Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 2 listopada 2021 roku, sygn. akt I Ns 1957/16 w sprawie z wniosku D. S. z udziałem A. D. o podział majątku wspólnego, Sąd Rejonowy w Zgierzu:

I.  ustalił, iż w skład majątku wspólnego byłych małżonków D. S. i A. D. wchodzi:

1.  kwota 262.300 złotych uzyskana z tytułu sprzedaży objętej majątkiem wspólnym nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Zgierzu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) złożona na koncie depozytowym Sądu Rejonowego w Zgierzu;

2.  fotel kosmetyczny o wartości 500 złotych;

3.  biurko o wartości 200 złotych;

4.  krzesło o wartości 45 złotych;

5.  lampa UV o wartości 35 złotych;

6.  parafiniarka o wartości 65 złotych;

7.  urządzenie do mikrodermabrazji o wartości 100 złotych;

II.  ustalił wysokość nakładów z majątku osobistego A. D. na majątek wspólny na kwotę 53.933,86 złotych ;

III.  oddalił wniosek o rozliczenie nakładów A. D. w pozostałym zakresie ;

IV.  ustalił wysokość nakładów z majątku osobistego D. S. na majątek wspólny na kwotę 10.656,65 złotych;

V.  oddalił wniosek o rozliczenie nakładów D. S. w pozostałym zakresie;

VI.  dokonał podziału majątku wspólnego D. S. i A. L.- D. w ten sposób, iż składniki opisane w pkt I 2-7 oraz kwotę 131.150 złotych stanowiącą ½ sumy określonej w pkt I 1 postanowienia przyznać na wyłączną własność A. D., zaś kwotę 131.150 złotych stanowiącą ½ sumy określonej w pkt I 1 przyznać na wyłączną własność D. S. ;

VII.  zasądził od A. D. na rzecz D. S. kwotę 422,50 złotych dopłaty ze składników opisanych w pkt VI, płatną w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności;

VIII.  zasądził od A. D. na rzecz D. S. kwotę 10.656,65 złotych tytułem zwrotu nakładów opisanych w pkt IV postanowienia płatną w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności, ;

IX.  zasądził od D. S. na rzecz A. D. kwotę 53.933,86 złotych tytułem zwrotu nakładów opisanych w pkt II postanowienia, płatną w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności;

X.  po uprawomocnieniu się postanowienia postanowił wypłacić A. D. kwotę 131.150 złotych określoną w pkt VI postanowienia z funduszy Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Zgierzu z wpłaty zaksięgowanej pod poz. ;

XI.  po uprawomocnieniu się postanowienia postanowił wypłacić D. S. kwotę 131.150 złotych określoną w pkt VI postanowienia z funduszy Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Zgierzu z wpłaty zaksięgowanej pod

XII.  pobrał od na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Zgierzu kwoty po 446,07 zł tytułem nieuiszczonych kosztów postępowania;

XIII.  ustalił, iż w pozostałym zakresie każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na ustaleniach faktycznych
i rozważaniach prawnych, które przedstawiają się następująco:

D. S. i A. L. zawarli związek małżeński w dniu 22 lipca 2006 r.

Małżonkowie wyjechali do Anglii, gdzie początkowo pracowali w restauracji. Uczestniczka jako kelnerka, a wnioskodawca jako menedżer. Następnie podjęli pracę w innej restauracji. Później wnioskodawca zaczął pracę w rekrutacji.

W 2008-2009 r. uczestniczka zaczęła prowadzić działalność gospodarczą jako kosmetyczka. Podnajmowała różne lokale celem prowadzenia w nich działalności. Nie zakupiła na ten cel żadnej nieruchomości.

W dniu 9 listopada 2010 r. strony nabyły nieruchomość położoną w G. na ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Zgierzu prowadzi księgę wieczystą (...) za cenę 180.000 zł. W dacie nabycia nieruchomość zabudowana była wówczas budynkiem w stanie surowym otwartym.

Na zakup nieruchomości powodowie zaciągnęli kredyt w kwocie 126.000 zł.

Pozostałą kwotę uczestnicy uzyskali od ojca uczestniczki J. L..

Po nabyciu przedmiotowej nieruchomości D. S. zlikwidował książeczkę mieszkaniową w kwocie 23.051,34 zł i środki te przekazał J. L. celem spłaty pożyczki. Na wskazaną kwotę składał się: wkład w kwocie 10.300 złotych, premia gwarancyjna w kwocie 11.046,81 złotych, odsetki ubiegłe w kwocie 1727,20 złotych oraz bieżące w kwocie 10,83 złotych, opłata za likwidację 33,50 złotych. Pozostała pożyczona kwota została uczestnikom przez J. L. darowana.

W dniu 16 maja 2017 r. D. S. i A. S. przelali na konto J. i G. L. kwotę 26.000 zł z tytułu spłaty pożyczki.

Kolejna pożyczka w kwocie 100.000 zł została zaciągnięta od J. L.
i G. L. na budowę domu. Nie został sprecyzowany termin zwrotu pożyczki, ale gdyby małżonkowie nie zamierzali zamieszkać na przedmiotowej nieruchomości, a np. ją sprzedać, pożyczka podlegała natychmiastowemu zwrotowi.

J. L. zajmował się nieruchomością. Został wyrównany teren, posadzone drzewka, zamocowana brama, doprowadzona kanalizacja i media, w tym elektryka i założony alarm. W budynku założono okna, drzwi. Łączna kwota wydatkowa na utrzymanie tejże nieruchomości wyniosła ponad 100.000 złotych.

Ani wnioskodawca ani uczestniczka nie sprzeciwiali się pracom na nieruchomości. Dopóki byli małżeństwem, J. L. ustalał zakres prac również z wnioskodawcą.

W dniu 11 października 2011 roku B. S. przelała na konto D. S. kwotę 3000 złotych, zaś w dniu 18 listopada 2011 roku 1500 złotych. Łącznie z tytułu spłat rat kredytu B. S. i jej mąż wpłacili kwotę ok. 6000 złotych, z czego 2000 złotych zostało im zwrócone. Traktowali to jako pożyczkę.

Wnioskodawca i uczestniczka przestali ze sobą mieszkać w grudniu 2012 roku. W listopadzie 2012 roku wnioskodawca stracił pracę, uczestniczka odmówiła pokrycia kosztów utrzymania wynajmowanego domu, więc wnioskodawca zaciągnął pożyczkę w kwocie 4800 funtów.

Na moment rozstania uczestników pozostało zadłużenie na karcie kredytowej wnioskodawcy w kwocie oraz debet na jego koncie. Z karty kredytowej korzystała także uczestniczka. Miało jej to ułatwić zakupy firmowe.

W dniu 5 lutego 2013 r. D. S. pisemnie oświadczył, iż zgadza się
na sprzedaż domu w G. na ul. (...), zobowiązuje się do spłaty kredytu zaciągniętego w (...) Banku S.A. zaciągniętego na kupno nieruchomości oraz pożyczki
od G. i J. L. (co zostało ustalone w momencie jej przyjęcia).

Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2013 r. wydanym w sprawie II C 439/13 Sąd Okręgowy w Łodzi rozwiązał przez rozwód związek małżeński D. S. i A. S. zawarty w dniu 22 lipca 2006 r. w G..

Po rozwodzie strony wspólnie spłacały raty kredytu zaciągniętego na nabycie przedmiotowej nieruchomości.

Na datę ustania wspólności w gabinecie kosmetycznym uczestniczki był fotel kosmetyczny, sprzęt do mikrodermabrazji, sprzęt do przedłużenia rzęs, parafiniarka, krzesło.

Wartość fotela kosmetycznego wyniosła 500 zł, lampy UV – 35 zł, mikrodermabrazji używanej klasy popularnej – 100 zł, podgrzewacza – parafiniarki – 65 zł, biurka – 200 zł, krzesła – 45 zł.

W dniu 23 sierpnia 2018 roku uczestniczka przelała na konto J. L. kwotę 50.000 złotych tytułem pierwszej raty spłaty pożyczki na zagospodarowanie posiadłości
w G. na ul. (...), zaś w dniu 27 sierpnia 2018 r. drugą ratę w kwocie 50.000 zł.

Na dzień 6 lutego 2019 r. saldo zadłużenia z tytułu niespłaconego kredytu zaciągniętego w (...) Bank S.A. wynosiło 54.616,01 zł.

Po ustaniu wspólności uczestniczka zapłaciła kwotę 3.933,86 tytułem nakładów na utrzymanie nieruchomości położonej w G. przy ul. (...).

W dniu 8 lutego 2021 roku wnioskodawczyni i uczestniczka zawarli przedwstępną umowę sprzedaży nieruchomości położonej w G. przy ul. (...) z G. i M. U.. Na mocy tejże umowy nabywcy przekazali kwotę 37.700 złotych na rachunek (...) Bank S.A celem spłaty zaciągniętego przez uczestników kredytu hipotecznego na zakup tejże nieruchomości. Na skutek powyższej spłaty wpisana w dziale III księgi wieczystej hipoteka wygasła, zaś na mocy umowy z dnia 26 lutego 2021 roku uczestnicy sprzedali przedmiotową nieruchomość G. i M. U. za cenę 300. 000 złotych, z czego na konto depozytowe tut. Sądu wpłacona została łącznie kwota 262.300 złotych.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie przywołanych dowodów. Sąd nie dał wiary przesłuchaniu wnioskodawcy, iż podpisując oświadczenie z k. 38 działał pod wpływem manipulacji uczestniczki, mamiony obietnicą wspólnego życia. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby po rozstaniu uczestnicy kiedykolwiek zamierzali do siebie wrócić, ani aby po zerwaniu byli w szczególnie złym stanie psychicznym.

Sąd I instancji nie dał także wiary przesłuchaniu wnioskodawcy, jakoby uczestnicy nie zaciągali pożyczki od J. L.. Przeczy temu jego oświadczenia z k. 38, od którego skutecznie się na uchylił (próba dokonana na ostatnim terminie rozprawy, w formie ustnej, jest nieskuteczna) , nadto przesłuchanie uczestniczki i J. L. w tym zakresie jest bardziej wiarygodne z punktu widzenia doświadczenia życiowego.

Sąd Rejonowy wskazał, że jak stanowi art. 567 § 1 k.p.c., w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. Do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania w sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku (§ 3).

W niniejszej sprawie zgłoszono poza wnioskiem o podział majątku także szereg innych roszczeń, dlatego konieczne jest omówienie po kolei każdego z nich.

Ad. Skład majątku wspólnego.

Wnioskodawca i uczestniczka byli zgodni co do tego, iż głównym składnikiem majątku wspólnego pozostaje nieruchomość położona w G. przy ul. (...). Jej wartość została ustalona przez uczestników zgodnie na kwotę 300.000 złotych. Wartość ta została także pozytywnie zweryfikowana przez rynek, bowiem za taką właśnie kwotę wnioskodawczyni i uczestnik ostatecznie sprzedali tę nieruchomość na mocy aktu notarialnego z dnia 26 lutego 2021 roku.

Sąd I instancji zauważył, iż nieruchomości ta obciążona była hipoteką na rzecz (...) Banku S.A w W. Oddział w P. (później (...) Bank S.A). Należy jednak zauważyć także, iż hipoteka ta wygasła na skutek spłaty przez uczestników całości zobowiązania wynikającego z zaciągnięcia przez nich kredytu hipotecznego nr (...) zaciągniętego na jej zakup w dniu 27 października 2010 roku. Była to spłata długu obciążającego oboje małżonków, nastąpiła ze środków uzyskanych przez nich wspólnie z tytułu sprzedaży tejże nieruchomości, nie zaś w całości z majątku osobistego któregoś z nich, zatem jako spłata długu wspólnego nie podlega rozliczeniu w tymże postępowaniu. Sąd objął zatem podziałem kwotę uzyskaną faktycznie przez wnioskodawcę i uczestniczkę z tytułu sprzedaży tejże nieruchomości w kwocie 262.300 złotych. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2017 r. I CSK 883/16, L.).

Drugim zgłoszonym przez wnioskodawcę do podziału składnikiem było wyposażanie salonu kosmetycznego prowadzonego przez uczestniczkę na terenie Wielkiej Brytanii. Bezspornym było przy tym, iż na cele prowadzenia tejże działalności uczestniczka nie zakupiła żadnej nieruchomości, a tylko podnajmowała pomieszczenia od innych podmiotów w zamian za procent od utargu. Pomiędzy uczestnikami istniał przy tym spór co do tego jakie ruchomości składające się na wyposażanie tego salonu istniały w dacie ustania wspólności. Sąd Rejonowy ostatecznie ustalił, głownie na podstawie przesłuchania uczestniczki, bo to ona salonem tym się zajmowała, i miała szerszą wiedzę w tej kwestii, iż na datę ustania wspólności istniały jedynie składniki określone w pkt I 2-7 postanowienia.

III. nakłady z majątku osobistego wnioskodawcy na majątek wspólny.

Wnioskodawca zgłosiła do rozliczenia nakłady z tytułu spłaty przez niego kredytu odnawialnego w kwocie (...) funtów, zadłużenia na jego karcie kredytowej, której używała uczestniczka w wysokości (...) funty i debet na wspólnym koncie w wysokości ok. 1900 funtów a także kwotę 45.900 złotych, liczonej jako zwaloryzowana kwota jego nakładu z tytułu likwidacji książeczki mieszkaniowej i dwóch spłat kredytu na zakup nieruchomości przy ul. (...) w Głównie w łącznej kwocie 4500 złotych.

W ocenie Sądu Rejonowego udowodniony pozostaje nakład w kwocie 21.313, 30 złotych wynikający ze spłaty pożyczki udzielonej uczestnikom przez J. L. za pomocą środków uzyskanych z likwidacji książeczki mieszkaniowej wnioskodawcy. W pozostałym zakresie kwota nakładów pozostaje nieudowodniona.

Odnośnie likwidacji książeczki mieszkaniowej wnioskodawcy to bezsporne jest, iż została ona zlikwidowana już po zakupie nieruchomości przy ul. (...), na który to zakup uczestnicy uzyskali środki z kredytu hipotecznego, oraz z pożyczki od J. L.. Z przedłożonego przez wnioskodawcę dokumentu, wynika przy tym, iż na kwotę wskazaną kwotę 23.051,34 zł składały się: wkład w kwocie 10.300 złotych, premia gwarancyjna w kwocie 11.046,81 złotych, odsetki ubiegłe w kwocie 1727,20 złotych oraz bieżące w kwocie 10,83 złotych, opłata za likwidację 33,50 złotych. W ocenie Sądu niższej instancji odsetki wskazany w powyższym piśmie, jako dochody z majątku osobistego, stanowią w myśl art. 31 § 2 pkt 2 k.r.i.o. majątek wspólny. Rozliczeniu podlegała zatem jedynie kwota wkładu, oraz premii gwarancyjnej minus koszty przekształcenia co ostatecznie daje kwotę 21.313,31 złotych. Jak już jednak podniesiono, kwota ta nie została przeznaczona na zakup nieruchomości przy ul. (...) w G., a na spłatę pożyczki udzielonej na jej zakup uczestnikom przez J. L.. Była to zatem spłata długu wspólnego ze środków z majątku osobistego, zatem wnioskodawcy należy się z tego tytułu jedynie połowa wskazanej kwoty tj. 10656,65 złotych. Spłacając bowiem ten dług, wnioskodawca spłacał także swoją część zobowiązania wynikającego z zaciągnięcia tejże pożyczki.

Jak już wyżej podniesiono, w pozostałym zakresie wniosek wnioskodawcy o rozliczenie nakładów podlegał oddaleniu. W szczególności brak w ocenie Sądu I instancji podstaw do zastosowania swoistej waloryzacji nakładu poprzez odniesienie go do aktualnej wartości nieruchomości zgodnie z koncepcją wyrażoną w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zgodnie z którą przy rozliczaniu nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny należy ustalić stosunek ułamkowy tych nakładów do wartości rynkowej rzeczy należącej do majątku wspólnego z chwili jej nabycia (lub wytworzenia), a następnie odnieść tę wielkość do wartości z daty podziału (por. uchw. SN z 16 grudnia 1980 r., III CZP 46/80, OSNC 1981, nr 11, poz. 206; uchw. SN z 17 kwietnia 1989 r., III CZP 31/89; uchw. SN z 5 października 1990 r., III CZP 55/90, OSNC 1991, nr 4, poz. 48; post. SN z 2 października 2008 r., II CSK 203/08). . Po pierwsze, ze względu na fakt, iż kwota uzyska z likwidacji książeczki mieszkaniowej nie została przeznaczona na zakup nieruchomości przy ul. (...). Po drugie, obecna wartość nieruchomości jest konsekwencją dokonanych na niej po zakupie nakładów, poczynionych ze środków uzyskanych od J. L.. Wnioskodawca nie wykazał zaś, jaka jest obecna wartość nieruchomości przy ul. (...) przy założeniu jej stanu z daty zakupu.

Brak jest także podstaw do potraktowania wpłaconych przez B. S. kwot w łącznej wysokości 4500 złotych tytułem spłaty kredytu hipotecznego jako nakładu z majątku osobistego wnioskodawcy na majątek wspólny. Jak bowiem świadek zeznała, traktowała te środki jako pożyczkę, z której zresztą część została jej zwrócona. Tym samym jest to co najwyżej wspólny dług wnioskodawcy i uczestniczki względem B. S., który jako niespłacony- nie podlega rozliczeniu w niniejszej sprawie.

Oddaleniu podlegał także wniosek o rozliczenie nakładów w postaci spłaty przez wnioskodawcę kredytu odnawialnego w kwocie (...) funtów, zadłużenia na jego karcie kredytowej, której używała uczestniczka w wysokości (...) funty i debet na wspólnym koncie w wysokości ok. 1900 funtów. Z przedłożonych przez wnioskodawcę dopiero w toku 2020 przetłumaczonych dokumentów dotyczących tychże nakładów nie wynika w ocenie sądu aby zostały one przez niego spłacone ani kiedy. Nie ma w nich także dowodu na istnienie debetu we wspólnym koncie.

Przede wszystkim jednak, brak jest jednak podstaw do rozliczenia tychże nakładów. Po pierwsze, są to (poza ewentualnym debetem we wspólnym koncie) długi zaciągnięte wyłącznie przez wnioskodawcę. Po wtóre, pożyczka z grudnia 2012 roku została zaciągnięta przez wnioskodawcę w celu zaspokojenia jego bieżących potrzeb, w okresie gdy uczestnicy już ze sobą nie mieszkali. Tego rodzaju „nakładów” nie rozlicza się w postępowaniu o podział majątku wspólnego. W myśl bowiem art. 45 § 1 k.r.i.o.. każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Rzekome „nakłady: wnioskodawcy w postaci spłaty pożyczki z grudnia 2012 roku nakładami nie są, a jedynie pożyczką zaciągniętą na bieżące utrzymanie, i to jedynie jego osoby. Wnioskodawca nie próbował nawet wykazać, iż np. zapłacił z tejże pożyczki jakiś dług wspólny, co ewentualnie mogłoby uzasadniać żądanie z tytułu spłaty długu wspólnego z majątku osobistego. To samo tyczy się debetu w koncie wspólnym. Jak może się jedynie sąd domyślać, środki z tego konta zostały także przeznaczone na bieżące utrzymanie rodziny we wcześniejszym okresie. Jako zwykły wydatek konsumpcyjny nie podlegają jednak rozliczeniu w niniejszym postępowaniu.

Sąd I instancji wskazał, że pozostaje kwestia spłaty długu z karty kredytowej. Uczestniczka przyznała, że z karty tej szły płatności za utrzymanie jej domeny internetowej. Jeżeli w czasie trwania wspólności majątkowej dług został zaciągnięty tylko przez jednego z małżonków i jeżeli dłużnikiem w stosunku do wierzyciela pozostaje tylko ten małżonek, a korzyść majątkowa uzyskana w ten sposób została następnie przeznaczona na majątek wspólny, to korzyść ta może być - stosownie do okoliczności, wynikających z ustaleń faktycznych każdego konkretnego przypadku - traktowana jako nakład z majątku tego z małżonków, których zaciągnął osobiste zobowiązanie, na majątek wspólny i rozliczana między małżonkami jako roszczenie z tytułu nakładów dokonanych na majątek wspólny w ramach postępowania o podział majątku wspólnego (por. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 16 stycznia 2014 r. IV CSK 203/13) W niniejszy postępowaniu wykazano, iż pewne płatności z tejże karty szły na utrzymania firmy uczestniczki a więc na majątek wspólny. Trudno jednak określić jakie i w jakim okresie. Za mało wiarygodne Sąd Rejonowy przyjął przy tym, aby sam wnioskodawca z tejże karty nie korzystał na swoje potrzeby. Nadto, wnioskodawca nie wykazał, aby spłacił zadłużenie z tejże karty kredytowej ani kiedy. Jest to zaś o tyle istotne, iż jeszcze przez pół roku od rozstania strony pozostawały formalnie we wspólności ustawowej małżeńskiej.

III. nakłady z majątku osobistego uczestniczki na majątek wspólny.

Sąd I instancji wskazał na rozliczenie nakładów z majątku osobistego uczestniczki na majątek wspólny w postaci spłaconej przez uczestniczkę pożyczki na rzecz jej ojca w kwocie 100.000 złotych, oraz kosztów utrzymania nieruchomości przy ul. (...) w G. w łącznej kwocie 11.090,86 ( z pkt 4 a zestawienia wydatków poniesionych na utrzymanie tejże nieruchomości) oraz 160 złotych za środki chwastobójcze.

W pierwszej kolejności Sąd Rejowy odniósł się do spłaty pożyczki udzielonej uczestnikom przez J. L.

W myśl art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Należy zauważyć iż dla obowiązku zwrotu przedmiotu pożyczki konieczne jest jej wydanie pożyczkobiorcy. Bezspornie J. lambert płacił za prace wykonane na nieruchomości przy ul. (...) w G. bezpośrednio osobom prace te wykonującym. Należy jednak mieć na względzie i to, iż formę wydania przedmiotu pożyczki może również stanowić przelew wierzytelności przysługującej dającemu pożyczkę w stosunku do osoby trzeciej albo uiszczenie długu obciążającego pożyczkobiorcę. Wydanie to następuje z chwilą zapłaty przez dłużnika lub z chwilą pokrycia przez dającego pożyczkę długu pożyczkobiorcy. (por. E. Gniewek,, Komentarz do art. 720 k.c. Legalis Online)

W ocenie Sądu I instancji taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. J. L. płacił de facto długi obciążające oboje uczestników. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika przy tym, iż zapłacił on z tego tytułu kwotę nie mniejszą niż 100.000 złotych. Pożyczka ta stanowiła przy tym dług wspólny uczestników i została spłacona przez uczestniczkę w toku niniejszego postępowania, co uzasadnia roszczenie z jej strony o zwrot z tego tytułu kwoty 50.000 złotych.

Odnośnie pozostałych żądanych przez uczestniczkę nakładów Sąd Rejonowy uwzględnił jedynie te z nich, które objęte są rachunkiem lub fakturą imienną lub też zapłacone są bezpośrednio z rachunku uczestniczki. Daje to łącznie kwotę 3.933,86 złotych.

W pozostałym zakresie wniosek uczestniczki o rozliczenie nakładów podlegał oddaleniu jako nieudowodniony.

Dokonując podziału majątku wspólnego Sąd I instancji kierował się przede wszystkim tym, kto włada poszczególnymi składnikami majątku wspólnego, stąd tez ruchomości z pkt I 2-7 przyznał uczestniczce.

Wobec faktu, iż udziały uczestników w majątku wspólnym są równe, są przyznał ½ kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości przy ul. (...) w G. każdemu z uczestników.

Wobec faktu, iż wartość skalników przyznanych uczestniczce, z uwagi na przyznanie jej ruchomości przewyższa jej udział, Sąd Rejonowy w pkt VII zasądził od niej na rzecz wnioskodawcy dopłatę.

W pkt VIII Sąd I instancji zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy zwrot nakładów w kwocie 10.656,65 złotych zaś w pkt IX zwrot nakładów należnych uczestniczce od wnioskodawcy w kwocie 53.933,86 złotych.

Na skutek kompensacji należnych wnioskodawcy i uczestniczce należności Sąd Rejonowy ostatecznie nakazał wypłatę z depozytu sadowego wnioskodawcy kwoty 88.295,29 złotych, zaś uczestniczce 174.004,71 złotych.

Na podstawie art. 520 par. 1 k.p.c. Sąd niższego rzędu nakazał pobranie od każdego z uczestników kwoty 446,07 złotych, tj. połowy kosztów wyłożonych tymczasowo z funduszy Skarbu Państwa, ustalając, iż w pozostałym zakresie strony ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Apelację od opisanego orzeczenia wywiódł wnioskodawca, zaskarżając je w części, w zakresie punktów II, IV, V, VIII i IX. Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił:

I.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności:

1)  art 720 k.c. przez uznanie, że strony niniejszego postępowania i J. L. (ojca uczestniczki) łączyła umowa pożyczki w sytuacji, gdy do zawarcia umowy nigdy nie doszło a ojciec uczestniczki czynił - za zgodą i wiedzą stron - nakłady na nieruchomość, stanowiącą majątek wspólny stron i to pod tytułem darmym;

2)  art. 45 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, (tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359) przez odmowę rozliczenia nakładów poczynionych z majątku osobistego wnioskodawcy z likwidacji książeczki mieszkaniowej przez ustalenie stosunku ułamkowego tych nakładów do wartości rynkowej rzeczy należącej do majątku wspólnego z chwili jej nabycia, a następnie odniesienia tej wielkość do wartości z daty podziału oraz przez zasądzenie spłaty od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki, tytułem zwrotu nakładów uczestniczki z majątku osobistego ma majątek wspólny kwoty 50.000,- (spłata „pożyczki” udzielonej przez rodziców uczestniczki);

3)  art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2162, z 2021 r. poz. 11) przez dowolne i sprzeczne z prawem uznanie, że premia gwarancyjna może być wypłacona - w przypadku niniejszej sprawy - na inny cel, niż wskazany w tym przepisie czyli zakup nieruchomości;

4)  art. 30 k.r.io. przez oddalenie wniosku wnioskodawcy o rozliczenie jego nakładu osobistego na majątek wspólny w postaci spłaty kredytu po rozwiązaniu małżeństwa

II.  naruszenie przepisów prawa procesowego mające wpływ na wynik sprawy, a w szczególności:

1)  art. 327 ¹ § 1 przez:

a)  pominięcie dowodu z dokumentu w postaci tłumaczenia przysięgłego zaświadczenia z banku czyli dowodu spłaty kredytu, złożonego przez Wnioskodawcę na rozprawie w dniu 15 września 2020r.

b)  ustalenie, iż strony zawarły umowę pożyczki na kwotę 100.000,- przy braku dokumentu potwierdzającego jej zawarcie oraz przy braku uzasadnienia i wskazania jaki dług stron został zdaniem Sądu tą pożyczką spłacony;

c)  brak wyjaśnienia przez Sąd, dlaczego spłata przez Wnioskodawcę pożyczki zaciągniętej przez strony od J. L. na zakup nieruchomości w wysokości 25.000,- nie została uznana przez sąd za zapłatę części ceny nabycia nieruchomości, skoro kwota pozyskana przez Wnioskodawcę ze zlikwidowanej książeczki mieszkaniowej mogła być wydatkowana wyłącznie na ten cel;

d)  brak wyjaśnienia przez Sąd, dlaczego uznał, iż zobowiązanie wnioskodawcy, iż spłaci pożyczkę (w nieustalonej wysokości) na rzecz G. i J. L. wykreowało stosunek prawny - umowę pożyczki, która nigdy nie była udzielona;

e)  brak uzasadnienia przez sąd, dlaczego odmówił rozliczenia nakładów poczynionych z majątku osobistego wnioskodawcy z likwidacji książeczki mieszkaniowej przez ustalenie stosunku ułamkowego tych nakładów do wartości rynkowej rzeczy należącej do majątku wspólnego z chwili jej nabycia, a następnie odnieść tę wielkość do wartości z daty podziału, twierdząc, iż wartość z daty podziału powinna być pomniejszona o nakłady poczynione przez J. L. na majątek wspólny stron i dodatkowo zasądzając roszczenie regresowe uczestniczki, która uznała wysokość nakładów i je spłaciła;

f)  ustalenie przez sąd, wbrew zeznaniom stron, iż strony przestały razem mieszkać w grudniu 2012r.w sytuacji, gdy z zeznań stron (w tym uczestniczki) wynika, że mieszkali razem do 5 lutego 2013 r.;

-

co miało wpływ na wynik sprawy

2)  art.6 k.c., art. 232 k.p.c. przez uznanie przez Sąd za udowodnione przez uczestniczkę wysokości nakładów poczynionych przez J. L. na nieruchomość należącą do majątku wspólnego stron w sytuacji, gdy wnioskodawca zaprzeczył istnieniu zobowiązania w postaci pożyczki i zakwestionował wysokość nakładów w wysokości wynikającej ze złożonych przez uczestniczkę papierowych notatek, faktur, paragonów i zeznań świadków i w związku z tym naruszenie;

3)  art. 278 § 1 k.p.c. w związku z 233 § 1 k.p.c., w związku z ustaleniem przez Sąd o ile wzrosła wartość nieruchomości wspólnej wskutek poniesionych nakładów bez przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego ds. szacowania wartości nieruchomości (niezgłoszonego przez uczestniczkę); oparcie się przez Sąd Rejonowy jedynie na nieudowodnionych twierdzeniach uczestniczki postępowania;

4)  art. 567 § 1 k.p.c. w związku z art. 45 § 1 k.r.io. przez ustalenie i zaspokojenie roszczeń regresowych uczestniczki z tytułu spłaty w uznanej przez nią wysokości nakładów poniesionych przez jej ojca, J. L. na nieruchomość wspólną stron;

5)  art 229 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. przez odmowę rozliczenia nakładu wnioskodawcy w postaci spłaty zadłużenia karty kredytowej przez wnioskodawcę po rozwodzie przez uznanie, że są to wyłącznie długi wnioskodawcy zaciągnięte w celu zaspokojenia jego bieżących potrzeb w okresie, gdy uczestnicy już ze sobą nie mieszkali w sytuacji gdy uczestniczka przyznała, iż zamieszkiwali wspólnie w dacie zaciągnięciu kredytu i również korzystała z karty kredytowej;

6)  art. 386 § 4 k.p.c. - zarzut nierozpoznania istoty sprawy przez:

-

pominięcie merytorycznych zarzutów wnioskodawcy oraz dowodów zgromadzonych w sprawie, w tym złożonych przez uczestniczkę, mogących doprowadzić do unicestwienia roszczenia regresowego uczestniczki przez wykazanie, że do udzielenia pożyczki nie doszło, natomiast J. L. dokonywał nakładów na majątek wspólny stron;

-

pominięcie tłumaczenia przysięgłego zaświadczenia wystawionego przez Bank (...) potwierdzające, że kredyt został spłacona w całości wraz z odsetkami w dniu 25 listopada 2015 roku w łącznej wysokości 5.674,98 funtów brytyjskich.

7)  art. 233 § 1 przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, skutkującej błędem w ustaleniach faktycznych, a polegającej w szczególności na pomięciu przez sąd wielu dowodów, zgromadzonych w sprawie, pominięciu albo bez należytego rozważenia, względnie przez rozważenie w sposób dowolny faktów i okoliczności wynikających ze stwierdzeń, oświadczeń i wyjaśnień wnioskodawcy, załączonych przez niego dokumentów oraz dokumentów załączonych przez uczestniczkę o czym szerzej w uzasadnieniu apelacji;

w szczególności Sąd Rejonowy:

a)  pominął dowód z dokumentu w postaci tłumaczenia przysięgłego zaświadczenia z banku czyli dowodu spłaty kredytu, złożonego przez Wnioskodawcę na rozprawie w dniu 15 września 2020 r.,

b)  ustalił, iż strony zawarły umowę pożyczki na kwotę 100.000,- przy braku dokumentu potwierdzającego jej zawarcie oraz przy braku uzasadnienia i wskazania jaki dług stron został zdaniem Sądu tą pożyczką spłacony,

c)  ustalił, wbrew zeznaniom stron, iż strony przestały razem mieszkać w grudniu 2012 r. w sytuacji, gdy z zeznań stron (w tym uczestniczki) wynika, że mieszkali razem do 5 lutego 2013 r.

W konkluzji skarżący wniósł o:

1.  zmianę i ustalenie, iż uczestniczka postępowania A. D. poczyniła nakład z majątku osobistego na majątek wspólny w kwocie 3.933,86 złotych (punkt II postanowienia),

2.  zmianę i ustalenie, że wnioskodawca dodatkowo ponad kwotę ustaloną w pkt IV postanowienia, poniósł nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości kwoty stanowiącej sumę:

a)  kwoty stanowiącej równowartość w złotych polskich kwoty 5.674,98 funtów brytyjskich złotych na dzień orzekania (punkt IV postanowienia) oraz

b)  kwoty 45.900,-zł nakładów/wydatków Wnioskodawcy w wysokości poniesionych przez wnioskodawcę na majątek wspólny, z jego majątku osobistego,

3.  uchylenie pkt V postanowienia,

4.  zmianę zaskarżonego orzeczenia i podwyższenie (punkt VIII postanowienia) zasądzonej od A. D. na rzecz D. S. kwotę dopłaty o kwotę stanowiącą sumę:

a)  równowartości w złotych polskich kwoty 5.674,98 funtów brytyjskich złotych na dzień orzekania oraz

b)  kwoty 45.900,-zł nakładów Wnioskodawcy w wysokości poniesionych przez wnioskodawcę na majątek wspólny z jego majątku osobistego ze zlikwidowanej książeczki mieszkaniowej,

5.  zmianę zaskarżonego orzeczenia i obniżenie zasądzonej od D. S. na rzecz A. D. kwotę dopłaty do kwoty (...),86 złotyych (punkt IX postanowienia),

6.  zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za II instancję wg norm przepisanych,

ewentualnie wnioskodawca wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia do ponownego rozpoznania przez sąd I instancji wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania za II instancję.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawcy uczestniczka wniosła o jej oddalenie jako bezzasadnej i zasądzenie od wnioskodawcy na jej rzecz kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawcy okazała się bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu.

Na wstępie należy zaznaczyć, że ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia w przedmiocie procesu (art. 227 k.p.c.) nie są obarczone błędem i znajdują oparcie w materiale dowodowym zgromadzonym w toku postępowania. Sąd Okręgowy przyjmuje zatem wskazanie ustalenia za własne.

Z uwagi na fakt, iż wnioskodawca sformułował w apelacji zarzuty dotyczące naruszenia zarówno norm prawa materialnego, jak i norm prawa procesowego, w pierwszej kolejności należy odnieść się do przypisywanych Sądowi I instancji uchybień natury procesowej, gdyż wnioski w tym zakresie mogą determinować kierunek dalszych rozważań.

Rozważania w niniejszej sprawie rozpocząć należy od rozpoznania stawianego przez wnioskodawcę zarzutu naruszenia art. 386 § 4 k.p.c. poprzez nierozpoznanie istoty sprawy.

Pojęcie „istoty sprawy”, o którym mowa w art. 386 § 4 k.p.c., dotyczy jej aspektu materialno-prawnego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że do nie rozpoznania istoty sprawy dochodzi wówczas, gdy rozstrzygnięcie Sądu I instancji nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy. W szczególności chodzi zaś tutaj o różnego rodzaju zaniedbania, które w ogólnym rozrachunku polegają na zaniechaniu zbadania materialnej podstawy żądania albo pominięciu merytorycznych zarzutów stron przy jednoczesnym bezpodstawnym przyjęciu, że istnieje przesłanka materialno-prawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie (por. wyrok SN z dnia 9 stycznia 1936 r., C 1839/36, Zb. Orz. 1936, poz. 315; postanowienia SN z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, opubl. OSNC Nr 1/1999 poz. 22; z dnia 15 lipca 1998 r., II CKN 838/97, opubl. baza prawna LEX Nr 50750; z dnia 3 lutego 1999 r., III CKN 151/98, opubl. baza prawna LEX Nr 519260 oraz wyroki SN z dnia 12 lutego 2002 r., I CKN 486/00, opubl. OSP Nr 3/2003 poz. 36; z dnia 21 października 2005 r., III CK 161/05, opubl. baza prawna LEX Nr 178635.; z dnia 12 listopada 2007 r., I PK 140/07, opubl. OSNP Nr 1-2/2009 poz. 2 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 grudnia 2007 r., I ACa 209/06, opubl. baza prawna LEX nr 516551 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 listopada 2012 r. sygn. I ACa 486/12). Inaczej mówiąc „nierozpoznanie istoty sprawy” oznacza uchybienie procesowe sądu I instancji polegające na całkowitym zaniechaniu wyjaśnienia istoty lub treści spornego stosunku prawnego, przez co rozumie się nie wniknięcie w podstawę merytoryczną dochodzonego roszczenia, a w konsekwencji pominięcie tej podstawy przy rozstrzyganiu sprawy. Oceny, czy Sąd I instancji rozpoznał istotę sprawy, dokonuje się zaś na podstawie analizy żądań wniosku, stanowisk stron i przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę rozstrzygnięcia.

Przekładając powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy, wydając zaskarżone rozstrzygnięcie, nie zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania. Sąd Rejonowy, na podstawie przedłożonego przez strony materiału dowodowego, dokonał prawidłowego ustalenia stanu faktycznego na podstawie analizy przeprowadzonych dowodów i zbadał materialną podstawę żądania. Sąd I instancji rozważył wszelkie zarzuty wnioskodawcy oraz przeprowadził kompleksową ocenę materiału dowodowego przedstawionego przez uczestników. Sąd Rejonowy nie pominął przysięgłego tłumaczenia zaświadczenia wystawionego przez Bank (...), a jedynie nie nadał mu takiego znaczenia, jakiego oczekiwał wnioskodawca, co jednak nie stanowi naruszenia. Wobec powyższego wskazać należy, że Sąd Rejonowy dokonał zbadania podstawy materialnej żądania i prawidłowej oceny zarzutów merytorycznych.

Zarzut naruszenia art. 327 ¹ § 1 k.p.c. nie zasługiwał na uwzględnienie.

Powołanie się na naruszenie art. 327 ¹ § 1 k.p.c. jest usprawiedliwione tylko wówczas, gdy z uzasadnienia orzeczenia nie daje się odczytać, jaki stan faktyczny lub prawny stanowił podstawę rozstrzygnięcia, co uniemożliwia kontrolę instancyjną. Inaczej rzecz ujmując, zarzut wadliwego sporządzenia uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia może okazać się zasadny tylko wówczas, gdy z powodu braku w uzasadnieniu elementów wymienionych w art. 327 ¹ § 1 k.p.c. zaskarżone orzeczenie nie poddaje się kontroli, czyli gdy treść uzasadnienia orzeczenia sądu I instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie toku wywodu, który doprowadził do jego wydania (por. postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 20 kwietnia 2021 r., I ACa 560/20).

Sąd odwoławczy nie podziela twierdzeń apelującego, iż Sąd I instancji dopuścił się naruszenia art. 327 ¹ § 1 k.p.c.. Wbrew zapatrywaniom skarżącego, uzasadnienie wydanego postanowienia Sądu Rejonowego zawierało wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, obejmującej ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

Na marginesie jedynie należy zauważyć, iż o skutecznym postawieniu zarzutu naruszenia art. 327 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c. można mówić tylko wtedy, gdy uzasadnienie orzeczenia nie zawiera elementów pozwalających na weryfikację stanowiska sądu, a braki uzasadnienia w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych, oceny dowodów i oceny prawnej muszą być tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona, bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej. Zarzut ten może znaleźć zastosowanie jedynie w tych wyjątkowych sytuacjach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu pierwszej instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania zaskarżonego orzeczenia, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

Wskazać również należy, że treść niektórych stawianych przez skarżącego zarzutów w ramach zarzutu naruszenia art. 327 ¹ § 1 k.p.c. daje asumpt do uznania, iż w istocie stanowią one zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, który nie może się ostać.

Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że strony zawarły z ojcem uczestniczki zawarły umowę pożyczki na kwotę co najmniej 100.000 zł. Powyższe wynika nie tylko z zeznań uczestniczki i świadka J. L., ale także z pisemnego oświadczenia złożonego przez wnioskodawcę po rozstaniu z uczestniczką. Sąd Rejonowy słusznie nie znalazł podstaw do kwestionowania wiarygodności wskazanego oświadczenia.

Nie można się zgodzić z apelującym, iż Sąd Rejonowy błędnie ustalił, wbrew zeznaniom stron, że strony przestały mieszkać razem w grudniu 2012 r. Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, z zeznań uczestniczki jasno wynika, iż strony nie mieszkały ze sobą od grudnia 2012 (protokół rozprawy z dnia 4 kwietnia 2017 r. – k. 54, 00:31:25 – 00:34:37). Wypowiedź uczestniczki odnośnie daty 5 lutego 2013 r. jest natomiast wyrwana z kontekstu i nie odnosi się do faktycznej daty zaprzestania wspólnego zamieszkiwania, a potwierdza, iż po dokonaniu przez strony ustaleń dotyczących rozstania, strony ponownie ze sobą nie zamieszkały.

Wobec powyższego, zarzut naruszenia art. 327 ¹ § 1 k.p.c. nie mógł się ostać.

Zarzut naruszenia art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zauważyć należy, że apelujący nie zarzuca, aby Sąd I instancji bezzasadnie dopuścił któryś z dowodów z urzędu ani aby bezzasadnie jakiegoś dowodu z urzędu nie przeprowadził, a zatem nie ma podstaw do przyjęcia, że zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. odnosi się do normy zawartej w zdaniu drugim tego przepisu. Natomiast art. 232 zd. 1 k.p.c. określa reguły rozkładu ciężaru dowodu wyrażając zasadę kontradyktoryjności. Adresatami normy zawartej w tym przepisie są zatem strony postępowania, a nie sąd. Wskazywany w apelacji wnioskodawcy jako przedmiot naruszenia przepis art. 232 k.p.c. zdanie pierwsze nigdy przez sąd naruszony zostać nie może. Przepis ten nie nakłada na sąd żadnego obowiązku, ale stanowi o powinnościach stron i uczestników postępowania, tj. o obowiązku wskazywania dowodów przez strony (art. 232 k.p.c.). Nie sposób sobie nawet abstrakcyjnie wyobrazić, w jaki sposób sąd mógłby tym obowiązkom uchybić.

Ponadto należy wskazać, że naruszenie art. 6 k.c. mogłoby potencjalnie wchodzić w rachubę, gdyby sąd wadliwie zidentyfikował stronę, która powinna wykazać określone okoliczności i w konsekwencji obciążył ją w nieuzasadniony sposób skutkami ich niewykazania, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

Sąd odwoławczy nie podzielił zarzutu naruszenia art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c.

Sąd Rejonowy w żadne mierze nie ustalił o ile wzrosła wartość nieruchomości wspólnej wskutek poniesionych nakładów, a jedynie zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, wziął pod uwagę, iż wskutek poczynionych nakładów wartość ta wzrosła, co potwierdza kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości wspólnej.

Na uwzględnienie nie zasługiwał podniesiony przez apelującego zarzut naruszenia art. 567 § 1 k.p.c. w zw. z art. 45 § 1 k.r.io.

Zgodnie z art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. Natomiast z myśl art. 45 § 1 k.p.c. każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności

W niniejszej sprawie uczestniczka po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej dokonała z majątku osobistego dwóch wpłat na rzecz swojego ojca w kwotach po 50.000 zł, co udowodniła przedstawiając potwierdzenia przelewu. Wskazane kwoty stanowiły zwrot pożyczki udzielonej obojgu byłym małżonkom do ich majątku wspólnego przez ojca uczestniczki. Skoro uczestniczka poniosła z majątku osobistego wydatki na majątek wspólny, spłacając wspólny dług, na podstawie art. 45 § 1 k.r.o. mogła żądać zwrotu poniesionych wydatków, a roszczenie w tym zakresie podlegało uwzględnieniu.

Zarzut naruszenia art. 229 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. nie może się ostać.

Sąd Rejonowy słusznie nie uwzględnił wniosku o rozliczenie nakładu wnioskodawcy w postaci spłaty zadłużenia karty kredytowej przez wnioskodawcę. Wskazać należy, że dług w postaci zadłużenia karty kredytowej powstał przed samym rozstaniem stron i został zaciągnięty wyłącznie w celu zaspokojenia bieżących potrzeb wnioskodawcy wobec utraty przez niego pracy. Wbrew twierdzeniu apelującego, uczestniczka nie korzystała ze wskazanej karty, a jedynie z tych środków szły płatności za utrzymanie jej domeny internetowej. Jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy, płatności te szły na utrzymanie firmy uczestniczki, a więc majątek wspólny, przy czym wnioskodawca nie wykazał, w jakiej wysokości były to wpłaty. Ponadto podkreślenia wymaga, iż apelujący nie wykazał, by zadłużenie z tej karty zostało przez niego spłacone.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. był nietrafny.

Zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. byłby skuteczny tylko wówczas, gdyby apelujący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, LEX nr 172176). Prawidłowo skonstruowany zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. powinien być połączony z zarzutem błędnych ustaleń faktycznych. W apelacji powinno zostać zatem wyjaśnione, które dowody, w jakim zakresie i dlaczego, zdaniem strony skarżącej, zostały przez Sąd ocenione z naruszeniem zasady swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji, które ustalenia faktyczne tego Sądu są wadliwe i jakie powinny być ustalenia prawidłowe, ewentualnie jakich ustaleń zabrakło w zaskarżonym wyroku (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 grudnia 2016 r., sygn. akt I ACa 719/16, LEX nr 2200318). Tym wymogom nie odpowiada apelacja wnioskodawcy.

Wskazać bowiem należy, że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy, a dokonana ocena dowodów nie budzi żadnych zastrzeż pod kątem jest zgodności z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Stawiane przez apelującego zarzuty w istocie nie dotyczą błędów w ustaleniach faktycznych czy ocenie dowodów, a sprowadzają się do zakwestionowania zinterpretowania faktów w kontekście przepisów prawa materialnego.

Nie powielając wyżej wskazanej argumentacji wskazać należy, że Sąd I instancji zasadnie ustalił, iż strony zawarły z ojcem uczestniczki umowę pożyczki na kwotę co najmniej 100.000 zł i taka kwota została następnie spłacona z majątku osobistego uczestniczki. Ustalenie daty zaprzestania wspólnego zamieszkiwania w ocenie Sądu odwoławczego nie budziło wątpliwości, o czym był mowa wyżej. Jak wyżej również wskazano, Sąd niższego rzędu nie pominął dowodu z dokumentu w postaci tłumaczenia przysięgłego zaświadczenia z banku, a jedynie nie nadał mu znaczenia oczekiwanego przez wnioskodawcę, co jednak nie stanowi naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

Przechodząc do oceny zarzutów naruszenia prawa materialnego, wskazać należy, iż zarzut naruszenia dyspozycji art. 720 k.c. nie zasługiwał na uwzględnienie.

Stosownie do art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie z doktryną umowa ta jest umową dwustronnie zobowiązującą, ze względu na fakt, że obie jej strony zaciągają zobowiązania; nie jest natomiast umową wzajemną, gdyż zwrot jej przedmiotu nie stanowi świadczenia wzajemnego ani nie jest przyczyną lub odpowiednikiem świadczenia dającego pożyczkę. Ponadto należy zwrócić uwagę na to, iż w orzecznictwie podkreśla się, że do jej essentialia negotii należy oznaczenie stron i określenie ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz zobowiązanie się do ich przeniesienia na własność biorącego pożyczkę, a ponadto obowiązek zwrotu przedmiotu pożyczki.

Przyjmuje się, że przeniesienie własności przedmiotu pożyczki może nastąpić w każdy przewidziany prawem sposób. Jeśli dotyczy pieniędzy, może nastąpić w drodze wręczenia, przelewu, a nawet udzielenia kredytu, wręczenia papieru wartościowego, czy przelewu wierzytelności przysługującej dającemu pożyczkę w stosunku do osoby trzeciej, albo uiszczenie długu obciążającego pożyczkobiorcę (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 11 grudnia 2020 r., VI ACa 171/20, LEX nr 3242242).

Przepisy kodeksu cywilnego nie wymagają dla ważności umowy pożyczki zachowania jakiejkolwiek formy. Także przepis art. 720 § 2 k.c. wymaga - przy określonej wartości pożyczki - jedynie stwierdzenia umowy pismem. Ustawodawca posłużył się określeniem „stwierdzenie pismem”, a nie zawarcie umowy w formie pisemnej, co wskazuje, że chodzi o istnienie pisma stwierdzającego, że umowa została zawarta. Sama umowa może być więc zawarta w formie dowolnej, nawet ustnie, fakt jej zawarcia powinien być natomiast potwierdzony pismem (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 11 czerwca 2019 r., VI ACa 238/18, LEX nr 2977481).

Przekładając powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że pomiędzy byłymi małżonkami a J. L. doszło do zawarcia umowy pożyczki, a umowa ta została stwierdzona pismem. Pożyczka udzielona przez ojca uczestniczki miała charakter uiszczania długów obciążających strony, zaciągniętych w związku z nakładami czynionymi na ich nieruchomości wspólnej. Potwierdzenie umowy pożyczki pismem nastąpiło natomiast w chwili złożenia przez wnioskodawcę oświadczenia z dnia 5 lutego 2013 r. W żadnej mierze nie daje się obronić forsowana przez apelującego teza, iż J. L. czynił za zgodą i wiedzą stron nakłady na nieruchomość pod tytułem darmym. Wnioskodawca nie przedstawił żadnych dowodów na potwierdzenie tej tezy, a zeznania uczestniczki i świadka J. L. oraz załączony dokument temu przeczą.

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do stwierdzenia, by Sąd I instancji naruszył art. 45 k.r.io.

Jak słusznie wskazał Sąd niższego rzędu, kwota uzyskana z likwidacji książeczki mieszkaniowej przez wnioskodawcę nie została przeznaczona bezpośrednio na zakup nieruchomości przy ul. (...) w G., ale na spłatę pożyczki udzielonej na jej zakup uczestnikom przez J. L.. Tym samym nie ma podstaw do zastosowania w niniejszym przypadku waloryzacji. Ponadto, jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy, obecna wartość nieruchomości jest konsekwencją dokonanych na niej po zakupie nakładów, zatem waloryzacja mogłaby zostać dokonana jedynie do wartości nieruchomości przy założeniu jej stanu z daty zakupu, która to wartość nie została przez apelującego wykazana.

Odnośnie żądania uczestniczki o zwrot nakładów poniesionych z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci spłaty pożyczki udzielonej byłym małżonkom przez rodziców uczestniczki, wskazać należy, że zostało ono udowodnione zarówno co do zasady jak i wysokości. W toku postępowania zostało wykazane zwarcie umowy pomiędzy stronami a rodzicami uczestniczki, a przedstawione przez uczestniczkę dowody dały asumpt do ustalenia, iż pożyczka ta wynosiła co najmniej 100.000 zł i została w całości zwrócona pożyczkodawcom przez uczestniczkę z jej środków własnych. Wobec powyższego, roszczenie uczestniczki o zwrot połowy spłaconej pożyczki, zaciągniętej przez obydwoje byłych małżonków było zasadne co do zasady jak i wysokości.

Zarzut naruszenia art. 3 ust, 3 ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 11) nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl wskazanego przepisu, w brzmieniu obowiązującym w dacie likwidacji przez wnioskodawcę książeczki mieszkaniowej, właścicielom książeczek mieszkaniowych przysługuje premia gwarancyjna w związku z dokonaniem jednej z następujących czynności: nabyciem, w drodze zakupu lub zamiany, własności lokalu mieszkalnego, stanowiącego odrębną nieruchomość, lub domu jednorodzinnego, z wyjątkiem nabycia lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego na zasadach współwłasności w częściach ułamkowych. Wbrew przekonaniu skarżącego, wskazany artykuł nie daje podstaw do przyjęcia, iż premia gwarancyjna może być wypłacona na inny cel niż wskazany w przepisie, czyli zakup nieruchomości. Z treści przepisu ustawy nie wynika, iż takowy cel ma wypłata premii gwarancyjnej. Z brzmienia przepisu wynika bowiem, że premia gwarancyjna zostaje wypłacona w przypadku nabycia w drodze zakupu lub zamiany własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, jak w niniejszej sprawie, przy czym w żadnej mierze nie można wysnuć wniosku, że nabycie to winno nastąpić za środki z książeczki mieszkaniowej. Co więcej, premia gwarancyjna zostaje wypłacona po nabyciu nieruchomości, zatem już z tego względu wykluczyć należy, iż uzyskana z likwidacji książeczki mieszkaniowej kwota obejmująca również premię gwarancyjną była przeznaczona na sfinansowanie zakupu nieruchomości. Z tych też względów Sąd Rejonowy słusznie przyjął, iż pieniądze uzyskane z likwidacji książeczki mieszkaniowej przez wnioskodawcę zostały przeznaczone na spłatę wspólnego długu stron w postaci pożyczki uzyskanej na nabycie nieruchomości.

Przechodząc do ostatniego zarzutu apelacji, naruszenia art. 30 k.r.io., Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż jest on nietrafny.

W myśl art. 30 § 1 k.r.io. oboje małżonkowie są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny. Wnioskodawca wskazuje, iż kredyt z dnia 23 listopada 2012 r. został zaciągnięty dla zaspokojenia potrzeb rodziny. Tymczasem postępowanie dowodowe wykazało, że strony nie zamieszkiwały wspólnie od grudnia 2012 r., zatem w niedługim czasie po zaciągnięciu kredytu. Ponadto, kredyt ten został zaciągnięty z uwagi na utratę pracy przez wnioskodawcę. W tym stanie faktycznym nie sposób przyjąć, że kwota kredytu została wykorzystana dla zaspokojenia potrzeb rodziny.

Ponadto, zważyć należy, że wnioskodawca nie wykazał, by spłacił przedmiotowy kredyt z majątku osobistego. Przedstawione przez wnioskodawcę tłumaczenie zaświadczenia wystawionego przez Bank (...) nie pozwala na ustalenie, kiedy zobowiązanie zostało wykonane, a tym bardziej, by całość kredytu została uiszczona przez wnioskodawcę. Z tych przyczyn, wobec nieudowodnienia poniesienia nakładu, jak również zaciągnięcia zobowiązania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, roszczenie to zasadnie podlegało oddaleniu.

Wbrew przekonaniu pozwanej, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności zapisu z monitoringu, i wyciągnął z niego wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego

Wobec powyższego, apelacja zarówno wnioskodawcy podlegały oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy nie znalazł dostatecznych podstaw, by odstąpić od zasady zawartej przez ustawodawcę w przepisie art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym uczestnicy ponoszą koszty postępowania zgodnie ze swoim udziałem w sprawie. Postępowanie w równym stopniu wyjaśniło sytuację prawną byłych małżonków, do czego zmierzali uczestnicy postępowania.