.

Ocena dowodów dokonana przez sąd a quo podlega kontroli instancyjnej. W myśl art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. sąd zobowiązany jest wskazać w uzasadnieniu wyroku, jakie fakty uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych. Sąd odwoławczy kontroluje poprawność oceny dowodów dokonanej przez sąd pierwszej instancji, a tym samym prawidłowość ukształtowania faktycznej podstawy kontrolowanego rozstrzygnięcia (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1974 r., sygn. akt II KR 114/74, OSNKW 1975, Nr 2, poz. 28, oraz z dnia 6 stycznia 2004 r., sygn. akt V KK 60/03, OSNKW 2004, Nr 1, poz. 34; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2007 r., sygn. akt II KK 267/06, Prok. i Pr. - wkł. 2007, Nr 7–8, poz. 11, oraz z dnia 20 grudnia 2006 r., sygn. akt IV KK 238/06, OSNwSK 2006, Nr 1, poz. 2533). Zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. nie może ograniczać się do wskazania wadliwości sędziowskiego przekonania o wiarygodności jednych, a niewiarygodności innych źródeł czy środków dowodowych. Powinien wykazać konkretne błędy w samym sposobie dochodzenia do określonych ocen, przemawiające w zasadniczy sposób przeciwko dokonanemu rozstrzygnięciu, jak np. pominięcie istotnych środków dowodowych, niedostrzeżenie ważnych rozbieżności, uchylenie się od oceny wewnętrznych czy wzajemnych sprzeczności (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2007 r., sygn. akt IV KK 175/05, KZS 2008, Nr 1, poz. 30). Stopień szczegółowości rozważań sądu odwoławczego jest uzależniony od jakości oceny dokonanej przez sąd I instancji. Jeżeli taka ocena jest wszechstronna, pełna, logiczna i wsparta zasadami doświadczenia życiowego, to wówczas sąd odwoławczy jest zwolniony z obowiązku drobiazgowego odnoszenia się do zarzutów apelacji kwestionujących w rzeczywistości taką ocenę. W takiej sytuacji wystarczające jest wskazanie głównych powodów nie podzielenia zarzutów apelacji, a następnie odesłanie do szczegółów uzasadnienia wyroku sądu I instancji (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2016 r., sygn. akt II KK 196/16, OSNKW 2016/11, poz. 72).

Należy też przywołać w tym miejscu przepis art. 167 k.p.k. który stanowi, że dowody przeprowadza się na wniosek stron albo z urzędu. Zgodnie zaś z art. 427 § 3a k.p.k. w środku odwoławczym nie można podnosić zarzutu nieprzeprowadzenia dowodu z urzędu, chyba że okoliczność, która ma być udowodniona, ma istotne znaczenie dla ustalenia, czy został popełniony czyn zabroniony, czy stanowi on przestępstwo i jakie, czy czyn zabroniony został popełniony w warunkach, o których mowa w art. 64 lub art. 65 k.k., lub czy zachodzą warunki do orzeczenia pobytu w zakładzie psychiatrycznym na podstawie art. 93g k.k. Funkcjonowanie tych wyjątków od zakazu podnoszenia w środku odwoławczym zarzutu nieprzeprowadzenia dowodu z urzędu, obciąża sąd obowiązkiem dowodzenia wyłącznie w zakresie dowodów wskazujących na okoliczności mające istotne znaczenie dla dokonania ustaleń faktycznych dotyczących m.in. popełnienia czynu czy jego przestępności. Ma to zapewnić ochronę przed sytuacją, w której w razie braku wniosków dowodowych stron zaniechanie przeprowadzenia dowodu z urzędu wywoła ryzyko dokonania błędnych ustaleń faktycznych i wydania błędnego rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 20 marca 2014 r., sygn. akt II AKa 56/14, LEX nr 1451878). Jednocześnie nie podważa to reguły, że – co do zasady - nie jest obowiązkiem sądu działanie za stronę, którą reprezentuje profesjonalny podmiot (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2016 r., sygn. akt II AKa 394/16, LEX nr 2191551).

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy Sąd Apelacyjny wskazuje, iż – prokurator nie dookreślił w uzasadnieniu apelacji, na jakie okoliczności miałby zostać przeprowadzony dowód z uzupełniającego przesłuchania oskarżonego. Niezależnie od tego należy zauważyć, że dla ustalenia sprawstwa czynu z art. 284 § 2 k.k. czy jego braku (co wymaga podkreślenia - po stronie oskarżonego M. S.), nie miały znaczenia okoliczności związane z zawarciem umów podnajmu pojazdów z dnia 15 lipca 2021 r. i 12 lutego 2022 r. (k. 242-252), ani dokładna treść tych umów, w szczególności przyczyna nagłej zmiany pojazdu objętego drugą z tych umów. Nie miały one w szczególności wpływu na kwestię samej woli oskarżonego odnośnie celu, w jakim objął on (czasowo) we władztwo przedmiotowe pojazdy w następstwie umów leasingu. Na marginesie należy zauważyć, że w żadnej z tych umów M. S. nie jest oznaczony jako „owner” (czyli – z języka angielskiego - właściciel, jak podnosił prokurator w uzasadnieniu apelacji) lecz „lessor” (tj. wynajmujący). Okoliczności te wykluczają możliwość przychylenia się do zarzutu z pkt III apelacji prokuratora, skoro w realiach sprawy nie zaistniała wyjątkowa sytuacja przewidziana w art. 427 § 3a k.p.k.

Odnośnie zaś zarzutu z pkt II apelacji prokuratora Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, iż to prokurator jest kierowniczym organem procesowym w postępowaniu przygotowawczym. Obowiązkiem prokuratora jest zapewnienie sprawnego i zgodnego z przepisami procedury karnej przebiegu postępowania przygotowawczego, w którym ustala się, czy rzeczywiście popełniono przestępstwo oraz dąży do wykrycia sprawcy, wyjaśnienia okoliczności sprawy i zgromadzenia dowodów (T. Grzegorczyk, Strony, ich przedstawiciele i inni uczestnicy postępowania karnego, Warszawa 1998, s. 13–18; M. Lipczyńska, R. Ponikowski, Mały komentarz do kodeksu postępowania karnego, Warszawa 1986, s. 58; K. Witkowska, Pozycja prokuratora w postępowaniu przygotowawczym, „Prokuratura i Prawo”, nr 6, 2013, s. 90-109). Będąc zaś oskarżycielem publicznym na etapie procesu sądowego, prokurator realizuje funkcje oskarżania. Jej wykonywanie obejmuje także m.in. składanie wniosków dowodowych w rozumieniu art. 169 § 1 k.p.k.

Tymczasem w toku postępowania przed Sądem I instancji prokurator nie składał ani wniosku o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającego przesłuchania oskarżonego, ani wniosku dowodowego mającego polegać na zwróceniu się do właściwego operatora telekomunikacyjnego o dane personalne i dane bilingowe E. S., bądź osoby z nim współpracującej i – w dalszej kolejności – przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka w postaci którejś z tych osób (bądź obu, także w formie pomocy prawnej w rozumieniu art. 585 pkt 4 k.p.k.). Notabene czynności te mogły i powinny były zostać (jeśli faktycznie okazałoby się skutecznie możliwe, w zakresie czego nie sposób przyjąć, w świetle okoliczności sprawy, jednoznacznej oceny) ewentualnie przeprowadzone na etapie postępowania przygotowawczego. W świetle powyższego zarzut z pkt III apelacji prokuratora jawił się jako całkowicie bezzasadny, zwłaszcza, że także i te źródła dowodowe nie miały znaczenia o takiej wadze, jaką przewiduje art. 427 § 3a k.p.k., w kontekście ewentualnego ustalenia sprawstwa przestępstwa z art. 284 § 1 k.k. po stronie M. S..

Również i zarzuty zawarte w pkt I i II apelacji oskarżyciela posiłkowego nie okazały się uzasadnione. Wyjaśnienia oskarżonego jawią się jako wiarygodne, zwłaszcza w świetle tego, że korespondują one z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, tj. z zeznaniami świadków i z dokumentami znajdującymi się w aktach sprawy. W swoich wyjaśnieniach (k. 221-225) oskarżony stwierdził m.in., że udostępnił spółce (...) SA sp. z o.o. sp. k., dostęp do nadajników GPS zamontowanych w przedmiotowych samochodach z inicjatywy samego oskarżonego, a nadto podejmował kontakt z firmą detektywistyczną, lecz ostatecznie nie skorzystał z propozycji współpracy z uwagi na zbyt duży koszt realizacji zlecenia sprowadzenia pojazdów do Polski. Okoliczności te nie były kwestionowane, w toku postępowania, przez prokuratora czy oskarżyciela posiłkowego jako niezgodne ze stanem rzeczywistym.

W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie z utrwalonym w doktrynie i judykaturze poglądem, przestępstwo określone w art. 284 § 2 k.k. należy do kategorii tzw. przestępstw kierunkowych. Do przyjęcia realizacji znamion przestępstwa przywłaszczenia od strony podmiotowej konieczne jest wykazanie, że oprócz obiektywnego rozporządzenia przez sprawcę cudzą rzeczą ruchomą, jego działaniu towarzyszył zamiar tzw. animus rem sibi habendi,
tj. zamiar zatrzymania tej rzeczy dla siebie albo dla innej osoby, bez żadnego ku temu tytułu i ekwiwalentu (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 1978 r., sygn. akt V KR 197/77; z dnia 9 grudnia 2003 r., sygn. akt III KK 165/03, LEX nr 140098, oraz z dnia 24 kwietnia 2007 r., sygn. akt IV KK 31/07, LEX nr 262665). Innymi słowy, stanowi to uznanie przez sprawcę, że rzecz należy do niego, stanowi jego własność (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 20 grudnia 2021 r., sygn. akt II AKa 418/21, Legalis nr 2675628). Ten zamiar może urzeczywistniać się bądź w bezprawnym zatrzymaniu cudzej rzeczy na własność, np. przez odmowę zwrotu, zaprzeczenie otrzymania, zapewnienie o zwrocie, ukrywanie itp., bądź przekazanie tej rzeczy na własność osobie trzeciej (sprzedaż, zamiana, darowizna), bądź też na bezprawnym jej zużyciu, przerobieniu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 czerwca 2022 r., sygn. akt II AKa 252/21, Legalis nr 2951726). Istotnym elementem strony podmiotowej sprzeniewierzenia nie jest również sam fakt odmowy wydania rzeczy powierzonej, lecz powody niezwrócenia tej rzeczy. Powodem tym może być jednak nie tylko wola włączenia rzeczy do swojego majątku, lecz także wola postępowania z nią jak z własną (podkreślenie SN - por. M. Dąbrowska-Kardas, P. Kardas (w:) Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278- 363 k.k., wyd. V, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2022, komentarz do art. 284, teza 130; wyrok Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2003 r., sygn. akt II KKN 273/01).

W przedmiotowej sprawie żadne z jednostkowych zachowań M. S., jak też ich całokształt, nie dawało podstaw do przypisania mu kierunkowego zamiaru zatrzymania dla siebie któregokolwiek z samochodów będących przedmiotem umowy leasingowej. Bezsporną okolicznością w sprawie pozostaje, że oskarżony M. S., w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod firmą (...), z siedzibą w O., zawierał z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. umowy leasingu w rozumieniu art. 709 ¹ k.c. – w tym m.in.:

˗

umowę leasingu nr (...) z dnia 29 czerwca 2021 r., której przedmiotem był samochód osobowy marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2021 r., nr VIN (...) o wartości 217.807 zł;

˗

umowę leasingu nr (...) z dnia 11 lutego 2022 r., której przedmiotem był samochód osobowy marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 2022 r., nr VIN (...) o wartości 329.172 zł.

Nie budzi też wątpliwości, że M. S. dopuścił się naruszenia obu tych umów w zakresie podnajmu obu tych pojazdów na rzecz E. S., prowadzącego działalność w zakresie wynajmu samochodów pod nazwą (...), na podstawie umów z dnia 15 lipca 2021 r. i 12 lutego 2022 r., wbrew ustawowo określonemu (w art. 709 ¹² § 1 k.c.) zakazowi oddawania rzeczy leasingowej osobie trzeciej bez zgody finansującego (tj. (...) sp. z o.o.), której to oskarżony nie próbował nawet uzyskać przed zawarciem umów podnajmu. Poniekąd wynikało to z tego, że oskarżony nie zapoznał się należycie z treścią Ogólnych warunków umów leasingu (k. 34-38), których § 15 ust. 2 stanowił o konieczności uzyskania przez korzystającego (oskarżonego) uzyskania pisemnej zgody finansującego na to, aby leasingowany pojazd mógł opuścić granice Polski. Wbrew temu zapisowi umownemu leasingowane przez niego pojazdy trafiały do Francji. Innymi słowy, oskarżony, jako przedsiębiorca w rozumieniu m.in. art. 43 ¹ k.c., nie zachowywał należytej staranności w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej z uwzględnieniem jej zawodowego charakteru w rozumieniu art. 355 § 2 k.c. Nie implikuje to jednak – samo w sobie – zamiaru popełnienia przestępstwa w rozumieniu art. 284 § 2 k.k., o którym mowa w art. 9 § 1 k.k.

Oczywistym jest też, że oskarżony wykonywał nienależycie umowy leasingu obu samochodów, w szczególności nie płacił rat umownych w wymaganym terminie i wysokości. Co najwyżej dokonywał on wpłat częściowych i nieregularnych. Jednak wynika z tego, że dążył on do spłaty zaległości umownych i wywiązania się ze wszystkich umów leasingowych, bądź spłaty należności powstałych wskutek rozwiązywania tych umów, a zatem chciał zrealizować całość umowy i, ewentualnie, także nabycia tych pojazdów (§ 9 ust. 1 OWUL). Z kolei okoliczność, że oskarżony oddał leasingowane samochody w używanie innym osobom, uzasadniała, dlaczego nie zwrócił on pojazdów na żądanie leasingodawcy. Nie było to spowodowane występującym u oskarżonego zamiarem zatrzymania obu samochodów
dla siebie czy na rzecz osoby trzeciej, lecz tym, że oskarżony nie miał możliwości (z uwagi na problemy finansowe) ich sprowadzenia do Polski, jakkolwiek podejmował on działania, które mogłyby do tego doprowadzić.

Koresponduje to z ustaleniami, że oskarżony pozostawał w odpowiednim kontakcie (czy to osobiście, czy to za pośrednictwem swojego pracownika) z firmą windykacyjną. Wszakże M. S. i jego pracownik A. K. nawiązali kontakt z G. T. (pracownik (...) SA sp. z o.o. sp. k., upoważnionej przez (...) sp. z o.o. do podjęcia czynności mających na celu zabezpieczenie oraz przejęcie przedmiotu leasingu). Sam G. T. w swoich zeznaniach złożonych w toku postępowania przygotowawczego (k. 32-33) potwierdził, że został powiadomiony przez A. K. o okoliczności w postaci zatrzymania obu pojazdów na parkingach policyjnych na terenie Francji i prawdopodobnych adresach tych parkingów. Wynika z tego, że oskarżony w istocie chciał zwrócić pojazdy na rzecz (...) sp. z o.o., a nie zachować je dla siebie, jak twierdzili prokurator i oskarżyciel posiłkowy. W związku z tym brak było podstaw do przypisania oskarżonemu odpowiedzialności za czyn z art. 284 § 2 k.k. Toteż zarzuty z pkt I apelacji prokuratora i z pkt 3 apelacji oskarżyciela posiłkowego nie mogły zostać uwzględnione.

Podsumowując, stwierdzić należy, że oskarżony przez nienależyte wykonanie obu umów spowodował szkodę leasingodawcy i za to powinien ponieść odpowiedzialność na drodze cywilnej, ale nie karnej. Mając to na uwadze, Sąd Apelacyjny w pkt I sentencji orzeczenia utrzymał w mocy zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 13 lutego 2024 r. w sprawie o sygn. akt III K 91/23.

Zawarte w pkt II sentencji orzeczenia rozstrzygnięcie w przedmiocie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oskarżonego M. S., pełnionego przez jego obrońcę z wyboru, adw. P. H., znajdowało podstawę w przepisie art. 632 pkt 2 k.p.k., zgodnie z którym, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, w razie uniewinnienia oskarżonego lub umorzenia postępowania koszty procesu ponosi - w sprawach z oskarżenia publicznego - Skarb Państwa, z wyjątkiem należności z tytułu udziału adwokata lub radcy prawnego w charakterze pełnomocnika pokrzywdzonego, oskarżyciela posiłkowego albo innej osoby. Wysokość wynagrodzenia znajduje podstawę w przepisie § 11 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Jednocześnie w pkt III sentencji orzeczenia, Sąd Apelacyjny obciążył Skarb Państwa kosztami postępowania odwoławczego związanymi z apelacją prokuratora, która nie została uwzględniona.

Z kolei w pkt IV sentencji orzeczenia Sąd Apelacyjny, działając na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 123) zasądził od oskarżyciela posiłkowego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa 610 złotych tytułem kosztów postępowania odwoławczego i wymierzył mu 100 zł opłaty za II instancję, mając na względzie charakter i stopień skomplikowania sprawy.