Pełny tekst orzeczenia

Formularz UWO

Sygnatura akt

II Ko 121/23

WNIOSKODAWCA

J. Z.

ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

Wnioskodawca J. D. wniósł o zasądzenie kwoty 82 507,65 zł. tytułem odszkodowania za szkodę doznaną na skutek niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania zastosowanego wobec wnioskodawcy na mocy postanowienia Sądu Rejonowego Gdańsk – Południe w Gdańsku z dnia 10 marca 2020 r. w sprawie o sygn. akt: X Kp 277/20, następnie przedłużonego postanowieniem Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 03 czerwca 2020 r. w sprawie o sygn. akt: IV Kp 872/20, postanowieniem Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 31 sierpnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt: XIV Kp 1189/20, postanowieniem Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 30 listopada 2020 r. w sprawie o sygn. akt: IV K 201/20

Wnioskodawca wniósł o zasądzenie kwoty odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty.

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

Wnioskodawca J. D. wniósł o zasądzenie kwoty 1 000 000 zł. tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną na skutek niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania zastosowanego wobec wnioskodawcy na mocy postanowienia Sądu Rejonowego Gdańsk – Południe w Gdańsku z dnia 10 marca 2020 r. w sprawie o sygn. akt: X Kp 277/20, następnie przedłużonego postanowieniem Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 03 czerwca 2020 r. w sprawie o sygn. akt: IV Kp 872/20, postanowieniem Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 31 sierpnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt: XIV Kp 1189/20, postanowieniem Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 30 listopada 2020 r. w sprawie o sygn. akt: IV K 201/20

Wnioskodawca wniósł o zasądzenie kwoty zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty.

3.

Inne

Wnioskodawca J. D. wniósł o zasądzenie kosztów ustanowienia pełnomocnika z wyboru według norm przepisanych

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.1.1.

J. D., lat 53 ma wykształcenie podstawowe. W 2000 r. ukończył kurs w zakresie docieplenia budynków. Jest rozwodnikiem. Nie posiada nikogo na utrzymaniu. Przed zatrzymaniem utrzymywał się ze świadczenia rentowego z tytułu częściowej niezdolności do pracy (problemy z kręgosłupem) w wysokości około 800,00 zł. oraz z podejmowanych w budownictwie przy ociepleniach budynków prac dorywczych (świadczonych na podstawie umowy zlecenie, o dzieło) uzyskując z tego tytułu wynagrodzenie w wysokości około 4000,00 zł. miesięcznie. W związku ze zdiagnozowaną w 2012 r. zatorowością płucną przyjmuje leki na rozrzedzenie krwi. W środowisku sąsiedzkim posiada dobrą opinię, uchodzi za człowieka spokojnego. Miał problem z nadużywaniem alkoholu. We wcześniejszym okresie w związku z zakłóceniem ciszy nocnej i kłótni sąsiedzkiej raz interweniowała policja. Nie był dotychczas karany sądownie.

zeznania wnioskodawcy

150v - 152

historia choroby

13 - 17

zaświadczenie

18

legitymacja emeryta - rencisty

19 - 20

dyplom ukończenia kursu

21

dane o karalności

35

informacja z ZUS Odział w P.

52

informacja z I US w G.

58 - 68

zeznania K. Z. (1)

183v – 184v

zeznania K. Z. (2)

184v - 185

zeznania M. W.

185 -186

zeznania M. S.

186 – 186v

3.1.2.

W dniu 07 marca 2020 r. o godz. 23:30 J. D. został zatrzymany w swoim mieszkaniu jako osoba podejrzana o usiłowanie zabójstwa K. G.. W dniu 09 marca 2020 r. po przedstawieniu zarzutu o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 148 § 1kk w zb. z art. 156 § 1 pkt 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk został przesłuchany w charakterze podejrzanego. Podczas przesłuchania J. D. nie przyznał się do sprawstwa obszernie wyjaśniając na okoliczność stawianego mu zarzutu tj. przyznając, iż zadał pokrzywdzonemu cios nożem działając w warunkach obrony przed zachowaniem K. G.. W dniu 10 marca 2020 r. Sąd Rejonowy Gdańsk – Południe w Gdańsku w sprawie o sygn. akt: X Kp 277/20 zastosował wobec wnioskodawcy środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres trzech miesięcy tj. do dnia 05 czerwca 2020 r., godz. 23:30. Tego samego dnia siostra J. K. Z. ustanowiła mu obrońcę z wyboru. Wnioskodawca został osadzony w Areszcie Śledczym w G.. Decyzja o izolacji J. D. w toku śledztwa była przedłużana postanowieniem Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 03 czerwca 2020 r. w sprawie o sygn. akt: IV Kp 872/20 do dnia 03 września 2020 r., godz. 23:30 oraz postanowieniem Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 31 sierpnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt: XIV Kp 1189/20 do dnia 02 grudnia 2020 r., godz. 23:30. W dniu 23 października 2020 r. do Sądu Okręgowego w Gdańsku IV Wydział Karny wpłynął akt oskarżenia przeciwko J. D. oskarżonemu o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 148 § 1kk w zb. z art. 156 § 1 pkt 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt: IV K 201/20. W dniu 30 listopada 2020 r. tenże Sąd postanowił o dalszym stosowaniu wobec wnioskodawcy środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania do dnia 31 marca 2021 r., godz. 23:30. Każdorazowo podstawą stosowania wobec J. D. tymczasowego aresztowania było zagrożenie surową karą połączone z obawą bezprawnego wpływania na depozycje świadków.

W dniu 29 marca 2021 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku postanowił o nie przedłużaniu wobec wnioskodawcy okresu stosowania tymczasowego aresztowania, sięgając po środki o charakterze wolnościowym tj. dozór policji połączony z obowiązkiem stawiennictwa w jednostce policji raz w tygodniu, zakazem kontaktowania się z pokrzywdzonym i jego matką oraz zakazem zbliżania się do pokrzywdzonego na odległość bliższą niż 200 metrów. J. D. został zwolniony w dniu 31 marca 2021 r., godz. 13:50. W dniu 15 kwietnia 2021 r. Sąd Apelacyjny w Białymstoku utrzymał w mocy postanowienie Sądu Okręgowego w Gdańsku w omawianym zakresie. W dniu 02 września 2021 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku uniewinnił J. D. na podstawie art. 25 § 1 kk przy ustaleniu, że wymieniony dopuścił się zarzucanego mu czynu działając w warunkach obrony koniecznej. Wyrokiem z dnia 29 grudnia 2021 r. w sprawie o sygn. akt: II AKa 345/21 Sąd Apelacyjny w Gdańsku utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

zeznania J. D.

150v - 152

dokumenty z akt sprawy Sądu Okręgowego w Gdańsku o sygn. akt: IV K 201/20

załącznik - V tomów

dokumenty z akt sprawy Sądu Rejonowego Gdańsk - Południe w Gdańsku o sygn. akt: X Kp 277/20

załącznik do akt – I tom

3.1.3

Na skutek stosowanego wobec wnioskodawcy przez okres 1 roku i 24 dni tymczasowego aresztowania utracił on możliwość zarobkowania. Poza tym doznał cierpień psychicznych związanych z jego pobytem w izolacji. Jako osoba dotychczas niekarana, posiadająca dobrą, stabilną opinię w środowisku, po zatrzymaniu łączącym się ze stosowaniem wobec niego środków przymusu bezpośredniego przy braku czynnego oporu z jego strony został umieszczony w celi z osobami skazanymi za ciężkie przestępstwa, co łączyło się z poczuciem niesprawiedliwości, osamotnienia, stresem, obawą o życie i zdrowie, bezsennością przy braku możliwości konsultacji psychologicznej, z nabytymi dolegliwościami (bóle stawów, kolan, pogłębiające się problemy z kręgosłupem), częstymi przenosinami z celi do celi, ograniczonym kontaktem z bliskimi (kontakt ograniczony do korespondencji i rozmów telefonicznych z siostrą). Po opuszczeniu aresztu śledczego przez okres pierwszych dwóch tygodni J. D. cierpiał na bezsenność, odczuwał lęk/strach słysząc puknięcie, stuknięcie. Dla wyciszenia udał się na wieś do siostry i szwagra, na których wsparcie i pomoc mógł liczyć podczas pobytu w izolacji (wymienieni przejęli ciężar uiszczenia opłat z tytułu czynszu, zakupili opał na zimę, utrzymywali przez okres zimowy ciepło w pomieszczeniach mieszkalnych, zaopiekowali się kotem wnioskodawcy, dostarczali mu paczki i pieniądze). Nie korzystał z pomocy psychologicznej, nie leczył się u psychiatry. Po tym okresie powrócił do pracy u dotychczasowego pracodawcy, który na niego czekał. Powrót do domu nie łączył się z żadnymi negatywnymi reakcjami w środowisku lokalnym czy zawodowym.

zeznania J. D.

150v – 152

zeznania K. Z. (1) za wyjątkiem twierdzeń odnośnie problemów ze znalezieniem zatrudnienia po opuszczeniu aresztu śledczego

183v – 184v

zeznania K. Z. (2) za wyjątkiem twierdzeń odnośnie problemów ze znalezieniem zatrudnienia po opuszczeniu aresztu śledczego

184v - 185

dokumenty z akt ewidencyjnych AŚ G. wraz z dokumentacją medyczną

załącznik do akt – I tom

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.2.1.

Nie wykazano/nie udowodniono, by J. D. na skutek niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania oraz niemożności podjęcia zatrudnienia po zwolnieniu z aresztu śledczego do czasu wydania prawomocnego wyroku uniewinniającego, co miało pozostawać w związku przyczynowym z pozbawieniem wnioskodawcy wolności na skutek decyzji o zastosowaniu i przedłużeniu tymczasowego aresztowania, poniósł szkodę na kwotę ponad 51 200,00 zł.

brak dowodów

ocena DOWODów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

3.1.1

zeznania wnioskodawcy

- zeznania spójne, rzeczowe i szczere;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka

historia choroby

treść dokumentów nie kwestionowana przez strony

zaświadczenie

treść dokumentu nie kwestionowana przez strony

legitymacja emeryta - rencisty

treść dokumentu nie kwestionowana przez strony

dyplom ukończenia kursu

treść dokumentu nie kwestionowana przez strony

dane o karalności

dane pozyskane z Krajowego Rejestru Karnego

informacja z ZUS Odział w P.

treść dokumentu nie kwestionowana przez strony

informacja z I US w G.

treść dokumentów nie kwestionowana przez strony

zeznania K. Z. (1)

- w omawianym zakresie zeznania spójne, rzeczowe i szczere;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka;

- odwołują się do wiedzy świadka odnośnie funkcjonowania wnioskodawcy w środowisku sąsiedzkim, rodzinnym, podejmowanego dodatkowego zatrudnienia w budownictwie (wiedza fragmentaryczna)

zeznania K. Z. (2)

- w omawianym zakresie zeznania spójne, rzeczowe i szczere;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka;

- odwołują się do wiedzy świadka odnośnie funkcjonowania wnioskodawcy w środowisku sąsiedzkim, rodzinnym, podejmowanego dodatkowego zatrudnienia w budownictwie (wiedza fragmentaryczna)

zeznania M. W.

- zeznania spójne, rzeczowe i szczere;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka;

- odwołują się do wiedzy świadka odnośnie funkcjonowania wnioskodawcy w środowisku sąsiedzkim, faktu i przyczyn zatrzymania

zeznania M. S.

- zeznania spójne, rzeczowe i szczere;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka;

- odwołują się do wiedzy świadka odnośnie funkcjonowania wnioskodawcy w środowisku sąsiedzkim, faktu i przyczyn zatrzymania

3.1.2

zeznania J. D.

- zeznania spójne, rzeczowe i szczere, korespondujące w pełni z treścią dokumentów z akt sprawy Sądu Okręgowego w Gdańsku w sprawie o sygn. akt: IV K 201/20;

- odwołują się do faktu i okoliczności zatrzymania wnioskodawcy, zastosowania środka izolacyjnego, treści ostatecznego rozstrzygnięcia Sądu w zakresie odpowiedzialności karnej za zarzucany mu czyn;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka

dokumenty z akt sprawy Sądu Okręgowego w Gdańsku o sygn. akt: IV K 201/20

treść dokumentów nie kwestionowana przez strony

dokumenty z akt sprawy Sądu Rejonowego Gdańsk - Południe w Gdańsku o sygn. akt: X Kp 277/20

treść dokumentów nie kwestionowana przez strony

3.1.3.

zeznania J. D.

- zeznania szczere, prawdziwe, rzeczowe;

- odwołują się do okresu funkcjonowania w warunkach izolacji, po opuszczeniu aresztu śledczego i następstw owego faktu w życiu osobistym, zawodowym, rodzinnym, sąsiedzkim;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka

zeznania K. Z. (1) za wyjątkiem twierdzeń odnośnie problemów ze znalezieniem zatrudnienia po opuszczeniu aresztu śledczego

- co do zasady szczere, rzeczowe i logiczne poza twierdzeniem jakoby wnioskodawca miał problemy ze znalezieniem zatrudnienia po opuszczeniu aresztu śledczego. W tym zakresie pozostają w oczywistej sprzeczności z zasadniczo odmiennymi depozycjami J. D., od którego świadek miała czerpać wiedzę w omawianym zakresie. Co ważne, świadek posiadała jedynie fragmentaryczną wiedzę na temat faktu zatrudnienia brata, zarówno przed osadzeniem, jak i po zwolnieniu z aresztu śledczego;

- odwołują się do funkcjonowania wnioskodawcy podczas pobytu w warunkach izolacji, po opuszczeniu aresztu śledczego i następstw owego faktu w życiu osobistym, rodzinnym, sąsiedzkim

zeznania K. Z. (2) za wyjątkiem twierdzeń odnośnie problemów ze znalezieniem zatrudnienia po opuszczeniu aresztu śledczego

- co do zasady szczere, rzeczowe i logiczne poza twierdzeniem jakoby wnioskodawca miał problemy ze znalezieniem zatrudnienia po opuszczeniu aresztu śledczego. W tym zakresie pozostają w oczywistej sprzeczności z zasadniczo odmiennymi depozycjami J. D., od którego świadek miał czerpać wiedzę w omawianym zakresie. Co ważne, świadek posiadał jedynie fragmentaryczną wiedzę na temat faktu zatrudnienia szwagra, zarówno przed osadzeniem, jak i po zwolnieniu z aresztu śledczego;

- odwołują się do funkcjonowania wnioskodawcy podczas pobytu w warunkach izolacji, po opuszczeniu aresztu śledczego i następstw owego faktu w życiu osobistym, rodzinnym, sąsiedzkim

dokumenty z akt ewidencyjnych AŚ G. wraz z dokumentacją medyczną

treść dokumentów nie kwestionowana przez strony

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

art. 552 § 4 kpk

art. 359 § 2 kc w zw. z art. 552 § 4 kpk

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zgodnie z treścią art. 552 § 4 kpk odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje również w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania.

Odpowiedzialność Skarbu Państwa z tytułu niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania jest oparta na zasadzie ryzyka. W związku z powyższym, o ile nie zachodzą żadne przesłanki egzoneracyjne wymienione w art. 553 § 1 kpk, nie można ,,wartościować" wyroków uniewinniających, zaś ocena niewątpliwej niesłuszności aresztowania dokonywana jest w takich sytuacjach właśnie przez pryzmat prawomocnego rozstrzygnięcia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2015 r., II KK 30/15). Bezsporne przy tym pozostaje to, że odpowiedzialność Skarbu Państwa może zostać wyłączona, gdy okoliczności konkretnej sprawy wskazują, że co prawda z uwagi na ostateczne rozstrzygnięcie tymczasowe aresztowanie było niesłuszne, ale stosowanie tego środka zapobiegawczego było konieczne dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania. Chodzi tu o ocenę zachowania się oskarżonego w toku procesu, które może świadczyć o celowym utrudnianiu jego przebiegu, np. ukrywanie się, uporczywe niestawianie się na wezwania lub utrudnianie postępowania w inny bezprawny sposób. W takich wypadkach wprawdzie, z perspektywy ostatecznego prawomocnego rozstrzygnięcia, tymczasowe aresztowanie było niesłuszne, ale wobec zawinionego zachowania oskarżonego, które doprowadziło do konieczności jego zastosowania, nie można uznać, że było niewątpliwie niesłuszne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 08 maja 2018 r., II KK 452/17)

Taka sytuacja, wziąwszy pod uwagę zachowanie/postawę oskarżonego w toku procesu, w sprawie nie zachodzi. Wnioskodawca od początku konsekwentnie wskazywał, iż jego działania podyktowane były obroną konieczną w obliczu działania pokrzywdzonego. Po zwolnieniu J. D. brak udział w każdym terminie rozprawy. Nie podejmował działań destabilizujących postępowanie na żadnym jego etapie.

Gdy przy stosowaniu tymczasowego aresztowania sąd nie dopuścił się obrazy prawa procesowego, ocena niewątpliwej niesłuszności tymczasowego aresztowania wymaga uwzględnienia, przede wszystkim, ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie w przedmiocie odpowiedzialności karnej osoby, która w tym trybie była pozbawiona wolności.

Prawomocne uniewinnienie, w zasadzie, stanie się zawsze podstawą ustalenia, że wcześniej stosowane tymczasowe aresztowanie było niewątpliwie niesłuszne, i to bez względu na to, czy jego podstawą będzie pewne stwierdzenie, że przestępstwa w ogóle nie popełniono, albo że popełnił je kto inny, czy też stało się tak dlatego, że nie zdołano zebrać dostatecznych dowodów winy, a nawet wówczas, gdy zastosowanie miała reguła określona w art. 5 § 2 kpk (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2002 r., II KKN 382/99).

W sprawie niniejszej nie jest kwestionowane, że podstawę prawną roszczeń dochodzonych przez wnioskodawcę stanowi art. 552 § 4 kpk, w świetle którego odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania. J. D. pozostawał tymczasowo aresztowany w sprawie Sądu Okręgowego w Gdańsku o sygn. akt: IV K 201/20 od dnia 07 marca 2020 r., godz. 23:30 do dnia 31 marca 2021 r., godz. 13:50 czyli przez okres 1 roku i 24 dni. Sprawa karna przeciwko J. D. została zakończona wyrokiem uniewinniającym Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 02 września 2021 r. utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w dniu 29 grudnia 2021 r. Z punktu widzenia tej prawomocnej decyzji procesowej stosowany środek zapobiegawczy był - zdaniem Sądu - niewątpliwie niesłuszny, gdyż okazał się niezasadny i niepotrzebny. W takiej sytuacji aktualizuje się oparta na zasadzie ryzyka odpowiedzialność Skarbu Państwa na podstawie art. 552 § 4 kpk.

W rozpoznanej sprawie mamy do czynienia z niewątpliwie niesłusznym tymczasowym aresztowaniem, na skutek którego J. D. doznał szkody majątkowej w postaci utraty zarobkowania przez cały okres izolacji, zatem żądanie w części dotyczącej zasądzenia odszkodowania co do zasady uznać należy za zasadne.

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

art. 552 § 4 kpk

art. 359 § 2 kc w zw. z art. 552 § 4 kpk

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zgodnie z treścią art. 552 § 4 kpk odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje również w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania.

W rozpoznanej sprawie mamy do czynienia z niewątpliwie niesłusznym tymczasowym aresztowaniem (aktualne uwagi jak wyżej), na skutek którego J. D. doznał krzywdy, zatem żądanie w części dotyczącej zasądzenia zadośćuczynienia co do zasady uznać należy za zasadne.

Inne

3.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

Sąd uznał zasadność wniosku w zakresie dochodzonego odszkodowania do kwoty 51 200 zł.

Zgodnie z treścią art. 552 § 4 kpk państwo jest zobowiązane do zrekompensowania szkody materialnej i zadośćuczynienia wynikłych z niewątpliwie niesłusznego aresztowania. Jakkolwiek szkoda, o której mowa w art. 552 kpk winna wynikać w sposób bezpośredni z zastosowania niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania, to bezpośredniość owa wcale nie musi oznaczać ograniczenia szkody wyłącznie do skutków powstałych wprost na skutek fizycznego pozbawienia wolności i tylko w czasie jego trwania (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2011 r., III KK 84/11).

Należy zgodzić się ze stanowiskiem pełnomocnika wnioskodawcy, iż odszkodowanie za szkody wynikłe z niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania, o którym mowa w art. 552 § 4 kpk, nie może ograniczać się wyłącznie do rekompensaty szkód powstałych w majątku poszkodowanego w okresie stosowania najsurowszego ze środków zapobiegawczych, chociaż w większości wypadków tak właśnie będzie. Jeżeli jednak efektem tymczasowego aresztowania jest również brak możliwości podjęcia pracy zarobkowej po odzyskaniu przez wnioskodawcę wolności i tego rodzaju skutek pozostaje w bezpośrednim związku przyczynowym z uprzednim jej pozbawieniem, również taki fakt winien być uwzględniany przy określaniu wysokości należnego odszkodowania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03 lutego 2014 r., III KK 286/13).

Taka sytuacja jednakże nie zaistniała w przedmiotowej sprawie.

Przywołując zeznania wnioskodawcy, którym Sąd dał wiarę, nie znajdując podstaw do kwestionowania ich prawdziwości, nawet wziąwszy pod uwagę zeznania świadków K. i K. Z. (2) o odmiennym wydźwięku, tenże nie miał problemu ze znalezieniem pracy po zwolnieniu z aresztu śledczego. Przyjmując za J. D., podjął pracę po około dwóch tygodniach od zwolnienia u dotychczasowego pracodawcy, który na niego czekał, po czym zmienił pracodawcę licząc na wyższe zarobki, co miało miejsce. Wprawdzie wnioskodawca nie przedłożył żadnej dokumentacji potwierdzającej fakt zatrudnienia, wysokość osiąganego wynagrodzenia, to odwołując się do zasad doświadczenia życiowego, realiów zatrudnienia pracowników w budownictwie, po części także do przedłożonego przez wnioskodawcę dokumentu dot. ukończenia w 2000 r. kursu dociepleń czym wykazał, iż w deklarowanym zakresie prace mógł wykonywać chociażby z uwagi na odbyty kurs/posiadane kwalifikacje, po części także do informacji z ZUS Oddział w P. za okres po zwolnieniu tj. maj – lipiec 2021 r. (jest tam mowa o objęciu ubezpieczeniem z tytułu umowy zlecenia) oraz US w G., gdzie w porównaniu z 2019 r. w 2021 r. wnioskodawca odnotował wyższy przychód/dochód nie tylko z tytułu pobierania świadczenia rentowego, ale także świadczonej pracy, przyjąć należy za wiążące i przekonujące twierdzenia wnioskodawcy o osiąganym miesięcznym dochodzie netto przed zatrzymaniem w kwocie około 4000,00 zł.

Warto w tym miejscu przywołać ugruntowany już pogląd w orzecznictwie w omawianym zakresie, iż w wypadku utraconych zarobków szkodę stanowi równowartość utraconego wynagrodzenia netto, tj. tych środków pieniężnych, które nie weszły do majątku poszkodowanego z tytułu utraconych możliwości zarobkowych. To zaś, na jaki cel i w jakiej wysokości poszkodowany środki te zużytkuje, nie ma znaczenia dla ustalenia wysokości szkody (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02 lutego 2023 r., V KK 181/22).

W tym stanie rzeczy należało przyznać J. D. odszkodowanie stanowiące wysokość netto utraconych zarobków z tytułu uniemożliwienia wykonywania przez niego pracy zarobkowej, gdyż było to normalnym następstwem tymczasowego aresztowania w okresie od 07 marca 2020 r. do 31 marca 2021 r. (12 miesięcy x 4000,00 zł. = 48 000 zł. + (wysokość wynagrodzenia za okres 24 dni) 3200 zł., co daje ostatecznie kwotę 51 200 zł.

Kwotę odszkodowania zasądzono wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty nie podzielając żądania pełnomocnika wnioskodawcy w zakresie żądania odsetek ustawowych za opóźnienie.

W wypadku roszczeń dotyczących odszkodowania i zadośćuczynienia tak na podstawie przepisów rozdziału 58 Kodeksu postępowania karnego, jak i ustawy lutowej, określone kwoty muszą zostać zasądzone wraz z odsetkami ustawowymi. Wynika to z treści art. 359 § 2 kc. Zobowiązanym do zapłaty zasądzonego odszkodowania i zadośćuczynienia jest Skarb Państwa, którego - do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia w powyższym przedmiocie - nie łączył z wnioskodawcą żaden stosunek zobowiązaniowy. Ponieważ roszczenie w tym wypadku ma charakter oparty o ustawę, art. 481 kc regulujący odsetki za opóźnienie nie może mieć zastosowania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2023 r., I KA 22/22).

Tożsame stanowisko w omawianym zakresie zajął Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 01 czerwca 2023 r. w sprawie o sygn. akt: II AKa 44/22 wskazując, iż domaganie się odsetek ustawowych za opóźnienie nie znajduje uzasadnienia, zostały one bowiem przewidziane jako instrument dyscyplinowania dłużników na gruncie stosunków prywatnoprawnych. W realiach niniejszej sprawy tego rodzaju okoliczności nie aktualizują się, bowiem zobowiązanym do zapłaty zasądzonej kwoty jest Skarb Państwa, przy czym wysokość świadczenia jest znana dopiero od czasu prawomocności orzeczenia sądu w tym przedmiocie.

Podzielając w pełni wyrażone w obu judykatach stanowisko Sąd zasądził stosowną kwotę tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami.

2.

Zasądzenie odszkodowania w kwocie niższej niż żądał wnioskodawca skutkowało oddaleniem wniosku w pozostałym zakresie (pkt III wyroku)

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

Sąd uznał zasadność wniosku w zakresie dochodzonego zadośćuczynienia do kwoty 130 000,00 zł.

Zdaniem Sądu, przyznane na rzecz wnioskodawcy zadośćuczynienie jest odpowiednie i w pełni rekompensuje krzywdę doznaną przez niego na skutek niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania zastosowanego wobec wnioskodawcy w sprawie Sądu Okręgowego w Gdańsku o sygn. akt: IV K 201/20.

Zadośćuczynienie ma formę jednorazowego świadczenia pieniężnego, które pełni funkcję kompensacyjną. W art. 445 § 1 kc ustawodawca stanowi, że suma zadośćuczynienia powinna być odpowiednia, co oznacza, że powinna odzwierciedlać w pełni rozmiar doznanej krzywdy tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw i inne okoliczności, których nie sposób wymienić wyczerpująco (wyroki Sądu Najwyższego: z 30.01.2004 r., I CK 131/03, OSNC 2005/2, poz. 40, oraz z 27.02.2004 r., V CK 282/03, LEX nr 183777). W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że wysokość zadośćuczynienia powinna być z jednej strony odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne, ale z drugiej strony – utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (wyroki Sądu Najwyższego: z 14.02.2008 r., II CSK 536/07, LEX nr 461725; z 26.02.1962 r., IV CR 902/61, OSNCP 1963/5, poz. 107; z 24.06.1965 r., I PR 203/65, OSPiKA 1966/4, poz. 92; z 10.03.2006 r., IV CSK 80/05, OSNC 2006/10, poz. 175). Rozmiar krzywdy ustalany jest indywidualnie na podstawie rodzaju, czasu trwania cierpień fizycznych i psychicznych, ich natężenia, stopnia dolegliwości, z jaką wiązało się wykonanie środka represji, a więc przykrości natury moralnej z tego wynikających, w tym utraty dobrego imienia, ostracyzm środowiskowy, konieczność poddania się rygorom związanym ze stosowaniem tego środka, nieprzychylne reakcje po zwolnieniu z aresztu śledczego lub zakładu karnego (postanowienie Sądu Najwyższego z 27.07.2005 r., II KK 54/2005, LEX 152495; wyrok Sądu Najwyższego z 4.02.2008 r., III KK 349/07, LEX 395071).

W orzecznictwie wskazuje się także, że przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy mieć na uwadze przeżycia psychiczne wiążące się nie tylko z faktem pozbawienia wolności jak izolacja, dolegliwe warunki izolacji, ale też okres izolowania od społeczeństwa, wiek osoby aresztowanej, jej stan zdrowia, uprzednią karalność, wykonywany zawód, a także skutki, jakie niesłusznie stosowane tymczasowe aresztowanie wywarło na osobę uprawnioną w środowisku, w którym funkcjonuje (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 28.06.2013 r., II AKa 192/13, LEX nr 1342399).

W realiach sprawy, wziąwszy pod uwagę to, iż zatrzymanie i następczo tymczasowe aresztowanie dotknęło osobę dotychczas niekaralną, posiadającą dobrą, stabilną opinię w środowisku, okoliczności zatrzymania – stosowane środki przymusu bezpośredniego przy braku czynnego oporu wnioskodawcy, okres stosowanego środka zapobiegawczego – ponad rok, warunki, w jakich środek ów był stosowany połączony niewątpliwie ze stresem, obawą o swoje życie wobec faktu osadzenia z kryminalistami i to co się z nim stanie, bezsennością, połączone z brakiem możliwości konsultacji psychologicznej, nabytymi dolegliwościami (bóle stawów, kolana, pogłębiające się problemy z kręgosłupem), częstymi przenosinami z celi do celi, brakiem kontaktu z rodzeństwem (kontakt ograniczony do korespondencji i rozmów telefonicznych z siostrą), następstwami w postaci odczuwanej obawy, problemami ze snem, z miarę szybkim powrotem do normalnej egzystencji (zawodowo już po około 2 tygodniach wnioskodawca powrócił do pracy), brakiem negatywnych następstw w postaci ostracyzmu w środowisku lokalnym i zawodowym, kwota 130 000 zł. jest kwotą odpowiednią, uwzględniającą łącznie wszystkie wskazane powyżej okoliczności, przy jednoczesnym uznaniu kwoty 1 000 000 zł. za zbyt wygórowaną, noszącą znamiona bezpodstawnego wzbogacenia.

Kwotę zadośćuczynienia zasądzono wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty.

W całości aktualne pozostają uwagi odnośnie odsetek jak wyżej.

2.

Zasądzenie zadośćuczynienia w kwocie niższej niż żądał wnioskodawca skutkowało oddaleniem wniosku w pozostałym zakresie (pkt III wyroku)

Inne

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV.

Na mocy art. 554 § 4 kpk i § 11 ust. 6, § 15 ust. 1, § 17 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, Sąd zasądził od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezesa Sądu Apelacyjnego w Gdańsku na rzecz wnioskodawcy J. D. kwotę 336,00 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w związku z ustanowieniem pełnomocnika z wyboru.

KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

V.

W myśl art. 554 § 4 kpk Sąd stwierdził, że koszty sądowe ponosi Skarb Państwa.

PODPIS