Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Karol Troć

Protokolant:

st. sekr. sąd. Anna Sieczkiewicz

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 54/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 27 września 2023 r. w sprawie II K 678/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia:

- art. 7 kpk - poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i nie obdarzenie walorem wiarygodności wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań świadka W. M. w zakresie, w jakim dotyczyły tego, że A. K. miał uzasadnioną i pilną potrzebę pojechania po córkę będącą w 9 miesiącu ciąży w celu zawiezienia jej do szpitala, z uwagi na zły stan ciężarnej, w obawie o zdrowie i życie dziecka i wnuka oskarżonego w sytuacji, gdy w rzeczywistości są one logiczne i spójne oraz zgodne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym;

- co skutkowało wymierzeniem oskarżonemu zbyt surowej kary;

- art. 7 kpk - poprzez niewłaściwą ocenę dowodów z dokumentów w postaci dokumentacji lekarskiej oraz wydruku rozmowy z komunikatora Messenger i przyjęcie, iż nie wskazują one na potrzebę pilnego wyjazdu do szpitala przez ciężarną córkę oskarżonego w sytuacji, gdy przedstawione dowody obrazują szczególne okoliczności i uzasadniają powody złamania zakazu prowadzenia pojazdów przez oskarżonego,

- co skutkowało wymierzeniem oskarżonemu zbyt surowej kary;

rażąca niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary, polegającą na wymierzeniu kary 5 miesięcy pozbawienia wolności, w sytuacji gdy stopień winy i sposób zachowania się oskarżonego, przede wszystkim złożenie przez niego wyjaśnień, w których przyznał się do zarzucanego czynu oraz okazał skruchę, a ponadto jego właściwości i warunki osobiste, a zwłaszcza aktualna sytuacja życiowa (jedyny żywiciel rodziny, żona i 2 dzieci na utrzymaniu), a także okoliczność łagodząca w postaci uzasadnionych pobudek, dla których oskarżony zdecydował się na złamanie zakazu prowadzenia pojazdów oraz postawa w postępowaniu uzasadniają wymierzenie oskarżonemu kary grzywny, ewentualnie kary ograniczenia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uznania za zasadne zastrzeżeń co do oceny wskazywanych przez skarżącego dowodów. Sąd Rejonowy, wbrew przekonaniu apelującego, wszechstronnie i wnikliwie ocenił te dowody, mając w polu widzenia całość okoliczności wynikających ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. W pisemnym uzasadnieniu wyjaśnił z jakich to względów nie zasługuje na obdarzenie wiarą wersja oskarżonego jakoby prowadził on pojazd mechaniczny z uwagi na pilną potrzebę wyjazdu do córki, potrzebującej pomocy medycznej wskutek odczuwanych przez nią dolegliwości, a także dlaczego nie uwiarygodniają jej zeznania świadka W. M., związana z jej osobą dokumentacja medyczna, a także wydruk korespondencji z komunikatora Messenger. Sąd Okręgowy rozważania te w całości aprobuje. Należy zauważyć, że oskarżony przyjął ową wersję dopiero w trakcie składania wyjaśnień w postępowaniu przygotowawczym, tj. 20 czerwca 2023 r. (k. 26-27 akt sprawy), zaś zdarzenie, będące przedmiotem niniejszego postępowania miało miejsce 30 kwietnia 2023 r. Miał więc sporo czasu na dokonanie przemyśleń i wykreowanie korzystnej dla siebie wersji zdarzenia. Podczas ujęcia przez funkcjonariuszy Policji wbrew apelacji nie wskazywał jednak na taką okoliczność. Z treści korespondencji między M. K. a W. M. (k. 67 akt sprawy) nie można wysnuć aby istniała potrzeba natychmiastowego jej wyjazdu do szpitala.
Na marginesie należy również wskazać, że w owym dniu W. M. się w nim nie zjawiła, choć jej mąż – A. M. - już wracał do domu na obiad, a nawet, co wymaga podkreślenia, odebrał samochód, którym kierował oskarżony. Potwierdzają te okoliczności jej zeznania, złożone podczas rozprawy głównej w dniu 27 września
2023 r. W. M. podnosiła, że jej mąż był w polu i nie miał zasięgu, po czym
po chwili wskazywała, że „po rozmowie z matką mąż jechał do domu”
(k. 69 akt sprawy). Trudno w takiej sytuacji wskazywać, jak to czyni skarżący, że
jej relacja nie była chwiejna. Sam poród zaś miał miejsce w dniu 9 maja 2023 r., na co wskazuje dokumentacja medyczna, zawarta w aktach sprawy. Na jej podstawie nie można twierdzić, iż oskarżony 30 kwietnia 2023 r. znajdował się w anormalnej czy choćby szczególnej sytuacji motywacyjnej i był zmuszony do prowadzenia pojazdu wskutek dolegliwości bólowych odczuwanych przez jego córkę lub choćby że sytuacja bardzo tego od niego wymagała. Zgodzić się należy z Sądem I instancji, że wersja ta stanowiła jedynie przyjętą linię obrony, której celem było uchronienie od poniesienia odpowiedzialności karnej za zarzucany czyn, a zeznania W. M. – córki oskarżonego, mającej powód, aby go wspierać, stanowiły jej element. Możliwe, że córka oskarżonego źle się czuła i prosiła (matkę), by do niej przyjechać i ją wspierać, ale trudno uznać to za dostateczną przyczynę, by uznać działanie oskarżonego za w istotnym zakresie usprawiedliwione, zasługujące na szczególne uwzględnienie i potraktowanie. Opieranie się wyłącznie na części materiału dowodowego o korzystnej dla oskarżonego wymowie nie może prowadzić do słuszności zarzutu dokonania błędnej oceny omawianych dowodów. Tym samym zarzut ten nie zyskał aprobaty ze strony Sądu odwoławczego.

- zarzut rażącej niewspółmierności wymierzonej zaskarżonym wyrokiem oskarżonemu kary pozbawienia wolności w wymiarze 5 miesięcy również nie mógł zostać uwzględniony. Należy przypomnieć, że nie każda nietrafność orzeczenia o karze, ale tylko jej rażąca niewspółmierność uzasadnia zmianę orzeczenia o karze (art. 438 pkt 4 k.p.k.). Niewspółmierność rażąca to znaczna, zasadnicza, "bijąca w oczy" różnica między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą. Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić tylko wówczas, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy (wyrok SN z 16.11.2021 r., II DOW 15/21, LEX nr 3261440). Tymczasem takiej sytuacji w przedmiotowej sprawie nie sposób było się dopatrzeć. Wymierzona wobec oskarżonego kara 5 miesięcy pozbawienia wolności, która tylko nieznacznie, bo o
2 miesiące przekraczająca próg ustawowego minimalnego zagrożenia za przypisany mu czyn (za który było możliwe orzeczenie kary pozbawienia wolności w wymiarze od 3 miesięcy do 5 lat) nie może być uznana za rażącą niewspółmierną. Oskarżony pomimo świadomości swej uprzedniej wielokrotnej karalności, konieczności przestrzegania porządku prawnego, nie zważając na sądowy zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, bez ekstraordynaryjnego powodu, zasługującego na szczególne uwzględnienie, popełnił kolejny czyn zabroniony. Bezspornym jest, że wyrażenie żalu czy okazanie skruchy, podobnie jak przyznanie się do winy może mieć istotne znaczenie przy orzekaniu kary i powinno zostać uwzględnione jako okoliczność łagodząco wpływająca na wymiar kary. Ta okoliczność nie powinna jednak ważyć na wymiarze kary w sytuacji, gdy oskarżony korzystając z prawa do obrony kwestionuje swoje sprawstwo czy winę. W przedmiotowej sprawie mieliśmy do czynienia z pozornym przyznaniem się oskarżonego do winy, bo pomimo, że przyznał się do jego popełnienia i żałował swego postępowania, to jednak prowadził swą linię obrony po granicy stanu wyższej konieczności próbując wykazać, że nie powinien ponieść odpowiedzialności mimo złamania orzeczonego przez Sąd zakazu z powodu anormalnej sytuacji motywacyjnej, co jednak słusznie w odniesieniu do całości materiału dowodowego sprawy nie zostało uznane za wiarygodne. Co więcej przyznanie się do winy traciło na znaczeniu, kiedy to został ujęty na gorącym uczynku, a Sąd a quo dysponował materiałem dowodowym świadczącym niezbicie o jego winie. Analizując dane zawarte w karcie karnej podsądnego Sąd Okręgowy dostrzegł, iż w przeszłości była mu wymierzana samoistna kara grzywny za czyn z art. 178a § 1 kk, jednakże nie odniosła ona pozytywnych skutków wychowawczych i zapobiegawczych. Sytuacja rodzinna oskarżonego była mu doskonale znana w dacie popełnienia przez niego czynu przypisanego mu w zaskarżonym wyroku. Niewątpliwie liczył się z możliwymi negatywnymi konsekwencjami swego zachowania. Nie powstrzymało go to jednak od ponownego naruszenia prawa. To, że A. K. posiada rodzinę nie jest sytuacją odosobnioną. Wręcz przeciwnie, jest to zjawisko powszechne, którego istnienie nie może automatycznie tak bardzo go premiować. Nie sposób zatem zgodzić się z oskarżonym, że kary jakie proponuje na łamach wywiedzionego środka zaskarżenia spełnią swoje cele zapobiegawcze i wychowawcze w stosunku do jego osoby i powstrzymają go od popełniania przestępstw w przyszłości. Takie kary miałyby też niewłaściwy wpływ na świadomość prawną społeczeństwa i mogłyby zostać odebrane jako przyzwolenie na łamanie prawa, gdy tylko znajdzie się dość przekonujący argument/powód, by prawo łamać. Zasadnie zatem Sąd I instancji poprzestał na zagrożeniu ustawowym za czyn z art. 244 kk.

- z tych samych względów Sąd Okręgowy nie stwierdził rażącej niewspółmierności orzeczonych przez Sąd Rejonowy środków karnych w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 lat, jak i świadczenia pieniężnego w kwocie 5000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Zgodnie z art. 56 kk do orzeczenia w przedmiocie środków karnych stosuje się odpowiednio, m.in. zasady uregulowane w art. 53 kk, a dotyczące wymiaru kary. Te same argumenty przemawiały, w ocenie Sądu Okręgowego, za orzeczeniem w/w środka karnego. Podkreślić należy, że z uwagi na treść art. 42 § 1a kk jest to orzeczenie obligatoryjne w przypadku skazania za czyn z art. 244 kk. Orzeczony wymiar zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych biorąc pod uwagę okoliczności zaistniałe w przedmiotowej sprawie, zważając także na możliwe granice czasowe zastosowania tego środka od roku do 15 lat, a określone w art. 43 kk, należało uznać za sprawiedliwy i w pełni uzasadniony. Świadczenie pieniężne o jakim mowa w art. 43a § 2 kk, co do którego również Sąd I instancji nie miał luzu decyzyjnego w razie skazania A. K. za czyn z art. 244 kk, zostało orzeczone w najniższej możliwej ustawowo wysokości, a zatem nie sposób także stwierdzić jego rażącej niewspółmierności.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonemu na podstawie art. 37a KK kary grzywny w wysokości 300 stawek przy ustaleniu jednej stawki dziennej na kwotę po 20 złotych ewentualnie

wymierzenie oskarżonemu kary 1 roku ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy w wymiarze po 30 godzin tygodniowo.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

bezzasadność podniesionych zarzutów skutkowała niezasadnością wywiedzionych wniosków.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 27 września 2023 r. w sprawie II K 678/23 – w zaskarżonej części

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

niezasadność podniesionych zarzutów oraz brak okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej A. K. kary pozbawienia wolności Sąd Okręgowy zaliczył okres jej odbywania od 30 grudnia 2023 r., godz. 21:40 do 04 stycznia 2024 r.,
godz. 15:20.

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

- apelacja oskarżonego okazała się całkowicie bezzasadna, zatem zgodnie z art. 636 § 1 kpk ponosi on koszty sądowe postępowania odwoławczego w całości. Warto podkreślić, że z przepisu art. 636 kpk wynika zasada obciążenia osób skazanych kosztami sądowymi, zaś odstępstwo od niej winno mieć wyjątkowy charakter, uwarunkowany istnieniem przesłanek z art. 624 § 1 kpk (wyrok SA we Wrocławiu z 18.06.2019 r., II AKa 92/19, LEX nr 2718331).
W stosunku do osoby oskarżonego takich przesłanek Sąd Okręgowy nie dostrzegł.

- z tych względów na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 123 z późn. zm.) oraz art. 618 § 1 pkt 1 kpk w zw. z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 663 z późn. zm.) zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 140 zł (opłata w kwocie 120 zł i kwota 20 zł za ryczałt za doręczenie wezwań i innych pism w postępowaniu odwoławczym).

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżony

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

kara

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana